Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο - COM(2017) 470 draft.

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 11 Σεπτεμβρίου 2017 (OR. en) 12019/17 ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Ημερομηνία Παραλαβής: Αποδέκτης: Αριθ. εγγρ. Επιτρ.: Θέμα: ASIM 97 RELEX 742 NT 5 CO EUR-PREP 43 Για τον Γενικό Γραμματέα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο κ. Jordi AYET PUIGARNAU, Διευθυντής 7 Σεπτεμβρίου 2017 κ. Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης COM(2017) 470 draft ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Έβδομη έκθεση για την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην εφαρμογή της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο - COM(2017) 470 draft. συνημμ.: COM(2017) 470 draft 12019/17 μκ DGD 1B EL

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 6.9.2017 COM(2017) 470 draft ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Έβδομη έκθεση για την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην εφαρμογή της Δήλωσης ΕΕ- Τουρκίας EL EL

Εισαγωγή Κατά τη διάρκεια της περιόδου που καλύπτει η παρούσα έβδομη έκθεση 1, η Δήλωση ΕΕ- Τουρκίας της 18ης Μαρτίου 2016 2 συνέχιζε να διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη διασφάλιση ότι η πρόκληση της μετανάστευσης στην Ανατολική Μεσόγειο αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά από κοινού από την ΕΕ και την Τουρκία. Μολονότι οι ημερήσιες αφίξεις αυξήθηκαν ελαφρώς σε σύγκριση με την περίοδο πριν από το καλοκαίρι, ο αριθμός των παράτυπων διελεύσεων παρέμεινε χαμηλός (93 ανά ημέρα κατά μέσο όρο από την έκτη έκθεση και εξής). Συνολικά, ο αριθμός των θανάτων στο Αιγαίο Πέλαγος έχει επίσης μειωθεί σημαντικά σε σύγκριση με το παρελθόν. Οι αφίξεις μέσω των χερσαίων συνόρων Ελλάδας-Τουρκίας παρέμειναν επίσης σε χαμηλά επίπεδα. Η επανεγκατάσταση προχώρησε με σταθερό ρυθμό σχεδόν 9 000 Σύροι πρόσφυγες έχουν ήδη επανεγκατασταθεί στην ΕΕ από την Τουρκία. Πρόοδος σημειώθηκε επίσης τόσο στην έγκριση έργων όσο και στις εκταμιεύσεις στο πλαίσιο της διευκόλυνσης για τους πρόσφυγες στην Τουρκία (εφεξής «η διευκόλυνση»). Επί του παρόντος, από το ποσό των 3 δισ. EUR για την περίοδο 2016-2017, έχουν υπογραφεί συμβάσεις για 48 έργα συνολικού ποσού 1,664 δισ. EUR (από 1,572 δισ. EUR) και οι εκταμιεύσεις ανήλθαν σε 838 εκατομμύρια EUR (από 811 εκατομμύρια EUR). Ωστόσο, οι αδυναμίες που εντοπίστηκαν στις προηγούμενες εκθέσεις εξακολουθούν να υφίστανται. Ειδικότερα, ο ρυθμός των επιστροφών από τα ελληνικά νησιά προς την Τουρκία δεν έχει βελτιωθεί. Ο αριθμός των επιστροφών εξακολουθεί να είναι πολύ μικρότερος από τον αριθμό των αφίξεων, με αποτέλεσμα να αυξάνεται συνεχώς η πίεση στις εγκαταστάσεις των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης στα νησιά. Στη συνάντηση πολιτικού διαλόγου υψηλού επιπέδου μεταξύ ΕΕ-Τουρκίας, στις 25 Ιουλίου 2017, οι δύο πλευρές επιβεβαίωσαν εκ νέου τη δέσμευσή τους για την εφαρμογή της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Η ΕΕ παραμένει προσηλωμένη στην πλήρη και χωρίς διακρίσεις εφαρμογή της Δήλωσης ΕΕ- Τουρκίας σε όλες τις πτυχές της και έναντι όλων των κρατών μελών, όπως αυτή καθορίστηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 22ας και 23ης Ιουνίου 2017 3. 1. Τρέχουσα κατάσταση Από την έκτη έκθεση, οι συνολικές αφίξεις από την Τουρκία στα ελληνικά νησιά ανήλθαν σε 7 807 άτομα (από τις 9 Ιουνίου 2017 έως τις 31 Αυγούστου 2017), αριθμός που αντιστοιχεί σε μέση ημερήσια άφιξη 93 ατόμων. Μολονότι ο αριθμός των ημερήσιων αφίξεων είναι υψηλότερος απ ό,τι πριν από το καλοκαίρι, εξακολουθεί να είναι αισθητά χαμηλότερος σε σύγκριση με τον μήνα που προηγήθηκε της Δήλωσης. Από τότε που ενεργοποιήθηκε η 1 Σε συνέχεια των COM(2016) 231 final της 20ής Απριλίου 2016, COM(2016) 349 final της 15ης Ιουνίου 2016, COM(2016) 634 final της 28ης Σεπτεμβρίου 2016, COM(2016) 792 final της 8ης Δεκεμβρίου 2016, COM(2017) 323 final της 2ας Μαρτίου 2017 και COM(2017) 323 final της 13ης Ιουνίου 2017 («έκτη έκθεση»). 2 http://www.consilium.europa.eu/el/press/press-releases/2016/03/18-eu-turkey-statement/. 3 http://www.consilium.europa.eu/en/meetings/european-council/2017/06/22-23-euco-conclusions_pdf/ 2

Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας, στο Αιγαίο έχουν καταγραφεί 113 νεκροί και αγνοούμενοι 4. Κατά τη διάρκεια του έτους πριν από τη Δήλωση 1 150 άτομα έχασαν τη ζωή τους ή αγνοούνταν. 22,500 Παράνομες διελεύσεις των θαλάσσιων συνόρων από την Τουρκία στην Ελλάδα την περίοδο 2016-2017 ανά εβδομάδα 20,000 17,500 15,000 12,500 10,000 7,500 18/3 - Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας 5,000 2,500 0 2016 2017 [Τα στοιχεία καλύπτουν την περίοδο έως τις 31/08/17 για την εβδομάδα 35] Η υποδοχή πολύ περισσότερων από τρία εκατομμύρια πρόσφυγες από τη Συρία 5, το Ιράκ και άλλες χώρες εξακολούθησε να αποτελεί ζήτημα προτεραιότητας για τις τουρκικές αρχές, που κατέβαλαν τεράστια προσπάθεια για τη διασφάλιση κατάλληλων εγκαταστάσεων υποδοχής και συνθηκών διαβίωσης. Βελτιωμένος συντονισμός και συνεργασία Ο συντονιστής της ΕΕ εξακολουθεί να συνεργάζεται στενά με όλους τους εμπλεκόμενους εταίρους προκειμένου να διασφαλίσει την καθημερινή παρακολούθηση της Δήλωσης και του κοινού σχεδίου δράσης σχετικά με την εφαρμογή της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας 6. Το κοινό σχέδιο δράσης στηρίζεται στις συνεχείς προσπάθειες που καταβάλλει η Ελλάδα για να διασφαλίσει την εφαρμογή του, με την επιχειρησιακή στήριξη όλων των κρατών μελών. Από την προηγούμενη έκθεση, η Επιτροπή υποστηρίζει τις ελληνικές αρχές στον συντονισμό και τη διαχείριση της ασφάλειας και της προστασίας στα νησιά στην αναβάθμιση των 4 Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων για τους αγνοούμενους μετανάστες του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης κατά την περίοδο από τον Απρίλιο του 2016 έως τις 4 Σεπτεμβρίου 2017. 5 Σύμφωνα με τα επίσημα τουρκικά στοιχεία, στις 27 Ιουλίου 2017 η Τουρκία είχε χορηγήσει προσωρινή προστασία σε 3 106 932 Σύρους. 6 COM (2016) 792 final της 8ης Δεκεμβρίου 2016. Το κοινό σχέδιο δράσης εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2016: http://www.consilium.europa.eu/en/meetings/europeancouncil/2016/12/20161215-euco-conclusions-final_pdf/ 3

εγκαταστάσεων υποδοχής και των συνθηκών διαβίωσης στα νησιά στην επιτάχυνση της μεταφοράς σε ειδικές εγκαταστάσεις στην ηπειρωτική χώρα των μεταναστών που παραπέμπονται στην τακτική διαδικασία ασύλου, συμπεριλαμβανομένων των ευάλωτων ομάδων στη θέσπιση των απαραίτητων διαδικασιών που θα επιτρέψουν να μειωθεί ο αριθμός των εκκρεμών δευτεροβάθμιων αιτήσεων ασύλου, δίνοντας προτεραιότητα στις αιτήσεις των αιτούντων άσυλο που βρίσκονται στα νησιά και στην αύξηση της προαναχωρησιακής χωρητικότητας και της χωρητικότητας κράτησης στα νησιά με κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, με στόχο την αύξηση του ρυθμού των επιστροφών. Ιδιαίτερη προτεραιότητα συνέχισε επίσης να αποδίδεται στα μέτρα για την αποτελεσματική προστασία των ευάλωτων ομάδων και, στο πλαίσιο αυτό, τονίστηκε για άλλη μια φορά η ανάγκη διορισμού υπευθύνων προστασίας των παιδιών στις εγκαταστάσεις υποδοχής, συμπεριλαμβανομένων όλων των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης που φιλοξενούν παιδιά. Η αποτελεσματική εφαρμογή της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας απαιτεί συνεχείς προσπάθειες από όλα τα κράτη μέλη, ώστε να ανταποκρίνονται άμεσα στις ανάγκες που προσδιορίζονται από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο και την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή. Εν προκειμένω περιλαμβάνονται αποσπάσεις για αρκετά μεγάλα χρονικά διαστήματα και σύμφωνα με τις παρεχόμενες προδιαγραφές, ιδίως σε ό,τι αφορά την απόσπαση εμπειρογνωμόνων σε θέματα ασύλου στα νησιά με κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, συμπεριλαμβανομένων εμπειρογνωμόνων για τον προσδιορισμό της ευαλωτότητας. Ωστόσο, οι ελλείψεις που καταγράφηκαν στις προηγούμενες εκθέσεις δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί πλήρως. Έως τις 4 Σεπτεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο είχε τοποθετήσει 98 διερμηνείς στην Ελλάδα και 96 εμπειρογνώμονες από κράτη μέλη, όλους σε κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, εκ των οποίων 84 είναι χειριστές υποθέσεων. Αυτό σημαίνει ότι οι τρέχουσες ελλείψεις ανέρχονται σε 54 εμπειρογνώμονες. Η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή έχει τοποθετήσει 888 υπαλλήλους στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της κοινής επιχείρησης «Ποσειδών», συμπεριλαμβανομένων 35 υπαλλήλων με σκοπό την υποστήριξη της επανεισδοχής στο πλαίσιο της εφαρμογής της Δήλωσης. Η έλλειψη είναι 11 εμπειρογνώμονες για τον Σεπτέμβριο και 13 εμπειρογνώμονες για τον Οκτώβριο για το καθεστώς επανεισδοχής στο πλαίσιο της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Η εφεδρεία προσκεκλημένων υπαλλήλων που έχουν αποσπαστεί από τα κράτη μέλη και έχουν καταρτιστεί από την Ευρωπόλ περιλαμβάνει 278 υπαλλήλους. Τοποθετούνται για περίοδο τριών μηνών εκ περιτροπής στα πέντε κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης της Ελλάδας και σε τέσσερα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης της Ιταλίας για τη διενέργεια δευτερογενών ελέγχων ασφάλειας. 10 προσκεκλημένοι υπάλληλοι έχουν επί του παρόντος τοποθετηθεί στα ελληνικά κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης και δύο υπάλληλοι της Ευρωπόλ σταθμεύουν στην Περιφερειακή Ειδική Ομάδα της ΕΕ στον Πειραιά για σκοπούς συντονισμού. Η Περιφερειακή Ειδική Ομάδα της ΕΕ είναι ένα σημαντικό φόρουμ συντονισμού που διασυνδέει τις θαλάσσιες με τις χερσαίες επιχειρήσεις και εξασφαλίζει τη ροή πληροφοριών μεταξύ των εθνικών φορέων και των οργανισμών της ΕΕ. Κατόπιν εντατικών προσπαθειών από τον Απρίλιο για την αντιμετώπιση οριζόντιων ζητημάτων στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, η Περιφερειακή Ειδική Ομάδα της ΕΕ άρχισε επίσης να απευθύνει 4

προσκλήσεις στις ελληνικές αρχές να παρίστανται στις συνεδριάσεις της, οι οποίες διεξάγονται ανά δύο εβδομάδες. Η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή συνέχισε τη συνεργασία της με το ΝΑΤΟ, καθώς και με την ελληνική και την τουρκική ακτοφυλακή. Από την πλευρά της, η τουρκική ακτοφυλακή συνέχισε τις εντατικές περιπολίες και την αποτροπή αναχωρήσεων από την Τουρκία. Πρωτοβουλίες ενημέρωσης Με βάση το προηγούμενο των συνεχιζόμενων έργων στη Χίο και τη Λέσβο, νέα περίπτερα ενημέρωσης στη Σάμο και την Κω ξεκίνησαν να παρέχουν πληροφορίες σε μετανάστες και αιτούντες άσυλο σχετικά με τα δικαιώματα, τις υποχρεώσεις και τις διαθέσιμες επιλογές που διαθέτουν, μεταξύ άλλων όσον αφορά το άσυλο ή την επιστροφή. Η Επιτροπή προέτρεψε ήδη την ελληνική Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης να δημιουργήσει τέτοια περίπτερα σε όλα τα κέντρα πρώτης υποδοχής και ταυτοποίησης, τονίζοντας την αναγκαιότητά τους. Βασικές προκλήσεις και επόμενα βήματα Τα κράτη μέλη πρέπει να διαθέσουν επειγόντως το προσωπικό που απαιτούν η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο και η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή. Οι προσπάθειες για την πραγματοποίηση των δράσεων του κοινού σχεδίου δράσης για την εφαρμογή της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας πρέπει να συνεχιστούν. 2. Επιστροφή όλων των νέων παράτυπων μεταναστών από την Ελλάδα στην Τουρκία Η Δήλωση προβλέπει την επιστροφή όλων των νέων παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο που μετέβησαν από την Τουρκία στα ελληνικά νησιά μετά τις 20 Μαρτίου 2016, και των οποίων οι αιτήσεις ασύλου έχουν κριθεί απαράδεκτες ή αβάσιμες. Τα μέτρα αυτά εκτελούνται αυστηρά σύμφωνα με τις απαιτήσεις που απορρέουν από το ενωσιακό και διεθνές δίκαιο και με πλήρη σεβασμό της αρχής της μη επαναπροοώθησης 7. Τρέχουσα κατάσταση Μετά την προηγούμενη έκθεση, και έως τις 4 Σεπτεμβρίου 2017, 97 άτομα που έφτασαν στην Ελλάδα από την Τουρκία έχουν επιστρέψει στο πλαίσιο της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένων 11 Σύρων. Στις άλλες εθνικότητες περιλαμβάνονταν άτομα από την Αλγερία (30), το Πακιστάν (27), το Μπανγκλαντές (5), το Ιράκ (4), το Μαρόκο (3), το Καμερούν (2), την Αϊτή (2), το Ιράν (2), τη Νιγηρία (2), τη Σενεγάλη (2), τον Λίβανο (1), το Αφγανιστάν (1), την Αίγυπτο (1), το Κονγκό (1), τη Γκάμπια (1), την Ακτή Ελεφαντοστού (1) 7 Κάθε άτομο που έφτασε στα ελληνικά νησιά μετά τις 20 Μαρτίου 2016 έχει το δικαίωμα να υποβάλει αίτηση για άσυλο. Κάθε αίτηση διεκπεραιώνεται χωριστά, λαμβανομένης υπόψη της ιδιαίτερης περίπτωσης του αιτούντος, σύμφωνα με την οδηγία για τις διαδικασίες ασύλου. Αυτό αποκλείει τις ομαδικές απελάσεις οποιουδήποτε είδους. Οι αιτούντες έχουν το δικαίωμα προσφυγής και το δικαίωμα άσκησης αποτελεσματικών ένδικων μέσων κατά απορριπτικής απόφασης σχετικά με την αίτηση ασύλου τους. Τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία έχουν λάβει και εφαρμόζουν τα κατάλληλα νομικά μέτρα για να εξασφαλιστεί η πλήρης τήρηση του ενωσιακού και του διεθνούς δικαίου. 5

και τη Ζιμπάμπουε (1). Ο συνολικός αριθμός των μεταναστών που επέστρεψαν στην Τουρκία από την ημερομηνία της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας είναι 1 896 8. Οι επιστροφές από τα ελληνικά νησιά στην Τουρκία εξακολουθούν να είναι πολύ λιγότερες από τις αφίξεις, με αποτέλεσμα να αυξάνεται συνεχώς η πίεση στις εγκαταστάσεις των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης στα νησιά. Αυτό είναι αποτέλεσμα των συσσωρευμένων καθυστερήσεων στην επεξεργασία των προσφυγών επί αιτήσεων ασύλου στα ελληνικά νησιά σε συνδυασμό με την ανεπαρκή προαναχωρησιακή ικανότητα εξέτασης των αιτήσεων και κράτησης, ιδίως στη Χίο και τη Σάμο. Η προαναχωρησιακή χωρητικότητα κράτησης αυξήθηκε στη Λέσβο και την Κω. Η έλλειψη επικαιροποιημένων πληροφοριών σχετικά με την κατανομή σε καταλύματα περιπλέκει την ταυτοποίηση και τη σύλληψη των μεταναστών για τους οποίους έχουν εκδοθεί αρνητικές δευτεροβάθμιες αποφάσεις για το άσυλο. Για τον σκοπό αυτό, είναι επειγόντως αναγκαία η καταγραφή των μεταναστών που βρίσκονται σε επίσημα καταλύματα στα νησιά, η οποία πρέπει να ακολουθείται από τη συστηματική παρακολούθηση της παρουσίας των μεταναστών και της κατάστασης της αίτησης ασύλου. Μετά την τελευταία έκθεση, 372 μετανάστες έχουν επιστρέψει οικειοθελώς από τα νησιά στις χώρες καταγωγής τους (καθώς και 929 από την ηπειρωτική χώρα), με οικονομική ή και σε είδος στήριξη από το πρόγραμμα υποστηριζόμενης οικειοθελούς επιστροφής και επανένταξης. Συνολικά περίπου 10 029 μετανάστες έχουν χρησιμοποιήσει το πρόγραμμα από την έναρξή του, το 2016. Η Ελλάδα θα πρέπει να πραγματοποιήσει βήματα για να αξιοποιήσει και να συμμετάσχει πλήρως στα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ κοινά προγράμματα για την επιστροφή (ιδίως το Πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Δικτύου Επανένταξης) για να αυξήσει τη δυναμικότητά της χάρη στο εν λόγω πρόγραμμα, μέσω στενής και προορατικής συνεργασίας με τους κύριους οργανισμούς υλοποίησης και πλήρους αξιοποίησης της διαθέσιμης οικονομικής και τεχνικής στήριξης. Ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης συνέχισε να έχει διαρκή παρουσία σε πέντε κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης στα νησιά, προωθώντας το πρόγραμμα υποστηριζόμενης οικειοθελούς επιστροφής και επανένταξης και παρέχοντας πληροφορίες. Έως τώρα 9 57 μη Σύροι που επέστρεψαν έχουν υποβάλει αίτηση υπαγωγής σε καθεστώς διεθνούς προστασίας στις τουρκικές αρχές: σε δύο άτομα χορηγήθηκε καθεστώς πρόσφυγα, 39 αιτήσεις εκκρεμούν, ενώ εννέα άτομα έχουν λάβει απορριπτική απάντηση 10. 831 άτομα έχουν επιστρέψει στις χώρες καταγωγής τους. Έως τώρα όλοι οι Σύροι που επέστρεψαν είχαν προκαταγραφεί για προσωρινή προστασία, πλην 16 που αποφάσισαν να επιστρέψουν οικειοθελώς στη Συρία 19 Σύροι αποφάσισαν να παραμείνουν στις εγκαταστάσεις υποδοχής των τουρκικών αρχών, ενώ 177 επέλεξαν να ζήσουν εκτός αυτών. Νομικά μέτρα Όσον αφορά τις υποθέσεις στα ελληνικά νησιά, ο συνολικός αριθμός προσφυγών κατά των 5 225 απορριπτικών πρωτοβάθμιων αποφάσεων 11 της Υπηρεσίας Ασύλου σχετικά με το 8 Από τις 20 Μαρτίου 2016, πραγματοποιήθηκαν 1 307 επιστροφές προς την Τουρκία στο πλαίσιο της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας και 589 επιστροφές δυνάμει του διμερούς πρωτοκόλλου Ελλάδας-Τουρκίας. Τα άτομα που επέστρεψαν είχαν λάβει απορριπτική απόφαση επί αιτήσεως ασύλου (συμπεριλαμβανομένων των απορριπτικών αποφάσεων σε δεύτερο βαθμό), είχαν ανακαλέσει την αίτηση διεθνούς προστασίας ή δεν είχαν υποβάλει ποτέ αίτηση ασύλου. 9 Σύμφωνα με τις πληροφορίες που ελήφθησαν από τις τουρκικές αρχές. 10 Επιπλέον, επτά αιτήσεις ταξινομήθηκαν ως «άλλες» (ανακληθείσες κ.λπ.). 11 Έως τις 27 Αυγούστου 2017, είχαν υποβληθεί συνολικά 25 364 αιτήσεις ασύλου στα ελληνικά νησιά από τη Δήλωση και μετά. Επί αυτών των 25 364 αιτήσεων, η ελληνική Υπηρεσία Ασύλου έχει εκδώσει 24 048 6

παραδεκτό και επί της ουσίας ανέρχεται έως τώρα σε 4 160 12. Έως τώρα έχουν εκδοθεί 2 398 δευτεροβάθμιες αποφάσεις επί αυτών των 4 160 υποθέσεων προσφυγής (δηλαδή για το 58 % των υποθέσεων). Από τις 556 έως σήμερα αποφάσεις επί προσφυγών σχετικά με το παραδεκτό, 135 δευτεροβάθμιες αποφάσεις επί προσφυγών επιβεβαίωσαν τις πρωτοβάθμιες αποφάσεις απόρριψης της αίτησης ως απαράδεκτης, ενώ 421 δευτεροβάθμιες αποφάσεις επί προσφυγών ανέτρεψαν τις πρωτοβάθμιες αποφάσεις απόρριψης 13. Όσον αφορά τις 1 590 αποφάσεις επί της ουσίας των προσφυγών, 1 560 δευτεροβάθμιες αποφάσεις επιβεβαίωσαν τις πρωτοβάθμιες απορριπτικές αποφάσεις, ενώ 17 14 ανέτρεψαν τις απορριπτικές αποφάσεις. Επιπλέον, σε 13 υποθέσεις παρασχέθηκε επικουρική προστασία. Κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς, 252 υποθέσεις προσφυγής τέθηκαν στο αρχείο για λόγους άλλους από την έκδοση απόφασης επί της ουσίας της προσφυγής, π.χ. για λόγους ρητής ή σιωπηρής οριστικής απόσυρσης της αίτησης. Ο αριθμός 15 των επιτροπών προσφυγών και των εισηγητών 16 που συμβάλλουν στη συγκέντρωση των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης, των επιχειρημάτων του ασκούντων προσφυγή και των πληροφοριών σχετικά με τη χώρα καταγωγής τους δεν έχει μεταβληθεί από την τελευταία έκθεση. Η Ελληνική Αρχή Προσφυγών συνέχισε να βελτιώνει τις ροές εργασίας, για παράδειγμα βελτιώνοντας την ιεράρχηση των υποθέσεων με βάση καταλόγους καταλυμάτων που παρέχονται από την ελληνική Υπηρεσία Καταγραφής και Ταυτοποίησης στα νησιά ή σημειώνοντας πρόοδο στην καθιέρωση ενός μόνιμου εργαλείου πληροφορικής για τον προγραμματισμό των ραντεβού που θα μπορούσε επίσης να διευκολύνει τη δυνατότητα εξειδίκευσης των επιτροπών με βάση τη χώρα προέλευσης. Πέραν της εξασφάλισης του κατάλληλου εξοπλισμού για την ελληνική Αρχή Προσφυγών (δηλ. υλικό και εξοπλισμό γραφείου), η εφαρμογή αυτών των διατάξεων αποσκοπεί στη βελτίωση του έργου των επιτροπών προσφυγών και στη μείωση του χρόνου που πρέπει να περιμένουν στα νησιά, μέχρι την έκδοση δευτεροβάθμιας απόφασης, όσοι ασκούν προσφυγή, δηλαδή με τη χορήγηση διεθνούς προστασίας σε όσους τη χρειάζονται και την παραπομπή των παράτυπων μεταναστών στη διαδικασία επιστροφής. Ωστόσο, παρά τις προσπάθειες αυτές, οι επιτροπές προσφυγών συνέχισαν να καθυστερούν την έκδοση αποφάσεων (από την υποβολή της προηγούμενης έκθεσης, εκδίδονταν κατά μέσον όρο περίπου 30 αποφάσεις ανά εβδομάδα). Έως σήμερα οι επιτροπές προσφυγών έχουν εκδώσει μόλις 1 699 αποφάσεις στο πλαίσιο της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας 132 σχετικά με το παραδεκτό και 1 567 17 επί της ουσίας. Οι ελληνικές αρχές αναγνωρίζουν τη σημασία και τον επείγοντα χαρακτήρα που έχει η αύξηση της παραγωγής των επιτροπών προσφυγών και εξετάζουν πιθανά περαιτέρω μέτρα. αποφάσεις στο πλαίσιο των διαδικασιών στα νησιά από τις 20 Μαρτίου 2016 και μετά: 17 992 σχετικά με το παραδεκτό και 7 372 επί της ουσίας. 12 Κατάσταση στις 27 Αυγούστου 2017. 13 Ο συνολικός αριθμός περιλαμβάνει τις δευτεροβάθμιες αποφάσεις που ανέτρεψαν πρωτοβάθμιες αποφάσεις περί απαραδέκτου ή χορήγησαν καθεστώς πρόσφυγα. 14 Ο συνολικός αυτός αριθμός δεν περιλαμβάνει τις δευτεροβάθμιες αποφάσεις που χορηγούν καθεστώς πρόσφυγα, καθώς και αυτές που ανέτρεψαν πρωτοβάθμιες αποφάσεις απόρριψης αίτησης ως απαράδεκτης. 15 Επί του παρόντος λειτουργούν δώδεκα επιτροπές προσφυγών, οι οποίες λαμβάνουν αποφάσεις επί προσφυγών κατά των πρωτοβάθμιων αποφάσεων της Ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου. Επιπλέον, μία επιτροπή προσφυγών υποκαθιστά άλλες επιτροπές σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η λειτουργία τους (π.χ. λόγω έλλειψης πλειοψηφίας των μελών για κάποιον λόγο). 16 Δέκα εισηγητές απασχολούνται από την Αρχή Προσφυγών και δώδεκα εισηγητές τοποθετήθηκαν στην Αρχή Προσφυγών από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο. 17 Οι απορριπτικές πρωτοβάθμιες αποφάσεις επικυρώθηκαν σε 1 538 υποθέσεις, ανατράπηκαν σε 17 υποθέσεις, ενώ επικουρική προστασία παρασχέθηκε σε 12 υποθέσεις. 7

Οι αποφάσεις της ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας της Ελλάδας σχετικά με τις δύο υποθέσεις που εκδικάστηκαν στις 10 Μαρτίου 2017, σχετικά με το αν η Τουρκία μπορεί να θεωρηθεί ασφαλής τρίτη χώρα για την επιστροφή δύο Σύρων αιτούντων άσυλο οι οποίοι είχαν προσφύγει κατά των δευτεροβάθμιων αποφάσεων που επιβεβαίωναν τις πρωτοβάθμιες απορριπτικές αποφάσεις στις υποθέσεις τους, παραμένουν σε εκκρεμότητα και δεν έχει οριστεί ακόμα ημερομηνία για την έκδοσή τους. Επιχειρησιακά μέτρα Σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές, επί του παρόντος 13 372 18 μετανάστες βρίσκονται στα νησιά. Η επίσημη ικανότητα υποδοχής που διατίθεται από τις ελληνικές αρχές στα νησιά με κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης ήταν 5 576 θέσεις στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης που λειτουργούν υπό την αιγίδα της ελληνικής Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης και 228 θέσεις για ασυνόδευτους ανηλίκους σε καταλύματα που λειτουργούν υπό την αιγίδα του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης, συν επιπλέον 1 031 θέσεις που διατίθενται στο πλαίσιο του χρηματοδοτούμενου από την ΕΕ προγράμματος ενοικίασης στέγης που υλοποιείται από την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες 19. Οι ελληνικές αρχές, επίσης με την υποστήριξη της Επιτροπής, εξακολούθησαν να καταβάλλουν προσπάθειες για τη βελτίωση των συνθηκών στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης και στα νησιά, αναβαθμίζοντας τις εγκαταστάσεις και εφαρμόζοντας αποτελεσματικότερες διαδικασίες. Η ελληνική Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης έχει αναλάβει προσπάθειες για να καταρτίσει τακτικούς καταλόγους κατανομής στα καταλύματα ανά νησί με κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης. Με τη στήριξη της Επιτροπής, έχει τεθεί σε εφαρμογή διαδικασία ανταλλαγής των δεδομένων των εν λόγω καταλόγων μεταξύ της ελληνικής Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης, της ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου και των Επιτροπών Προσφυγών, διευκολύνοντας τις προσπάθειες για τη μείωση των καθυστερήσεων στην επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου σε πρώτο και σε δεύτερο βαθμό. Η ελληνική Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης πρέπει πλέον να εξασφαλίσει την τακτική επικαιροποίηση των καταλόγων κατανομής στα καταλύματα, συμπεριλαμβανομένων των καταλόγων που αφορούν καταυλισμούς που λειτουργούν υπό την αιγίδα των δήμων καθώς και του προγράμματος ενοικίασης στέγης που υλοποιείται από την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, και πρέπει να συνεχίσουν να κοινοποιούν σε τακτική βάση τους καταλόγους αυτούς στις αρμόδιες αρχές. Με στόχο την αύξηση των επιστροφών, ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο η κατασκευή του προαναχωρησιακού κέντρου στην Κω, και η πλήρης χωρητικότητά του επεκτάθηκε στις 500 18 Κατάσταση στις 3 Σεπτεμβρίου 2017. Δεδομένου ότι υπάρχουν εκθέσεις που αμφισβητούν τα εν λόγω αριθμητικά στοιχεία, η Επιτροπή καλεί τις ελληνικές αρχές να διευκρινίσουν τον αριθμό των μεταναστών που βρίσκονται στα νησιά και στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης. Η εν λόγω σαφήνεια θα συμβάλει στον σχεδιασμό και την επίτευξη αποτελεσμάτων. 19 Τα στοιχεία παρέχονται από το ελληνικό εθνικό κέντρο συντονισμού για τα σύνορα, τη μετανάστευση και το άσυλο, το οποίο διαδέχθηκε την Ελληνική Αστυνομία όσον αφορά δραστηριότητες παροχής δεδομένων για ζητήματα υποδοχής στα νησιά. Στις εκθέσεις του εθνικού κέντρου συντονισμού για τα σύνορα, τη μετανάστευση και το άσυλο δεν λαμβάνεται υπόψη η χωρητικότητα των καταυλισμών που λειτουργούν υπό την αιγίδα των δήμων, που προηγουμένως συμπεριλαμβάνονταν στις εκθέσεις της Ελληνικής Αστυνομίας, αλλά περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τον αριθμό των θέσεων ασυνόδευτων ανηλίκων στα καταλύματα που λειτουργούν υπό την αιγίδα του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης. 8

θέσεις. Τα έργα στον προαναχωρησιακό χώρο κράτησης εντός του κέντρου υποδοχής και ταυτοποίησης στη Λέσβο έχουν ολοκληρωθεί και το προαναχωρησιακό κέντρο έφτασε στην πλήρη χωρητικότητά του 210 θέσεις. Στη Σάμο, υπογράφηκε Κοινή Υπουργική Απόφαση για την ανάθεση προαναχωρησιακού κέντρου εντός του κέντρου υποδοχής και ταυτοποίησης, αλλά οι εργασίες δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα, καθώς η περιοχή που προορίζεται για τον σκοπό αυτόν χρησιμοποιείται για τη φιλοξενία μεταναστών, που πρέπει επειγόντως να μεταφερθούν σε άλλη θέση. Στη Χίο, δεν έχει σημειωθεί πρόοδος στη δημιουργία προαναχωρησιακού κέντρου, ιδίως λόγω τοπικών αντιδράσεων. Τα σχέδια εκκένωσης έχουν καταρτιστεί από την Ελληνική Αστυνομία για όλα τα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης και έχουν κοινοποιηθεί στους συντονιστές των κέντρων αυτών. Γυμνάσια ασφάλειας οργανώθηκαν σε όλα τα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, και ασκήσεις εκκένωσης εκτελέστηκαν επιτυχώς στη Χίο, την Κω, τη Λέρο, τη Σάμο και τη Λέσβο. Παρά τα βήματα που έχουν γίνει, η πρόοδος δεν επαρκεί για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση στα νησιά και, ως εκ τούτου, ζητείται από τις ελληνικές αρχές να λάβουν τα αναγκαία μέτρα που προσδιορίστηκαν ήδη στην τελευταία έκθεση. Συγκεκριμένα, το χρονικό όριο μεταξύ της υποβολής και της κατάθεσης μιας αίτησης θα πρέπει να μειωθεί σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 2 της οδηγίας για τις διαδικασίες ασύλου, που ορίζει ότι οι ελληνικές αρχές οφείλουν να διασφαλίζουν ότι άτομο που έχει υποβάλει αίτηση διεθνούς προστασίας πρέπει να έχει πραγματική δυνατότητα να την καταθέσει το ταχύτερο δυνατό. Χρηματοδοτική ενίσχυση της ΕΕ προς την Ελλάδα Σημειώθηκε περαιτέρω πρόοδος για τη διασφάλιση πιο βιώσιμης προσέγγισης για την αντιμετώπιση των αναγκών στο πεδίο της μετανάστευσης, μέσω σταδιακής μετάβασης από το μέσο για την παροχή στήριξης έκτακτης ανάγκης εντός της ΕΕ και τη βοήθεια έκτακτης ανάγκης στο πλαίσιο του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης και του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας στη χρηματοδότηση που εξασφαλίζεται μέσω των πολυετών εθνικών προγραμμάτων της Ελλάδας στο πλαίσιο των δύο τελευταίων ταμείων. Σύμφωνα με τον χρηματοδοτικό προγραμματισμό του 2017 για τις εγκαταστάσεις υποδοχής στην Ελλάδα, οι ελληνικές αρχές έχουν λάβει τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσουν τη χρηματοδότηση μέσω των εθνικών προγραμμάτων για την παροχή υπηρεσιών υποδοχής στα νησιά και τη λειτουργία καταλυμάτων για ασυνόδευτους ανηλίκους. Στις 16 Αυγούστου 2017, το εθνικό πρόγραμμα της Ελλάδας στο πλαίσιο του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης αναθεωρήθηκε ώστε να ενισχύσει τις προτεραιότητες πολιτικής για την ένταξη και την επιστροφή με πρόσθετα κεφάλαια (28 εκατ. EUR). Έτσι, το συνολικό ποσό που έχει δεσμευτεί για τα εθνικά προγράμματα της Ελλάδας στο πλαίσιο του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης και του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας ανήλθε σε 537 εκατ. EUR για την περίοδο 2014-2020. Επιπλέον, από το 2015, από το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης και το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας παρασχέθηκε σημαντική βοήθεια έκτακτης ανάγκης, ύψους περίπου 371,2 εκατ. EUR, ώστε να μπορέσει η Ελλάδα να ενισχύσει τις εγκαταστάσεις υποδοχής και τις διαχειριστικές ικανότητες της χώρας στους τομείς της μετανάστευσης, του ασύλου και των συνόρων. Αυτή η βοήθεια περιλαμβάνει δύο πρόσφατες επιχορηγήσεις, της 6ης και της 31ης Ιουλίου 2017, προς την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, για τη στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης και με έμφαση στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, ώστε να εξασφαλιστεί η αδιάλειπτη παροχή των υπηρεσιών κατά τη μεταφορά των δραστηριοτήτων από τα μέσα για 9

την παροχή στήριξης έκτακτης ανάγκης στα εθνικά προγράμματα της Ελλάδας, στο πλαίσιο του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης και του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας. Από την 4η Σεπτεμβρίου 2017, έχουν διατεθεί 410,6 εκατ. EUR από το μέσο έκτακτης ανάγκης εντός της ΕΕ μέσω συμβάσεων με 15 εταίρους στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας. Σύμφωνα με τον χρηματοδοτικό προγραμματισμό του 2017 για τις εγκαταστάσεις υποδοχής για την Ελλάδα, οι προτεραιότητες του μέσου για την παροχή στήριξης έκτακτης ανάγκης εντός της ΕΕ μετατοπίζονται σταδιακά από τους καταυλισμούς προς τα ενοικιαζόμενα καταλύματα (για μέχρι 30 000 άτομα) και την επέκταση του προγράμματος χορήγησης χρηματικής ενίσχυσης για πολλαπλή χρήση, ώστε να καλύπτουν και τα τρόφιμα, όπου το επιτρέπουν οι συνθήκες. Για αυτές τις δύο προτεραιότητες, ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2017 το πρόγραμμα ESTIA (Emergency Support to Integration and Accommodation). Περιλαμβάνει δύο συμβάσεις (αξίας αντίστοιχα 93,5 εκατ. EUR και 57,7 εκατ. EUR) με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, η οποία υλοποιεί ήδη τις δράσεις με εταίρους και σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές σε ό, τι αφορά την ενοικίαση καταλυμάτων. Μέχρι το τέλος του έτους παραμένουν διαθέσιμα 34,9 εκατ. EUR για μελλοντικές ανάγκες. Σε αυτό το πλαίσιο, οριστικοποιούνται οι διαπραγματεύσεις με τους εταίρους στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας για νέα έργα, καθώς και περαιτέρω εκταμιεύσεις για συνεχιζόμενα έργα. Βασικές προκλήσεις και επόμενα βήματα Επείγουσα επιτάχυνση της διεκπεραίωσης των αιτήσεων ασύλου και σημαντική αύξηση του αριθμού των αποφάσεων ανά επιτροπή προσφυγών, με προτεραιότητα στις προσφυγές που κατατίθενται στα νησιά και ενίσχυση του ρυθμού των επιστροφών στην Τουρκία στο πλαίσιο της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Εξασφάλιση της ικανότητας υποδοχής και της προαναχωρησιακής ικανότητας που απαιτούνται σε όλα τα νησιά. Διασφάλιση της έγκαιρης, αποδοτικής και αποτελεσματικής χρήσης της ενωσιακής χρηματοδότησης που διατίθεται στο πλαίσιο των εθνικών προγραμμάτων της Ελλάδας. 3. Πρόγραμμα «ένας προς έναν» Επανεγκατάσταση από την Τουρκία στην ΕΕ Τρέχουσα κατάσταση Στις 4 Σεπτεμβρίου 2017 ο συνολικός αριθμός Σύρων που είχαν επανεγκατασταθεί από την Τουρκία στην ΕΕ στο πλαίσιο του προγράμματος 1:1 ανερχόταν σε 8 834. Κατά την περίοδο αναφοράς, 2 580 Σύροι είχαν επανεγκατασταθεί σε 15 κράτη μέλη (Αυστρία, Βέλγιο, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Πορτογαλία, Ρουμανία, Ισπανία, Σουηδία, Κάτω Χώρες) 20. Ο συνολικός αριθμός των ατόμων που έχουν εγκριθεί και αναμένουν επανεγκατάσταση ανέρχεται σήμερα σε 1 831. Έπειτα από ελαφρά μείωση στις μηνιαίες μεταφορές επανεγκατάστασης από την κορύφωση του Μαΐου 2017, ο σταθερός ρυθμός επανεγκαταστάσεων πρέπει να αυξηθεί περαιτέρω από τα σημερινά επίπεδα ώστε να καταδειχθεί ότι παραμένει ανοικτή μια εναλλακτική νομική οδός πρόσβασης στην ΕΕ για τους Σύρους πρόσφυγες στην Τουρκία. Ο συνεχής ρυθμός των επανεγκαταστάσεων πρέπει να διατηρηθεί προκειμένου να καλυφθούν οι 25 000 δεσμεύσεις για το 2017, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως. 20 Επιπλέον, από τις 4 Απριλίου 2016, η Νορβηγία υποδέχτηκε 629 Σύρους από την Τουρκία. 10

Τα κράτη μέλη συνεχίζουν να προχωρούν ικανοποιητικά στην προετοιμασία νέων επιχειρήσεων επανεγκατάστασης, συμπεριλαμβανομένων αποστολών στην Τουρκία για τη διενέργεια συνεντεύξεων με υποψηφίους επανεγκατάστασης. Το 2017, οι τουρκικές αρχές υπέβαλαν προς την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες νέους καταλόγους προτεινόμενων ατόμων, που περιλαμβάνουν σχεδόν 23 500 άτομα. 13 κράτη μέλη δεν έχουν μέχρι στιγμής υποδεχτεί άτομα από την Τουρκία 21. Ωστόσο, η Μάλτα πραγματοποίησε δική της αποστολή επιλογής στην Τουρκία τον Ιούλιο, η Κύπρος αναμένεται να προβεί σε επιχείρηση επανεγκατάστασης κατά τις προσεχείς εβδομάδες, η Κροατία έχει αυξήσει τη δέσμευσή της από 30 σε 150 άτομα και σκοπεύει να διενεργήσει αποστολή επαλήθευσης στις αρχές Οκτωβρίου. Η Σλοβενία έχει προσεγγίσει τη UNHCR υποβάλλοντας το αίτημά της για την επανεγκατάσταση 60 ατόμων στο πλαίσιο της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Επιχειρησιακά μέτρα Το ερωτηματολόγιο, το οποίο καταρτίστηκε από την αντιπροσωπία της ΕΕ σε συνεργασία με κράτη μέλη και την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες με σκοπό να παρέχει σε Σύρους υποψήφιους για επανεγκατάσταση αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τα κράτη μέλη υποδοχής, αναμένεται ότι σύντομα θα χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων με Σύρους υποψήφιους, ώστε να μειωθεί ο αριθμός των διαρροών. Βασικές προκλήσεις και επόμενα βήματα Η διασφάλιση ικανοποιητικού ρυθμού επανεγκατάστασης. 4. Πρόληψη του ανοίγματος νέων θαλάσσιων ή χερσαίων οδών παράτυπης μετανάστευσης Δεν υπάρχουν στοιχεία από τα οποία να προκύπτει ότι οι προσπάθειες για τον έλεγχο των ροών στη διαδρομή της Ανατολικής Μεσογείου οδήγησαν σε οποιαδήποτε σημαντική ανάπτυξη εναλλακτικών διαδρομών από την Τουρκία. Ωστόσο, μετά την έκτη έκθεση, παρότι η Τουρκία συνεχίζει τις επιχειρήσεις «Aegean Hope» και «Safe Med» 22, από τις 9 Ιουνίου έως τις 3 Σεπτεμβρίου, 23 σκάφη, με συνολικά 1 363 μετανάστες, έφτασαν από την Τουρκία στην Ιταλία και δύο σκάφη, με συνολικά 228 μετανάστες, αποκλειστικά Σύρους, έφτασαν στην Κύπρο. Ο αριθμός των περιπτώσεων εντοπισμού παράτυπης διέλευσης των χερσαίων συνόρων της Τουρκίας με τη Βουλγαρία και την Ελλάδα φαίνεται σε γενικές γραμμές να έχει παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα τους τελευταίους έξι μήνες: κατά ημερήσιο μέσο όρο καταγράφηκαν περίπου δώδεκα περιπτώσεις παράνομης διέλευσης των συνόρων και εισόδου στην Ελλάδα και δύο στη Βουλγαρία. Ωστόσο, κατά το τελευταίο τρίμηνο, κατά μήκος των συνόρων με την Ελλάδα καταγράφηκε αύξηση των εντοπισμών, και ο ημερήσιος μέσος όρος για την εν 21 Η Βουλγαρία, η Κροατία, η Κύπρος, η Τσεχική Δημοκρατία, η Δανία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Ιρλανδία, η Μάλτα, η Πολωνία, η Σλοβακία, η Σλοβενία και το Ηνωμένο Βασίλειο. 22 Προσωπικό 2 500 ατόμων, 65 σκάφη της ακτοφυλακής, δύο σωσίβιες λέμβοι, δέκα ελικόπτερα και τρία αεροσκάφη σταθερών πτερύγων χρησιμοποιούνται σε αυτές τις επιχειρήσεις. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που κοινοποιήθηκαν από τις τουρκικές αρχές, μέχρι στιγμής, εντός του 2017, 9 531 παράτυποι μετανάστες συνελήφθησαν στο πλαίσιο της επιχείρησης «Aegean Hope» και 1 406 στο πλαίσιο της επιχείρησης «Safe Med». 11

λόγω περίοδο αυξήθηκε στους 18 εντοπισμούς, στοιχείο που απαιτεί προσεκτική παρακολούθηση. 87 αξιωματικοί έχουν επί του παρόντος τοποθετηθεί στα χερσαία σύνορα Βουλγαρίας-Τουρκίας και 20 αξιωματικοί στα χερσαία σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας από την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή. 5. Εθελοντικό πρόγραμμα εισδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους Συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις με τα συμμετέχοντα κράτη και με την Τουρκία σχετικά με τις τυποποιημένες επιχειρησιακές διαδικασίες για το εθελοντικό ανθρωπιστικό πρόγραμμα εισδοχής. Στόχος είναι να επιτευχθεί συμφωνία το συντομότερο δυνατόν. Η ταχεία επίτευξη συμφωνίας σχετικά με τις τυποποιημένες επιχειρησιακές διαδικασίες και η απόφαση σχετικά με την ενεργοποίησή της θα δώσει ώθηση στην εφαρμογή της Δήλωσης, διότι θα παράσχει στους Σύρους ασφαλή και νόμιμη εναλλακτική λύση αντί της παράτυπης μετανάστευσης στην ΕΕ. 6. Ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων Όσον αφορά την εφαρμογή του χάρτη πορείας για την ελευθέρωση των θεωρήσεων, εξακολουθεί να εκκρεμεί η εκπλήρωση επτά κριτηρίων αξιολόγησης, όπως επισημάνθηκε στις προηγούμενες εκθέσεις: έκδοση βιομετρικών ταξιδιωτικών εγγράφων, πλήρως συμβατών με τα πρότυπα της ΕΕ έγκριση του μέτρου για την πρόληψη της διαφθοράς, όπως προβλέπεται στον χάρτη πορείας σύναψη συμφωνίας επιχειρησιακής συνεργασίας με την Ευρωπόλ αναθεώρηση της νομοθεσίας και των πρακτικών για την τρομοκρατία σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα ευθυγράμμιση της νομοθεσίας για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα με τα πρότυπα της ΕΕ παροχή, σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, αποτελεσματικής δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις εφαρμογή της συμφωνίας επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας σε όλες τις διατάξεις της, συμπεριλαμβανομένης της διάταξης περί υπηκόων τρίτων χωρών, που θα τεθεί σε ισχύ την 1η Οκτωβρίου 2017. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεχίζει να ενθαρρύνει τις προσπάθειες της Τουρκίας προκειμένου να ολοκληρώσει το συντομότερο δυνατό τις εργασίες της σε όλα τα εκκρεμή κριτήρια που προβλέπονται στον χάρτη πορείας για την ελευθέρωση των θεωρήσεων. Η Επιτροπή και η Τουρκία βρίσκονται σε διάλογο για την εξεύρεση λύσεων, συμπεριλαμβανομένων των νομοθετικών και διαδικαστικών αλλαγών που χρειάζονται για όλα τα εκκρεμή κριτήρια αξιολόγησης. 7. Διευκόλυνση για τους πρόσφυγες στην Τουρκία Μετά την έκτη έκθεση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιτάχυνε τις προσπάθειές της για την αντιμετώπιση των πλέον κρίσιμων αναγκών των προσφύγων και των κοινοτήτων υποδοχής στην Τουρκία. Από τα διαθέσιμα 2,9 δισ. EUR, έχουν έως τώρα υπογραφεί συμβάσεις για 48 έργα, για ποσό 1,664 δισ. EUR (έναντι 1,572 δισ. EUR κατά την εκπόνηση της προηγούμενης 12

έκθεσης). Το συνολικό ποσό που εκταμιεύθηκε αυξήθηκε σε 838 εκατ. EUR (έναντι 811 εκατ. EUR), για την παροχή τόσο ανθρωπιστικής όσο και μη ανθρωπιστικής βοήθειας 23. Στην τελευταία συνεδρίαση της διευθύνουσας επιτροπής, στις 28 Ιουνίου 2017, αναγνωρίστηκε ότι η χρηματοδότηση που συντονίζεται από τη διευκόλυνση εξακολουθούσε να έχει σημαντικό άμεσο αντίκτυπο στην πράξη. Οι πρώτες διαπιστώσεις της παρακολούθησης του πλαισίου αποτελεσμάτων της διευκόλυνσης υποβλήθηκαν στη διευθύνουσα επιτροπή 24. Η Επιτροπή συνεργάζεται στενά με τις τουρκικές αρχές και άλλους εταίρους για να εξασφαλιστεί ότι σχεδόν 1,4 δισ. EUR που έχουν δεσμευτεί στον προϋπολογισμό θα διατεθούν μέσω συμβάσεων μέχρι τα τέλη του 2017, και ότι θα συνεχιστεί η ταχεία εφαρμογή και εκταμίευση. Στην εφαρμογή των παραδοτέων, η διευκόλυνση δίνει ιδιαίτερη προσοχή στην κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των προσφύγων εν γένει και στηρίζει ιδίως τις γυναίκες, τα παιδιά και τα άτομα με αναπηρία. Η Επιτροπή συνέχισε να επενδύει στην προβολή, σε όλα τα επίπεδα, της υποστήριξης που παρέχει η διευκόλυνση στους πρόσφυγες και στις κοινότητες υποδοχής, για να διατηρηθεί η ευαισθητοποίηση και η αποδοχή της. Σημαντική σε αυτή την προσπάθεια είναι η συμβολή της Τουρκίας, μεταξύ άλλων μέσω κοινών πρωτοβουλιών. Ανθρωπιστική βοήθεια Η εκπόνηση της ανθρωπιστικής στρατηγικής στο πλαίσιο της διευκόλυνσης προχωρεί με ταχείς ρυθμούς 25. 593 εκατ. EUR έχουν διατεθεί μέσω συμβάσεων σε 35 ανθρωπιστικά έργα στα οποία συμμετέχουν 19 εταίροι, για την αντιμετώπιση βασικών αναγκών και αναγκών στους τομείς της προστασίας, της εκπαίδευσης, της υγείας, της διατροφής και της στέγασης. Από τα 593 εκατ. EUR για τα οποία έχουν υπογραφεί συμβάσεις, έχουν εκταμιευθεί μέχρι σήμερα 463 εκατ. EUR. Ο αριθμός των ευάλωτων προσφύγων που υποστηρίζονται από το κοινωνικό δίχτυ ασφάλειας έκτακτης ανάγκης αυξήθηκε ταχέως στα 860 000 άτομα 26. Η Επιτροπή σκοπεύει να υποστηρίξει, έως τα τέλη του 2017, 1,3 εκατομμύρια πρόσφυγες μέσω του κοινωνικού διχτυού ασφάλειας έκτακτης ανάγκης. Μολονότι εκκρεμούν ως επί το πλείστον ζητήματα σχετικά με την καταγραφή των προσφύγων όσον αφορά την πρόσβαση στο κοινωνικό δίχτυ ασφάλειας έκτακτης ανάγκης, η ΕΕ και η Τουρκία συνεργάζονται για την εξεύρεση λύσεων προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι αίτηση μπορούν να υποβάλουν όλες οι ευάλωτες ομάδες προσφύγων. 23 Τα κεφάλαια θα εκταμιευθούν πλήρως, σε δόσεις, μέχρι την ολοκλήρωση των έργων, σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων προβολής της διευκόλυνσης, διαδραστικός χάρτης επιτρέπει την άμεση απεικόνιση της θέσης και των αναμενόμενων αποτελεσμάτων των διαφόρων έργων: http://ec.europa.eu/enlargement/news_corner/migration/index_en.htm. 24 Για παράδειγμα, από τις 30 Απριλίου 2017 (καταληκτική ημερομηνία του 1ου τριμηνιαίου κύκλου υποβολής εκθέσεων του πλαισίου των αποτελεσμάτων), 19 897 Σύροι πρόσφυγες μαθητές έλαβαν υπηρεσίες μεταφορών προς σχολεία, ενώ πραγματοποιήθηκαν 580 156 επισκέψεις σε κέντρα πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης. Υποβλήθηκε δεύτερο τριμηνιαίο αίτημα για δεδομένα παρακολούθησης. 25 Η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στο πλαίσιο της διευκόλυνσης εξακολουθεί να υλοποιείται σύμφωνα με την ενωσιακή νομοθεσία για την ανθρωπιστική βοήθεια και με βάση τις αρχές της ευρωπαϊκής κοινής αντίληψης για την ανθρωπιστική βοήθεια. 26 Μετά τον καθορισμό νέου ποσού μεταβίβασης και ευρύτερων κριτηρίων επιλεξιμότητας, τον Ιούνιο, οι επιλέξιμες οικογένειες λαμβάνουν πλέον 120 τουρκικές λίρες ανά άτομο και ανά μήνα, καθώς και πρόσθετα τριμηνιαία επιδόματα. 13

Οι δεύτερες διμηνιαίες πληρωμές πραγματοποιήθηκαν τον Ιούλιο σε οικογένειες προσφύγων στο πλαίσιο του έργου σχετικά με την υπό όρους μεταβίβαση χρημάτων για εκπαίδευση. Οι πληρωμές καταβάλλονται πλέον σε περισσότερους από 72 000 δικαιούχους, και η Επιτροπή αναμένει ότι 230 000 παιδιά θα επωφεληθούν άμεσα κατά το πρώτο έτος του σημαντικότερου μέχρι τώρα προγράμματός της για εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Άλλα ανθρωπιστικά έργα βρίσκονται σε εξέλιξη με τα Ηνωμένα Έθνη και άλλους εταίρους στους τομείς της πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής αποκατάστασης και της ψυχικής υγείας, της μη τυπικής εκπαίδευσης και της προστασίας. Οι δραστηριότητες προστασίας επικεντρώνονται κυρίως στην υποστήριξη προσφύγων κατά την καταγραφή και στην παραπομπή τους στις κατάλληλες υπηρεσίες που παρέχονται από την τουρκική κυβέρνηση και από μη κυβερνητικές οργανώσεις. Η Επιτροπή συνεργάζεται με εταίρους για την οριστικοποίηση των συμβάσεων στο πλαίσιο του σχεδίου εφαρμογής ανθρωπιστικής βοήθειας του 2017 για την Τουρκία, σε συντονισμό με τα τουρκικά υπουργεία. Η υλοποίηση έργων ύψους 714 εκατ. EUR στο πλαίσιο του ανθρωπιστικού σκέλους της διευκόλυνσης επικεντρώνεται στη συνεχιζόμενη βοήθεια σε ορισμένες από τις πιο ευάλωτες ομάδες προσφύγων στην Τουρκία και στις προσπάθειες σύνδεσής τους με κρατικές υπηρεσίες το κοινωνικό δίχτυ ασφάλειας έκτακτης ανάγκης παραμένει το κύριο μέσο για την υλοποίηση 27. Οι πρώτες συμβάσεις αναμένεται να υπογραφούν εντός του Σεπτεμβρίου 2017. Μη ανθρωπιστική βοήθεια Στο πλαίσιο του μη ανθρωπιστικού σκέλους της διευκόλυνσης, έχουν πλέον συναφθεί συμβάσεις ύψους 1,071 δισ. EUR και οι εκταμιεύσεις σε εταίρους υλοποίησης έφθασαν τα 375 εκατ. EUR. Στις 15 Ιουνίου 2017, υπογράφηκε με την Παγκόσμια Τράπεζα έργο ύψους 50 εκατ. EUR για την ενίσχυση της πρόσβασης στη βραχυπρόθεσμη όσο και τη μακροπρόθεσμη απασχόληση για πρόσφυγες και κοινότητες υποδοχής το έργο συμπεριλάμβανε τη χρηματοδότηση για προγράμματα εργασίας επ αμοιβή και επαγγελματικής και γλωσσικής κατάρτισης για 15 000 άτομα σε δέκα επαρχίες. Την 1η Σεπτεμβρίου 2017, υπεγράφη με την KfW επέκταση έργου ύψους 45 εκατ. EUR για την προμήθεια 40 προκατασκευασμένων σχολείων τα οποία προβλέπεται να λειτουργήσουν το επόμενο σχολικό έτος, επιπλέον της κατασκευής μη προκατασκευασμένων σχολείων για τα οποία οι συμβάσεις έχουν ήδη ανατεθεί. Τέσσερα έγγραφα δράσης (δηλαδή προτάσεις για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του Περιφερειακού Καταπιστευματικού Ταμείου της ΕΕ για την αντιμετώπιση της συριακής κρίσης («Περιφερειακό Καταπιστευματικό Ταμείο της ΕΕ»)), ύψους 131,5 εκατ. EUR εγκρίθηκαν μετά το επιχειρησιακό συμβούλιο του καταπιστευματικού ταμείου της ΕΕ στις 13 Ιουνίου 2017. Τρεις προτάσεις στοχεύουν στη βελτίωση της πρόσβασης σε υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για τους Σύρους πρόσφυγες, καθώς και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των Σύρων προσφύγων και των κοινοτήτων υποδοχής, αλλά και των δεξιοτήτων για την καθημερινή ζωή των μη Σύρων προσφύγων. Μια τέταρτη πρόταση επικεντρώνεται ειδικά στην ενδυνάμωση γυναικών και κοριτσιών, και αναδεικνύει τη 27 Η στρατηγική στηρίζεται σε τρεις πυλώνες: βασικές ανάγκες επιβίωσης υγειονομικές υπηρεσίες, υποστήριξη για την εκπαίδευση. Οι πυλώνες αυτοί υποστηρίζονται από οριζόντιες δραστηριότητες προστασίας. 14

σημασία που αποδίδει η διευκόλυνση στην ισότητα των φύλων και τα ανθρώπινα δικαιώματα εν γένει. Στις 20 Ιουλίου 2017, δύο ειδικά μέτρα προσαρμόστηκαν ώστε να εξυπηρετούν αποτελεσματικότερα τις ανάγκες των προσφύγων στην Τουρκία. Το ειδικό μέτρο ύψους 1,415 δισ. EUR, του Ιουλίου 2016, τροποποιήθηκε με αύξηση του ποσού κατά 10 εκατ. EUR και προσαρμογή των στόχων, προκειμένου να διευκολυνθεί, για τα έργα που απομένουν, η υπογραφή συμβάσεων με διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς. Η προσαρμογή καθιστά δυνατή τη χρηματοδότηση νέας νοσοκομειακής δομής στο Hatay, που πρόκειται να υλοποιηθεί από την Agence française de développement, καθώς και των προαναφερόμενων προκατασκευασμένων σχολικών κτιρίων. Με άλλη τροποποίηση που πραγματοποιήθηκε στο ειδικό μέτρο ύψους 60 εκατ. EUR, του Απριλίου 2016, με την τουρκική Γενική Διεύθυνση για τη διαχείριση της μετανάστευσης, διευρύνθηκε το πεδίο εφαρμογής της στήριξης που παρέχεται στις τουρκικές αρχές για να ενισχυθεί η ικανότητά τους να διαχειρίζονται, να υποδέχονται και να φιλοξενούν μετανάστες που επιστρέφουν στην Τουρκία από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Ύστερα από την τελευταία έκθεση, η ΕΕ έχει λάβει αρκετά μέτρα για να συμβάλει στην αντιμετώπιση της πίεσης που ασκήθηκε στις τοπικές υποδομές και υπηρεσίες. Για παράδειγμα, μετά την επίσημη έναρξη, τον Μάιο, το πρώτο κέντρο υγείας μεταναστών στο Kilis, έχει ήδη να επιδείξει σημαντικά αποτελέσματα: περίπου 15 000 Σύροι ασθενείς έχουν εξεταστεί, μεταξύ αυτών και περισσότερες από 600 εγκυμονούσες γυναίκες 28. Ένα νέο κέντρο υγείας μεταναστών αναμένεται να εγκαινιαστεί στην Άγκυρα τον Σεπτέμβριο του 2017. Συμπληρωματικά έργα υγειονομικών και δημοτικών υποδομών, που εστιάζουν κυρίως στην ύδρευση και στην αποχέτευση, βρίσκονται επί του παρόντος υπό προετοιμασία, κυρίως στις επαρχίες που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση. Βασικές προκλήσεις και επόμενα βήματα Ταχεία σύναψη συμβάσεων για όλες τις εναπομένουσες δράσεις στο πλαίσιο των ειδικών μέτρων και στο πλαίσιο του σχεδίου εφαρμογής ανθρωπιστικής βοήθειας του 2017 και διασφάλιση της αποτελεσματικής υλοποίησης τους, σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. 8. Αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης Κατά τον διάλογο υψηλού πολιτικού επιπέδου ΕΕ-Τουρκίας, στις 25 Ιουλίου 2017, οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι ο εκσυγχρονισμός της τελωνειακής ένωσης παραμένει βασική προτεραιότητα των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας. Η Επιτροπή καλεί επομένως το Συμβούλιο να ολοκληρώσει τις εργασίες του επί της πρότασης της Επιτροπής για έναρξη διαπραγματεύσεων με την Τουρκία με στόχο την αναβάθμιση του διμερούς εμπορικού πλαισίου 29. Έτσι θα μπορέσουν να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για μια σημαντική συμφωνία, η οποία, εφαρμοζόμενη σε όλα τα κράτη μέλη, θα απελευθερώσει δυναμικό που παραμένει αναξιοποίητο στον τομέα των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας. 9. Διαδικασία προσχώρησης 28 Κατά την περίοδο μεταξύ Μαΐου 2017 και Ιουλίου 2017. 29 Η Επιτροπή εξέδωσε την πρότασή της για οδηγίες διαπραγμάτευσης τον Δεκέμβριο του 2016. 15

Στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων προσχώρησης, έχουν ανοίξει μέχρι σήμερα 16 κεφάλαια, ενώ ένα εξ αυτών έκλεισε προσωρινά. Κατά την περίοδο αναφοράς δεν πραγματοποιήθηκε καμία συνεδρίαση. Η ΕΕ αναμένει από την Τουρκία να ανταποκριθεί στα υψηλότερα πρότυπα όσον αφορά τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τον σεβασμό των θεμελιωδών ελευθεριών, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας της έκφρασης. 10. Ανθρωπιστικές συνθήκες στο εσωτερικό της Συρίας Η ανθρωπιστική κατάσταση εντός της Συρίας παραμένει εξαιρετικά ανησυχητική, με 6,3 εκατ. εσωτερικά εκτοπισμένους, πολλούς δε εξ αυτών πολλές φορές, ενώ 13,5 εκατ. άνθρωποι χρήζουν άμεσης βοήθειας. Η έκκληση των Ηνωμένων Εθνών για το εσωτερικό της Συρίας ανέρχεται σε 3,3 δισ. EUR, ενώ σήμερα έχει συγκεντρωθεί το 35 % του ποσού αυτού. Σύμφωνα με πληροφορίες, η βία έχει υποχωρήσει σε ορισμένες περιοχές μετά τη δημιουργία ζωνών αποκλιμάκωσης στη Συρία, αλλά η κατάσταση όσον αφορά την ανθρωπιστική βοήθεια και την προστασία εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά δυσχερής για τους αμάχους σε πολλές περιοχές της χώρας. Στα βορειοδυτικά της Συρίας, πραγματοποιήθηκαν τον Ιούλιο στρατιωτικές επιχειρήσεις και συγκρούσεις μεταξύ διαφόρων ένοπλων ομάδων, προξενώντας τον θάνατο αμάχων, ορισμένες δε ανθρωπιστικές δραστηριότητες χρειάστηκε να ανασταλούν προσωρινά, ενώ ένα βασικό σημείο διέλευσης των συνόρων με την Τουρκία παρέμεινε προσωρινά κλειστό. Ευρείας κλίμακας εκτοπισμός εξακολουθεί να καταγράφεται στην πόλη Ράκα 30, όπου υπάρχουν μεγάλες ανάγκες υγείας, χωρίς πρόσβαση σε ασφαλές νερό, σε τροφή και σε άλλα είδη. Η ανθρωπιστική κατάσταση στις περιοχές που κατέχονται από μη κυβερνητικές ένοπλες ομάδες εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά ανησυχητική, δεδομένου του υψηλού επιπέδου των αναγκών. Η κατάσταση φαίνεται να επιδεινώνεται επίσης στη νοτιοανατολική Συρία, με τον αριθμό των εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων να αυξάνεται συνεχώς. Βασική πρόκληση παραμένει η πρόσβαση στους, κατά τις εκτιμήσεις, 4,5 εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν σε δυσπρόσιτες περιοχές, μεταξύ αυτών και 540 000 σε πολιορκημένες περιοχές, αν και οι ανθρωπιστικές αποστολές των Ηνωμένων Εθνών κατόρθωσαν να φθάσουν τον Ιούλιο σε ορισμένες δυσπρόσιτες περιοχές και στην πολιορκημένη πόλη Nashabiyeh. Μέχρι στιγμής, το 2017, η βοήθεια των Ηνωμένων Εθνών έχει φθάσει μόλις στο 13 % των ατόμων που έχουν ανάγκη από βοήθεια και βρίσκονται σε δυσπρόσιτες περιοχές και στο 39 % των ατόμων που έχουν ανάγκη από βοήθεια και βρίσκονται σε πολιορκημένες περιοχές. Οι φορείς ανθρωπιστικής βοήθειας αναφέρουν αρκετά εμπόδια 31 στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Η διασυνοριακή βοήθεια είναι ολοένα και πιο σημαντική. Οι περισσότερες από τις διασυνοριακές παραδόσεις γίνονται από την Τουρκία και την Ιορδανία, οι οποίες εξακολουθούν να διευκολύνουν την πρόσβαση από όλες τις δυνατές οδούς. Η ΕΕ υποστηρίζει 30 Περισσότεροι από 30 000 άνθρωποι έχουν εκτοπισθεί από την 1η Ιουλίου και περισσότεροι από 200 000 από την 1η Απριλίου (σημείωμα της Αναπληρώτριας Συντονίστριας έκτακτης αρωγής στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (https://www.un.org/press/en/2017/sc12932.doc.htm). 31 Μεταξύ άλλων, την έλλειψη διοικητικών εγκρίσεων και επιστολών διευκόλυνσης, την ανασφάλεια και τις συγκρούσεις, τους αυθαίρετους περιορισμούς από ένοπλες ομάδες, τρομοκρατικές ομάδες που περιλαμβάνονται στις λίστες του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και από αυτόκλητες τοπικές αρχές. 16

διασυνοριακές επιχειρήσεις διάσωσης από την Τουρκία, που στοχεύουν ανθρώπους στη βόρεια Συρία μέσω συνεργαζόμενων ανθρωπιστικών οργανώσεων και αποσκοπούν στην παροχή τροφίμων, νερού, στέγης, συνθηκών υγιεινής και προστασίας του πληθυσμού με τις μεγαλύτερες ανάγκες. Η επανακαταγραφή και το ρυθμιστικό περιβάλλον των διεθνών μη κυβερνητικών οργανώσεων στην Τουρκία φαίνεται να έχουν επηρεάσει την ικανότητά τους να αναλαμβάνουν δράσεις παροχής βοήθειας στο εσωτερικό της Συρίας. Λαμβάνοντας υπόψη τις συνεχιζόμενες βιαιοπραγίες και τις τεράστιες ανθρωπιστικές ανάγκες, η ΕΕ εξακολουθεί να παροτρύνει όλα τα μέρη να σεβαστούν τις υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και να διασφαλίσουν την προστασία των αμάχων ως πρώτη προτεραιότητα, από κάθε δυνατό σημείο εισόδου, μεταξύ άλλων και από την Τουρκία και την Ιορδανία. Αυτό ισχύει επίσης για την έννοια των ζωνών αποκλιμάκωσης στη Συρία. Η ΕΕ εκφράζει ικανοποίηση για όλες τις προσπάθειες προς την κατεύθυνση αυτή, με την προϋπόθεση ότι τηρείται το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. 11. Συμπέρασμα Η Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας συνεχίζει να αποφέρει απτά αποτελέσματα όσον αφορά τη μείωση των παράτυπων και επικίνδυνων διελεύσεων, των ζωών που χάνονται στο Αιγαίο Πέλαγος και, πράγμα εξίσου σημαντικό, όσον αφορά την πρακτική στήριξη των Σύρων προσφύγων και των κοινοτήτων υποδοχής στην Τουρκία στο πλαίσιο της διευκόλυνσης για τους πρόσφυγες στην Τουρκία και μέσω της ασφαλούς επανεγκατάστασης Σύρων από την Τουρκία στην Ευρώπη. Ωστόσο οι παράγοντες που ωθούν στην παράτυπη μετανάστευση προς την Ευρώπη εξακολουθούν να υφίστανται και επομένως η Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας καταλαμβάνει κεντρικό ρόλο στη διασφάλιση της αποτελεσματικής αντιμετώπισης της πρόκλησης της μετανάστευσης στην Ανατολική Μεσόγειο από κοινού από την ΕΕ και την Τουρκία. Για να εξασφαλιστεί η πλήρης και βιώσιμη εφαρμογή της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες και σταθερή πολιτική βούληση από όλες τις πλευρές. Ο ρυθμός ανάθεσης συμβάσεων και υλοποίησης έργων στο πλαίσιο της διευκόλυνσης οφείλει να επιταχύνεται συνεχώς, ώστε να επισπευσθεί η παροχή ουσιαστικής στήριξης στους Σύρους πρόσφυγες και στις κοινότητες υποδοχής τους στην Τουρκία. Ο σημερινός ρυθμός και οι δεσμεύσεις των κρατών μελών για την επανεγκατάσταση Σύρων προσφύγων από την Τουρκία προς την Ευρώπη πρέπει να διατηρηθεί και να συνεχιστεί. Αυτό θα διευκολυνθεί περαιτέρω με την ταχεία επίτευξη συμφωνίας για το εθελοντικό πρόγραμμα εισδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους και την ενεργοποίησή του. Για τη βελτίωση της κατάστασης στα ελληνικά νησιά, υπάρχει επείγουσα ανάγκη να καταβληθούν πρόσθετες σημαντικές προσπάθειες από τις ελληνικές αρχές, τους οργανισμούς της ΕΕ και τα κράτη μέλη για τη βελτίωση της ικανότητας της ελληνικής διοίκησης όσον αφορά τη διαχείριση της μετανάστευσης και του ασύλου και την αύξηση των επιστροφών στην Τουρκία των ατόμων που δεν έχουν δικαίωμα να παραμείνουν στην Ελλάδα, σε πλήρη συμμόρφωση με τους κανόνες της ΕΕ και τους διεθνείς κανόνες. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να προωθεί τις σχετικές εργασίες και να υποβάλλει τακτικές εκθέσεις σχετικά με τη σημειωθείσα πρόοδο. 17