ΔΙΑΧΕΙΡΙΗ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΖΗΣΗΗ χολι Θλεκτρολόγων Μθχανικϊν και Μθχανικϊν Θ/Τ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΣΟΒΙΟ ΠΟΛΤΣΕΧΝΕΙΟ Διοίκθςθ Παραγωγισ & υςτθμάτων Τπθρεςιϊν ΕΡΓΑΣΘΡΙΟ ΤΣΘΜΑΣΩΝ ΑΠΟΦΑΕΩΝ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΘΘ
Περιεχόμενα 2 Διαχείριςθ Εφοδιαςτικισ Αλυςίδασ τοιχεία και Διαχείριςθ Ηιτθςθσ Ποιοτικζσ Μζκοδοι Προβλζψεων Μζκοδοσ Delphi Ποςοτικζσ Μζκοδοι Προβλζψεων Μζκοδοσ Κινθτοφ Μζςου (απλι / με βάρθ) Εκκετικι Εξομάλυνςθ Παλινδρόμθςθ Παράδειγμα Ανάλυςθσ Χρονοςειρϊν
Διαχείριςθ Εφοδιαςτικισ Αλυςίδασ 3 Απάντθςθ ςτο ερϊτθμα: (Φτιάχνω ι Αγοράηω) - Make or Buy Purchasing Just in Time Purchasing Outsourcing
φνολο Θεμάτων χετιηόμενων με τθν Εφοδιαςτικισ Αλυςίδασ 4 Προβλζψεισ Διαχείριςη Εφοδιαςτικήσ Αλυςίδασ υγκεντρωτικόσ Προγραμματιςμόσ Προγραμματιςμόσ Αποθήκησ Χρονοπρογραμματιςμόσ Παραγωγήσ
Outsourcing 5 Αιτίεσ Μείωςθ κόςτουσ Εςτίαςθ ςτα βαςικά προϊόντα Κίνδυνοι Απϊλεια Ελζγχου Παραγωγισ Τψθλότερα φράγματα εξόδου από τθν παραγωγι Αγορά και αξιοποίθςθ γνϊςθσ και τεχνολογίασ τρίτων Ελαχιςτοποίθςθ Μεγζκουσ Αποκικθσ, Διαχείριςθσ Τλικϊν Ζκκεςθ ςε κινδφνουσ που αφοροφν τουσ προμθκευτζσ: ζλλειψθ ςυνζπειασ, χαμθλισ ποιότθτασ, αργόσ χρόνοσ αντίδραςθσ Περιοριςμόσ παραγωγισ Μείωςθ χρόνου ανάπτυξθσ και παραγωγισ προϊόντων Βελτίωςθ αποδοτικότθτασ Κόςτθ αλλαγϊν Ενδεχόμενθ πρόςδεςθ ςε ςυγκεκριμζνεσ τεχνολογίεσ Απαίτθςθ για ζλεγχο από υψθλότερο επίπεδο
Electronic Information Flow 6 Προγράμματα Άμεςθσ Αντίδραςθσ (Quick Response Programs) Αποδοτικι Αντίδραςθ ςτον Καταναλωτι (Efficient Consumer Response) υμπεράςματα
Διαχείριςθ Ηιτθςθσ 7 Ανεξάρτητη Ζήτηςη A Εξαρτημζνη Ζήτηςη B(4) Γ(2) Δ(2) Ε(1) Δ(3) Ε(2)
Ανεξάρτθτθ Ηιτθςθ 8 Δυνατζσ Επιλογζσ Λιψθ μζτρων για επιρροι τθσ ηιτθςθσ (ενεργθτικι αντιμετϊπιςθ) Λιψθ μζτρων για αντιμετϊπιςθ τθσ ηιτθςθσ (πακθτικι αντιμετϊπιςθ)
Πωλιςεισ τοιχεία Ηιτθςθσ 1/2 9 Σι ςυμβαίνει εδϊ? 1 2 3 4 Ζτθ
Πωλιςεισ τοιχεία Ηιτθςθσ 2/2 10 *** Σα μεγζκθ πωλιςεων αποτελοφν υπζρκεςθ κάποιων βαςικϊν ςτοιχείων *** Εποχικό τοιχείο 1 2 3 4 Ζτθ Οριηόντιο τοιχείο
Σφποι τοιχείου Σάςθσ 11 Γραμμικό Καμπφλθ - S Αςυμπτωτικό Εκκετικό
Μζκοδοι Πρόβλεψθσ 12 Ποιοτικζσ Ποςοτικζσ Μζκοδοι προεκβολισ (Ανάλυςθ Χρονοςειρϊν) Αιτιακζσ Μζκοδοι Προςομοίωςθ
Χριςθ Μεκόδων πρόβλεψθσ από εταιρείεσ 13 Εταιρείεσ Μζκοδοσ Μικροφ Μεγζκουσ Μεγάλου Μεγζκουσ Κινοφμενου Μζςου 29.6% 29.2% Απλι γραμμικι παλινδρόμθςθ 14.8% 14.6% Απλοϊκι 18.5% 14.6% Εκκετικι εξομάλυνςθ 14.8% 20.8% Πολλαπλι παλινδρόμθςθ 22.2% 27.1% Προςομοίωςθ 3.7% 10.4% Κλαςςικι απο-ςφνκεςθ 3.7% 8.3% Bo-Jenkins 3.7% 6.3% φνολο Εταιρειϊν 27 48 Πηγή: Nada Sanders and Karl Mandrodt (1994) Practitioners Continue to Rely on Judgmental Forecasting Methods Instead of Quantitative Methods, Interfaces, τομ. 24, ν. 2, ςελ. 92-100.
Ποιοτικζσ Μζκοδοι Πρόβλεψθσ 14 Μζκοδοσ Delphi Ζρευνα Αγοράσ υμβοφλιο τελεχϊν Διαμόρφωςθ εναρίων Ιςτορικι Αναλογία Ανάλυςθ Κφκλου Ηωισ
Μζκοδοσ Delphi 15 1. Επιλογι ομάδασ ειδικϊν. Απαιτείται ςφνκεςθ ομάδασ με ευρφ πεδίο γνϊςεων. 2. Κάκε ειδικόσ προβαίνει ςε διατφπωςθ προβλζψεων, ανεξάρτθτα από τουσ άλλουσ, απαντϊντασ ςε ςυγκεκριμζνο ερωτθματολόγιο 3. Ανακεφαλαίωςθ των απαντιςεων και επανατροφοδότθςι τουσ ςτθν ομάδα ειδικϊν για βελτίωςθ / αιτιολόγθςθ τθσ πρόβλεψισ τουσ 4. Οι ειδικοί: (α) εμμζνουν ςτισ απόψεισ τουσ, (β) τισ τεκμθριϊνουν με λογικά επιχειριματα ι (γ) τισ μεταβάλουν ανάλογα. 5. Επαναλαμβάνονται τα παραπάνω βιματα ϊςτε, τελικά, να επιτευχκεί ςφγκλιςθ απόψεων.
Ποςοτικζσ Μζκοδοι - Μζκοδοι Προεκβολισ 16 Θ επιλογι μοντζλου γίνεται βάςει των εξισ κριτθρίων: Περίοδοσ και ορίηοντασ πρόβλεψθσ Επάρκεια δεδομζνων Επιηθτοφμενθ ακρίβεια Κόςτοσ μεκόδου Διακεςιμότθτα ζμπειρου προςωπικοφ Απλότθτα και ευκολία εφαρμογισ
Μζκοδοσ Κινοφμενου Μζςου 1/3 17 Εβδ. Παρατηρ. Ζήτηςησ Πρόβλεψη 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 D 1 D 2 D 3 D 4 D 5 D 6? D 8 D 9 D 10 D 11 D 12 n=4 F 7 F 8 F 9 F 10 F 11 F 12 F t = F 7 = D t-1 + D t-2 + D t-3 +... + D t-n n D 3 + D 4 + D 5 + D 6 4
Μζκοδοσ Κινοφμενου Μζςου 2/3 18 785+859+920 3 785+859+920+850+758+892 6
Μζκοδοσ Κινοφμενου Μζςου 3/3 19 1000 900 800 700 Ζήηηζη 3-εβδ. 6-εβδ. 600 500 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Μζκοδοσ Κινοφμενου Μζςου με Βάρθ 1/2 20 F t = w 1 D t-1 + w 2 D t-2 + w 3 D t-3 + w n D t-n n i=1 w = 1 i Πρόβλημα : Να γίνει πρόβλεψθ ηιτθςθσ για τθν 4θ εβδομάδα. Εβδ. 1 2 3 Ζήτηςη 650 678 720 4? Βάρη : t-1 =0.5 t-2 =0.3 t-3 =0.2
Μζκοδοσ Κινοφμενου Μζςου με Βάρθ 2/2 21 Βάρη : t-1 =0.5 t-2 =0.3 t-3 =0.2 Εβδομ. 1 2 3 Ζήτηςη 650 678 720 4 693.4 F 4 = 0.5 (720) + 0.3(678) + 0.2(650)
Μζκοδοσ Εκκετικισ Εξομάλυνςθσ 1/3 22 F t+1 = F t + a(d t - F t ) Τπόθεςη : Οι πρόςφατεσ παρατθριςεισ είναι πικανό να ζχουν μεγαλφτερθ αξία. Απαιτείται, λοιπόν, να δίνεται ςε αυτζσ μεγαλφτερο βάροσ κατά τθ διαδικαςία πρόβλεψθσ
Μζκοδοσ Εκκετικισ Εξομάλυνςθσ 2/3 23 F t+1 = F t + a(d t - F t ) F t+1 = ad t + (1-a) F t F t = ad t-1 + (1-a) F t-1 F t-1 = ad t-2 + (1-a) F t-2 (Α) (Α) Þ F t+1 = ad t + (1-a) { ad t-1 + (1-a) F t-1 } = ad t + a(1-a) D t-1 + (1-a) 2 F t-1 = ad t + a(1-a) D t-1 + (1-a) 2 {ad t-2 + (1-a) F t-2 } = ad t + a(1-a) D t-1 + a(1-a) 2 D t-2 + (1-a) 3 F t-2 Γενικά F t+1 = a(1-a) 0 D t + a(1-a) 1 D t-1 + a(1-a) 2 D t-2 + a(1-a) 3 D t-3 + + a(1-a) m D t-m + (1-a) m+1 F t-m
Μζκοδοσ Εκκετικισ Εξομάλυνςθσ 3/3 24 Εβδομάδα Ζήτηςη 1 820 2 775 3 680 Να γίνουν προβλζψεισ για τθν περίοδο 2 ζωσ 10 με a=0.10 και a=0.60 4 655 5 750 Τποκζτουμε F 1 =D 1 6 802 7 798 8 689 9 775 10
Μζκοδοσ Εκκετικισ Εξομάλυνςθσ - Παράδειγμα 25 Εβδομάδα Ζήτηςη a=0.1 a=0.6 1 820 820,00 820,00 2 775 820,00 820,00 3 680 815,50 820,00 4 655 801,95 817,30 5 750 787,26 808,09 6 802 783,53 795,59 7 798 785,38 788,35 8 689 786,64 786,57 9 775 776,88 786,61 10 776,69 780,77
H Επίδραςθ του Παράγοντα a 26 450 400 350 300 250 200 150 Ηιτθςθ a=0.1 a=0,3 a=0.5 100 50 0 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25
φάλματα Πρόβλεψθσ 27 Μζςθ Απόλυτθ Απόκλιςθ 1 N t1 e t Μζςο Σετραγωνικό φάλμα 1 N t1 2 e t e t = D t -F t Συπικι Απόκλιςθ φαλμάτων N t1 e 2 t N 1
φάλματα Πρόβλεψθσ- Παράδειγμα 1/2 28 Μινασ Πωλιςεισ Πρόβλεψθ 1 220-2 250 255 3 210 205 4 300 320 5 325 315 Να υπολογιςτεί η μζςη απόλυτη απόκλιςη για τισ περιόδουσ πρόβλεψησ
φάλματα Πρόβλεψθσ- Παράδειγμα 2/2 29 Μινασ Πωλιςεισ Πρόβλεψθ 1 220-2 250 255 3 210 205 4 300 320 5 325 315 Απόλυτο φάλμα - 5 5 20 10 MAA N 1 40 e t 4 t1 10 Σ = 40
Ανάλυςθ Απλισ υςχζτιςθσ (Παλινδρόμθςθσ) 30 Y t = a + b Y 1 2 3 4 5...... Χ (χρόνοσ)
Τπολογιςμόσ των a και b 31 a = y - b b = y - n(y)() 2 - n() 2
Πωλήςεισ Ανάλυςθ Απλισ υςχζτιςθσ Παράδειγμα 1/3 32 Εβδομάδα Πωλιςεισ 1 150 2 157 3 162 4 166 5 177 180 175 170 165 160 155 150 Πωλήζεις 6? 145 1 2 3 4 5 Περίοδοσ
Ανάλυςθ Απλισ υςχζτιςθσ Παράδειγμα 2/3 33 Εβδομάδα Πωλιςεισ Χ Τ Χ 2 Χ*Τ 1 150 1 150 2 157 4 314 3 162 9 486 4 166 16 664 5 177 25 885 3 y 162.4 2 55 y 2499 b = y -n(y)() 2499-5(162.4)(3) = 2 2 -n() 55 5(9) a = y -b = 162.4-(6.3)(3)= 143.5 y t =143.5+6.3t 63 10 = 6.3
Πωλήςεισ Ανάλυςθ Απλισ υςχζτιςθσ Παράδειγμα 3/3 34 185 180 y t =143.5 + 6.3t y 6 = 181,3 175 170 165 160 Πωλήζεις Πρόβλεψη 155 150 145 1 2 3 4 5 6 Περίοδοσ
Παράδειγμα - Θ υνάρτθςθ LINEST (EXCEL) 35
Παράδειγμα - Θ υνάρτθςθ FORECAST (EXCEL) 36
Ηιτθςθ Ηιτθςθ Παράδειγμα Ανάλυςθσ Χρονοςειράσ 1/10 37 Επίδραςη εποχικοφ ςτοιχείου : Προςκετικι: Πρόβλεψη= Τάςη + Εποχικότητα Χρόνοσ Πολλαπλαςιαςτικι: Πρόβλεψη= Τάςη Εποχικότητα Χρόνοσ
Παράδειγμα Ανάλυςθσ Χρονοςειράσ 2/10 38 Επίδραςη εποχικοφ ςτοιχείου - Παράδειγμα Μζςεσ πωλιςεισ 1990-1999 = 1000 μονάδεσ προϊόντοσ (βλ. Πίνακα) Αναμενόμενεσ πωλιςεισ 2000 = 1100 μονάδεσ. Ποιά θ εξζλιξθ πωλιςεων ανά τρίμθνο του 2000? Πωλήσεις Μέσος Όρος Εποχικός Παράγοντας Άνοιξη 200 250 200/250 = 0.8 Καλοκαίπι 350 250 350/250 = 1.4 Φθινόπωπο 300 250 300/250 = 1.2 Χειμώναρ 150 250 150/250 = 0.6 Άθροιζμα 1000
Παράδειγμα Ανάλυςθσ Χρονοςειράσ 3/10 39 Επίδραςη εποχικοφ ςτοιχείου Πωλήσεις 2000 Μέσος Όρος (1100/4) Εποχικός Παράγοντας Πρόβλεψη 2000 Άνοιξη 275 0.8 = 220 Καλοκαίπι 275 1.4 = 385 Φθινόπωπο 275 1.2 = 330 Χειμώναρ 275 0.6 = 165 Άθροιζμα 1100
Παράδειγμα Ανάλυςθσ Χρονοςειράσ 4/10 40 Σρίμηνο Πραγματική Ζήτηςη (y) Ζτοσ 1 I 600 II 1.550 III 1.500 IV 1.500 Ζτοσ 2 I 2.400 II 3.100 III 2.600 IV 2.900 Ζτοσ 3 I 3.800 II 4.500 III 4.000 IV 4.900 Με βάςθ τα δεδομζνα του πίνακα να γίνει πρόβλεψθ για τα τρίμθνα Ι ζωσ ΙV του τζταρτου ζτουσ
Παράδειγμα Ανάλυςθσ Χρονοςειράσ 5/10 41 Περίοδοσ Σρίμηνο Πραγματική Ζήτηςη (y) 1 I 600 2 II 1.550 3 III 1.500 4 IV 1.500 5 I 2.400 6 II 3.100 7 III 2.600 8 IV 2.900 9 I 3.800 10 II 4.500 11 III 4.000 12 IV 4.900 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 Ζήηηζη 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Ηθτοφμενο: Θ πρόβλεψθ για τισ περιόδουσ 13-16 Ζήηηζη
Παράδειγμα Ανάλυςθσ Χρονοςειράσ 6/10 42 Ανάλυςθ 4 βθμάτων: Προςδιοριςμόσ Ηιτθςθσ Απαλλαγμζνθσ από το Εποχικό τοιχείο Εφρεςθ Ευκείασ υςχζτιςθσ Ηιτθςθσ και Χρόνου Προζκταςθ Ευκείασ υςχζτιςθσ Τπζρκεςθ Εποχικοφ τοιχείου
Παράδειγμα Ανάλυςθσ Χρονοςειράσ 7/10 43 Προςδιοριςμόσ Ζήτηςησ Απαλλαγμζνησ από το Εποχικό τοιχείο [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] Περίοδοσ () Σρίμθνο Πραγματικι Ηιτθςθ (y) Μζςθ τριμθνιαία Ηιτθςθ Εποχικόσ Εποχικό Παράγοντασ τοιχείο [4] / 2779,17 Ηιτθςθ χωρίσ εποχικό ςτοιχείο Yd=[3]/[5] ^2 = [1]^2 *(Yd) =[1]*[6] 1 Ι 600 2266,67 0,82 735,66 1,00 735,66 2 ΙΙ 1550 3050,00 1,10 1412,36 4,00 2824,73 3 ΙΙΙ 1500 2700,00 0,97 1543,98 9,00 4631,94 4 IV 1500 3100,00 1,12 1344,76 16,00 5379,03 5 Ι 2400 0,82 2942,65 25,00 14713,24 6 ΙΙ 3100 1,10 2824,73 36,00 16948,36 7 ΙΙΙ 2600 0,97 2676,23 49,00 18733,64 8 IV 2900 1,12 2599,87 64,00 20798,92 9 Ι 3800 0,82 4659,19 81,00 41932,72 10 ΙΙ 4500 1,10 4100,41 100,00 41004,10 11 ΙΙΙ 4000 0,97 4117,28 121,00 45290,12 12 IV 4900 1,12 4392,88 144,00 52714,52 78 33350 33350,00 650,00 265706,99 Μ 6,50 2779,17
Παράδειγμα Ανάλυςθσ Χρονοςειράσ 8/10 44 Εφρεςη Ευθείασ υςχζτιςησ Ζήτηςησ και Χρόνου 78 12 6.5 y d 33350/12 2779.2 b = y - n(y 2 d - n() )() 2 = 265706.9 650-12(2779,2) 12(6.5) 2 6.5 342.2 a = y d - b = 2779.2-342.2(6.5) 554.9 Ζτςι Τ= a+b = 554.9 + 342.2
Παράδειγμα Ανάλυςθσ Χρονοςειράσ 9/10 45 Προζκταςη Ευθείασ υςχζτιςησ και Τπζρθεςη Εποχικοφ τοιχείου Περίοδοσ Σρίμθνο Y=554.9+342.2 Εποχικόσ Παράγοντασ Πρόβλεψθ *Τ* Επ. τοιχ.+ 13 Ι 5003,5 0,82 4080,82 14 ΙΙ 5345,7 1,10 5866,65 15 ΙΙΙ 5687,9 0,97 5525,88 16 IV 6030,1 1,12 6726,23
Παράδειγμα Ανάλυςθσ Χρονοςειράσ 10/10 46 8000,00 7000,00 6000,00 5000,00 4000,00 3000,00 2000,00 Πραγματικι Ηιτθςθ Ηιτθςθ Χωρίσ Εποχικό τοιχείο Y=554.9+342.2 Πρόβλεψθ 1000,00 0,00 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16