Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ:ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ-ΤΑΣΕΙΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας Τμήμα Διαχείρισης Πληροφοριών Θέμα πτυχιακής εργασίας: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ:ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ-ΤΑΣΕΙΣ υποβληθείσα στον καθηγητή κ.κοσμά Σκαρβατσόπουλο από την σπουδάστρια ΡΕΦΙΑΔΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑ ( Αγν.Στρατιώτη 34, 56533,Θεσ/νίκη ) Καβάλα 2007

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η ενσωμάτωση της νέας τεχνολογίας στην τουριστική βιομηχανία όπως και σε οποιαδήποτε δραστηριότητα της καθημερινότητας φαίνεται απαραίτητη ανεξάρτητα από τη διάσταση που μπορεί να λάβει. Στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης αποτελεί βασική προϋπόθεση για έναν υγιή ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων. Εφόσον οι τουριστικές επιχειρήσεις δεν ακολουθήσουν τις νέες απαιτήσεις είναι αναμενόμενο πως θα βρεθούν αντιμέτωπες με την παρακμή. Τα τεχνολογικά μέσα που προσφέρονται δέχονται εφαρμογή σε ποικίλους επιστημονικούς τομείς και σαφώς στον τουριστικό τομέα. Εκτενέστερη θα είναι η μελέτη των επιπτώσεων και των χρήσεων που μπορεί να λάβει η τεχνολογία στον τομέα του τουρισμού στη συγκεκριμένη εργασία. Τα στοιχεία που παραθέτονται δείχνουν μια αν και ανεπαρκή- αρκετά αισιόδοξη εικόνα για τις μελλοντικές διαστάσεις με τη χρησιμοποίηση της νέας τεχνολογίας στις πρακτικές του τουρισμού. Παρουσιάζεται με ενδιαφέρον η σύνδεσή της με τον κλάδο ξεκινώντας από το εθνικό επίπεδο ως και αυτό του επιχειρηματία ή/και του τουρίστα. Με γνώμονα όλα τα παραπάνω η εργασία ασχολείται με τη σχέση της τεχνολογίας & της τουριστικής βιομηχανίας καταλήγοντας σε εφικτές λύσεις και εφαρμόσιμα συμπεράσματα σεβόμενα το περιβάλλον. Η κατάθεση σοβαρών προτάσεων που έχουν δώσει Έλληνες και ξένοι επενδυτές για τη δημιουργία σύνθετων τουριστικών επενδύσεων ξεπερνούν τις 20 και αφορούν σε ολόκληρη τη χώρα επιβεβαιώνοντας πως και οι ΜΜΕ μπορούν και πρέπει να έχουν πρόσβαση στη νέα τεχνολογία.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θερμές ευχαριστίες οφείλω σε όλους όσους με προθυμία και ευχαρίστηση με βοήθησαν παρέχοντας μου υλικό από τα προσωπικά τους αρχεία και δημοσιευμένα κείμενά τους. Ευχαριστώ πολύ τον κ. Νικολαϊδη από το ΑΠΘ (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) για την καθοδήγηση και παροχή πολύτιμων πηγών πληροφοριών, τον κ. Πετζουρίδη, Γενικό Διευθυντή Ημερήσιας Εφημερίδας, για τη γενικότερη συνδρομή του, τη Σοφία Κανατίδου για την ενθάρρυνση και υποστήριξή της, την οικογένεια μου και όλους τους αγαπημένους φίλους μου.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 :ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 5 1.1. Σκοπός της μελέτης... 5 1.2. Δομή της μελέτης... 5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ - ΔΟΜΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΚΛΑΔΟΥ... 7 2.1. Εισαγωγή... 7 2.2. Χρονική αναδρομή στην αγορά των ελληνικών τουριστικών υπηρεσιών τα 3 τελευταία χρόνια... 9 2.3. Στοιχεία που συνθέτουν την εικόνα της τουριστικής κίνησης στην Ελλάδα... 11 2.4. Στοχεύοντας με μεθοδολογία... 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ... 14 3.1. Εισαγωγή Εφαρμογές... 15 3.2.Έννοια του όρου ERP (Enterprise Resource Planning)... 15 3.3. Τι εννοούμε με όταν αναφερόμαστε στο CRM (πελατοκεντρική διαχείριση);... 15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΤΟΥ ΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ... 17 4.1. Έννοια του ηλεκτρονικού εμπορίου... 17 4.2. Τι ξέρουμε για τις Β2Β επιχειρήσεις και το ηλεκτρονικό εμπόριο... 17 4.3. Τεχνολογική ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου:... 19 4.3.1. Γραμμωτός κώδικας (Barcode)... 20 4.3.2. Έξυπνες κάρτες (Smart Cards)... 20 4.3.3. Εξασφάλιση κάλυψης και πιστοποίησης... 20 4.3.4. Πληρωμή με ηλεκτρονικά μέσα... 21 4.3.5. Τι διαφαίνεται μελλοντικά για το ηλεκτρονικό εμπόριο;... 21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΧΡΗΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΤΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ... 23 5.1. Εισαγωγή... 23 5.2. Έννοια και παράμετροι του e-tourism... 24 5.3. Βασικά ζητούμενα από τις νέες τεχνολογίες... 25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΤΠΕ (ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ)... 26 6.1. Εισαγωγή... 26 6.1.1. Δίκτυα από γενική άποψη... 27 6.2. Ο ρόλος των ΤΠΕ... 29 6.3. Οι ΤΠΕ στην προσφορά του τουριστικού προϊόντος-ευκαιρίες... 30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ KAI ΕΙΔΙΚΑ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΚΛΑΔΟ... 33 7.1. Εισαγωγή... 33 7.2. Δίκτυα wi-fi... 35 7.3. Ασφάλεια συναλλαγών... 36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΗΣΔΜΤΠ (ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΟΡΙΣΜΩΝ)... 38

8.1. Εισαγωγή... 38 8.2. ΗΣΔΤΠ στην Ελλάδα... 40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΩΝ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ... 41 9.1 Εισαγωγή... 41 9.2 Ηλεκτρονικά περίπτερα... 42 9.3 Υπηρεσίες με ρόλο τηλεφωνικού κέντρου... 43 9.4 Τι γνωρίζουμε για το Voice portal;... 43 9.5 On line κρατήσεις... 44 9.6 Δημιουργία ιστοσελίδας-διαφήμιση... 45 9.7 Χρήση πανοραμικής φωτογραφίας... 48 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ... 50 10.1 Εισαγωγή... 50 10.2 Ενέργεια και τουριστικές επιχειρήσεις:... 56 10.3 Συμπεράσματα από τις ΑΠΕ... 59 10.4 Ενέργεια- Επενδύσεις-Ανάπτυξη... 62 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ... 65 11.1 Εισαγωγή... 65 11.2 Τουριστικές επενδύσεις... 66 11.3 Μελέτη για τον Ελληνικό τουρισμό το 2010... 68 11.4 Στόχοι που θέτονται για την περίοδο 2007-2013... 70 11.4.1 ΥΤΑΝ και Ελληνικός τουρισμός... 70 11.5 Παρεμβάσεις σε διάφορους τομείς... 73 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ... 75 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ... 78 Ελληνική βιβλιογραφία... 78 Ξενόγλωσση βιβλιογραφία... 78 Πηγές στο διαδίκτυο... 79

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1: Τουριστικός κλάδος Χρήση του Διαδικτύου και των εφαρμογών του... 35 Πίνακας 2: Κοινωνικά οφέλη από τη χρήση θερμικών ηλιακών... 58 Πίνακας 3: Ιδιωτικά οφέλη από τη χρήση θερμικών ηλιακών... 58 ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΕΥΣΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΕΠ Γ.Λ.Σ. Δ.Ν.Τ. ΕΤΑ ΙΕΝΕ ΚΑΠΕ Ο.Ο.Σ.Α. Π.Ε.Ρ.ΠΟ. ΠΟΤΑ ΣΧΟΟΑΠ Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε ΥΤΑΝ ΠΣΤ ΣΕΤΕ ΑΤΕΜ Α/Γ Φ/Β Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν Γενικό Λογιστικό Σχέδιο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο Εταιρία Τουριστικής Ανάπτυξης Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας & Ανάπτυξης Περιοχές Ειδικά Ρυθμιζόμενης Πολεοδόμησης Περιοχή Ολοκληρωμένης Τουριστικής Επένδυσης Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων Έργων Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης Παγκόσμιο ΣυμβούλιοΤαξιδιών Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων Ακαδημία Τουριστικών Ερευνών και Μελετών Ανεμογεννητριες Φωτοβολταικα ΞΕΝΕΣ WAN LAN Wide Area Network Local Area Network

ERP Enterprise Resource Planning UNCTAD United Nations Conference On Trade And Development CRS Computerized Reservation System B2B Business-to-Business EDI Electronic Data Interchange EDIFACT EDI For Administration, Commerce and Transportation GDS Global Distribution Systems CRM Customer Relationship Management

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 :ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1. Σκοπός της μελέτης Η συγκεκριμένη μελέτη με θέμα: «Η συμβολή της τεχνολογίας στην τουριστική βιομηχανία. Εξελίξεις-τάσεις» περιέχει στοιχεία τεκμηριωμένα και βασισμένα σε έγκυρες πηγές. Πηγές οι οποίες αναφέρονται σε κείμενα, άρθρα περιοδικών, δημοσιεύσεις στο διαδίκτυο που παρουσιάζονται με τη βοήθεια χρήσιμων παραπομπών. Έτσι η μελέτη πραγματεύεται τη συμβολή της νέας τεχνολογίας στην ανάπτυξη του τουριστικού κλάδου και μέσα από την παράθεση τρόπων εφαρμογών της τεχνολογίας και μελλοντικών προβλέψεων αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Βασικός σκοπός λοιπόν είναι η ενημέρωση μέσα από την καταγραφή και παρουσίαση ποικίλων πληροφοριών, η κατανόηση της σημασίας των επενδύσεων στις ξενοδοχειακές μονάδες (ακόμη περισσότερο στις ΜΜΕ) και η δυνατότητα έκφρασης συμπερασμάτων και γιατί όχι και προτάσεων από την πλευρά των αναγνωστών. 1.2. Δομή της μελέτης Καλλιέργησα την ιδέα να χωρίσω την εργασία σε 10 κεφάλαια(εκτός της εισαγωγής)το κυρίως θέμα με επιμέρους υποκεφάλαια αναλύοντας περισσότερο το κομμάτι της έρευνας που πραγματεύεται καθένα από αυτά. Έτσι παρουσιάζεται στην αρχή ο τουριστικός κλάδος και η δομή του με ταυτόχρονη αναδρομή σε παλαιότερες χρονιές με στατιστικά δεδομένα. Στο κεφάλαιο 3 γίνεται αναφορά στη συνεισφορά της τεχνολογίας στην τουριστική ανάπτυξη με ανάλυση ορισμένων εφαρμογών της. Στη συνέχεια για τον όρο του ηλεκτρονικού εμπορίου (με τα εργαλεία του) και τη χρήση της πληροφορικής αφιερώνεται το 4 και 5 κεφάλαιο. Το κεφάλαιο 6 μας εισάγει στις μοναδικές δυνατότητες και ευκαιρίες που δίνονται από τις ΤΠΕ (τεχνολογίες πληροφορίας και επικοινωνιών) ενώ στο 7,8 και 9 κεφάλαιο αντίστοιχα, το διαδίκτυο, τα ΗΣΔΜΤΠ (ηλεκτρονικά συστήματα διαχείρισης και μάρκετινγκ τουριστικών προορισμών) και η εφαρμογή των πολυμέσων παρουσιάζονται με κατανοητό και σύντομο τρόπο. Στα δύο τελευταία κεφάλαια της εργασίας δηλαδή στο 10 και 11, ότι πρέπει να γνωρίζει κανείς

για τις ΑΠΕ (ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) και τις μελλοντικές τάσεις λαμβάνοντας υπόψη τα διάφορα προγράμματα επενδύσεων, εξηγείται με την παράθεση σημαντικών στοιχείων. Από την εργασία θα ήταν μεγάλη παράλειψη αν απουσίαζαν οι συμπερασματικές παρατηρήσεις. Ολοκληρώνουμε λοιπόν καταθέτοντας τα τελικά συμπεράσματα με κριτική σκέψη και αρκετούς προβληματισμούς.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ - ΔΟΜΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΚΛΑΔΟΥ 2.1. Εισαγωγή Ο Τουριστικός κλάδος περιλαμβάνει τις εξής κατηγορίες επιχειρήσεων: Α) προμηθευτές τουριστικού προϊόντος: ξενοδοχεία, μεταφορές, επιχειρήσεις, εταιρίες τουριστικών εκδρομών, ενοικίασης αυτοκινήτων, δημόσιους οργανισμούς πολιτισμού (μουσεία, θέατρα), συνεδριακά κέντρα κ.α. Β) ενδιάμεσοι: συστήματα-δίκτυα γενικής διανομής (GDS), συστήματαδίκτυα διανομής ξενοδοχειακών υπηρεσιών (HDS), tour operators, τουριστικά πρακτορεία κ.α. Γ) τελικοί καταναλωτές: ιδιώτες και στελέχη. Είναι πλέον από την πλειοψηφία παραδεκτό ότι ο τουρισμός είναι ο σημαντικότερος τομέας οικονομικής δραστηριότητας σε παγκόσμιο επίπεδο. Το ευρύτερο κομμάτι του συμβάλει στη δημιουργία του ΑΕΠ για τις περισσότερες χώρες. Αφενός στο εισόδημα αφετέρου στην αύξηση της απασχόλησης και των επενδύσεων, καθώς εμφανίζεται (ο τουριστικός τομέας) πρώτος μεταξύ όλων των υπολοίπων. Αυτή η εικόνα παρουσιάζεται κυρίως στη χώρα μας που κατέχει διακρίσεις στο κομμάτι της ανταγωνιστικότητας σε σχέση με άλλους τομείς. Η επιβεβαίωση βρίσκεται στις συχνές συναλλαγές που πραγματοποιούνται με την αλλοδαπή. Βεβαίως όσον αφορά στις συναλλαγές με άλλες χώρες οι εισπράξεις από τον εισερχόμενο τουρισμό έχουν ξεπεράσει το κονδύλιο των συναλλαγματικών εισπράξεων από εξαγωγές ελληνικών προϊόντων. Μέσα στα πλαίσια ενός οξυμένου ανταγωνιστικού κλίματος η χώρα μας έρχεται αντιμέτωπη με προκλήσεις επανατοποθέτησης του τουριστικού προϊόντος. Η προσαρμογή στο νέο ανταγωνιστικό και διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον τίθεται ως ζητούμενο, μέσα από τη συνεχή προσπάθεια για συντονισμένες πρακτικές με κεντρική ιδέα την παροχή

ποιότητας για το τουριστικό προϊόν.(stephen J. Page SJP, Εισαγωγή στον τουρισμό/ τουριστικό μάνατζμεντ τον 21 ο αιώνα ) Έρευνες που πραγματοποιήθηκαν και αφορούν τα 5 περίπου τελευταία έτη δείχνουν σημαντικές εξελίξεις όπως διαπιστώνεται από τα παρακάτω στοιχεία. Συγκεκριμένα στο διάστημα 2002-2004 με τη μείωση εσόδωναφίξεων και συγχρόνως την επενδυτική άπνοια ακολούθησαν άσχημες καταστάσεις όπως: περιορισμός της αύξησης της συμβολής του τουρισμού στο ΑΕΠ με απώλειες 5,5 εκατοστιαίες μονάδες για τα 3 έτη απώλεια 65.000 θέσεων εργασίας περιορισμός της συνεισφοράς του τουρισμού στη μείωση του ισοζυγίου εξωτερικών πληρωμών περιορισμός ανάπτυξης άλλων τομέων της οικονομίας μείωση κερδοφορίας επιχειρήσεων και συγκράτηση αμοιβών εργαζομένων(β.πατσουράτης,γ.αναστασόπουλος) Από τους πόρους του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων (ΠΔΕ) μόλις το 1,6% δόθηκε στον κλάδο του τουρισμού την περίοδο 1990-2006 γεγονός που μας δημιουργεί έντονο προβληματισμό. Αυτή τη στιγμή πρέπει να δημιουργηθεί μια νέα στρατηγική με κεντρικό άξονα τις επενδύσεις και την παροχή υπηρεσιών & προϊόντων για μεγαλύτερη χρονικά περίοδο. Στη δεύτερη ετήσια διεθνή έρευνα αξιολόγησης χωρών που δημοσίευσε η εφημερίδα «Εξπρές» παρουσιάζει άνοδο των τουριστικών προϊόντων το 2006 η χώρα μας. Μέσα από μια άλλη έρευνα, η οποία διενεργήθηκε από τις εταιρίες «FutureBrand» και «Weber Shandwick» αμερικάνικων συμφερόντων κρίνεται ο τρόπος και οι δυνατότητες του μάρκετινγκ μιας χώρας, εξετάζεται από την αρχή κάθε χρόνου παράμετροι, στατιστικά στοιχεία, αποτελέσματα δημοσκόπησης μεταξύ καταναλωτών που ταξιδεύουν αλλά και απόψεις ειδικών του κλάδου (αναλυτές, επιχειρηματίες κ.ά.).οι θέσεις της γενικής κατάταξης προκύπτουν από τις επιδόσεις των χωρών σε 19 επιμέρους κατηγορίες θεματικών brands. Σε παγκόσμιο κλίμα το 2006 βρίσκει την

Αυστραλία στην 1 η θέση, μετά ακολουθούν οι ΗΠΑ, η Ιταλία, η Γαλλία, η Ελλάδα (ήταν 6η), η Μεγάλη Βρετανία, η Ισπανία, η Νέα Ζηλανδία, οι Μαλδίβες και τέλος η Ινδία. Εντύπωση προκαλεί η απουσία από την πρώτη 10άδα στην κατάταξη, των νησιών Φίτζι, της Ταϊλάνδης και της Αιγύπτου. Πιο συγκεκριμένα στην κατηγορία Τέχνες και Πολιτισμός και καλύτερου brand για την Ιστορία, η χώρα μας κατέκτησε επάξια την 4 η θέση, την 5 η θέση για την κατηγορία Παραλίες για την κατηγορία Οικογένειες βγήκε δυστυχώς εκτός δεκάδας ενώ τέλος για την κατηγορία Νυχτερινή ζωή - Γαστρονομία έλαβε την 8 η θέση. Στις νέες κατηγορίες του 2006 πρωτοεμφανίστηκαν κατηγορίες στις οποίες η Ελλάδα πήρε:την 3 η στην κατηγορία Φυσικό κάλλος, 5η για την Ξεκούραση και ανάπαυση και 6η στην κατηγορία Επιλογές θέρετρων και διαμονής. Από τη δημοσίευση μιας ετήσιας έρευνας στη «Ναυτεμπορική» αναφερόμενη στη παγκόσμια τουριστική κίνηση βλέπουμε πως τα ξενοδοχεία του Λονδίνου πήγαν πολύ καλά με τη μέση τιμή δωματίου να φτάνει στα 200,00ευρώ με υψηλή πληρότητα (81,7%,αύξηση 18,50% από το 2005).Μετά το Λονδίνο 2 η στη σειρά έρχεται η Μόσχα με υψηλότερη μέση τιμή δωματίου στην και πληρότητα εντός της πόλης στα 161,78 ευρώ (+15,1%δηλαδή). Με θετικά αποτελέσματα έκλεισε το 2006 και για τον υπόλοιπο κόσμο. Η γενική εικόνα της Ευρώπης εμφανίζει μια εντυπωσιακή αύξηση του πληρότητας της τάξης του 11,61%, των ΗΠΑ 7,5% και της Ασίας περίπου 20,12%. (www.sete.gr) 2.2. Χρονική αναδρομή στην αγορά των ελληνικών τουριστικών υπηρεσιών τα 3 τελευταία χρόνια Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας το 2004 οι αφίξεις στον Ελλαδικό χώρο άγγιξαν το 14,3εκατ. αλλοδαποί τουρίστες. Στα ξενοδοχειακά καταλύματα καταγράφηκαν 51,6 εκατ. διανυκτερεύσεις από όπου το 75%πραγματοποιήθηκε από αλλοδαπούς. Για το 2005 οι εισπράξεις έφτασαν τα 11,036,5 εκατ. ευρώ το οποίο μεταφράζεται σε αύξηση κατά 6,7%σε σχέση με το 2004.Τέλος όσον αφορά τις υπηρεσίες εσωτερικού και εξερχόμενου τουρισμού αυτές απευθύνονται στους Έλληνες κυρίως που

ταξιδεύουν είτε εντός της χώρας είτε επισκέπτονται χώρες του εξωτερικού. Γενικότερα, ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης διαμορφώθηκε ως εξής: περίοδος 1997-2001 σε 3.1%,κατά το 2002-2004 σε 2.7% ενώ το 2005 σε 3%.Τώρα για το διάστημα 1994-2005 το μέγεθος αγοράς του εσωτερικού οργανωμένου τουρισμού εμφανίζει μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 2.5% ενώ το αντίστοιχο του εξωτερικού σημειώνεται σε 2.6%.Κατ επέκταση η συμμετοχή του εισερχόμενου τουρισμού αντιπροσωπεύει μερίδιο τάξης 61% ενώ ακολουθεί ο εσωτερικός με 20% και τέλος ο εξερχόμενος με 19%.(σύμφωνα με δημοσιευμένα στοιχεία της Καθημερινής,2007) Ολοκληρώνοντας αυτή τη στατιστική αναδρομή οι αφίξεις των τουριστών κατά τα έτη 2004-2006 έχουν ως εξής: 2004-5.7% (ολυμπιακό έτος) 2005+5.6% (ποσοστό αύξησης εμφανίζουν οι διεθνείς αφίξεις στο αεροδρόμιο της πρωτεύουσας για το διάστημα Ιανουάριος - Μάιος 2005 προέρχεται ως ένα βαθμό από τους Ολυμπιακούς Αγώνες). 2006+8.0% (ΙΤΕΠ) Ο Πρόεδρος του ΣΕΤΕ κ. Σ.Ανδρεάδης έκανε λόγο για τις αεροπορικές αφίξεις που δεν ταυτίζονται απόλυτα με την εξέλιξη του τουριστικού ρεύματος καθώς υπολογίζονται και άλλοι παράγοντες όπως π.χ. η διάρκεια παραμονής κ.α. Ο ΣΕΤΕ σημαντικό μέρος της προώθησης του κλάδου κρίνει πως είναι η διεξαγωγή διαγωνισμών μακροχρόνιας μίσθωσης δημόσιων εγκαταστάσεων σε ιδιώτες επενδυτές τονίζοντας την αναγκαιότητα απόσυρσης παλαιών και μονάδων με διαδικασίες και κριτήρια που θα τεθούν μέσα με τη συνεργασία εμπλεκόμενων φορέων. Σχετικά με το κομμάτι της εκπαίδευσης δίνει έμφαση στη σωστή λειτουργία προπτυχιακών τμημάτων τουριστικών σπουδών στα πανεπιστήμια λέγοντας πως στη γείτονα χώρα Τουρκία τώρα λειτουργούν 12τμήματα. Σχετικά με τη μεταβολή στις εισπράξεις: 2004+10.0% 2005+6.7%

2006+10.0% Μια σύντομη αναφορά σε περιοχές εκτός Ελλάδος θα περιελάμβανε την αύξηση της τουριστικής κίνησης που σημειώθηκε σε γνωστούς τουριστικούς προορισμούς όπως αυτό της τάξης του 3,5% για την Κροατία, 5,5% για την Ισπανία και την Κύπρο και τέλος νέα αύξηση 27,5% για την Τουρκία που κατέχει σήμερα καλή θέση στην τουριστική αγορά. 2.3. Στοιχεία που συνθέτουν την εικόνα της τουριστικής κίνησης στην Ελλάδα Παρατηρείται κοινή προσπάθεια τόσο από την πολιτεία όσο και από ιδιώτες για την ανάπτυξη του τουρισμού και έχει ως άξονες: α) την αναβάθμιση της γενικής υποδομής και τον εκσυγχρονισμό της τουριστικής υποδομής με τη βελτίωση των κλινών και μετάβαση σε ανώτερου επίπεδου κατηγορίες. Τη δημιουργία ειδικών εγκαταστάσεων (συνεδριακά κέντρα) β) την εκπαίδευση των εργαζομένων με τη στήριξη του κράτους γ) την ανάπτυξη νέων μορφών τουρισμού (θαλάσσιος, ιαματικός κ.α.) δ) την εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων μάρκετινγκ προώθησης τουρισμού Η Ελλάδα ενδεικτικά παρουσιάζει τα παρακάτω χαρακτηριστικά σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη πρόσφατα σχετικά, κατά το 2005-2006: στον τομέα της καινοτομίας οι επιχειρήσεις κατέχουν την 58 η θέση ανάμεσα στις 115 χώρες στη χρήση του διαδικτύου και την ενσωμάτωση της τεχνολογίας στις λειτουργικές και παραγωγικές διαδικασίες κρίνεται άμεση η λήψη μέτρων-έμφασης (70 η θέση) το ηλεκτρονικό εμπόριο εξακολουθεί να έχει προτεραιότητα έχοντας η χώρα μας την 81 η θέση, σημειωτέον πως το ποσοστό των χρηστών που έκαναν συναλλαγές μέσα στο διαδίκτυο άγγιξε το 5% στα μέσα του 2005

Επίσης οι επιχειρήσεις καλούνται να βελτιώσουν τις διαδικασίες προώθησης νέων προϊόντων στην αγορά (θέση 52 η ) και να αυξήσουν τα κονδύλια που διαθέτουν στην έρευνα και ανάπτυξη (θέση 52 η ). Δαπάνες για την τουριστική προβολή της Ελλάδας: Αρκετά είναι τα στοιχεία που αντλούμε από διάφορες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν από τον Ε Ο Τ και μπορούμε να κρίνουμε αν οι δαπάνες είναι ικανοποιητικές για τη σωστή προώθηση του τουριστικού κλάδου. Διαπιστώνουμε με μεγάλη λύπη πως η χρήση του διαδικτύου είναι ελλιπής καθώς διατέθηκε μικρό σχετικά ποσό το 2005 γύρω στα 270,000ευρώ που δεν ανταποκρίνεται στο μερίδιο διείσδυσης που έχει στον κλάδο και φτάνει το 40-50%.Τα κονδύλια που αφορούν στην εξωτερική διαφήμιση μέσω σποτ φαίνεται πως σήμερα θεωρούνται λιγότερο αποτελεσματικά μέσα από ερωτήσεις που τέθηκαν σε ανθρώπους του χώρου οι οποίοι στην πλειοψηφία τους δήλωσαν αναγκαία τη συμβολή του διαδικτύου στη διαφήμιση του τουριστικού προϊόντος. Η αρνητική επίδραση σημαντικών γεγονότων όπως αυτό της 11 ης Σεπτεμβρίου το 2001 και του πολέμου στο Ιράκ θα ήταν τραγικό λάθος αν δεν υπολογιζόταν στην αντικειμενική αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας. Αντιθέτως σωστή διαφήμιση υπήρξε η επιτυχημένη διεκπεραίωση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα αφήνοντας αξιόλογες κριτικές με θετικά σχόλια. Ας δούμε ενδεικτικά 3 αγορές στις οποίες εισχώρησε το ελληνικό τουριστικό προϊόν. Στη Γερμανία: Το 2001 και το 2002 έχουμε ένα ποσοστό της τάξης του 3,5%,το 2003 3,0%, το 2004 3.1% και το 2005 3.0% στο κομμάτι της αγοράς. Πρέπει να πούμε ότι το 2004-2005 για την ενίσχυση της διαφημιστικής εκστρατείας αυξήσαμε σημαντικά τα κονδύλια της από 1.700.000 σε 2.380.000 περίπου το 2004 ενώ το 2005 σε 2.853.000ευρώ. Στη Γαλλία: Αν δούμε τα ποσά που διατίθενται για τη Γαλλία παλιότερα ήταν 850.000ευρώ περίπου ενώ το 2004 έφτασαν σε 1.110.000 οι δαπά νε ς και το 2005 σε 2.460.000ευρώ.Ενώ λοιπόν τριπλασιάστηκαν οι δαπάνες μειώθηκε ο αριθμός των τουριστών στη χώρα μας από 3.9%που είχε το 2003 κατέβηκε στο 2.8% το 2004 και το 2005 σε 2.7%.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο: Οι δαπάνες το 2002 ήταν περίπου 1.760.000 και το 2005 3.400.000 γεγονός που δεν έφερε αύξηση αλλά αντιθέτως μείωση σε 2.440.000 τουρίστες από 3.000.000 που ήταν το 2002. Συμπεραίνουμε λοιπόν πως μια αύξηση δαπανών για διαφημιστικούς λόγους δεν συνεπάγεται απαραίτητα και αύξηση των τουριστών. Το σίγουρο είναι πως η καλύτερη διαφήμιση είναι αυτή που προέρχεται από στόμα σε στόμα δηλαδή με ικανοποιημένους πελάτες- τουρίστες (τα παραπάνω είναι αποσπάσματα έρευνας για την τουριστική διαφήμιση της Patellis Consultants). 2.4. Στοχεύοντας με μεθοδολογία Εισχωρώντας στο ζήτημα της βελτίωσης της θέσης της Ελλάδας σημειώνουμε ότι η ίδια οφείλει να ξεπεράσει άμεσα το προσδοκώμενο μέσο ευρωπαϊκό ρυθμό ανάπτυξης (3%) μέσα από προτεινόμενα έργα. Επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον: στην ανάπτυξη των τουριστικών ροών στην ανάπτυξη ποιότητας με παροχή ανάλογων υπηρεσιών στην ανάπτυξη μορφών ποιοτικού τουριστικού προϊόντος με δυναμική στην προβολή ενημέρωσης και αξιοποίηση κληρονομιάς στην ανάδειξη των μοναδικών στοιχείων που εμφανίζει κάθε χώρος με έμφαση σε μεμονωμένες περιοχές. Για την υλοποίηση τέτοιων σκέψεων και κατ επέκταση στόχων, ο εκσυγχρονισμός των τουριστικών δραστηριοτήτων με τη χρήση μέσων τεχνολογίας και επικοινωνίας της πληροφόρησης, η ανάλυση της τουριστικής προσφοράς-ζήτησης όπως και η αξιολόγηση υπηρεσιών και μεταφορών τίθενται σε πρώτο πλάνο. Με βάση τα παραπάνω χρειάζεται μια βάση δεδομένων και ένα δίκτυο για την καλύτερη παροχή πληροφοριών με την προσφορά εγκαταστάσεων και υπηρεσιών. Ένα παράδειγμα είναι η δυνατότητα για on-line κρατήσεις ξενοδοχείων.

Εν συνεχεία η οργάνωση του τουριστικού τομέα θα είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας μεταξύ τουριστικών φορέων συμβάλλοντας στην οικονομική ανάπτυξη. Πολλά είναι τα θετικά που θα αποκομιστούν οι επιχειρήσεις, όπως η δημιουργία τράπεζας δεδομένων και συνδεδεμένων σελίδων με ανάλογες πληροφορίες, η παραγωγή φυλλαδίων (για αναπαραγωγή-διανομή), η δημιουργία ενός συστήματος κρατήσεων με άμεση σύνδεση κ.α. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Η ενσωμάτωση της νέας τεχνολογίας στον τουριστικό τομέα όπως και σε οποιαδήποτε δραστηριότητα της καθημερινότητας, φαίνεται απαραίτητη ανεξάρτητα από τη διάσταση που μπορεί να λάβει. Δεδομένου μάλιστα ότι πρόκειται πλέον για πεπερασμένο γεγονός, στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης αποτελεί βασική προϋπόθεση για έναν υγιή ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων. Εφόσον οι τουριστικές επιχειρήσεις δεν ακολουθήσουν τις νέες απαιτήσεις είναι αναμενόμενο πως θα βρεθούν αντιμέτωπες με την παρακμή. Ας εξετάσουμε τους βασικούς παράγοντες που προωθούν την ανάπτυξη του χώρου: Δικτυακές δυνατότητες Με αρχή την ευρυζωνικότητα που επηρεάζει τόσο την ποιότητα όσο και την ποσότητα της πληροφορίας που εμφανίζεται στο διαδίκτυο. Ο χρήστης έχει πρόσβαση σε multimedia περιεχόμενο σε πραγματικό χρόνο όπου δηλαδή η ύπαρξη εικόνων σε ένα web site σηματοδοτεί και το τι θα σκεφτεί (εικόνα)ο πελάτης για το προϊόν 1. Ασύρματες επικοινωνίες 2. Οι επιχειρήσεις έρχονται σε άμεση επαφή με τους πελάτες όπου και αν βρίσκονται με οποιοδήποτε τρόπο από ένα απλό μήνυμα μέσω κινητού έως και την πιο πολύπλοκη υπηρεσία όπως wi-fi και 3G 3. Τεχνολογίες ασφάλειας-προστασίας δεδομένων με την ασφάλεια των συναλλαγών να παρουσιάζει σημαντική πρόοδο υπέρ των πελατών φυσικά

Διαλειτουργικότητα και ολοκλήρωση συστημάτων Όταν μιλάμε για διαλειτουργικότητα εννοούμε τα δεδομένα και τις εφαρμογές της πληροφορικής με τη βοήθεια προγραμματιστικών τάσεων που βελτιώνουν την απόδοση και αξιοπιστία του λογισμικού ( Πρακτικές εφαρμογές τεχνολογιών στη διοίκηση ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, 2003) 3.1. Εισαγωγή Εφαρμογές Για την επίλυση της εσωτερικής και εξωτερικής επικοινωνίας καθώς επίσης της διαχείρισης-διανομής των δεδομένων και του ηλεκτρονικού εμπορίου. Στο κομμάτι των εφαρμογών εντάσσονται τα συστήματα ERP, e- marketplaces δηλαδή, εικονική αγορά όπου πωλητές &πιθανοί αγοραστές συναλλάσσονται (για τις σχέσεις της επιχείρησης με τους συνεργάτες της),e CRM (με τους πελάτες) αλλά και ότι άλλο αφορά τη διακίνηση της πληροφορίας στο επιχειρηματικό intranet, την έκδοσή της στο web και την υποστήριξη των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Τέλος σπουδαία αναμένεται η αύξηση των επενδύσεων σε νέες τεχνολογίες κυρίως σε κρατήσεις, σε κανάλια διανομής και σε προγράμματα διατήρησης &διαχείρισης των σχέσεων με τους πελάτες. 3.2.Έννοια του όρου ERP (Enterprise Resource Planning) Οι εφαρμογές προγραμματισμού επιχειρηματικών πόρων ERP αποτελούν το βασικό άξονα της τουριστικής επιχείρησης. Οι εφαρμογές ERP συνδέουν ως επί το πλείστον τις κύριες επιχειρηματικές και διοικητικές δραστηριότητες, καταργώντας πιθανώς ήδη υπάρχοντα συστήματα για παροχή μιας καλύτερης εικόνας της κατάστασης. 3.3. Τι εννοούμε με όταν αναφερόμαστε στο CRM (πελατοκεντρική διαχείριση); Διευκρινίζουμε πως προέρχεται από τα αρχικά των λέξεων:customer Relationship Management δηλαδή Διαχείριση Πελατειακών Σχέσεων. Οι εταιρίες διαπιστώνοντας τις ολοένα και αυξανόμενες ανάγκες των πελατών για ποιοτικές υπηρεσίες, αναζήτησαν πληροφορίες για το τι έψαχναν οι πελάτες

και πως θα το πετύχαιναν αυτοί. Αποτέλεσμα ήταν οι ανάγκες της αγοράς να γίνουν πιο κατανοητές για τις επιχειρήσεις του κλάδου. Στο CRM συναντάμε λειτουργίες με αντικείμενό τους τη δημιουργία πελατών και την ενίσχυση της σχέσης πελατών-επιχείρησης (εξυπηρέτηση χωρίς αύξηση κόστους), τη συγκέντρωση ολοκληρωμένου προφίλ των πελατών και σαφώς τη συνεχή εκπαίδευση στελεχών-ανάπτυξη πωλήσεων. (www.gnto.gr)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΤΟΥ ΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 4.1. Έννοια του ηλεκτρονικού εμπορίου Το ηλεκτρονικό εμπόριο γνωστό σε πολλούς ως e-commerce είναι η παροχή αγαθών και υπηρεσιών μέσω διαδικτύου έναντι συνήθως αμοιβής. Πρώτα γίνεται η σύνδεση με μια ιστοσελίδα που προσφέρει μια συγκεκριμένη υπηρεσία, ανατρέχοντας στον κατάλογο επιλέγουμε το προϊόν που ψάχνουμε και το μόνο που μένει για να ολοκληρώσουμε είναι η εντολή αγοράς διευκρινίζοντας τον τρόπο πληρωμής (π.χ. επιταγή, πιστωτική κάρτα ή με μετρητά όταν παραλάβουμε το προϊόν). Ηλεκτρονικό εμπόριο είναι επιπλέον και η παροχή μη υλικών αγαθών για παράδειγμα μουσική ή προγράμματα λογισμικού. Είναι πλέον σαφές πως με απλή πληκτρολόγηση του αριθμού της πιστωτικής κάρτας κατεβάζουμε κάποιο τραγούδι ή λογισμικό της αρεσκείας μας. Επιπρόσθετα συνεχώς παρακολουθούμε τις μετοχές και διενεργούμε αγοραπωλησίες αν θέλουμε μέσω on-line υπηρεσιών που δίνουν χρηματιστηριακές εταιρίες. Ακόμη και πλειστηριασμοί μπορούν να διεξαχθούν μέσω του διαδικτύου ή αγοραπωλησίες με χοντρική τιμή στο γνωστό e-marketplace (εικονική αγορά όπου πωλητές &πιθανοί αγοραστές συναλλάσσονται). 4.2. Τι ξέρουμε για τις Β2Β επιχειρήσεις και το ηλεκτρονικό εμπόριο Κατά καιρούς διατυπώθηκαν πολλοί ορισμοί που προσπάθησαν να προσδιορίσουν το τι είναι μια B2B (Business-to-Business) ηλεκτρονική αγορά. Ένας κοινά αποδεκτός ορισμός παραθέτει τα χαρακτηριστικά μιας ηλεκτρονικής αγοράς που θα την ονομάζαμε B2Β περιγράφοντας την ως εξής: Είναι ανοιχτή σε πολλούς αγοραστές και πολλούς πωλητές

Βασίζεται πάνω στο μοντέλο Business -to-business ή Business-to- Government (Επιχείρηση προς Επιχείρηση, Επιχείρηση προς Δημόσια Διοίκηση). Δεν συμμετέχει στις συναλλαγές ως πωλητής ή αγοραστής των αγαθών /υπηρεσιών που συναλλάσσονται σε αυτήν. Αν τη συγκρίνουμε με έναν δικτυακό τόπο βλέπουμε αντίθετα στοιχεία, αφού ένας δικτυακός τόπος δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ηλεκτρονική αγορά Β2Β όταν: Προσφέρει μόνο πληροφόρηση και καμία εμπορική λειτουργία Αποτελεί το ηλεκτρονικό κατάστημα μιας συγκεκριμένης επιχείρησης. Αποτελεί το ηλεκτρονικό κατάστημα κάποιας επιχείρησης/ πωλητή που δρα ως διανομέας πουλώντας προϊόντα σε άλλες εταιρίες. Εστιάζει κυρίως στην πώληση σε καταναλωτές (Β2C) ή μεταξύ καταναλωτών-επιχειρήσεων. Σήμερα οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν το web για δημιουργία εσόδων κατ' εκτίμηση 330 δις $. Μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, τα έσοδα από το e- Commerce θα αυξηθούν έως 1,4 τρις$ περισσότερο από το τετραπλάσιο από αυτά που δαπανώνται τώρα. Το μεγαλύτερο τμήμα των εσόδων του ηλεκτρονικού εμπορίου βρίσκεται στην πλευρά του business-to-business (Β2Β) περίπου το 70%. Β2Β και διαδίκτυο: Το Β2Β προϋπάρχει του διαδικτύου κάνοντας συνεχή χρήση π.χ. της ηλεκτρονικής ανταλλαγής δεδομένων (EDI πρότυπο) στις συναλλαγές του και για αυτό το λόγο πάνω από 20 πρότυπα δημιουργήθηκαν για την ανάπτυξη της on line επιχειρηματικής επικοινωνίας των εταιρειών. Το διαδίκτυο αξίζει να διευκρινίσουμε πως δεν έφερε αποκλειστικά αυτό& μόνο, την πρόοδο του εμπορίου Β2Β. Αρκεί να πούμε λοιπόν ότι μόνο το 14% όλων των συναλλαγών Β2Β στις ΗΠΑ πραγματοποιείται on line αν συμπεριληφθούν και τα EDI π.χ. συναλλαγές οι οποίες δε βασίζονται στο διαδίκτυο. Το Β2Β e- Commerce αντιπροσωπεύει τις συναλλαγές που βασίζονται στο διαδίκτυο που κατά κύριο λόγο αντιστοιχούν σε μια νέα εκδοχή των γνωστών EDI.

4.3. Τεχνολογική ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου: Οι τεχνολογίες του ηλεκτρονικού εμπορίου δεν είναι όλες νέες. Οι περισσότερες από αυτές χρησιμοποιούνται χρόνια από συγκεκριμένες επιχειρήσεις ή κλάδους. Αυτό που τους έδωσε την απαιτούμενη ώθηση και έκανε την αντιμετώπισή τους ενιαία ήταν η αποδοχή διεθνών προτύπων και η ανάγκη για νέες μορφές οργάνωσης &λειτουργικής διαχείρισης. Συνεπώς οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν στο εξής να αντεπεξέλθουν στις συνθήκες που επιβάλλονται από τη διεθνοποίηση των αγορών, τις νέες καταναλωτικές αντιλήψεις και κοινωνικές συνθήκες. Ηλεκτρονική Ανταλλαγή Δεδομένων (EDI - Electronic Data Interchange) Δημιουργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του '70. Η EDI είναι μια κοινή δομή αρχείων που σχεδιάστηκε ώστε να επιτρέψει σε μεγάλους οργανισμούς να μεταδίδουν πληροφορίες μέσα από μεγάλα ιδιωτικά δίκτυα. Πρόκειται για την ηλεκτρονική ανταλλαγή εμπορικών και διοικητικών δεδομένων από υπολογιστή σε υπολογιστή με την ελάχιστη παρέμβαση χειρόγραφων διαδικασιών. Τα δεδομένα οργανώνονται σε αυτοτελή μηνύματα (τιμολόγια, παραγγελίες, τιμοκατάλογοι, φορτωτικές κλπ.) το περιεχόμενο και η δομή των οποίων καθορίζονται από κάποιο κοινώς αποδεκτό πρότυπο. Τα πρότυπα που χρησιμοποιούνται σε παγκόσμιο επίπεδο προέρχονται από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα επικοινωνιακών αναγκών των εμπορικών εταιριών. Το πρότυπο αυτό είναι το EDIFACT (EDI For Administration, Commerce and Transportation). Επίπεδο Ασφαλών Συνδέσεων (SSL - Secure Sockets Layer) Το πρωτόκολλο αυτό σχεδιάστηκε προκειμένου να πραγματοποιεί ασφαλή σύνδεση με τον εξυπηρετητή (server) και χρησιμοποιεί ένα κλειδί δημόσιας κρυπτογράφησης για σίγουρη προστασία των δεδομένων όσο παραμένουν μέσα στο διαδίκτυο.

Ασφαλείς Ηλεκτρονικές Συναλλαγές (SET - Secure Electronic Transactions) Το set κωδικοποιεί τους αριθμούς της πιστωτικής κάρτας που αποθηκεύονται στον εξυπηρετητή του επιχειρηματία. Αυτό το δημιούργημα ανήκει στη Visa και στη MasterCard και είναι κοινώς αποδεκτό από τον τραπεζικό κλάδο. 4.3.1. Γραμμωτός κώδικας (Barcode) Ο γραμμωτός κώδικας έχει εισαχθεί ως ένα τμήμα του γενικότερου τομέα των τεχνολογιών για αυτόματη αναγνώριση. Αποτελεί ένα σύγχρονο εργαλείο που διευκολύνει την ορθή διακίνηση και διαχείριση προϊόντων μα και υπηρεσιών. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας του γραμμωτού κώδικα ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 60 προκειμένου να αναλάβει το κομμάτι της πληρωμής προϊόντων στα καταστήματα τροφίμων. Μετά από 20 χρόνια περίπου ήρθε η ανάπτυξη του εξοπλισμού και των τρόπων χρήσης της τεχνολογίας του. 4.3.2. Έξυπνες κάρτες (Smart Cards) Οι έξυπνες κάρτες αποτελούν νέα έκδοση των καρτών μαγνητικής λωρίδας (με περιθώρια ανάγνωσης και αλλαγής των περιεχομένων). Οι έξυπνες κάρτες μπορούν να αποθηκεύσουν μεγάλη ποσότητα δεδομένων, κρυπτογραφούν και χειρίζονται ηλεκτρονικές υπογραφές για εξασφάλιση της ασφάλειας των περιεχομένων. Σήμερα υπάρχει λαθεμένη ή ελλιπής ε νημέρωση για τις κάρτες, με συνέπεια ο κόσμος να μην εκμεταλλεύεται τη μεγάλη γκάμα δυνατοτήτων τους στη βιομηχανία, το εμπόριο και άλλους τομείς. 4.3.3. Εξασφάλιση κάλυψης και πιστοποίησης Για την ασφάλεια των ηλεκτρονικών συναλλαγών χρησιμοποιούνται τα firewalls. Το firewall αποτελεί λογισμικό ή υλικό επιτρέποντας μόνο στους εξωτερικούς χρήστες με τα κατάλληλα δικαιώματα να προσπελάσουν το προστατευόμενο δίκτυο. Ένα firewall επιτρέπει στους εσωτερικούς χρήστες να