συνέντευξη Αυστραλιανό design γένους θηλυκού Κρεβάτι-κάθισμα Cloud 9 από τη νέα σειρά της σχεδιάστριας για την εταιρεία SunWeave 2
Η Helen Kontouris είναι μία νέα designer, διεθνούς φήμης. Ομογενής μας της Αυστραλίας, τη γνωρίσαμε στη Salone del Mobile και μας εντυπωσίασε με τα σχέδια της. Έφτασε η στιγμή να τη γνωρίσετε και εσείς μέσα από τις σελίδες του Επιπλέον Deco. Της Γεωργίας Αλεξίου Αν και νέα σε ηλικία, μόλις 33 χρονών, η ελληνικής καταγωγής Helen Kontouris έχει κατορθώσει να είναι ευρέως γνωστή στους κύκλους του design και της κατασκευής σύγχρονων επίπλων. Έχοντας για βάση της τη Μελβούρνη, όπου και γεννήθηκε, από το 2001 μέχρι σήμερα, έχει συνεργαστεί με μεγάλες εταιρείες, κάνοντας τα προϊόντα της γνωστά σε όλο τον κόσμο. Αυστραλία, Γερμανία, Χονγκ Κονγκ, Ισπανία είναι ορισμένες μόνο από τις χώρες στις οποίες έχουν διεισδύσει τα σχέδια της Kontouris ενώ η συνεχή της παρουσία στη διεθνή έκθεση Salone Internazionale del Mobile στο Μιλάνο, της έχει δώσει την ευκαιρία να διευρύνει τη δραστηριότητα της και τα προϊόντα της να διαδοθούν σε ένα κατά πολύ μεγαλύτερο κοινό. Εκεί, τη γνωρίσαμε και εμείς, εντυπωσιαστήκαμε από τη δουλειά της γεγονός που μας οδήγησε και στη συνέντευξη που ακολουθεί. Τι σημαίνει σχέδιο για σας; Είναι μία ακόμη μορφή τέχνης ή σχετίζεται απλά με την παραγωγικότητα; Για μένα, το σχέδιο είναι άμεσα συνδεδεμένο με την περιέργεια, τις δυνατότητες, τον πραγματισμό και την επίλυση προβλημάτων. Ο συνδυασμός όλων αυτών σε ένα πακέτο, δημιουργεί ένα αποτέλεσμα πολύ ελκυστικό για τον τελικό καταναλωτή. Πραγματικά πιστεύω ότι η εικόνα ενός προϊόντος 3
συνέντευξη έχει μεγάλη σημασία. Ακόμη και αν είναι αμιγώς λειτουργικό, το κοινό μπορεί να το αγνοήσει ή ακόμη χειρότερα, μπορεί μεν να το χρησιμοποιεί αλλά να μην του αρέσει καθόλου ή να το θεωρεί αδιάφορο. Αυτό είναι ένα άσχημο σχέδιο. Σαν designer, είναι ευθύνη μου να δημιουργώ προϊόντα που οι άνθρωποι θα επιθυμούν να χρησιμοποιούν για πολύ καιρό. Ως όροι, Τέχνη σημαίνει μόνο να κοιτάς και Σχέδιο να χρησιμοποιείς. Επομένως, δε βλέπω καμία σχέση μεταξύ τους. Η τέχνη δεν απαιτεί ένα αποτέλεσμα ή λύση σε οτιδήποτε συγκεκριμένο απλά επιζητά μια αντίδραση. Έχοντας δουλέψει σε εταιρείες σε σχεδόν όλες τις ηπείρους, πιθανότατα έχετε παρατηρήσει ορισμένες διαφορές, αναφορικά με το design. Ποια η γνώμη σας για το ευρωπαϊκό design; Θεωρείτε πως η Ευρώπη αποτελεί αυτόνομη αγορά, σε σχέση με τις υπόλοιπες ηπείρους; Έχω σκεφτεί πολλές φορές αυτό το θέμα και πιστεύω πως οι βασικές διαφορές έγκεινται στο γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες εστιάζουν στην καινοτομία και την ομορφιά. Δεν ενδιαφέρονται για την ευκολότερη λύση παρά για τη σωστότερη. Πραγματικά, με εκφράζει αυτός ο τρόπος σκέψης. Σημαίνει ότι υπάρχει αληθινή ακεραιότητα και σκοπός πίσω από τη δημιουργία ενός νέου προϊόντος. Επίσης, οι Ευρωπαίοι ερευνούν και κατανοούν τη φιλοσοφία του σχεδίου πολύ περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο σημείο του κόσμου. Αναγνωρίζουν την αξία του καλού σχεδίου και είναι διατεθειμένοι να το στερηθούν μέχρι να έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν εκείνο το προϊόν που πραγματικά τους αρέσει. Όπως μάλλον ήδη γνωρίζετε, εδώ στην Ελλάδα, το σχέδιο βρίσκεται σε αρχικό στάδιο και δε σχετίζεται επί της ουσίας με την παραγωγή. Κατά τη γνώμη σας, ποια θα έπρεπε να είναι η σχέση ανάμεσα στον designer και την κατασκευαστική εταιρεία; Το να εμπιστευτεί μια εταιρεία ένα designer είναι ένα πολύ σημαντικό και συνάμα δύσκολο βήμα. Έχει αποδειχτεί ότι η καινοτομία, μέσα από το σχέδιο, μπορεί να αυξήσει τα κέρδη της εταιρείας έως και 60%. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες όπως το κατάλληλο branding και marketing οι οποίοι συμβάλλουν ώστε τα προϊόντα να συνδέονται με τον υπόλοιπο κόσμο. Απόδειξη για αυτό είναι ότι οι εταιρείες, τόσο στην Ευρώπη όσο και αλλού, έχουν επενδύσει στον εξαιρετικό σχεδιασμό και πλέον δε δέχονται προϊόντα χαμηλής ποιότητας που μολύνουν το πολιτισμικό μας τοπίο. Κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί μόνο δουλεύοντας με ταλαντούχους designers. Ο ρόλος του καλού designer είναι εκείνος του πολιτισμικού αρχιτέκτονα, που να μπορεί να οδηγήσει μια εταιρεία, από τη σχετική αφάνεια στην απόλυτη επιτυχία, πάντα με την προϋπόθεση ότι ο κατασκευαστής είναι αρκετά τολμηρός ώστε να εμπιστεύεται τον designer. Σήμερα, έννοιες όπως οικολογία, βιοποικιλία και βιωσιμότητα γίνονται συνεχώς όλο και πιο διαδεδομένες. Παίζουν σημαντικό ρόλο στις δημιουργίες σας; Όλοι αυτοί είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες, ωστόσο εκείνο που με απασχολεί περισσότερο είναι αυτό που θα έπρεπε να αποκαλείται κίνημα ενάντια στο χαραμισμό (throwawayism). Αυτό που θέλω να πω είναι οποιοδήποτε νέο προϊόν στη σημερινή εποχή πρέπει να σχεδιάζεται λαμβάνοντας υπόψη ορισμένους παράγοντες: τον ξεκάθαρο τελικό σκοπό, την καταλληλότητα έξυπνων υλικών και τη λειτουργικότητα. Πρέπει λοιπόν να σχεδιάζονται προϊόντα ελκυστικά τα οποία θα αιχμαλωτίζουν συναισθηματικά τον καταναλωτή ώστε να μην μπορεί απλά να το πετάξει. Όταν πλέον δε θα είναι χρήσιμο, καλό είναι είτε να μεταβιβαστεί σε κάποιον άλλο του οποίου του αρέσει είτε να δοθεί για φιλανθρωπικό σκοπό σε εκείνους που το χρειάζονται περισσότερο τώρα. Αυτό που παρατηρώ αυτή την περίοδο, αναφορικά με τα φιλικά προς το περιβάλλον ή τα ανακυκλώσιμα προϊόντα τα οποία κερδίζουν συνεχώς έδαφος, είναι πως ουσιαστικά πολλά από αυτά αποτελούν απλοϊκά (φτωχά) σχέδια και σύντομα θα επιστρέψουν στον κύκλο ανακύκλωσης, μην έχοντας τη μακροζωία που ένα εξαιρετικό προϊόν από άποψη σχεδίου και ποιότητας θα έπρεπε να έχει. Επιπρόσθετα, οι καταναλωτές θα πρέπει να αρχίζουν να πραγματοποιούν αγορές αντικειμένων που εμπλουτίζουν τις ζωές τους ο μαζικός καταναλωτισμός Ο ρόλος του καλού designer είναι εκείνος του πολιτισμικού αρχιτέκτονα, που να μπορεί να οδηγήσει μια εταιρεία, από τη σχετική αφάνεια στην απόλυτη επιτυχία, πάντα με την προϋπόθεση ότι ο κατασκευαστής είναι αρκετά τολμηρός ώστε να εμπιστεύεται τον designer. H.K. 4
01 01, 02, 03. Έπιπλα από τη νέα σειρά που παρουσιάστηκαν στη φετινή Salone Internationale del Mobile 03 02 5
συνέντευξη 04 έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με το βαθμό αγοράς άχρηστων και αδιάφορων πραγμάτων που αγοράζουν οι άνθρωποι και πολύ απλά δε χρειάζονται. Τα παιδικά παιχνίδια θα μπορούσαν να αποτελούν αντιπροσωπευτικό παράδειγμα προϊόντων με μικρή διάρκεια ζωής και που ωστόσο, η παραγωγή τους στην Κίνα κάθε χρόνο φτάνει σε αδιανόητα επίπεδα. Φανταστείτε μόνο τα οφέλη αν, αντί για τα πλαστικά παιχνίδια που χρησιμοποιούνται σήμερα, είχε ανατεθεί στους designers να συμβάλουν στην επαναφορά της ζήτησης νέων πρωτοποριακών ξύλινων παιχνιδιών τα οποία μετά τη χρήση τους, θα μπορούσαν να πετάγονται με ασφάλεια στο τζάκι παράγοντας ενέργεια. Οι δημιουργίες σας αντικατοπτρίζουν έντονα την προτίμηση σας σε διαφορετικά - αντίθετα μεταξύ τους υλικά. Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο υλικό με το οποίο απολαμβάνετε να δουλεύετε; Πώς επιλέγετε κάθε υλικό για κάθε ένα από τα σχέδια σας; Συνήθως, το υλικό είναι το αποτέλεσμα που απορρέει από το κάθε σχέδιο. Κάποιες φορές η επιλογή ενός συγκεκριμένου υλικού συνιστά απλά μια πραγματιστική απόφαση. Αν και κάθε φορά που αρχίζω να σχεδιάζω, στο μυαλό μου ήδη υπάρχουν υλικά, χρώματα και φινιρίσματα ως πιθανές επιλογές. Η αλήθεια είναι πως δεν έχω κάποια ιδιαίτερη προτίμηση σε κάποιο συγκεκριμένο υλικό. Πρέπει να παραδεχτώ ότι, όταν το υλικό ταιριάζει απόλυτα στο προϊόν και δημιουργείται ένα φανταστικό αποτέλεσμα, τότε η αίσθηση είναι εκπληκτική. Από το 2001 μέχρι σήμερα, έχετε σχεδιάσει πολλά εντυπωσιακά προϊόντα τα οποία έχουν κάνει εντύπωση στην αγορά. Ποιο από όλα θεωρείτε την πιο αξιόλογη δημιουργία σας; Θα πρέπει να ομολογήσω ότι η πρώτη μου απόπειρα σχεδιασμού επίπλου, η καρέκλα 101, ακόμη και σήμερα μου δίνει τη μεγαλύτερη ικανοποίηση. Ήθελα να φτιάξω κάτι που να ξεφεύγει από τις διαδεδομένες φόρμες. Επίσης, είχα τη δυνατότητα να αφιερώσω πολύ χρόνο στην ανάπτυξη αυτού του προϊόντος, γεγονός που μου προσέφερε απόλυτη προσωπική ικανοποίηση ως σχεδιάστρια, συναίσθημα πολύ όμορφο, όταν συμβαίνει. Φέτος, συμμετείχατε για 5η φορά στην έκθεση Salone del Mobile, στο Μιλάνο. Ποια τα αποτελέσματα της συμμετοχής σας, συγκρινόμενη με τα προηγούμενα χρόνια; 05 Αυτή τη χρονιά παρουσίασα τέσσερις συλλογές στην έκθεση του Μιλάνο, τις περισσότερες από κάθε άλλη χρονιά. Η ανταπόκριση στα προϊόντα εξωτερικού χώρου που σχεδίασα για την εταιρεία SunWeave ήταν απίστευτη. Πραγματικά προσπάθησα ώστε τα προϊόντα ναι μεν να είναι κατάλληλα για εξωτερικούς χώρους, η
οποία είναι και η βασική τους χρήση αλλά παράλληλα να έχουν την ίδια χρηστικότητα εφόσον χρησιμοποιηθούν σε εσωτερικούς χώρους. Η σκέψη αυτή επιστρέφει στην προηγούμενη θέση μου πως ένα προϊόν πρέπει να χα ρακτηρίζεται από μακροζωία. Στο παρελθόν, πολλές σημαντικές κατασκευαστικές εταιρείες από όλο τον κόσμο έχουν παραγάγει πολλά από τα σχέδια σας. Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Υπάρχει κάποια ενδεχόμενη συνεργασία με ελληνικές εταιρείες; Θα ήθελα πάρα πολύ να συνεργαστώ με μια ελληνική εταιρεία ή κατασκευαστή. Παρά το γεγονός ότι ζω στην Αυστραλία, με συναρπάζει ο πολιτισμός και ο τρόπος ζωής της Ελλάδας. Θεωρώ πως οι ελληνικές επιχειρήσεις πρέπει να ξεκινήσουν να επενδύουν στην καινοτομία και να κατανοήσουν την αξία του σχεδίου και τα οφέλη που μπορεί να τους επιφέρει. Θα ήθελα πολύ να δω την Ελλάδα να ανταγωνίζεται άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με το δικό της design. Όμως ποτέ δεν είναι αργά. Οι Έλληνες είναι γνωστοί για τη ζήσε το σήμερα φιλοσοφία τους, ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος στηρίζεται σε εισαγόμενες ιδέες που προέρχονται από άλλες χώρες της Ευρώπης. Αν οι Έλληνες κατασκευαστές παρήγαν φανταστικά προϊόντα σε συνδυασμό με δυνατό branding και marketing, τότε θα μειωνόταν η ανάγκη απόκτησης προϊόντων από το εξωτερικό και εξορισμού κάτι τέτοιο θα μείωνε τις εκπομπές που προκαλούν τα πλοία και τα αεροπλάνα που μεταφέρουν εμπορεύματα. Το γεγονός αυτό αποτελεί έναν ακόμη τρόπο ώστε να μειωθούν τα έξοδα και να διατηρούν το χρώμα τους, τόσο η θάλασσα όσο και ο ουρανός. Αυτή την περίοδο, συνεργάζομαι με έναν Έλληνα επιχειρηματία στην Αυστραλία, σχεδιάζοντας ορισμένα αντικείμενα για την κρεβατοκάμαρα. Επιπλέον, νέα μου προϊόντα παράγονται από την αυστραλιανή εταιρεία Schiavello, και την SunWeave από το Χονγκ Κονγκ. 06 Αν οι Έλληνες κατασκευαστές παρήγαν φανταστικά προϊόντα σε συνδυασμό με δυνατό branding και marketing, τότε θα μειωνόταν η ανάγκη απόκτησης προϊόντων από το εξωτερικό. H.K. Κυρία Κontouris σας ευχαριστούμε πολύ. Περισσότερες πληροφορίες της designer στο www.helenkontouris.com 04. Πολυθρόνα Minka 05. Φωτιστικό La La 06. Φωτιστικά σε λιτές γραμμές 07. H καρέκλα 101, από τις αγαημένες δημιουργίες της designer 07 7