ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 ««««««««««««2009 Επιτροπή Αναφορών 2004/0001(COD) 28.7.2005 ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Αναφορών προς την Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών σχετικά με την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβ ουλίου για τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά (COM(2004)0002 C6-0069/2004 2004/0001(COD)) Συντάκτης γνωμοδότησης: Marcin Libicki AD\576437.doc PE 359.889v02-00
PA_Leg PE 359.889v02-00 2/6 AD\576437.doc
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Η εσωτερική αγορά συνιστά έναν από τους βασικούς θεμέλιους στύλους της Ευρωπαϊκής Έν ωσης. Η λειτουργία της βασίζεται στις αρχές της ελεύθερης κυκλοφορίας αγαθών, προσώπω ν, υπηρεσιών και κεφαλαίου. Στο πλαίσιο αυτό, η ελεύθερη κυκλοφορία υπηρεσιών εξακολο υθεί να μην έχει εξελιχθεί σε μεγάλο βαθμό παρά την πραγματική της σπουδαιότητα για την οικονομία της ΕΕ: η παροχή υπηρεσιών συνιστά σημαντικότατο τομέα από τον οποίο προκύ πτει το 70% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος και δημιουργεί θέσεις εργασίας καθοριστικ ής σπουδαιότητας για την οικονομία της ΕΕ. Δεν είναι ακόμα δυνατό να αξιοποιηθούν πλήρως τα πλεονεκτήματα της εσωτερικής αγοράς λόγω της ύπαρξης φραγμών που περιορίζουν την ανάπτυξη της παροχής υπηρεσιών και τούτ ο έχει δυσμενή αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη της ΕΕ. Οι φορείς και τα θεσμικά όργα να της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Επιτροπής Αναφορών, έχουν επανειλημμένα ενημερω θεί σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν επιχειρηματίες οι οποίοι επιθυμούν να πα ράσχουν υπηρεσίες σε κράτη μέλη εκτός της χώρας καταγωγής τους. Στην επιστολή της της προς τον Επίτροπο Charlie McCreevy, η Επιτροπή Αναφορών έθιξε ήδη το πρόβλημα των διακρίσεων εις βάρος υπηρεσιών, ιδίως από τα νέα κράτη μέλη. Στόχος της πρότασης της Επιτροπής για την έκδοση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά είναι η πλήρης εφαρμογ ή της θεμελιώδους ελευθερίας εγκατάστασης και παροχής υπηρεσιών που προβλέπει η Συνθή κη ούτως ώστε να προωθηθεί η ταχύτερη ανάπτυξη της οικονομίας της ΕΕ και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι, στην παρούσα της μορφή, η εσωτερι κή αγορά δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των φορέων που αναπτύσσουν δραστηριότητε ς στο πλαίσιό της και, ειδικότερα δεν αξιοποιεί πλήρως το δυναμικό των μικρομεσαίων επιχε ιρήσεων. Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, ο συντάκτης της παρούσας γνωμοδότησης επιδοκιμάζει τη ν πρόταση οδηγίας, αναγνωρίζοντας ότι είναι σημαντική για την εφαρμογή της Συνθήκης, πο υ δεν μπορεί να επιτευχθεί αποκλειστικά και μόνο με βάση το δεσμευτικό κοινοτικό κεκτημέ νο. Ενόψει ιδίως της διεύρυνσης της Ένωσης με την προσχώρηση δέκα νέων κρατών μελών, παρεμβάλλονται σαφώς εμπόδια σε επιχειρήσεις πουεπιθυμούν ναπαράσχουν υπηρεσίες σε κράτη μέλη εκτός του κράτους μέλους καταγωγής τους. Η ελευθέρωση των υπηρεσιών και η εξάλειψη των εμποδίων αυτών συνιστούν θεμελιώδη προϋπόθεση για την επίλυση των προβλ ημάτων που απαντώνται κατά την εφαρμογή της στρατηγικής της Λισσαβόνας. Ο συντάκτης της παρούσας γνωμοδότησης υποστηρίζει επίσης την ιδέα της απλούστευσης τ ων διοικητικών διαδικασιών, ιδίως με τη δημιουργία ενιαίων σημείων επαφής και τη δυνατότ ητα χρησιμοποίησης ηλεκτρονικών συστημάτων για τη διεξαγωγή διοικητικών διαδικασιών. Επίσης, υποστηρίζει τη γενική απαγόρευση συστημάτων αδειών για παροχή υπηρεσιών και τ η δυνατότητα σχετικών παρεκκλίσεων εφόσον πληρούνται ορισμένα ειδικά κριτήρια. Υποστ ηρίζει, επίσης, τη δημιουργία καταλόγου απαγορευμένων απαιτήσεων και απαιτήσεων που θ α αξιολογούνται από τα κράτη μέλη όσον αφορά την παροχή υπηρεσιών. Ένα από τα καίρια σημεία της πρότασης της Επιτροπής είναι η αρχή της χώρας καταγωγής σ ύμφωνα με την οποία ο πάροχος υπηρεσίας πρέπει να υπόκειται στη νομοθεσία της χώρας στ AD\576437.doc 3/6 PE 359.889v02-00
ην οποία αναπτύσσει δραστηριότητες. Ο συντάκτης της γνωμοδότησης υποστηρίζει πλήρως την αρχή αυτή, ενώ παράλληλα τονίζει ότι κατά την οικοδόμηση της Ευρώπης και την αξιοποίηση του οικονομικού δυναμικού της, δεν θα πρέπει να εκφράζονται ανησυχίες για την ύπαρξη πραγματικού ανταγωνισμού το σημ αντικότερο στοιχείο του οποίου αποτελεί η αρχή της χώρας καταγωγής. Η αρχή αυτή παρέχει τη δυνατότητα να αποφεύγονται ορισμένοι περιορισμοί στην ελευθερία εγκατάστασης καθώς και παροχής υπηρεσιών, όπως είναι: ποσοτικοί περιορισμοί, εδαφικοί περιορισμοί, απαιτήσει ς ιθαγένειας, απαιτήσεις παραμονής, απαιτήσεις ενιαίας εγκατάστασης επιχειρήσεων, συστήμ ατα αδειοδότησης και καταχώρησης που εισάγουν διακρίσεις, περιορισμοί στην εκτέλεση πο λλών υπηρεσιών, απαιτήσεις σχετικά με τον ελάχιστο αριθμό των εργαζομένων και διακριτικ ές απαιτήσεις όσον αφορά τα προσόντα. Ο συντάκτης της παρούσας γνωμοδότησης προειδοποιεί ενόψει της παρανόησης της έννοιας του κοινωνικού ντάμπιγκ με στόχο τον περιορισμό της ελευθέρωσης της αγοράς υπηρεσιών. Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σπουδαιότητα στο γεγονός ότι η προτεινόμενη οδηγία θα έχει ε πίσης θετικό αντίκτυπο τόσο στους παρόχους υπηρεσιών όσο και στους εργαζομένους και το υς καταναλωτές παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να επωφεληθούν σε μεγαλύτερο βαθμό από την ελεύθερη αγορά. Η Επιτροπή Αναφορών έχει λάβει ορισμένες αναφορές οι συντάκτες των οποίων έχουν επιση μάνει πιθανούς κινδύνους που θα μπορούσε να προκαλέσει η ελευθέρωση της αγοράς υπηρε σιών με βάση την οδηγία για τις υπηρεσίες 1. Οι συντάκτες των αναφορών αυτών έχουν εκφρ άσει τις ανησυχίες τους σχετικά με την πιθανή υποβάθμιση των κοινωνικών προτύπων, της μ ετεγκατάστασης επιχειρήσεων σε άλλες χώρες καθώς και για απειλές ως προς την ποιότητα τ ων υπηρεσιών και της προστασίας των καταναλωτών. Ενόψει των περιστάσεων αυτών, πρέπει να αναφερθεί ότι η δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβά λλοντοςγια τις επιχειρήσεις αυτές πρέπει να συνοδεύεται από την προάσπιση των συμφερόντ ων των καταναλωτών και των εργαζομένων. Πρέπει επίσης να τονιστεί ότι, σε συνθήκες ανοι κτού ανταγωνισμού, οι ίδιοι οι καταναλωτές έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν πρότυπα υπη ρεσιών και ότι, με τον τρόπο αυτό, ρυθμίζεται αυτόματα το επίπεδο των προτύπων των υπηρ εσιών. Ο συντάκτης της γνωμοδότησης αντιτίθεται στη διαγραφή από το κείμενο της οδηγίας ορισμ ένων διατάξεων που εκφράζουν ιδιαίτερες ανησυχίες για την προστασία των εργαζομένων κα ι των καταναλωτών, όπως είναι μηχανισμός στήριξης αποδεκτών υπηρεσιών που προσφεύγο υν στις υπηρεσίες παρόχου εγκατεστημένου σε άλλο κράτος μέλος, κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ κρατών μελών σε περιπτώσεις απόσπασης εργαζομένων στον τομέα παροχής υπηρεσι ών. Επίσης, επιδοκιμάζει τις διατάξεις που στοχεύουν στη βελτίωση της ποιότητας των παρεχ ομένων υπηρεσιών και στην εξασφάλιση κατάλληλης προστασίας στους αποδέκτες υπηρεσιώ ν που σχετίζονται με ειδικό κίνδυνο. Η οριζόντια προσέγγιση της πρότασης της Επιτροπής θα πρέπει να θεωρηθεί ενδεδειγμένη δε 1 Βλέπε αναφορές 539/2004 του Mikael Prohorenko (Σουηδού) εξ ονόματος της "Svenska Elektrikerförbunder Avd.1" (Ένωση Σουηδών Ηλεκτρολόγων) και τριών συνειπογραφόντων, 690/2004 του Serge Bayard (Βέλγου), 70/2005 του Dave Prentis (Βρετανού) εξ ονόματος του "Συνδικάτου Δημ οσίων Υπηρεσιών" "Unison" και 163/2005 της Carolin Phillipp (γερμανικής ιθαγένειας). PE 359.889v02-00 4/6 AD\576437.doc
δομένου ότι παραιτείται από την εναρμόνιση όλων των σχετικών διατάξεων στα επί μέρους κ ράτη μέλη. Εν κατακλείδι, ο συντάκτης της γνωμοδότησης θα επιθυμούσε να επισημάνει ότι στην πλειον ότητα των αναλύσεων της αγοράς έχουν σαφώς καταδειχθεί τα πλεονεκτήματα της ελευθέρω σης της αγοράς υπηρεσιών (υψηλότερες αποδοχές, χαμηλότερες τιμές, αύξηση της απασχόλη σης). Με γνώμονα την ανάπτυξη της οικονομίας της ΕΕ και ιδίως τους στόχους της στρατηγι κής της Λισσαβόνας, πρέπει να επισημανθεί ότι η οικονομική επιτυχία της Κοινότητας έγκειτ αι σε μεγάλο βαθμό στην ταχεία έγκριση της προτεινόμενης οδηγίας καθώς και στην παραίτη ση των κρατών μελών να αναθεωρήσουν την οδηγία αυτή και να καθυστερήσουν την εφαρμ ογή της. Πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη ότι, εάν η προτεινόμενη οδηγία δεν είναι δυνατόν ν α εγκριθεί από τα κράτη μέλη σε μορφή παρεμφερή με τη σημερινή, τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεωρήσουν ότι η έγκριση της οδηγίας είναι σημαντική για την υλοποίηση των οικονομικώ ν στόχων της ΕΕ και δεν θα πρέπει να λάβουν μέτρα για την ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα αυτό με βάση το άρθρο 11 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας κ αι το άρθρο 43 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατά τη διάρκεια της αρχικής ανταλλαγής απόψεων στη συνεδρίαση της Επιτροπής Αναφορ ών στις 24 Μαΐου 2005, τα μέλη της επιτροπής συμφώνησαν ως προς την ανάγκη ολοκλήρω σης και ελευθέρωσης της αγοράς υπηρεσιών. Τόνισαν ότι η ελευθέρωση είναι απαραίτητη πρ οκειμένου να αξιοποιηθούν πλήρως τα πλεονεκτήματα που παρέχει η εσωτερική αγορά. Ορισ μένα μέλη της Επιτροπής Αναφορών επεσήμαναν ότι, στο πλαίσιο της ελευθέρωσης της αγορ άς υπηρεσιών με στόχο τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για τις επιχειρήσεις πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερη μέριμνα για τους καταναλωτές και τους εργαζομένους που συνιστούν "τους σημαντικότερους πελάτες" της Επιτροπής Αναφορών. ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ Η Επιτροπή Αναφορών καλεί την Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταν αλωτών, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να ενσωματώσει στην έκθεσή της τις ακόλουθες τ ροπολογίες: Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή 2 Τροπολογίες του Κοινοβουλίου Τροπολογία 1 Αιτιολογική σκέψη 3 2 Δεν έχει δημοσιευθεί ακόμη στην ΕΕ. AD\576437.doc 5/6 PE 359.889v02-00
(3) Ενώ οι υπηρεσίες αποτελούν την κινητή ρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης και αντιστοιχούν στο 70% του ακαθάριστου εγχ ώριου προϊόντος και των θέσεων εργασίας σ τα περισσότερα κράτη μέλη, αυτός ο κατακε ρματισμός της εσωτερικής αγοράς επιδρά αρ νητικά στην ευρωπαϊκή οικονομία στο σύνο λό της και ιδίως στην ανταγωνιστικότητα τω ν ΜΜΕ και εμποδίζει τους καταναλωτές να έχουν πρόσβαση σε ευρεία επιλογή υπηρεσι ών σε ανταγωνιστικές τιμές. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έχουν τονίσ ει ότι η εξάλειψη των νομικών εμποδίων για την καθιέρωση μιας πραγματικής εσωτερική ς αγοράς αποτελεί προτεραιότητα για την επ ίτευξη του στόχου που εγκρίθηκε από το Ευ ρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβώνας να κατ αστεί η Ευρωπαϊκή Ένωση η πιο ανταγωνισ τική και δυναμική οικονομία που βασίζεται στη γνώση παγκοσμίως έως το 2010. Η εξάλ ειψη αυτών των εμποδίων έχει ζωτική σημα σία για την οικονομική ανάκαμψη της Ευρώ πης, ιδίως από την άποψη της απασχόλησης και των επενδύσεων. (3) Ενώ οι υπηρεσίες αποτελούν την κινητή ρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης και αντιστοιχούν στο 70% του ακαθάριστου εγχ ώριου προϊόντος και των θέσεων εργασίας σ τα περισσότερα κράτη μέλη, αυτός ο κατακε ρματισμός της εσωτερικής αγοράς επιδρά αρ νητικά στην ευρωπαϊκή οικονομία στο σύνο λό της και ιδίως στην ανταγωνιστικότητα τω ν ΜΜΕ και εμποδίζει τους καταναλωτές να έχουν πρόσβαση σε ευρεία επιλογή υπηρεσι ών σε ανταγωνιστικές τιμές. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έχουν τονίσ ει ότι η εξάλειψη των νομικών εμποδίων για την καθιέρωση μιας πραγματικής εσωτερική ς αγοράς αποτελεί προτεραιότητα για την επ ίτευξη του στόχου που εγκρίθηκε από το Ευ ρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβώνας να κατ αστεί η Ευρωπαϊκή Ένωση η πιο ανταγωνισ τική και δυναμική οικονομία που βασίζεται στη γνώση παγκοσμίως έως το 2010. Η εξάλ ειψη αυτών των εμποδίων συνιστά, συνεπώ ς, βασική προϋπόθεση για την υπερνίκηση των δυσχερειών που συναντώνται κατά την υλοποίηση της στρατηγικής της Λισσαβόν ας και για την οικονομική ανάκαμψη της Ευ ρώπης, ιδίως από την άποψη της απασχόλησ ης και των επενδύσεων. Είναι, ωστόσο, σημ αντικό να επιτευχθεί μια ενιαία αγορά υπη ρεσιών στο πλαίσιο της οποίας θα σταθμίζ ονται το άνοιγμα της αγοράς, οι δημόσιες υ πηρεσίες, τα κοινωνικά δικαιώματα και τα δικαιώματα των καταναλωτών. Τροπολογία 2 Αιτιολογική σκέψη 3α (νέα) (3α) ιδίως μετά τη διεύρυνση της Ευρωπαϊ κής Ένωσης με την προσχώρηση δέκα νέω ν κρατών μελών, οι επιχειρηματίες που επι θυμούν να παράσχουν υπηρεσίες σε άλλο κ ράτος μέλος αντιμετωπίζουν σαφή εμπόδι α. PE 359.889v02-00 6/6 AD\576437.doc
AD\576437.doc 7/6 PE 359.889v02-00