3. 1 η ΤΗΛΕ ΙΑΣΚΕΨΗ / (5/3/2007) 3.1. ΣΧΕ ΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Ο ΥΣΣΕΑΣ 2006 Ερευνητικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης σε ηµοτικά Σχολεία της Ελλάδος 1) ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Ν.ΦΙΓΑΛΕΙΑΣ 2) ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΡΧΑΝΩΝ ΦΟΡΜΑ ΣΧΕ ΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1 Α) Γενικά Στοιχεία 1. άσκαλοι(ες): Αγγελοπούλου Ι., Γωνιωτάκη Φ., Καπετοπούλου Π., Μέτου Μ., Μοίρας Π., Τσούρα Α. 2. Τόπος, χρόνος, αριθµός µαθητών πιλοτικού προγράµµατος Σχολείο Ηµεροµηνία ιδακτική Ώρα Τάξη/ Τµήµα Αριθµός Μαθητών.Σ. Ν. Φιγαλείας 5/3/2007 4 η 5 η Ε 20.Σ. Αρχάνων 5/3/2007 4 η 5 η Ε 20
Β) Περιγραφή Μαθήµατος 1. Τίτλος Μαθήµατος: Γνωριµία Εξοικείωση µαθητών και δασκάλων ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΕΣ - Γνωριµία µαθητών και ασκάλων των δύο τάξεων - Εισαγωγικοί χαιρετισµοί - Καλωσόρισµα µεταξύ των σχολείων µε κρητικές µαντινάδες - Παρουσίαση των Αρχάνων Ηρακλείου και της Ν. Φιγαλείας µε τη βοήθεια του Powerpoint και του Multimedia Builder. Παρουσιάσεις: παραδοσιακό κρητικό παραµύθι, φυσικό περιβάλλον, χελώνα καρέτα, αρχαιότητες, έθιµα, ιδιωµατισµοί, χοροί, τραγούδι, παραδοσιακά µουσικά όργανα - Εισαγωγή στο θέµα 2. Εκπαιδευτικό Λογισµικό Χρησιµοποιούµενες ιευθύνσεις Internet: http://gym-lala.ilei.sch.gr/index.html www.smiley.cy.net/basspro/kaiafa_limni_arthro.htm http://www.syllogoszachareon.gr/mainpage.htm http://www.archelon.gr/index.htm http://www.westerngreece.gr/tourism/gr/ http://www.in.gr/reviews/imagegallery.asp?lngreviewid=1667&lngchapterid=3940&lngitemi D=4362 http://www.kaiafashotels.com/index-gr.html http://srv-dide.mes.sch.gr/kpek/area/per_monopatia.asp# http://www.nailias.gr/tourismos_politismos/mnimia_detail.php?id=11 http://www.culture.gr/2/21/211/21107a/g211ga02.html http://www.zacharo.gr/1/85038fab.html 3. Ένταξη µαθήµατος στο αναλυτικό πρόγραµµα Τάξη: Ε ηµοτικού. Γνωστικά αντικείµενα: Γλώσσα, Ιστορία, Τέχνη, Φυσική, Λαογραφία. ιδακτική Ενότητα: έρευνα και παρουσίαση αρχαιολογικών χώρων και των δυο περιοχών (Ιστορία), ιδιωµατισµοί του τόπου (Γλώσσα), παρουσίαση χελώνας καρέτα (Φυσική), παραδοσιακή συνταγή παραδοσιακά όργανα χοροί τραγούδι - ενδυµασίες παραµύθι (Λαογραφία- Τέχνη).
ιδακτικοί στόχοι: Οι µαθητές, µέσα από την προσπάθειά τους να παρουσιάσουν τον τόπο τους, να γνωρίσουν καλύτερα το µέρος όπου ζουν, τόσο σε βάθος χρόνου, δηλαδή ιστορικά λαογραφικά, όσο και γεωγραφικά, µέσα από τις οµορφιές του τόπου τους ή τα προβλήµατά του. Έτσι, οι µαθητές θα βρουν οµοιότητες και διαφορές ανάµεσα στα δύο µέρη και θα αρχίζουν να προσεγγίζουν την έννοια της διαπολιτισµικότητας, µέσα από το σεβασµό για τη διαφορετικότητα του άλλου. Μεθοδολογία ιδακτικής προσέγγισης: οµαδοσυνεργατική διδασκαλία, µέθοδος project. Αναµενόµενα αποτελέσµατα: Οι µαθητές να βρουν οµοιότητες και διαφορές ανάµεσα στα δύο µέρη και να αρχίζουν να προσεγγίζουν την έννοια της διαπολιτισµικότητας, αναπτύσσοντας το σεβασµό και την αποδοχή για τη διαφορετικότητα του άλλου. 4. Σύντοµη Περιγραφή: Η διδασκαλία για την παρουσίαση του τόπου και στα δύο σχολεία έγινε µε τη µέθοδο Project. Ο εκπαιδευτικός έδωσε στα παιδιά το θέµα έγραψε στον πίνακα το όνοµα του τόπου τους και τα άφησε ελεύθερα να εκφράσουν τις ιδέες τους για το πώς θα γινόταν η παρουσίαση. Μέσα από αυτόν τον καταιγισµό ιδεών και πάντα µε τη διακριτική διαµεσολάβηση του εκπαιδευτικού δηµιουργήθηκε ένα σχήµα στον πίνακα, όπου στο κέντρο βρίσκεται το όνοµα του τόπου των παιδιών µέσα σ έναν κύκλο και εξακτινώνονται τα θέµατα µε τα οποία θα ήθελαν να ασχοληθούν τα παιδιά και να τα παρουσιάσουν. Έπειτα, τα παιδιά χωρίστηκαν σε οµάδες, ανάλογα µε το θέµα που τα ενδιέφερε περισσότερο και τη δυναµική της οµάδας, και µάζεψαν το υλικό και τις πληροφορίες που χρειάζονταν για την παρουσίασή τους. 5. οµή Μαθήµατος: Αναλυτική περιγραφή επιµέρους βηµάτων διδασκαλίας Στο πρώτο δεκάλεπτο της πρώτης τηλεδιάσκεψης, έχουµε τη γνωριµία των µαθητών και των δασκάλων των δύο τάξεων µε εισαγωγικούς χαιρετισµούς και από τις δύο τάξεις. Έπειτα, ξεκινάει την παρουσίασή του το σχολείο των Αρχανών Ηρακλείου µε µια οµάδα 4 µαθητών και καλωσόρισµα µε κρητικές µαντινάδες. Η κάθε οµάδα παιδιών παρουσιάζει το θέµα µε το οποίο έχει ασχοληθεί. Αρχίζουν από την πόλη τους και µας παρουσιάζουν πού ακριβώς βρίσκεται, ξεκινώντας από το χάρτη της Ελλάδας και καταλήγουν στον τόπο τους. Έπειτα,
παρουσιάζουν διάφορες φωτογραφίες από την πόλη τους, για να κάνουν και τα παιδιά του άλλου σχολείου να αισθανθούν πιο οικεία. Στη συνέχεια, παρουσιάζουν την ιστορία του τόπου τους και δίνουν πολλές πληροφορίες σχετικά µε την ονοµασία του µέρους, τους πρώτους οικισµούς που υπήρχαν εκεί, καθώς και τη γενικότερη ιστορία του τόπου. Οι εικόνες και τα στοιχεία για τους αρχαιολογικούς χώρους που υπάρχουν στις Αρχάνες δίνουν το έναυσµα στα παιδιά να µιλήσουν και για τη φυσικές οµορφιές ή ιδιαιτερότητες του τόπου τους. Έτσι, µαθαίνουµε, εκτός των άλλων, ποια προϊόντα καλλιεργούνται εκεί. Με αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά µεταβαίνουν στην τελευταία ενότητα της παρουσίασής τους, που είναι η παράδοση του τόπου τους. Από τα προϊόντα που καλλιεργούνται στις Αρχάνες, µεταβαίνουν στην παραδοσιακή κουζίνα, όπου σ αυτό το σηµείο τα παιδιά παρουσιάζουν µια παραδοσιακή συνταγή στα παιδιά της Ν. Φιγαλείας, σηµείο συνάντησης της διαπολιτισµικότητας και σηµαντικό στοιχείο της διαπολιτισµικής αγωγής. Συνεχίζοντας µε την παράδοση του τόπου, τα παιδιά παρουσιάζουν τα παραδοσιακά όργανα, τους παραδοσιακούς χορούς, τις ενδυµασίες τους και, τέλος, ένα παραδοσιακό παραµύθι τον Ερωτόκριτο. Έπειτα, έχουµε το σχολείο της Ν. Φιγαλείας, που µε τη βοήθεια του Powerpoint ξεκινάει την παρουσίασή του µε τον ίδιο τρόπο µε το προηγούµενο σχολείο, δηλαδή µε το χάρτη της Ελλάδας που καταλήγει στο νοµό Ηλείας και κατόπιν στο χωριό. Στο χάρτη της Ελλάδας αυτή τη φορά βλέπουµε και τη σύνδεση µεταξύ των δύο σχολείων, πρώτον µε ένα βελάκι-χαµόγελο και δεύτερον µε µια χειραψία. Έτσι, οι µαθητές, από τις δύο πρώτες διαφάνειές τους, φανερώνουν τη φιλική τους διάθεση προς τα παιδιά της Κρήτης και την πρόθεσή τους για συνεργασία µαζί τους. Η παρουσίαση αυτή αποτελείται από πέντε ενότητες. Η πρώτη ενότητα, σε Multimedia Builder, περιλαµβάνει την παρουσίαση του χωριού της Ν. Φυγαλείας, µε διάφορες φωτογραφίες και πληροφορίες σχετικά µε τα έθιµα, τους ιδιωµατισµούς, τα κτίρια, τα πρόσωπα και τις πηγές του τόπου. Τρία χαρακτηριστικά έθιµα της Ν. Φιγαλείας παρουσιάζονται µε µια δραστηριότητα αντιστοίχισης και εικόνες που φωτογράφησαν ή ζωγράφισαν τα παιδιά, οι ιδιωµατισµοί της περιοχής µε ένα χιουµοριστικό διάλογο ανάµεσα σε ένα παιδί και τη γιαγιά του, ενώ τα σηµαντικά πρόσωπα και κτίρια του χωριού µε µια δραστηριότητα drag and drop. Τέλος, οι µαθητές παρουσιάζουν τις ωραιότερες
πηγές του χωριού τους, δίνοντας έτσι και την ετυµολογία της ονοµασίας «Ζούρτσα» (=πηγή), που είναι το ανεπίσηµο όνοµα της Ν. Φιγαλείας. Στη δεύτερη ενότητα, τα παιδιά παρουσιάζουν το ευρύτερο φυσικό περιβάλλον του χωριού τους, µε τις οµορφιές και τις ιδιαιτερότητες του. Στη φύση γύρω από τη Ν. Φιγαλεία πλεονάζει το υγρό στοιχείο, γι αυτό οι µαθητές έχουν επιλέξει φωτογραφίες για την παραλία τους, το ποτάµι Νέδα, τη λιµνοθάλασσα του Καϊάφα, το ορµητικό φράγµα του Αλφειού και του Πηνειού, το γραφικό λιµανάκι του Κατακόλου. Τις φωτογραφίες αυτές τις έχουν συµπληρώσει µε µικρά κειµενάκια, µε τα οποία προσκαλούν τους µαθητές της Κρήτης να επισκεφτούν την Ηλεία, για να γευτούν όλες αυτές τις φυσικές καλλονές της. Καθώς τελειώνει η παρουσίαση, βλέπουµε τον ποταµό Κλαδέο και το οµώνυµο άγαλµα που βρίσκεται στο ανατολικό αέτωµα του ναού του ία στην Ολυµπία. Μ αυτόν τον τρόπο, γίνεται µια σύνδεση µε την επόµενη ενότητα, που αναφέρεται στις αρχαιότητες του νοµού Ηλείας. Τα παιδιά, σε Multimedia Builder, παρουσιάζουν ξανά το χάρτη της Ηλείας, µε τις αρχαιότητές της. Εστιάζουν, κυρίως, την παρουσίασή τους στον Επικούρειο Απόλλωνα και την αρχαία Ολυµπία, που είναι οι πιο σηµαντικοί πολιτιστικοί θησαυροί της Ηλείας και πραγµατοποιούν στο διαδίκτυο µια αλληλεπιδραστική δραστηριότητα µε τις αρχαιότητες αυτές. Μπαίνουν στην ιστοσελίδα wikimapia και συµπληρώνουν στα ελληνικά τις πληροφορίες που βρίσκουν για τον Επικούρειο Απόλλωνα και τα µνηµεία της Ολυµπίας ή προσθέτουν δικές τους πληροφορίες. Η παραλία του Κυπαρισσιακού κόλπου, µαζί µε τη Ζάκυνθο και την Κρήτη, φιλοξενεί κάθε άνοιξη τη χελώνα καρέττα- καρέττα. Γι αυτήν τη φυσική ιδιαιτερότητα του τόπου τους οι µαθητές της Ν. Φιγαλείας αισθάνονται όχι µόνο υπερηφάνεια, αλλά και προστατευτική διάθεση, και γι αυτό αποφάσισαν να διαθέσουν µια ξεχωριστή ενότητα στην παρουσίασή τους. Η ενότητα αυτή αποτελείται από µια χιουµοριστική ιστορία για τον κύκλο της ζωής της χελώνας και από µια παρουσίαση του περιβαλλοντικού σταθµού ΑΡΧΕΛΩΝ, που βρίσκεται δεκαπέντε λεπτά από τη Ν. Φιγαλεία, στην παραλία του Άι- Γιαννάκη, καθώς και του έργου του. Για την παρουσίαση αυτή, τέλος, η οµάδα πήγε στη θάλασσα, ζωγράφισε στην άµµο µία καρέττακαρέττα και τράβηξε ένα σχετικό βιντεάκι. Σκοπός όλης της παρουσίασης είναι να ευαισθητοποιήσουν τους µαθητές των Αρχανών στο θέµα της προστασίας της θαλάσσιας χελώνας. Η παρουσίαση του σχολείου της Ν. Φιγαλείας τελειώνει µε την ενότητα της µουσικής και του χορού. Τα παιδιά επισκέπτονται το πνευµατικό κέντρο του χωριού τους και βιντεοσκοπούν έναν
παραδοσιακό χορό του τόπου τους, τον καλαµατιανό, µε το τραγούδι «Ένα νερό κυρά Βαγγελιώ». Οι ίδιοι οι µαθητές τραγουδούν και χορεύουν συγχρόνως. Με το τραγούδι αυτό και την ολιγόλεπτη συζήτηση που ακολουθεί γίνεται και η εισαγωγή στο θέµα του νερού, µε το οποίο θα ασχοληθούν τα παιδιά στην επόµενη τηλεδιάσκεψή τους. ραστηριότητες Μαθητών: Οι δραστηριότητες των µαθητών για το σχολείο των Αρχανών είναι: 1. Η ΠΟΛΗ ΜΑΣ 2. ΙΣΤΟΡΙΑ i. Ονοµασία ii. Πρώτοι οικισµοί 3. ΦΥΣΗ 4. ΠΑΡΑ ΟΣΗ i. Παραδοσιακή κουζίνα ii. Παραδοσιακά όργανα iii. Παραδοσιακοί χοροί iv. Παραδοσιακές ενδυµασίες v. Παραδοσιακό παραµύθι Οι δραστηριότητες των µαθητών για το σχολείο της Ν. Φιγαλείας είναι: 1. H ΝΕΑ ΦΙΓΑΛΕΙΑ i. Ιδιωµατισµοί ii. Έθιµα iii. Κτίρια πρόσωπα iv. Πηγές 2. ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΜΑΣ 3. ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ ΗΛΕΙΑΣ i. Επικούρειος Απόλλωνας ii. Ναός ήµητρας στο Λέπρεο iii. Ακρόπολη Κάτω Σαµικού iv. Αρχαία Ολυµπία v. Αρχαία Ήλιδα vi. Κάστρο στο Χλεµούτσι 4. ΚΑΡΕΤΤΑ ΚΑΡΕΤΤΑ
i. Video: ζωγραφίζοντας την καρέττα στην άµµο ii. Κύκλος ζωής iii. Αρχέλλων 5. ΜΟΥΣΙΚΗ ΧΟΡΟΣ Απαιτούµενοι πόροι Εργαστήριο υπολογιστών, πρόσβαση στο διαδίκτυο, οπτικοακουστικό υλικό (βιντεοκάµερα, φωτογραφική µηχανή, φωτοτυπικό µηχάνηµα, σαρωτής κ.α.) Γ) Παράρτηµα (επισυναπτόµενο υλικό: κείµενα, κατασκευές, εργασίες µαθητών) 3.2 ΣΧΕ ΙΟ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Όπως προαναφέρθηκε, όλες οι δραστηριότητες πραγµατοποιήθηκαν από τα ίδια τα παιδιά µέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο σχεδίου εργασίας, όπου ο ρόλος του εκπαιδευτικού ήταν διακριτικός, καθοδηγητικός, διαµεσολαβητικός και άφηνε τα περιθώρια για να αναπτυχθεί η πρωτοβουλία των παιδιών. Μέσα σ αυτό το πλαίσιο, τα παιδιά επέλεξαν µόνα τους τι ήθελαν να παρουσιάσουν, µε ποιον τρόπο, καθώς και ποια στοιχεία του τόπου τους θεώρησαν πιο σηµαντικά για να αναδείξουν µέσα από την παρουσίασή τους. Ενδεικτικά αναφέρουµε πως τα παιδιά πραγµατοποίησαν τόσο έρευνα πεδίου, είτε για να συλλέξουν πληροφορίες ή να φωτογραφίσουν στοιχεία του χωριού τους είτε για να πάρουν συνεντεύξεις από κατοίκους του τόπου τους, όπως έγινε µε τους ιδιωµατισµούς της Ν. Φιγαλείας και τη συνταγή της Κρήτης, όσο και έρευνα στο διαδίκτυο και τη βιβλιοθήκη, για να βρουν πληροφορίες και φωτογραφίες που ήταν δύσκολο να βρουν από µόνα τους, όπως για παράδειγµα οι αεροφωτογραφίες των αρχαιολογικών χώρων. Επίσης, κατά τη διάρκεια του σχεδίου εργασίας, τα παιδιά ήρθαν σε επαφή µε διάφορες µορφές του γραπτού λόγου (βιβλία, περιοδικά, διαδίκτυο) και του προφορικού (συνεντεύξεις) και αυτό τους έδωσε τη δυνατότητα να καλλιεργήσουν το δικό τους γραπτό και προφορικό λόγο. Όσον αφορά στο γραπτό λόγο, τα παιδιά ασχολήθηκαν µε τη δηµιουργική γραφή κατασκευάζοντας ή ακόµα και ανακατασκευάζοντας ιστορίες που εξυπηρετούσαν τους σκοπούς τους, αλλά και µε
άλλα είδη γραφής, όπως για παράδειγµα τη δηµοσιογραφική ή και τη δοκιµιακή, όταν χρειάστηκε να παρουσιάσουν πληροφορίες µε επιστηµονικό τρόπο. Τέλος, καλλιεργήθηκε η αυτοπεποίθηση των παιδιών τόσο για τον εαυτό τους, καθώς ανέλαβαν πρωτοβουλίες και την ευθύνη, ατοµική και οµαδική, να φέρουν εις πέρας την εργασία τους, όσο και για τον τόπο τους, καθώς µέσα από την έρευνά τους τον γνώρισαν καλύτερα και αισθάνθηκαν υπερηφάνεια γι αυτόν. 3.3 ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΥΛΙΚΟ Επισυναπτόµενο στο DVD της εργασίας µας.