ΠΡΑΚΤΙΚΑ 1 ης ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ VAB ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ: 21.12.2010, ΠΑΤΡΑ Α/Α ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ/ΦΟΡΕΑΣ 1 ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΚΑΜΕΑΣ Επίκουρος Καθηγητής ΕΑΠ/ Επιστημονικός Υπεύθυνος ομάδας ΕΑΠ έργου VAB/ Ιδρυματικός Υπεύθυνος ΔΑΣΤΑ ΕΑΠ 2 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΠΟΛΥΜΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΑΠ/Ερευνητική Ομάδα VAB 3 ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑ ΚΟΥΝΑ ΕΑΠ/Ερευνητική Ομάδα VAB 4 ΕΛΕΝΗ ΔΗΜΟΥ ΕΑΠ/Ερευνητική Ομάδα VAB 5 ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΣΚΟΔΡΑΣ Καθηγητής ΕΑΠ/ Κοσμήτορας ΣΘΕΤ 6 ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗΣ Επίκουρος Καθηγητής ΤΕΙ Λάρισας/ Επιστημονικός Διευθυντής Ινστιτούτου Δια Βίου Εκπαίδευσης ΑΤΕΙ Λάρισας 7 ΙΩΑΝΝΗΣ ΖΑΧΑΡΑΚΗΣ Επίκουρος Καθηγητής ΤΕΙ Πάτρας/ Ιδρυματικός Υπεύθυνος ΔΑΣΤΑ ΑΤΕΙ Πάτρας 8 ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΤΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ Επίκουρος Καθηγητής ΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ/ Ιδρυματικός Υπεύθυνος Πρακτικής Άσκησης ΑΤΕΙ Πάτρας 9 ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ Ερευνητικό Ακαδημαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών / Ερευνητική ομάδα έργου TANDEM 10 Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών / Ερευνητικό Ακαδημαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών Διευθυντής Τομέα Εφαρμοσμένης Έρευνας " Κέντρο Τηλεματικής" τουερευνητικού Ακαδημαϊκού Ινστιτούτου Τεχνολογίας 11 ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΑΡΟΦΑΛΑΚΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΛΕΦΡΑΓΚΗΣ Υπολογιστών (Ε.Α.ΙΤΥ) Καθηγητής Εφαρμογών ΑΤΕΙ Μεσολογγίου/ Ιδρυματικός Υπεύθυνος Πρακτικής Άσκησης ΤΕΣΥΔ 12 Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών / Ερευνητική ομάδα έργου ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΡΑΛΗΣ REVOW 13 ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Λέκτορας Πανεπιστημίου Πατρών 14 ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΥΡΡΟΜΑΤΗ Λέκτορας ΕΑΠ
Η πρώτη συνάντηση εργασίας της Εθνικής Επιτροπής του έργου Valuing Beyond University (VAB), πραγματοποιήθηκε στις 21.12.2010, ώρες 16.00-21.00 στην Αίθουσα Π1-302 του ΕΑΠ (στην οδό Σαχτούρη 11). Ο κ. Αχιλλέας Καμέας καλωσόρισε και ευχαρίστησε τους προσκεκλημένους. Οι παρευρισκόμενοι παρουσίασαν τον εαυτό τους με λίγα λόγια έτσι ώστε να γίνει η πρώτη γνωριμία. Στη συνέχεια, ο κ. Καμέας παρουσίασε αναλυτικά τους στόχους και το χρονοδιάγραμμα του έργου VAB, καθώς και τη δομή, το περιεχόμενο και τον τρόπο χρήσης του ψηφιακού χαρτοφυλακίου. Έπειτα, ανέλυσε τους στόχους και τα αναμενόμενα αποτελέσματα της συνάντησης. Ακολούθησε η κα Πολυμεροπούλου, η οποία παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνας σχετικά με τις μη τυπικές δεξιότητες και τον ρόλο του Πανεπιστημίου, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου VAB με τη χρήση ερωτηματολογίου. Ο κ. Γερογιάννης, παρουσίασε τις δραστηριότητες του Ινστιτούτου Δια Βίου Εκπαίδευσης (ΙΔΒΕ) του ΑΤΕΙ Λάρισας, το οποίο επικεντρώνεται στη διοργάνωση σεμιναρίων Δια Βίου Μάθησης με στόχο την απόκτηση τυπικών δεξιοτήτων. Στη συνέχεια επικεντρώθηκε στην ανάλυση της σύνδεσης τυπικών και μη τυπικών δεξιοτήτων στο επιστημονικό πεδίο της Διοίκησης Έργων και αναφέρθηκε σε διεθνείς επιστημονικές οργανώσεις (π.χ. IPMA), οι οποίες εφαρμόζουν από χρόνια διαδικασίες πιστοποίησης τυπικών και μη τυπικών δεξιοτήτων χρησιμοποιώντας ένα σύνολο κριτηρίων και διαδικασιών. Ανέφερε ότι οι δεξιότητες διαχείρισης έργων αναλύονται σε 3 άξονες: Τεχνικές ικανότητες, Συμπεριφοριστικές ικανότητες και τις βασισμένες στα συμφραζόμενα ικανότητες. Πρότεινε να ακολουθήσουμε παρόμοια προσέγγιση, τουλάχιστον σε ότι αφορά σε δεξιότητες διαχείρισης, και στο έργο VAB. Επιπλέον, πρότεινε να συμπεριλάβουμε δεξιότητες (όπως απεικονίζονται στο IPMA PM Competencies γνωστό και ως eye competences) στο eportfolio του έργου. Επίσης τέθηκε το θέμα καταγραφής ενός ελάχιστου συνόλου μη τυπικών δεξιοτήτων (minimum set of skills). Ένα γραφείο διασύνδεσης θα μπορούσε να κινητοποιήσει τους φοιτητές, οι οποίοι διαθέτουν τις παραπάνω ελάχιστες δεξιότητες. Το έργο VAB, σύμφωνα με τον κ. Γερογιάννη χρειάζεται να χρησιμοποιήσει επιτυχημένες μελέτες περίπτωσης (successful case studies) και ένα καλό πλάνο εκμετάλλευσης (exploitation plan) έτσι ώστε να αξιοποιηθούν τα αποτελέσματα του έργου σε εθνικό επίπεδο. Ο κ. Ζαχαράκης παρουσίασε την Δομή Απασχόλησης και Σταδιοδρομίας, τους αντικειμενικούς στόχους, την δομή διοίκησης και την οργανωτική της δομή καθώς
και τον τρόπο αλληλεπίδρασης της με τα Πανεπιστήμια, τους φοιτητές, Γραφεία Διασύνδεσης και επιχειρήσεις. Ο κ. Αλεφραγκής σημείωσε την σπουδαιότητα των μη τυπικών δεξιοτήτων και σε συγκεκριμένες ομάδες όπως είναι τα ΑΜΕΑ. Ο κ. Καραλής με μεγάλη εμπειρία σε μη τυπικές δεξιότητες, ο οποίος παρουσίασε το Ευρωπαϊκό έργο REVOW, πρότεινε να συσχετιστούν οι δεξιότητες με επαγγελματικά περιγράμματα. Η αξιολόγηση μπορεί να γίνει μέσα από την πρακτική άσκηση με συνεχή παρατήρηση και το ΕΑΠ θα μπορεί να χρησιμοποιήσει μετέπειτα το μοντέλο αυτό για τους φοιτητές του. Ο κ. Τσινόπουλος, υπεύθυνος για την πρακτική άσκηση στο ΤΕΙ Πάτρας, εξέφρασε την επιθυμία να χρησιμοποιηθεί η πλατφόρμα και το χαρτοφυλάκιο που θα αναπτυχθεί στο έργο VAB, από τους σπουδαστές του ΤΕΙ Πατρών μέσα από το «κομμάτι» της πρακτικής άσκησης. Το έργο VAB πρέπει να λάβει υπόψη του ότι καλό θα ήταν να υπάρχουν συγκεκριμένες δεξιότητες ανά πεδίο, αλλά και κοινές δεξιότητες για όλα τα πεδία, στις οποίες βασικό ρόλο παίζει ο χρόνος απόκτησης τους. Η κα. Κατερίνα Χριστοδουλοπούλου παρουσίασε το Ευρωπαϊκό έργο Δια Βίου Μάθησης, «TANDEM». Αναφερόμενη στην εμπειρία της από παλαιότερο Ευρωπαϊκό έργο, έθεσε το ερώτημα του χρόνου που θα πρέπει να αφιερώσει ένας φοιτητής έτσι ώστε να συμπληρώσει το eportfolio. Επίσης επισημάνθηκε από την κα. Χριστοδουλοπούλου, ο κίνδυνος υπερτίμησης ή υποτίμησης των δεξιοτήτων του φοιτητή, στη περίπτωση που το εργαλείο χρησιμοποιηθεί από τον κάθε φοιτητή για την αυτό- αξιολόγηση του. Μετά το τέλος των παρουσιάσεων ακολούθησε συζήτηση επί των θεμάτων της συνάντησης. Η αξιολόγηση, σύμφωνα με τον κ. Καραλή, πρέπει να γίνει αρκετά προσεκτικά και αρχικά σε πειραματική φάση. Πρέπει επίσης να εστιάσουμε στο ποιον βαραίνει το κόστος (βλ. περίπτωση ECDL όπου από τη μια ο εκπαιδευόμενος ξοδεύει χρήματα για την εκμάθηση κάποιου προγράμματος, το οποίο από την άλλη αποτελεί κριτήριο επιλογής υποψηφίου για κάποια θέση εργασίας). Τον τελευταίο καιρό οι δεξιότητες που θεωρούνται απαραίτητες είναι οι soft skills των οποίων η αξιολόγηση πρέπει να γίνεται μέσω πολύπλοκων εργαλείων. Σύμφωνα με τον κ. Καραλή, η Δημόσια
Διαβούλευση σχετικά με την καταγραφή απόψεων για το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων (NQF) παραμένει ανοικτή έως τώρα. Η κα. Ειρήνη Μαυρομμάτη, μέλος ΣΕΠ στην Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών, επεσήμανε ότι στο εξωτερικό οι τυπικές δεξιότητες δεν είναι τόσο απαραίτητες όσο στην Ελλάδα. Τυποποιούνται οι δεξιότητες; Αν ναι, πως; Στη Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών παίζουν πολύ μεγάλο ρόλο οι μη τυπικές δεξιότητες. Όσοι προέρχονται από τον χώρο των Τεχνών στην συγκεκριμένη σχολή έχουν διαφορετική επιστημονική προσέγγιση από όσους προέρχονται από τον χώρο της Πληροφορικής. Οι μη τυπικές δεξιότητες θα έπρεπε να αναπτύσσονται πριν τον χώρο του Πανεπιστημίου. Η συστηματοποίηση μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα και πρέπει να δοθεί μεγάλη σημασία στο βαθμό που πρέπει να τυποποιούνται. Η κα. Δήμητρα Παπαδημητρίου, η οποία διδάσκει μαθήματα Management, έκανε λόγο για χρήση γνωστών, και διαφορετικών διαδικασιών και μεθοδολογιών αξιολόγησης σε διαφορετικά σύνολα. Σχετικά με το eportfolio, το οποίο δε μπορεί να είναι γενικευμένο, πρότεινε να υπάρχει ένας τρόπος συγκέντρωσης πληροφορίας και ανά γνωστικό επίπεδο. Επειδή ο κάθε υπεύθυνος προσωπικού έχει τα δικά του εργαλεία αξιολόγησης, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στο πως (motivating factor) θα καλλιεργήσει ο φοιτητές αυτές τις δεξιότητες που έχει ή που πρέπει να έχει από την αρχή. Ο κ. Αλεφραγκής, πρότεινε να εστιάσουμε σε ταλαντούχους πρωτοετείς φοιτητές. Ο κ. Γερογιάννης, εκτός της αυτογνωσίας συνέστησε στο να υπάρχει πρωτίστως συνεργασία μεταξύ του φοιτητή και του καθηγητή. Ο κ. Γαροφαλάκης, υπογράμμισε ότι για να «ευαισθητοποιηθούν» τα Πανεπιστήμια πρέπει να αλλάξει η νοοτροπία καθώς και η Γραφειοκρατία. Υπενθύμισε τους τρείς τρόπους με τους οποίους αξιολογείται ως τώρα ένας φοιτητής: α) το βιογραφικό του σημείωμα, β) η συνέντευξη, γ) η συστατική επιστολή. Στο έργο VAB πρέπει να υπάρχει συνεργασία με τα Γραφεία Διασύνδεσης και εργασιακούς μηχανισμούς. Είναι σημαντικό να ενταχθούν οι δεξιότητες στο βιογραφικό σημείωμα. Η αξιοποίηση του ψηφιακού χαρτοφυλακίου μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους και από διαφορετικούς φορείς. Η άτυπη εμπειρία τελικά παραμένει; Μεταβιβάζεται;
Αφού έγινε η τοποθέτηση όλων των συμμετεχόντων από την δική τους πλευρά ακολούθησε διάλογος και ανταλλαγή απόψεων μεταξύ όλων. Όλοι συμφώνησαν στα παρακάτω: - να εστιάσουμε στη καταγραφή δεξιοτήτων ανά γνωστικό επίπεδο (θεματικά) - στον διαχωρισμό σε κύριες (prime skills) και δευτερεύουσας σημασίας (non prime skills) μη τυπικές δεξιότητες - βασικό κίνητρο των φοιτητών για να συμπληρώσουν το χαρτοφυλάκιο θα είναι η επαγγελματική αποκατάσταση. Πριν το τέλος της συνάντησης εργασίας ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να καταγράψουν τις βασικές μη τυπικές δεξιότητες που πρέπει κατά την άποψή τους να υπάρχουν σε κάθε γνωστικό πεδίο. Όπως προκύπτει από το υλικό που συλλέχτηκε οι μη τυπικές δεξιότητες που θεωρήθηκαν ότι πρέπει να υπάρχουν ανεξάρτητα από το γνωστικό αντικείμενο του κάθε φοιτητή είναι οι εξής: - Εργασία στο πλαίσιο ομάδας (Team work) - Επικοινωνία - Υπευθυνότητα - Ευελιξία - Πρωτοβουλία - Αυτοπεποίθηση - Ηρεμία αποφυγή άγχους μετατροπή του stress σε δημιουργία - Ευρηματικότητα - Αναλυτική και συνθετική σκέψη και επίλυση προβλημάτων - Δημιουργικότητα - Συλλογή και Διαχείριση πληροφοριών - Διάθεση προσφοράς (σε κοινωνικές ομάδες) - Ενδιαφέρον για το αντικείμενο - Οργάνωση - Ικανότητα λήψης αποφάσεων - Διάλογος Ικανότητα συμβιβασμού - Μαθαίνω να μαθαίνω (learn to learn) Τα αποτελέσματα της συνάντησης συνοψίζονται στα εξής: 1. Καταγράφηκε η ανάγκη αντιμετώπισης του ζητήματος της αναγνώρισης των μη τυπικών ικανοτήτων με τη θέσπιση φορέων, οργάνων και διαδικασιών
2. Καταγράφηκε η ανάγκη αντιμετώπισης του ζητήματος με διαφορετικό τρόπο ανά θεματικό πεδίο και προτάθηκε η αναζήτηση παγιωμένων πρακτικών και εμπειρίας ανά πεδίο 3. Προτάθηκε η διερεύνηση της σύνδεσης της αξιολόγησης με τα επαγγελματικά περιγράμματα 4. Προτάθηκε η εφαρμογή του ψηφιακού χαρτοφυλακίου στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της Πρακτικής Άσκησης των φοιτητών των ΑΤΕΙ 5. Καταγράφηκε ένας αρχικός κατάλογος μη τυπικών δεξιοτήτων που αφορούν σε όλα τα θεματικά πεδία 6. Συμφωνήθηκε η διεξαγωγή επόμενης συνάντησης σε σύντομο διάστημα