Το ελαιόλαδο στις διεθνείς αγορές: ηάποψη των καταναλωτών Συνέδριο Αγροτικής Επιχειρηματικότητας Ημερίδα για το ελαιόλαδο και την ελιά Καραβασίλης Δημήτρης Αθήνα, 09/05/2015
Περιεχόµενα 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Ελαιόλαδο & ελιά: η διάρθρωση της αγοράς Καταναλωτικές προτιµήσεις και συνήθειες Ελληνικό ελαιόλαδο vs διεθνή brands Η αγορά της επιτραπέζιας ελιάς Σύγχρονες τάσεις σε συσκευασία και ετικέτα Έρευνα διάθεσης τυποποιηµένου ελαιολάδου Συµπεράσµατα και προτάσεις
1. Ελαιόλαδο & ελιά: η διάρθρωση της αγοράς
Ελαιόλαδο & ελιά: η διάρθρωση της αγοράς Παγκόσµια παραγωγή ελαιολάδου το ελαιοπαραγωγικό έτος 2013/2014 σε 1.000 µετρικούς τόνους (metric tons) Πηγή: Statista, 2015
Ελαιόλαδο & ελιά: η διάρθρωση της αγοράς Μεγαλύτεροι εισαγωγείς ελαιολάδου για το έτος 2013 σε χιλιάδες USD Πηγή: International Trade Center, 2015
Ελαιόλαδο & ελιά: η διάρθρωση της αγοράς Μεγαλύτεροι εξαγωγείς ελαιολάδου για το έτος 2013 σε χιλιάδες USD Πηγή: International Trade Center, 2015
Ελαιόλαδο & ελιά: η διάρθρωση της αγοράς 3.725 3.071 2.812 4.091 3.246 Μέσος όρος καθαρής τιµής πώλησης ελαιολάδου για το έτος 2014
2. Καταναλωτικές προτιµήσεις και συνήθειες
Καταναλωτικές προτιµήσεις και συνήθειες Χώρα Κατά κεφαλήν κατανάλωση ετησίως(kg) Ελλάδα 17.9 Ισπανία 12.6 Ιταλία 10.9 Κύπρος 7.5 Πορτογαλία 7.4 Κατά κεφαλήν κατανάλωση ελαιολάδου (kg) Λουξεµβούργο 2.7 Γαλλία 1.7 Μάλτα 1.7 Βέλγιο 1.2 Αυστρία 1.1 Ιρλανδία 1.1 Ηνωµένο Βασίλειο 0.9 Σλοβενία 0.9 Σουηδία 0.9 Ολλανδία 0.9 ανία 0.9 Πηγή: IOC & Olive Oil Times, 2013 Λετονία 0.8 Γερµανία 0.7 Φινλανδία 0.5
Καταναλωτικές προτιµήσεις και συνήθειες Τι συµβαίνει µε τους παραδοσιακούς καταναλωτές ελαιολάδου; Η Ελλάδα, παραµένει ο Νο1 καταναλωτής ελαιολάδου στον κόσµο, µε την κατά κεφαλήν κατανάλωση να αγγίζει τα 18kg περίπου ετησίως 22% µείωση στην κατανάλωση τηςισπανίας το διάστηµα 2012 2013 και 18% µείωση το διάστηµα 2011 2012. ωστόσο, παραµένει ακόµα ο 2 ος µεγαλύτερος καταναλωτής ελαιολάδου παγκοσµίως Σταδιακή µείωση της κατανάλωσης και για τηνιταλία, διατηρείται όµως ακόµα σε πολύ υψηλά επίπεδα (10.9 kg per capita) Μείωση και για τον 2 ο µεγαλύτερο παραγωγό ελαιολάδου µετά την ΕΕ, καθώς οιτυνήσιοι στρέφονται ολοένα και περισσότερο σε φθηνότερα εξευγενισµένα σπορέλαια για να εξοικονοµήσουν στο εισόδηµά τους Πηγή: Olive Oil Times, 2015, 2014
Καταναλωτικές προτιµήσεις και συνήθειες Ποιοι ανακαλύπτουν το ελαιόλαδο; ΤοΛουξεµβούργο αυξάνει σταδιακά την κατά κεφαλήν κατανάλωση, αγγίζοντας τα 2.7 kg ετησίως, ξεπερνώντας ακόµα και τη Γαλλία και τη Μάλτα Η µέση κατανάλωση στιςηπα διπλασιάστηκε τα τελευταία 25 χρόνια, καθώς αντικαθιστούν τη µαργαρίνη µε ελαιόλαδο και άλλα εξευγενισµένα έλαια. Με ετήσιο ρυθµό αύξησης 8.5% αυξάνεται η κατανάλωση στηνκίνα, τηρωσία, τηνιαπωνία, τον Καναδά και τηβραζιλία Αναδυόµενη αγορά είναι και ηκορέα η οποία αύξησε κατά 50% τις εισαγωγές ελαιολάδου το 2014. Ωστόσο, η Ισπανία, η Ιταλία και η Τουρκία έχουν ήδη εδραιωθεί στην αγορά της Κορέας µε µερίδια 72%, 24% και 3% αντίστοιχα. Πηγή: Olive Oil Times, 2014, 2011
Καταναλωτικές προτιµήσεις και συνήθειες Αυξηµένη ζήτηση για ελαιόλαδο στις δυτικές χώρες, την Κίνα και την Ιαπωνία, λόγω Της ολοένα και µεγαλύτερης διάδοσης της µεσογειακής διατροφής και των ωφελειών της Της αύξησης του health awareness για την υπεροχή του ελαιολάδου έναντι των λοιπών φυτικών ελαίων Της συνεχούς δηµοσίευσης µελετών σχετικά µε τα οφέλη του ελαιολάδου καλής ποιότητας για την καλή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισµού
Καταναλωτικές προτιµήσεις και συνήθειες Ωστόσο Οι περισσότεροι καταναλωτές (πλην των µεσογειακών λαών) δηλώνουνταυτόχρονα ενθουσιασµένοι αλλά και µπερδεµένοι µε το ελαιόλαδο. Ηαγοραστικήαπόφαση για το ελαιόλαδο, επιφέρει µεγάλησύγχυση στους καταναλωτές που δε γνωρίζουν ποια στοιχεία είναι σηµαντικά και µε ποια κριτήρια να επιλέξουν. Ο µεγαλύτερος ίσωςµύθος που πρέπει να εξαλειφθεί στις δυτικές αγορές είναι ότι: «Το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο είναι αποκλειστικά για ψυχρή ή ωµή χρήση»
3. Ελληνικό ελαιόλαδο vs διεθνή brands
Ελληνικό ελαιόλαδο vs διεθνή brands Ανοδική τάση της ζήτησης για παρθένο και τυποποιηµένο ελαιόλαδο Το ελληνικό ελαιόλαδο στο µεγαλύτερο µέρος του είναι παρθένο Ωστόσο. Ποια είναι η τοποθέτηση του ελληνικού ελαιόλαδου στον παγκόσµιο χάρτη ανταγωνισµού; Ποια είναι η διείσδυση του στις ξένες αγορές;
Ελληνικό ελαιόλαδο vs διεθνή brands Μερίδιο αγοράς του ελληνικού ελαιολάδου σε εκατ. τόνους Ισπανία Ιταλία Ελλάδα Εξαγωγές 1990 2009 1990 2009 1990 2009 Τυποποιηµένο 0,11 0,40 0,11 0,32 0,01 0,03 Χύµα 0,15 0,32 0,02 0,01 0,10 0,08 Πηγή: ΕΤΕ, 2011
Ελληνικό ελαιόλαδο vs διεθνή brands Εξαγόµενη αξία ελαιολάδου σε χιλιάδες Euro το έτος 2014 Πηγή: IOC, 2014
Ελληνικό ελαιόλαδο vs διεθνή brands Ενδεικτικό παράδειγµα διείσδυσης του ισπανικού και ιταλικού ελαιολάδου αποτελείη αγορά των ΗΠΑ Πωλήσεις των 10 κορυφαίων brand ελαιολάδου στις ΗΠΑ το 2013 σε εκατ. $ Πηγή: Statista, 2015
Ελληνικό ελαιόλαδο vs διεθνή brands Κατανοµή πωλήσεων ελαιολάδου ανά τύπο στις ΗΠΑ το 2013 Πηγή: Statista, 2015
Ελληνικό ελαιόλαδο vs διεθνή brands Το ελληνικό ελαιόλαδο, πλην του υψηλού κόστους παραγωγής συγκριτικά µε την Ισπανία και την Ιταλία, εξυπηρετεί κυρίως 2 αγορές: Την αγορά χύδην Την premium αγορά σε πολυτελείς συσκευασίες.
Ελληνικό ελαιόλαδο vs διεθνή brands ιεθνή brands
Τουρκία
Τυνησία
4. Η αγορά της επιτραπέζιας ελιάς
Η αγορά της επιτραπέζιας ελιάς Top 10 παραγωγών επιτραπέζιας ελιάς για το έτος 2013 (παραγωγή σε τόνους) Πηγή: FAOSTAT, 2015
Η αγορά της επιτραπέζιας ελιάς Top 10 εξαγωγέων ελιάς (olives preserved) σε συνολική αξία εξαγωγών σε 1.000 USD
Η αγορά της επιτραπέζιας ελιάς Top 10 εισαγωγέων ελιάς (olives preserved) σε συνολική αξία εισαγωγών σε 1.000 USD
Καταναλωτικές προτιµήσεις και συνήθειες Κατά κεφαλήν κατανάλωση επιτραπέζιας ελιάς ετησίως σε kg Πηγή: IOC, March 2015
Καταναλωτικές προτιµήσεις και συνήθειες Ποιοι αυξάνουν την κατανάλωση της ελιάς; ΗΑλβανία είναι ο µεγαλύτερος καταναλωτής στον κόσµο µε την κατά κεφαλήν κατανάλωση να αγγίζει τα 14,8 kg ετησίως Αρκετά αυξηµένη είναι η κατανάλωση και σεαίγυπτο, Αλγερία καιτουρκία οι οποίες έχουν δεκαπενταπλασιάσει σχεδόν την κατανάλωση τους την τελευταία 15ετία Μικρή αλλά σταθερή αύξηση της κατανάλωσης παρατηρείται και σεβραζιλία καιρωσία Αναδυόµενες αγορές είναι και ηπαλαιστίνη, ηχιλή, ησαουδικήαραβία, τοπερού, ηαυστραλία, ο Καναδάς, η Σουηδία και οι ΗΠΑ Αυξηµένη είναι η ζήτηση και σε Γερµανία, Η. Βασίλειο, Ολλανδία, ΗΠΑ και Καναδά, κυρίως για γεµιστές ελιές (είτε µε σκόρδο και άλλα µπαχαρικά, είτε µε αµύγδαλο) Πηγή: IOC, 2015; Περιοδικό el, 7, 2015
Η αγορά της επιτραπέζιας ελιάς Το 70% της εγχώριας παραγωγής προορίζεται για εξαγωγές Μόλις το 30% της εγχώριας παραγωγής καταναλώνεται εγχώρια Η πράσινη ελιά Χαλκιδικής αποτελεί την κορυφαία κατηγορία ελιάς που εξάγεται Ανοδική είναι η εξαγωγική τάση για τις ελιές Καλαµών ενώ η ζήτηση για τις ελιές Αµφίσσης συρρικνώνεται Πηγή: Περιοδικό el, 7, 2015
Case study: η διείσδυση της ελληνικής επιτραπέζιας ελιάς στην αγορά των ΗΠΑ Μερίδιο αγοράς της ελληνικής επιτραπέζιας ελιάς (HS Code: 200570) στις ΗΠΑ Πηγή: AMCHAM, AHEI, 2015
Case study: η διείσδυση της ελληνικής επιτραπέζιας ελιάς στην αγορά των ΗΠΑ Μερίδιο αγοράς της ελληνικής επιτραπέζιας ελιάς (HS Code: 200570) στις ΗΠΑ Πηγή: AMCHAM, AHEI, 2015
Case study: η διείσδυση της ελληνικής επιτραπέζιας ελιάς στην αγορά των ΗΠΑ Μερίδιο αγοράς της ελληνικής επιτραπέζιας ελιάς (HS Code: 200570) στις ΗΠΑ Πηγή: International Trade Center, 2015
Case study: η διείσδυση της ελληνικής επιτραπέζιας ελιάς στην αγορά των ΗΠΑ Κατά κεφαλήν κατανάλωση επιτραπέζιας ελιάς στις ΗΠΑ σε kg Πηγή: United States Department of Agriculture
Η αγορά της επιτραπέζιας ελιάς Συσκευασία τυποποιηµένης ελιάς
Η αγορά της επιτραπέζιας ελιάς Νέες τάσεις στη συσκευασία τυποποιηµένης ελιάς
Η αγορά της επιτραπέζιας ελιάς Την τελευταία 25ετία, η ελληνική επιτραπέζια ελιά έχει καταστεί ένα άµεσα αναγνωρίσιµο και διακριτό προϊόν, κατακτώντας τις διεθνείς αγορές. Ωστόσο Ο κατακερµατισµός των καλλιεργήσιµων εκτάσεων Το υψηλό κόστος παραγωγής Ο εντεινόµενος ανταγωνισµός από τρίτες χώρες Η έλλειψη ολιστικής προσέγγισης µάρκετινγκ επιτάσσουν την περαιτέρωδιαφοροποίηση του προϊόντος και τον επαναπροσδιορισµό των όρων διείσδυσης και προώθησης στις ξένες αγορές
Η αγορά της επιτραπέζιας ελιάς Πώς θα το επιτύχουµε αυτό; Αύξησητηςπαραγωγικήςδυναµικότητας και µείωση του κόστους παραγωγής µέσω συνεταιρισµών και στρατηγικών συµπράξεων Ολοκληρωµένη διαχείριση στην καλλιέργεια καιπιστοποίησητηςπαραγωγής σύµφωνα µε τα νέα πρότυπα της συµβολαιακής γεωργίας Περαιτέρω βελτίωση τηςποιότητας του προϊόντος (πχ. Επιλογή κατάλληλου χρόνου συγκοµιδής, άριστες συνθήκες µεταφοράς του καρπού στα τυποποιητήρια, κλπ) ιαφοροποίηση συσκευασίας προϊόντος Αξιοποίηση τωνυποπροϊόντωντηςελιάς που απευθύνονται σε άλλους εµπορικούς κλάδους (πχ. Χρήση των πολυφαινόλων της ελιάς στην κοσµετολογία) Ενδελεχήςµελέτητηςαγοράς στόχου και των απαιτήσεων του καταναλωτικού Ολοκληρωµένη και ολιστική προσέγγιση µάρκετινγκ Ενίσχυση και ισχυροποίηση τουεθνικού brand name που θα λειτουργεί ως οµπρέλα για τις επιµέρους ετικέτες προϊόντων
5. Σύγχρονες τάσεις σε συσκευασία και ετικέτα
Σύγχρονες τάσεις σε συσκευασία και ετικέτα Οι προτιµήσεις των καταναλωτών ως προς τη συσκευασία και την ετικέτα Ώριµες αγορές Πχ. Αγγλία, Γερµανία, ΗΠΑ Μεγάλη εξοικείωση µε το ελαιόλαδο, την ελιά & τα οφέλη τους Περισσότερο περιβαλλοντικά κριτήρια αγοράς Γυάλινες συσκευασίες Εναλλακτικές συσκευασίες από σύγχρονα ανακυκλώσιµα υλικά (tetrapak, carton bio polymer bag, pouches) On-the-go συσκευασίες Νέες(premium) αγορές Πχ. Κίνα, Ρωσία Gourmet πολυτέλεια & δείγµα υψηλού status Πολυτελή υλικά και συσκευασίες Γυάλινες συσκευασίες σε σκούρες αποχρώσεις Συσκευασίες µικρότερου µεγέθους (250ml, 500ml, 750ml) Λιτές ετικέτες
Σύγχρονες τάσεις σε συσκευασία και ετικέτα Οι λιτές ετικέτες συνδέονται άµεσα και µε την τάση της Καθαρής ετικέτας (clean label) 75% των καταναλωτών θα ήθελαν να βλέπουν περισσότερες πληροφορίες για την παρασκευή / κατασκευή του προϊόντος πάνω στη συσκευασία 29% των καταναλωτών θεωρούν ότι είναι δύσκολο να βρεις ισχυρισµούς για το προϊόν στη συσκευασία 64% των καταναλωτών θεωρεί ότι υπάρχουν πολλοί ισχυρισµοί υγείας στις συσκευασίες που τους µπερδεύουν Ανάγκη για σαφείς, περιεκτικές και άµεσα αναγνωρίσιµες πληροφορίες στην ετικέτα - συσκευασία
Σύγχρονες τάσεις σε συσκευασία και ετικέτα Τι περιλαµβάνει η «καθαρή ετικέτα» (clean label); Λίστασυστατικών, λίσταgmo, γλυκαντικών, χρωστικών, συντηρητικών, σταθεροποιητών, μέσων όξυνσης, κ.α. (πχ free from artificial ingredients) Οι καταναλωτές διευρύνουν την έννοια και αναζητούν κάτι παραπάνω Ενδείξειςγιατοπροϊόναπότηνστιγμήτηςπαραγωγήςμέχριτηντοποθέτησηστοράφιπουνα υποδηλώνουν ότι είναι ασφαλές, υγιεινό, με λιγοστή επεξεργασία και βιώσιμο/ ανακυκλώσιμο Μετάβαση από τις nice-to-have στις must-have πληροφορίες Σαφείς και αιτιολογηµένοι ισχυρισµοί υγείας και διατροφής (health & diet claims) Συνδέεται άµεσα και µε την ανιχνευσιµότητα (traceability) των ετικετών ως προς: Τα υλικά συσκευασίας Την καταγωγή των πρώτων υλών και τη χώρα παραγωγής/ συσκευασίας, ιδιαίτερα για τα: Κρέατα, αλλαντικά Ιχθυηρά Τον αριθμό παρτίδας
Σύγχρονες τάσεις σε συσκευασία και ετικέτα Γνωρίζατε ότι 64% των καταναλωτών αγοράζουν µερικές φορές ένα προϊόν από το ράφι, χωρίς να το γνωρίζουν από πριν. Η συσκευασία οδηγεί την αγοραστική απόφαση περισσότερο από την διαφήµιση και τις συστάσεις των φίλων. 37% 31% 31% 27% Συσκευασία Συστάσεις Online κριτικές Τηλεόραση Έρευνα Pro Carton, 2013
Σύγχρονες τάσεις σε συσκευασία και ετικέτα Γνωρίζατε ότι Μεταξύ 73% - 85% των αγοραστικών αποφάσεων λαµβάνονται στο σηµείο πώλησης. 61% των καταναλωτών δηλώνουν ότι η συσκευασία είναι εξίσου σηµαντική µε το brand name Ο καταναλωτής ξοδεύει τα 2/3 του χρόνου του παρατηρώντας τις εικόνες και τα γραφικά µιας συσκευασίας Ξοδεύει µόλις το 1/3 του χρόνου του στα αναγραφόµενα κείµενα Ο µέσος χρόνος παρατήρησης µιας συσκευασίας δεν ξεπερνά τα 8 10 δευτερόλεπτα
Σύγχρονες τάσεις σε συσκευασία και ετικέτα Νέα µέτρα εµπορίας & τυποποίησης ελαιολάδου Τέλος στις επαναγεµιζόµενες φιάλες: Ειδικές φιάλες µίας χρήσης µε ειδικό σύστηµα ανοίγµατος, το οποίο δεν θα µπορεί να ξανακλείσει µετά το πρώτο άνοιγµα Εναρµόνιση ετικετών: Καθορισµός γραµµατοσειράς Πιο ορατό και ευκρινές το όνοµα του προϊόντος & της περιοχής παραγωγής του Πιο ευκρινής και ορατή η ένδειξη της προέλευσης των µειγµάτων ελαιολάδων που προέρχονται από περισσότερα από ένα κράτος της ΕΕ ή οποιαδήποτε χώρα εκτός ΕΕ Οι οργανοληπτικές ιδιότητες αναγράφονται αποκλειστικά για το παρθένο και εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο
Σύγχρονες τάσεις σε συσκευασία και ετικέτα Χώρες που υιοθέτησαν τα νέα µέτρα Κύπρος Ιταλία Ισπανία Πορτογαλία Η. Βασίλειο Η Ελλάδα είναι πλέον η µόνη ελαιοπαραγωγός χώρα της Ευρώπης που δεν έχει υιοθετήσει ακόµα τα νέα µέτρα εµπορίας και τυποποίησης ελαιολάδου, µε αποτέλεσµα από 01/01/2015 να δηµιουργηθεί µεγάλη δυσχέρεια στη διακίνηση του ελληνικού ελαιολάδου στις ευρωπαϊκές αγορές.
6. Έρευνα διάθεσης τυποποιηµένου ελαιολάδου
Έρευνα διάθεσης τυποποιηµένου ελαιολάδου Έρευνα αγοράς DK Consultants Ποσοτική & Ποιοτική Ανάλυση Εξαγωγών Ελληνικού τυποποιηµένου εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου (extra virgin olive oli) οξύτητας 0,8% ιάρκεια έρευνας: 2 χρόνια (12 Μαΐου 2011 1 η Ιουνίου 2013) είγµα ικτύου: 55 αλυσίδες λιανικής µε 650+ καταστήµατα σε Κεντρική, Βόρεια, Νοτιανατολική Ευρώπη Καταµέτρηση 2.643 διαφορετικών ετικετών 63,4% εκ των οποίων δεν επανεµφανίστηκε Μέσος όρος ζωής: 14 µήνες Μέσος όρος κόπωσης: 9 µήνες Μέση τιµή πώλησης: 3,25/500ml Πρωτογενές κόστος χωρίς περιεχόµενο : 0,90 5,25
Έρευνα διάθεσης τυποποιηµένου ελαιολάδου Το Ελληνικό εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο ΕΝ είναι εξαιρετικά κερδοφόρο Πληθώρα ετικετών Ανύπαρκτο story telling Ανεπαρκής στρατηγική & marketing Μη ανταγωνιστικά προϊόντα Ερασιτεχνική Ενασχόληση Συµπέρασµα Συνέπειες Έλλειψη συνέχειας & συνέπειας εν εδραιώνονται & αναπτύσσονται οι εταιρίες εν υπάρχει διαφοροποίηση δεν υπάρχει αγοραστική συνήθεια ιττό πλήγµα: ελλιπείς brand ambassadors & δυσφήµιση του ελληνικού θησαυρού Πολύ υψηλό κόστος συσκευασίας Commodity vs. Ingredient
7. Συµπεράσµατα και προτάσεις
Συµπεράσµατα και προτάσεις Συµπεράσµατα Πολύ κλασικές ή µινιµαλιστικές ελληνικές συσκευασίες, ελάχιστα διεθνείς και διαφοροποιηµένες Νέες συσκευασίες και «επώνυµο χύµα προϊόν» (catering όχι χύµα) Σηµαντικά βήµατα διαφοροποίησης των ελληνικών συσκευασιών, τα τελευταία χρόνια, ωστόσο ο γραφιστικός σχεδιασµός τους & η επιλογή της συσκευασίας απευθύνεται σε αγορές premium και ultra premium Υψηλό κόστος συσκευασίας που αυξάνει (σε απαγορευτικά επίπεδα) την τελική τιµή πώλησης Ελάχιστες εταιρείες στηρίζουν τον γραφιστικό και βιοµηχανικό σχεδιασµό της συσκευασίας τους σε έρευνες αγοράς που υποδεικνύουν τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν ως προς την τυποποίηση και συσκευασία του ελαιολάδου Ευφάνταστος και εξαίρετος γραφιστικός σχεδιασµός που όµως αποκλίνει από τον στόχο: ένα άµεσα αναγνωρίσιµο καταναλωτικό προϊόν
Συµπεράσµατα και προτάσεις Προτάσεις Πολλή καλή διερεύνηση της αγοράς στόχου και του συγκεκριµένου καταναλωτικού κοινού Ορθολογική τιµολόγηση Ολιστική προσέγγιση µάρκετινγκ Επαρκής παραγωγική δυνατότητα για την ικανοποίηση της ζήτησης Συλλογική προσπάθεια και στόχευση στηνένταξητουελαιολάδουκαιτηςελιάςως βασικό υλικό της καθηµερινής διατροφής (commodity vs ingredient) Κοστολογικά λογική, προσεγµένη στις λεπτοµέρειες, ανακυκλώσιµη συσκευασία Λιτές ετικέτες µε σαφείς πληροφορίες που πληρούν τις προδιαγραφές του τελικού καταναλωτή Μεγάλη δέσµευση, προσπάθεια, αφοσίωση, υποµονή και επιµονή και κυρίως, άκρως επαγγελµατική προσέγγιση
Συµπεράσµατα και προτάσεις Προτάσεις Πάνω από το 90% των ελληνικών ετικετών ελαιολάδου εµφιαλώνονται σε µπουκάλια τύπου Marasca και Dorica - σήµα κατατεθέν του Ιταλικού ελαιολάδου Σχεδιασµός και δηµιουργία 2 εθνικών φιαλών διαφορετικού σχήµατος και design Ουσιαστική διαφοροποίηση για το ελληνικό ελαιόλαδο ηµιουργία συσκευασίας catering και «χύµα» Άµεση επέκταση ή κατάργηση της ΠΟΠ ελιάς Καλαµών µόνο για Μεσσηνία και Λακωνία
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας