ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΡΟΦΟΡΕΩΝ ΚΡΗΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΔΑΤΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΡΟΦΟΡΕΩΝ ΚΡΗΤΗΣ Παρατηρήσεις για το τρέχον υδρολογικό έτος (1 η Μαΐου 28 έως 31 η Οκτωβρίου 28) ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΔΑΤΩΝ ΗΡΑΚΛΕΙΟ, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 28

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 4 ΥΔΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΡΗΤΗΣ 5 2 ΥΔΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΡΣΤΙΚΗΣ ΥΔΡΟΦΟΡΙΑΣ... 6 2.1 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΚΤΗ... 6 2.1.1 ΛΕΚΑΝΕΣ ΜΑΛΙΩΝ - ΣΙΣΙΟΥ... 6 2.1.2 ΛΕΚΑΝΗ ΜΥΘΩΝ... 8 2.1.3 ΛΕΚΑΝΗ ΝΙΠΙΔΙΤΟΥ... 8 2.1.4 ΛΕΚΑΝΗ ΛΑΚΩΝΙΩΝ... 8 2.2 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΟΡΕΩΝ... 9 2.2.1 ΛΕΚΑΝΗ ΠΥΡΓΟΥ... 9 2.3 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΨΗΛΟΡΕΙΤΗ... 1 2.3.1 ΛΕΚΑΝΗ ΑΓ. ΜΥΡΩΝΑ... 1 2.4 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΛΕΥΚΩΝ ΟΡΕΩΝ... 11 2.4.1 ΛΕΚΑΝΗ ΑΓΥΙΑΣ - ΜΕΣΚΛΩΝ... 11 2.4.2 ΛΕΚΑΝΗ ΣΤΥΛΩΝ ΚΟΙΛΙΑΡΗ - ΝΙΟ ΧΩΡΙΟ... 12 2.4.3 ΛΙΜΝΗ ΚΟΥΡΝΑ... 13 2.5 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΟΛΕΝΙΟΥ... 14 2.6 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΡΑΤΟΚΑΜΠΟΥ... 2.7 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΡΝΟΥ-ΘΡΥΠΤΗΣ... 2.8 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΗΤΕΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΚΑΣΤΡΟΥ... 16 3 ΥΔΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΝΕΟΓΕΝΟΥΣ - ΠΡΟΣΧΩΣΙΓΕΝΟΥΣ ΥΔΡΟΦΟΡΙΑΣ... 17 3.1 ΛΕΚΑΝΗ ΑΝΩ ΒΙΑΝΝΟΥ... 17 3.2 ΛΕΚΑΝΗ ΕΜΠΑΡΟΥ... 18 3.3 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΑΡΑ... 19 3.3.1 ΛΕΚΑΝΗ ΠΡΑΙΤΩΡΙΩΝ... 19 3.4 ΔΥΤΙΚΗ ΜΕΣΑΡΑ... 2 3.4.1 ΛΕΚΑΝΕΣ: ΑΣΗΜΙΟΥ-ΜΟΙΡΩΝ-ΠΟΜΠΙΑΣ... 2 3.4.1.1 Λεκάνη Ασημίου... 2 3.4.1.2 Λεκάνη Μοιρών.21 3.4.1.3 Λεκάνη Πόμπιας 21 3.4.2 ΛΕΚΑΝΗ ΤΥΜΠΑΚΙΟΥ... 21 3.5 ΠΡΟΣΧΩΜΑΤΙΚΗ ΛΕΚΑΝΗ ΠΛΑΤΑΝΙΑ ΡΕΘΥΜΝΟΥ... 23 3.6 ΠΡΟΣΧΩΜΑΤΙΚΗ ΛΕΚΑΝΗ ΠΡΙΝΟΥ... 23 3.7 ΠΡΟΣΧΩΜΑΤΙΚΗ ΛΕΚΑΝΗ ΚΑΛΟΥ ΧΩΡΙΟΥ... 23 4 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... 25 5 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ - ΜΕΤΡΑ... 25 2

ΛΙΣΤΑ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα 2-1. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης και ηλ. αγωγιμότητας σταθμού Μαλίων... 7 Εικόνα 2-2. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης σταθμού Σισίου... 7 Εικόνα 2-3. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης σταθμού Μύθων.... 8 Εικόνα 2-4. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης σταθμού Πύργου... 9 Εικόνα 2-5. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης και μεταβολής ηλ. αγωγιμότητας του σταθμού Αγ. Μύρωνα... 1 Εικόνα 2-6. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης και μεταβολής ηλ. αγωγιμότητας του σταθμού Αγυιάς... 11 Εικόνα 2-7. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης και μεταβολής ηλ. αγωγιμότητας του σταθμού Στύλων... 12 Εικόνα 2-8. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης και μεταβολής ηλ. αγωγιμ. του σταθμού Νιου Χωριού... 12 Εικόνα 2-9. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης του σταθμού της Λίμνης Κουρνά... 13 Εικόνα 2-1 Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης και μεταβολής ηλ. αγωγιμότητας του σταθμού Κολενίου... 14 Εικόνα 2-11 Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης και μεταβολής ηλ. αγωγιμότητας του σταθμού Κερατόκαμπου... Εικόνα 3-1 Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης του σταθμού Βιάννου... 17 Εικόνα 3-2 Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης του σταθμού Εμπάρου... 18 Εικόνα 3-3 Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης του σταθμού Πραιτωρίων... 19 Εικόνα 3-4. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης του σταθμού Ασημίου... 2 Εικόνα 3-5. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης του σταθμού Μοιρών... 21 Εικόνα 3-6. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης και μεταβολής αγωγιμότητας του σταθμού Τυμπακίου-αεροδρόμιο (Γεροπόταμος)... 22 Εικόνα 3-7. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης και μεταβολής αγωγιμότητας του σταθμού Α3-Τυμπάκιου... 22 Εικόνα 3-8. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης του σταθμού Κόκκινος Πύργος-πηγάδι... 23 Εικόνα 3-9. Διάγραμμα μεταβολής ηλ. αγωγιμότητας του σταθμού Πλατανιά Ρεθύμνου... 23 Εικόνα 3-1. Διάγραμμα μεταβολής ηλ. αγωγιμότητας του σταθμού Σκαλέτας Ρεθύμνου...24 3

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Δ/νση Υδάτων της Περιφέρειας Κρήτης έχει αρχίσει μετά τη σύστασή της μια προσπάθεια ενημέρωσης των αρμόδιων φορέων, των χρηστών νερού αλλά και του κοινού για την κατάσταση των κύριων υδροφορέων του νησιού, στους οποίους έχουν εγκατασταθεί σταθμοί παρακολούθησης. Σε αυτά τα πλαίσια περιλαμβάνεται και η έκδοση αυτής της περιοδικής, ανά εξάμηνο, έκθεσης σχετικά με τη συμπεριφορά των υπόγειων υδροφορέων της Κρήτης. Στα επόμενα κεφάλαια, περιγράφεται η κατάσταση των κύριων υδροφορέων του νησιού, μετά την πτώση στάθμης που παρατηρήθηκε κατά την καλοκαιρινή περίοδο του υδρολογικού έτους 27-8 και την αξιολόγηση των δεδομένων του τηλεμετρικού συστήματος, που έχει αναπτυχθεί από την Υπηρεσία μας. Ειδικότερα στο κεφάλαιο 2 περιγράφεται η κατάσταση των καρστικών συστημάτων, στο κεφάλαιο 3 η κατάσταση των προσχωσιγενών λεκανών και στα κεφάλαια 4 και 5 τα συμπεράσματα και οι προτάσεις της υπηρεσίας μας για την τρέχουσα περίοδο. Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν στην παρούσα έκθεση προέρχονται από το τηλεμετρικό σύστημα της υπηρεσίας μας*, που αποτελείται από 5 μετεωρολογικούς σταθμούς και 3 σταθμούς υπόγειων και επιφανειακών νερών, οι οποίοι έχουν εγκατασταθεί στους κύριους υδροφορείς του νησιού. Επίσης, χρησιμοποιήθηκαν αποτελέσματα από τη διαχειριστική μελέτη Κρήτης, (βλ. περισσότερες πληροφορίες: Ολοκληρωμένη μελέτη διαχείρισης υδατικών πόρων Κρήτης στο site: www.crete-region.gr ), αλλά και από μελέτες του ΙΓΜΕ Κρήτης για τα οποία ευχαριστούμε πολύ. Η επεξεργασία των δεδομένων και η σύνταξη της έκθεσης έγινε από την Αγγελική Μαρτίνου, Δρ. Χημικό Μηχανικό, στην αξιολόγηση των δεδομένων συνέβαλαν οι Μαρίνος Κριτσωτάκης, Γεωλόγος MSc και Στέργιος Κοκολάκης, υδρογεωλόγος, ενώ στη συντήρηση και καλή λειτουργία των σταθμών συνέβαλε ο Νίκος Τζωρακολευθεράκης, όλοι στελέχη της Δ/νσης Υδάτων της Περιφέρειας Κρήτης. * Η εγκατάσταση του τηλεμετρικού δικτύου έγινε στα πλαίσια των ευρωπαϊκών προγραμμάτων INTERISK και BEWARE-CRINNO που υλοποίησε η Περιφέρεια Κρήτης. Η συμπλήρωση, λειτουργία και συντήρηση του τηλεμετρικού δικτύου γίνεται από το πρόγραμμα ΣΑΕΠ 2 της Περιφέρειας Κρήτης. 4

ΥΔΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΡΗΤΗΣ Α. ΚΑΡΣΤΙΚΗΣ ΥΔΡΟΦΟΡΙΑΣ Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο υδατικό διαμέρισμα της Κρήτης, από υδρογεωλογική και κατ επέκταση από διαχειριστική άποψη, παρουσιάζουν οι τρεις μεγάλες σε έκταση ανθρακικές ενότητες που αναπτύσσονται στους ορεινούς όγκους των Λευκών Ορέων, του Ψηλορείτη και της Δίκτης, και οι μικρότερες σε έκταση καρστικές ενότητες Σητείας. Η συνολική τους έκταση είναι περίπου 2.729 km 2, και δέχονται μέσο ετήσιο ύψος βροχής 1.3 mm. Ο μέσος όγκος κατακρημνισμάτων που δέχονται ανέρχεται στα 3,5 x1 9 m 3 /έτος και ο όγκος του κατεισδύοντος νερού, που εμπλουτίζει του καρστικούς υδροφορείς, εκτιμάται σε 1.7x1 9 m 3 /έτος. Οι ασβεστολιθικοί αυτοί όγκοι τροφοδοτούν μεγάλο αριθμό αξιόλογων πηγών στην περίμετρό τους. Οι μεγάλες καρστικές πηγές στην ανατολική Κρήτη είναι είτε παράκτιες είτε υποθαλάσσιες με αποτέλεσμα το νερό τους να είναι υφάλμυρο, λόγω εισόδου της θάλασσας από φυσικά αίτια στον υδροφορέα, σε αντίθεση με τις πηγές της δυτικής Κρήτης που το νερό τους είναι στις περισσότερες γλυκό. Εκτιμάται ότι η συνολική ποσότητα υφάλμυρου νερού μαζί με τις υποθαλάσσιες εκφορτίσεις ανέρχεται σε 8-1.x1 6 m 3 /έτος. Β. ΝΕΟΓΕΝΟΥΣ - ΠΡΟΣΧΩΣΙΓΕΝΟΥΣ ΥΔΡΟΦΟΡΙΑΣ Σημαντική έκταση στην υδρογεωλογική δομή της Κρήτης καταλαμβάνουν και οι νεογενείς-προσχωσιγενείς λεκάνες, στις οποίες αναπτύσσονται σημαντικοί υδροφορείς μικρού βάθους, οι οποίοι είναι και εκείνοι που εκμεταλλεύονται εντατικά. Η συνολική τους έκταση υπολογίζεται σε 2.598 km 2, δέχονται ένα μέσο ετήσιο ύψος βροχής 693 mm. Ο μέσος όγκος κατακρημνισμάτων που δέχονται ανέρχεται στα 3,5 x1 9 m 3 /έτος και ο όγκος του κατεισδύοντος νερού, το οποίο τροφοδοτεί τους υπόγειους υδροφορείς ανέρχεται στα 364x1 6 m 3 /έτος. Γ. ΑΛΛΕΣ ΥΔΡΟΦΟΡΙΕΣ Η συνολική τους έκταση υπολογίζεται σε 976 km 2, δέχονται ένα μέσο ετήσιο ύψος βροχής 78 mm. Ο μέσος όγκος κατακρημνισμάτων που δέχονται ανέρχεται στα 761x1 6 m 3 /έτος και ο όγκος του κατεισδύοντος νερού, το οποίο τροφοδοτεί τους υπόγειους υδροφορείς ανέρχεται στα 81x1 6 m 3 /έτος. Η έκταση που αναλογεί στο σύνολο των παραπάνω υδρογεωλογικών ενοτήτων ανέρχεται σε 6.33 km 2. Η συνολική έκταση της Κρήτης ανέρχεται σε 8.335 km 2. Η υπόλοιπη έκταση των περίπου 2. km 2 που υπολείπεται, αναφέρεται κυρίως στα αναπτύγματα των φυλλιτών χαλαζιτών και φλύσχη αλλά και σε μικρές εμφανίσεις ανθρακικών και κοκκωδών σχηματισμών (νεογενή-τεταρτογενή) που δεν συνδέονται με τις ανωτέρω λεκάνες. Στη συνέχεια, περιγράφεται η κατάσταση ορισμένων από τους σημαντικότερους υπόγειους υδροφορείς, όπως προκύπτει από την παρακολούθηση του δικτύου των σταθμών που έχει αναπτυχθεί από την υπηρεσία μας στις παραπάνω υδρογεωλογικές ενότητες. 5

2 ΥΔΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΡΣΤΙΚΗΣ ΥΔΡΟΦΟΡΙΑΣ 2.1 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΚΤΗ Καλύπτει την ευρύτερη περιοχή του ορεινού όγκου Δίκτη. Έχει έκταση 38 km 2. Δέχεται έναν όγκο κατακρημνισμάτων της τάξης των 484x1 6 m 3 /έτος από τα οποία κατεισδύουν περίπου τα 23x1 6 m 3 /έτος. Μέσο ετήσιο ύψος βροχής 1.275 mm/έτος. Το υδροσύστημα θεωρείται πλεονασματικό. Για την παρακολούθηση αυτού του συστήματος έχουμε εγκαταστήσει πέντε σταθμούς: στα Μάλια, στο Σίσι, στους Μύθους Ιεράπετρας, στον Νιπιδιτό Αρκαλοχωρίου και στα Λακώνια Λασιθίου. 2.1.1 ΛΕΚΑΝΕΣ ΜΑΛΙΩΝ - ΣΙΣΙΟΥ Το καρστικό αυτό υδρογεωλογικό σύστημα εκτείνεται στους νομούς Ηρακλείου και Λασιθίου, εκμεταλλεύεται δε εντατικά από αριθμό γεωτρήσεων κύρια κατά τη θερινή περίοδο, λόγω της μεγάλης ζήτησης από τον τουρισμό (ξενοδοχειακά συγκροτήματα βόρειου άξονα από Σίσι μέχρι Ηράκλειο), και τη γεωργία. Το νερό του επίσης χρησιμοποιείται καθ όλη τη διάρκεια του έτους για την υδροδότηση των δήμων του βόρειου τμήματος του νομού Ηρακλείου (κοινότητα Βραχασίου, Μάλια, Χερσόνησος, Γούβες, Ν. Αλικαρνασσός και Ηράκλειο). Αποτέλεσμα είναι, το παράκτιο τμήμα του να υφαλμυρώνεται με την είσοδο της θάλασσας, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, λόγω των υπεραντλήσεων. Στην εικόνα 2-1 φαίνεται το διάγραμμα διακύμανσης της στάθμης και της ηλεκτρικής αγωγιμότητας στο σταθμό Μαλίων. Παρατηρούμε ότι η πτώση στάθμης κατά την καλοκαιρινή περίοδο του υδρολογικού έτους 27-8 ήταν μικρότερη από την αντίστοιχη του υδρολογικού έτους 26-7. Χαρακτηριστικό του υδροφορέα είναι η περιοδικότητα στην κατάσταση της ποιότητας του νερού, η οποία υποβαθμίζεται λόγω υφαλμύρωσης, όμως αποκαθίσταται στα αρχικά της όρια κατά τη διάρκεια του εμπλουτισμού από τις βροχοπτώσεις. Στην εικόνα 2-2 φαίνεται η διακύμανση της στάθμης στο σταθμό Σισίου. Παρατηρούμε ότι η πτώση στάθμης κατά την καλοκαιρινή περίοδο του υδρολογικού έτους 27-8 κυμαίνεται στα ίδια περίπου επίπεδα με αυτή του υδρολογικού έτους 26-7. Η ποιότητα του νερού του υδροφορέα στην παράκτια ζώνη έχει υποβαθμιστεί λόγω υφαλμύρωσης. Ο καρστικός παράκτιος υδροφορέας των περιοχών Χερσονήσου, Μαλίων και Σισίου έχει ενταχθεί στις υπό απαγόρευση περιοχές, σύμφωνα με την κανονιστική απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κρήτης (ΦΕΚ 33/Β /7-3-27). 6

25 19 17 2 ηλεκτρική αγωγιμότητα (μs/cm) 1 13 11 9 5 7 ηλεκτρική αγωγιμότητα στάθμη από το σημείο τοποθέτησης του αισθητήρα (9m) 5 1/1/5 1/11/5 1/12/5 1/1/6 1/2/6 1/3/6 1/4/6 1/5/6 1/6/6 1/7/6 1/8/6 1/9/6 1/1/6 1/11/6 1/12/6 1/1/7 1/2/7 1/3/7 1/4/7 1/5/7 1/6/7 1/7/7 1/8/7 1/9/7 1/1/7 1/11/7 1/12/7 1/1/8 1/2/8 1/3/8 1/4/8 1/5/8 1/6/8 1/7/8 1/8/8 1/9/8 1/1/8 Εικόνα 2-1. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης και ηλ. αγωγιμότητας σταθμού Μαλίων. 14 στάθμη από το σημείο τοποθέτησης του αισθητήρα (118 m) 13 12 11 1 9 8 7 6 4/8/6 3/9/6 3/1/6 2/11/6 2/12/6 1/1/7 31/1/7 2/3/7 1/4/7 1/5/7 31/5/7 3/6/7 3/7/7 29/8/7 28/9/7 28/1/7 27/11/7 27/12/7 26/1/8 25/2/8 26/3/8 25/4/8 25/5/8 24/6/8 24/7/8 23/8/8 22/9/8 22/1/8 Εικόνα 2-2. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης σταθμού Σισίου. 7

2.1.2 ΛΕΚΑΝΗ ΜΥΘΩΝ Η λεκάνη Μύθων εκτείνεται στις νοτιοανατολικές απολήξεις της Δίκτης και διοικητικά η περιοχή υπάγεται στο Ν. Λασιθίου (Δήμο Ιεράπετρας) και στο Ν. Ηρακλείου (Δήμο Βιάννου). Πρόκειται για σημαντικό καρστικό υδροφορέα των ασβεστολίθων της Τρίπολης με νερό καλής ποιότητας. Σήμερα εκμεταλλεύεται από αριθμό βαθέων γεωτρήσεων (3-4 μέτρων) ιδιοκτησίας των δήμων Ιεράπετρας και Βιάννου. Το νερό του χρησιμοποιείται για την ύδρευση των οικισμών και την άρδευση των ομώνυμων δήμων. Ο υδροφορέας δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα υφαλμύρινσης λόγω της αποστάσεως από τη θάλασσα, της υψηλής απόλυτης στάθμης και της παρουσίας αδιαπέραστων σχηματισμών μεταξύ υδροφορέα και θάλασσας. Από το διάγραμμα διακύμανσης της στάθμης στο σταθμό των Μύθων* (Εικόνα 2.3) παρατηρούμε πτώση της στάθμης κατά την καλοκαιρινή περίοδο του υδρολογικού έτους 27-8 της τάξης των 8 μ., ενώ περαιτέρω αξιολόγηση της κατάστασης του υδροφορέα θα γίνει μετά τη συλλογή δεδομένων για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Η περιοχή έχει ενταχθεί στις υπό απαγόρευση περιοχές για νέες αρδευτικές χρήσεις, ενώ περιοριστικά μέτρα ισχύουν μόνο για νέες υδρευτικές χρήσεις (ΦΕΚ 33/Β /7-3-27). 3 25 2 στάθμη από το σημείο τοποθέτησης του αισθητήρα (16.5 m) 1 8/4/8 23/4/8 8/5/8 23/5/8 7/6/8 22/6/8 7/7/8 22/7/8 6/8/8 21/8/8 5/9/8 2/9/8 5/1/8 2/1/8 Εικόνα 2-3. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης σταθμού Μύθων * εξαιτίας προβλημάτων στη λειτουργία του σταθμού, πραγματοποιήθηκε μετακίνησή του σε νέα θέση, όπου και λειτουργεί από τον Απρίλιο του 28 2.1.3 ΛΕΚΑΝΗ ΝΙΠΙΔΙΤΟΥ Εξαιτίας προβλημάτων στη λειτουργία του σταθμού, κατά το υδρολογικό έτος 27-28, δεν παρουσιάζεται το αντίστοιχο διάγραμμα. 2.1.4 ΛΕΚΑΝΗ ΛΑΚΩΝΙΩΝ Εξαιτίας προβλημάτων στη λειτουργία του σταθμού, κατά το υδρολογικό έτος 27-28, δεν παρουσιάζεται το αντίστοιχο διάγραμμα. 8

2.2 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΟΡΕΩΝ Καλύπτει την ευρύτερη περιοχή του ορεινού όγκου των Αστερούσιων ορέων. Έχει έκταση 433 km 2. Δέχεται έναν όγκο κατακρημνισμάτων της τάξης των 195x1 6 m 3 /έτος. Μέσο ετήσιο ύψος βροχής 45 mm/έτος. Το υδροσύστημα θεωρείται ελλειμματικό διότι η μόνη τροφοδοσία του είναι από τις βροχοπτώσεις που μειώνονται τα τελευταία χρόνια. Για την παρακολούθηση αυτού του συστήματος έχουμε εγκαταστήσει ένα σταθμό στον Πύργο. 2.2.1 ΛΕΚΑΝΗ ΠΥΡΓΟΥ Η λεκάνη του Πύργου βρίσκεται στην οροσειρά των Αστερουσίων ορέων, στην εδαφική περιφέρεια του δήμου Αστερουσίων. Χαρακτηριστικό των καρστικών συστημάτων των Αστερουσίων είναι οι «μεμονωμένες» λεκάνες. Το νερό αυτών των σχηματισμών, με βάση τα μέτρα προστασίας του υδατικού δυναμικού, χρησιμοποιείται κύρια για την κάλυψη των υδρευτικών αναγκών λόγω της καλής ποιότητάς του. Ο σταθμός έχει εγκατασταθεί σε ασβεστολίθους ΝΑ του οικισμού του Πύργου. Από το διάγραμμα διακύμανσης της στάθμης (2-4) παρατηρείται ότι η πτώση στάθμης κατά την καλοκαιρινή περίοδο του υδρολογικού έτους 27-8 είναι κατά 4,5 μ. μικρότερη από αυτήν του υδρολογικού έτους 26-7 και κατά 2,5 μ. μεγαλύτερη από αυτήν του υδρολογικού έτους 25-6. 35 3 στάθμη από το σημείο τοποθέτησης του αισθητήρα (71,8 m) 25 2 11/4/5 11/5/5 1/6/5 1/7/5 9/8/5 8/9/5 8/1/5 7/11/5 7/12/5 6/1/6 5/2/6 7/3/6 6/4/6 6/5/6 5/6/6 5/7/6 4/8/6 3/9/6 3/1/6 2/11/6 2/12/6 1/1/7 31/1/7 2/3/7 1/4/7 1/5/7 31/5/7 3/6/7 3/7/7 29/8/7 28/9/7 28/1/7 27/11/7 27/12/7 26/1/8 25/2/8 26/3/8 25/4/8 25/5/8 24/6/8 24/7/8 23/8/8 22/9/8 22/1/8 1 5 Εικόνα 2-4. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης σταθμού Πύργου. 9

2.3 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΨΗΛΟΡΕΙΤΗ Καλύπτει την ευρύτερη περιοχή του ορεινού όγκου του Ψηλορείτη. Έχει έκταση 53 km 2. Δέχεται έναν όγκο κατακρημνισμάτων της τάξης των 78x1 6 m 3 /έτος. Μέσο ετήσιο ύψος βροχής 1.473 mm/έτος. Περιμετρικά του ορεινού όγκου απορρέουν αρκετές μεγάλες πηγές με μέση ετήσια εκφόρτιση περίπου 25x1 6 m 3 /έτος. Από αυτά, τα 24x1 6 m 3 /έτος απορρέουν μόνο από την καρστική υφάλμυρη πηγή του Αλμυρού Ηρακλείου. Το υδροσύστημα θεωρείται πλεονασματικό. Για την παρακολούθηση αυτού του συστήματος έχουμε εγκαταστήσει ένα σταθμό, στον Άγιο Μύρωνα. 2.3.1 ΛΕΚΑΝΗ ΑΓ. ΜΥΡΩΝΑ Το καρστικό σύστημα του Ψηλορείτη ανάντη της πηγής του Αλμυρού εκμεταλλεύεται από σύστημα γεωτρήσεων στις περιοχές Κέρι, Τύλισσος, Κρουσώνας, Αγ. Μύρωνας και Δαφνές. Το νερό που αντλείται από τα πεδία των γεωτρήσεων Κρουσώνα, Αγ. Μύρωνα και Δαφνών είναι πολύ καλής ποιότητας, ενώ στα πεδία Τυλίσσου και Κέρι, λόγω υπεράντλησης και τοπικών γεωλογικών συνθηκών (σχετικά απομονωμένη υδρογεωλογική λεκάνη), έχει υποστεί υφαλμύριση. Από το διάγραμμα μεταβολής της ηλεκτρικής αγωγιμότητας και διακύμανσης της στάθμης στο σταθμό του Αγ. Μύρωνα (Εικόνα 2-5), φαίνεται η ταυτόχρονη αύξηση της ηλεκτρικής αγωγιμότητας τις περιόδους ταπείνωσης της στάθμης (θερινή περίοδος). Η ποιότητα όμως του νερού χαρακτηρίζεται ως «πολύ καλή». Για τις σχετικά αυξημένες τιμές ηλ. αγωγιμότητας κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου του υδρολογικού έτους 27-8, και μετά από αρχική διερεύνηση του φαινομένου, σε συνεργασία με τη ΔΕΥΑΗ, προκύπτει ότι αυτό οφείλεται σε αύξηση των διαλυμένων αλάτων που προέρχονται από τα γεωλογικά στρώματα και όχι σε διείσδυση της θάλασσας. Επιπλέον, η πτώση στάθμης κατά την καλοκαιρινή περίοδο του υδρολογικού έτους 27-8, κυμάνθηκε στα επίπεδα των δυο προηγούμενων υδρολογικών ετών 25-6 και 26-7. 4 6 35 5 3 25 2 4 3 2 ηλεκτρική αγωγιμότητα (μs/cm) 1 5 στάθμη από το σημείο τοποθέτησης του αισθητήρα (377,35 m) ηλεκτρική αγωγιμότητα 1 1/7/5 31/7/5 3/8/5 29/9/5 29/1/5 28/11/5 28/12/5 27/1/6 26/2/6 28/3/6 27/4/6 27/5/6 26/6/6 26/7/6 25/8/6 24/9/6 24/1/6 23/11/6 23/12/6 22/1/7 21/2/7 23/3/7 22/4/7 22/5/7 21/6/7 21/7/7 2/8/7 19/9/7 19/1/7 18/11/7 18/12/7 17/1/8 16/2/8 17/3/8 16/4/8 16/5/8 /6/8 /7/8 14/8/8 13/9/8 13/1/8 Εικόνα 2-5. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης και μεταβολής ηλεκτρικής αγωγιμότητας του σταθμού Αγ. Μύρωνα 1

2.4 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΛΕΥΚΩΝ ΟΡΕΩΝ Εκτείνεται αποκλειστικά στο Ν. Χανίων και καταλαμβάνει το κεντρικό τμήμα του. Έχει έκταση περίπου 776 km 2. Δέχεται έναν όγκο κατακρημνισμάτων της τάξης των 1.45x1 6 m 3 /έτος, από τα οποία κατεισδύουν περίπου τα 75x1 6 m 3 /έτος. Το μέσο ύψος βροχής είναι 1.85 mm/έτος. Το καρστικό σύστημα των Λευκών ορέων εκφορτίζεται κυρίως προς βορά σε τέσσερα συστήματα πηγών ευρισκόμενα (από ανατολικά προς δυτικά): α) Λίμνη Κουρνά πηγές Γεωργιούπολης, β) πηγές Στύλου Νιου Χωριού- Κοιλιάρη ποταμού, γ) Πηγές Αγυιάς Μεσκλών και δ) πηγές Κολενίου. Το υδροσύστημα θεωρείται πλεονασματικό. Για την παρακολούθηση αυτού του συστήματος έχουμε εγκαταστήσει πέντε σταθμούς: στην Αγυιά, στους Στύλους, στο Νιο-Χωριό, στη λίμνη Κουρνά και στο Κολένι. 2.4.1 ΛΕΚΑΝΗ ΑΓΥΙΑΣ - ΜΕΣΚΛΩΝ Το καρστικό αυτό σύστημα βρίσκεται στο βόρειο κεντρικό τμήμα του Ν. Χανίων και απορρέουν από αυτό (λεκάνη Κερίτη) περίπου Χ 1 6 m 3 /έτος. Από τις πηγές της Αγυιάς απορρέουν περίπου 7 Χ 1 6 m 3 / έτος, ενώ από τις πηγές Μεσκλών περίπου 3 Χ 1 6 m 3 / έτος. Το χαρακτηριστικό των πηγών Μεσκλών, σε αντίθεση με τις άλλες πηγές, είναι η έντονη διακύμανσή τους κατά τη διάρκεια του έτους. Έχει εγκατασταθεί ένας σταθμός ανάντη των πηγών Αγυιάς. Στο διάγραμμα διακύμανσης της στάθμης και της ηλ. αγωγιμότητας (Εικόνα 2-6) παρατηρούμε μικρή αύξηση της ηλεκτρικής αγωγιμότητας τις περιόδους ταπείνωσης της στάθμης, ενώ η ποιότητα του νερού είναι σταθερή και χαρακτηρίζεται ως «πολύ καλή». Στο ίδιο διάγραμμα φαίνεται ότι η πτώση στάθμης κατά την καλοκαιρινή περίοδο του υδρολογικού έτους 27-8, κυμαίνεται στα ίδια επίπεδα με αυτές των τριών προηγούμενων υδρολογικών ετών. 2 3 18 25 16 14 12 1 8 6 στάθμη από το σημείο τοποθέτησης του αισθητήρα (6,9 m) ηλεκτρική αγωγιμότητα 2 1 5 ηλεκτρική αγωγιμότητα (μs/cm) 7/4/5 7/5/5 6/6/5 6/7/5 5/8/5 4/9/5 4 4/1/5 3/11/5 3/12/5 2/1/6 1/2/6 3/3/6 2/4/6 2/5/6 1/6/6 1/7/6 31/7/6 3/8/6 29/9/6 29/1/6 28/11/6 28/12/6 27/1/7 26/2/7 28/3/7 27/4/7 27/5/7 6/7/7 5/8/7 4/9/7 4/1/7 3/11/7 3/12/7 2/1/8 1/2/8 2/3/8 1/4/8 1/5/8 31/5/8 3/6/8 3/7/8 29/8/8 28/9/8 28/1/8 Εικόνα 2-6 Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης και μεταβολής ηλεκτρικής αγωγιμότητας του σταθμού Αγυιάς 11

2.4.2 ΛΕΚΑΝΗ ΣΤΥΛΩΝ ΚΟΙΛΙΑΡΗ - ΝΙΟ ΧΩΡΙΟ Το καρστικό αυτό σύστημα βρίσκεται στο βόρειο κεντρικό τμήμα του Ν. Χανίων και απορρέουν από αυτό περίπου 16x1 6 m 3 /έτος. Από τις πηγές του Στύλου απορρέουν περίπου 8x1 6 m 3 / έτος, ενώ από άλλες πηγές απορρέουν μικρότερες ποσότητες: Αρμένων, περίπου 3x1 6 m 3 /έτος, Ελεονόρας ή Ζούρμου, περίπου 3x1 6 m 3 /έτος. Το χαρακτηριστικό των πηγών αυτών είναι η έντονη διακύμανσή τους κατά τη διάρκεια του έτους. Έχουν εγκατασταθεί δύο σταθμοί, ένας ανάντη των πηγών Στύλων και ένας στο πεδίο του Νιου- Χωριού. Από τα διαγράμματα διακύμανσης της στάθμης (Εικόνα 2-7 και Εικόνα 2-8), φαίνεται ότι η πτώση της στάθμης κατά την καλοκαιρινή περίοδο των τεσσάρων τελευταίων υδρολογικών ετών κυμαίνεται στα ίδια επίπεδα. Από τη διακύμανση της ηλεκτρικής αγωγιμότητας και στα δυο διαγράμματα, συμπεραίνεται η σταθερά καλή ποιότητα του νερού του συστήματος. Λεκάνη Στύλων 1 25 9 8 2 7 1 6 5 4 ηλεκτρική αγωγιμότητα (μs/cm) 3 5 στάθμη από το σημείο τοποθέτησης του αισθητήρα (8,4 m) ηλεκτρική αγωγιμότητα 2 1 5/4/5 5/5/5 4/6/5 4/7/5 3/8/5 2/9/5 2/1/5 1/11/5 1/12/5 31/12/5 3/1/6 1/3/6 31/3/6 3/4/6 3/5/6 29/6/6 29/7/6 28/8/6 27/9/6 27/1/6 26/11/6 26/12/6 25/1/7 24/2/7 26/3/7 25/4/7 25/5/7 24/6/7 24/7/7 23/8/7 22/9/7 22/1/7 21/11/7 21/12/7 2/1/8 19/2/8 2/3/8 19/4/8 19/5/8 18/6/8 18/7/8 17/8/8 16/9/8 16/1/8 Εικόνα 2-7, Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης και μεταβολής ηλ. αγωγιμότητας του σταθμού των Στύλων 3 Λεκάνη Νιου Χωριού 12 11 25 1 2 1 5 5/4/5 /5/5 στάθμη από το σημείο τοποθέτησης του αισθητήρα (7,71 m) ηλεκτρική αγωγιμότητα 24/6/5 3/8/5 12/9/5 22/1/5 1/12/5 1/1/6 19/2/6 31/3/6 1/5/6 19/6/6 29/7/6 7/9/6 17/1/6 26/11/6 5/1/7 14/2/7 3/3/7 9/5/7 28/6/7 7/8/7 16/9/7 26/1/7 5/12/7 14/1/8 23/2/8 3/4/8 13/5/8 22/6/8 1/8/8 1/9/8 2/1/8 Εικόνα 2-8 Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης και μεταβολής ηλ. αγωγιμότητας του σταθμού του Νιου Χωριού (.. περίοδος κατά την οποία το όργανο παρακολούθησης ήταν εκτός λειτουργίας) 9 8 7 6 5 4 3 2 ηλεκτρική αγωγιμότητα (μs/cm) 12

2.4.3 ΛΙΜΝΗ ΚΟΥΡΝΑ Η λίμνη δέχεται μια μέση ετήσια πηγαία εκφόρτιση από το σύστημα των Λευκών Ορέων της τάξης των 8 εκ. m 3 /έτος (στοιχεία ΙΓΜΕ). Το νερό της χρησιμοποιείται τόσο για ύδρευση όσο και για άρδευση. Συμπεριλαμβάνεται στα σημεία παρακολούθησης χημικών παραμέτρων του προγράμματος ΕΠΕΡ του ΥΠΕΧΩΔΕ. Από το διάγραμμα διακύμανσης της στάθμης (Εικόνα 2-9) παρατηρείται ότι η πτώση στάθμης κατά την καλοκαιρινή περίοδο των δυο τελευταίων υδρολογικών ετών κυμαίνεται στα ίδια επίπεδα. 6 στάθμη από το σημείο τοποθέτησης του αισθητήρα (6,8 m) 5 4 3 2 1 1/1/5 31/1/5 2/3/5 1/4/5 1/5/5 31/5/5 3/6/5 3/7/5 29/8/5 28/9/5 28/1/5 27/11/5 27/12/5 26/1/6 27/2/6 29/3/6 28/4/6 28/5/6 27/6/6 27/7/6 26/8/6 25/9/6 25/1/6 24/11/6 24/12/6 23/1/7 22/2/7 24/3/7 23/4/7 24/5/7 23/6/7 9/8/7 8/9/7 8/1/7 9/11/7 9/12/7 8/1/8 2/2/8 21/3/8 2/4/8 2/5/8 19/6/8 19/7/8 18/8/8 17/9/8 17/1/8 Εικόνα 2-9, Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης του σταθμού Λίμνης Κουρνά 13

2.5 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΟΛΕΝΙΟΥ Το καρστικό αυτό σύστημα βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του Ν. Χανίων και έχει συνολικές απορροές (λεκάνη Κολενίου) περίπου 2 Χ 1 6 m 3 / έτος. Από την όμορη λεκάνη του Ταυρωνίτη, επιφανειακά απορρέουν περίπου 6 Χ 1 6 m 3 / έτος. Από τις πηγές του Κολενίου απορρέουν περίπου 1 Χ 1 6 m 3 /έτος. Ανάντη των πηγών έχει κατασκευασθεί αριθμός γεωτρήσεων που εκμεταλλεύονται το πεδίο του συστήματος των πηγών. Ο σταθμός έχει εγκατασταθεί ανάντη των πηγών Κολενίου. Από το διάγραμμα διακύμανσης της στάθμης (Εικόνα 2-1) παρατηρείται ότι η πτώση στάθμης κατά την καλοκαιρινή περίοδο του υδρολογικού έτους 27-8 κυμάνθηκε στα ίδια επίπεδα με αυτή του υδρολογικού έτους 26-7. Από τον Φεβρουάριο του 28, παρακολουθείται και η μεταβολή της ηλ. αγωγιμότητας του νερού του συστήματος. Από τις καταγεγραμμένες τιμές προκύπτει η πολύ καλή ποιότητα του νερού. 29 4 27 25 23 21 19 17 στάθμη από το σημείο τοποθέτησης του αισθητήρα (3,16 m) ηλεκτρική αγωγιμότητα 3 2 1 ηλεκτρική αγωγιμότητα (μs/cm) 6/4/5 6/5/5 5/6/5 5/7/5 4/8/5 3/9/5 3/1/5 2/11/5 2/12/5 1/1/6 31/1/6 2/3/6 1/4/6 1/5/6 31/5/6 3/6/6 3/7/6 29/8/6 28/9/6 28/1/6 27/11/6 27/12/6 26/1/7 25/2/7 27/3/7 26/4/7 26/5/7 5/7/7 4/8/7 3/9/7 3/1/7 2/11/7 2/12/7 1/1/8 1/2/8 11/3/8 1/4/8 1/5/8 9/6/8 9/7/8 8/8/8 7/9/8 7/1/8 Εικόνα 2-1, Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης και μεταβολής ηλ. αγωγιμότητας του σταθμού Κολενίου 14

2.6 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΡΑΤΟΚΑΜΠΟΥ Εγκαταστήσαμε ένα νέο σταθμό παρακολούθησης των ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών του παράκτιου καρστικού υδροφορέα στον Κερατόκαμπο (εικόνα 2-11) (νότια του νομού Ηρακλείου), ο οποίος καλύπτει τις υδρευτικές και αρδευτικές ανάγκες της περιοχής, η οποία παρουσιάζει σημαντικές δυνατότητες περαιτέρω τουριστικής ανάπτυξης. Λόγω της υδραυλικής σχέσης με τη θάλασσα απαιτείται η συνεχής παρακολούθησή του, προκειμένου να αποφευχθεί η υποβάθμισή του. Ασφαλή συμπεράσματα για την κατάσταση του υδροφορέα θα εξαχθούν μετά από εκτενέστερη μελέτη των διακυμάνσεων της ηλ. αγωγιμότητας και της στάθμης και την ομαλοποίηση λειτουργίας του σταθμού. Πάντως, είναι γνωστό ότι το νερό του συγκεκριμένου υδροφορέα είναι επιβαρυμένο με θειικά και χλωριούχα ιόντα. 8 22 7 2 6 5 4 18 16 14 ηλεκτρική αγωγιμότητα (μs/cm) 3 στάθμη από το σημείο τοποθέτησης του αισθητήρα (239.43 m) ηλεκτρική αγωγιμότητα 12 2 1 29/2/8 1/3/8 2/3/8 3/3/8 9/4/8 19/4/8 29/4/8 9/5/8 19/5/8 29/5/8 8/6/8 18/6/8 28/6/8 8/7/8 18/7/8 28/7/8 7/8/8 17/8/8 27/8/8 6/9/8 16/9/8 26/9/8 6/1/8 16/1/8 26/1/8 5/11/8 Εικόνα 2-11 Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης και μεταβολής ηλεκτρικής αγωγιμότητας του σταθμού του Κερατόκαμπου 2.7 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΡΝΟΥ-ΘΡΥΠΤΗΣ Καταλαμβάνει το ανατολικό τμήμα του Νομού Λασιθίου και συγκροτείται από τους δυο γειτονικούς ορεινούς όγκους, το Όρνον όρος και τα όρη Θρυπτής, όπως και μικρότερους περιφερειακούς όγκους. Έχει έκταση 279 km 2. Οι καρστικοί υδροφορείς έχουν έκταση 1 km 2. Δέχονται έναν όγκο κατακρημνισμάτων της τάξης των 64,5x1 6 m 3 /έτος από τα οποία κατεισδύουν περίπου τα 26x1 6 m 3 /έτος. Μέσο ετήσιο ύψος βροχής 76 mm/έτος. Η κύρια εκφόρτιση του συστήματος γίνεται από τις υφάλμυρες πηγές Μαλαύρας, ένα μέρος των οποίων χρησιμοποιείται για τον εμπλουτισμό του αρδευτικού φράγματος των Μπραμιανών. Για την παρακολούθηση αυτού του συστήματος έχουμε πρόσφατα εγκαταστήσει ένα σταθμό, στις πηγές Μαλαύρας. Το διάγραμμα μεταβολής της ηλ. αγωγιμότητας θα παρουσιαστεί μετά τη συλλογή επαρκών δεδομένων.

2.8 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΗΤΕΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΚΑΣΤΡΟΥ Εγκαταστήσαμε ένα σταθμό παρακολούθησης των ποιοτικών χαρακτηριστικών του παράκτιου καρστικού υδροφορέα Παλαικάστρου, ο οποίος λειτουργεί από τον Μάιο του 26. Πρόκειται για ιδιαίτερα σημαντικό υδροφορέα, επειδή καλύπτει τις υδρευτικές και αρδευτικές ανάγκες της περιοχής με σημαντικές δυνατότητες παραπέρα τουριστικής ανάπτυξης. Λόγω της υδραυλικής σχέσης με τη θάλασσα απαιτείται η συνεχής παρακολούθησή του, προκειμένου να αποφευχθεί η υποβάθμισή του. Εξαιτίας προβλημάτων στη λειτουργία του σταθμού, κατά το υδρολογικό έτος 27-28, δεν παρουσιάζεται το αντίστοιχο διάγραμμα. 16

3 ΥΔΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΝΕΟΓΕΝΟΥΣ - ΠΡΟΣΧΩΣΙΓΕΝΟΥΣ ΥΔΡΟΦΟΡΙΑΣ 3.1 ΛΕΚΑΝΗ ΑΝΩ ΒΙΑΝΝΟΥ Πρόκειται για προσχωματική λεκάνη μικρής έκτασης και η διαχείρισή της γίνεται εξ ολοκλήρου από τον ΤΟΕΒ Βιάννου. Έχει εγκατασταθεί ένας σταθμός στο κέντρο της λεκάνης. Από το διάγραμμα διακύμανσης της στάθμης (Εικόνα 3-1) προκύπτει ότι η κατανάλωση νερού, κατά την καλοκαιρινή περίοδο του υδρολογικού έτους 27-8, ήταν μικρότερη από την αναπλήρωση του ίδιου έτους. Ο ΤΟΕΒ θα πρέπει να συνεχίσει τη διαχείριση του αρδευτικού νερού προς την ίδια κατεύθυνση. 4. ΑΡΤΕΣΙΑΝΗ 35. 3. 25. 2.. 28/3/7 28/5/7 28/7/7 28/9/7 28/11/7 28/1/8 28/3/8 28/5/8 28/7/8 28/9/8 1. 5. στάθμη από το σημείο τοποθέτησης του αισθητήρα (37,5 m). 28/3/1 28/5/1 28/7/1 28/9/1 28/11/1 28/1/2 28/3/2 28/5/2 28/7/2 28/9/2 28/11/2 28/1/3 28/3/3 28/5/3 28/7/3 28/9/3 28/11/3 28/1/4 28/3/4 28/5/4 28/7/4 28/9/4 28/11/4 28/1/5 28/3/5 28/5/5 28/7/5 28/9/5 28/11/5 28/1/6 28/3/6 28/5/6 28/7/6 28/9/6 28/11/6 28/1/7 Εικόνα 3-1 Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης του σταθμού Βιάννου (.. περίοδος κατά την οποία το όργανο παρακολούθησης ήταν εκτός λειτουργίας) 17

3.2 ΛΕΚΑΝΗ ΕΜΠΑΡΟΥ Πρόκειται για προσχωματική λεκάνη μικρής έκτασης αλλά σημαντική για την οικονομία της περιοχής. Η εκμετάλλευσή της γίνεται από πηγάδια και γεωτρήσεις μικρού βάθους και το νερό της χρησιμοποιείται για άρδευση (κυρίως ελιών και δίκταμου). Κατά την διάρκεια του χειμώνα πραγματοποιείται τεχνητός εμπλουτισμός. Η λεκάνη εκφορτίζεται κυρίως στις πηγές Εμπάρου οι οποίες λειτουργούν όταν πληρωθεί ο υδροφορέας. Έχει εγκατασταθεί ένας σταθμός στο κέντρο περίπου της λεκάνης. Από το διάγραμμα διακύμανσης της στάθμης (Εικόνα 3-2) παρατηρείται συνεχής και σημαντική πτώση στάθμης του υδροφορέα κατά τις καλοκαιρινές περιόδους των τριών τελευταίων υδρολογικών ετών. Η λεκάνη έχει ενταχθεί στις υπό απαγόρευση περιοχές (ΦΕΚ 33/Β /7-3-27). Όμως, παρά τα απαγορευτικά μέτρα, ο υδροφορέας της περιοχής βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο και θα πρέπει άμεσα να ληφθούν μέτρα. 45 ΑΡΤΕΣΙΑΝΗ 4 35 3 25 2 1 5 στάθμη από το σημείο τοποθέτησης του αισθητήρα (43,11 m) /1/2 /5/2 /9/2 /1/3 /5/3 /9/3 /1/4 /5/4 /9/4 /1/5 /5/5 /9/5 /1/6 /5/6 /9/6 /1/7 /5/7 /9/7 /1/8 /5/8 /9/8 Εικόνα 3-2 Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης του σταθμού Εμπάρου (.. περίοδος κατά την οποία το όργανο παρακολούθησης ήταν εκτός λειτουργίας) 18

3.3 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΑΡΑ Η προσχωματική αυτή λεκάνη δομείται γεωλογικά αποκλειστικά από αλλουβιακές αποθέσεις. Καταλαμβάνει μια έκταση περίπου 6 km 2, δέχεται ένα μέσο ετήσιο ύψος βροχής 656 mm, με όγκο κατακρημνισμάτων 39x1 6 m 3 /έτος, από τον οποίο περίπου 8x1 6 m 3 /έτος κατεισδύουν. Η εκμετάλλευση της λεκάνης γίνεται αποκλειστικά από γεωτρήσεις. Έχει εγκατασταθεί ένας σταθμός στο κέντρο περίπου της λεκάνης. 3.3.1 ΛΕΚΑΝΗ ΠΡΑΙΤΩΡΙΩΝ Ο σταθμός Πραιτωρίων έχει εγκατασταθεί στο κέντρο περίπου της προσχωματικής λεκάνης. Από το διάγραμμα διακύμανσης της στάθμης (Εικόνα 3-3) παρατηρείται συνεχής και σημαντική πτώση στάθμης κατά την καλοκαιρινή περίοδο των τεσσάρων τελευταίων υδρολογικών ετών. Έτσι, η πτώση της στάθμης κατά την καλοκαιρινή περίοδο του υδρολογικού έτους 27-8 είναι κατά 7 περίπου μέτρα μεγαλύτερη από αυτήν του υδρολογικού έτους 26-7 και κατά 19 μ. μεγαλύτερη από αυτήν του υδρολογικού έτους 25-6. Ως μέτρο αντιμετώπισης των παραπάνω, η υπηρεσία μας προχώρησε στην έκδοση της αρ. 145/22-1-28 απόφασης του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κρήτης, για αναστολή της κατάθεσης αιτήσεων για την εκτέλεση νέων έργων υδροληψίας στην περιοχή. 45 4 35 3 25 2 1 5 4/4/5 14/5/5 στάθμη από το σημείο τοποθέτησης του αισθητήρα (44,91 m) 23/6/5 2/8/5 11/9/5 21/1/5 3/11/5 9/1/6 18/2/6 3/3/6 9/5/6 18/6/6 28/7/6 6/9/6 16/1/6 25/11/6 4/1/7 13/2/7 25/3/7 4/5/7 24/6/7 3/8/7 12/9/7 22/1/7 1/12/7 1/1/8 19/2/8 8/4/8 18/5/8 27/6/8 6/8/8 /9/8 25/1/8 Εικόνα 3-3 Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης του σταθμού Πραιτωρίων 19

3.4 ΔΥΤΙΚΗ ΜΕΣΑΡΑ 3.4.1 ΛΕΚΑΝΕΣ: ΑΣΗΜΙΟΥ ΜΟΙΡΩΝ ΠΟΜΠΙΑΣ Η πεδιάδα της δυτικής Μεσσαράς (υδρολογική λεκάνη Γεροπόταμου), η οποία εκτείνεται από το Ασήμι μέχρι τη Φαιστό, αποτελεί τη σημαντικότερη αγροτική περιοχή της Κρήτης. Όλη η αγροτική οικονομία σήμερα της περιοχής στηρίζεται στα υπόγεια νερά της. Ο αλουβιακός πλειστοκαινικός υδροφορέας καταλαμβάνει το κεντρικό τμήμα της λεκάνης, έχει έκταση περίπου 1 Km 2 και δέχεται μέσο ύψος βροχής 65 mm. Ο υπόγειος υδροφορέας άρχισε να εκμεταλλεύεται από το 197 με την ανόρυξη των πρώτων γεωτρήσεων στα πλαίσια του προγράμματος FAO. Η εκμετάλλευσή του άρχισε βαθμιαία να αυξάνει και μετά το 1981 άρχισε η υπερεκμετάλλευσή του και η πτώση του υδροφόρου ορίζοντα. Ο υδροφορέας αυτός διακρίνεται σε μικρότερες λεκάνες, οι οποίες όμως επικοινωνούν υδραυλικά μεταξύ τους. Λόγω της σπουδαιότητας του υδροφορέα έχουν εγκατασταθεί τρεις σταθμοί στις θέσεις Ασήμι, Μοίρες και Πόμπια. Από τα διαγράμματα που ακολουθούν φαίνεται ότι εξακολουθεί να παρατηρείται μια σημαντική πτώση της στάθμης των υδροφορέων, αποτέλεσμα της μειωμένης αναπλήρωσης αλλά και των αυξημένων αντλήσεων. Ειδικότερα από τα διαγράμματα παρατηρούνται τα εξής: 3.4.1.1 Λεκάνη Ασημίου Από το διάγραμμα διακύμανσης της στάθμης (Εικόνα 3-4) παρατηρείται συνεχής και σημαντική πτώση στάθμης κατά την καλοκαιρινή περίοδο των τεσσάρων τελευταίων υδρολογικών ετών. Απαιτείται η εφαρμογή έκτακτων μέτρων στην περιοχή, όπως η μείωση των ποσοτήτων του νερού άρδευσης. 45 4 35 3 25 2 1 5 4/4/5 14/5/5 στάθμη από το σημείο τοποθέτησης του αισθητήρα (49,82 m) 23/6/5 2/8/5 11/9/5 21/1/5 3/11/5 9/1/6 18/2/6 3/3/6 9/5/6 18/6/6 28/7/6 Εικόνα 3-4. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης του σταθμού Ασημίου 6/9/6 16/1/6 25/11/6 4/1/7 13/2/7 25/3/7 4/5/7 13/6/7 23/7/7 1/9/7 11/1/7 2/11/7 3/12/7 8/2/8 19/3/8 28/4/8 7/6/8 17/7/8 26/8/8 5/1/8 (.. περίοδος κατά την οποία το όργανο παρακολούθησης ήταν εκτός λειτουργίας) 2

3.4.1.2 Λεκάνη Μοιρών Από το διάγραμμα διακύμανσης της στάθμης (Εικόνα 3-5) παρατηρείται συνεχής και σημαντική πτώση της στάθμης κατά την καλοκαιρινή περίοδο των τεσσάρων τελευταίων υδρολογικών ετών. Ως μέτρο αντιμετώπισης των παραπάνω, η υπηρεσία μας προχώρησε στην έκδοση της αρ. 145/22-1-28 απόφασης του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κρήτης, για αναστολή της κατάθεσης αιτήσεων για την εκτέλεση νέων έργων υδροληψίας στην περιοχή. Εξαιτίας προβλημάτων στη λειτουργία του σταθμού το τελευταίο διάστημα, αποφασίστηκε από τον αντίστοιχο ΤΟΕΒ, η διάθεση χρηματικού ποσού για την ανόρυξη δυο νέων πιεζομέτρων για τη σωστή παρακολούθηση του υδροφορέα της περιοχής. Θα θέλαμε δημόσια σε αυτό το σημείο να ευχαριστήσουμε τον ΤΟΕΒ γι αυτή του την πρωτοβουλία. 25 2 1 4/4/5 4/5/5 3/6/5 3/7/5 2/8/5 1/9/5 1/1/5 5 στάθμη από το σημείο τοποθέτησης του αισθητήρα (43,14 m) 31/1/5 3/11/5 3/12/5 29/1/6 1/3/6 31/3/6 3/4/6 3/5/6 29/6/6 14/8/6 13/9/6 13/1/6 2/11/6 2/12/6 1/1/7 31/1/7 2/3/7 1/4/7 1/5/7 31/5/7 3/6/7 3/7/7 29/8/7 28/9/7 28/1/7 27/11/7 27/12/7 26/1/8 25/2/8 26/3/8 25/4/8 25/5/8 24/6/8 24/7/8 23/8/8 22/9/8 22/1/8 Εικόνα 3-5. Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης του σταθμού Μοιρών (.. περίοδος κατά την οποία το όργανο παρακολούθησης ήταν εκτός λειτουργίας. Από μετρήσεις σε άλλη γεώτρηση της περιοχής διαπιστώθηκε πτώση στάθμης κατά πέντε (5) μέτρα σε σχέση με την καλοκαιρινή περίοδο του υδρολογικού έτους 26-27) 3.4.1.3 Λεκάνη Πόμπιας Εξαιτίας προβλημάτων στη λειτουργία του σταθμού, κατά το υδρολογικό έτος 27-28, δεν παρουσιάζεται το αντίστοιχο διάγραμμα. 3.4.2 ΛΕΚΑΝΗ ΤΥΜΠΑΚΙΟΥ Η πεδιάδα του Τυμπακίου αποτελεί μια από τις σημαντικότερες αγροτικές περιοχές της Κρήτης με την καλλιέργεια πρώιμων κηπευτικών σε θερμοκήπια καθώς και ελαιοδέντρων. Η αρδευόμενη έκταση είναι 4. στρέμματα και το σύνολο του αρδευτικού νερού που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα προέρχεται από το υπόγειο δυναμικό. Ο αλουβιακός - πλειστοκαινικός υδροφορέας καταλαμβάνει το παράκτιο - κεντρικό τμήμα της λεκάνης, έχει έκταση περίπου 5 Km 2 και δέχεται μέσο ύψος βροχής λιγότερο από 5 mm. Λόγω της γειτνίασής του με τη θάλασσα ο υδροφορέας στο ΝΔ παράκτιο τμήμα του (περιοχή Κόκκινου Πύργου) έχει υποστεί υφαλμύρινση. Λόγω της σπουδαιότητας του υδροφορέα έχουν εγκατασταθεί τρεις σταθμοί, δύο κοντά στην ακτή (Αεροδρόμιο - Γεροπόταμος και Κόκκινος Πύργος) και ένας στο κέντρο περίπου της λεκάνης (γεώτρηση Α3). Από τα διαγράμματα διακύμανσης της στάθμης (Εικόνα 3-, εικόνα 3-7 και Εικόνα 3-) παρατηρούμε πτώση στάθμης κατά την καλοκαιρινή περίοδο του υδρολογικού έτους 27-8, παρόμοια με αυτή του περσινού υδρολογικού έτους στους σταθμούς παρακολούθησης στο αεροδρόμιο και Α3, ενώ για το σταθμό στον Κόκκινο Πύργο, η αντίστοιχη πτώση στάθμης είναι 21

παρόμοια με αυτή του υδρολογικού έτους 25-6 και πάντως μικρότερη από την αντίστοιχη του υδρολογικού έτους 26-7. Η έντονη διακύμανση της στάθμης στο σταθμό του Κόκκινου Πύργου (εικόνα 3-9) οφείλεται στις αντλήσεις του πηγαδιού. Τέλος, από τα διαγράμματα μεταβολής της ηλ. αγωγιμότητας στους σταθμούς αεροδρόμιο και Α3, παρατηρούμε μια αυξητική τάση των τιμών της. Χρειάζεται συνεχής παρακολούθηση, με δεδομένο την ελάττωση του εμπλουτισμού του υδροφορέα, λόγω της παρακράτησης των απορροών του Κουτσουλίδη από το φράγμα της Φανερωμένης. 14 Λεκάνη Τυμπακίου (σταθμός αεροδρόμιο) 27 ηλεκτρική αγωγιμότητα (μs/cm) 13 12 11 1 9 8 7 6 ηλεκτρική αγωγιμότητα (2 m) στάθμη από το σημείο τοποθέτησης του αισθητήρα (3 m) 26 25 24 23 22 5 21 11/4/5 31/5/5 2/7/5 8/9/5 28/1/5 17/12/5 5/2/6 27/3/6 16/5/6 5/7/6 25/8/6 14/1/6 3/12/6 22/1/7 5/4/7 25/5/7 14/7/7 2/9/7 22/1/7 11/12/7 3/1/8 2/3/8 9/5/8 28/6/8 17/8/8 6/1/8 Εικόνα 3-6 Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης και μεταβολής αγωγιμότητας του σταθμού Τυμπακίου-αεροδρόμιο (Γεροπόταμος) (.. περίοδος κατά την οποία το όργανο παρακολούθησης ήταν εκτός λειτουργίας) 9 Λεκάνη Τυμπακίου (σταθμός A3) 4 8 35 ηλεκτρική αγωγιμότητα (μs/cm) 7 6 5 4 3 25 2 3 2 ηλεκτρική αγωγιμότητα (7 m) ηλεκτρική αγωγιμότητα (1 m) στάθμη από το σημείο τοποθέτησης του αισθητήρα (8 m) 1 4/4/5 24/5/5 13/7/5 1/9/5 21/1/5 17/12/5 5/2/6 27/3/6 16/5/6 5/7/6 24/8/6 13/1/6 2/12/6 21/1/7 12/3/7 1/5/7 2/6/7 9/8/7 28/9/7 17/11/7 6/1/8 25/2/8 /4/8 4/6/8 24/7/8 12/9/8 Εικόνα 3-7 Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης και μεταβολής ηλ. αγωγιμότητας του σταθμού Α3-Τυμπάκιου (.. περίοδος κατά την οποία το όργανο παρακολούθησης ήταν εκτός λειτουργίας) 22

3.5 3 2.5 2 1.5 1.5 4/4/5 14/5/5 στάθμη (βάθος τοποθέτησης οργάνου 5,61 m) 23/6/5 2/8/5 11/9/5 21/1/5 3/11/5 9/1/6 18/2/6 3/3/6 9/5/6 18/6/6 28/7/6 6/9/6 16/1/6 25/11/6 4/1/7 13/2/7 25/3/7 4/5/7 13/6/7 23/7/7 1/9/7 11/1/7 25/11/7 4/1/8 13/2/8 24/3/8 3/5/8 12/6/8 22/7/8 31/8/8 1/1/8 Εικόνα 3-8 Διάγραμμα διακύμανσης στάθμης του σταθμού Κόκκινος Πύργος (πηγάδι) 3.5 ΠΡΟΣΧΩΜΑΤΙΚΗ ΛΕΚΑΝΗ ΠΛΑΤΑΝΙΑ ΡΕΘΥΜΝΟΥ Πρόκειται για ένα νέο σταθμό παρακολούθησης των ποιοτικών χαρακτηριστικών του υπόγειου υδροφόρου της προσχωματικής λεκάνης Πλατανιά. Η ενότητα καταλαμβάνει έκταση 6,5 km 2. Δέχεται έναν όγκο κατακρημνισμάτων της τάξης των 5x1 6 m 3 /έτος, με μέσο ύψος βροχής 761 mm/έτος. Από αυτά, τα 1x1 6 m 3 /έτος αποτελούν τον όγκο του κατεισδύοντος νερού. Όσον αφορά την ποιότητα του νερού, όπως φαίνεται από τη διακύμανση της ηλεκτρικής αγωγιμότητας (Εικόνα 3-9), αυτή παρουσιάζει κάποιες σημαντικές διακυμάνσεις, με αύξηση των τιμών κατά τους θερινούς μήνες εξαιτίας των υπεραντλήσεων, και πτώση-αποκατάσταση των τιμών της ηλ. αγωγιμότητας κατά τη χειμερινή περίοδο, λόγω της τροφοδοσίας του υδροφόρου από το υδρόρεμα Ποταμών. 12 ηλεκτρική αγωγιμότητα (μs/cm) 9 6 3 21/7/26 2/8/26 19/9/26 19/1/26 18/11/26 18/12/26 17/1/27 ηλεκτρική αγωγιμότητα 16/2/27 18/3/27 17/4/27 17/5/27 16/6/27 16/7/27 /8/27 14/9/27 14/1/27 13/11/27 13/12/27 12/1/28 11/2/28 12/3/28 11/4/28 11/5/28 1/6/28 1/7/28 9/8/28 8/9/28 8/1/28 Εικόνα 3-9. Διάγραμμα μεταβολής ηλ. αγωγιμότητας του σταθμού Πλατανιά Ρεθύμνου (.. περίοδος κατά την οποία το όργανο παρακολούθησης ήταν εκτός λειτουργίας) 23

3.6 ΝΕΟΓΕΝΗΣ ΛΕΚΑΝΗ ΠΡΙΝΟΥ Πρόκειται για έναν νέο σταθμό παρακολούθησης των ποιοτικών χαρακτηριστικών του υπόγειου υδροφόρου της παραπάνω νεογενούς λεκάνης στην περιοχή της Σκαλέτας Ρεθύμνου. Ο υδροφορέας αναπτύσσεται στους περατούς σχηματισμούς των νεογενών της περιοχής (μαργαϊκοί ασβεστόλιθοι, ψαμμίτες κλπ). Είναι μικρής έκτασης αλλά σημαντικός για την περιοχή, διότι καλύπτει τόσο την ύδρευση (ξενοδοχεία), όσο και την άρδευση. Όσον αφορά την ποιότητα του νερού, όπως φαίνεται από τη μεταβολή της ηλεκτρικής αγωγιμότητας (Εικόνα 3-1), είναι φανερό το πρόβλημα υφαλμύρωσης που παρατηρείται κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Οι παρατηρούμενες τιμές της ηλ. αγωγιμότητας κατά την καλοκαιρινή περίοδο του υδρολογικού έτους 27-8 ήταν πολύ μεγαλύτερες από αυτές των προηγούμενων ετών, γεγονός που οφείλεται στην υπεράντληση των γεωτρήσεων. 45 4 ηλεκτρική αγωγιμότητα ηλεκτρική αγωγιμότητα (μs/cm) 35 3 25 2 1 5 27/5/26 21/6/26 16/7/26 1/8/26 4/9/26 29/9/26 24/1/26 18/11/26 13/12/26 7/1/27 1/2/27 26/2/27 23/3/27 17/4/27 12/5/27 6/6/27 1/7/27 26/7/27 2/8/27 14/9/27 9/1/27 3/11/27 28/11/27 23/12/27 17/1/28 11/2/28 7/3/28 1/4/28 26/4/28 21/5/28 /6/28 1/7/28 4/8/28 29/8/28 23/9/28 18/1/28 Εικόνα 3-1. Διάγραμμα μεταβολής ηλ. αγωγιμότητας του σταθμού Σκαλέτας Ρεθύμνου (.. περίοδος κατά την οποία το όργανο παρακολούθησης ήταν εκτός λειτουργίας) 3.7 ΝΕΟΓΕΝΗΣ-ΠΡΟΣΧΩΜΑΤΙΚΗ ΛΕΚΑΝΗ ΚΑΛΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Πρόκειται για έναν νέο σταθμό παρακολούθησης των ποιοτικών χαρακτηριστικών του παραπάνω υπόγειου υδροφόρου στην περιοχή του Καλού Χωριού Αγ. Νικολάου Λασιθίου. Εξαιτίας προβλημάτων στη λειτουργία του σταθμού, κατά το υδρολογικό έτος 27-28, δεν παρουσιάζεται το αντίστοιχο διάγραμμα. 24

4 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Τα γενικά συμπεράσματα από τις μετρήσεις του τηλεμετρικού δικτύου, όπως αναλύονται στην παρούσα έκθεση, είναι ότι οι προσχωματικοί υδροφορείς εμφανίζουν υπερεκμετάλλευση με συνεχή και σημαντική πτώση στάθμης κατά τις καλοκαιρινές περιόδους των τελευταίων υδρολογικών ετών. Παρατηρούμε ότι οι αντλούμενες ποσότητες είναι μεγαλύτερες, και στην καλύτερη περίπτωση ίσες, με τις ποσότητες που αναπληρώνουν τους υδροφορείς. Αυτό το αρνητικό ισοζύγιο εισροών-εκροών των υδροφορέων έχει ως αποτέλεσμα την εκμετάλλευση των μόνιμων αποθεμάτων τους. Η συνέχιση αυτής της κατάστασης στην περίπτωση που θα ακολουθήσει πολύ ξηρό έτος ή αλληλουχία ξηρών ή μέσων υδρολογικών ετών θα έχει ως επίπτωση τη σημαντική μείωση των διαθέσιμων αντλούμενων ποσοτήτων νερού, με συνεπακόλουθες αρνητικές επιπτώσεις στο φυτικό κεφάλαιο και στην οικονομία της περιοχής. Αντίθετα, οι υδροφορείς των καρστικών συστημάτων εμφανίζουν καλή αναπλήρωση. 5 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ - ΜΕΤΡΑ Σύμφωνα με την αρ. 145/22-1-28 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κρήτης, ανεστάλη η κατάθεση αιτήσεων στην υπηρεσία μας, για την εκτέλεση νέων έργων υδροληψίας στην περιοχή της Μεσαράς (Δήμοι Αστερουσίων, Κόφινα, Γόρτυνας, Μοιρών και Τυμπακίου). Επίσης, με την αρ. 2993/2-11-28 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κρήτης, ανεστάλη η κατάθεση αιτήσεων στην υπηρεσία μας, για την εκτέλεση νέων έργων υδροληψίας-ανόρυξη γεωτρήσεων σε όλα τα Δ. Δ. του Δ. Ιεράπετρας, στο Δ. Δ. Αγίου Νικολάου του Δ. Αγ. Νικολάου και στο Δ.Δ. Σκοπής του Δ. Σητείας με εξαίρεση τις δημοτικές γεωτρήσεις. εξής: Ακόμα, με βάση τα παραπάνω, οι προτάσεις της υπηρεσίας μας επικεντρώνονται στα - Την άμεση εκπόνηση του διαχειριστικού σχεδίου Κρήτης. - Τη συμπλήρωση του δικτύου παρακολούθησης των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων της Κρήτης. - Τη συνέχιση ερευνών για τον εντοπισμό αξιοποιήσιμου νερού στους εκτεταμένους καρστικούς υδροφορείς του νησιού. - Τη συνέχιση των ερευνών για την αξιοποίηση των υφάλμυρων πηγών, προτού το νερό αναμειχθεί με τη θάλασσα, με ιδιαίτερη έμφαση στις πηγές Αλμυρού Ηρακλείου, Γεωργιούπολης, Αλμυρού Αγ. Νικολάου. - Την ολοκλήρωση κατασκευής σημαντικών έργων υποδομής, όπως τα φράγματα: Αποσελέμη, Πλακιώτισσας, Αρχανών, και τη δρομολόγηση νέων όπως, τα φράγματα Αμιρών-Αγ. Βασιλείου, Καλαμίου κ.α., η κατασκευή των δικτύων του φράγματος Φανερωμένης, η εκτροπή του Πλατύ, η κατασκευή φράγματος εκτροπής για τον εμπλουτισμό των υδατικών αποθεμάτων της περιοχής της Ιεράπετρας από τη γειτονική υδρολογική λεκάνη του Μύρτου, η κατασκευή λιμνοδεξαμενών στις περιοχές Παλαιόχωρας-Κουντούρας, Ομαλού, Βυζαρίου Δ. Νυβρίτου, Αρκαδίου κ.α., ο εμπλουτισμός των υδροφορέων της Μεσαράς, της Εμπάρου, της Βιάννου, του Μακρύ Γιαλού κ.α. - Τον έλεγχο των δικτύων ύδρευσης εντός των πόλεων για τον έλεγχο των απωλειών. - Τη λήψη μέτρων προστασίας για την αποφυγή της διάβρωσης από τη δράση των χειμάρρων, με κατάλληλα έργα ορεινής υδρονομίας. Τα έργα αυτά αναμένεται ότι θα συμβάλλουν και στον εμπλουτισμό των υπόγειων υδροφορέων. - Τη δρομολόγηση έργων αξιοποίησης των επεξεργασμένων εκροών των βιολογικών καθαρισμών, ειδικά στις μεγάλες πόλεις (π.χ. Ηρακλείου, Ιεράπετρας, Αγ. Νικολάου κ.α.) μετά από κατάλληλους ελέγχους και προϋποθέσεις. - Τον έλεγχο των σημειακών και διάχυτων πηγών ρύπανσης των επιφανειακών και υπόγειων νερών (π.χ. ανεξέλεγκτοι χώροι διάθεσης απορριμάτων, απόβλητα ελαιουργείων, αστικά λύματα, κ.α.). - Την εφαρμογή των κωδίκων ορθής γεωργικής πρακτικής. 25

- Την αποτροπή της υπεράντλησης σε όλες τις περιοχές και κατά μείζονα λόγο σε αυτές που παρουσιάζουν έντονο πρόβλημα, προς αποφυγή της δραματικής πτώσης της στάθμης και της επιδείνωσης της υφαλμύρωσης των παράκτιων υδροφορέων. - Τη διαφύλαξη πάση θυσία της ποσότητας και της ποιότητας του νερού ύδρευσης. - Την εφαρμογή κατάλληλης τιμολογιακής πολιτικής για την αποτροπή της σπατάλης του νερού. Παρακαλούμε για κάθε επιπρόσθετη πληροφορία ή διευκρίνιση να απευθύνεστε στην υπηρεσία μας (τηλ. 281 278-623, -624, -625, -67). Ηράκλειο, 26 Νοεμβρίου 28 Ο Διευθυντής Δρ. Ηρακλής Μπουλουκάκης 26