Συγγραφή ερευνητικής πρότασης 1
o o o o Η ερευνητική πρόταση είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό τμήμα της έρευνας. Η διατύπωσή της θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεγμένη, περιεκτική και βασισμένη στην ανασκόπηση της βιβλιογραφίας. Σε μία ποσοτική έρευνα η ερευνητική πρόταση μπορεί να είναι ένα ιδιαίτερα αναλυτικό πλάνο της ερευνητικής εργασίας. Σε μία ποιοτική έρευνα μπορεί να μην είναι αναγκαίο η ερευνητική πρόταση να αποτελεί ένα τόσο αναλυτικό πλάνο της ερευνητικής εργασίας. Σε κάθε περίπτωση, μία προσεγμένη, αιτιολογημένη και λεπτομερής ερευνητική πρόταση έχει πολλά πλεονεκτήματα! 2
Εντοπισμός ερευνητικού προβλήματος / Σύλληψη της ερευνητικής ιδέας Αφόρμηση από προσωπικές εμπειρίες και γνώση, μελέτη της βιβλιογραφίας, επικαιρότητα, προτροπή, παρατήρηση, προβληματισμό... Βήματα για διαμόρφωση ερευνητικού ερωτήματος: Ανασκόπηση βιβλιογραφίας Εντοπισμός πλαισίου έρευνας με βάση την υπάρχουσα γνώση Καθορισμός συγκεκριμένου ερευνητικού προβλήματος Σχόλια: Η έμπνευση και φαντασία (βασισμένες σε στέρεες θεωρητικές αρχές) για τον εντοπισμό (ορισμό) ενός ερευνητικού προβλήματος είναι πολύ καθοριστικοί παράγοντες για την συνολική αξία μιας έρευνας! 3
Η ερευνητική πρόταση -Περιλαμβάνει τη δομή των πρώτων κεφαλαίων της όποιας εργασίας: Εισαγωγή, Θεωρητικό πλαίσιο, Βιβλιογραφική επισκόπηση, Μεθοδολογία -Γράφεται σε χρόνο μέλλοντα -Το κάθε επιστημονικό παράδειγμα οδηγεί σε διαφορετικές προσεγγίσεις στην έρευνα: Θετικιστικό παράδειγμα/ποσοτικός σχεδιασμός vs. Ερμηνευτικού παραδείγματος/έρευνα ποιοτικού τύπου
Η απόφαση για το επιστημονικό παράδειγμα που θα υιοθετηθεί από τον ερευνητή εξαρτάται από την κοσμοθεωρία του ερευνητή τα ερευνητικά ερωτήματα το προτεινόμενο σχέδιο
1. Η διατύπωση του προβλήματος (αναφορά στο θέμα και τους λόγους επιλογής) Τίτλος Θα πρέπει να υποδεικνύει με σαφήνεια το θέμα/πυρήνα της προτεινόμενης μελέτης. Ο πιθανός υπότιτλος (συνήθως μετά από παύλα) αποσαφηνίζει και είναι πιο περιγραφικός της έρευνας. Πρόκειται για την πρώτη εκδοχή ή αλλιώς «τρέχων (ή προσωρινός) τίτλος εργασίας» (και όχι τελικός). 6
Εισαγωγή o Θέτει το ερευνητικό πρόβλημα o Επεξηγεί πως η ερευνητική πρόταση θεμελιώνεται πάνω στην βιβλιογραφία o Επεξηγεί την πιθανή συμβολή της έρευνας στην υπάρχουσα γνώση και εκπαιδευτική πρακτική o Καταγράφει τις υποθέσεις, ερωτήσεις ή στόχους τις οποίες η έρευνα έχει σχεδιαστεί να διερευνήσει Περιγράφεται με συντομία Ποια είναι η γενική περιοχή όπου εντάσσεται η μελέτη; Ποιο είναι το πρόβλημα/ζήτημα που θα ερευνηθεί; Οι λόγοι για τους οποίους αποφασίζετε να ασχοληθείτε με αυτό. Γιατί, για ποιο λόγο θα διεξαχθεί η μελέτη; (π.χ. Για να επικυρώσει την αξιοπιστία μιας τεχνικής μεθόδου; Για να διερευνήσει τη αποτελεσματικότητα μιας θεραπείας; Για να συμβάλλει στη κατανόηση της αιτιολογίας κτλ.) Αναφορά στην επιλογή του επιστημονικού παραδείγματος Σημασία (σχετικότητα) της έρευνας/ του προβλήματος Γιατί είναι σημαντική αυτή η μελέτη (σε ποιους); Ποια αναμένετε να είναι η συμβολή της στην υπάρχουσα γνώση; 7
2. Ανασκόπηση [αναδίφηση] της βιβλιογραφίας Πρέπει να δημιουργηθεί το κατάλληλο υπόβαθρο για την περιγραφή του ερευνητικού προβλήματος και των ερευνητικών ερωτημάτων. Τι ξέρουμε ήδη γι αυτό το πρόβλημα/θέμα; Ποιες είναι ορισμένες από τις σημαντικότερες θεωρίες που έχουν υιοθετηθεί και υποδεικνύουν ποια προσέγγιση ή προσεγγίσεις προτίθεστε να χρησιμοποιήσετε στην έρευνα σας και γιατί; Με ποιες πτυχές ή ερωτήματα του ζητήματος έχουν ασχοληθεί/διερευνήσει; Υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις ή ευρήματα; Ποιες μέθοδοι έχουν χρησιμοποιηθεί προκειμένου να απαντηθούν τα σχετικά θέματα; 8
Στόχοι και ερωτήματα/υποθέσεις της προτεινόμενης εργασίας Ποιοι οι ειδικοί στόχοι της έρευνας; Ποια ερωτήματα (ή υποθέσεις) καλείται ή επιχειρεί/επιδιώκει να απαντήσει; Λαμβάνοντας υπ όψη τις συνθήκες της μελέτης και τα προγενέστερα ευρήματα (από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας) ή/και θεωρητικές θέσεις, τι περιμένει (προβλέψεις) να βρει ο ερευνητής; [τεκμηριωμένες υποθέσεις] Αν η έρευνα είναι ποσοτική παρουσιάζονται τα ερωτήματα όπως έχουν προκύψει από την επισκόπηση της βιβλιογραφίας. Αν η έρευνα είναι ποιοτική παρουσιάζονται οι στόχοι στους οποίους θα επικεντρωθεί η έρευνα και οι οποίοι δεν καλύπτονται επαρκώς από τη σύγχρονη θεωρία και έρευνα. Τα ερωτήματα μπορεί να είναι λιγότερο σαφή. 9
3. Ερευνητική μεθοδολογία Τι σχέδιο έρευνας θα υιοθετήσετε; Περιγράφεται ο σχεδιασμός της έρευνας (περιγραφική έρευνα, πειραματική, παρατήρηση, ιστορική κ.λπ.) Παρουσιάζεται το σκεπτικό σχετικά με τον συγκεκριμένο ερευνητικό σχεδιασμό. Τι πληθυσμός θα χρησιμοποιηθεί και πως θα γίνει η επιλογή των (συμμετεχόντων) [δείγμα] ; Περιγράφονται τα γενικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού από τον οποίον θα συλλεχθούν τα δεδομένα. Αναπτύσσεται η λογική με βάση την οποία θα γίνει η επιλογή των συμμετεχόντων. Ποιες οι μεταβλητές της μελέτης σας και πώς ορίζονται (λειτουργικός ορισμός) [οι όροι και οι έννοιες που παίζουν σημαντικό ρόλο στην έρευνα πρέπει να οριστούν επαρκώς]; (Αν η έρευνα είναι ποσοτική περιγράφονται οι μεταβλητές και η λειτουργοποίηση της διαδικασίας) 10
Τι εργαλεία θα χρησιμοποιήσετε; (Αν η έρευνα είναι ποιοτική τη συλλογή δεδομένων την κάνει ο ίδιος ο ερευνητής που είναι το βασικό εργαλείο συλλογής δεδομένων) Πως θα εξασφαλιστεί η εγκυρότητα και αξιοπιστία των μετρήσεων; Ποια διαδικασία (βήματα) σκοπεύετε να ακολουθήσετε και ποια προβλήματα ενδέχεται να έχετε και πώς θα τα αντιμετωπίσετε; Περιορισμοί της ερευνητικής μελέτης (π.χ. περιορισμοί λόγω της φύσης του δείγματος που είναι διαθέσιμο, της συγκεκριμένης στρατηγικής κλπ) 11
Ηθικά ζητήματα (θέματα ερευνητικής δεοντολογίας) Τα άτομα που θα πάρουν μέρος στη μελέτη διατρέχουν κανένα σωματικό ή ψυχολογικό κίνδυνο; Πως θα εξασφαλιστεί η συνεργασία του πληθυσμού της μελέτης; Θα δίνεται η ευκαιρία σ ένα άτομο να αρνηθεί να πάρει μέρος; Χρονοδιάγραμμα Αναφέρεται στο χρονικό διάστημα που προβλέπεται να διαρκέσει το κάθε βήμα, πότε θα αρχίσει, πότε θα τελειώσει κάθε ένα από τα στάδια της μελέτης (π.χ. η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, η επιλογή ή η ανάπτυξη του εργαλείου, η αναζήτηση του δείγματος, η πιλοτική εφαρμογή, η συλλογή δεδομένων για την κυρίως έρευνα, η ανάλυση των δεδομένων, η συγγραφή κτλ.) ; 12
Παράδειγμα χρονοδιαγράμματος (τύπου Gantt) 13
Βιβλιογραφικές αναφορές (προσοχή στην ορθή και συνεπή εφαρμογή των κανόνων συγγραφής βιβλιογραφικών παραπομπών και αναφορών, π.χ. σύστημα APA). 14