GREECE - THE FORMER YUGOSLAV REPUBLIC OF MACEDONIA IPA CROSS-BORDER PROGRAMME 2007-2013 «Integrated Selection, Protection and Promotion of Balkan Forest Genetic Resources with Aesthetic Value» Scientific Coordinator - Project Manager Apostolos Scaltsoyiannes Professor Aristotle University of Thessaloniki Aristotle University Thessaloniki Faculty of Forestry and Natural Environment Laboratory of Forest Genetics and Plant Breeding University of Goce Delcev Stip FYROM The project «Integrated Selection Protection and Promotion of Forest Genetic Resources with Aesthetic Value» - ISPROP FORGEN is co-funded by the European Union and by National Funds of the Participating Countries under the IPA Crossborder Programme «Greece - The former Yugoslav Republic of Macedonia 2007-2013»
ΕΛΛΑΔΑ - ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ IPA ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2007-2013 «Ολοκληρωμένη επιλογή, Προστασία και Προώθηση των Βαλκανικών Δασικών Πόρων με Αισθητική Αξία» Επιστημονικός Υπεύθυνος Απόστολος Σκαλτσογιάννης Καθηγητής Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος Εργαστήριο Δασικής Γενετικής και Βελτίωσης Δασοπονικών Ειδών Πανεπιστήμιο Goce Delcev Stip FYROM Το έργο «Ολοκληρωμένη Επιλογή Προστασία και Προώθηση Δασικών Γενετικών Πόρων με Αισθητική Αξία» - ISPROP FORGEN συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και από Εθνικούς Πόρους των συμμετοχόντων χωρών στο πλαίσιο του Διασυνοριακού Προγράμματος IPA «Ελλάδα - Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας 2007-2013»
CONTENTS PART 1 DESCRIPTION OF THE PROJECT Background of the project Results Expected Outputs Partners Location of Activities Sustainability of results and follow-up actions Other EU, National, Regional and Local Policies ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Υπόβαθρο του έργου Αποτελέσματα Αναμενόμενα αποτελέσματα Εταίροι Τοποθεσία Δραστηριοτήτων Η βιωσιμότητα των αποτελεσμάτων και παρακολούθηση των δράσεων PART 2 SELECTION PROTECTION PROMOTION CLONAL PROPAGATION a) Greenhouses - Rooting beds b) Rooting propagation
PART 1 DESCRIPTION OF THE PROJECT As life standards rise, the demands of communities for forest ornamental plants also have increased. Up to date, the Former Yugoslav Republic of Macedonia and Greece met these demands through massive imports of forest ornamental plant material from Western Europe. As it is well known, the Balkan Peninsula is the heart of biodiversity in Europe and with this proposal we intended to capture the variability coming from local forest populations and market and to exploit them for ornamental purposes. The basic steps of the project were the following: 1) Selection of valuable plant genetic material for their aesthetic traits from natural populations or the local market. 2) Protection. All selected material transferred by cloning techniques to a forest gene bank. 3) Promotion: a) by creating protocols of regeneration of the selected material through grafting, cuttings, layering and tissue culture and b) by exhibiting the selected species with the creation of an arboretum (one in each country), including landscape planning, also accessible to the communities, to attract the interest and sensitivity of public opinion to forest ornamental plants and their aesthetic value, as well as that of professionals and hobbyists. Each of the above steps and all-together encourage entrepreneurship and actions that cope with the reconstructing of the economy of forest ornamental plant market. Through this project, the two partners from Greece and the Former Yugoslav Republic of Macedonia supported an integration project in the Balkan region in a field and region that basic and applied research on forest tree populations is still in infant stage, with joint efforts, so as to introduce the common forest plant heritage to the public and promote the transform of the Balkan forest ornamental plant market from importing to exporting, in parallel, to the protection of the forest genetic resources in the cross-border area. Background of the project The region of Greece and the Former Yugoslav Republic of Macedonia is covered with uniquely valuable plants that make their protection imperative. Most of these species are primitive species existing since the Tertiary that could support the need of genetic resources in climate change conditions in the future. Moreover, despite the abundance of ornamental plant variability both in their natural and artificial forest populations, Balkan countries and especially Greece and the Former Yugoslav Republic of Macedonia, turn to Western Europe for massive imports of such genetic material. Today both countries have developed technology for the selection, protection and promotion of ornamental plants. In the framework of this project both countries could promote this knowledge and products either to their communities or export them to other countries. Furthermore, through this project new and valuable genetic material will be introduced into the market. As a main and direct result of this project large nursery enterprises involved in the field will be supported and may have the prospect to transform from importing units to exporting in the near future. Finally, both arboreta (in Greece and the Former Yugoslav Republic of Macedonia) that have been established at the phase of promotion can be used as an open biological laboratory for the students of our Universities involved in the field of forest ornamental plants. In parallel, we will satisfy the demands of the surrounding municipalities for a public park that could be visited by anyone and provide pictures of mountainous areas. 7
Results The objectives of the project are the following: 1) Selection of valuable forest ornamental plants from natural and artificial populations and the local market, from the two countries and the Balkan peninsula in general. 2) Protection of this genetic material, ex situ, in the Former Yugoslav Republic of Macedonia and Greece in gene banks and 3) Promotion and exhibition of the material a) to the communities through the establishment of arboreta by landscape designing, one in each country and b) to the professional of forest ornamental market through protocols of regeneration by vegetative propagation techniques. The final goal of this project is that each one of the above steps and alltogether encourage entrepreneurship and actions that cope with the reconstructing of the economy of forest ornamental plant market. Through this project the two countries are joining their efforts to introduce their forest ornamentlal plant heritage to the public and transform the Balkan forest ornamental plant market from importing to exporting. More specifically objectives of the project are: - To select valuable natural and commercial plant genetic resources from Greece and the Former Yugoslav Republic of Macedonia, - To protect and conserve natural plant resources through gene banks, arboreta (ex situ) and cloning of selected species (laboratory methods, micropropagation) in Greece and the Former Yugoslav Republic of Macedonia, - To promote natural value and beauty of the indigenous plant species to all target groups in both countries, - To develop suitable laboratory methods (protocols) for cloning that can be used at large-scale reproduction of plants encouraging entrepreneurship actions in the area of ornamental plant market so as to transform the Balkan forest ornamental plant market from importing to exporting Expected Outputs 1) Promotion of valuable ornamental genetic material adapted to the environmental conditions of the two countries. 2) Attracting the interest and sensitivity of public opinion to forest ornamental plants. 3) Attracting the interest of professionals and hobbyists. 4) Also, the arboretum apart from a recreation centre will be organized as a centre for environmental education for schools, university students and scientists. 5) Development of knowledge and technology in new fields of basic and applied research and approaching new trends of marketing. 6) Transformation the Balkan forest ornamental plant market from importing to exporting. 7) Promotion of tourism of the mountainous regions by exhibiting the plant species of those regions. Partners Two partners participate in this project: P1 (LP) - Special Account for Reseach Funds of Aristotle University of Thessaloniki and P2 - Faculty of Agriculture, Goce Delcev University - Stip. 8
The Lead Partner is the Special Account for Research Funds of Aristotle University of Thessaloniki and P2 is the Faculty of Agriculture, Goce Delcev University - Stip. The Project Manager and scientific co-ordinator of LP is Professor A. Scaltsoyiannes, and the scientific co-ordinator of P2 is Rector S. Mitrev. LP has the administrative and financial role of the project. Aristotle University of Thessaloniki is the biggest University of the Balkan Peninsula. There are 81.500 students in the University, 72.140 undergraduates and 8.360 postgraduate students. The Teaching and Research Personnel (DEP) is consisted of 2.207 people (of whom 767 professors, 452 associate professors, 618 assistant professors and 370 lecturers). The laboratory of Forest Genetics and Plant Breeding, established in 1975, is the oldest in Greece in the field. It has developed techniques on genetic markers (biochemical and molecular), vegetative propagation (traditional and tissue culture techniques) etc. The lab has a net of experimental plantations, spread all over Greece, greenhouses etc. Prof. A. Scaltsoyiannes, Director of the Laboratory of Forest Genetics and Plant Breeding of the Aristotle University of Thessaloniki, is also the scientific representative of the University for the agreement on green development at Balkans. The Director is also a member of the editorial Board of the International Scientific Journal: Propagation of ornamental plants. During the last two decades, he participated as the main researcher in more than 20 National and European Research Projects. He was coordinator at 9 research projects. One of them was the field of INTERREG between Greece and Bulgaria. He is specialized on forest genetics, genetic variation of forest populations and vegetative propagation (cloning) of forest trees. He has published over 100 scientific papers on the above fields. The scientific coordinator of the partner, Sasa Mitrev who is Rector of the Goce Delcev University, was the general manager of the Institute of Southern Crops Stumica (2000-2006), Secretary General in the Ministry of Agriculture, Forestry and Water Management of former Yugoslav Republic of Macedonia (2006-2007) and the first Rector of Goce Delcev University since 2007, as well as Head of the Department of plant and environment protection at the Faculty of Agriculture. His main research work is connected to phytoplasmas and bacteria diseases in different plants. Prof. Mitrev has published more than 50 research papers in domestic and international journals and has been involved in more than 20 projects as project leader, coordinator or researcher. Location of Activities - Selections were conducted from natural populations and artificial forest plantations (arboreta) and the local markets from the Former Yugoslav Republic of Macedonia and Greece. - Protection was conducted with the establishment of gene banks in University properties in both Greece and the Former Yugoslav Republic of Macedonia. - The protocols of ornamental plant regeneration were developed in both countries and professionalists and workers of neighbouring areas will be benefited. - Advanced technology for cloning was conducted in the academic facilities of both countries. Sustainability of results and follow-up actions The main steps of the Project methodology (selection of forest plants with aesthetic value, protection, management and promotion), will result in new knowledge and new products. The new knowledge is the protocols of cloning of selected material (species). The new products will be new varieties and genotypes (clones) that will be introduced to the local market (Balkan market). All the produced material is protected by two ways in both countries: a) gene banks and b) arboretum. Arboreta will be open to professionals and hobbyists. Also, they will be easily accessible to the communities (as recreation parks) to attract the interest and sensitivity of public opinion to forest plants and their value. Also, because the regions of arboreta belong to university, students will be trained in the topic of selec- 9
tion and reproduction of forest ornamental plants. Also, local communities of the Prefectures of Thessaloniki and Southeast will conserve them for their use in future, in order to encourage entrepreneurship and actions that cope with the reconstructing of the economy of forest ornamental plant market. Other EU, National, Regional and Local Policies The products of the project are: new knowledge, new ornamental varieties and genotypes of plants. Through the promotion phase (arboreta), both of them are open and easily accessible to the communities, universities, students, professionals, hobbyists and to public opinion in general. It means that the framework of the project belongs to the public European interest of green and sustainable development. In parallel, the results may provoke the interest of the professionals to introduce in the market new forest ornamental plants and transform the forest ornamental plant market from imported to exported. 10
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Καθώς η ποιότητα ζωής βελτιώνεται, τα αιτήματα των κοινωνιών για καλλωπιστικά φυτά επίσης αυξάνουν. Μέχρι σήμερα, η Ελλάδα και η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας ικανοποιούσαν τις απαιτήσεις αυτές με μαζικές εισαγωγές καλλωπιστικού φυτικού υλικού από τη Δυτική Ευρώπη. Όπως είναι γνωστό, η Βαλκανική Χερσόνησος είναι η καρδιά της βιοποικιλότητας στην Ευρώπη και η πρόταση αυτή έχει στόχο να αποθηκεύσει την ποικιλότητα που προέρχεται από τους τοπικούς φυσικούς δασικούς πληθυσμούς και της αγοράς και να τις εκμεταλλευτεί για καλλωπιστικούς σκοπούς. Τα βασικά στάδια του έργου ήταν τα εξής: 1) Η επιλογή του πολύτιμου φυτικού γενετικού υλικού για τα αισθητικά χαρακτηριστικά τους από φυσικούς πληθυσμούς ή την τοπική αγορά. 2) Προστασία. Όλο το επιλεγμένο υλικό μεταφέρεται με τεχνικές κλωνοποίησης σε μία δασική τράπεζα γονιδίων. 3) Προώθηση: α) με τη δημιουργία πρωτοκόλλων αναπαραγωγής του επιλεγμένου υλικού μέσω μοσχευμάτων, καταβολάδων και καλλιέργειας ιστών και β) εκθέτοντας τα επιλεγμένα είδη με τη δημιουργία ενός βοτανικού κήπου (έναν σε κάθε χώρα), συμπεριλαμβανομένου του χωροτακτικού σχεδιασμού, που θα είναι επίσης προσβάσιμο από τις τοπικές κοινωνίες, για να προσελκύσει το ενδιαφέρον και την ευαισθησία της κοινής γνώμης για τα δασικά καλλωπιστικά φυτά και την αισθητική τους αξία, καθώς και εκείνη των επαγγελματιών και ερασιτεχνών. Κάθε ένα από τα παραπάνω βήματα και όλα μαζί είχαν σκοπό να ενθαρρύνουν την επιχειρηματικότητα και τις δράσεις που θα συντελέσουν στην ανασυγκρότηση της οικονομίας της αγοράς των δασικών καλλωπιστικών φυτών. Μέσω αυτού του προγράμματος, οι εταίροι από την Ελλάδα και την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας υποστήριξαν ένα ολοκληρωμένο έργο στην περιοχή των Βαλκανίων σε έναν τομέα και μία περιοχή που η βασική και εφαρμοσμένη έρευνα σε πληθυσμούς δασικών δένδρων είναι ακόμα σε νηπιακό στάδιο, με κοινές προσπάθειες, ώστε να να εισαγάγει την κοινή «κληρονομιά» των δασικών φυτών προς το κοινό και να προωθησει τη μετατροπή της Βαλκανικής αγοράς των δασικών καλλωπιστικών φυτών από εισαγωγική σε εξαγωγική και παράλληλα, να προστατεύσει τους δασικούς γενετικούς πόρους στη διασυνοριακή περιοχή. Ιστορικό του έργου Η περιοχή της Ελλάδα και της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας καλύπτεται με μοναδικά πολύτιμα φυτά που κάνουν επιτακτική την ανάγκη προστασίας τους. Τα περισσότερα από αυτά τα είδη είναι πρωτόγονα είδη που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν τη μελλοντική ανάγκη των γενετικών πόρων σε συνθήκες κλιματικής αλλαγής. Επιπλέον, παρά την αφθονία της ποικιλότητας των δασικών καλλωπιστικών φυτών τόσο στους φυσικούς όσο και στους τεχνητούς πληθυσμούς των δασών τους, οι Βαλκανικές χώρες και ιδίως η Ελλάδα και η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, στρέφονται προς τη Δυτική Ευρώπη για μαζικές εισαγωγές του εν λόγω γενετικού υλικού. Σήμερα, οι δύο χώρες έχουν αναπτύξει την τεχνολογία για την επιλογή, την προστασία και την προώθηση των δασικών καλλωπιστικών φυτών. Στο πλαίσιο του έργου αυτού και οι δύο χώρες επιχείρησαν να προωθήσουν αυτή τη γνώση και τα προϊόντα, είτε στις κοινότητές τους είτε να τα εξάγουν σε άλλες χώρες. Επιπλέον, μέσω αυτού του έργου, νέο και πολύτιμο γενετικό υλικό θα εισαχθεί στην αγορά. Ένα κύριο και άμεσο αποτέλεσμα του έργου αυτού, είναι η υποστήριξη μεγάλων φυτωριακών επιχειρήσεων που εμπλέκονται στον τομέα ώστε να έχουν την προοπτική να μετατραπούν από εισαγωγικές μονάδες σε εξάγωγικές στο εγγύς μέλλον. Τέλος, τα 2 arboreta (στην Ελλάδα και στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας) που έχουν δημιουργηθεί κατά τη φάση της προώθησης 11
μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ένα ανοιχτό βιολογικό εργαστήριο για τους φοιτητές των Πανεπιστημίων μας που εμπλέκονται στον τομέα των καλλωπιστικών φυτών. Παράλληλα, θα ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των γύρω δήμων για ένα δημόσιο πάρκο που θα μπορούσε να επισκεφθεί ο καθένας. Αποτελέσματα Οι στόχοι του έργου ήταν οι εξής: 1) Η επιλογή πολύτιμων δασικών καλλωπιστικών φυτών από φυσικούς και τεχνητούς πληθυσμούς και της τοπικής αγοράς, από τις δύο χώρες και την Βαλκανική χερσόνησο γενικότερα. 2) Η προστασία του γενετικού υλικού, ex situ, στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και στην Ελλάδα σε τράπεζες γονιδίων και 3) Η προώθηση και παρουσίαση του υλικού α) για τις τοπικές κοινότητες μέσω της δημιουργίας arboretum, ένα σε κάθε χώρα, και β) στους επαγγελματίες της αγοράς των δασικών καλλωπιστικών φυτών μέσω των πρωτοκόλλων αναπαραγωγής με τεχνικές πολλαπλασιασμού. Ο τελικός στόχος αυτού του προγράμματος ήταν η ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας και των δράσεων που επδιώκουν την ανασυγκρότηση της οικονομίας της αγοράς των δασικών καλλωπιστικών φυτών. Με το έργο αυτό οι δύο χώρες ενώνουν τις προσπάθειές τους να παρουσιάσουν την «κληρονομιά» τους σε δασικά καλλωπιστικά φυτά στο ευρύ κοινό και να μετατρέψουν τη Βαλκανική αγορά των δασικών καλλωπιστικών φυτών από εισαγωγική σε εξαγωγική. Ειδικότερα, οι στόχοι του έργου ήταν: - Η επιλογή πολύτιμων φυσικών και εμπορικών δασικών γενετικών πόρων από την Ελλάδα και την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, - Η προστασία και διατήρηση των φυσικών πόρων των δασικών φυτών μέσω τραπεζών γονιδίων, arboreta (ex situ) και η κλωνοποίηση των επιλεγμένων ειδών (εργαστηριακές μεθόδους, μικροπολλαπλασιασμό) στην Ελλάδα και την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, - Η προώθηση της φυσικής αξίας και της ομορφιάς των δασικών φυτικών ειδών σε όλες τις ομάδες / στόχους και στις δύο χώρες, - H ανάπτυξη κατάλληλων εργαστηριακών μεθόδων (πρωτόκολλα) για την κλωνοποίηση που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μεγάλη κλίμακα αναπαραγωγής των φυτών, η ενθάρρυνση δράσεων της επιχειρηματικότητας στον τομέα των δασικών καλλωπιστικών φυτών, έτσι ώστε να μετατραπεί η Βαλκανική αγορά των δασικών καλλωπιστικών φυτών από εισαγωγική σε εξαγωγική. Αναμενόμενα αποτελέσματα 1) Προώθηση του πολύτιμου δασικού γενετικού υλικού που είναι προσαρμοσμένο στις περιβαλλοντικές συνθήκες των δύο χωρών. 2) Η προσέλκυση του ενδιαφέροντος και της ευαισθησίας της κοινής γνώμης για τα δασικά καλλωπιστικά φυτά. 3) Η προσέλκυση του ενδιαφέροντος των επαγγελματιών και ερασιτεχνών. 4) Ο δενδρόκηπος εκτός από ένα κέντρο αναψυχής θα οργανωθεί και ως κέντρο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για τα σχολεία, τους φοιτητές και τους επιστήμονες. 5) Η ανάπτυξη της γνώσης και της τεχνολογίας σε νέους τομείς της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας και προσέγγιση νέων τάσεων του μάρκετινγκ. 6) Η μετατροπή της Βαλκανικής αγοράς δασικών καλλωπιστικών φυτών από εισαγωγική σε εξαγωγική. 7) Η προώθηση του τουρισμού των ορεινών περιοχών παρουσιάζοντας τα είδη φυτών των περιοχών αυτών. 12
Εταίροι Δύο εταίροι συμμετέχουν σε αυτό το έργο: P1 (LP) - Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και P2 - Γεωπονική Σχολή, Πανεπιστήμιο Γκότσε Ντέλτσεφ - Στιπ. Ο Επικεφαλής Εταίρος είναι ο Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Ρ2 είναι η Γεωπονική Σχολή, Πανεπιστήμιο Γκότσε Ντέλτσεφ - Στιπ. Ο Υπεύθυνος Συντονιστής και επιστημονικός συντονιστής του Επικεφαλή Εταίρου είναι ο Καθηγητής Απόστολος Σκαλτσογιάννης και ο επιστημονικός συντονιστής του P2 είναι ο Πρύτανης Σάσα Μήτρεφ. Ο Επικεφαλής Εταίρος έχει το διοικητικό και οικονομικό ρόλο του έργου. Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης είναι το μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο της Βαλκανικής Χερσονήσου. Υπάρχουν 81.500 φοιτητές στο Πανεπιστήμιο, 72.140 προπτυχιακοί και 8.360 μεταπτυχιακοί φοιτητές. Το διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό (ΔΕΠ) αποτελείται από 2.207 άτομα (εκ των οποίων 767 καθηγητές, 452 αναπληρωτές καθηγητές, 618 επίκουροι καθηγητές και 370 λέκτορες). Το Εργαστήριο Δασικής Γενετικής και Βελτίωσης των Φυτών, που ιδρύθηκε το 1975, είναι το παλαιότερο στην Ελλάδα στον τομέα αυτό. Έχει αναπτύξει τεχνικές για γενετικούς δείκτες (βιοχημικούς και μοριακούς), αγενούς πολλαπλασιασμού (παραδοσιακές και ιστοκαλλιέργειας) κτλ. Το εργαστήριο έχει ένα δίκτυο πειραματικών φυτειών που εξαπλώνεται σε όλη την Ελλάδα, θερμοκήπια κτλ. Ο Καθ. Απόστολος Σκαλτσογιάννης, Διευθυντής του Εργαστηρίου Δασικής Γενετικής και Βελτίωσης Δασοπονικών Ειδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, είναι επίσης ο επιστημονικός εκπρόσωπος του Πανεπιστημίου για τη συμφωνία για την πράσινη ανάπτυξη στα Βαλκάνια. Ο Διευθυντής είναι επίσης μέλος της συντακτικής επιτροπής του Διεθνούς Επιστημονικού Περιοδικού: Propagation of Ornamental Plants. Κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών, συμμετείχε ως ο κύριος ερευνητής σε περισσότερα από 20 εθνικά και ευρωπαϊκά ερευνητικά έργα. Ήταν συντονιστής σε 9 ερευνητικά έργα. Ειδικεύεται στη δασική γενετική, γενετική ποικιλότητα των δασικών πληθυσμών και στο βλαστικο πολλαπλασιασμό (κλωνοποίηση) των δασικών δέντρων. Έχει δημοσιεύσει πάνω από 100 επιστημονικές εργασίες στα παραπάνω πεδία. Ο επιστημονικός υπεύθυνος του εταίρου, Sasa Mitrev που είναι Πρύτανης του Πανεπιστημίου Γκότσε Ντέλτσεφ, ήταν ο γενικός διευθυντής του Ινστιτούτου Νότιων Καλλιεργειών - Στρούμιτσα (2000-2006), Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Γεωργίας, Δασών και Διαχείρισης Υδάτων της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (2006-2007) και ο πρώτος Πρύτανης του Πανεπιστημίου Γκότσε Ντέλτσεφ από το 2007, καθώς και Προϊστάμενος του Τμήματος της προστασίας των φυτών και του περιβάλλοντος στη Γεωπονική Σχολή. Κύριο ερευνητικό του έργο συνδέεται με το φυτόπλασμα και τα βακτήρια ασθενειών σε διαφορετικά φυτά. Ο Καθ. Sasa Mitrev έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 50 ερευνητικές εργασίες σε εγχώρια και διεθνή επιστημονικά περιοδικά και έχει συμμετάσχει σε περισσότερα από 20 έργα, ως ο επικεφαλής του προγράμματος, συντονιστής ή ερευνητής. Τοποθεσία Δραστηριοτήτων - Επιλογές πραγματοποιήθηκαν από φυσικούς πληθυσμούς και τεχνητές δασικές φυτείες και από τις τοπικές αγορές στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και στην Ελλάδα. - Προστασία πραγματοποιήθηκε με τη δημιουργία «τραπεζών γονιδίων» σε Πανεπιστημιακά ακίνητα στην Ελλάδα και την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. - Τα πρωτόκολλα αναπαραγωγής των καλλωπιστικών φυτών αναπτύχθηκαν στις δύο χώρες. - Προηγμένη τεχνολογία για την κλωνοποίηση διεξήχθη στις ακαδημαϊκές εγκαταστάσεις των δύο χωρών. 13
Η βιωσιμότητα των αποτελεσμάτων και παρακολούθηση των δράσεων Τα κύρια βήματα της μεθοδολογίας του έργου (επιλογή δασικών φυτών με αισθητική αξία, προστασία, διαχείριση και προώθηση), θα οδηγήσουν σε νέες γνώσεις και νέα προϊόντα. Η νέα γνώση είναι τα πρωτόκολλα της κλωνοποίησης των επιλεγμένων φυτών (είδη και ποικιλίες). Τα νέα προϊόντα θα είναι νέες ποικιλίες και γενότυποι (κλώνοι) που θα εισαχθούν στην τοπική αγορά (Βαλκανική αγορά). Όλο το υλικό που παράγεται προστατεύεται με δύο τρόπους: α. τράπεζες γονιδίων και β) δενδρόκηπους (Arboreta). Οι δενδροφυτείες θα είναι ανοικτές για τους επαγγελματίες και χομπίστες. Επίσης, θα είναι εύκολα προσβάσιμες για τις κοινότητες (πάρκα αναψυχής) για να προσελκύσουν το ενδιαφέρον και την ευαισθησία της κοινής γνώμης για τα δασικά φυτά και την αξία τους. Επίσης, επειδή οι περιοχές αυτές ανήκουν στο πανεπιστήμιο, οι φοιτητές θα εκπαιδευτούν στο θέμα της επιλογής και της αναπαραγωγής των καλλωπιστικών φυτών. Τέλος, οι τοπικές κοινότητες θα συμβάλλουν στη διατήρησή τους για τη χρήση τους στο μέλλον, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η επιχειρηματικότητα και οι δράσεις που θα συμβάλλουν στην ανασυγκρότηση της οικονομίας της αγοράς των δασικών καλλωπιστικών φυτών. 14
PART 2 Natural Forest SELECTION Artificial Plantation Market 15
PROTECTION PROTECTION Gene bank Gene GREECE bank GREECE GENE BANK GENE AT CHOLOMONTAS BANK AT CHOLOMONTAS MOUNTAIN MOUNTAIN 1 rst LEVEL OF THE PLANTATION 1th LEVEL OF THE PLANTATION 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 2 nd LEVEL OF THE PLANTATION 2th LEVEL OF THE PLANTATION 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 Σκιόφυτα Σ1 Σ13 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 16
3 rd LEVEL OF THE 3th LEVEL PLANTATION OF THE PLANTATION 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 4 rth LEVEL OF 4th THE LEVEL PLANTATION OF THE PLANTATION 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 17
5 th LEVEL OF THE 5th PLANTATION LEVEL OF THE PLANTATION 151 153 156 157 159 161 163 165 167 169 171 174 177 179 181 173 152 154 155 158 160 162 164 166 168 170 172 175 176 178 180 182 183 6 th LEVEL OF THE 6th PLANTATION LEVEL OF THE PLANTATION 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 18
Gene bank Species Code 1 Pinus pinea 2 Pinus sylvestris globosa nana 3 Pinus mugo hesse 4 Pinus strobus nana 5 Robinia pseudoacacia 6 Pinus nigra 7 Pinus griffiti excelsa 8 Pinus maritima 9 cupressocyparis leylandii 10 cupressocyparis leylandii variegata 11 cupressocyparis leylandii castelwelland gold 12 cupressus arizonica conica 13 cupressus macrocarpa lambertiana aurea 14 cupressus semprevirens pyramidalis 15 cupressus macrocarpa gold crest 16 thuja occidentalis danica 17 thuja occidentalis tiny tim 18 thuja orientalis compacta aurea nana 19 thuja orientalis pyramidalis aurea 20 thuja occidentalis smaragd 21 Chamaecyparis lawsoniana 22 Chamaecyparis lawsoniana alumni 23 Chamaecyparis lawsoniana ellwoody 24 Chamaecyparis lawsoniana boulevard 25 Chamaecyparis nootcaensis pendula 26 Chamaecyparis obtuse Nana Gracilis 27 cedrus atlantica 28 Robinia pseudoacacia 29 cedrus deodara 30 cedrus deodara aurea 31 cedrus deodara feeling blue 32 cedrus deodara 33 cedrus atlantca glauca pendula 34 cedrus deodara robusta 35 abies nordmaniana 36 Robinia pseudoacacia 37 abies concolor 38 abies pinsapo 39 abies koreana 40 picea glauca 41 picea glauca conica 42 picea pungens glauca globosa nana 43 picea abies nidiformis 44 picea pungens hopsii 45 picea glauca conica 46 Juniperus communis repanda 47 Juniperus x phitzeriana aurea 48 Juniperus x phitzeriana old gold 49 Juniperus x phitzeriana glauca 50 Juniperus virginiana skyrocket 51 Juniperus squamata blue carpet 52 Juniperus squamata megeri 53 Juniperus sabina blue chip 54 Juniperus sabina tamarixifolia 55 Juniperus chinensis stricta aurea 56 Juniperus chinensis stricta variegata 57 Calocedrus variegata 58 Libocedrus bicoloured 59 Libocedrus green 60 acer campestre 61 acer platanoides 62 acer pseudoplatamus 63 acer platanoides crimson king 64 acer platanoides crimson centry 65 acer platanoides 66 acer negundo 67 acer negundo flamingo 68 acer platanoides 69 acer pseudoplatamus 70 acer palmatum hessei 71 morus alba 72 taxus baccata fastigiata 73 taxus baccata fastigiata aurea 74 taxus baccata fastigiata 75 taxus baccata fastigiata aurea 76 ilex aquifolium 77 ilex cornuta rotunda 78 ilex aquifolium 19
79 ilex aquifolium variegatum 80 ilex aquifolium ferox argentea 81 cornus alba 82 cornus mas 83 cornus alba ellegantissima 84 cornus alba sibirica 85 cornus mas 86 Prunus laurocerasus, variety 1 87 Prunus laurocerasus, variety 2 88 Populus alba 89 Pyracantha coccinea variety 1 90 Pyracantha coccinea variety 2 91 Quercus ilex 92 Quercus coccifera 93 Cotinus rhus 94 Eucayptus guniie 95 Sorbus domestica 96 Morus alba 97 Liriodendron tulipifera variety 1 98 Liriodendron tulipifera variety 2 99 Koelreuteria paniculata 100 Celtis australis 101 Rhobinia pseudoacacia 102 Rhobinia pseudoacacia abrauclifera 103 Hibiscus syriacus 104 Ulmus minor 105 Arbutus unedo 106 Ligustrum angustifolium 107 Morus alba 108 Morus nigra 109 Liriodendron tulipifera 110 Liriodendron tulipifera 111 Liriodendron tulipifera 112 Liriodendron tulipifera 113 Gingo biloba 114 Magnolia grandiflora variety 1 115 Magnolia grandiflora variety 2 116 Cercis siliquastrum variety 1 117 Cercis siliquastrum variety 2 118 Populus tremula 119 Fagus sylvatica 120 Fagus purpurea 121 buddleja davidii nanho blue 122 buddleja davidii nanho white 123 buddleja davidii nanho blue 124 Euonymus fortunei Emerald n Beauty 125 Euonymus fortunei Silver Queen 126 Euonymus japonicum 127 Euonymus japonicum Aureomarginatus 128 Euonymus japonicum 129 Euonymus japonicum Legadissima 130 cotoneaster lacteus 131 cotoneaster horizontalis 132 cotoneaster salisifolius 133 cotoneaster francetti 134 cotoneaster dammeri 135 viburnum carlesi 136 viburnum opulus roseum 137 viburnum tinus lucidum 138 viburnum tinus eve price 139 viburnum davidii 140 viburnum boordwoodi 141 Prunus 142 Crategus oxycantha coccinea plena 143 Crategus oxycantha coccinea plena 144 Cotinus rhus Royal purple 145 Cotinus rhus 146 Cotinus rhus Royal purple 147 Cydonia japonica white 148 Cydonia japonica red 149 Chimonanthus praecox 150 Chimonanthus praecox 151 Prunus laurocerasus, variety 1 152 Prunus laurocerasus, variety 2 153 Populus alba 154 Pyracantha coccinea variety 1 155 Pyracantha coccinea variety 2 156 Quercus ilex 157 Pyracantha coccinea 158 Phillyera latifolia 159 Eucalyptus guniie 160 Sorbus 161 Acer pseudoplatanus 162 Liriodendron tulipifera variety 1 163 Liriodendron tulipifera variety 2 164 Koelreuteria paniculata 165 Celtis australis 166 Rhobinia pseudoacacia 167 Rhobinia pseudoacacia abrauclifera 168 Hibiscus syriacus 169 Ulmus minor 170 Arbutus unedo 20