«γονείς Απλά!» είναι ο τίτλος ενός βιβλίου. «γονείς Απλά!» είναι επίσης ο τίτλος των ομάδων όπου οι γονείς βρίσκουν έμπνευση και αλληλοϋποστήριξη για να μην αφήσουν την οικονομική κρίση να γίνει κρίση στην οικογένεια. Γιατί η κρίση είναι ευκαιρία. Ευκαιρία να ανακαλύψουμε τους θησαυρούς που κρύβονται στα...ασήμαντα και στα απλά, ευκαιρία για να βρούμε νήμα μέσα την καθημερινότητά μας, για να ανακαλύψουμε τα περισσότερα που έχουν αξία. Να ξαναβρούμε τη ζεστασιά και την ασφάλεια στο μαζί, στη σχέση. Της Λαμπρινής Σταμάτη Γιατί είναι ανάγκη. Γιατί το «πάρα πολλά» της φαινομενικής ευημερίας και της ευμάρειας αποδείχθηκε τραγικό αδιέξοδο. Γιατί το «πάρα πολλά» στη ζωή των παιδιών (σε παιχνίδια, σε ερεθίσματα, σε δραστηριότητες σε επιλογές, σε πληροφορίες) και το «πάρα πολύ γρήγορα» αποδεικνύονται καταστροφικά για την ίδια τη δημιουργική τους εξέλιξη, για την αγάπη τους για τη γνώση και τη μάθηση, για την παιδική ηλικία και για το μεγάλωμά τους. Simplicity Parenting To Simplicity Parenting είναι ένα βιβλίο από τον Kim John Payne, ειδικό στην ψυχολογία της εκπαίδευσης και σύμβουλο σε σχολεία και οικογένειες εδώ και 25 χρόνια. Στην Ελλάδα μεταφράζεται με τις λέξεις «γονείς Απλά!». Πριν γίνει βιβλίο, ήταν ήδη ένα κίνημα γονιών στις ΗΠΑ, στον Καναδά και στην Ευρώπη. Το δημιούργησαν γονείς που αναζήτησαν διέξοδο και λύση για τα προβλήματα συμπεριφοράς των παιδιών, που εμφανίζονται έντονα και 1 / 6
πιεστικά από πολύ μικρή ηλικία. Σήμερα είναι μια παγκόσμια κοινότητα γονιών που συναντιούνται στην πρόταση "Απλά!" και μοιράζονται την πεποίθηση ότι μπορούν να πουν "Όχι, ευχαριστώ" στα πάρα πολλά που τους αποσπούν την προσοχή και τους απομακρύνουν από όλα εκείνα που έχουν πραγματικό νόημα και αξία μέσα στην οικογένεια. γονείς Απλά! Στην Ελλάδα το βιβλίο "γονείς Απλά!" κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο. Ο συγγραφέας του, Kim John Payne συγκεντρώνει σε αυτό όλη την εμπειρία του, καθώς εργάστηκε μαζί με τους γονείς, πειραματίστηκε, παρατήρησε, ερεύνησε, μέχρι να φτάσει στη γνώση και στην κατανόηση ότι τα πιο συχνά προβλήματα στη συμπεριφορά των παιδιών προκαλούνται από το «πάρα πολλά»: πάρα πολλά αντικείμενα, πάρα πολλά ερεθίσματα, πάρα πολλές πληροφορίες, πάρα πολλές δραστηριότητες και πάρα πολύ γρήγορα. Όπως αναφέρει στην εισαγωγή του βιβλίου "γονείς Απλά!", "Τα βήματα που προτείνω σε αυτό το βιβλίο θα πρέπει να τα δεις όχι σαν κανόνες που πρέπει να ακολουθήσεις, αλλά σαν έναν κατάλογο επιλογών από τις οποίες μπορείς να διαλέξεις ό,τι μοιάζει να είναι λειτουργικό και πιθανό να βρει διάρκεια μέσα στη δική σου οικογένεια. Δεν υπάρχει «σωστή» σειρά για να δουλέψεις στα επίπεδα που προτείνονται, ούτε «σωστός» ή «λάθος» χρόνος για να ξεκινήσεις". Σε κάθε κεφάλαιο περιγράφει και αναλύει κάθε ένα από τα επίπεδα της απλοποίησης, τα οποία, όπως λέει "θα σε εξυπηρετήσουν σαν χάρτης, καθώς ανοίγεις το δικό σου δρόμο". Και δίνει μια σύντομη περιγραφή για κάθε ένα από τα κεφάλαια και τα επίπεδα απλοποίησης: -"Στο πρώτο κεφάλαιο θα δούμε για ποιους λόγους η απλοποίηση είναι τόσο καθοριστική και τόσο αποτελεσματική. Θα δούμε επίσης πώς μπορείς να ανακτήσεις τα όνειρα που έχεις για την οικογένειά σου, καθώς αυτά θα είναι το κίνητρό σου για να προχωρήσεις. -Στο δεύτερο κεφάλαιο, με τίτλο «Ο πυρετός της ψυχής» θα δείξω πόσο αναγνωρίσιμη είναι η εξάντληση ενός παιδιού από το άγχος και την υπερβολή. 2 / 6
-Το τρίτο κεφάλαιο, το «Περιβάλλον», ξεκινά από την πόρτα του παιδικού δωματίου, καθώς αρχίζουμε να μειώνουμε τη σαβούρα από τα πάρα πολλά παιχνίδια, τα βιβλία και τις πάρα πολλές επιλογές. -Ο ρυθμός είναι μια άλλη μορφή απλοποίησης, την οποία θα δούμε στο τέταρτο κεφάλαιο. Μια καθημερινότητα με καλύτερο ρυθμό δημιουργεί νησίδες ηρεμίας μέσα στη ροή του χρόνου. Θα δούμε πώς τα γεύματα και ο ύπνος μπορούν να γίνουν οι βασικές συγχορδίες στη μελωδία της ημέρας, και θα δούμε πολλές ακόμη δυνατότητες για νότες και παύσεις στις οποίες το παιδί μπορεί να υπολογίζει, μακροπρόθεσμα. -Από το ρυθμό θα εμβαθύνουμε στο καθημερινό πρόγραμμα των παιδιών. Στο πέμπτο κεφάλαιο θα δούμε πώς μπορούμε να ισορροπούμε τις πιο δραστήριες και έντονες ημέρες με άλλες πιο ήρεμες και θα έρθουμε σε σύγκρουση με την πεποίθηση ότι «ελεύθερος χρόνος» σημαίνει «ελεύθερος για να γεμίσει» με μαθήματα, ασκήσεις, ραντεβού, δραστηριότητες. -Η αρχή ότι τα πάρα πολλά αντικείμενα και οι πάρα πολλές επιλογές δημιουργούν προβλήματα στα παιδιά βρίσκει εφαρμογή στις περισσότερες φάσεις της καθημερινότητας. Στο έκτο κεφάλαιο θα αναζητήσουμε τρόπους να δημιουργήσουμε φίλτρα, που θα κρατήσουν έξω από το σπίτι και μακριά από τα παιδιά τις πληροφορίες και τις αγωνίες των ενηλίκων. Θα μάθουμε νέους τρόπους να απλοποιούμε τη συμμετοχή μας στο μεγάλωμά τους, να αυξάνουμε τη μεταξύ μας εμπιστοσύνη και να επιτρέπουμε στη σύνδεση και όχι στην αγωνία να χαρακτηρίζει τη σχέση που χτίζουμε με τα παιδιά". Όλα τα παιδιά είναι ιδιότροπα! Όλα τα παιδιά είναι ιδιότροπα αυτό είναι που τα κάνει αξιολάτρευτα! Όμως αυτό που σπρώχνει τις ιδιοτροπίες προς τις πιο ακραίες εκδηλώσεις, προς τις πιο δυσάρεστες συμπεριφορές (ακόμα και προς σύνδρομα όπως της μειωμένης προσοχής ή της υπερκινητικότητας») είναι το άγχος που τα παιδιά συσσωρεύουν καθημερινά από το «πάρα πολλά» και το «πάρα πολύ γρήγορα». 3 / 6
Ο Kim John Payne ξεκίνησε την καριέρα του σε καταυλισμούς προσφύγων, στην Ασία και την Αφρική. Εκεί εργάστηκε με παιδιά που βίωσαν τον πόλεμο και την καταστροφή, που είχαν όλα τα συμπτώματα μετατραυματικού στρες: φοβίες, έλλειψη ύπνου, υπερκινητικότητα, απόσυρση, αδυναμία προσαρμογής, αδυναμία ελέγχου των παρορμήσεών τους. Επιστρέφοντας στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις της Αυστραλίας, της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών, δούλεψε με οικογένειες και παιδιά που απολάμβαναν όλες τις χαρές της ευημερίας, δούλεψε με γονείς που ήθελαν και αγωνίζονταν να προσφέρουν στα παιδιά τους «το καλύτερο», «τα πάντα», «να τα προετοιμάσουν να γίνουν ικανοί ενήλικες». Και πρόσφεραν πολλά. Πάρα πολλά. Με τις καλύτερες προθέσεις. Άρχισε να παρατηρεί στις αντιδράσεις των παιδιών τις ίδιες ακριβώς συμπεριφορές που είχαν τα παιδιά στην Ασία ή την Αφρική, τα παιδιά που είχαν βιώσει τραγικές απώλειες και πολεμικές συγκρούσεις: άγχος, υπερ-ενεργητικότητα, αδυναμία ελέγχου των παρορμήσεών τους, εκρήξεις θυμού, έλλειψη προσαρμοστικότητας, αδυναμία προσήλωσης. Οι ίδιες αντιδράσεις, για εντελώς διαφορετικές αιτίες. Είδε ξεκάθαρα, μαζί με τους γονείς, πως στην προσπάθειά μας να προσφέρουμε στα παιδιά «ότι καλύτερο», βομβαρδίζουμε τις αισθήσεις, το μυαλό και την ψυχή τους, με τόσες πολλές εικόνες, τόσα πολλά ερεθίσματα, τόσες πολλές επιλογές και με τόσο μεγάλη ταχύτητα, που αδυνατούν να τα επεξεργαστούν. Καθημερινά συσσωρεύουν άγχος. Κάθε μέρα κι από λίγο, χωρίς να γίνεται αντιληπτό. Το άγχος γίνεται ο κανόνας στην καθημερινότητά τους, όπως και στη δική μας. Αυτό το συσσωρευτικό άγχος οδηγεί σε ακραίες συμπεριφορές και σε μια σειρά από δυσκολίες και προβλήματα στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας, της κοινωνικότητας, ακόμα και στις ακαδημαϊκές επιδόσεις (για τις οποίες συνήθως, ως γονείς, τρέφουμε μεγάλες φιλοδοξίες). Η δουλειά στις ομάδες γονέων Απλά! «Η εποχή μας έχει κηρύξει έναν αδήλωτο πόλεμο στην παιδική ηλικία», λέει ο Kim John Payne. Και προτείνει να ξαναδούμε την παιδική ηλικία ως εμπειρία που χρειάζεται χώρο και χρόνο για να ξεδιπλωθεί και όχι ως ευκαιρία για εμπλουτισμό. 4 / 6
Αυτή είναι η δουλειά που κάνουμε στις ομάδες γονέων Απλά! μέσα σε εφτά συναντήσεις. Βήμα το βήμα, σε κάθε ένα από τα πεδία της οικογενειακής μας ζωής στο περιβάλλον, στο ρυθμό, στο πρόγραμμα, στις πληροφορίες που έρχονται από τον κόσμο των ενηλίκων, στην πειθαρχία. Σχεδιάζουμε μικρές, εφικτές αλλαγές, ο καθένας με τη δική του, προσωπική γνώση και αλήθεια, σύμφωνα με τις αξίες και τα θέλω του και όχι ακολουθώντας συγκεκριμένες οδηγίες ή μια συμβουλευτική καθοδήγηση. Δεν υπάρχουν «κανόνες» στις ομάδες γονέων Απλά!, δεν υπάρχει manual να ακολουθήσεις. Είναι μια διαδικασία ξεκάθαρη και υποστηρικτική για να φέρει ο κάθε γονιός τη δική του αλήθεια στην επιφάνεια και για να τη βάλει σε συντονισμό με την καθημερινότητά του. Για να απελευθερωθεί (όσο χρειάζεται, όσο θέλει, όσο αντέχει) από εκείνα τα «πάρα πολλά» που του αποσπούν την προσοχή, το χρόνο, που τον απομακρύνουν από τη σχέση, την ανταλλαγή, την ηρεμία και την ασφάλεια. Μέσα από τις εφτά συναντήσεις της ομάδας, ο κάθε γονιός θα δημιουργήσει το δικό του μενού της απλότητας σε πέντε κυρίαρχα επίπεδα: Θα δημιουργήσει χώρο και άνεση στο περιβάλλον (στα παιχνίδια, στα βιβλία, κλπ Θα δημιουργήσει έναν προβλέψιμο ρυθμό και ρουτίνες (για το φαγητό, τον ύπνο, κλπ) Θα βρει μια πιο βολική ισορροπία στις οργανωμένες δραστηριότητες των παιδιών Θα βρει τα φίλτρα που του ταιριάζουν για τις πληροφορίες από τα media, από τις συζητήσεις και τα θέματα των ενηλίκων Θα ξαναδεί την πειθαρχία ως φυσιολογική ροή και όχι ως επιβολή, ξανακοιτάζοντας το «πόσο μακριά», «πόσο κοντά», «με πόσα λόγια», «πόσο παρεμβατικά» στέκεται ως γονιός. Πώς αντιδρούν τα παιδιά 5 / 6
Όλα τα παιδιά, κάθε ηλικίας (από τα πολύ μωρά που δέχονται τον καταιγισμό του «πάρα πολλά» με τις αισθήσεις τους, της όρασης, της όσφρησης, της ακοής, μέσα από αμέτρητα «μπιχλιμπίδια» μέχρι τα παιδιά προσχολικής ή σχολικής ηλικίας και τους δύσκολους εφήβους) αντιδρούν εντυπωσιακά καλά σε αυτή την προσέγγιση. Σε ολόκληρο τον κόσμο όπου γίνονται ομάδες γονέων Απλά! (στην Αμερική, στην Ευρώπη, στην Κίνα, πρόσφατα και στην Τουρκία), τα παιδιά ανταποκρίνονται θετικά. Γιατί οι γονείς επιλέγουν αυτό που ταιριάζει φυσικά στην οικογενειακή τους ζωή. Τα παιδιά χαίρονται την απλοποίηση στην οικογένεια. Δεν είναι μάχη. Είναι γιορτή. Πολλοί γονείς φοβούνται ότι θα συναντήσουν άρνηση και αντίσταση, αλλά δεν συμβαίνει. Γιατί τα όσα κουβεντιάζουμε αφορούν τη ζεστασιά και τη σύνδεση. Απλοποιώντας, ερχόμαστε πιο κοντά στα παιδιά μας, χωρίς να χρειάζεται να κάνουμε κάτι περισσότερο -μάλλον καταλήγουμε να κάνουμε λιγότερα και να βρίσκουμε τελικά περισσότερο χρόνο και για τον εαυτό μας! Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις ομάδες γονείς Απλά! μπορείτε να επικοινωνήσετε με την Λαμπρινή Σταμάτη στο τηλέφωνο 211 790 1979 ή στα goneis@goneisapla.gr www.goneisapla.gr www.facebook.com/goneisapla.gr 6 / 6