ΕΝΤΥΠΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΜΑΣ Δημοτικό Σχολείο Πύλας Σχολική χρονιά: 2015-2016 Συντονίστρια εκπαιδευτικός: Σκεύη Χατζηματθαίου Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί: Φλωρεντία Λοϊζου Ελένη Λιάσου Χρύσω Σιεηττάνη
ΕΝΤΥΠΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Σχολείο: Δημοτικό Σχολείο Πύλας Σχολική χρονιά: 2015-2016 Αρ. Μαθητών: 134 Αρ. Εκπαιδευτικών: 10 Συντονίστρια εκπαιδευτικός: Σκεύη Χατζηματθαίου Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί: Φλωρεντία Λοΐζου, Ελένη Λιάσου, Χρύσω Σιεηττάνη Περιγραφή της περιοχής που βρίσκεται το σχολείο και της γενικής εικόνας του σχολείου. Δημοτικό Σχολείο Πύλας Το Δημοτικό Σχολείο Πύλας βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της κοινότητας της Πύλας. Η Πύλα είναι παραλιακό χωριό και βρίσκεται σε κομβικό γεωγραφικό σημείο (10 λεπτά μακριά από την πόλη της Λάρνακας, με άμεση πρόσβαση στον αυτοκινητόδρομο). Και για τους τρεις αυτούς λόγους επιλέγεται ως χώρος μόνιμης ή και εποχιακής διαμονής, τόσο από ξένους, όσο και από Κύπριους. Είναι μεικτό χωριό, αποτελείται από 1 500 Ελληνοκύπριους και 500 Τουρκοκύπριους με ξεχωριστό κοινοτάρχη για κάθε κοινότητα. Επειδή το χωριό βρίσκεται στη νεκρή ζώνη επιβλέπεται από τα Ηνωμένα έθνη. Διοικητικά φυσικά υπάγεται στην Κυπριακή Δημοκρατία. Η Τουρκοκυπριακή κοινότητα λόγω του ότι δεν αναγνωρίζει την οντότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας διοικητικά υπάγεται στο ψευδοκράτος. Στην κοινότητα λειτουργεί ξεχωριστό σχολείο για τα παιδιά των Τουρκοκυπρίων. Το δημοτικό σχολείο αποτελείται στο μεγαλύτερό του αριθμό από Ελληνοκύπριους Ορθόδοξους Χριστιανούς- μαθητές και σε πολύ μικρό αριθμό από παιδιά με καταγωγή την Αγγλία,Ρωσία, Ρουμανία και Βουλγαρία(7 παιδιά). Το σχολείο δεν έχει δραστηριοποιηθεί υπέρ της στοχευμένης διαχείρισης των απορριμμάτων, ενώ ορισμένες στρατηγικές για αποτελεσματική ανακύκλωση λειτουργούν υποτονικά. Μεγάλη μερίδα μαθητών υιοθετούν συμπεριφορές που επηρεάζουν αρνητικά την αποτελεσματική διαχείριση των απορριμμάτων. Στα πλαίσια της αναβάθμισης της σχολικής μονάδας δημιουργήθηκε ένας μικρός βοτανόκηπος στην είσοδο του σχολείου και έγινε προσπάθεια τα παιδιά να τον σέβονται, να τον Ζητήματα διατηρούν και καθαρό, προβλήματα να τον επισκέπτονται που προκύπτουν τακτικά σε σχέση και να με τον το χαίρονται. σχολείο και Ήταν την μια περιοχή σημαντική στην μικρή προσπάθεια εισαγωγής του πρασίνου στη ζωή των παιδιών. Ένα σημαντικό πρόβλημα που προκύπτει λόγω της πολιτικής κατάστασης είναι ο τρόπος ενημέρωσης, εμπλοκής και συνεργασίας με την τουρκοκυπριακή κοινότητα σε διάφορα προγράμματα. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται οικιστική ανάπτυξη της περιοχής και παράλληλη ανάπτυξη του τουρισμού. Οι παραλιακές περιοχές της Πύλας διαθέτουν μεγάλα ξενοδοχεία και οργανωμένες παραλίες. Ταυτόχρονα όμως παρατηρείται αύξηση απορριμμάτων σε χώρους της κοινότητας (χώροι πρασίνου) και στις παραλίες καθώς και μείωση του πρασίνου.
Ζητήματα και προβλήματα που προκύπτουν σε σχέση με το σχολείο και την περιοχή στην οποία βρίσκεται: Αυξημένη κατανάλωση εδεσμάτων και ποτών σε πλαστικές συσκευασίες. Πρόβλημα ρύπανσης του περιβάλλοντος του σχολείου και της κοινότητας από απορρίμματα. Μη αποτελεσματική διαχείριση των απορριμμάτων στο σχολείο. Υποτονική λειτουργία του προγράμματος ανακύκλωσης στο σχολείο λόγω έλλειψης δραστηριοποίησης και ευαισθητοποίησης στο θέμα. Η κοινότητα δεν είναι ενταγμένη σε κανένα πρόγραμμα αξιοποίησης των απορριμμάτων. Μη σεβασμός των χώρων πρασίνου. Μειωμένος χώρος με βλάστηση. Ζήτημα/Πρόβλημα στο οποίο θα δοθεί έμφαση κατά τη σχολική χρονιά: Η ορθή διαχείριση των απορριμμάτων. Ο σεβασμός της βλάστησης και των χώρων πρασίνου γενικότερα. Γιατί επιλέγηκε το συγκεκριμένο θέμα και πώς συνδέεται με το τοπικό μας πλαίσιο; Το συγκεκριμένο θέμα επιλέγηκε από τα ίδια τα παιδιά από τις προηγούμενες σχολικές χρονιές γιατί σχετίζεται άμεσα με αρχές που διασφαλίζουν την ποιότητα ζωής των μαθητών και του τοπικού πληθυσμού και συμβάλλει στην αειφόρο ανάπτυξη του σχολείου και της κοινότητας της Πύλας. Αφορμή στάθηκε η διαπίστωση αυξημένης κατανάλωσης τροφίμων, τις ώρες των διαλειμμάτων και η έντονη ρίψη σκουπιδιών στην αυλή του σχολείου και στην τάξη. Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι παρά το γεγονός ότι υπάρχουν κάλαθοι ανακύκλωσης στην αυλή του σχολείου, τα παιδιά εξακολουθούν να μην τους χρησιμοποιούν σωστά. Επιπρόσθετα παρατηρήθηκε ότι ένα μέρος της αυλής στην είσοδο του σχολείου ήταν απεριποίητος και κάθε χρόνο ξοδεύονταν πολλά για τη φύτευσή του με εποχιακά φυτά τα οποία καταστρέφονταν. Έτσι αποφασίστηκε στο χώρο αυτό να φυτευτούν βότανα που βρίσκουμε στην Κύπρο μας. Ο υπέροχος τόπος πρασίνου διαμορφώθηκε, φούντωσε και τα παιδιά τον επισκέπτονται καθημερινά κατά τα διαλείμματα για να τον χαρούν, να παρατηρήσουν τα βότανα, την ανάπτυξή τους καθώς και τις διάφορες άλλες μορφές ζωής που υπάρχουν εκεί. Δυστυχώς όμως έχουν παρατηρηθεί κάποιες ανεπιθύμητες συμπεριφορές όπως το να τρέχουν ανάμεσα στα παρτέρια, να πατούν τα φυτά, να λερώνουν το χώρο με απορρίμματα, να σπάζουν τις πινακίδες καθώς πηδούν ή τρέχουν ανάμεσα στα
παρτέρια. Για το λόγο αυτό αποφασίσαμε φέτος να δοθεί έμφαση στην προστασία και φροντίδα του βοτανόκηπου από τα ίδια τα παιδιά. Να νιώσουν τον βοτανόκηπο ως ένα αναπόσπαστο κομμάτι του σχολείου μας, να σεβαστούν κάθε μορφή ζωής που υπάρχει εκεί και να φροντίσουν τη διατήρηση και την ανάπτυξή του που είναι και ένας από τους υπό έμφαση στόχους του ΥΠΠ για τη φετινή σχολική χρονιά. Επίσης αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε και ένα μικρό λαχανόκηπο στο σχολείο μας. Θεματικές ενότητες του Αναλυτικού Προγράμματος στις οποίες εμπίπτει το πρόβλημα/ζήτημα διερεύνησης: Απορρίμματα Πολιτισμός και Περιβάλλον Σκοπός: Σεβασμός στο περιβάλλον και βελτίωση της ποιότητας ζωής. Να συνειδητοποιήσουν τη συμβολή της μείωσης των απορριμμάτων, της επανάχρησης, της ανακύκλωσης και του σεβασμού στο πράσινο, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. (4R) Πρασινίζουμε το σχολείο μας = Βελτιώνουμε την ποιότητα ζωής μας. Επιμέρους επιδιωκόμενοι στόχοι για την αειφόρο περιβαλλοντική εκπαιδευτική πολιτική του σχολείου: Γνώσεων: Να γνωρίσουν τον κώδικα των 4R (Rethink, Reduce, Reuse, Recycle) και να προσπαθήσουν να τον εφαρμόσουν. Να γνωρίσουν τι είναι τα απορρίμματα, ποιες είναι οι αιτίες αύξησης τους και ποιες οι επιπτώσεις τους στο περιβάλλον και στην καθημερινή μας ζωή. Να γνωρίσουν τρόπους διαχείρισης των απορριμμάτων (ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση, απόρριψη σε χωματερές). Να γνωρίσουν τις ωφέλειες των βοτάνων και των λαχανικών προς τον άνθρωπο. Να γνωρίσουν τα διάφορα βότανα και λαχανικά που υπάρχουν στον κήπο μας. Να μελετήσουν τη χρήση των βοτάνων στην καθημερινή ζωή. (Διατροφή, υγεία, καθαριότητα ) Να ενημερωθούν για τις αλληλεπιδράσεις που υπάρχουν ανάμεσα στη φύση και τον άνθρωπο.
Να γνωρίσουν υπηρεσίες που ασχολούνται με την προστασία της φυσικής βλάστησης της Κύπρου μας. Να κατανοήσουν και να αναγνωρίσουν την προσφορά του πρασίνου στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας του πλανήτη. Να κατανοήσουν τις συνέπειες σε κοινωνικό, περιβαλλοντικό, πολιτιστικό και οικονομικό επίπεδο από την αλόγιστη εκμετάλλευση της φύσης. Να γνωρίσουν κυπριακά δέντρα και τοπικές καλλιέργειες που συνδέονται άμεσα με τον πολιτισμό και τις παραδόσεις μας. Να γνωρίσουν μύθους, παραδόσεις και παραδοσιακά τραγούδια που αναδεικνύουν τη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον του. Ευαισθητοποίησης-συνειδητοποίησης: Να συνειδητοποιήσουν τη σημασία της αειφορίας στην ύπαρξη και διατήρηση της ζωής. Να κατανοήσουν τις αρνητικές συνέπειες από την απόρριψη υλικών στις χωματερές και να τις συσχετίσουν με τη μόλυνση του περιβάλλοντος. Να αντιληφθούν ότι η μείωση των απορριμμάτων, η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση υλικών συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και προάγει την αειφορία. Να συνειδητοποιήσουν την ατομική τους ευθύνη και την ευθύνη της κοινοτικής αρχής σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος. Να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος. Να συνειδητοποιήσουν ότι τα δέντρα αποτελούν ζωντανούς οργανισμούς. Να συνειδητοποιήσουν ότι το δάσος είναι χώρος κατοικίας και ζωής διαφόρων οργανισμών. Να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα καθαριότητας κοινών χώρων. Να συνειδητοποιήσουν τις θετικές επιπτώσεις της φύσης στην ψυχική υγεία του ανθρώπου. Να συνειδητοποιήσουν το ρόλο του πρασίνου στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων ειδικά στις αστικές περιοχές. Να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη για αειφόρο διαχείριση οικοσυστημάτων.
Δεξιοτήτων: Να ταξινομούν τα απορρίμματα σε ανακυκλώσιμα και μη ανακυκλώσιμα και να διαχωρίζουν τα ανακυκλώσιμα με βάση το υλικό τους. Να αξιοποιούν επαναχρησιμοποιώντας ανακυκλώσιμα υλικά. Να αναπτύξουν δεξιότητες παρατήρησης και σύγκρισης. Να αναπτύξουν ικανότητες διαλόγου και συνεργασίας. Να καταστούν ικανοί να συντάσσουν επιστολές προς διάφορους κοινωνικούς φορείς. Να αναπτύξουν δεξιότητες υποβολής ερωτήσεων με στόχο την άντληση πληροφοριών από ειδικούς για το θέμα που τους αφορά, αλλά και από τουρίστες και συντοπίτες τους. Να διερευνήσουν τη συμβολή και αξιοποίηση των δέντρων στην προστασία του περιβάλλοντος και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων. Να διερευνήσουν την επίδραση των δασών στον πολιτισμό και τη λαογραφία του τόπου μας (παραμύθια, τραγούδια, μύθοι, θρύλοι) Να διερευνήσουν τους περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες που συνέβαλαν στη μείωση των δασών στην Κύπρο. Στάσεων: Να αποκτήσουν περιβαλλοντική συνείδηση. Να συναισθανθούν την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος μειώνοντας τα απορρίμματα. Να σέβονται το περιβάλλον με σκοπό τη διασφάλιση της ποιότητας ζωής και τη δημιουργία αειφόρου μοντέλου ζωής. Να υιοθετούν μέτρα και προτάσεις που μπορούν να συμβάλουν στην άμβλυνση του προβλήματος. Να υιοθετούν μέτρα και προτάσεις που μπορούν να συμβάλουν στην πρόληψή του. Να εκτιμήσουν την αισθητική αξία του δάσους και του πρασίνου γενικότερα. Να αναπτύξουν συναισθήματα αγάπης για το δάσος και τη φύση γενικότερα μέσα από τη βιωματική τους επαφή με τον βοτανόκηπο. Να εντοπίσουν θετικές και αρνητικές παρεμβάσεις του ανθρώπου στα δάση.
Συμμετοχής και δράσης: Να ετοιμάσουν τον περιβαλλοντικό κώδικα της τάξης τους και του σχολείου. Να λειτουργήσει ο θεσμός του " Φρουρού Ενέργειας", " Φρουρού Ανακύκλωσης χαρτιού", και " Φρουρού Ανακύκλωσης Πλαστικού". Να διαχωρίζουν τα απορρίμματα στον χώρο της τάξης και του σχολείου. Να οργανώσουν εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού για την αξία της μείωσης των απορριμμάτων και της ανακύκλωσης. Να ετοιμάσουν ενημερωτικό φυλλάδιο και να το μεταφέρουν στα σπίτια τους. Να συμμετέχουν σε σχετικές εκδρομές και επισκέψεις που σχετίζονται με προγράμματα Περιβαλλοντικής Αγωγής. Να συμμετέχουν σε εκδηλώσεις που αφορούν στην προστασία και διατήρηση των δασών. (Δεντροφύτευση, περιποίηση του σχολικού κήπου ) Να φιλοτεχνήσουν τις δικές τους αφίσες για την προστασία του βοτανόκηπου μας με την επαναχρησιμοποίηση υλικών. Να δημιουργήσουν δικά τους σταυρόλεξα, κρυπτόλεξα, πάζλ Να ενημερωθούν για το πρόγραμμα " Τηγανοκίνησης" και να συνεισφέρουν στη συλλογή λαδιού που κάνει το γειτονικό Νηπιαγωγείο. Να ενημερωθούν για τον " Ανάκυκλο" και να εξοικειωθούν με την ανακύκλωση ρούχων. Να οργανώσουν διαγωνισμό και έκθεση κατασκευών με επαναχρησιμοποιημένα υλικά. Να ενημερωθούν, από εταιρείες ανακύκλωσης και από άτομα με εξειδικευμένες γνώσεις, σχετικά με τους τρόπους διαχείρισης των απορριμμάτων.
Τι επιδιώκουμε μέσα από το πρόγραμμα αυτό να πετύχουμε για το σχολείο μας Α) Το σχολείο: και την κοινότητα: Ως παιδαγωγικό πλαίσιο: Να προάγει τη βιωματική, διερευνητική μέθοδο κατά την οποία μαθητές και εκπαιδευτικοί θα εμπλέκονται σε διδακτικές προσεγγίσεις, που καλλιεργούν την ενεργητική συμμετοχή και τη συλλογικότητα. Να ενισχύει το αίσθημα ευθύνης που πρέπει να διακατέχει ένα δημοκρατικό πολίτη. Να αναπτύξει αξίες για τη διατήρηση και προστασία του τοπικού περιβάλλοντος και του παγκόσμιου περιβάλλοντος. Ως οργανωσιακό/τεχνητό πλαίσιο: Να δημιουργήσει επιτροπή αποτελούμενη από παιδιά, εκπαιδευτικούς και γονείς στην οποία να κατανεμηθούν ρόλοι και αρμοδιότητες με σκοπό την υλοποίηση δράσεων που αφορούν την περιβαλλοντική πολιτική του σχολείου. Να δημιουργήσει ομάδες περιποίησης και φροντίδας του βοτανόκηπου και λαχανόκηπου. Ως κοινωνικό πλαίσιο: Να αναπτύξει κανάλια επικοινωνίας και συνεργασίας του σχολείου με τους γονείς και την τοπική αρχή και άλλους τοπικούς παράγοντες. Να εφαρμόσει πρακτικές για αποτελεσματική και συστηματική συνεργασία των εμπλεκομένων στη διαχείριση του περιβάλλοντος στο σχολείο με ενημερωτικά έντυπα. Να αναπτύξει ωφέλιμες συνεργασίες με κρατικές υπηρεσίες και άλλους φορείς, για την επίτευξη των στόχων της περιβαλλοντικής πολιτικής (εταιρείες ανακύκλωσης, Τμήμα Υδατοπρομήθειας, Κ.Ο.Τ, Δασική Υπηρεσία, Περιβαλλοντικά Κέντρα, )
Β) Η κοινότητα: Να δραστηριοποιήσει τα μέλη της λαμβάνοντας ενεργά ρόλο σε δράσεις που προωθούν συνεργατικά το σχολείο και η κοινότητα π.χ. καθαριότητα χώρων πρασίνου, συμμετοχή σε σειρά συναντήσεων για περιβαλλοντικά θέματα, εμπλοκή σε πρόγραμμα ανακύκλωσης. Να ενημερώσει τους κατοίκους με σχετικό υλικό για την ανάγκη ανακύκλωσης. Να αποτελέσει περιβάλλον εφαρμογής προτάσεων και εισηγήσεων των μαθητών/τριών. Να αποτελέσει το συνδετικό κρίκο με άλλους φορείς και οργανώσεις με στόχο την αντιμετώπιση του ζητήματος. Να ενθαρρύνει και να ενισχύσει την εμπλοκή των κατοίκων στη μείωση και την ανακύκλωση των απορριμμάτων.