ΣΟ ΙΔΡΟ ΜΤΣΗΡΙΟ ΣΟΤ ΒΑΠΣΙΜΑΣΟ ΜΔΡΟ ΠΡΩΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΣΟ ΔΝΝΟΙΑ, ΟΝΟΜΑΙΑ ΚΑΙ ΘΔΙΑ ΤΣΑΗ Σν Βάπηηζκα είλαη ην Ηεξφ Μπζηήξην ζην νπνίν ν άλζξσπνο δηά ηξηψλ θαηαδχζεσλ θαη αλαδχζεσλ κέζα θαη έμσ απφ αγηαζκέλν λεξφ θαη ηελ επίθιεζε ηνπ νλφκαηνο ησλ ηξηψλ Πξνζψπσλ ηεο Αγίαο Σξηάδνο αλαγελλάηαη δηά ηνπ Αγίνπ Πλεχκαηνο θαη γίλεηαη ε λέα θαηά Υξηζηφ δεκηνπξγία 1. Ο Άγηνο Απφζηνινο Παχινο αλαθέξζεθε ζ απηφ σο ην «ινπηξόλ παιηγγελεζίαο θαὶ ἀλαθαηλώζεσο Πλεύκαηνο Ἁγίνπ» 2. Ζ Θεία Υάξηο θαηέξρεηαη πάλσ ζην λεξφ δίδνληαο ζην Βάπηηζκα ηελ θάζαξζε απφ ηηο ακαξηίεο θαη ηελ δχλακε ηεο αλαγέλλεζεο. Σν Βάπηηζκα πξνζθέξεη ηελ λέα θαηά Υξηζηφ δσή, εκθπηεχεη ηνπο βαπηηζκέλνπο κέζα ζηελ Οξζφδνμν Δθθιεζία, πνπ είλαη ην κφλν θαλνληθφ ψκα ηνπ Υξηζηνχ, θαη ηνπο πξνζθέξεη ην δηθαίσκα λα κεηέρνπλ ζ φια ηα Ηεξά Μπζηήξηα. Απηφ ην Ηεξφ Μπζηήξην πεξηγξάθηεθε κε πνιιά νλφκαηα θαη ην θαζέλα ην δηεπθξηλίδεη. Έηζη, ην Βάπηηζκα θαιείηαη: θώηηζκα, ινπηξό, ράξηζκα, δσξεά, έλδπκα αζαλαζίαο, ζθξαγίδα, θπιαθηήξην, όρεκα πξνο ηνλ νπξαλό, θ.π.ά. Ζ ζπνπδαηφηεηα απηνχ ηνπ Μπζηεξίνπ απνθαιχπηεηαη απφ ηελ Αγία Γξαθή δηά ησλ πξνηππψζεσλ θαη εηθφλσλ ηεο Παιαηάο Γηαζήθεο. Σν βάπηηζκα ηνπ αγίνπ Ησάλλνπ ηνπ Πξνδξφκνπ θαη Βαπηηζηή πξνπαξαζθεχαδε ην Θενδφζδνην Βάπηηζκα ηνπ Μεζζία δηά κεηαλνίαο. Ζ ζπνπδαηφηεηα απηνχ ηνπ Μπζηεξίνπ είλαη πξνθαλέο απφ ην γεγνλφο φηη ζπζηήζεθε ιίγν πξηλ απφ ηελ έλδνμν Αλάιεςε ηνπ Τηνχ ηνπ Θενχ πνπ είλαη ν Κχξηνο θαη σηήξαο καο. Έδσζε ηελ εληνιή ζηνπο Αγίνπο Απνζηφινπο θαη Μαζεηάο Σνπ λα θεξχμνπλ ζ φιν ηνλ θφζκν «βαπηίδνληαο» εθείλνπο πνπ ζα πηζηεχζνπλ ζην φλνκα ηνπ Παηέξα θαη ηνπ Τηνχ θαη ηνπ Αγίνπ Πλεχκαηνο 3. Σαπηφρξνλα, πξνεηδνπνίεζε φινπο εθείλνπο πνπ δελ ζα πηζηέςνπλ θαη δελ ζα βαπηηζηνχλ φηη ζα θαηαδηθαζηνχλ 4. 1. Ο Οπιζμόρ ηος Βαπηίζμαηορ καηά ηην Καινή Γιαθήκη Ζ θαηλή Γηαζήθε ραξαθηεξίδεη ην Ηεξφ Μπζηήξην ηνπ Βαπηίζκαηνο σο «ινπηξόλ παιηγγελεζίαο θαὶ ἀλαθαηλώζεσο Πλεύκαηνο Ἁγίνπ» 5, φπσο θαη σο «ινπηξόλ ηνῦ ὕδαηνο ἐλ ξήκαηη» 6, πνπ ζεκαίλεη ηελ πιήξε θαηάδπζε θαη πιήζε ηνπ ζψκαηνο κέζα ζην αγηαζκέλν λεξφ πνπ θαζαξίδεη ηελ ςπρή απφ ηελ ακαξηία. Μπνξεί θαλείο λα ζεσξήζεη ην Βάπηηζκα λα είλαη ε θάζαξζε ησλ ακαξηηώλ θαη ε ζπγρώξεζε ησλ παξαπησκάησλ 1 Πξβι. Γακαιά, Καηήρεζηο, ζει. 82-83. Φξαγθνπνχινπ,Υξηζηηαληθή Πίζηηο, ζει. 193-196. Γηα ηελ βηβιηθή εμήγεζε ηνπ Ηεξνχ Μπζηεξίνπ βιέπε: Labadarios, Explanation, Johannesburg, 1990. Σνπ ηδίνπ, Sermons, ηφκ.1, ζει. 99-110. Meyendorff, Theology, ζει. 192-195. Γεσξγνπνχινπ, Αλζνινγία, ζει. 9-17. 2 Σίη. 3:5. Πξβι. Δπδνθίκσθ, Οξζνδνμία, ζει. 368-370. Κεθαιά, Καηήρεζηο, ζει. 180-181. 3 Μαηζ. 28:19. 4 Μάξθ. 16:16. 5 Σίη. 3:5. Πξβι. Δπδνθίκσθ, Οξζνδνμία, ζει. 368-370. Κεθαιά, Καηήρεζηο, ζει. 180-181. 6 Δθεζ. 5:26.
θαη ε αηηία ηεο αλαθαίληζεο θαη αλαγέλλεζεο, φηαλ θαηαλνήηαη φηη ην φθεινο δελ ρνξεγείηαη απφ ην λεξφ, αιιά από ηελ θάζνδν ηνπ Πλεύκαηνο πνπ θαηέξρεηαη κπζηηθά θαη ρνξεγεί Υάξη θαη δύλακε κε απνηέιεζκα ηελ θάζαξζε ησλ ακαξηηώλ θαη ηελ πιήξε απειεπζέξσζε από ηελ κόιπλζε ηνπ πνλεξνύ. Απηή ε Υάξηο θαη δχλακε δίδεηαη απφ ηνλ ίδην ηνλ Κχξην ζηνλ πηζηφ δηά ηεο επίθιεζεο «εἰο ηὸ ὄλνκα ηνῦ Παηξὸο θαὶ ηνῦ Τἱνῦ θαὶ ηνῦ Ἁγίνπ Πλεύκαηνο» 7, πνπ έρεη δηδαρζεί ηελ νκνινγία ηνπ Παηέξα θαη ηνπ Τηνύ θαη ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο 8. 2. Η Δίζοδορ ζηην Δκκληζία και η ζςμμεηοσή ζηα Ιεπά Μςζηήπια Σν Βάπηηζκα πξνζθέξεη ηελ θαηλνχξγηα θαηά Υξηζηφ δσή θαη θάκλεη θάπνην κέινο ηεο Οξζνδφμνπ Δθθιεζίαο, δίδνληάο ηνπ ην δηθαίσκα ηεο θνηλσλίαο θαη ζπκκεηνρήο ζ φια ηα Ηεξά Μπζηήξηα. Απηφ καξηπξείηαη απφ ηελ αξραία πξάμε θαη παξάδνζε ηεο Οξζνδφμνπ Δθθιεζίαο ζχκθσλα κε ηελ νπνία κφλνλ εθείλνη πνπ βαπηίζηεθαλ εζεσξνχλην άμηνη λα γίλνπλ δεθηνί ζηε Θεία Δπραξηζηία. Αιιά κελ αθήζεηο θαλέλα λα θάεη ή λα πηεί από ηελ Δπραξηζηία ζνπ εθηόο απ εθείλνπο πνπ έρνπλ βαπηηζηεί ζην όλνκα ηνπ Κπξίνπ, δηόηη ν Κύξηνο κίιεζε γη απηό ιέγνληαο: Μὴ δῶηε ηὸ ἅγηνλ ηνῖο θπζὶ κεδὲ βάιεηε ηνὺο καξγαξίηαο ὑκῶλ ἔκπξνζζελ ηῶλ ρνίξσλ, κήπνηε θαηαπαηήζσζηλ αὐηνὺο ἐλ ηνῖο πνζὶλ αὐηῶλ θαὶ ζηξαθέληεο ξήμσζηλ ὑκᾶο 9. 10 Οη λενθψηηζηνη νδεγνχλην απφ ην βαπηηζηήξην ζηε ζπγθέληξσζε ησλ πηζηψλ κε ζθνπφ λα ζπκκεηάζρνπλ ζηε Θεία Δπραξηζηία. Απηφ καξηπξείηαη απφ ηνλ άγην Ηνπζηίλν ηνλ Φηιφζνθν θαη Μάξηπξα 11, φπσο θαη απφ ηελ Αηγππηηαθή Σάμε θαη ηνπο Καλφλεο πνπ απνδίδνληαη ζηνλ άγην Ηππφιπην 12. Αληίζεηα, νη θαηερνχκελνη, πνπ γλώξηζαλ ηελ ζεόηεηα ηνπ Υξηζηνύ θαη νκνιόγεζαλ ηελ πίζηε, έπξεπε λα απνρσξίζνπλ απφ ηελ ηεξά ηξάπεδα, επεηδή ζ εθείλνπο πνπ δελ είραλ ήδε βαπηηζηεί ην Άγην Πλεύκα δελ θαηνηθεί κεηά απνδεηθλύνληαη λα είλαη κέηνρνη ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο δηά ηνπ Βαπηίζκαηνο, ηόηε ηίπνηε δελ ηνπο απνηξέπεη λα αγγίμνπλ ηνλ σηήξα καο Υξηζηό 13. Υσξίο ηελ απνδνρή ηνπ Βαπηίζκαηνο θαλέλαο δελ κπνξεί λα ζπκκεηάζρεη ζηα ππφινηπα Ηεξά Μπζηήξηα 14. 3. Σα πολλαπλά ονόμαηα ηος Μςζηηπίος ηος Βαπηίζμαηορ 7 Μαηζ. 28:19. 8 Ηνπζηίλνπ ηνπ Φηινζφθνπ θαη Μάξηπξνο, Α Απνινγεηηθόο, 65, ελ B, ηφκ. 3, ζει. 197. Γξεγνξίνπ Θενιφγνπ, Δηο ην άγηνλ βάπηηζκα, Οκηιία 40, 7, Migne, P.G., 36, 368. Γακαζθελνχ, Έθζεζηο. Πεξί πίζηεσο θαη βαπηίζκαηνο, IV, 82, 9, Migne, P.G., 94, 1117. 9 Μαηζ. 7:6. 10 Γηδαρή, 9, 5, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει. 154. 11 Ηνπζηίλνπ ηνπ Φηινζφθνπ θαη Μάξηπξνο, Α Απνινγεηηθόο, 65, ελ B, ηφκ. 3, ζει. 197. 12 Ηππνιχηνπ, Αηγππηηαθή Σάμηο, θεθ. 46, XXI, 19, 141-143. Σξεκπέια, Μηθξόλ Δπρνιόγηνλ, ηφκ. 1, ζει. 390-391 θαη 393. 13 Κπξίιινπ Αιεμαλδξείαο, Δηο Ησάλλελ, βηβιίν XIII, 20, 17, Migne, P.G., 74, 696. 14 Bartmann, Theologie Dogmatique, ηφκ. II, ζει. 275.
Ζ ζπνπδαηφηεηα θαη ε δχλακε ηνπ Βαπηίζκαηνο είλαη ηέηνηα πνπ είλαη θπζηθφ λα δνζνχλ πνιιά θαη δηάθνξα νλφκαηα πνπ πεξηγξάθνπλ ηα απνηειέζκαηά ηνπ πάλσ ζηε ςπρή 15. Ολνκάζηεθε: α) «Φσηηζκόο» 16, γηαηί πξηλ δνζεί, νη θαηερνχκελνη εδηδάζθνλην, πξνεηνηκαδφκελνη «πξὸο θσηηζκὸλ ηῆο γλώζεσο ηῆο δόμεο ηνῦ Θενῦ ἐλ πξνζώπῳ Ἰεζνῦ Υξηζηνῦ» 17. β) «Λνπηξό» 18, γηαηί δη απηνχ απνπιχλνληαη νη ακαξηίεο καο θαη ζπκκεηέρνκε ζηα θαζαξά λεξά, πνπ θαζαξίδνπλ θαιχηεξα απφ ηνλ χζζσπν, ή πην θαζαξά απφ ην αίκα ηνπ Νφκνπ θαη ηεξφηεξα απφ ηηο ζηάρηεο ελφο ειαθηνχ πνπ ξαληίδεηαη πάλσ ζ εθείλνπο πνπ ζπκκεηέρνπλ θαη δέρνληαη ηελ πξνζσξηλή θάζαξζε, αιιά δελ ηνπο απαιάζζεη εμ νινθιήξνπ απφ ηελ ακαξηία (Παιαηά Γηαζήθε), ελψ ην Βάπηηζκα ηεο Καηλήο Γηαζήθεο ην θαηνξζψλεη. γ) «Γσξεά δηθαησζύλεο» 19, δηφηη δη απηνχ αθαηξείηαη ε ηηκσξία ηεο ακαξηίαο. δ) «Γσξεά» 20, γηαηί είλαη ε θαιιχηεξε δσξεά ηνπ Θενχ πνπ καο δίδεηαη. ε) «Έλδπκα αζαλαζίαο» 21, γηαηί θαιχπηεη ηελ αηηκία ηεο γχκλσζεο πνπ πξνθιήζεθε απφ ηελ ακαξηία. ζη) «Υξίζκα, σο άγην θαη βαζηιηθό», γηαηί νη ηεξείο θαη βαζηιείο ηεο Παιαηάο Γηαζήθεο ερξίνλην 22. ηελ Καηλή Γηαζήθε, δηά ηνπ Βαπηίζκαηνο νη λενθψηηζηνη ελζσκαηψλνληαη κέζα ζηνλ έλα Βαζηιέα θαη Μέγα Αξρηεξέα γελφκελνη ηεξείο θαη βαζηιείο, «βαζίιεηνλ ἱεξάηεπκα, ἔζλνο ἅγηνλ, ιαὸο εἰο πεξηπνίεζηλ» 23 πξνο ηνλ Θεφ Παηέξα. Σν Βάπηηζκα αλαθέξεηαη σο «ζθξαγίδα» 24, γηαηί, παξ φιν πνπ ρνξεγείηαη απφ ηνλ Υξηζηφ, ην δεζπνηηθό ζεκείν ιάκπεη πάλσ ηνπο ην θσο ηνπ πξνζώπνπ ηνπ Κπξίνπ θαη κε ην λα ζθξαγίδνληαη 25, απνδεηθλχεη φηη είλαη δηθά Σνπ πξφβαηα πνπ νη ιεζηέο δελ ηνικνύλ λα θιέςνπλ εύθνια. Με ην λα θέξνπλ ηα ζεκεία πνπ απαηηνχληαη απφ ηνπο Αγγέινπο, είλαη θαλεξφλ φηη αλήθνπλ ζηνλ Θεφ θαη κπνξνχλ 15 Μεηζνπνχινπ, Θέκαηα, ζει. 305-306. 16 Δβξ. 10:32. 17 Β Κνξηλζ. 4:4-6. 18 Δθεζ. 5:26. Σίη. 3:5. 19 Ρσκ. 5:17. 20 Ρσκ. 6:23 12:6-8. Α Κνξηλζ. 12:13. Α Ησάλ. 3:24. 21 Α Κνξηλζ. 15:53. 22 Λεπ. 16:32. Έμ. 37:29. Β Βαζηιεηψλ 19:21 22:51. Α Παξαι. 16:22. Φαικ. 20:6. Εαρ. 4:14. 23 Α Πέηξνπ 2:9. 24 Β Σηκ. 2:19. 25 Απνθ. 7:4. Δθεζ. 4:30. Β Κνξηλζ. 1:22.
εθείλνη λα αλαγλσξίζνπλ ηελ θξαγίδα θαη λα πξνζηαηεχζνπλ απηέο ηηο ςπρέο απφ ηνλ αηαλά θαη ηνπο αγγέινπο ηνπ 26. Καιείηαη «θπιαθηήξην» θαη «ηέιεην», γηαηί εθείλνη πνπ βαπηίδνληαη θσηίδνληαη θαη θσηηδόκελνη γίλνληαη πηνί δηά πηζεζίαο θαη γελόκελνη πηνί ηειεηνπνηνύληαη θαη γίλνληαη αζάλαηνη. Όκσο, ην Βάπηηζκα είλαη έλαο ζηαπξόο. Γηόηη, ν παιαηόο άλζξσπνο ζπζηαπξώλεηαη κε ηνλ Υξηζηό θαη ζπλζάπηεηαη καδί Σνπ δηά ηνπ Βαπηίζκαηνο κέρξη ζαλάηνπ 27. χκθσλα κε ηνπο αξραίνπο αγίνπο Παηέξεο θαη εθθιεζηαζηηθνχο ζπγγξαθείο ηεο Γχζεο ηεο κίαο ελσκέλεο Οξζνδφμνπ Δθθιεζίαο, ην Μπζηήξην ηνπ Βαπηίζκαηνο νλνκάδεηαη: sacramentum aquae, fons sacer, unda gentitalis, aquavitalis, sacramentum fidei, sacramentum Trinitatis, lavacrum regenerationis, ablution peccatorum θαη sigillum 28. Ο Μέγαο Βαζίιεηνο ραξαθηήξηζε ην Ηεξφ Μπζηήξην ηνπ Βαπηίζκαηνο σο ην ινπηξό εθείλσλ πνπ βξίζθνληαη ζηε δνπιεία, ζπγρώξεζε ακαξηηώλ, ζάλαηνο ακαξηίαο, αλαγέλλεζε ςπρήο, ιακπξό έλδπκα, αρεηξνπνίεηε ζθξαγίδα, όρεκα πξνο ηνλ νπξαλό, αηηία ηεο Βαζηιείαο, δσξεά πηνζεζίαο 29. Ο άγηνο Γξεγφξηνο ν Θενιφγνο φξηζε ην Βάπηηζκα σο ηελ ιακπξόηεηα ησλ ςπρώλ, κεηάδνζε Εσήο, βνήζεηα ησλ αδπλάησλ, θαηαπάηεζε ηεο ζαξθόο, αθνινπζία ηνπ Πλεύκαηνο, θνηλσλία ηνπ Λόγνπ, απνθαηάζηαζε ηεο δεκηνπξγίαο, θαηαθιπζκό ηεο ακαξηίαο, ειαθξά κεηακόξθσζε, αθάληζε ηνπ ζθόηνπο, όρεκα πξνο ηνλ Θεό, ζηήξημε ηεο πίζηεο, ηειεηόηεηα ηνπ λνόο, θιεηδηά ηεο Οπξάληαο Βαζηιείαο, ακνηβή δσήο, άξλεζε ζθιαβεηάο, απειεπζέξσζε από ηνπο δεζκνύο 30. 4. Οι πποηςπώζειρ ηος Βαπηίζμαηορ Οη Γσξεέο θαη ηα Υαξίζκαηα πνπ ρνξεγνχληαη ζηνλ άλζξσπν δηά ηνπ Ηεξνχ Μπζηεξίνπ ηνπ Βαπηίζκαηνο είλαη πνιιά θαη αλαθέξνληαη ζηελ Αγία Γξαθή. Αθφκα νη άγηνη Πξνθήηεο πξνείδαλ απηέο ηηο Γσξεέο θαη κίιεζαλ γηα ηηο πξνηππψζεηο ζηελ Παιαηά Γηαζήθε. Οη βαπηηζηηθέο ηειεηέο δηά ξαληηζκνχ κε λεξφ ή ηα ινπηξά ζηε ζάιαζζα θαη πνηάκηα ππήξραλ αθφκα πξηλ απφ ηελ επνρή ηεο Καηλήο Γηαζήθεο, έμσ απφ ηνλ Υξηζηηαληζκφ, φρη κφλνλ αλάκεζα ζηνπο Δβξαίνπο θαη Δζζαίνπο, αιιά αθφκα αλάκεζα ζηα Έζλε, φπσο ηνπο Βαβπισλίνπο, Ηλδνχο, Αηγππηίνπο, Ρσκαίνπο, Έιιελεο, θ.ά.π. Όκσο, απηνί νη θαζαξηζκνί ζην πηζηεχσ φισλ ησλ Διιήλσλ θαη βαξβάξσλ 26 Θενθπιάθηνπ Βνπιγαξίαο, Δηο Α Πέηξνπ 2:9, Migne, P.G., 125, 1212. Αξηζηείδνπ, Απνινγία, XX, 2 θαη 14, ελ B, ηφκ. 3, ζει. 135 θαη 147. Απνθ. 1:6. Υξπζνζηφκνπ, Δηο Β Κνξηλζίνπο, Οκηιία 18, 3, Migne, P.G., 61, 523. Γξεγνξίνπ Θενιφγνπ, Δηο ην άγηνλ Βάπηηζκα, Οκηιία 40, Migne, P.G., 36, 361-364. Βαζηιείνπ ηνπ Μεγάινπ, Δηο ην άγηνλ βάπηηζκα, Οκηιία 13, 4, Migne, P.G., 31, 432. 27 Γακαζθελνχ, Έθζεζηο. Πεξί πίζηεσο θαη βαπηίζκαηνο, IV, 82, 9, Migne, 94, 1121. Κιήκεληνο Αιεμαλδξέσο, Παηδαγσγόο, I, 6, ελ B, ηφκ. 7, ζει. 92. Υξπζνζηφκνπ, Πξνο Δβξαίνπο, 9, 3, Migne, P.G., 63, 79. 28 Bartmann, Theologie Dogmatique, ηφκ. II, ζει. 275. 29 Βαζηιείνπ ηνπ Μεγάινπ, Δηο ην άγηνλ βάπηηζκα, Οκηιία XIII, 5, Migne, P.G., 31, 433. 30 Γξεγνξίνπ Θενιφγνπ, Δηο ην άγηνλ βάπηηζκα, Οκηιία XL, 3, Migne, P.G., 36, 361.
αλαθαίξνληαη ζηελ αλαγθαηφηεηα γηα εζηθή θάζαξζε, πνπ ε θπζηθή θαζαξηφηεηα θαη ε πιχζε ηνπ ζψκαηνο απφ ηηο θπζηθέο θειίδεο ήηαλ πάληνηε ην νξαηφ ζεκείν 31. Ο Σεξηπιηαλφο 32 θαη ν άγηνο Ηνπζηίλνο ν Φηιφζνθνο θαη Μάξηπο 33 κίιεζαλ γηα κηκήζεηο θαη θηβδήισζε ησλ Υξηζηηαληθψλ Μπζηεξίσλ απφ ηνλ αηαλά. Απηέο νη εμσηεξηθέο θαζάξζεηο ζηεξνχληαη απφ ηελ δχλακε ηεο εζσηεξηθήο θάζαξζεο, πνπ δίδεη δσή ζηνπο αςχρνπο θαη ερξεζηκνπνηνχλην σο κέζα καγηθήο θαη θπζηθήο θάζαξζεο. Μφλνλ ζηνλ Ηνπδατζκφ βξίζθεη θαλείο εθείλν πνπ εθθξάδεηαη ζηνλ Φαικφ 50(51): «Ραληηεῖο κε ὑζζώπῳ, θαὶ θαζαξηζζήζνκαη, πιπλεῖο κε, θαὶ ὑπὲξ ρηόλα ιεπθαλζήζνκαη. Αθνπηηεῖο κνη ἀγαιιίαζηλ θαὶ εὐθξνζύλελ, ἀγαιιηάζνληαη ὀζηέα ηεηαπεηλσκέλα. Απόζηξεςνλ ηὸ πξόζσπόλ ζνπ ἀπὸ ηῶλ ἁκαξηηῶλ κνπ θαὶ πάζαο ηὰο ἀλνκίαο κνπ ἐμάιεηςνλ. Καξδίαλ θαζαξὰλ θηίζνλ ἐλ ἐκνί, ὁ Θεόο, θαὶ πλεῦκα εὐζὲο ἐγθαίληζνλ ἐλ ηνῖο ἐγθάηνηο κνπ» 34. Οη Πξνθήηεο θήξπμαλ κεηάλνηα δηά λήςεο ζην φλνκα ηνπ Θενχ: «Λνύζαζζε θαὶ θαζαξνὶ γίλεζζε, ἀθέιεηε ηὰο πνλεξίαο ἀπὸ ηῶλ ςπρῶλ ὑκῶλ ἀπέλαληη ηῶλ ὀθζαικῶλ κνπ, παύζαζζε ἀπὸ ηῶλ πνλεξηῶλ ὑκῶλ, κάζεηε θαιὸλ πνηεῖλ, ἐθδεηήζαηε θξίζηλ, ξύζαζζε ἀδηθνύκελνλ, θξίλαηε ὀξθαλ θαὶ δηθαηώζαηε ρήξαλ θαὶ δεῦηε δηαιερζῶκελ, ιέγεη Κύξηνο θαὶ ἐὰλ ὦζηλ αἱ ἁκαξηίαη ὑκῶλ ὡο θνηληθνῦλ, ὡο ρηόλα ιεπθαλῶ, ἐὰλ δὲ ὦζηλ ὡο θόθθηλνλ, ὡο ἔξηνλ ιεπθαλῶ. Καί ἐὰλ ζέιεηε θαὶ εἰζαθνύζεηέ κνπ, ηὰ ἀγαζὰ ηῆο γῆο θάγεζζε ἐὰλ δὲ κὴ ζέιεηε, κεδὲ εἰζαθνύζεηέ κνπ, κάραηξα ὑκᾶο θαηέδεηαη ηὸ γὰξ ζηόκα Κπξίνπ ἐιάιεζε ηαῦηα» 35. Ο άγηνο Ηνπζηίλνο ν Φηιφζνθνο θαη Μάξηπο ζεσξνχζε απηέο ηηο λνπζεζίεο απαξαίηεηεο γηα λα ζπγρξνλίζεη ηελ λήςε ηνπ ζψκαηνο θαη ηελ εζσηεξηθή θάζαξζε. Ήζαλ πξνθεηηθέο αλαθνηλψζεηο πνπ αθνξνχλ ην Βάπηηζκα, ην κόλνλ δπλαηό κέζνλ γηα λα θαζαξηζηνύλ εθείλνη πνπ κεηαλννύλ είλαη ην λεξό ηεο Εσήο όπσο θεξύρζεθε από ηνλ Ζζαΐα 36. ηελ Παιαηά Γηαζήθε (Ο ) ην Δβξατθφ ξήκα tabal ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα εθθξάζεη ηελ θάζαξζε θαη ηελ πιχζε, φπσο ην ξήκα «βαπηίδσ» 37. Γηά ηνπ Μσυζέα, κηιψληαο εθ κέξνπο ηνπ Θενχ, απηέο νη θαζάξζεηο, δηά ηνπ λεξνχ νξίδνληαη σο έλα κέζνλ εμαγληζκνχ ζχκθσλα κε ηνλ Μσζατθφ Νφκν, πνπ ηνπο αμηψλεη λα ζπκκεηάζρνπλ ζηε δεκφζηα ιαηξεία θαη επηθνηλσλία κε ηνλ ιαφ ηνπ Θενχ 38. Όκσο, απηέο νη θαζάξζεηο έρνπλ πξνζσξηλή θάζαξζε ηνπ ζώκαηνο, αιιά δελ αθαηξνύλ ηελ ακαξηία 39. ε 31 Γξεγνξίνπ Νχζζεο, Δηο ηελ εκέξαλ ησλ Φώησλ, Migne, P.G., 46, 581. 32 Σεξηπιηαλνχ, De praescriptione haereticorum, 40 θαη De Baptismo, 5, migne, P.L., 2, 66, 1312. 33 Ηνπζηίλνπ ηνπ Φηινζφθνπ θαη Μάξηπξνο, Α Απνινγεηηθόο, 62, ελ B, ηφκ. 3, ζει. 195. 34 Φαικ. 50(51):9-12. 35 Ζζ. 1:16-20. 36 Ηνπζηίλνπ ηνπ Φηινζφθνπ θαη Μάξηπξνο, Γηάινγνο, 14, 1 θαη 44, 4, ελ B, ηφκ. 3, ζει. 220 θαη 247. 37 Β Βαζηιεηψλ 5:14. Ηνπδίζ 12:7. νθία εηξάρ 34:30. 38 Λεπ. θεθ. 11-15. Αξηζκ. θεθ. 19. 39 Γξεγνξίνπ Θενιφγνπ, Δηο ην άγηνλ βάπηηζκα, Οκηιία 40, 11, Migne, P.G., 36, 372.
κεηαγελέζηεξεο επνρέο ην βάπηηζκα ησλ πξνζειχησλ εηζήρζεθε ζαλ κέζνλ γηα λα θέξνπλ ηνπο εζληθνχο κέζα ζηνλ Ηνπδατζκφ. Πξνηππψζεηο ηνπ Υξηζηηαληθνχ Βαπηίζκαηνο ήηαλ: ε πεξηηνκή, ε δηάβαζε ηεο Δξπζξάο Θαιάζζεο, ε ζσηεξία απφ ηνλ Καηαθιπζκφ ζηελ Κηβσηφ ηνπ Νψε, ελψ ην βάπηηζκα ηνπ αγίνπ Ησάλλνπ ηνπ Πξνδξφκνπ θαη Βαπηηζηνχ ήηαλ ε πξνεηνηκαζία γηα ην Βάπηηζκα ζην Υξηζηφ. Ο άγηνο Απφζηνινο Παχινο παξαηήξεζε φηη «ἐλ ᾧ θαὶ πεξηεηκήζεηε πεξηηνκῇ ἀρεηξνπνηήηῳ ἐλ ηῇ ἀπεθδύζεη ηνῦ ζώκαηνο ηῶλ ἁκαξηηῶλ ηῆο ζαξθόο, ἐλ ηῇ πεξηηνκῇ ηνῦ Υξηζηνῦ, ζπληαθέληεο αὐη ἐλ η βαπηίζκαηη, ἐλ ᾧ θαὶ ζπλεγέξζεηε δηὰ ηῆο πίζηεσο ηῆο ἐλεξγείαο ηνῦ Θενῦ ηνῦ ἐγείξαληνο αὐηὸλ ἐθ ηῶλ λεθξῶλ» 40. «Καὶ πάληεο εἰο ηὸλ Μσυζῆλ ἐβαπηίζαλην ἐλ ηῇ λεθέιῃ θαὶ ἐλ ηῇ ζαιάζζῃ» 41. Πάλσ ζηε βεβαίσζε ηνπ Μσυζή πξνο ηνλ ιαφ, ε Δξπζξά Θάιαζζα πεξάζηεθε θαη ζψζεθαλ απφ ηνπο θηλδχλνπο πνπ ηνπο πεξηθχθισλαλ. Με παξφκνην ηξφπν εκείο, βαπηηδφκελνη ζην λεξφ ηνπ βαπηηζηεξίνπ θαη ζαπηφκελνη ζηα βάζε ηνπ λεξνχ, ειεπζεξσλφκαζηε απφ ηελ λνεηή ζθιαβεηά ηνπ Φαξαψ, δει. ηνπ Γηαβφινπ. Ο Μσυζήο βάπηηζε κέζα ζε απιφ θαη θνηλφ λεξφ. Σππηθά απηφ ήηαλ, φπσο πίζηεπε ν άγηνο Απφζηνινο Παχινο, ε ζάιαζζα ηνπ λεξνχ ηνπ βαπηηζηεξίνπ θαη ην ζύλλεθν ηνπ Αγίνπ Πλεχκαηνο πνπ καο αλαγελλά. Απηά ήηαλ ζχκβνια θαη πξνηππψζεηο ηνπ Αγίνπ Βαπηίζκηνο 42. Οη άγηνη Παηέξεο αλαθέξνλην ζην βάπηηζκα ηνπ αγίνπ Ησάλλνπ ηνπ Πξνθήηνπ θαη Βαπηηζηνχ σο κία Ηνπδατθή ηειεηή πνπ ερξεζηκνπνηείην αθφκα πξηλ απφ ηελ επνρή ηνπ αγίνπ, αιιά πνπ εηειείην απ απηφλ ζχκθσλα κε ηελ εληνιή ηνπ Θενχ 43. Απηφ είλαη νινθάλεξν απφ ηα ιφγηα ηνπ Κπξίνπ, ν Οπνίνο γηα λα βνεζήζεη ηνλ δηζηαγκφ ηνπ αγίνπ Ησάλλνπ, ηνπ είπε: «ἄθεο ἄξηη νὕησ γὰξ πξέπνλ ἐζηὶλ ἡκῖλ πιεξῶζαη πᾶζαλ δηθαηνζύλελ» 44 ελψ απφ ηελ άιιε, είλαη θαλεξφλ απφ ηελ εξψηεζε πνπ ν Κχξηνο απεχζπλε πξνο ηνπο Φαξηζαίνπο πξηλ απφ ηα Άγηα Πάζε Σνπ: «Σὸ βάπηηζκα Ἰσάλλνπ πόζελ ἦλ, ἐμ νὐξαλνῦ ἢ ἐμ ἀλζξώπσλ; νἱ δὲ δηεινγίδνλην παξ' ἑαπηνῖο ιέγνληεο ἐὰλ εἴπσκελ, ἐμ νὐξαλνῦ, ἐξεῖ ἡκῖλ, δηαηί νὖλ νὐθ ἐπηζηεύζαηε αὐη ἐὰλ δὲ εἴπσκελ, ἐμ ἀλζξώπσλ, θνβνύκεζα ηὸλ ὄρινλ, πάληεο γὰξ ἔρνπζη ηὸλ Ἰσάλλελ ὡο πξνθήηελ» 45. Ο άγηνο Γξεγφξηνο ν Θενιφγνο παξαηήξεζε ιέγνληαο, φηη ν Ησάλλεο βάπηηδε όρη Ηνπδατθώο, δηόηη βάπηηδε όρη απιά ζην λεξό, αιιά γηα κεηάλνηα 46. 40 Κνι.. 2:11-12. 41 Α Κνξηλζ. 10:2. 42 Γξεγνξίνπ Θενιφγνπ, Δηο ηα άγηα θώηα, Οκηιία 17, 17, Migne, P.G., 36, 353. 43 Ησάλ. 1:33. 44 Μαηζ. 3:15. 45 Μαηζ. 21:25-26. 46 Γξεγνξίνπ Θενιφγνπ, Δηο ηα άγηα θώηα, Οκηιία 17, 17, Migne, P.G., 36, 353.
Ο άγηνο Ησάλλεο ν Υξπζφζηνκνο παξαηήξεζε, φηη ν Ησάλλεο θήξπηηε βάπηηζκα κεηαλνίαο αιιά δελ ιέγεη γηα ηελ ζπγρώξεζε ησλ ακαξηηώλ δηφηη ε Θπζία πάλσ ζην ηαπξφ δελ πξνζθέξζεθε αθόκα νύηε θαηήιζε ην Πλεύκα, νύηε ζπγρσξέζεθε ε ακαξηία, νύηε ε έρζξα μεπιήζεθε, νύηε ε θαηάξα εμαιήθζεθε, επνκέλσο πώο ζα κπνξνύζε λα ππάξρεη ζπγρώξεζε; Αιιά, ηη ήηαλ εθείλν πνπ πξνηάζεθε απφ ην βάπηηζκα ηνπ Ησάλλνπ; Με ην θήξπγκα ηνπ βαπηίζκαηνο κεηαλνίαο ν Ησάλλεο έπεηζε εθείλνπο πνπ ηνλ πιεζίαδαλ θαη ην εδέρνλην λα νκνινγήζνπλ θαη κεηαλνήζνπλ γηα ηηο ακαξηίεο ηνπο, θαη κε ην λα ην θάκλνπλ απηό ζα ήηαλ πην εύθνιν λα δερηνύλ αξγόηεξα ηελ ζπγρώξεζε. Δάλ ζηελ κεηάλνηα δελ θαηαδίθαδαλ ζνβαξά ηνλ εαπηφλ ηνπο δελ ζα κπνξνύζαλ λα έρνπλ ηελ Υάξη κε ην λα κελ δεηήζνπλ, δελ ζα κπνξνύζαλ λα έρνπλ ηελ ζπγρώξεζε, φηαλ ζα ηελ πξνζέθεξε ν Δμηιεσηήο. Έηζη, ν άγηνο Ησάλλεο κε ην λα βαπηίδεη εηζήγαγε έλα παηδαγσγηθό βάπηηζκα κε ηελ πιύζε κέζα ζην λεξό εθείλσλ πνπ είραλ κνιπλζεί από ηελ ακαξηία θαη δηά ηεο κεηαλνίαο δίδεμε ηα πςειά θαη ηέιεηα πξάγκαηα 47. πλεπψο, ην βάπηηζκα ηνπ αγίνπ Ησάλλνπ πξνεηνίκαδε ην Βάπηηζκα ηνπ Υξηζηνύ πνπ επξφθεηην λα πξνζθεξζεί απφ ηνλ Κχξην ζηνπο πηζηνχο θαη πνπ από κόλνλ ηνπ ζα έρεη ηελ Υάξη ηνπ Πλεύκαηνο, ελψ ην βάπηηζκα ηνπ αγίνπ Ησάλλνπ εζηεξείην ηελ Υάξη. Ο Ηεζνύο εβάπηηδε επίζεο, αιιά ζην Πλεύκα. Απηή είλαη ε ηειεηόηεηα 48. Ο Μέγαο Βαζίιεηνο ραξαθηήξηδε ηα δχν βαπηίζκαηα σο αθνινχζσο: Σν βάπηηζκα ηνπ Ησάλλνπ, ήηαλ έλα εηζαγσγηθό βάπηηζκα θαη εθείλν ηνπ Ηεζνχ Υξηζηνχ ήηαλ «απνθαζηζηηθό», κ άιια ιφγηα ε αλαρώξεζε από ηελ ακαξηία. Ο Ησάλλεο θήξπηηε βάπηηζκα κεηαλνίαο, ν Κύξηνο θήξπηηε βάπηηζκα πηνζεζίαο 49. Ο άγηνο Ησάλλεο ζπλέρηδε λα βαπηίδεη θαη κεηά απφ ηελ καξηπξία πνπ έδσζε θαηά ηε βάπηηζε ηνπ Υξηζηνχ ιέγνληαο: «Ίδε ὁ ἀκλὸο ηνῦ Θενῦ ὁ αἴξσλ ηὴλ ἁκαξηίαλ ηνῦ θόζκνπ» 50! Μεηά απφ ηελ ζχιιεςε θαη απνθεθάιηζε ηνπ αγίνπ Ησάλλνπ, νη καζεηέο ηνπ ζπλέρηζαλ λα βαπηίδνπλ 51. Αιι απηφ ην βάπηηζκα εθπιήξσζε ηνλ ζθνπφ ηνπ θαη έπαπζε. Ο άγηνο Ησάλλεο ν Υξπζφζηνκνο παξαηήξεζε φηη ην ηί ζπλέβεη κε ην Πάζρα, ζπλέβεη επίζεο κε ην βάπηηζκα. Δπεηδή, φπσο ν Κχξηνο ηξψγνληαο ην Πάζρα κε ηνπο Μαζεηέο Σνπ, ην ηεξκάηηζε θαη έδσζε κία λέα αξρή ζην θαηλνχξγην Πάζρα. Με παξφκνην ηξφπν εδώ πάιηλ εθπιεξώλνληαο ην Ηνπδατθό βάπηηζκα καδί κ εθείλν ηεο Δθθιεζίαο, άλνημε ηηο πύιεο. Όηαλ ζχζηεζε ην Θείν Μπζηήξην ηεο Δπραξηζηίαο επηβεβαίσζε θαη εθπιήξσζε ηελ Αιήζεηα 52. 5. Η Θεία ζύζηαζη 47 Υξπζνζηφκνπ, Δηο Μαηζαίνλ, Οκηιία 10, 1 θαη 2, Migne, P.G., 57, 185 θαη 186. 48 Υξπζνζηφκνπ, Δηο Μαηζαίνλ, Οκηιία 10, 2 θαη 12, 3, Migne, P.G., 57, 186 θαη 206. 49 Βαζηιείνπ ηνπ Μεγάινπ, Δηο ην άγηνλ Βάπηηζκα, Οκηιία 13, 1, Migne, P.G., 31, 425. 50 Ησάλ. 1:29. 51 Πξάμεηο 19:3. 52 Υξπζνζηφκνπ, Δηο Μαηζαίνλ, Οκηιία 12, 3, Migne, P.G., 57, 206.
Παξ φιν πνπ ην βάπηηζκα ηνπ αγίνπ Ησάλλνπ ήηαλ εμ νπξαλνχ, ήηαλ ε ζθηά θαη ε πξνεηνηκαζία ηνπ Βαπηίζκαηνο ηνπ Πλεχκαηνο. Αθφκα ν άγηνο Ησάλλεο δηαθήξπμε ιέγνληαο: «Δγὼ κὲλ βαπηίδσ ὑκᾶο ἐλ ὕδαηη εἰο κεηάλνηαλ ὁ δὲ ὀπίζσ κνπ ἐξρόκελνο ἰζρπξόηεξόο κνπ ἐζηίλ, νὗ νὐθ εἰκὶ ἱθαλὸο ηὰ ὑπνδήκαηα βαζηάζαη αὐηὸο ὑκᾶο βαπηίζεη ἐλ Πλεύκαηη Ἁγίῳ θαὶ ππξί» 53. Γελ κπνξεί λα ππάξρεη θακία ακθηζβήηεζε φηη ην Βάπηηζκα ηεο Οξζνδφμνπ Δθθιεζίαο ηδξχζεθε απφ ηνλ Κχξην θαη σηήξα καο Ηεζνχ Υξηζηφ, ηνλ Τηφ ηνπ Θενχ 54. Λακβάλνληαο ππ φςε ηελ εληνιή πνπ δφζεθε ζηνπο αγίνπο Απνζηφινπο πξηλ απφ ηελ έλδνμν Αλάιεςε ηνπ Κπξίνπ ζηνπο νπξαλνχο: «Πνξεπζέληεο καζεηεύζαηε πάληα ηὰ ἔζλε, βαπηίδνληεο αὐηνὺο εἰο ηὸ ὄλνκα ηνῦ Παηξὸο θαὶ ηνῦ Τἱνῦ θαὶ ηνῦ Ἁγίνπ Πλεύκαηνο, δηδάζθνληεο αὐηνὺο ηεξεῖλ πάληα ὅζα ἐλεηεηιάκελ ὑκῖλ θαὶ ἰδνὺ ἐγὼ κεζ ὑκῶλ εἰκη πάζαο ηὰο ἡκέξαο ἕσο ηῆο ζπληειείαο ηνῦ αἰῶλνο» 55, φπσο θαη ηελ δηαβεβαίσζε φηη «ὁ πηζηεύζαο θαὶ βαπηηζζεὶο ζσζήζεηαη, ὁ δὲ ἀπηζηήζαο θαηαθξηζήζεηαη» 56, ην Οξζφδνμν Βάπηηζκα απνηειεί ηελ πξαγκαηνπνίεζε απηήο ηεο εληνιήο. Παξ φιν πνπ θαλέλαο δελ ακθηζβεηεί ην γεγνλφο φηη ν Κχξηνο ζχζηεζε ην Ηεξφ Μπζηήξην ηνπ Βαπηίζκαηνο, εξσηήζεηο πξνέθπςαλ σο πξνο ηνλ ρξφλνλ ηεο ζχζηαζήο ηνπ. Μεξηθνί απφ ηνπο αγίνπο Παηέξεο εμέθξαζαλ ηελ γλψκε φηη ήηαλ θαηά ηελ βάπηηζε ηνπ Κπξίνπ ζηνλ Ηνξδάλε πνηακφ, φηαλ, δηά ηεο βάπηηζήο Σνπ, αγίαζε ηα λεξά 57. Άιινη εμέθξαζαλ ηελ γλψκε, φηη ζπζηήζεθε θαηά ηελ ζπδήηεζε ηνπ Υξηζηνχ κε ηνλ Νηθφδεκν, φηαλ ν Υξηζηφο δηαθήξπμε ιέγνληαο: «Ακὴλ ἀκὴλ ιέγσ ζνη, ἐὰλ κή ηηο γελλεζῇ ἐμ ὕδαηνο θαὶ Πλεύκαηνο, νὐ δύλαηαη εἰζειζεῖλ εἰο ηὴλ βαζηιείαλ ηνῦ Θενῦ» 58. Ο ρξφλνο ηεο ζχζηαζεο ηνπ Ηεξνχ Μπζηεξίνπ ηνπ Βαπηίζκαηνο πξέπεη λα ηνπνζεηεζεί κεηά απφ ηελ έλδνμν Αλάζηαζε ηνπ Κπξίνπ, φηαλ δηαβεβαίσζε ηνπο αγίνπο Απνζηφινπο, φηη «ἐδόζε κνη πᾶζα ἐμνπζία ἐλ νὐξαλ θαὶ ἐπὶ γῆο» 59 θαη ηνπο πξφζηαμε: «Πνξεπζέληεο καζεηεύζαηε πάληα ηὰ ἔζλε, βαπηίδνληεο αὐηνὺο εἰο ηὸ ὄλνκα ηνῦ Παηξὸο θαὶ ηνῦ Τἱνῦ θαὶ ηνῦ Ἁγίνπ Πλεύκαηνο, δηδάζθνληεο αὐηνὺο ηεξεῖλ πάληα ὅζα ἐλεηεηιάκελ ὑκῖλ» 60. Οη άγηνη Παηέξεο ηεο Οξζνδφμνπ Δθθιεζίαο επίζεο ππνζηήξημαλ ηελ γλψκε φηη, φηαλ ν Κχξηνο πέζαλε πάλσ ζην ηαπξφ θαη ινγρεχζεθε απφ ηνλ ζηξαηηψηε 61 εμήιζε από ηελ αγία πιεπξά Σνπ ε Πεγή ηεο ζπγρώξεζεο, ην λεξό ηεο αλαγέλλεζεο μεπιύλνληαο ηελ ακαξηία θαη ηελ ζλεηόηεηα θαη ην Αίκα έγηλε ε 53 Μαηζ. 3:11. Λνπθ. 3:16. 54 Μεηζνπνχινπ, Θέκαηα, ζει. 306-307. 55 Μαηζ. 28:19. 56 Μάξθ. 16:16. 57 Υξπζνζηφκνπ, Δηο Μαηζαίνλ, Οκηιία 12, 2, Migne, P.G., 57, 205. Σνπ ηδίνπ, Δηο ην άγηνλ θαη ζσηήξηνλ βάπηηζκα ηνπ Κπξίνπ εκώλ Ηεζνύ Υξηζηνύ, Migne, P.G., 49, 366. Ακβξνζίνπ, Δn Luce, c. II, 83, migne, P.L., 15, 1665. Κπξίιινπ Ηεξνζνιχκσλ, Καηήρεζηο, III, 11, Migne, P.G., 33, 441. Γακαζθελνχ, Έθζεζηο. Πεξί πίζηεσο θαη βαπηίζκαηνο, IV, 82, 9, Migne, P.G., 94, 1117. Θενθίινπ Αληηνρείαο, Β Απηόιπθνο, 16, ελ B, ηφκ. 5, ζει. 33. 58 Ησάλ. 3:5. Υξπζνζηφκνπ, Δηο Ησάλλελ, Οκηιία 29, 1, Migne, P.G., 59, 168. 59 Μαηζ. 28:18. 60 Μαηζ. 28:19-20. 61 Ησάλ. 19:34.
αηηία ηεο πόζεο ηεο Εσήο. Σελ ζηηγκή εθείλε έιαβε ρώξα ε αξρή ησλ Μπζηεξίσλ θαη εθείλνη πνπ ζπκκεηείραλ δηά ηνπ λεξνύ αλαγελλώληαη, δηά ηνπ Αίκαηνο θαη ώκαηνο ηξέθνληαη 62. Σν γεγνλφο φηη ν Κχξηνο θαη σηήξαο καο Ηεζνχο Υξηζηφο, ν Τηφο ηνπ Θενχ, ζχζηεζε ην Ηεξφ Μπζηήξην ηνπ Βαπηίζκαηνο δηαβεβαηψλεη ηελ ζπνπδαηφηεηά ηνπ θαη ηνλ ιφγν γηαηί νη άγηνη Απφζηνινη ππάθνπζαλ ηελ εληνιή πνπ δφζεθε απφ ηνλ Κχξην. Αιεζηλά, ηελ Ζκέξα ηεο Πεληεθνζηήο, φηαλ ν ιαφο εξψηεζε ηνπο Απνζηφινπο: «ηί πνηήζνκελ, ἄλδξεο ἀδειθνί; Πέηξνο δὲ ἔθε πξὸο αὐηνύο κεηαλνήζαηε, θαὶ βαπηηζζήησ ἕθαζηνο ὑκῶλ ἐπὶ η ὀλόκαηη Ἰεζνῦ Υξηζηνῦ εἰο ἄθεζηλ ἁκαξηηῶλ, θαὶ ιήςεζζε ηὴλ δσξεὰλ ηνῦ Ἁγίνπ Πλεύκαηνο» 63. Σφηε, «νἱ κὲλ νὖλ ἀζκέλσο ἀπνδεμάκελνη ηὸλ ιόγνλ αὐηνῦ ἐβαπηίζζεζαλ, θαὶ πξνζεηέζεζαλ ηῇ ἡκέξᾳ ἐθείλῃ ςπραὶ ὡζεὶ ηξηζρίιηαη» 64. Ο άγηνο Φίιηππνο, ν δηάθνλνο, βάπηηδε ζηε ακάξεηα 65, φπσο θαη ηνλ επλνχρν ηεο Αηζηνπίαο 66, ελψ ν άγηνο Απφζηνινο Παχινο θαη ν ίιαο βάπηηζαλ ηελ Λπδία θαη φιε ηελ νηθνγέλεηά ηεο 67, φπσο θαη ηνλ θχιαθα ησλ Φηιίππσλ «θαὶ ἐβαπηίζζε αὐηὸο θαὶ νἱ αὐηνῦ πάληεο παξαρξῆκα» 68. Αθφκα πεξηζζφηεξν, ν «Κξίζπνο δὲ ὁ ἀξρηζπλάγσγνο ἐπίζηεπζε η Κπξίῳ ζὺλ ὅιῳ η νἴθῳ αὐηνῦ, θαὶ πνιινὶ ηῶλ Κνξηλζίσλ ἀθνύνληεο ἐπίζηεπνλ θαὶ ἐβαπηίδνλην» 69. Μεηά απφ ηελ θιήζε ηνπ ν άγηνο Απφζηνινο Παχινο βαπηίζηεθε 70 θαη ν άγηνο Απφζηνινο Πέηξνο βάπηηζε ηνλ Κνξλήιην καδί κε ηελ νηθνγέλεηά ηνπ 71. Ο άγηνο Απφζηνινο Παχινο ζηηο επηζηνιέο ηνπ ζρεηίδεη ην Υξηζηηαληθφ Βάπηηζκα πξνο ηνλ ζάλαην θαη ηελ ηαθή ηνπ Κπξίνπ δηαθεξχζζνληαο, «ὅηη ὅζνη ἐβαπηίζζεκελ εἰο Υξηζηὸλ Ἰεζνῦλ εἰο ηὸλ ζάλαηνλ αὐηνῦ ἐβαπηίζζεκελ; ζπλεηάθεκελ νὖλ αὐη δηὰ ηνῦ βαπηίζκαηνο εἰο ηὸλ ζάλαηνλ, ἵλα ὥζπεξ ἠγέξζε Υξηζηὸο ἐθ λεθξῶλ δηὰ ηῆο δόμεο ηνῦ παηξόο, νὕησ θαὶ ἡκεῖο ἐλ θαηλόηεηη δσῆο πεξηπαηήζσκελ» 72 «θαὶ γὰξ ἐλ ἑλὶ Πλεύκαηη ἡκεῖο πάληεο εἰο ἓλ ζῶκα ἐβαπηίζζεκελ, εἴηε Ἰνπδαῖνη εἴηε Ἓιιελεο, εἴηε δνῦινη εἴηε ἐιεύζεξνη, θαὶ πάληεο εἰο ἓλ Πλεῦκα ἐπνηίζζεκελ» 73 θαη «ἐλ ᾧ θαὶ πεξηεηκήζεηε πεξηηνκῇ ἀρεηξνπνηήηῳ ἐλ ηῇ ἀπεθδύζεη ηνῦ ζώκαηνο ηῶλ ἁκαξηηῶλ ηῆο ζαξθόο, ἐλ ηῇ πεξηηνκῇ ηνῦ Υξηζηνῦ, ζπληαθέληεο αὐη ἐλ η βαπηίζκαηη, ἐλ ᾧ θαὶ ζπλεγέξζεηε δηὰ ηῆο πίζηεσο ηῆο ἐλεξγείαο ηνῦ Θενῦ ηνῦ ἐγείξαληνο αὐηὸλ ἐθ ηῶλ λεθξῶλ» 74. Ο Άγηνο Απφζηνινο Πέηξνο δηαθήξπμε, «ὃ ἀληίηππνλ λῦλ θαὶ ἡκᾶο ζῴδεη βάπηηζκα, νὐ ζαξθὸο ἀπόζεζηο ξύπνπ, ἀιιὰ ζπλεηδήζεσο ἀγαζῆο ἐπεξώηεκα εἰο Θεόλ, δη' ἀλαζηάζεσο Ἰεζνῦ 62 Γακαζθελνχ, Έθζεζηο. Πεξί πίζηεσο θαη βαπηίζκαηνο, IV, 82, 9, Migne, P.G., 94, 1117. 63 Πξάμεηο 2:37-38. 64 Πξάμεηο 2:41. 65 Πξάμεηο 8:12. 66 Πξάμεηο 8:27-38. 67 Πξάμεηο 16:14-15. 68 Πξάμεηο 16:25-34. 69 Πξάμεηο 18:8. 70 Πξάμεηο 9:18. 71 Πξάμεηο 10:1-48. 72 Ρσκ. 6:3. 73 Α Κνξηλζ. 12:13. 74 Κνι.. 2:11-12.
Υξηζηνῦ» 75, φπσο «ἀπεηζήζαζί πνηε, ὅηε ἀπεμεδέρεην ἡ ηνῦ Θενῦ καθξνζπκία ἐλ ἡκέξαηο Νῶε θαηαζθεπαδνκέλεο θηβσηνῦ, εἰο ἣλ ὀιίγαη, ηνῦη' ἔζηηλ ὀθηὼ ςπραί, δηεζώζεζαλ δη' ὕδαηνο» 76. Ζ Γηδαρή ζεκείσζε: Σώξα, όζν αλαθνξά ην βάπηηζκα, βάπηηδε σο αθνινύζσο: αθνύ αλαζεσξήζεηο όια απηά, βάπηηδε ζην όλνκα ηνπ Παηέξα θαη ηνπ Τηνύ θαη ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο 77 ζε ηξερνύκελν λεξό. Αιιά, εάλ δελ έρεηο ηξερνύκελν λεξό, ηόηε βάπηηζε ζ άιιν λεξό θαη εάλ δελ κπνξείο κέζα ζε θξύν λεξό, ηόηε θάκε ην κέζα ζε δεζηό. Αιιά, εάλ δελ έρεηο νύηε ην έλα νύηε ην άιιν, ηόηε ρύζε λεξό πάλσ ζην θεθάιη ηξεηο θνξέο ζην όλνκα ηνπ Παηέξα θαη ηνπ Τηνύ θαη ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο 78. Καη πξηλ από ην βάπηηζκα, άθεζε εθείλνλ πνπ ζα βαπηίζεη θαη εθείλνλ πνπ ζα βαπηηζηεί λα λεζηεύζνπλ, όπσο θαη όζνη άιινη κπνξνύλ. Δπίζεο, πξέπεη λα ζπκβνπιέςεηο εθείλνλ πνπ πξόθεηηαη λα βαπηηζηεί λα λεζηεύζεη πξνεγνπκέλσο κία ή δύν κέξεο 79. Ζ Δπηζηνιή ηνπ Βαξλάβα ζεκείσζε, φηη ππήξρε πνηάκη ηξερνύκελν ζην δεμί ρέξη, θαη όκνξθα δέλδξα αλπςώλνλην, θαη όπνηνο ηξώγεη απ απηνύο ζα δήζεη γηα πάληα 80. Απηό ζεκαίλεη όηη ελώ εκείο θαηεξρόκεζα κέζα ζην λεξό γεκάηνη κε ακαξηίεο θαη βξσκηά, αλεξρόκαζηε θέξνληαο θαξπό ζηελ θαξδηά καο θαη κε θόβν θαη ειπίδα ζηνλ Ηεζνύ κέζα ζηα πλεύκαηά καο. Καη όπνηνο θάεη απ απηά ζα δήζεη γηα πάληα: όπνηνο, ιέγεη, αθνύεη απηά ηα πξάγκαηα πνπ εηπώζεθαλ θαη πηζηέςεη ζ απηά ζα δήζεη γηα πάληα 81. Ο Πνηκήλ ηνπ Δξκά επίζεο παξαηήξεζε ηα αθφινπζα: Ζ ζθξαγίδα είλαη ην λεξό ώζηε θαηέξρνληαη κέζα ζην λεξό λεθξνί θαη αλέξρνληαη δσληαλνί. Έηζη απηή ε ζθξαγίδα δηαθεξύρζεθε ζ απηνύο όπσο, θαη ηελ ρξεζηκνπνίεζαλ ώζηε λα κπνξέζνπλ λα εηζέιζνπλ ζηελ Βαζηιεία ηνπ Θενύ 82. Γη απηό θαηήιζαλ κ απηνύο κέζα ζην λεξό, θαη αλήιζαλ θαη πάιηλ. Αιι απηνί θαηήιζαλ λεθξνί θαη αλήιζαλ δσληαλνί, ελώ εθείλνη πνπ πξνεγνπκέλσο θνηκήζεθαλ θαηήιζαλ λεθξνί θαη αλήιζαλ δσληαλνί. Ώζηε έγηλαλ δσληαλνί δη απηώλ, θαη ήιζαλ ζηελ πιήξε γλώζε ηνπ νλόκαηνο ηνπ Τηνύ ηνπ Θενύ 83. Ο άγηνο Ηνπζηίλνο ν Φηιφζνθνο θαη Μάξηπο δηαθήξπμε, φηη ε Απνζηνιηθή Παξάδνζε πνπ αθνξά ην Βάπηηζκα ζπλερίδεηαη 84. Έηζη απνδεηθλχεηαη φηη ν Κχξηνο θαη σηήξαο καο Ηεζνχο Υξηζηφο, ν Τηφο ηνπ Θενχ, είλαη ν ζεκειησηήο ηνπ Υξηζηηαληθνχ Βαπηίζκαηνο. Απφ ηελ επνρή ησλ αγίσλ Απνζηφισλ κέρξη ζήκεξα ζπλερίδεηαη λα ηειείηαη σο ην Μπζηήξην ηεο αλαγέλλεζεο θαη αλαθαίληζεο ησλ ςπρψλ. Γηά ηνπ Οξζνδφμνπ Υξηζηηαληθνχ Βαπηίζκαηνο κεηαδίδεηαη ην 75 Α Πέηξνπ 3:21. 76 Α Πέηξνπ 3:20. 77 Πξβι. Μαηζ. 28:19. 78 Πξβι. Μαηζ. 28:19. 79 Γηδαρή, 7, 1-4, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει. 153. 80 Πξβι. Ηεδ. 47:1-12. 81 Βαξλάβα, 11, 10-11, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει. 177-178. 82 Πνηκήλ ηνπ Δξκά, Παξαβνιή 9, 4, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει. 276. 83 Έλζ αλσηέξσ, Παξαβνιή 9, 6-7, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει. 276. 84 Ηνπζηίλνπ ηνπ Φηινζφθνπ θαη Μάξηπξνο, Α Απνινγεηηθόο, 61, ελ B, ηφκ. 3, ζει. 1
Άγην Πλεχκα σο ε Γσξεά ηνπ Θενχ αλαγελλψληαο φινπο εθείλνπο πνπ κεηέρνπλ ζ απηφ, δηαβεβαηψλνληαο ηελ πηνζεζία θαη ρνξεγψληαο ηελ αηψληα Βαζηιεία. ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΓΔΤΣΔΡΟ TΑ ΟΡΑΣΑ ΗΜΔΙΑ ΣΟΤ ΒΑΠΣΙΜΑΣΟ Ζ νξαηή πιεπξά ηνπ Ηεξνχ Μπζηεξίνπ ηνπ Βαπηίζκαηνο είλαη νη ηξεηο θαηαδχζεηο θαη αλαδχζεηο ηνπ ζψκαηνο κέζα θαη έμσ απφ ην λεξφ, ζπλνδεπφκελα απφ ηελ επίθιεζε ηνπ νλφκαηνο ησλ ηξηψλ Πξνζψπσλ ηεο Αγίαο Σξηάδνο. Έηζη, ε ρξήζε ηνπ λεξνχ απαηηείηαη ζχκθσλα πξνο ηελ εληνιή ηνπ Κπξίνπ γηα λα ελεξγνπνηήζεη θαη ηειεηνπνηήζεη ην Βάπηηζκα. Απηφ ην λεξφ δέρεηαη ηελ δχλακε ηεο αλαγέλλεζεο δηά ηεο θαζφδνπ ηνπ Αγίνπ Πλεχκαηνο πνπ ρνξεγεί ζ απηφ ηελ Θεία Υάξη Σνπ, γηαηί ην λεξφ θαζ εαπηφ δελ έρεη απηή ηελ δχλακε απφ ηελ θχζε ηνπ. Έηζη, ε ππφζρεζε ηνπ Κπξίνπ θαη σηήξα καο Ηεζνχ Υξηζηνχ, ηνπ Τηνχ ηνπ Θενχ, εθπιεξψλεηαη, ελψ Δθείλνο καο βαπηίδεη κε λεξό θαη ην Άγην Πλεύκα. Οη ηξεηο θαηαδχζεηο θαη αλαδχζεηο ησλ θαηερνπκέλσλ απαηηείηαη επίζεο, γηαηί ζπλζάπηνληαη κε ηνλ Υξηζηφ θαη απνθηνχλ ηελ ίδηα θχζε κε ηνλ Υξηζηφ κε ηελ κίκεζε ηνπ ζαλάηνπ Σνπ. Σειηθά, ε επίθιεζε ηνπ νλφκαηνο ηεο Αγίαο Σξηάδνο απαηηείηαη ζε θάζε θαηάδπζε, ζχκθσλα κε ηηο νδεγίεο ηνπ Κπξίνπ. Ζ επίθιεζε απνηειεί κία νκνινγία πίζηεο θαη απνδνρήο ησλ δηδαρψλ ηνπ Υξηζηνχ. Απηφ θάκλεη ην Βάπηηζκα, έλα βάπηηζκα ζην Υξηζηφ. Καη ην λεξφ αγηάδεηαη δηά ηεο επίθιεζεο ηεο Υάξηηνο ηνπ Αγίνπ Πλεχκαηνο. Ζ ηξηηή θαηάδπζε θαη αλάδπζε κέζα θαη έμσ απφ ην λεξφ ζπκβνιίδεη, απφ ηελ κία πιεπξά, ηελ ηξηήκεξν ηαθή θαη έλδνμν Αλάζηαζε ηνπ Τηνχ ηνπ Θενχ ελψ απφ ηελ άιιε πιεπξά, ζπκβνιίδεη ηα ηξία Πξφζσπα ηεο Αγίαο Σξηάδνο. Λφγσ ηεο ζρέζεο κεηαμχ ηνπ Βαπηίζκαηνο ηεο Οξζνδφμνπ Δθθιεζίαο πξνο ηνλ Θάλαην, Σαθή θαη Αλάζηαζε ηνπ Κπξίνπ θαη σηήξα καο Ηεζνχ Υξηζηνχ, ηνπ Τηνχ ηνπ Θενχ, ην Βάπηηζκα ηειείηαη κφλνλ κία θνξά θαη δελ κπνξεί λα επαλαιεθζεί. Δίλαη θαλεξφλ, φηη ην Βάπηηζκα δηά ξαληηζκνχ ή έθρπζεο κπνξεί λα ηειεζηεί κφλνλ ιφγσ κεγάιεο αλάγθεο θαη θάησ απφ εμεξαηηηθέο πεξηζηάζεηο. ε θακία πεξίπησζε δελ κπνξεί ν θαλνληθφο ηξφπνο ηνπ Αγίνπ Βαπηίζκαηνο λα αληηθαηαζηαζεί κε ηνπο εμεξαηηηθνχο ηξφπνπο Βαπηίζκαηνο, έρνληαο ζπζηεζεί απφ ηνλ Αξρεγφ θαη Θεκειησηή ηεο Οξζνδφμνπ Δθθιεζίαο, ηνλ Κχξην θαη σηήξα καο Ηεζνχ Υξηζηφ, ηνλ Τηφ ηνπ Θενχ. Σειηθά, ν ηχπνο ηεο επίθιεζεο είλαη Σξηαδηθφο, πνπ αλαθέξεηαη ζην ηειεπηαίν θεθάιαην ηνπ θαηά Μαηζαίνπ Δπαγγειίνπ 85. Οη εθθξάζεηο πνπ αλαθέξνληαη ζηελ θαηλή Γηαζήθε, φπσο «ην βάπηηζκα ζην όλνκα ηνπ Υξηζηνύ» ή «ζηνλ Υξηζηό Ηεζνύ» ή «ζηνλ Υξηζηό» δελ είλαη ηχπνη επίθιεζεο, αιιά ζεκαίλνπλ ην λα βαπηηζηεί θαλείο ζχκθσλα κε ηελ πίζηε θαη δηδαρέο ηνπ Υξηζηνχ. πλεπψο, είλαη θαλεξφ φηη φπνην βάπηηζκα πνπ δελ ηειείηαη κε ηελ επίθιεζε ησλ νλνκάησλ ησλ ηξηψλ Πξνζψπσλ ηεο Αγίαο Σξηάδνο είλαη απφιπηα άθπξν θαη θαηά ζπλέπεηα πξέπεη λα επαλαιεθζεί, δηφηη δελ είλαη θαλνληθφ. 1. Η Υπήζη ηος Αγιαζμένος Νεπού 85 Μαηζ. 28:19.
Ζ ρξήζε ηνπ λεξνχ 86 ζην Βάπηηζκα ππνδείρζεθε απφ ηνλ ίδηνλ ηνλ Κχξην, φηαλ είπε ζηνλ άγην Νηθφδεκν: «Ακὴλ ἀκὴλ ιέγσ ζνη, ἐὰλ κή ηηο γελλεζῇ ἐμ ὕδαηνο θαὶ Πλεύκαηνο, νὐ δύλαηαη εἰζειζεῖλ εἰο ηὴλ βαζηιείαλ ηνῦ Θενῦ» 87. Απηή ε πξάμε εηζήιζε ζηε δσή ηεο Δθθιεζίαο, φπσο καξηπξείηαη ζηελ πεξίπησζε ηνπ βαπηίζκαηνο ηνπ επλνχρνπ ηεο Αηζηνπίαο απφ ηνλ άγην Φίιηππν ηνλ δηάθνλν, φηαλ «ἐπνξεύνλην θαηὰ ηὴλ ὁδόλ, ἦιζνλ ἐπὶ ηὸ ὕδσξ, θαί θεζηλ ὁ εὐλνῦρνο ἰδνὺ ὕδσξ ηί θσιύεη κε βαπηηζζῆλαη; εἶπε δὲ ὁ Φίιηππνο εἰ πηζηεύεηο ἐμ ὅιεο ηῆο θαξδίαο, ἔμεζηηλ. ἀπνθξηζεὶο δὲ εἶπε πηζηεύσ ηὸλ πἱὸλ ηνῦ Θενῦ εἶλαη ηὸλ Ἰεζνῦλ Υξηζηόλ. Καὶ ἐθέιεπζε ζηῆλαη ηὸ ἅξκα, θαὶ θαηέβεζαλ ἀκθόηεξνη εἰο ηὸ ὕδσξ, ὅ ηε Φίιηππνο θαὶ ὁ εὐλνῦρνο, θαὶ ἐβάπηηζελ αὐηόλ» 88. ηελ πεξίπησζε ηνπ βαπηίζκαηνο ηνπ Κνξλειίνπ, ελψ ν άγηνο Απφζηνινο Πέηξνο κηινχζε «ηὰ ξήκαηα ηαῦηα ἐπέπεζε ηὸ Πλεῦκα ηὸ Ἃγηνλ ἐπὶ πάληαο ηνὺο ἀθνύνληαο ηὸλ ιόγνλ. Καὶ ἐμέζηεζαλ νἱ ἐθ πεξηηνκῆο πηζηνὶ ὅζνη ζπλῆιζνλ η Πέηξῳ, ὅηη θαὶ ἐπὶ ηὰ ἔζλε ἡ δσξεὰ ηνῦ Ἁγίνπ Πλεύκαηνο ἐθθέρπηαη» 89 «ηόηε ἀπεθξίζε ὁ Πέηξνο κήηη ηὸ ὕδσξ θσιῦζαη δύλαηαί ηηο ηνῦ κὴ βαπηηζζῆλαη ηνύηνπο, νἵηηλεο ηὸ Πλεῦκα ηὸ Ἃγηνλ ἔιαβνλ θαζὼο θαὶ ἡκεῖο» 90 ; Ο άγηνο Απφζηνινο Παχινο δίδαμε φηη ε Δθθιεζία αγηάζηεθε απφ ηνλ Κχξην «θαζαξίζαο η ινπηξ ηνῦ ὕδαηνο ἐλ ξήκαηη» 91. «Πξνζεξρώκεζα κεηὰ ἀιεζηλῆο θαξδίαο ἐλ πιεξνθνξίᾳ πίζηεσο ἐξξαληηζκέλνη ηὰο θαξδίαο ἀπὸ ζπλεηδήζεσο πνλεξᾶο, θαὶ ιεινπκέλνη ηὸ ζῶκα ὕδαηη θαζαξ θαηέρσκελ ηὴλ ὁκνινγίαλ ηῆο ἐιπίδνο ἀθιηλῆ πηζηὸο γὰξ ὁ ἐπαγγεηιάκελνο» 92. Ζ Γηδαρή παξαγγέιεη φηη ην Βάπηηζκα ζα πξέπεη λα γίλεηαη κέζα ζε ηξερνύκελν λεξό 93 θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ δελ ππήξρε ηξερνύκελν λεξό, ηόηε βάπηηδε κέζα ζε θάπνην άιιν λεξό θαη εάλ δελ κπνξείο κέζα ζε θξύν λεξό, ηόηε θάκλε ην κε ζα ζε δεζηό. Αιιά, εάλ δελ έρεηο νύηε ην έλα νύηε ην άιιν, ηόηε έθρπζε λεξό πάλσ ζην θεθάιη ηξεηο θνξέο ζην όλνκα ηνπ Παηέξα θαη ηνπ Τηνύ θαη ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο 94. 95 ηελ Δπηζηνιή ηνπ Βαξλάβα δηεβάδνπκε: Σώξα, όζν αθνξά ην λεξό, έρεη γξαθηεί κε αλαθνξά ηνλ Ηζξαήι όηη νπδέπνηε ζα δερηνύλ ην Βάπηηζκα πνπ θέξεη ζπγρώξεζε ησλ ακαξηηώλ, αιιά ζα δεκηνπξγεζεί έλα ππνθαηάζηαην γη απηνύο 96. Καη: Σὸ ὕδωρ αὐτοῦ πιστόν 97. 98 Πξόζεμε πώο ππόδεημε ην λεξό θαη ηνλ ζηαπξό καδί. Γηόηη απηό είλαη ην ηί ελλννύζε: επινγεκέλνη είλαη εθείλνη πνπ, έρνληαο ζέζεη ηελ ειπίδα ηνπο πάλσ ζην ζηαπξό, 86 Μεηζνπνχινπ, Θέκαηα, ζει. 307-308. Γεσξγνπνχινπ, Αλζνινγία, ζει. 10. 87 Ησάλ. 3:5. Πξβι. Δπδνθίκσθ, Οξζνδνμία, ζει. 371-372. 88 Πξάμεηο 8:36-38. 89 Πξάμεηο 10:44. 90 Πξάμεηο 10:47. 91 Δθεζ. 5:26. 92 Δβξ. 10:22-23. 93 Γηδαρή, 7, 1 θαη 2, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει. 153. 94 Πξβι. Μαηζ. 28:19. 95 Γηδαρή, 7, 2-3, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει. 153. 96 Βαξλάβα, 11, 1, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει. 176. 97 Πξβι. Ζζ. 33:16-18. 98 Βαξλάβα, 11, 5, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει. 177.
θαηέξρνληαη κέζα ζην λεξό 99. Καη ππήξρε πνηάκη ηξέρνληαο ζην δεμί ρέξη, θαη όκνξθα δέλδξα αλπςώλνλην, θαη όπνηνο έηξσγε απ απηά ζα δνύζε γηα πάληα 100. Μ απηό ελλννύζε όηη ελώ θαηεξρόκαζηε κέζα ζην λεξό γεκάηνη από ακαξηίεο, αλεξρόκαζηε θέξλνληαο θαξπό κέζα ζηελ θαξδηά καο θαη κε θόβν θαη ειπίδα ζηνλ Ηεζνύ κέζα ζηα πλεύκαηά καο. Καη ην όπνηνο θάεη απ απηά ζα δήζεη γηα πάληα, ζεκαίλεη όηη: όπνηνο, ιέγεη, αθνύεη απηά ηα πξάγκαηα πνπ εηπώζεθαλ θαη πηζηεύζεη ζ απηά ζα δήζεη γηα πάληα 101. Ο Πνηκήλ ηνπ Δξκά επίζεο παξαηήξεζε ηα αθφινπζα: Ζ ζθξαγίδα είλαη ην λεξό ώζηε θαηέξρνληαη κέζα ζην λεξό λεθξνί θαη αλέξρνληαη δσληαλνί 102. Ο άγηνο Ηνπζηίλνο ν Φηιφζνθνο θαη Μάξηπο δηαβεβαίσζε γηα ηελ Απνζηνιηθή Παξάδνζε ηνπ λεξνχ ζην Βάπηηζκα. Μαο πιεξνθνξεί, φηη νη θαηερνχκελνη πξνζήξρνλην εθεί πνπ ππήξρε λεξό θαη αλαγελλώλην κε ηνλ ίδην ηξόπν όπσο εκείο είρακε αλαγελλεζεί 103. Γηθαηψλνληαο ηελ ρξήζε λεξνχ ζ απηή ηελ κπζηεξηψδε θαη ππεξθπζηθή ηειεηή, νη άγηνη Παηέξεο ηεο Οξζνδφνπ Δθθιεζίαο εμεγνχλ φηη επεηδή είκαζηε ζπλεζηζκέλνη ζηε ρξήζε λεξνύ γηα λα θαζαξηζηεί ην ζηίγκα θαη ε βξσκηά από ην ζώκα θαη κε ηελ θαηάδπζε ηνπ ζώκαηνο κέζα ζην λεξό θαζαξίδεηαη, κε παξόκνην ηξόπν ζ απηή ηελ κπζηηθή πξάμε (ην βάπηηζκα) δερόκαζηε ηελ θαζαξηόηεηα από ηελ βξσκηά ηεο ακαξηίαο θαη δηά ησλ αηζζεηώλ ε ιακπξόηεηα ησλ αζσκάησλ θαλεξώλεηαη 104. Δπεηδή ν άλζξσπνο είλαη από δύν ζηνηρεία, ςπρή θαη ζώκα θαη έρεη νξαηή θαη αόξαηε θύζε, ν θαζαξηζκόο δηά ηνπ λεξνύ θαη Πλεύκαηνο είλαη δηπιόο. Σν λεξό είλαη ην νξαηό θαη δέρεηαη ην ζώκα, ην Άγην Πλεύκα αγηάδεη ην αζώκαην 105. Γηπιόο είλαη ν θαζαξηζκόο: ην αζώκαην δηά ηνπ αζσκάηνπ, ην ζώκα δηά ηνπ ζσκαηηθνύ. Σν λεξό θαζαξίδεη ην ζώκα, ελώ ην Άγην Πλεύκα ζθξαγίδεη ηελ ςπρή αλαγελλώληαο ηελ θαη εηθόλα θαη θαζ νκνίσζηλ 106 κέζα καο 107, φπσο ην λεξφ δηά ηεο Υάξηηνο ηνπ Πλεύκαηνο θαζαξίδεη ην ζώκα από ηελ ακαξηία θαη ηελ ειεπζεξώλεη από ηελ ζλεηόηεηα 108. Δπίζεο, ζε ζχγρξνλεο καξηπξίεο δηαβάδνκε φηη γηα ην βάπηηζκα ε ύιε είλαη ην λεξό 109, γηαηί νη Άγηεο Γξαθέο πξνζηάδνπλ λα βαπηηζηείο κέζα ζην λεξό 110. Αθόκα απηό πξέπεη λα δηαηεξείηαη ζην βάπηηζκα, ην λα είλαη αγλό λεξό, νύηε αλαθαηεκέλν κε άιια πξάγκαηα νύηε ηερληθό, νύηε άιιν πγξό αιιά απιό θαη θπζηθό λεξό 111. 99 Έλζ αλσηέξσ, 11, 8, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει. 177. 100 Πξβι. Ηεδ. 47:1-12. 101 Βαξλάβα, 11, 10-11, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει. 177-178. 102 Πνηκήλ ηνπ Δξκά, Παξαβνιή 9, 16, 4, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει. 276. 103 Ηνπζηίλνπ ηνπ Φηινζφθνπ θαη Μάξηπξνο, Α Απνινγεηηθόο, 61, 3, ελ B, ηφκ. 3, ζει. 1 104 Γξεγνξίνπ Νχζζεο, Δηο ηελ εκέξα ησλ Φώησλ, Migne, P.G., 46, 581. 105 Γακαζθελνχ, Έθζεζηο. Πεξί πίζηεσο θαη βαπηίζκαηνο, IV, 82, 9, Migne, P.G., 94, 1117. 106 Γελ. 1:26. 107 Γξεγνξίνπ Θενιφγνπ, Οκηιία 40, 11, Migne, P.G., 36, 372. 108 Κπξίιινπ Ηεξνζνιχκσλ, Καηήρεζηο, III, 2, Migne, P.G., 33, 429. 109 Ηεξεκίνπ, (A ), ζηνλ Καξκίξε, Σα Γνγκαηηθά, ηφκ. I, ζει. 388. 110 Κξηηνπνχινπ, θεθ. VII, ζηνλ Καξκίξε, Σα Γνγκαηηθά, ηφκ. II, ζει. 530. 111 Μνγίια, (A 103), ζηνλ Καξκίξε, Σα Γνγκαηηθά, ηφκ. II, ζει. 636.
Πξνθαλψο ην λεξό δελ είλαη ηίπνηε πεξηζζόηεξν παξά λεξό πνπ δελ έρεη ππεξθπζηθή δχλακε κέζα ζηε θχζε ηνπ, αιιά ηελ δέρεηαη από ηελ Υάξη πνπ επινγεί εθ ησλ άλσζελ. Καη φπσο ζηελ παιαηά επνρή ε ξάβδνο ηνπ Μσζή ήηαλ από απιό μύιν δηά ηνπ νπνίνπ ν Θεόο ζέιεζε λα ηειέζεη ηα πςειά θαη κεγάια ζαύκαηα θαη είρε αιιαρζεί ζ έλα εξπεηό ή κεηαηξάπεθε ζε αίκα θαη δηαρώξηζε ηελ ζάιαζζα κε παξόκνην ηξόπν έλαο ρηηώλαο ησλ Πξνθεηώλ, παξ όιν πνπ ήηαλ από δέξκα θαηζηθηνύ αλέδεημε ηνλ Διηζαίν ζε ζαπκαηνπξγφ θαη κεγάιν Πξνθήηε. Όια απηά ήηαλ από άςπρε ύιε πνπ δέρζεθε ζεία δύλακε γηα λα ηειέζνπλ κεγάια ζαύκαηα. Με παξφκνην ηξφπν ην λεξφ ηνπ Αγίνπ Βαπηίζκαηνο αλαγελλά ηνλ άλζξσπν ζε πλεπκαηηθή αλαγέλλεζε 112. Ο Μέγαο Βαζίιεηνο ζπκπέξαηλε φηη εάλ ππάξρεη θάπνηα Υάξηο ζην λεξό, δελ είλαη από ηελ θύζε ηνπ, αιιά ιόγσ ηεο παξνπζίαο ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο 113. Ο άγηνο Κππξηαλφο πίζηεπε φηη ην λεξφ απφ κφλνλ ηνπ δελ κπνξεί λα αγηάζεη ηνλ άλζξσπν, εάλ δελ έρεη ην Άγην Πλεχκα 114. Απφ ηηο δηδαζθαιίεο ηεο Γηδαρήο θαη ηνπ αγίνπ Ηνπζηίλνπ ηνπ Φηινζφθνπ θαη Μάξηπξνο, ζπκπεξαίλεη θαλείο φηη ην λεξφ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζην Βάπηηζκα πξνήξρεην απφ θπζηθή πεγή θαη δελ ρξεηαδφηαλ αγηαζκφ δηά πξνζεπρήο. Απηή ε γλψκε ήηαλ ιφγσ ηεο πίζηεο φηη νη πεγέο αγηάζηεθαλ θαηά ηελ βάπηηζε ηνπ Κπξίνπ 115. πλεπψο, ην απιό λεξό δέρεηαη ηελ δύλακε ηνπ αγηαζκνύ θαη κφλνλ ε επίθιεζε ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο θαη ηνπ Τηνύ θαη ηνπ Παηέξα ήηαλ απαξαίηεηε. Οη πξνζεπρέο θαη επηθιήζεηο γηα ηελ θάζνδν ηνπ Αγίνπ Πλεχκαηνο είλαη νπζηαζηηθέο γηα ηνλ αγηαζκφ ηνπ λεξνχ. Απηφ ην βξίζθνκαη ζηελ εθθιεζηαζηηθή παξάδνζε αθφκα πξηλ ηεο επνρήο ηνπ Σεξηπιηαλνχ 116 θαη ηνπ αγίνπ Κππξηαλνχ 117, πνπ, δηθαηψλνληαο απηή ηελ πξάμε, αλαθέξζεθαλ ζηνλ Ηεδεθηήι 118 ζχκθσλα κε ηνλ νπνίνλ ν Θεφο ππφζρεηαη λα ξαληίζεη ηνπο πηζηνχο κε «θαζαξό λεξό» 119. Ζ ίδηα γλψκε εθθξάδεηαη απφ ηνπο Καλφλεο πνπ απνδίδνληαη ζηνλ άγην Ηππφιπην 120. ε ζπκθσλία κε ηα αλσηέξσ είλαη νη δηαζθαιίεο ηνπ αγίνπ Ακβξνζίνπ 121. χκθσλα κε ηα πην πάλσ, ην λεξφ είλαη έλα νπζηαζηηθφ ζηνηρείν ψζηε ην Βάπηηζκα λα είλαη αμηφπηζην, εθ φζνλ ν Κχξηνο θαη ε Απνζηνιηθή Παξάδνζε πξνζηάδνπλ ηελ ρξήζε ηνπ. Ο ηεξφο Απγνπζηίλνο εξψηεζε: Σί είλαη ην βάπηηζκα ηνπ Υξηζηνύ; Δίλαη ε πιύζε κε θαζαξό λεξό θαη κεξηθέο επηθιήζεηο ιέμεσλ. Δάλ αθαηξέζεηο ην λεξό, δελ ππάξρεη βάπηηζκα εάλ αθαηξέζεηο ηηο ιέμεηο ηεο επίθιεζεο, θαη πάιη δελ ππάξρεη βάπηηζκα 122. 112 Γξεγνξίνπ Νχζζεο, Δηο ηελ εκέξα ησλ Φώησλ, Migne, P.G., 46, 584. 113 Βαζηιείνπ ηνπ Μεγάινπ, Πεξί Αγίνπ Πλεύκαηνο, θεθ. 15, Migne, P.G., 32, 132. 114 Κππξηαλνχ, Epistola 74, 5, migne, P.L., 3, 1178. 115 Κπξίιινπ Ηεξνζνιχκσλ, Καηήρεζηο, III, 2, Migne, P.G., 33, 429. Γακαζθελνχ, Έθζεζηο. Πεξί πίζηεσο θαη βαπηίζκαηνο, IV, 82, 9, Migne, P.G., 94, 1117. Σεξηπιηαλνχ, De Baptismo, 4, migne, P.L., 1, 1311. 116 Σεξηπιηαλνχ, De Baptismo, 4 θαη 5, migne, P.L., 1, 1311 θαη 1313. 117 Κππξηαλνχ, Epistola 70, 1 θαη 3, migne, P.L., 3, 1077 θαη 1080. 118 Ηεδ. 36:24-29. 119 Ηεδ. 36:25. 120 Καλψλ 19, 112 121 Ακβξνζίνπ, De mysteriis, III, 14, migne, P.L., 16, 410. 122 Απγνπζηίλνπ, Δn Johannis evangelium. Tractatus XV, 4, migne, P.L., 35, 1512.
Ζ Οξζφδνμνο Δθθιεζία απαγφξεπζε 123 ηελ ρξήζε άιισλ πγξψλ αληί γηα λεξφ, φπσο ην ιάδη, ηελ άκκν, θ.η.ι. 124. Δπίζεο, ε γλψκε φηη ην Βάπηηζκα είλαη απιά θαη κφλνλ πλεπκαηηθφ θαη εζσηεξηθφ θαη δελ απαηηείηαη λα γίλεηαη κέζα ζην λεξφ, επίζεο θαηαδηθάζηεθε 125. Ο Μεζσινξάο δέρεηαη φηη ε ηέιεζε ηνπ Βαπηίζκαηνο γίλεηαη φρη κφλνλ κέζα ζην λεξφ ή κέζα ζην ιάδη ησλ θαλδχισλ ή κε άκκν ζηελ έξεκν, αιιά, επίζεο ζηνλ αέξα κε ηελ ζεκείσζε ηνπ βξέθνπο κε ην ζεκείν ηνπ Σηκίνπ ηαπξνχ θαη ρσξίο άιιν ζηνηρείν, αιιά απιά κε ηελ επίθιεζε ηεο Θείαο Υάξηηνο 126. Αιιά θαη πάιηλ απηή ε γλψκε δελ είλαη απνδερηή. Απφ ηα πην πάλσ κπνξεί θαλείο λα θαηαιάβεη φηη ην Βάπηηζκα ζηνλ αέξα (αεξνβάπηηζκα) δελ ζεσξείηαη εληειψο θαλνληθφ, αιιά, εάλ ην βξέθνο επηδήζεη, νθείιεη λα βπζηζηεί θαη αλπςσζεί κέζα θαη έμσ απφ ην λεξφ, ζχκθσλα κε ηνλ 51 ν Καλφλα ηνπ αγίνπ Νηθεθφξνπ Κσλζηαληηλνππφιεσο. Δπίζεο, νη Ηεξνί Καλφλεο δειψλνπλ φηη ν άλζξσπνο πνπ βαπηίζηεθε κε ην αεξνβάπηηζκα ή ην βάπηηζκα ησλ θιηληθψλ, δελ κπνξεί λα ρεηξνηνλεζεί, γηαηί ην βάπηηζκά ηνπ ήηαλ εμ αλάγθεο 127 θαη δελ έγηλε κε ηελ ειεπζέξα ηνπ ζέιεζε. 2. Οι ηπειρ καηαδύζειρ και αναδύζειρ μέζα και έξω από ηο νεπό Ζ αξραία πξάμε ηνπ Βαπηίζκαηνο ήηαλ πάληνηε ηξεηο θαηαδχζεηο θαη αλαδχζεηο κέζα θαη έμσ απφ λεξφ 128. Απηή ε πξάμε δελ επηβάιιεηαη κφλνλ απφ ην ειιεληθφ ξήκα βαπηίδσ πνπ ζεκαίλεη ην λα εκβπζηζηεί θαλείο εμ νινθιήξνπ κέζα ζην λεξφ, αιιά καξηπξείηαη αθφκα απφ ην βάπηηζκα ηνπ αγίνπ Ησάλλνπ ηνπ Πξνδξφκνπ θαη Βαπηηζηή, ν νπνίνο «ἦλ δὲ θαὶ Ἰσάλλεο βαπηίδσλ ἐλ Αἰλὼλ ἐγγὺο ηνῦ αιείκ, ὅηη ὕδαηα πνιιὰ ἦλ ἐθεῖ, θαὶ παξεγίλνλην θαὶ ἐβαπηίδνλην» 129 θαη «θαὶ βαπηηζζεὶο ὁ Ἰεζνῦο ἀλέβε εὐζὺο ἀπὸ ηνῦ ὕδαηνο» 130. ηελ πεξίπησζε ηνπ βαπηίζκαηνο ηνπ επλνχρνπ ηεο Αηζηνπίαο «ὅ ηε Φίιηππνο θαὶ ὁ εὐλνῦρνο, θαὶ ἐβάπηηζελ αὐηόλ» 131. Ζ πιήξε θαηάδπζε κέζα ζην λεξφ απαηηείηαη γηαηί ζπκβνιίδεη ηελ ζπζηαχξσζε θαη ε ζπληαθή εθείλνπ πνπ βαπηίδεηαη κε ηνλ Ηεζνχ Υξηζηφ θαη «εἰ γὰξ ζύκθπηνη γεγόλακελ η ὁκνηώκαηη ηνῦ ζαλάηνπ αὐηνῦ, ἀιιὰ θαὶ ηῆο ἀλαζηάζεσο ἐζόκεζα» 132, θαη «ζπληαθέληεο αὐη ἐλ η βαπηίζκαηη» 133. Μ άιια ιφγηα, κηκνύκεζα ηελ ηαθή ηνπ Υξηζηνύ δηά ηνπ βαπηίζκαηνο. Γηόηη ηα ζώκαηα εθείλσλ πνπ βαπηίδνληαη ζάπηνληαη θαη ην λεξό πξνζθέξεη ηελ εηθόλα ηνπ ζαλάηνπ, όπσο ν ηάθνο δέρεηαη ην ζώκα 134. Καη ν Αξρεγόο ηεο δσήο καο ν ζάλαηνο ηνπ 123 Σξεκπέια, Γνγκαηηθή, ηφκ. III, ζει. 82. Πξβι. Ott, Precis, ζει. 491. 124 Moschus, Leimon, θεθ. 176, Migne, P.G., 87, 3014. Νηθεθφξνπ, Δθθιεζηζηηθή Ηζηνξία, βηβιίν 3, 27, Migne, P.G., 145, 973. 125 Γπνβνπληψηε, Σα Μπζηήξηα, ζει. 52. 126 Μεζνισξά, πκβνιηθή, II, ζει. 201. 127 χλνδν Νενθαηζαξείαο, Καλψλ 12. 128 Μεηζνπνχινπ, Θέκαηα, ζει. 308. 129 Ησάλ. 3:23. 130 Μαηζ. 3:16. Μάξθ. 1:10. 131 Πξάμεηο 8:38, 39. 132 Ρσκ. 6:5. 133 Κνι.. 2:12. 134 Βαζηιείνπ ηνπ Μεγάινπ, Πεξί Αγίνπ Πλεύκαηνο, θεθ. 15, Migne, P.G., 32, 129.
Υξηζηνύ έγηλε ε θνηλή θύζε, ε κίκεζε ηνπ ζαλάηνπ εληππώλεηαη ζηε γεηηνληθή ύιε, δειαδή ζην λεξφ 135. Ο άγηνο Ησάλλεο ν Υξπζφζηνκνο παξαηήξεζε φηη κέζα ζην λεξό ηεινύληαη ζεία ζύκβνια, ηάθνο θαη ζάλαηνο θαη αλάζηαζε θαη δσή, θαη όια απηά γίλνηαη ηαπηόρξνλα. Όπσο ν ηάθνο, δηά ηνπ λεξνύ, θξύβεηαη ε ηαθή ηνπ παιαηνύ αλζξώπνπ ηόηε, αλεξρόκελνο, ε λέα δσή αλπςώλεηαη. Γηόηη, όπσο είλαη εύθνιν γηα καο λα βαπηηζηνύκε θαη λα αλαζηεζνύκε, κε παξόκνην ηξόπν είλαη εύθνιν γηα ηνλ Θεό λα ζάςεη ηνλ παιαηό άλζξσπν θαη λα αλαζηήζεη ηνλ λεό 136. Απηή ε θαηάδπζε κέζα ζην λεξφ γίλεηαη ηξεηο θνξέο θαη παξ φιν πνπ είλαη αιήζεηα φηη ζηελ Καηλή Γηαζήθε, απφ ηελ αξρή, δελ έρνκε απνδείμεηο γηα ηηο ηξεηο θαηαδχζεηο κέζα ζην λεξφ, έρνκε ηηο καξηπξίεο ηνπ Σεξηπιηαλνχ 137 θαη ηεο Γηδαρήο 138. Ο 50 νο Καλφλαο ησλ αγίσλ Απνζηφισλ νξίδεη φηη εάλ θάπνηνο Δπίζθνπνο ή Πξεζβύηεξνο δελ βαπηίδεη ηξεηο θνξέο, αιιά κία, αο θαζαηξεζεί 139. Απηή ε ηξηηή θαηάδπζε κέζα ζην λεξφ, ζχκθσλα κε ηνλ Σεξηπιηαλφ, εηειείην ζηελ ηηκή ηεο Αγίαο Σξηάδνο 140. Ο άγηνο Ησάλλεο ν Υξπζφζηνκνο παξαηήξεζε φηη απηή ε ηξηηή θαηάδπζε θαη αλάδπζε ηειείηαη ώζηε λα κάζεηο όηη ε δύλακε ηνπ Παηέξα θαη ηνπ Τηνύ θαη ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο εθπιεξώλεηαη. Γη απηφ ηνλ ιφγνλ θαηαλνήηαη γηαηί ζε θάζε θαηάδπζε επηθαινχκαζηε ην φλνκα θάζε Πξνζψπνπ ηεο Αγίαο Σξηάδνο 141. χκθσλα κε ηνπο αγίνπο Παηέξεο, ε ηξηηή θαηάδπζε θαη αλάδπζε δειψλεη δηά ζπκβόινπ ηελ ηξηήκεξν ηαθή ηνπ Υξηζηνύ. Γηόηη, όπσο ν σηήξαο παξέκεηλε γηα ηξεηο κέξεο θαη ηξεηο λύρηεο κέζα ζηε γε, κε παξόκνην ηξόπν 142 εθείλνη πνπ βαπηίδνληαη κηκνχληαη δηά ησλ ηξηψλ θαηαδχζεσλ απηή ηελ ηξηήκεξε ηαθή θαη νη ηξεηο κέξεο ηαθήο ηνπ Κπξίνπ δειώλεη ην βάπηηζκα δηά ησλ ηξηώλ θαηαδύζεσλ 143. Καη όπσο Δθείλνο, ν άλζξσπνο εθ ησλ άλσζελ ν Κχξηφο καο εμ νπξαλνχ κεηά από ηελ επίγεηα ζέζε θαη ηξηήκεξν ηαθή, αλαζηήζθε πάιηλ ζηε δσή κε παξφκνην ηξφπν ν θαζέλαο πνπ βαπηίδεηαη ζηνλ ζάλαηφ Σνπ αληί ηεο γεο επηρύλεηαη κε λεξό θαη ελδύεηαη κε ην ζηνηρείν ηξεηο θνξέο (κηκνχκελνο) ηελ ηξηήκεξν Αλάζηαζε 144. Ο Μέγαο Βαζίιεηνο παξαηήξεζε, φηη ζηηο ηξεηο θαηαδύζεηο θαη ίζεο επηθιήζεηο, ην κέγα κπζηήξην ηνπ Βαπηίζκαηνο ηειεηνπνηείηαη, κε ζθνπό ώζηε ν ηύπνο ηνπ ζαλάηνπ εληππσζεί θαη ε παξάδνζε ζηε γλώζε ηνπ Θενύ δνζεί ζ εθείλεο ηηο ςπρέο πνπ βαπηίδνληαη 145. 135 Γξεγνξίνπ Νχζζεο, Καηήρεζηο, θεθ. 35, Migne, P.G., 45, 88. 136 Υξπζνζηφκνπ, Δηο Ησάλλελ, Οκηιία 25, 2, Migne, P.G., 59, 151. 137 Σεξηπιηαλνχ, Adversus Praxeam, 26, migne, P.L., 2, 213. Σνπ ηδίνπ, De coron. militiae, 3, migne, P.L., 2, 98. 138 Γηδαρή, 7, 2-3, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει. 153. 139 50 νο Καλψλ ησλ Αγίσλ Απνζηφισλ, Pedalion, ζει. 81-91 140 Σεξηπιηαλνχ, Adversus Praxeam, 26, migne, P.L., 2, 213. 141 Υξπζνζηφκνπ, Δηο Ησάλλελ, Οκηιία 25, 2, Migne, P.G., 59, 151. 142 Κπξίιινπ Ηεξνζνιχκσλ, Καηήρεζηο Μπζηαγσγία, II, 4, Migne, P.G., 33, 1080. 143 Γακαζθελνχ, Έθζεζηο. Πεξί πίζηεσο θαη βαπηίζκαηνο, IV, 82, 9, Migne, P.G., 94, 1117. 144 Γξεγνξίνπ Νχζζεο, Καηήρεζηο, θεθ. 35, Migne, P.G., 45, 88. 145 Βαζηιείνπ ηνπ Μεγάινπ, Πεξί Αγίνπ Πλεύκαηνο, θεθ. 15, Migne, P.G., 32, 132. Πξβι. Ηεξεκίνπ, Απάληεζε II, 4 Κξηηνπνχινπ, θεθ. 7 Μνγίια, A 103, ζηνλ Καξκίξε, Σα Γνγκαηηθά, ηφκ. II, ζει. 459, 530 θαη 636. Καιιίζηνπ Α Παηξηάξρνπ Κσλζηαληηλνππφιεσο, ζηνλ Miclosich, Acta, ηφκ. I, ζει. 439.
3. Ένα Βάπηιζμα, μη επαναλαμβανόμενο Οη Γηδαζθαιίεο ηεο Οξζνδφμνπ Δθθιεζίαο βαζίδνληαη ζ απηή ηε ζρέζε κεηαμχ Βαπηίζκαηνο θαη ηνπ Θαλάηνπ, ηεο Σαθήο θαη ηεο Αλάζηαζεο ηνπ Κπξίνπ θαη σηήξα καο Ηεζνχ Υξηζηνχ, ηνπ Τηνχ ηνπ Θενχ. Δπί πιένλ, ην Βάπηηζκα ηειείηαη κφλνλ κία θνξά θαη ζε θακία πεξίπησζε, εθ φζνλ είλαη θαλνληθφ, δελ επαλαιακβάλεηαη. ηελ Καηλή Γηαζήθε δηαπγέζηαηα δηαθεξχζζεηαη, φηη ππάξρεη «εἷο Κύξηνο, κία πίζηηο, ἓλ βάπηηζκα» 146. Τπάξρεη έλαο Κχξηνο πνπ ζηαπξψζεθε γηα καο θαη ζάθηεθε θαη αλαζηήζεθε. Δπνκέλσο, εκείο γλσξίδνκε ην ζσηήξην βάπηηζκα γηαηί έλαο είλαη ν ζάλαηνο γηα όιν ηνλ θόζκν θαη κία είλαη ε αλάζηαζε ησλ λεθξώλ, ηνπ νπνίνπ ν ηύπνο είλαη ην βάπηηζκα 147. Σν βάπηηζκα είλαη αθόκα ζηαπξόο. Ο παιαηόο άλζξσπνο ζπζηαπξώλεηαη θαη εκείο γηλόκαζηε ζηελ νκνίσζε ηνπ ζαλάηνπ ηνπ Υξηζηνύ θαη ζπλζαπηόκαζηε κε ηνλ Υξηζηό δηά ηνπ βαπηίζκαηνο. Όπσο ν Υξηζηόο πέζαλε πάλσ ζηνλ ηαπξό, κε παξόκνην ηξόπν εκείο πεζαίλνκε κέζα ζην βάπηηζκα, όρη θαηά ηε ζάξθα, αιιά σο πξνο ηελ ακαξηία. Βιέπε ζάλαην θαη ζάλαην Δθείλνο πέζαλε ζηε ζάξθα, εκείο πεζαίλνκε ζηελ ακαξηία 148. Αθξηβψο γη απηφ ηνλ ιφγνλ, φπσο ν ζάλαηνο ηνπ Υξηζηνχ, ην βάπηηζκα έγηλε ζεκαληηθφ, εθ φζνλ ν έλαο ζάλαηνο ηνπ Υξηζηνχ θαη ε κνλαδηθή Θπζία Σνπ ήηαλ πεξηζζφηεξν αξθεηφο γηα λα ηειεηνπνηήζεη εθείλνπο πνπ αγηάδνληαη. Χο έλα πξέπεη λα παξακείλεη έλα. Δθείλνη πνπ κπνύληαη θαη ηνικνύλ λα βαπηηζηνύλ γηα δεύηεξε θνξά αλαζηαπξώλνπλ ηνλ Κύξην, θνλεύνληαο γηα δεύηεξε θνξά Δθείλνλ, εκπαίδνληαο ην ζείν, θνξντδεύνληαο ηα άγηα, βιαζζεκώληαο ην Άγην Πλεύκα θαη αηηκάδνληαο ην άγην Αίκα σο λα ήηαλ θνηλό 149. Αιεζηλά, εθ φζνλ δερφκαζηε φηη ν ζάλαηνο ηνπ Υξηζηνχ πξνζθέξζεθε σο κία Θπζία κηά γηα πάληα, κία πξνζθνξά ηειεηνπνηώληαο δηά ηνπ Κπξίνπ εθείλνπο πνπ αγηάδνληαη γηα πάληα εκείο νθείινκε λα δερηνχκε φηη ην Βάπηηζκα, πνπ ειθχεη ηελ δχλακή ηνπ απφ ηνλ ζάλαην ηνπ Υξηζηνχ, εθ φζνλ ηειείηαη θαλνληθά, είλαη απφιπην θαη ζε θακία πεξίπησζε δελ επαλαιακβάλεηαη. Γηόηη, όπσο ν Υξηζηόο ππόθεξε κία θνξά, κε παξόκνην ηξόπν δελ κπνξνύκε λα έρνπκε θνηλσλία κε ηα Πάζε Σνπ παξά κόλνλ γηα κία θαη κόλνλ θνξά 150. Όπσο ν Υξηζηόο δελ κπνξεί λα ζπζηαζηεί δύν θνξέο (γηαηί απηό είλαη ην παξάδεηγκά Σνπ) κε παξόκνην ηξόπν νύηε εκείο κπνξνύκε λα βαπηηζηνύκε δύν θνξέο 151. Υσξίο θακία ακθηβνιία, εθείλνη πνπ δελ δέρνληαη έλα θαλνληθφ Βάπηηζκα πνπ ηνπο θαζαξίδεη θαη αλαγελλά κφλνλ κία θνξά, βξίζθνληαη θάησ απφ βιάζθεκν πηζηεχσ ηνπ φηη δελ είλαη αξθεηφ λα κεηέρνπλ ζηνλ ζάλαην ηνπ Υξηζηνχ, έρνληαο πλεπκαηηθά ζπζηαπξσζεί καδί Σνπ. Ζ πίζηε ηνπο ζην Άγην Βάπηηζκα θαη ηα ηεξά σθέιε ηνπ εκθαλίδεηαη λα είλαη ιαλζαζκέλε ιφγσ ηεο έκκεζεο δηζπηζηίαο ζηε δχλακε ηνπ ζαλάηνπ ηνπ Υξηζηνχ πάλσ ζην ηαπξφ. 4. Σο Βάπηιζμα δια πανηιζμού και έκσςζηρ 146 Δθεζ. 4:5. 147 Βαζηιείνπ ηνπ Μεγάινπ, Πεξί Αγίνπ Πλεύκαηνο, θεθ. 15, Migne, P.G., 32, 129. 148 Υξπζνζηφκνπ, Δηο Δβξαίνπο, Οκηιία 9, 3, Migne, P.G., 63, 79. 149 Απνζηνιηθέο Γηαηάμεηο, VI, 15, 4, ελ B, ηφκ. 2, ζει. 104. 150 Θενδσξήηνπ Κχξνπ, Πξνο Δβξαίνπο, 6:6, Migne, P.G., 82, 717. 151 Υξπζνζηφκνπ, Δηο Δβξαίνπο, Οκηιία 9, 3, Migne, P.G., 63, 79.
Ζ πξάμε ηεο Ρσκαηνθαζνιηθήο ή Λαηηληθήο ή Παπηθήο εθθιεζίαο, ζχκθσλα κε ηελ νπνία αληηθαζηζηά ηηο ηξεηο θαηαδχζεηο θαη αλαδχζεηο κέζα θαη έμσ απφ ην λεξφ κε ηε γελίθεπζε ηνπ Βαπηίζκαηνο δηά ξαληηζκνχ ή έθρπζε, ήηαλ γλσζηή ζηελ αξραία Δθθιεζία φπσο αλαθέξεηαη ζηε Γηδαρή 152 παξ φιν πνπ εθαξκνδφηαλ κφλνλ ζε εμαηξεηηθέο πεξηζηάζεηο, εηδηθά ζε θιηλίξεηο ή εμαηξεηηθά αζζελείο, φηαλ ήηαλ αδχλαηνλ λα εκβπζηζηνχλ κέζα ζην λεξφ. Απηφ είλαη ην Βάπηηζκα ησλ Αζζελψλ ή Κιηληθψλ. Όκσο, ην γεγνλφο φηη ην Βάπηηζκα κε θαηάδπζε θαη αλάδπζε ήηαλ ην θαλνληθφ, καξηπξείηαη απφ ηα πνιπάξηζκα βαπηηζηήξηα πνπ δηαηεξήζεθαλ ζηελ Ηηαιία θαη γεληθά ζηε Γπηηθή Δπξψπε. Αιιά, αθφκα ζηε Γχζε, ην Βάπηηζκα δηά ξαληηζκνχ ή έθρπζεο εζεσξείην ακθίβνιν, φπσο απνδεηθλχεαηη απφ ηα εηδηθά ζπγγξάκκαηα ηνπ αγίνπ Κππξηαλνχ 153. ηελ Αλαηνιή, ην Βάπηηζκα δηά έθρπζεο ή ησλ θιηληθψλ αλαγλσξίδεην παξ φιν πνπ εθείλνη πνπ δέρζεθαλ ηέηνηνπ είδνπο Βαπηίζκαηνο απεθιείνλην απφ ηελ Ηεξνζχλε 154. 5. Ο μόνορ κανονικόρ και αξιόπιζηορ ηύπορ επίκληζηρ Ο ηχπνο επίθιεζεο θαηά ην Βάπηηζκα είλαη ζχκθσλα πξνο ην Δπαγγέιην ηνπ Αγίνπ Μαηζαίνπ 155, ηα ιόγηα ηνπ Υξηζηνύ λα βαπηίζνπλ ζην όλνκα ηνπ Παηέξα θαη ηνπ Τηνύ θαη ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο, ελψ όινη εθείλνη πνπ δελ εβαπηίδνλην ζηελ Αγία Σξηάδα νθείινπλ λα αλαβαπηίδνληαη 156. Ο άγηνο Αζαλάζηνο Αιεμαλδξείαο δήισζε φηη εθείλνο πνπ θαθνκεηαρεηξηζηεί θάηη από ηελ Αγία Σξηάδα θαη βαπηίδεηαη κόλνλ ζην όλνκα ηνπ Παηέξα ή κόλνλ ζην όλνκα ηνπ Τηνύ ή ρσξίο ην Άγην Πλεύκα, αιιά κόλνλ ζηνλ Παηέξα θαη ηνλ Τηό, δελ δέρεηαη ηίπνηα, αιιά παξακέλεη άδεηνο θαη αηειήο. Γηόηη ε ηειείσζε επηηπγράλεηαη κόλνλ ζηελ Αγία Σξηάδα 157. Αιεζηλά εμ αξρήο, ηα ιφγηα ηνπ Υξηζηνχ ππήξμαλ ν ηχπνο επίθιεζεο, ηνλ νπνίνλ εηζήγαγε κεηά απφ ηελ αγία θαη έλδνμν Αλάζηαζή Σνπ, φπσο καξηπξείηαη ζηε Γηδαρή θαη πνπ θαηά γξάκκα δειψλεη λα βαπηίδεηο ζην όλνκα ηνπ Παηέξα θαη ηνπ Τηνύ ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο 158. Ο άγηνο Ηνπζηίλνο ν Φηιφζνθνο θαη Μάξηπο επηβεβαίσζε φηη ζην όλνκα ηνπ Παηέξα ησλ όισλ θαη δεζπόηε Θεό θαη ηνπ σηήξα καο Ηεζνύ Υξηζηνύ θαη ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο ηέιεζε ηελ πιύζε κέζα ζε λεξό 159. 152 Γηδαρή, 7, 3, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει. 153. 153 Κππξηαλνχ, Epistola 76, 12-13, migne, P.L., 3, 1195-1196. 154 χλνδνο Νενθαηζαξείαο, Καλψλ 12. Κνξλειίνπ Πάπα, Δπηζηνιή πξνο Φώηηνλ Αληηνρείαο, ζηνλ Δπζέβην, Δθθιεζηαζηηθή Ηζηνξία, VI, 43, 14, Migne, P.G., 20, 621. 155 Μαηζ. 28:19. Πξβι. Πιάησλνο Μφζραο, Οξζόδνμνο Γηδαζθαιία, ζει. 146-147. Γνζηζένπ Ηεξνπζνιχκσλ, Οκνινγία, θεθ. 16, ζει. 39. Μεηζνπνχινπ, Θέκαηα, ζει. 308. 156 Γακαζθελνχ, Έθζεζηο. Πεξί πίζηεσο θαη βαπηίζκαηνο, IV, 82, 9, Migne, P.G., 94, 1117. 157 Αζαλαζίνπ Αιεμαλδξείαο, Πξνο εξαπίσλα, Δπηζηνιή I, 30, Migne, P.G., 26, 597. 158 Γηδαρή, 7, 1, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει. 153. 159 Ηνπζηίλνπ ηνπ Φηινζφθνπ θαη Μάξηπξνο, Α Απνινγεηηθόο, 61, 3, ελ B, ηφκ. 3, ζει. 194.
Ο Σεξηπιηαλφο κε αλαθνξά απηφλ ηνλ Σξηαδηθφ ηχπν επίθιεζεο απφ ηνλ ίδην ηνλ Κχξην πνπ πξφζηαμε ηνπο Μαζεηέο Σνπ λα βαπηίδνπλ κέζα ζε λεξφ θαη ηνλ ηχπν 160, δηαπγέζηαηα ζέηεη ην δήηεκα ηεο επίθιεζεο 161. Ο άγηνο Κππξηαλφο δηαθήξπμε φηη ην Βάπηηζκα πνπ ηειείηαη κφλνλ ζην φλνκα ηνπ Κπξίνπ καο Ηεζνχ δελ επαξθεί γηαηί ν ίδηνο ν Υξηζηφο πξφζηαμε φηη ηα έζλε λα βαπηίδνληαη ζηελ πιήξε θαη ελσκέλε Σξηάδα 162. Ο Χξηγέλεο αλαγλψξηδε σο ην κφλνλ θαη λφκηκν Βάπηηζκα, εθείλν πνπ ηειείηαη ζην φλνκα ηεο Αγίαο Σξηάδνο 163. Οη Απνζηνιηθέο Γηαηάμεηο καο ππελζπκίδνπλ φηη ν Κύξηόο καο καο πξόζηαμε, ιέγνληαο: πνξεπζέληεο καζεηεύζαηε πάληα ηὰ ἔζλε, βαπηίδνληεο αὐηνὺο εἰο ηὸ ὄλνκα ηνῦ Παηξὸο θαὶ ηνῦ Τἱνῦ θαὶ ηνῦ Ἁγίνπ Πλεύκαηνο 164. Αιινχ νη πηζηνί πξνηξέπνληαη λα κε δερηνύλ ην βάπηηζκα ησλ αηξεηηθώλ, αιιά εθείλν πνπ δίδεηαη από ηνπο ηεξείο ζην όλνκα ηνπ Παηέξα θαη ηνπ Τηνύ θαη ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο 165. Απηφο ν ηχπνο ηεο Σξηαδηθήο επίθιεζεο θαηά ην Βάπηηζκα εκθαλίδεηαη λα είλαη ζπλερέο θαη αδηάθνπν απφ ηελ επνρή ησλ ζπγγξαθέσλ ησλ Απνζηνιηθψλ Παηέξσλ κέρξη ηνλ 4 ν αηψλα. Απ εθεί θαη πέξα ζπλερίζηεθε απφ ηνπο αγίνπο Παηέξεο κέρξη ζήκεξα. ηελ Καηλή Γηαζήθε αλαθέξεηαη φηη ην Βάπηηζκα εηειείην: «ἐπὶ η ὀλόκαηη Ἰεζνῦ Υξηζηνῦ εἰο ἄθεζηλ ἁκαξηηῶλ» 166, «εἰο ηὸ ὄλνκα ηνῦ Κπξίνπ Ἰεζνῦ» 167, «ἐλ η ὀλόκαηη ηνῦ Κπξίνπ» 168, «εἰο Υξηζηὸλ Ἰεζνῦλ» 169 ή «εἰο Υξηζηὸλ» 170. Όκσο, ν άγηνο Ησάλλεο ν Γακαζθελφο νξζά παξαηήξεζε φηη ην βάπηηζκα ζηνλ Υξηζηό θαλεξώλεη ην λα βαπηίδεηο εθείλνπο πνπ πηζηεύνπλ ζ Απηόλ γηαηί, εάλ νη ζείνη Απόζηνινη ιέγνπλ όηη ζηνλ Υξηζηό θαη ζηνλ ζάλαηό Σνπ βαπηηζηήθακε, ηόηε ε επίθιεζε δελ ζα πξέπεη γίλεηαη όπσο είλαη, αιιά εθείλνο ν ηύπνο ηνπ ζαλάηνπ ηνπ Υξηζηνύ είλαη ην Βάπηηζκα 171. Καηά ζπλέπεηα, ην λα βαπηηζηεί θαλείο ζην φλνκα ηνπ Κπξίνπ Ηεζνχ ή ζηνλ Υξηζηφ Ηεζνχ δελ ζεκαίλεη φηη ην Βάπηηζκα δφζεθε κε ηελ επίθιεζε κφλνλ ηνπ νλφκαηνο ηνπ Κπξίνπ καο, αιιά ζχκθσλα πξνο ηελ ηάμε θαη πιήξε απνδνρή ησλ Γηδαρψλ ηνπ Ηεζνχ Υξηζηνχ θαη πάλσ ζ απηή ηελ πίζηε εθείλσλ πνπ πίζηεςαλ ζ Απηφλ. 160 Σεξηπιηαλνχ, De Baptismo, XIII, migne, P.L., 1, 1323. 161 Σνπ ηδίνπ, Adversus Praxeam, XXVI, migne, P.L., 2, 213. 162 Κππξηαλνχ, Epistola LXXIII, 18, migne, P.L., 3, 1166. 163 Χξηγέλνπο, Δηο Ρσκαίνπο 5, 8, Migne, P.G., 14, 1039. Tνπ ηδίνπ, Δηο Ησάλλελ, 6, 17, Migne, P.G., 14, 257. 164 Απνζηνιηθέο Γηαηάμεηο, VII, 40, 3, ελ B, ηφκ. 2, ζει. 134. 165 Έλζ αλσηέξσ, VI, 15, 1, ελ B, ηφκ. 2, ζει. 104. 166 Πξάμεηο 2:38. 167 Πξάμεηο 8:16 19:5. 168 Πξάμεηο 10:48. 169 Ρσκ. 6:3. 170 Γαι. 3:27. 171 Γακαζθελνχ, Έθζεζηο. Πεξί πίζηεσο θαη βαπηίζκαηνο, IV, 82, 9, Migne, P.G., 94, 1117.
χκθσλα πξνο ηελ Γηδαρή, ην Βάπηηζκα ραξαθηεξίζηεθε λα γίλεηαη ζην όλνκα ηνπ Κπξίνπ 172... έρνληαο ηειεζηεί φπσο πεξηγξάθεηαη ζην 7 ν θεθάιαην πνπ θαηά γξάκκα νξίδεη λα ηειείηαη κε ηελ επίθιεζε ηνπ νλφκαηνο ησλ ηξηψλ Πξνζψπσλ ηεο Θεφηεηαο 173. Δμ άιινπ, φπσο αλαθέξακε πην πάλσ, έλαο Δπίζθνπνο ή Πξεζβχηεξνο πνπ βαπηίδεη κφλνλ ζην έλα βάπηηζκα, πνπ δίδεηαη ζην ζάλαην ηνπ Κπξίνπ αλαζεκαηίδεηαη απφ ηνλ 50 ν Καλφλα ησλ αγίσλ Απνζηφισλ 174. Ο άγηνο Δηξελαίνο Λνπγδνχλσλ παξαηήξεζε φηη ζην φλνκα ηνπ Υξηζηνχ, θαηαλνείηαη λα ζπκπεξηιακβάλεηαη φιε ε Αγία Σξηάδα : Δθείλνο πνπ κπξψλεηαη θαη Δθείλνο πνπ κπξψζεθε θαη Δθείλνο δηά ηνπ Οπνίνπ κπξψζεθε. Δλψ ν Παηέξαο κχξσλε, ν Τηφο κπξσλφηαλ κε ην Πλεχκα πνπ είλαη ην Μχξν 175. Απηή ήηαλ ε δηαθήξπμε ηνπ αγίνπ Ακβξνζίνπ Μεδηνιάλσλ, ζχκθσλα κε ηνλ νπνίνλ, εθείλνο πνπ νλνκάδεη απιά θαη κφλνλ έλα Όλνκα δηαθεξχηηεη φιε ηελ Σξηάδα 176. Όκσο, απηέο νη απφςεηο δελ ππνλννχλ απαξαίηεηα φηη ην Βάπηηζκα κπνξεί λα ηειεζηεί θαλνληθά κε ηελ επίθιεζε ηνπ νλφκαηνο κφλνλ ηνπ Υξηζηνχ, φπσο ν άγηνο Δηξελαίνο Λνπγδνχλσλ καξηχξεζε φηη ηελ ψξα ηνπ Βαπηίζκαηνο ε επίθιεζε γίλεηαη ζηα Ολφκαηα ησλ ηξηψλ Πξνζψπσλ ηεο Αγίαο Σξηάδνο 177. Ο Μέγαο Βαζίιεηνο ππνζηήξημε ηελ άπνςε φηη ην φλνκα ηνπ Υξηζηνχ είλαη ηαπηφρξνλα κία νκνινγία πξνο φιε ηελ Θεφηεηα, δηφηη ππνδειψλεη ηελ ίδηα ζηηγκή ηνλ Παηέξα ν Οπνίνο κχξσζε ηνλ Τηφλ ν Οπνίνο κπξψζεθε θαη ην Άγην Πλεχκα δηά ηνπ Οπνίνπ κπξψζεθε. Αθφκα, ην Βάπηηζκα δελ πξέπεη λα ρνξεγείηαη κε ηελ επίθιεζε κφλνλ ηνπ νλφκαηνο ηνπ Υξηζηνχ, αιιά ζηα νλφκαηα ησλ ηξηψλ Πξνζψπσλ ηεο Αγίαο Σξηάδνο 178. Ο άγηνο Κχξηιινο Αιεμαλδξείαο έγξαςε: Βαπηηζηήθακε πξαγκαηηθά ζην Όλνκα ηνπ Παηέξα θαη ηνπ Τηνύ θαη ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο. Δάλ πεηο όηη βαπηηζηήθακε ζην Υξηζηό, δελ ζα βξίζθεζαη έμσ από ηελ αιήζεηα. Μ άιια ιφγηα, ν άγηνο Κχξηιινο επαιήζεπζε φηη ε έθθξαζε ζην Βάπηηζκα ηνπ Υξηζηνύ ζεκαίλεη ηελ επίθιεζε θαηά ην Βάπηηζκα ησλ Ολνκάησλ ηεο Αγίαο Σξηάδνο. Δμεγψληαο απηφ, ζπκπέξαηλε φηη επεηδή κέζα ζηνλ Παηέξα είλαη ν Τηόο, κέζα ζηνλ Τηό είλαη ν Παηέξαο, αιεζηλά κέζα ζηνπο δύν είλαη ην Άγην Πλεύκα, ιόγσ ηεο ηαπηόηεηαο ηεο Οπζίαο, θαη αθόκα εάλ θάπνηνο νλνκάζεη ηελ δύλακή ηνπο ζεσξεηηθά, έθακε ηελ επίθιεζε όισλ 179. Λακβάλνληαο ππ φςε φηη ν ηχπνο ηεο Σξηαδηθήο επίθιεζεο είλαη απφιπηα δσηηθή γηα ηελ εγθπξφηεηα ηνπ Βαπηίζκαηνο, γίλεηαη θαηαλνεηφ φηη όπνηνο δελ είρε βαπηηζηεί ζην Όλνκα ηεο Αγίαο Σξηάδνο πξέπεη λα αλαβαπηηζηεί 180. Έλα Βάπηηζκα πνπ δελ 172 Γηδαρή, 9, 5, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει. 154. 173 Έλζ αλσηέξσ, 7, 1 θαη 3, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει. 153. 174 Pedalion, ζει.81 175 Δηξελαίνπ, Αηξέζεηο, βηβιίν III, θεθ. 18, 3, Migne, P.G., 7, 934. Πξβι. Έλζ αλσηέξσ, ζηνλ Υαηδεεθξαηκίδε, ζει. 240. 176 Ακβξνζίνπ, De Spiritus Sanctus, I, 44, ζηνλ Tixeront, Histoire, ηφκ. II, ζει. 113. 177 Δηξελαίνπ, Αηξέζεηο, βηβιίν III, θεθ. 17, 1, Migne, P.G., 7, 929. Πξβι. Έλζ αλσηέξσ, ζηνλ Υαηδεεθξαηκίδε, ζει. 237. 178 Βαζηιείνπ ηνπ Μεγάινπ, Πεξί Αγίνπ Πλεύκαηνο, XXII, 28, Migne, P.G., 32, 116. 179 Κπξίιινπ Αιεμαλδξείαο, Πξνο Ρσκαίνπο, Migne, P.G., 74, 792. 180 Γακαζθελνχ, Έθζεζηο. Πεξί πίζηεσο θαη βαπηίζκαηνο, IV, 82, 9, Migne, P.G., 94, 1117.