ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 Α. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ... 3 I. Γενικά... 3 II. Αρχαία δίκαια...... 3 III. Βυζαντινό δίκαιο... 7 IV. Μεταβυζαντινό δίκαιο... 8 V. Προεργασία του Αστικού Κώδικα........ 12 VI. Κριτική ανασκόπηση... 14 VII. Συγκριτική επισκόπηση... 15 Vila. Γερμανία... 15 νΐΐβ. Γαλλία... 18 νΐΐγ. Μεγάλη Βρετανία... 21 VII6. Ελβετία... 22 νΐΐε. Αυστρία...... 23 νΐΐστ. Πρώην σοσιαλιστικές χώρες... 24 νΐΐζ. Αλλες χώρες... 25 Β. Η ΙΣΟΝΟΜΙΑ ΤΩΝ ΑΥΟ ΦΥΛΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΥΖΥΓΩΝ... 26 I. Γενικά... 26 II. Η ισονομία.... 26 III. Αποχρώντες λόγοι αποκλίσεων... 28 IV. Ισονομίά και οικογένεια... 29 V. Κοινοκτημοσύνη ή περιουσιακή αυτοτέλεια;... 29 V α. Γενικά... 29 V β. Ο χαρακτήρας της συμμετοχής στα αποκτήματα..... 30 V γ. Ενότητα ή ατομικότητα... 31 V δ. Απλότητα ή πολυπλοκότητα... 32 V ε. Περιουσιακά συστήματα και διαζύγιο... 33 V στ. Περιουσιακές σχέσεις και ισονομία... 33 V ζ. Η εξασφάλιση των τρίτων... 35 V η. Επιπτώσεις στα παιδιά... 36
V θ. Σχέση με κληρονομιά... 36 V ι. Διεθνές δίκαιο... 37 V ια. Η ιδεολογική διάσταση... 37 Γ. Η ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ... 41 I. Γενικά... 41 II. Προσδοκία...,......... 41 III. Διπλή φύση... 43 IV. Δικαίωμα προσωποπαγές... 45 IV β. Εξαιρέσεις... 46 V. Το κληρονομητό....'.... 48 VI. Η δυνατότητα εκχώρησης... 48 VII. Η δυνατότητα κατάσχεσης... 48 VIII. Πλαγιαστική άσκηση... 49 IX. Συμψηφισμός... 50 IX α. Γενικά... 50 IX β. Συμψηφισμός παραγεγραμμένης αξίωσης... 51 IX γ. Συμψηφισμός εκ μέρους των κληρονόμων...52 X. Χρηματική αξίωση... 53 X α. Γενικά...... 53 Χ β. Τόκοι... 54 X γ. Ικανοποίηση in natura...55 Χ γ.1. Το πρόβλημα... 55 X γ. 2. Τα κριτήρια... 56 XI. Εφαρμογή διατάξεων του ενοχικού δικαίου... 59 X α. Γενικά... 59 XI β. Το άρθρο 288 Α.Κ... 59 XI γ. Ο χαρακτήρας της ενοχής... 59 XI δ. Μερική εκπλήρωση... 60 XI ε. Τόπος παροχής... 60 XI στ. Χρόνος παροχής... 61 XI ζ. Μέλλουσα περιουσία...,... 61 XI η. Μεταβολή συνθηκών... 61 XI θ. Υπαναχώρηση... 62 XI ι. Απόσβεση... 62 XI ια. Αναδοχή..... 62 XII. Ρύθμιση αναγκαστικού δικαίου... 63 XII α. Γενικά... 63 XII β. Συναινετικό διαζύγιο... 64
XII γ. Αλλοδαπές ρυθμίσεις... 65 XII δ. Κριτική και αντίλογος... 66 Δ. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΞΙΩΣΗΣ... 67 I. Γενικά... 67 Ι.α. Μη επιλογή κοινοκτημοσύνης... 67 Ι.α. 1. Γενικά... 67 Ι.α. 2. Μερική κοινοκτημοσύνη... :.... 68 Ι.α. 3. Μεταγενέστερη κοινοκτημοσύνη... 69 Ι.α. 4. Παράλληλη εφαρμογή... 69 II. Γάμος........ 70 II. β. Παλαιοί γάμοι... 71 ΙΙ.γ. Η μνηστεία... 72 II. δ. Η ελεύθερη ένωση........ 73 II. δ.1. Το πρόβλημα... 73 II. δ.2. Η συνταγματική προστασία... 74 II. δ.3. Η φύση... 75 II. δ.4.τα χρηστά ήθη... 76 II. δ.5. Αναλογική εφαρμογή... 77 II. ε. Μνηστεία και ελεύθερη ένωση... 80 III. Λύση, ακύρωση του γάμου, τριετής διάσταση...... 80 III α. Γενικά.. :... 80 III β. Θάνατος......... 80 III γ. Διαζύγιο-ακύρωση-τριετής διάσταση... 81 III γ. 1. Ο κρίσιμος χρόνος... 81 III δ. Επανασυμβίωση... 84 III ε. Αφάνεια........ 85 IV. Αύξηση της περιουσίας... 87 IV α. Έννοια περιουσίας...... ;... 87 IV β. Περιπτωσιολογία... 87 IV β. 2. Τα μελλοντικά δικαιώματα... 88 IV γ. Διαφορά Τελικής-Αρχικής περιουσίας... 90 IV δ. Ειδικές περιπτώσεις... 91 IV ε. Παθητική αρχική περιουσία... 91 IV στ. Προβλήματα αποτίμησης... 93 IV στ. 1. Ο χρόνος... 93 IV στ. 2. Οι περιστάσεις... 95 IV στ. 3. Λοιπές περιπτώσεις... 96 IV ζ. Ο ενδιάμεσος χρόνος... 97
IV η. Καταλογισμός στην αρχική περιουσία... 97 IV η. 1. Κατάλογος περιουσιακών στοιχείων... 98 IV θ. Η εξαίρεση........ 99 IV θ. 1. Γενικά............ 99 IV Θ.2. Οι γονικές παροχές........ 101 IV Θ.3. Διάθεση εξαιρούμενων... 102 IV Θ.4. Δωρεές μεταξύ συζύγων........ 102 IV Θ.5. Παράνομα αποκτήματα... 106 IV θ. 6. Τα τυχερά... 106 IV0. 7. Συγχώνευση περιουσιακών στοιχείων... 108 IV.i. Η παροχή πληροφοριών... 109 IV. ι.ι. Γενικά... 109 IV ι. 2. Η γερμανική ρύθμιση... 109 IVi.3. Το άρθρο 1445 Α.Κ... 110 IV ι.3. α'. Η ρύθμιση... 110 IV ι.3. β'. Το αντικείμενο των πληροφοριών... 112 IV ι.3. γ'. Τα άρθρα 902-903 Α.Κ. και 450 ΚΠολΔ... 112 IV ι.3. δ'. Αναλογική εφαρμογή... 113 ΐν.ι.4. Το τραπεζικό απόρρητο......... 114 IVi. 4. α'. Γενικά... 114 IVi. 4. β'. Η δυνατότητα άρσης του απορρήτου... 116 IVi. 5. Καταχρηστική άσκηση... 118 V. Η συμβολή....... 120 V α. Γενικά... 120 V β. Η έννοια του τεκμηρίου του 1/3... 120 V γ. Μορφές συμβολής... 123 V δ. Τα κριτήρια της συμβολής... 126 V ε.το πρόβλημα του άρθρου1389 Α.Κ... 130 V στ. Αρνητική συμβολή......... 132 V ζ. Η λειτουργία του τεκμηρίου του 1/3... 134 V η. Η αποτίμηση της οικιακής εργασίας......... 135 V η.1. Γενικά... 135 V η. 2. Έννοια οικιακής εργασίας... 136 V η. 3.Η επιβάρυνση της γυναίκας...... 136 V η. 4. Μέθοδοι αποτίμησης... 137 V η.4.α. Αντιστοιχία με επαγγελματικές απολαβές... 137 V η.4.β'. Αντιστοιχία με το κόστος τα)ν υπηρεσιών... 138 V η.4. γ'.μητρικός ή άλλος μισθός... 139
V η.4. δ'.αντιστοιχία με οικιακή βοηθό... 140 V η.4. ε'. Η νεότερη νομολογία... 143 VI. Ο αιτιώδης σύνδεσμος... 145 Ε. Η ΙΙΑΡΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΑΞΙΩΣΗΣ... 146 I. Γενικά... 146 II. Η τριετής διάσταση... 147 ΙΙ.α. Το πρόβλημα... 147 ΙΙ.β. Η άποψη για το απαράγραπτο....... 147 ΙΙ.γ. Η λύση της αναλογικής εφαρμογής... 148 III. Διαχρονικό δίκαιο... 151 ΣΤ. ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ... 153 I. Γενικά... 153 II. Απόδοση κινητών... 153 III. Απόδοση ακινήτων......154 IV. Περιορισμοί στην εκπλήρωση της ενοχής... 155 V. Φορολογικά......156 Ζ. Η ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΗΣ... 160 I. Γενικά... 160 II. Εγγραφή Υποθήκης... 160 III. Παροχή Ασφάλειας... 163 III β. Ασφαλιστικά Μέτρα... 164 IV. Αλλες διατάξεις... 167 IV β. Η διάρρηξη... 169 V. Αλλοδαπά δίκαια... 190 VI. Οι Περιορισμοί της Διάθεσης... 173 VII. Συνυπολογισμός Καταδολιευτικών Παροχών... 173 Η. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΑ ΑΠΟΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ... 175 I. Γενικά... 175 II. Κανόνες Δημοσίας Τάξεως... 175 III. Κριτήρια Εφαρμογής...... 176 IV. Δωρεές Μεταξύ Συζύγων... 177 V. Συμψηφισμός εκ μέρους των κληρονόμων... 178 VI. Συνυπολογισμός καταδολιευτικών διαθέσεων... 179 VII. Αποδυνάμωση δικαιώματος... 180 Θ. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΑ ΑΠΟΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ... 182 I. Γενικά... 182
II. Έκπτωση από το κληρονομικό δικαίωμα... 182 III. Σύγκριση Δικαιωμάτων... 183 IV. Σύγχυση... 184 V. Κριτική της ρύθμισης... 185 VI. Εκτελεστής διαθήκης... 189 VII. Δικαστική εκκαθάριση..... 189 VIII. Κληροδοσία......... 190 IX. Νόμιμη Μοίρα... 191 I. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΑ ΑΠΟΧΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΟΣ ΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ... 192 I. Γενικά... 192 II. Εννοιολογική Διάκριση......... 193 III. Ομοιότητες Διαφορές... 194 III α. Η φύση... 194 III. β. Οι προϋποθέσεις... 195 III γ. Η παραγραφή... 198 III δ. Η επικουρικότητα... 198 III. ε. Το βάρος της αποδείξεως... 199 III στ. Συγκριτική Ανασκόπηση... 200 IV. Συνύπαρξη των Αξιώσεων... 201 ΙΑ. ΔΙΚΟΝΟΜIΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ... 203 I. Αρμοδιότητα Διαδικασία... 203 II. Αναγνωριστική αγωγή... 204 III. Νομιμοποίηση Διαδίκων... 204 IV. Επιλογή Τρόπου Υπολογισμού... 205 IV. Ικανοποίηση in natura... 205 VI. Απόφαση προσωρινά εκτελεστή......206 VII. Αοριστία... 206 VIII. Ανταγωγή... 207 IX. Βάρος της αποδείξεως.... 207 X. Μελλοντικά Δικαιώματα... 208 XI. Σώρευση αιτημάτων... 210 XII. Εκκρεμοδικία......210 ΙΒ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... 211 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...... 214 ΕΛΛΗΝΙΚΗ............... 214 ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ....... 224