ΠΡΟΛΟΓΟΣ VΙΙ ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ 1. Από το δίκαιο στο Αστικό Δίκαιο και σε άλλα «συστήματα» ρύθμισης της κοινωνικής συμβίωσης 1 Ι.

Transcript

1 ΠΡΟΛΟΓΟΣ VΙΙ ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ 1. Από το δίκαιο στο Αστικό Δίκαιο και σε άλλα «συστήματα» ρύθμισης της κοινωνικής συμβίωσης 1 Ι. Το δίκαιο ως κοινωνικό φαινόμενο... 1 ΙΙ. Ο ορισμός του δικαίου... 1 ΙΙΙ. Από το δίκαιο στο ιδιωτικό και στο αστικό δίκαιο... 1 ΙV. Η κατάταξη των κλάδων του ιδιωτικού και του δημοσίου δικαίου... 2 V. Από το αστικό δίκαιο στον αστικό κώδικα... 2 VI. Άλλες μορφές ρύθμισης της κοινωνικής συμβίωσης Οι κανόνες ηθικής Οι κανόνες εθιμοτυπίας Οι κανόνες δεοντολογίας Οι «πηγές» του δικαίου και του αστικού δικαίου... 4 Ι. Εννοιολογική προσέγγιση... 4 ΙΙ. Διακρίσεις των πηγών του αστικού δικαίου... 5 ΙΙΙ. Πρωτογενείς πηγές του αστικού δικαίου από το εσωτερικό δίκαιο Ο νόμος Το έθιμο... 6 ΙV. Δευτερογενείς πηγές του αστικού δικαίου από το εσωτερικό δίκαιο Η καλή πίστη Τα συναλλακτικά ήθη Τα χρηστά ήθη Οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας και οι διαιτητικές αποφάσεις... 8 V. Πηγές του αστικού δικαίου από το διεθνές δίκαιο Πρωτογενείς πηγές του διεθνούς δικαίου Δευτερογενείς πηγές του διεθνούς δικαίου... 9 VI. Η κοινοτική έννομη τάξη Γενικά Διάκριση σε πρωτογενές και δευτερογενές ή παράγωγο κοινοτικό δίκαιο... 10

2 α. Πρωτογενές κοινοτικό δίκαιο β. Δευτερογενές ή παράγωγο κοινοτικό δίκαιο Οι κανόνες δικαίου και οι διακρίσεις τους Ι. Έννοια και μορφή των κανόνων δικαίου ΙΙ. Διακρίσεις των κανόνων δικαίου Διακρίσεις των κανόνων δικαίου με βάση την ιεραρχική τους τάξη Διακρίσεις των κανόνων δικαίου με βάση την έκταση ισχύος τους: κανόνες καθολικής ισχύος και τοπικοί κανόνες Διακρίσεις των κανόνων δικαίου με βάση το υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής τους: κανόνες κοινού και ειδικού δικαίου Διακρίσεις των κανόνων δικαίου με βάση το αντικειμενικό πεδίο εφαρμογής τους: κανόνες κοινού, ειδικού και εξαιρετικού δικαίου Διακρίσεις των κανόνων δικαίου με βάση το περιεχόμενό τους α. Αυτοτελείς και μη αυτοτελείς κανόνες δικαίου β. Επιτακτικοί - επιτρεπτικοί και απαγορευτικοί κανόνες δικαίου γ. Ερμηνευτικοί κανόνες δικαίου δ. Κανόνες δικαίου που εισάγουν τεκμήρια ε. Κανόνες δικαίου που εισάγουν πλάσματα Διακρίσεις των κανόνων δικαίου με βάση την ευχέρεια απόκλισης του υποκειμένου από τη ρύθμισή τους: κανόνες ενδοτικού και κανόνες αναγκαστικού δικαίου Διακρίσεις των κανόνων δικαίου με βάση την ευχέρεια, η οποία παρέχεται στον δικαστή: κανόνες αυστηρού και επιεικούς δικαίου Διακρίσεις των κανόνων δικαίου με βάση την ύπαρξη έννομης συνέπειας: Τέλειοι και ατελείς κανόνες δικαίου Τα χρονικά όρια ισχύος των κανόνων δικαίου Ι. Έναρξη και λήξη της ισχύος των κανόνων δικαίου Η έναρξη της ισχύος των κανόνων δικαίου α. Ο ουσιαστικός νόμος β. Το έθιμο Η λήξη της ισχύος των κανόνων δικαίου α. Ο ουσιαστικός νόμος αα) Ρητή κατάργηση ββ) Σιωπηρή κατάργηση β. Το έθιμο ΙΙ. Διαχρονικό δίκαιο... 17

3 1. Γενικά Διακρίσεις της αναδρομής α. Γνήσια και καταχρηστική αναδρομή β. Ρητή και σιωπηρή αναδρομή Ο κανόνας της ΑΚ 2 περί μη αναδρομικής ισχύος του νόμου Η ερμηνεία των κανόνων δικαίου Ι. Η επιστημονική ή δογματική και η αυθεντική ερμηνεία ΙΙ. Οι μέθοδοι ερμηνείας: η υποκειμενική και η αντικειμενική θεωρία ΙΙΙ. Τα κριτήρια της ερμηνείας των κανόνων δικαίου Το γράμμα του νόμου: γραμματική ερμηνεία Το σύστημα των κανόνων δικαίου: συστηματική ερμηνεία Τα λογικά επιχειρήματα: λογική ερμηνεία Ο σκοπός του νόμου: τελολογική ερμηνεία Η διόρθωση του γράμματος του νόμου: διορθωτική ερμηνεία Η σύμφωνη με το Σύνταγμα ερμηνεία Η σύμφωνη με το κοινοτικό δίκαιο ερμηνεία Η διάπλαση των κανόνων δικαίου Ι. Τα κενά του δικαίου και η πλήρωσή τους Η έννοια και οι διακρίσεις των κενών του δικαίου Η πλήρωση των κενών του δικαίου: Αναλογία νόμου - αναλογία δικαίου και ανάλογη εφαρμογή Η εφαρμογή των κανόνων δικαίου Ι. Έννοια 22 ΙΙ. Ο δικανικός συλλογισμός IΙΙ. Η συρροή των κανόνων δικαίου Η Νομική Επιστήμη και η Νομολογία Ι. Νομική επιστήμη και επιστήμη του δικαίου ΙΙ. Νομολογία Η έννομη σχέση: Το δικαίωμα και η υποχρέωση Ι. Η έννομη σχέση... 24

4 ΙΙ. Διάκριση της έννομης σχέσης από συγγενείς έννοιες Η έννομη κατάσταση Ο θεσμός IΙI. Το δικαίωμα ΙV. Η υποχρέωση V. Το βάρος Οι διακρίσεις των δικαιωμάτων Ι. Διάκριση των δικαιωμάτων με βάση την κατάταξη της ύλης σε ένα από τα βιβλία του Αστικού Κώδικα: Ενοχικά - εμπράγματα - οικογενειακά και κληρονομικά δικαιώματα Ενοχικά δικαιώματα Εμπράγματα δικαιώματα Οικογενειακά δικαιώματα Κληρονομικά δικαιώματα ΙΙ. Διάκριση των δικαιωμάτων με κριτήριο τη φύση της παρεχόμενης εξουσίας: απόλυτα εξουσιαστικά - δικαιώματα τα οποία περιέχουν απαίτηση και διαπλαστικά δικαιώματα Απόλυτα εξουσιαστικά δικαιώματα Δικαιώματα τα οποία περιέχουν απαίτηση Διαπλαστικά δικαιώματα α. Έννοια και χαρακτηριστικά β. Διακρίσεις των διαπλαστικών δικαιωμάτων IΙΙ. Διάκριση των δικαιωμάτων με βάση τον περιουσιακό ή μη χαρακτήρα τους: περιουσιακά - προσωπικά και μικτά δικαιώματα 31 ΙV. Διάκριση των δικαιωμάτων με βάση τη δυνατότητα μεταβίβασής τους: Μεταβιβαστά και αμεταβίβαστα δικαιώματα 31 V. Διάκριση των δικαιωμάτων με βάση τη σύνδεσή τους με ορισμένο πρόσωπο ή ορισμένο πράγμα: προσωποπαγή και πραγματοπαγή δικαιώματα VI. Διάκριση των δικαιωμάτων με βάση την πλήρωση των προϋποθέσεων τις οποίες τάσσει ο νόμος για τη σύστασή τους: Ολοκληρωμένα και ατελή δικαιώματα - προσδοκία δικαιώματος VII. Διάκριση των δικαιωμάτων με βάση τη δυνατότητα κτήσης από περισσότερους δικαιούχους: Διαιρετά και αδιαίρετα δικαιώματα 33 VIΙI. Διάκριση των δικαιωμάτων με βάση την αυτοτέλειά τους: Κύρια και παρεπόμενα δικαιώματα 34 ΙΧ. Διάκριση των δικαιωμάτων με βάση το ικανοποιούμενο έννομο συμφέρον: Κοινά και λειτουργικά δικαιώματα 34 Χ. Διάκριση των δικαιωμάτων με βάση το ορισμένο των απονεμόμενων εξουσιών: Δικαιώματα απλά και δικαιώματα - πλαίσια Η αξίωση, η αγωγή και η ένσταση... 35

5 Ι. Αξίωση Έννοια της αξίωσης Είδη αξιώσεων Συρροή αξιώσεων ΙΙ. Αγωγή 37 ΙΙΙ. Ένσταση Η σύσταση - η κτήση - η αλλοίωση και η απώλεια των δικαιωμάτων Ι. Σύσταση και κτήση των δικαιωμάτων ΙΙ. Πρωτότυπη και παράγωγη κτήση του δικαιώματος ΙΙΙ. Αλλοίωση των δικαιωμάτων IV. Απώλεια των δικαιωμάτων Η άσκηση - η σύγκρουση και η κατάχρηση των δικαιωμάτων Ι. Η άσκηση των δικαιωμάτων ΙΙ. Η σύγκρουση των δικαιωμάτων ΙΙΙ. Η κατάχρηση των δικαιωμάτων Η προστασία των δικαιωμάτων Ι. Η έννοια και οι μορφές της προστασίας ΙΙ. Η αυτοδύναμη προστασία των δικαιωμάτων Αυτοδικία Άμυνα Κατάσταση ανάγκης Η νομική αντιμετώπιση των προσώπων στο Δίκαιο Ι. Γενικά 47 ΙΙ. Το φυσικό πρόσωπο Η έναρξη και η παύση της ύπαρξης του φυσικού προσώπου Ο κυοφορούμενος Η αφάνεια του φυσικού προσώπου Η εξατομίκευση του φυσικού προσώπου α. Το όνομα... 50

6 β. Η κατοικία γ. Το φύλο δ. Η συγγένεια ε. H ηλικία στ. Η ιθαγένεια Η ικανότητα για δικαιοπραξία του φυσικού προσώπου Η έλλειψη ικανότητας για δικαιοπραξία του φυσικού προσώπου Η περιορισμένη ικανότητα για δικαιοπραξία του φυσικού προσώπου Η ικανότητα για αδικοπραξία του φυσικού προσώπου ΙΙΙ. Το νομικό πρόσωπο Η έννοια Διακρίσεις των νομικών προσώπων: Νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου - ιδιωτικού δικαίου και μικτής φύσης Η σύσταση των νομικών προσώπων του αστικού δικαίου Η ικανότητα δικαίου των νομικών προσώπων του αστικού δικαίου Η επωνυμία των νομικών προσώπων του αστικού δικαίου Η έδρα των νομικών προσώπων του αστικού δικαίου Η διοίκηση των νομικών προσώπων του αστικού δικαίου Οι δικαιοπραξίες των νομικών προσώπων του αστικού δικαίου Η ευθύνη των νομικών προσώπων του αστικού δικαίου για πράξεις και παραλείψεις των οργάνων τους Το τέλος των νομικών προσώπων του αστικού δικαίου: λύση και εκκαθάριση Η τύχη της περιουσίας των νομικών προσώπων του αστικού δικαίου μετά τη διάλυση Τα κατιδίαν νομικά πρόσωπα του Αστικού Κώδικα α. Το σωματείο i. Τα εννοιολογικά στοιχεία των σωματείων ii. Οι αρχές που διέπουν τα σωματεία iii. Τα μέλη των σωματείων iv. Τα όργανα των σωματείων: ιδίως η Διοίκηση και η Γενική Συνέλευση των μελών 65 v. H διάλυση των σωματείων β. Το ίδρυμα... 68

7 i. Η έννοια και η σύσταση ii. Η διοίκηση iii. Τα ωφελούμενα πρόσωπα iv. Η μεταβολή του σκοπού του ιδρύματος v. Το τέλος του ιδρύματος γ. Οι επιτροπές εράνων i. Η έννοια και η σύσταση ii. Η διάλυση δ. Η αστική εταιρία με νομική προσωπικότητα IV. Το δικαίωμα στην προσωπικότητα φυσικών και νομικών προσώπων Η προσωπικότητα ως «αντικείμενο» δικαιώματος κατά τις ΑΚ Η προστασία της προσωπικότητας Ο χρόνος και ο υπολογισμός του στο Δίκαιο Ι. Η σημασία του χρόνου στο δίκαιο ΙΙ. Η έννοια και οι διακρίσεις των προθεσμιών ΙΙΙ. Ο υπολογισμός του χρόνου: συναπτός και ωφέλιμος χρόνος - φυσικός και πολιτικός υπολογισμός 77 ΙV. Η έναρξη και η λήξη των προθεσμιών Η παραγραφή των αξιώσεων Ι. Η έννοια και οι προϋποθέσεις της παραγραφής II. Οι απαράγραπτες αξιώσεις III. Ο χρόνος της παραγραφής ΙV. Η αναστολή της παραγραφής: διακρίσεις και συνέπειες V. Η διακοπή της παραγραφής: έννοια και λόγοι διακοπής Οι αποσβεστικές προθεσμίες: έννοια - διακρίσεις - εφαρμοστέες διατάξεις Τα νομικά γεγονότα και οι νομικές πράξεις - η δικαιοπραξία Ι. Τα νομικά γεγονότα και οι νομικές πράξεις ΙΙ. Η δικαιοπραξία Η έννοια και η κατάταξη της δικαιοπραξίας στις νομικές πράξεις Το υπό στενή και το υπό ευρεία έννοια πραγματικό της δικαιοπραξίας... 87

8 α. Το υπό στενή έννοια πραγματικό β. Το υπό ευρεία έννοια πραγματικό γ. Άλλα στοιχεία έξω από το υπό στενή έννοια πραγματικό της δικαιοπραξίας και πριν από το υπό ευρεία έννοια πραγματικό της 87 i. Τα ουσιώδη στοιχεία της δικαιοπραξίας κατά τη βούληση των δικαιοπρακτούντων ii. Τα επουσιώδη στοιχεία της δικαιοπραξίας αα. Τα φυσικά ή συνήθη στοιχεία (naturalia negotii) ββ. Τα τυχαία στοιχεία (accidentalia negotii) Άλλα στοιχεία έξω από το υπό ευρεία έννοια πραγματικό της δικαιοπραξίας: οι όροι του ενεργού 88 ΙΙΙ. Οι δικαιοπρακτικές παραλείψεις ΙV. Οι οιονεί δικαιοπραξίες Ανακοινώσεις βουλήσεως Ανακοινώσεις παραστάσεως Ανακοινώσεις συναισθήματος V. Οι υλικές πράξεις VI. Οι μικτές υλικές πράξεις Οι διακρίσεις των δικαιοπραξιών I. Moνοπρόσωπες και πολυπρόσωπες δικαιοπραξίες II. Μονομερείς και πολυμερείς δικαιοπραξίες Μονομερείς δικαιοπραξίες α. Απευθυντέες μονομερείς δικαιοπραξίες β. Μη απευθυντέες μονομερείς δικαιοπραξίες Πολυμερείς δικαιοπραξίες α. Η Σύμβαση β. Η Συλλογική πράξη ΙII. Δικαιοπραξίες εν ζωή και αιτία θανάτου Δικαιοπραξίες εν ζωή Δικαιοπραξίες αιτία θανάτου ΙV. Δικαιοπραξίες προσωπικού και περιουσιακού δικαίου Δικαιοπραξίες προσωπικού δικαίου... 94

9 2. Δικαιοπραξίες περιουσιακού δικαίου V. Δικαιοπραξίες επίδοσης και δικαιοπραξίες χωρίς επίδοση Δικαιοπραξίες επίδοσης Δικαιοπραξίες χωρίς επίδοση VΙ. Ενοχικές και εμπράγματες δικαιοπραξίες Ενοχικές δικαιοπραξίες Εμπράγματες δικαιοπραξίες VIΙ. Υποσχετικές και εκποιητικές δικαιοπραξίες Υποσχετικές δικαιοπραξίες α. Δικαιοπραξίες επαχθείς και χαριστικές i. Δικαιοπραξίες επαχθείς ii. Δικαιοπραξίες χαριστικές β. Ετεροβαρείς και αμφοτεροβαρείς συμβάσεις i. Ετεροβαρείς συμβάσεις ii. Αμφοτεροβαρείς συμβάσεις Εκποιητικές δικαιοπραξίες VIII. Αιτιώδεις και αναιτιώδεις δικαιοπραξίες Έννοια και είδη της «αιτίας» Αιτιώδεις και αναιτιώδεις δικαιοπραξίες α. Η αιτιώδης δικαιοπραξία β. Η αναιτιώδης δικαιοπραξία ΙX. Τυπικές και άτυπες δικαιοπραξίες X. Δικαιοπραξίες συναινετικές και παραδοτικές XI. Καταπιστευτικές δικαιοπραξίες Η έννοια και το περιεχόμενο της δηλώσεως βουλήσεως Ι. Ο ορισμός της δηλώσεως βουλήσεως II. Απευθυντέα και μη απευθυντέα δήλωση βουλήσεως III. Άμεση - έμμεση - σιωπηρή δήλωση βουλήσεως - η σιωπή και η πράξη βουλήσεως IV. Η ανάκληση της δηλώσεως βουλήσεως

10 V. Ο θάνατος ή η δικαιοπρακτική ανικανότητα του δηλούντος VI. Η δήλωση βουλήσεως προς ανίκανο για δικαιοπραξία Η ερμηνεία της δηλώσεως βουλήσεως Ι. Η ερμηνεία - οι ερμηνευτικοί κανόνες των ΑΚ 173 και ΑΚ 200 και η συμπληρωτική ερμηνεία Ο τύπος της δικαιοπραξίας Ι. Γενικά 101 ΙΙ. Διακρίσεις του τύπου των δικαιοπραξιών Νόμιμος και δικαιοπρακτικός τύπος Συστατικός και αποδεικτικός τύπος IΙΙ. Μορφές του συστατικού τύπου των δικαιοπραξιών Το ιδιωτικό έγγραφο α. Η έννοια του ιδιωτικού εγγράφου β. Το «ηλεκτρονικό έγγραφο» Το συμβολαιογραφικό έγγραφο Η δήλωση ενώπιον Αρχής IV. Άλλες διατάξεις στις Γενικές Αρχές του Αστικού Κώδικα για τον τύπο της δικαιοπραξίας. 105 V. Ίαση της ακυρότητας της δικαιοπραξίας λόγω έλλειψης του απαιτούμενου τύπου αυτής Επί νόμιμου συστατικού τύπου Επί δικαιοπρακτικού συστατικού τύπου Το προσυμβατικό στάδιο και η ευθύνη από τις διαπραγματεύσεις Ι. Το προσυμβατικό στάδιο και το στάδιο των διαπραγματεύσεων ΙΙ. Η επιβαλλόμενη από το νόμο συμπεριφορά κατά το στάδιο των διαπραγματεύσεων IΙΙ. Η ευθύνη των διαπραγματευόμενων προσώπων κατά την ΑΚ Προκαταρκτικές και προπαρασκευαστικές δικαιοπραξίες Ι. Η συμβατική ρύθμιση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των διαπραγματευόμενων μερών κατά το στάδιο των διαπραγματεύσεων 108 ΙΙ. Το σύμφωνο προαιρέσεως ΙΙΙ. Το σύμφωνο προτιμήσεως ΙV. Το προσύμφωνο V. Η σύμβαση - πλαίσιο

11 26. Η κατάρτιση της σύμβασης Ι. Η πρόταση - η αποδοχή και η συμφωνία ΙΙ. Η καθυστερημένη αποδοχή ΙΙΙ. Ο χρόνος και ο τόπος κατάρτισης της σύμβασης IV. Η ασυμφωνία Έννοια Φανερή ασυμφωνία Λανθάνουσα ασυμφωνία Iδιαίτερoι τρόποι κατάρτισης των συμβάσεων Ι. Η σύμβαση προσχώρησης ΙΙ. H αναγκαστική σύμβαση ΙΙΙ. Συμβάσεις συναπτόμενες με πλειστηριασμό ή διαγωνισμό ΙV. Ηλεκτρονικά καταρτιζόμενες συμβάσεις Η πλάνη Ι. Η έννοια της πλάνης και η ρύθμισή της στον Αστικό Κώδικα II. Ειδικές διατάξεις για την πλάνη Η έννοια και η ρύθμιση της απάτης στον ΑΚ Η απειλή Η εικονική δικαιοπραξία Ι. Η έννοια της εικονικής δικαιοπραξίας ΙΙ. Τα είδη της εικονικότητας: απόλυτη και σχετική - υποκειμενική και αντικειμενική - πλήρης και μερική 119 ΙΙΙ. Δικαιοπραξίες ανεπίδεκτες εικονικότητας ΙV. Η κρυψιβουλία V. Ο αστεϊσμός Η απαγορευμένη δικαιοπραξία Ι. Η απαγορευμένη δικαιοπραξία κατά την ΑΚ ΙΙ. Οι απαγορεύσεις διαθέσεως των ΑΚ Απαγόρευση διαθέσεως εκ του νόμου

12 2. Απαγόρευση διαθέσεως από δικαστική απόφαση Απαγόρευση διαθέσεως από δικαιοπραξία ΙΙI. Η προς καταστρατήγηση του νόμου δικαιοπραξία (in fraudem legis) H ανήθικη δικαιοπραξία Ι. Η ανήθικη δικαιοπραξία κατά την ΑΚ ΙΙ. Η ανήθικη δικαιοπραξία κατά την ΑΚ Η έννοια και οι μορφές της ελαττωματικής δικαιοπραξίας Η άκυρη δικαιοπραξία Ι. Η έννοια και οι λόγοι της ακυρότητας ΙΙ. Τα είδη της ακυρότητας Αρχική και επιγενόμενη ακυρότητα Απόλυτη και σχετική ακυρότητα Oλική και μερική ακυρότητα Δυνητική ακυρότητα Ηρτημένη ακυρότητα ΙΙΙ. Η ενέργεια της ακυρότητας ΙV. Η θεραπεία της άκυρης δικαιοπραξίας V. Η επέκταση της μερικής ακυρότητας σε ολική VI. Η μετατροπή της άκυρης δικαιοπραξίας VII. Η επικύρωση της άκυρης δικαιοπραξίας Η ακυρώσιμη δικαιοπραξία Ι. Η έννοια της ακυρώσιμης δικαιοπραξίας ΙΙ. Διατάξεις για την ακυρώσιμη δικαιοπραξία στις Γενικές Αρχές του Αστικού Κώδικα Οι αιρέσεις Ι. Έννοια 128 ΙI. Γνήσιες και καταχρηστικές αιρέσεις ΙΙΙ. Είδη γνησίων αιρέσεων Αναβλητικές και διαλυτικές αιρέσεις Θετικές και αρνητικές αιρέσεις

13 3. Εξουσιαστικές - τυχαίες και μικτές αιρέσεις Αδύνατες - ακατανόητες - αντιφατικές - παράνομες και ανήθικες αιρέσεις ΙV. Δικαιοπραξίες ανεπίδεκτες αιρέσεων V. Στάδια των αιρέσεων Η αντιπροσώπευση Ι. Η έννοια και τα είδη της αντιπροσώπευσης ΙI. Η αυτοδικαιοπραξία ΙII. Η έλλειψη εξουσίας αντιπροσώπευσης Η πληρεξουσιότητα Ι. Η έννοια και οι διακρίσεις της πληρεξουσιότητας Έννοια της πληρεξουσιότητας Διακρίσεις της πληρεξουσιότητας α. Γενική και ειδική πληρεξουσιότητα β. Πληρεξουσιότητα μετακλητή και αμετάκλητη γ. Ρητή και σιωπηρή πληρεξουσιότητα δ. Εσωτερική και εξωτερική πληρεξουσιότητα ε. Δικαστική και εξώδικη πληρεξουσιότητα στ. Κληρονομητή πληρεξουσιότητα και πληρεξουσιότητα με μεταθανάτια ενέργεια ζ. Πληρεξουσιότητα προς το αποκλειστικό συμφέρον του αντιπροσωπευομένου και πληρεξουσιότητα και προς το συμφέρον του πληρεξουσίου ΙΙ. Η εξουσιοδότηση ΙII. Η φαινόμενη πληρεξουσιότητα IV. Η πληρεξουσιότητα ανοχής V. Η μεταπληρεξουσιότητα VI. Ο τύπος της πληρεξουσιότητας VΙΙ. Η κατάχρηση της πληρεξουσιότητας VΙΙI. Η παύση της πληρεξουσιότητας IX. Οι δικαιοπραξίες μετά την παύση της πληρεξουσιότητας X. Η έλλειψη της πληρεξουσιότητας Η συγκατάθεση - η συναίνεση - η έγκριση και η διάθεση αντικειμένου από μη δικαιούχο

14 ΒΙΒΛΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΕΝΟΧΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΜΕΡΟΣ Α : ΓΕΝΙΚΟ ΕΝΟΧΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 41. Από την έννοια της ενοχής στο ενοχικό δίκαιο Ι. Η ενοχή ΙΙ. Το ενοχικό δίκαιο ΙΙΙ. Οι θεμελιώδεις αρχές του ενοχικού δικαίου IV. Ο εξαναγκασμός της ενοχής και η φυσική ή ατελής ενοχή Τα είδη των ενοχών Ι. Είδη ενοχών κατά το αντικείμενό τους Ενοχή γένους και ενοχή είδους Διαζευκτική ενοχή Ενοχή προς αποζημίωση Χρηματική ενοχή Ενοχή τόκου ΙΙ. Είδη ενοχών κατά το υποκείμενό τους: μονοπρόσωπες και πολυπρόσωπες ενοχές Μονοπρόσωπες και πολυπρόσωπες ενοχές Μορφές πολυπρόσωπων ενοχών α. Πολυπρόσωπες ενοχές με διαιρετή παροχή β. Πολυπρόσωπες ενοχές με αδιαίρετη παροχή γ. Ενοχή εις ολόκληρο Η αστική ευθύνη των προσώπων Ι. Από την ευθύνη στην αστική ευθύνη ΙΙ. Είδη της αστικής ευθύνης Υποκειμενική ευθύνη Αντικειμενική ευθύνη Νόθος αντικειμενική ευθύνη Δικαιοπρακτική ευθύνη Εξωδικαιοπρακτική ευθύνη III. Γενικές προϋποθέσεις της αστικής ευθύνης IV. Συμφωνίες για επίταση ή για μετριασμό της ευθύνης και πρόστηση

15 44. Η σύσταση της ενοχής Ι. Δικαιοπρακτικές ενοχές ΙΙ. Εξωδικαιοπρακτικές ενοχές Η ενίσχυση της ενοχής με παρεπόμενες συμφωνίες: ο αρραβώνας και η ποινική ρήτρα Ι. Ο αρραβώνας ΙΙ. Η ποινική ρήτρα Η εκπλήρωση της παροχής Ι. Καλόπιστη εκπλήρωση της παροχής ΙΙ. Μερική εκπλήρωση της παροχής IΙΙ. Εκπλήρωση της παροχής από τρίτο πρόσωπο ΙV. Tόπος εκπλήρωσης της παροχής V. Χρόνος εκπλήρωσης της παροχής Η αναβολή εκπλήρωσης της παροχής: το δικαίωμα επίσχεσης Η ανώμαλη εξέλιξη της ενοχής Ι. Αδυναμία παροχής του οφειλέτη Αρχική αδυναμία παροχής του οφειλέτη Επιγενόμενη αδυναμία παροχής του οφειλέτη α. Υπαίτια i. Ολική ii. Μερική β. Ανυπαίτια ολική και μερική ΙΙ. Υπερημερία του οφειλέτη Έννοια Συνέπειες Άρση ΙΙΙ. Πλημμελής εκπλήρωση της παροχής IV. Υπερημερία του δανειστή Έννοια

16 2. Συνέπειες Άρση Η ανώμαλη εξέλιξη της ενοχής στις αμφοτεροβαρείς συμβάσεις Ι. Η μη εκπλήρωση της σύμβασης και η ένσταση αυτής ΙΙ. Η αδυναμία παροχής στις αμφοτεροβαρείς συμβάσεις Ανυπαίτια αδυναμία παροχής Υπαίτια αδυναμία παροχής α. Η αδυναμία παροχής από υπαιτιότητα του οφειλέτη β. Η αδυναμία παροχής από υπαιτιότητα του δανειστή γ. Η υπερημερία οφειλέτη στις αμφοτεροβαρείς συμβάσεις δ. Η πλημμελής εκπλήρωση της παροχής στις αμφοτεροβαρείς συμβάσεις ε. Η απρόοπτη μεταβολή των συνθηκών στην ΑΚ Η μεταβίβαση της ενοχής: διαδοχή - εκχώρηση και αναδοχή Ι. Η διαδοχή της ενοχής και οι διακρίσεις της ΙΙ. Η εκχώρηση της απαίτησης ΙΙΙ. Η αναδοχή του χρέους Οι τρόποι απόσβεσης της ενοχής Ι. Εκπλήρωση ΙΙ. Καταβολή ΙΙΙ. Δόση αντί καταβολής ΙV. Δημόσια κατάθεση V. Ανανέωση VI. Συμψηφισμός VII. Σύγχυση VIII. Άφεση χρέους ΜΕΡΟΣ Β : ΕΙΔΙΚΟ ΕΝΟΧΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 52. Η δωρεά (ΑΚ ) Η σύμβαση πώλησης (ΑΚ ) I. Έννοια και χαρακτηριστικά

17 II. Υποχρεώσεις των συμβαλλομένων Υποχρεώσεις του πωλητή α. Κύριες υποχρεώσεις β. Παρεπόμενες υποχρεώσεις Υποχρεώσεις του αγοραστή α. Κύρια υποχρέωση β. Παρεπόμενες υποχρεώσεις Ευθύνη των συμβαλλομένων μερών λόγω μη εκπλήρωσης των υποχρεώσεών τους α. Ευθύνη του πωλητή i. Ευθύνη για νομικό ελάττωμα ii. Ευθύνη για πραγματικό ελάττωμα ή για έλλειψη συνομολογημένης ιδιότητας β. Ευθύνη του αγοραστή Η ανταλλαγή (ΑΚ 573) Η μίσθωση πράγματος (ΑΚ ) Ι. Νομοθετικός ορισμός ΙΙ. Υποχρεώσεις των συμβαλλομένων ΙΙΙ. Ομαλή και ανώμαλη εκπλήρωση της σύμβασης - δικαιώματα και υποχρεώσεις των συμβαλλομένων Η αγρομίσθωση (ΑΚ ) Η επίμορτη αγροληψία (ΑΚ ) Η σύμβαση εργασίας (ΑΚ ) Η σύμβαση έργου (ΑΚ ) Η σύμβαση μεσιτείας (ΑΚ ) Η προκήρυξη (ΑΚ ) Η σύμβαση εντολής (ΑΚ ) Η συμβουλή ή σύσταση (ΑΚ 729) Η διοίκηση αλλοτρίων (ΑΚ ) Η σύμβαση εταιρίας (ΑΚ ) Η κοινωνία δικαιώματος (ΑΚ ) Η σύμβαση δανείου (ΑΚ )

18 68. Η σύμβαση χρησιδανείου (ΑΚ ) Η σύμβαση παρακαταθήκης (ΑΚ ) Η μεσεγγύηση (ΑΚ ) Η ευθύνη των ξενοδόχων (ΑΚ ) Η ισόβια πρόσοδος (ΑΚ ) Το παίγνιο και το στοίχημα (ΑΚ ) Το λαχείο (ΑΚ 846) Η σύμβαση εγγύησης (ΑΚ ) Η σύμβαση συμβιβασμού (ΑΚ ) Η σύμβαση αφηρημένης υπόσχεσης ή αναγνώρισης χρέους (ΑΚ ) Η έκταξη (ΑΚ ) Τα ανώνυμα χρεόγραφα (ΑΚ ) Η επίδειξη πράγματος ή εγγράφου (ΑΚ ) Ο αδικαιολόγητος πλουτισμός (ΑΚ ) Η αδικοπραξία (ΑΚ ) Ι. Ο κανόνας της ευθύνης ΙΙ. Η εξαίρεση του κανόνα Το ανεύθυνο Η εύλογη αποζημίωση ΙΙΙ. Η ευθύνη για ζημία αντίθετη με τα χρηστά ήθη ΙV. Η ευθύνη για διάδοση αναληθών ειδήσεων V. Η ευθύνη από πρόστηση VI. Η ευθύνη από εποπτεία VII. Η ευθύνη του κατόχου ζώου VIII. Η ευθύνη του κυρίου ή νομέα κτίσματος ή άλλου έργου το όποιο συνέχεται με το έδαφος 185 IX. Η ευθύνη περισσότερων προσώπων X. Η ευθύνη για ικανοποίηση της ηθικής βλάβης XI. Η παραγραφή της αξίωσης από αδικοπραξία XII. Η υποχρέωση της απόδοσης του περιελθόντος

19 83. Η καταδολίευση των δανειστών (ΑΚ ) I. Η διάρρηξη II. Η απαλλοτρίωση III. Η γνώση του τρίτου - αποκτώντος Ο κανόνας Η εξαίρεση IV. Τα αποτελέσματα της διάρρηξης V. Η παραγραφή της αγωγής διάρρηξης ΒΙΒΛΙΟ ΤΡΙΤΟ: ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΟ ΔΙΚΑΙΟ 84. Τα πράγματα και οι διακρίσεις τους I. Γενικά χαρακτηριστικά II. Κινητά και ακίνητα III. Αντικαταστατά και μη αντικαταστατά IV. Αναλωτά και μη αναλωτά V. Απλά και Σύνθετα VI. Διαιρετά και αδιαίρετα VII. Κύρια και παρεπόμενα VIII. Εντός και εκτός συναλλαγής Συστατικά - παραρτήματα - καρποί - ωφελήματα πραγμάτων - βάρη I. Συστατικά II. Παραρτήματα III. Καρποί 192 IV. Ωφελήματα V. Βάρη Τα εμπράγματα δικαιώματα Η κατοχή Η νομή I. Έννοια 193

20 II. Κτήση 194 III. Άσκηση IV. Απώλεια V. Προσβολή VI. Προστασία Αυτοδύναμη προστασία της νομής Ένδικη προστασία της νομής α. Αγωγή αποβολής και αγωγή αποζημίωσης β. Αγωγή διατάραξης και αγωγή αποζημίωσης γ. Αγωγή αδικαιολογήτου πλουτισμού (ΑΚ 904) δ. Αναγνωριστική αγωγή (ΚΠολΔ 70) ε. Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων προσωρινής ρύθμισης της κατάστασης (ΚΠολΔ ) Παραγραφή Το δικαίωμα κυριότητας Ι. Έννοια 196 ΙΙ Αντικείμενο ΙΙΙ. Διακρίσεις ΙV. Περιεχόμενο Οι περιορισμοί του δικαιώματος κυριότητας Η κτήση του δικαιώματος κυριότητας I. Η παράγωγη κτήση της κυριότητας Ακίνητου πράγματος με σύμβαση Κινητού πράγματος με σύμβαση α. Ο κανόνας β. Η εξαίρεση γ. Η επάνοδος στον κανόνα δ. Η επιστροφή στην εξαίρεση ε. Τα δικαιώματα τρίτων προσώπων στο κινητό το οποίο μεταβιβάστηκε II. Η πρωτότυπη κτήση της κυριότητας

21 1. Χρησικτησία α. Έννοια β. Τακτική χρησικτησία γ. Έκτακτη χρησικτησία δ. Ενέργεια χρησικτησίας κατά τρίτου προσώπου Επιδίκαση ή προσκύρωση Ένωση - Ανάμιξη Ειδοποιΐα Κατάληψη αδέσποτου κινητού πράγματος Εύρεση «απολωλότος» πράγματος Η απώλεια του δικαιώματος κυριότητας Η προστασία του δικαιώματος κυριότητας Ι. Αυτοδύναμη προστασία του δικαιώματος κυριότητας ΙΙ. Ένδικη προστασία του δικαιώματος κυριότητας Διεκδικητική αγωγή Αρνητική Αγωγή Αγωγή καταστροφής - χειροτέρευσης - αδυναμίας απόδοσης του πράγματος Αγωγή για ωφελήματα Αγωγή για αποζημίωση Αναγνωριστική αγωγή (ΚΠολΔ 70) Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων προσωρινής ρύθμισης της κατάστασης (ΚΠολΔ ) Οι δουλείες Ι. Έννοια 206 ΙΙ. Πραγματικές δουλείες Έννοια Περιεχόμενο Περιπτώσεις Σύσταση

22 5. Έκταση εξουσιών Η αρχή της φειδούς Προστασία Απόσβεση ΙΙΙ. Προσωπικές δουλείες Έννοια Επικαρπία α. Έννοια β. Σύσταση γ. Περιεχόμενο δ. Αμεταβίβαστο ε. Έννομες συνέπειες - ψιλή κυριότητα στ. Προστασία ζ. Απόσβεση η. Παραγραφή θ. Επικαρπία ανώνυμων τίτλων ι. Επικαρπία μετοχών εταιρίας κ. Επικαρπία δικαιώματος λ. Επικαρπία ισόβιας προσόδου Οίκηση α. Έννοια β. Περιεχόμενο γ. Αμεταβίβαστο δ. Εφαρμοστέες διατάξεις Άλλες περιορισμένες προσωπικές δουλείες α. Έννοια β. Έκταση εξουσιών γ. Αμεταβίβαστο

23 δ. Εφαρμοστέες διατάξεις Το δικαίωμα ενεχύρου Ι. Έννοια 212 ΙΙ. Ορολογία περί του ενεχύρου ΙΙΙ. Διακρίσεις ΙV. Σύσταση V. Ασφαλιζόμενο χρέος VI. Αδιαίρετο του ενεχύρου VII. Προστασία VIII. Απαγορευμένες συμφωνίες IX. Απόσβεση X. Παραγραφή XI. Ειδικές ρυθμίσεις Ενέχυρο ανωνύμων τίτλων Ενέχυρο μετοχών εταιρίας Νόμιμο ενέχυρο Ενέχυρο δικαιώματος Ενέχυρο τίτλου σε διαταγή Το δικαίωμα υποθήκης I. Έννοια 217 II. Σύσταση - παραχώρηση III. Από πότε υπάρχει η υποθήκη IV. Τάξη υποθηκών V. Τάξη προτεραιότητας ενυποθήκων δανειστών VI. Έλλειψη κυριότητας του προσώπου το οποίο παραχώρησε υποθήκη VII. Αδιαίρετο υποθήκης VII. Έκταση υποθήκης IX. Προστασία υποθήκης X. Απόσβεση και εξάλειψη υποθήκης

24 97. Η προσημείωση υποθήκης I. Έννοια 219 II. Σύσταση III. Τροπή προσημείωσης σε υποθήκη IV. Απόσβεση και εξάλειψη προσημείωσης υποθήκης ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 98. Η μνηστεία Ο γάμος I. Έννοια 221 II. Θετικές προϋποθέσεις έγκυρου γάμου III. Αρνητικές προϋποθέσεις (κωλύματα) έγκυρου γάμου Κώλυμα από γάμο ο οποίος υπάρχει Από συγγένεια εξ αίματος Από συγγένεια εξ αγχιστείας Από υιοθεσία IV. Ο ελαττωματικός γάμος Οι ρυθμίσεις για τις σχέσεις μεταξύ των συζύγων στον αστικό κώδικα κατά τη διάρκεια του γάμου 224 Ι. Ρυθμίσεις για τις σχέσεις μεταξύ των συζύγων κατά την έγγαμη συμβίωση Το δικαίωμα και η υποχρέωση για έγγαμη συμβίωση Το δικαίωμα και η υποχρέωση για από κοινού ρύθμιση του συζυγικού βίου Το δικαίωμα και η υποχρέωση κοινής συνεισφοράς στις οικογενειακές ανάγκες Το μέτρο της αμοιβαίας ευθύνης Η περιουσιακή αυτοτέλεια των συζύγων Η επιλογή της κοινοκτημοσύνης Το επώνυμο των συζύγων ΙΙ. Ρυθμίσεις για τις σχέσεις μεταξύ των συζύγων μετά τη διακοπή της έγγαμης συμβίωσης Η διατροφή Η ρύθμιση της χρήσης της οικογενειακής στέγης Η κατανομή των κινητών

25 4. Η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης για 3 χρόνια Το διαζύγιο Ι. Έννοια 228 ΙΙ. Διαζύγιο κατ αντιδικία Λόγω ισχυρού κλονισμού Λόγω αφάνειας ΙΙΙ. Συναινετικό διαζύγιο IV. Διατροφή μετά τη λύση του γάμου Προϋποθέσεις Τρόπος καταβολής Αποκλεισμός ή περιορισμός της διατροφής Παύση της διατροφής Η ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή (τεχνητή γονιμοποίηση) Η συγγένεια Ι. Έννοια - είδη και βαθμοί συγγένειας ΙΙ. Θεμελιώσεις της συγγένειας ΙΙΙ. Θέματα συγγένειας παιδιών γεννημένων εντός και εκτός γάμου των γονέων τους Τα τεκμήρια της πατρότητας Η προσβολή της πατρότητας Η εκούσια αναγνώριση της πατρότητας Η προσβολή της αναγνώρισης της πατρότητας Η δικαστική αναγνώριση της πατρότητας Οι περιπτώσεις εκ του νόμου υποχρέωσης διατροφής πλην συζύγων και πρώην συζύγων Ι. Διατροφή μεταξύ ανιόντων και κατιόντων Η υποχρέωση Οι όροι της διατροφής Η σειρά των υποχρέων Η σειρά των δικαιούχων Το μέτρο και το περιεχόμενο της διατροφής

26 6. Η μεταβολή των όρων της διατροφής Η ελαττωμένη διατροφή Ο χρόνος και ο τρόπος καταβολής της διατροφής Η παραίτηση από το δικαίωμα της διατροφής Η απόσβεση του δικαιώματος της διατροφής ΙΙ. Προσωρινή διατροφή τέκνου γεννημένου χωρίς γάμο των γονέων του ΙΙΙ. Δαπάνες τοκετού και διατροφής της άγαμης μητέρας από τον πατέρα του τέκνου το οποίο αναγνωρίστηκε δικαστικά 236 IV. Διατροφή μεταξύ αδελφών Ρυθμίσεις για τις σχέσεις γονέων και τέκνων Ι. Το επώνυμο των τέκνων Τέκνα γεννημένα σε γάμο των γονέων τους Τέκνα γεννημένα χωρίς γάμο των γονέων τους ΙΙ. Η αμοιβαία υποχρέωση για βοήθεια - στοργή και σεβασμό ΙΙΙ. Η υποχρέωση των τέκνων για παροχή υπηρεσιών στους γονείς τους ΙV. H γονική παροχή V. Η γονική μέριμνα του τέκνου VI. Το συμφέρον του τέκνου VII. Η επιμέλεια του προσώπου του τέκνου VIII. Η προσωπική επικοινωνία του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο με το τέκνο IX. Η περιουσία του τέκνου από διαθήκη ή δωρεά X. Η ευθύνη των γονέων XI. Οι συνέπειες κακής άσκησης της γονικής μέριμνας XII. Η έκπτωση των γονέων από τη γονική μέριμνα XIII. Η παύση της γονικής μέριμνας XIV. Οι συνέπειες της παύσης της γονικής μέριμνας Η υιοθεσία Ι. Η έννοια της υιοθεσίας ΙΙ. Η υιοθεσία ανηλίκων Θετικές προϋποθέσεις τέλεσης της υιοθεσίας ανηλίκων

27 2. Αρνητικές προϋποθέσεις τέλεσης της υιοθεσίας ανηλίκων IΙΙ. Η διαδικασία της υιοθεσίας ΙV. Η έναρξη των αποτελεσμάτων της υιοθεσίας VI. Η προσβολή της υιοθεσίας VΙI. Η λύση της υιοθεσίας Με δικαστική απόφαση α. Κατ αντιδικία β. Συναινετικά Αυτοδίκαιη Αποτελέσματα της λύσης της υιοθεσίας VΙΙΙ. Το επώνυμο του θετού τέκνου ΙX. Το επώνυμο του τέκνου μετά τη λύση της υιοθεσίας X. Η ανασύσταση της υιοθεσίας XI. Η υιοθεσία ενηλίκων Η επιτροπεία ανηλίκου Η αναδοχή ανηλίκου Η δικαστική συμπαράσταση προσώπων Η δικαστική επιμέλεια ξένων υποθέσεων ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΜΠΤΟ: ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 111. Η κληρονομία και η κληρονομική διαδοχή Ι. Η κληρονομία ΙΙ. Ο κληρονομούμενος ΙΙΙ. Ο κληρονόμος IV. Ο κληροδόχος V. Η κληρονομική διαδοχή VΙ. Η επαγωγή της κληρονομίας Η διαδοχή από διαθήκη Ι. Έννοια διαθήκης ΙΙ. Είδη διαθήκης

28 1. Κοινές διαθήκες α. Ιδιόγραφη διαθήκη β. Δημόσια διαθήκη i. Τύπος σύνταξης - διαδικασία ii. Πρόσωπα τα οποία συμπράττουν iii. Όρκιση των μαρτύρων iv. Συμβολαιογραφική πράξη v. Διαθέτης κουφός - τυφλός - αγράμματος - ή - αγνοών την ελληνική γλώσσα γ. Μυστική διαθήκη i. Τύπος σύνταξης ii. Έγγραφο το οποίο εγχειρίζεται iii. Σφράγιση του εγχειριζόμενου εγγράφου iv. Σημείωση του συμβολαιογράφου στο έγγραφο v. Συμβολαιογραφική πράξη vi. Διαθέτης ο οποίος δεν μπόρεσε να υπογράψει vii. Διαθέτης άλαλος - κωφάλαλος - ή - αγνοών την ελληνική γλώσσα viii. Μυστική διαθήκη η οποία ισχύει ως ιδιόγραφη ix. Ανικανότητα για σύνταξη μυστικής διαθήκης x. Έκτακτες διαθήκες ΙΙΙ. Τρόπος σύνταξης διαθήκης ΙV. Ικανότητα σύνταξης διαθήκης V. Περιεχόμενο διαθήκης VI. Ανάκληση διαθήκης VII. Μεταγενέστερη διαθήκη VIII. Δημοσίευση διαθήκης IX. Κήρυξη ιδιόγραφης διαθήκης ως «κυρίας» X. Ερμηνεία διαθήκης Η εκ του νόμου διαδοχή (εξ αδιαθέτου και αναγκαστική διαδοχή) Ι. Η εξ αδιαθέτου διαδοχή

29 1. Στην πρώτη τάξη Στη δεύτερη τάξη Στην τρίτη τάξη Στην τέταρτη τάξη Στην πέμπτη τάξη Στην έκτη τάξη Δικαίωμα από περισσότερες ρίζες Διαδοχή τάξεων Σύζυγος ο οποίος επιζεί Αποκλεισμός του συζύγου Προσαύξηση Συνεισφορά ΙΙ. Η αναγκαστική διαδοχή (διαδοχή από νόμιμη μοίρα) Έννοια Ποσοστό της νόμιμης μοίρας Διαδοχή ή προσαύξηση στη νόμιμη μοίρα Συμπλήρωση της νόμιμης μοίρας Κληροδοσία στο μεριδούχο Περιορισμοί της νόμιμης μοίρας από διαθήκη Προσδιορισμός της μερίδας του νόμιμου μεριδούχου Προσδιορισμός και αποτίμηση της κληρονομίας για τον υπολογισμό της νόμιμης μοίρας Τι καταλογίζεται στη νόμιμη μοίρα Υπολογισμός σε περίπτωση συνεισφοράς Μέμψη άστοργης δωρεάς Η νέμηση ανιόντος Η σχολάζουσα κληρονομία Το κληρονομητήριο Ι. Έννοια 267 ΙΙ. Περιεχόμενο της αίτησης

30 ΙΙΙ. Απόδειξη του περιεχομένου της αίτησης για κληρονομητήριο IV. Περιεχόμενο του κληρονομητηρίου V. Τεκμήριο κληρονομικής ιδιότητας VI. Ισχύς των δικαιοπραξιών κληρονόμων από κληρονομητήριο VII. Ανακριβές κληρονομητήριο VIII. Αφαίρεση ή ακύρωση του κληρονομητηρίου Η αγωγή περί κλήρου Η αποδοχή και η αποποίηση της κληρονομίας Ι. Γενικά 269 ΙΙ. Η προθεσμία της αποποίησης ΙΙΙ. Η δήλωση της αποποίησης IV. Η ακυρότητα της αποποίησης λόγω προηγούμενης αποδοχής V. Η ακυρότητα της αποποίησης λόγω παρόδου προθεσμίας VI. Η αποδοχή και η αποποίηση της κληρονομίας χωρίς επαγωγή - από πλάνη - υπό αίρεση - ή υπό προθεσμία - ή για μέρος της κληρονομίας 270 VII. Η αποδοχή και η αποποίηση της κληρονομίας εξ άλλου λόγου VIII. Η αποδοχή και η αποποίηση περισσότερων κληρονομικών μερίδων IX. Οι κληρονόμοι του κληρονόμου X. Οι συνέπειες της αποποίησης της κληρονομίας XI. Το αμετάκλητο και το ακυρώσιμο της αποδοχής και της αποποίησης της κληρονομίας Η αποκλήρωση Ι. Η αποκλήρωση υπό στενή και υπό ευρεία έννοια ΙΙ. Οι λόγοι αποκλήρωσης υπό στενή έννοια υπέρ του ανιόντος ΙΙΙ. Οι λόγοι αποκλήρωσης υπό στενή έννοια υπέρ του κατιόντος IV. Οι λόγοι αποκλήρωσης υπό στενή έννοια υπέρ του συζύγου V. Ο χρόνος της ύπαρξης λόγου αποκλήρωσης υπό στενή έννοια VI. Η συγνώμη στην αποκλήρωση υπό στενή έννοια VII. Η αποκλήρωση υπό στενή έννοια για λόγους πρόνοιας Η κληρονομική αναξιότητα

31 Ι. Η έννοια ΙΙ. Οι λόγοι κληρονομικής αναξιότητας ΙΙΙ. Η συγγνώμη στην κληρονομική αναξιότητα IV. Η κήρυξη της κληρονομικής αναξιότητας V. Οι συνέπειες της κληρονομικής αναξιότητας VI. Ο ανάξιος μεριδούχος ή κληροδόχος Ο κληρονόμος με απογραφή Η δικαστική εκκαθάριση της κληρονομίας Ι. Πότε διατάζεται η δικαστική εκκαθάριση της κληρονομίας ΙΙ. Η κληρονομία ως χωριστή ομάδα ΙΙΙ. Ο διορισμός εκκαθαριστών της κληρονομίας IV. Η πρόσκληση των δανειστών της κληρονομίας από τους εκκαθαριστές της V. Η αναγγελία των δανειστών της κληρονομίας στους εκκαθαριστές της VI. Το έργο των εκκαθαριστών της κληρονομίας VII. H αμοιβή των εκκαθαριστών της κληρονομίας VIII. H ανεπάρκεια της κληρονομίας IX... Οι δανειστές της κληρονομίας οι οποίοι δεν αναγγέλθηκαν στους εκκαθαριστές της X. Η δικαστική εκκαθάριση της κληρονομίας και ο περιορισμός της ευθύνης του κληρονόμου Οι σχέσεις περισσότερων κληρονόμων Η δωρεά αιτία θανάτου ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ