ζ Μητρικός θηλασμός Γιώργος Λιόσης Νοσοκομείο -Μαιευτήριο Ελενα Ε Βενιζέλου
Το νεογνό χρειάζεται τρία πράγματα: γάλα από το μαστό της μητέρας του ζεστασιά στην αγκαλιά της ασφάλεια σιγουριά από την παρουσία της
ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΚΑΘΕ ΝΕΟΓΕΝΝΗΤΟΥ ΧΡΕΟΣ ΚΑΘΕ ΜΗΤΕΡΑΣ Το μητρικό γάλα είναι ειδικό για το είδος Είναι συμβατό με > 50% του γενετικού υλικού του νεογνού
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ Ισχυρότερος ψυχικός δεσμός μητέρας παιδιού Αίσθημα τέρψης και ικανοποίησης Καλύτερη διαμόρφωση προσωπικότητας Υψηλότερο IQ Μείωση κινδύνου για σύνδρομο αιφνιδίου νεογνικού θανάτου
Πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού Λοιμώξεις Μειωμένα ποσοστά λοιμώξεων όπως Μηνιγγίτιδα βακτηριαμία Διάρροια Λοιμώξεις αναπνευστικού Νεκρωτική εντεροκολίτις Οξεία μέση ωτίτης Ουρολοιμώξεις Σημαντική μείωση του παιδικού καρκίνου Λέμφωμα Λευχαιμία Νόσος Hodgkin
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΝΑΝΤΙ ΧΡΟΝΙΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (Crohn) Ελκώδης κολίτις Κοιλιοκάκη Σακχαρώδης διαβήτης Παχυσαρκία (ΜΘ X 3-53 μήνες: 13% vs 35%) Παιδικός καρκίνος Shu XO. Int J Epidemiol 1995; 24:27-34 Davis MK. Int J Cancer Suppl 1998;11:29-33
Κάνει καλό στη σιλουέτα. Η παραγωγή του μητρικού γάλακτος από τον οργανισμό της μητέρας βοηθά στην κατανάλωση του επιπλέον λίπους που έχει συγκεντρωθεί στο σώμα κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης. Είναι ένας φυσικός τρόπος αντισύλληψης. Ο Μητρικός Θηλασμός παρέχει γάλα άμεσα στην σωστή θερμοκρασία και χωρίς τη διαδικασία προετοιμασίας και αποστείρωσης. Μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου Προστατεύει τη μητέρα από την οστεοπόρωση. Προστατεύει τη μητέρα από τον καρκίνο του μαστού Προαγωγή της ψυχικής υγείας της μητέρας στη περίοδο της γαλουχίας Ευκολία στη σίτιση στις εξόδους με το παιδί Οικονομία
Το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας για τον μητρικό θηλασμό
1989 Γενική συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών Τα μέλη κράτη ανέλαβαν την υποχρέωση να δημιουργήσουν συνθήκες κατάλληλες ώστε όλα τα μέλη της κοινωνίας και ιδιαίτερα οι γονείς να ενημερώνονται και εκπαιδεύονται για το μητρικό θηλασμό
Ο Διεθνής Κώδικας Εμπορίας των Υποκατάστατων του Μητρικού Γάλακτος WHO - UNICEF Υιοθετήθηκε το 1981 από την Παγκόσμια Διάσκεψη Υγείας Επικυρώνει το δικαίωμα κάθε παιδιού, κάθε εγκύου και θηλάζουσας γυναίκας να τρέφεται επαρκώς με αποτέλεσμα την διατήρηση της υγείας Αναγνωρίζει ότι το πρόβλημα της κακής διατροφής των νεογνών είναι μέρος του μεγαλύτερου προβλήματος έλλειψης εκπαίδευσης, φτώχειας και κοινωνικής αδικίας
Άρθρο 2 ο : τα υποκατάστατα του μητρικού θηλασμού Τι θεωρείται υποκατάστατο μητρικού γάλακτος. Τροποποιημένα γάλατα νεογνών. Άλλα παράγωγα γάλακτος, τρόφιμα και επιδόρπια που συμπεριλαμβάνουν συμπληρωματικές τροφές που δίνονται με το μπουκάλι, τροφές που αντικαθιστούν μερικά ή ολικά τον θηλασμό Οι φιάλες και οι θηλές Ο κώδικας αναφέρεται: στην ποιότητα των παραπάνω προϊόντων στην επάρκειά τους και στις πληροφορίες για την χρήση τους.
Διακήρυξη Innocenti UNICEF Π.Ο.Υ.. 1990 Ολες οι κυβερνήσεις θα πρέπει να ορίσουν Εθνική Επιτροπή Θηλασμού Να εφαρμόζονται σε όλα τα μαιευτήρια τα 10 βήματα για επιτυχή θηλασμό Να θεσπιστεί ευεργετική νομοθεσία για τις μητέρες που θηλάζουν Να δημιουργηθούν συνθήκες ώστε η νομοθεσία να εφαρμόζεται
Ο. Baby Friendly Hospital Π.Ο.Υ UNICEF 1992 Aαπαραίτητη προϋπόθεση Η εφαρμογή των 10 βημάτων Τήρηση των άρθρων του διεθνούς κώδικα εμπορίας υποκατάστατων μητρικού γάλακτος
WABA UNICEF- WHO 1993 πρωτοβουλία για το φιλικό χώρο εργασίας για τη θηλάζουσα μητέρα Mother Friendly Work Place Initiative
Το ιδανικότερο ξεκίνημα της ζωής είναι ο αποκλειστικός μητρικός θηλασμός για τα βρέφη τους πρώτους 6 μήνες της ζωής. Και στη συνέχεια βρεφικός θηλασμός μαζί με το νερό και τις τροφές και μετά το 2 ο χρόνο ζωής. (WHO, WHO, FAO, UNICEF)
Φιλικό στο θηλασμό Νοσοκομείο 10 βήματα για τον επιτυχή μητρικό θηλασμό Π.Ο.Υ UNICEF 1989 1. Να υπάρχει γραπτή πολιτική και η πολιτική αυτή να ακολουθείται από όλους τους φορείς του μαιευτηρίου που ασχολούνται με τη φροντίδα του νεογέννητου. 2. Οι φορείς να εκπαιδεύονται ώστε να γίνουν ικανοί να εφαρμόσουν την πολιτική αυτή. 3. Να ενημερώνονται όλες οι μητέρες για τα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού. 4. Ο θηλασμός να αρχίζει το πρώτο ημίωρο μετά τον τοκετό με τη βοήθεια εκπαιδευμένου προσωπικού. 5. Οι μητέρες να εκπαιδεύονται στην τέχνη του θηλασμού. Σε περίπτωση πρόωρου τοκετού και αναγκαστικού αποχωρισμού από το παιδί τους οι μητέρες να εκπαιδεύονται στη διατήρηση της γαλουχίας.
Bήμα 6 Στο νεογέννητο δίδεται μόνο μητρικό γάλα ούτε υγρά,ούτε συμπλήρωμα εκτός εάν υπάρχει ειδικός ιατρικός λόγος
Βήμα 7 ROOMING-IN Πρέπει να αρχίζει το λιγότερο μία ώρα μετά τον τοκετό Διευκολύνει τον ψυχικό δεσμό και την συναισθηματική επαφή μητέρας παιδιού (bonding) ανεξάρτητα από τον τρόπο σίτισης Μειώνει το ποσοστό παραμέλησης, κακοποίησης, εγκατάλειψης Προάγει την αισθητηριακή και συναισθηματική ωρίμανση του παιδιού Διευκολύνει τον αποκλειστικό ΜΘ Βοηθά τη γρήγορη παραγωγή του μητρικού γάλακτος Βοηθά στην εγκατάσταση και διατήρηση του ΜΘ
ROOMING-IN Μειώνει τον κίνδυνο περιγεννητικών λοιμώξεων σε αντίθεση με το κλειστό περιβάλλον του θαλάμου βρεφών όπου σοβαρές επιδημίες μπορούν να συμβούν (W.H.O. 1989) Η σωματική επαφή μητέρας παιδιού ευνοεί τη δημιουργία αποικιών μικροοργανισμών στο δέρμα και το ΓΕΣ του νεογνού, ίδιων με της μητέρας Δεν είναι παθογόνα γιατί τα αντίστοιχα αντισώματα περνούν μέσω του ΜΓ στο παιδί Χρειάζεται λιγότερο εξοπλισμό και προσωπικό Μειώνει το κόστος
Βήμα 8ο : ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΕΡΙΟΡΙΣΤΟΣ «Δεν υπάρχει περιορισμός στη συχνότητα και διάρκεια των γευμάτων θηλασμού. Τα νεογνά θηλάζουν όσο συχνά θέλουν ή πεινούν και για όση ώρα θέλουν. Οι μητέρες θα πρέπει να ξυπνούν τα παιδιά τους όταν κοιμούνται πολλές ώρες ή όταν το στήθος παρουσιάζει υπερφόρτωση» WHO/UNICEF 1992
ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΕΡΙΟΡΙΣΤΟΣ Η μητέρα ανταποκρίνεται σε πρώιμα σημάδια πείνας: Κινήσεις και ήχοι θηλασμού Γρήγορες κινήσεις οφθαλμού Χέρια στο στόμα Ανησυχία Απαλά γουργουρίσματα Ο θηλασμός είναι πιο εύκολος όταν το νεογνό είναι ήρεμο Το κλάμα είναι ένδειξη προχωρημένης πείνας και εκνευρισμού και εμποδίζει την επιτυχία του θηλασμού
Βήμα 9ο : Να μην χορηγούνται πιπίλες, τεχνητές θηλές ή άλλα υγρά στα νεογνά που θηλάζουν Είναι δύσκολος ο διαχωρισμός Του τρόπου χορήγησης (biberon) Από το περιεχόμενο (γάλα φόρμουλας ή άλλα υγρά)
ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΕΡΙΟΡΙΣΤΟΣ Ταχύτερη εγκατάσταση επαρκούς ροής γάλακτος Μεγαλύτερος όγκος γάλακτος την 3 η ημέρα Ταχύτερη δίοδος μηκωνίου Μικρότερη απώλεια βάρους Ταχύτερη ανάκτηση του ΒΓ Λιγότερος ίκτερος Σταθερά επίπεδα γλυκόζης Μικρότερη υπερφόρτωση μαστών Μεγαλύτερη διάρκεια θηλασμού
ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΕΡΙΟΡΙΣΤΟΣ Είναι εφικτός μόνο σε rooming-in Το νεογνό θηλάζει τουλάχιστον 8 φορές ημερησίως: συχνότης θηλασμού κάθε 1-3h Οι πληγωμένες θηλές δεν οφείλονται στη διάρκεια ή τη συχνότητα αλλά στην κακή τεχνική του θηλασμού Η ελάττωση της διάρκειας του γεύματος μειώνει το προσλαμβανόμενο hind milk (πλούσιο σε θερμίδες, λιπαρά, λιποδιαλυτές βιταμίνες)
Με την άμεση επαφή του μωρού και τη γρήγορη έναρξη του μητρικού θηλασμού: Αυξάνεται η διάρκεια και η αποτελεσματικότητα του θηλασμού. Γίνεται αποικισμός του νεογνού με μητρικούς οργανισμούς. Το πύαρ παρέχει την πρώτη ανοσοποίηση του βρέφους. Αυξάνεται η θερμοκρασία του βρέφους και τα επίπεδα της γλυκόζης στα 90 λεπτά. Αυξάνεται η εγρήγορση της μητέρας και μειώνονται οι αιμορραγίες. Βελτιώνεται η μητρική συμπεριφορά και το δέσιμο μητέρας και παιδιού.
Η χρήση πιπίλας ή θηλής biberon παρεμβαίνει στη διαδικασία μάθησης του θηλασμού Δυσκολίες σύλληψης μαστού μετά χρήση πιπίλας Μηχανικές και δυναμικές διαφορές Τοποθέτηση της γλώσσας Άνοιγμα στόματος και χειλιών Εναλλακτική μέθοδος σίτισης: το φλιτζάνι
O θάλαμος βρεφών Περισσότερο προσωπικό Περισσότερος θόρυβος και φως τη νύχτα Μεγαλύτερος αριθμός επεισοδίων νεογνικού κλάματος Μικρότερη ανταπόκριση του νοσηλευτικού προσωπικού στο κλάμα σε σχέση με τη μητέρα Εμποδίζει την πρώιμη σχέση μητέρας παιδιού Λιγότερη αυτοεκτίμηση και σιγουριά της μητέρας Αύξηση του κινδύνου λοιμώξεων και επιδημιών διάρροιας και σταφυλοκοκκικής νόσου Περισσότερα είδη παθογόνων και ανθεκτικών μικροβίων Το ξένο γάλα δεν περιέχει έτοιμα αντισώματα
Βημα 7 Ο : ROOMING-IN ΤΟ ΝΕΟΓΝΟ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΔΙΠΛΑ ΣΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΤΟΥ 24 ΩΡΕΣ ΤΟ 24ωρο Ο αποχωρισμός μητέρας νεογνού αποτελεί Ιατρική πλάνη του δυτικού πολιτισμού Μεταβάλλει την παραδοσιακή σχέση μητέρας-παιδιού
Επιπτώσεις σίτισης με Biberon Παράταση εκπνοής Μείωση συχνότητας αναπνοών και κορεσμού Πτώση διαδερμικού κορεσμού σε πρόωρα Τερηδόνα νεογιλών από biberon Ανώμαλη σύγκλιση των δοντιών (μειωμένη δραστηριότητα μασητήρων?) Μυκητιασική στοματίτιδα Αύξηση ΟΜΩ και ΧΜΩ (δυσλειτουργία ευσταχιανής σάλπιγγας?, ΓΟΠ?)
Απαραίτητες αρχές επιτυχίας Μητρικού Θηλασμού Θηλασμός αμέσως μετά τον τοκετό Σωστή θέση και στάση θηλασμού Άμεση και συνεχής επαφή μητέρας-παιδιού Αποκλειστικός θηλασμός Ρύθμιση της διάρκειας και της συχνότητας του θηλασμού από το παιδί Αποφυγή πιπίλας, biberon, άλλων υγρών
ΕΛΕΝΑ Ε ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ Παρέχεται σχέδιο δράσης προσιτό σε όλο το προσωπικό Βοηθά να εγκατασταθεί συστηματική φροντίδα για τις μητέρες και τα μωρά Η ύπαρξη της πολιτικής αυξάνει την πιθανότητα έναρξης και την διάρκεια του μητρικού θηλασμού(1) Ακατάλληλες πολιτικές εμποδίζουν τον θηλασμό (2) 1. Broadfoot M, Britten J, Tappin DM, MacKenzie JM. The Baby Friendly Hospital Initiative and breast feeding rates in Scotland. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed.. 2005 Mar;90(2):F114-6. 2.Reiff MI, Essock-Vitale SM (1985) Hospital influences on early infant-feeding feeding practices. Pediatrics, 76:872-879. 879.
Προβλήματα της μητέρας κατά την λοχεία που μπορούν να επηρεάσουν τον μητρικό θηλασμό Προβλήματα του μαστού Ψυχολογικές διαταραχές κατά τη λοχεία Αντισύλληψη κατά την γαλουχία
Προβλήματα μαστών Υπερφόρτωση μαστών (συμφόρηση) Διάταση γαλακτοφόρων πόρων Μαστίτιδα Απόστημα μαστού
Υπερφόρτωση μαστών Φυσιολογική κατάσταση χαρακτηριζόμενη από Επώδυνη διόγκωση των μαστών που σχετίζεται με απότομη αύξηση του όγκου του γάλακτος συμφόρηση λεμφαγγειακή και αγγειακή διάμεσο οίδημα Εμφάνιση κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων εβδομάδων της λοχείας
Μηχανισμός υπερφόρτωσης 1 Υπερδιάταση των κυψελών Επιπέδωση των εκκριτικών κυττάρων Απόφραξη μερική ή πλήρης των τριχοειδών που περιβάλουν τα κύτταρα της κυψέλης Ελάττωση της ροής του αίματος στα τριχοειδή που είναι πλούσιο σε οκυτοκίνη Διαρροή υγρών στον περιβάλλοντα ιστικό χώρο Ένας φαύλος κύκλος συμφόρησης, οιδήματος, πτωχής ροής, συμφόρησης αρχίζει
Μηχανισμός υπερφόρτωσης 2 Η πίεση και η συμφόρηση αποφράσει την λεμφική ροή των μαστών μαστίτιδα (φλεγμονή και λοίμωξη) Η πρωτεΐνη που καλείται παλίνδρομος αναστολέας της γαλουχίας (feedback inhibitor of lactation, FIL) συγκεντρώνεται στο μαζικό αδένα με τη στάση μειώνει την παραγωγή γάλακτος. Η συγκέντρωση του γάλακτος και η επακόλουθη συμφόρηση πυροδοτούν απόπτωση του κυψελιδικού επιθηλίου παύση της παραγωγής του γάλατος.
Προληπτικά μέτρα Συχνοί θηλασμοί αμέσως μετά την γέννηση θηλασμός όσες φορές ζητάει το μωρό απεριόριστος χρόνος θηλασμού Το νεογνό πρέπει να αφήσει μόνο του το στήθος πριν του προφερθεί το άλλο σωστές τεχνικές θηλασμού
Αντιμετώπιση Θερμά επιθέματα. Μάλαξη της άλω πριν το θηλασμό Κρύα επιθέματα Η εφαρμογή κρύου ενεργοποιεί ένα κύκλο αγγεισύσπασης κατά τα πρώτα 9-16 λεπτά όταν η ροή αίματος μειώνεται, το τοπικό οίδημα ελαττώνεται και η απορροή της λέμφου αυξάνει. Αυτή η κατάσταση ακολουθείται από αγγειοδιαστολή ιστών στο βάθος που διαρκεί 4-6 λεπτά η οποία προλαμβάνει τη θερμική βλάβη Υπέρηχοι Θεραπεία με παροχέτευση της λέμφου Εξαγωγή του γάλακτος Η αποφυγή της εξαγωγής του γάλακτος για να μην αυξηθεί η παραγωγή είναι λάθος
Μαστίτιδα Συχνή επιπλοκή της γαλουχίας αλλά μπορεί να προληφθεί. Εμφανίζεται συνήθως τις πρώτες τρείς εβδομάδες της λοχείας ή σε απότομη διακοπή του θηλασμού και γενικά σε κακή τεχνική θηλασμού.
Ψυχολογικές διαταραχές 0,15 Ψύχωση της λοχείας Κατάθλιψη μετά τον τοκετό 10-15% (Baby blues)οι μαύρες 50-80%
Ψυχολογικά προβλήματα baby blues Οι μαύρες της Συναισθηματικές διαταραχές συμβαίνουν στο 50-80 % των γυναικών μέσα σε λίγες ώρες μετά τον τοκετό Η γρήγορη πτώση της προγεστερόνης και των οιστρογόνων ενοχοποιούνται συνήθως σαν αιτίες Είναι μια μεταβατική κατάσταση που διαρκεί από λίγες ώρες έως λίγες ημέρες και χαρακτηρίζεται από Καταβολή αϋπνία κατάθλιψη ανησυχία σύγχυση και εξωπραγματική αίσθηση Δεν υπάρχει ανάγκη θεραπείας και η επιβεβαίωση ότι είναι φυσιολογική κατάσταση και η λίγο παραπάνω φροντίδα και τρυφερότητα είναι αρκετές
Ψύχωση της λοχείας Είναι ψυχιατρική επείγουσα κατάσταση που εμφανίζεται περίπου σε 0,1% των λεχωίδων Τυπικά εμφανίζεται μέσα στην πρώτη εβδομάδα από τον τοκετό και περιλαμβάνει: παραισθήσεις, ψευδαισθήσεις, κατάθλιψη, ενοχές, σύγχυση, αδυναμία λήψης αποφάσεων και περιόδους αλαζονείας Υπάρχει μικρός αλλά πραγματικός κίνδυνος αυτοκτονίας και ή βρεφοκτονίας Θεραπεία εισαγωγή σε ψυχιατρικό τμήμα
Κατάθλιψη και θηλασμός Η ικανότητα να θηλάσει ίσως ενισχύσει την σκέψη ότι ο ρόλος της είναι σημαντικός ενδυναμώνοντας έτσι την αίσθηση επάρκειας της μητέρας Όμως για μερικές καταθλιπτικές μητέρες η αυξανόμενη εξάρτηση του μωρού και ο φόβος της μήπως αποτύχει να θηλάσει, ίσως ενισχύσει την καταθλιπτική της κατάσταση.
Κατάθλιψη μετά τη γέννηση Συχνότητα 10-15% 15% και συνήθως συμβαίνει μέσα στους τρείς πρώτους μήνες αλλά μπορεί να εμφανισθεί μέχρι και τους 6 μήνες
Τυπικά συμπτώματα Ανήσυχη, καταθλιπτική, αγχώδης ή ευερέθιστη διάθεση Εξάντληση και απώλεια ενέργειας Διαταραχές ύπνου και όρεξης Διαταραχές μνήμης και συγκέντρωσης Αίσθηση ενοχής, ντροπής, θυμού, ανεπάρκειας, απελπισίας Σκέψεις αυτοκτονίας, σχέδια δράσης Απώλεια σεξουαλικής διάθεσης Ιδεοληπτικές σκέψεις και δραστηριότητες Φόβος να βγει από το σπίτι Υπερβολικοί φόβοι σχετικά με την ίδια, το νεογνό ή
Αντιμετώπιση Η διάγνωση και η κατάλληλη αντιμετώπιση είναι πολύ σημαντικά για αυτή την κατάσταση ώστε να μειωθεί η διάρκεια και να προληφθεί πιθανώς η επανεμφάνιση στο μέλλον. Πολλές μητέρες μένουν χωρίς θεραπεία γιατί κρύβουν την κατάσταση φοβούμενες τον κόσμο (τι θα πει) ή οι γιατροί δεν αναγνωρίζουν τα συμπτώματα. Η θεραπεία περιλαμβάνει ψυχολογικές παρεμβάσεις και μερικές φορές χρησιμοποιούνται αντιψυχωτικά φάρμακα.
Θηλασμός και αντικαταθλιπτικά Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά θεωρούνται ασφαλή όμως ο θηλασμός δεν πρέπει να γίνεται κατά τον χρόνο της μεγίστης συγκέντρωσης ώστε να μειώνεται η έκθεση του νεογνού. Υπάρχουν και νεώτερα αντικαταθλιπτικά αλλά χρήση τους πρέπει να γίνεται με πολύ προσοχή. Η χρήση των αντικαταθλιπτικών δεν είναι λόγος διακοπής της γαλουχίας
Για τον θηλασμό πρέπει να ληφθούν υπόψιν η επίδραση του στα αισθήματα επάρκειας της μητέρας, τα φάρμακα που παίρνει, και η ασφάλεια του νεογνού που είναι στη φροντίδα της. Έκθλιψη του γάλακτος για κάποιο διάστημα εφόσον είναι ένα οξύ επεισόδιο και μπορεί να θηλάσει όταν η κατάσταση της σταθεροποιηθεί
Αμυνα του οργανισμού και μητρικός θηλασμός
Placental Transfer of Immunoglobulines Από τον πλακούντα περνούν μόνον τα αντισώματα τύπου IgG. Ο FcRn υποδοχέας σην επιφάνεια της τροφοβλάστης συνδέεται με με το Fc τμήμα της IgG ανοσοσφαιρίνης. Η IgG (και ιδιαίτερα η IgG1 και η IgG3) περνά με μια διεργασία ενδοκύτωσης από την μητέρα στο αίμα του εμβρύου. Tο πέρασμα αρχίζει την 20-22 nd εβδομάδα της ζωής αλλά κατά σε αυξημένες ποσότητες λαμβάνει χώρα την 30 th week. Οι ανοσοσφαιρίνες αυτές έχουν χρόνο ημίσειας ζωής περίπου 20 ημέρες
Λεμφοκύτταρα CD3+b,CD3+ CD4b CD3 CD8+b,CD3/ CD8+c CD19+b Τ-κύτταρα ΝΚ CD8 CD84/CD8
Άξονας μητέρας νεογνού στην παραγωγή IgA και κυττάρων Mητέρα Νεογνό Εντερικός βλεννογόνος κύτταρα του μαστού εντερικός βλενογόνος πνευμόνων βλενογόνος
OTI ΔΕΝ ΧΟΡΗΓΕΙΤΑΙ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΛΑΚΟΥΝΤΑ ΧΟΡΗΓΕΙΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΜΗΤΡΙΚΟ ΓΑΛΑ
Ο. Το μητρικό γάλα είναι η γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ του ανοσολογικού συστήματος Της μητέρας Και του νεογνού διδάσκει το ανοσολογικό σύστημα του νεογνού το τροποποιεί κατάλληλα ενεργοποιεί την μικροβιακή χλωρίδα
Στο τελειόμηνο νεογνό τα επίπεδα της IgM είναι πολύ μικρά. οι ποσότητες της IgG είναι στα επίπεδα της μητέρας ή ακόμα και 10 % υψηλότερα Τα επίπεδα IgA είναι πολύ χαμηλά η απουσιάζουν τελείως Οι ανοσοσφαιρίνες στο παιδί Φθάνουν στα επίπεδα του ενήλικα η μεν IgM στο τέλος του πρώτου χρόνου η IgG στον πέμτο χρόνο και η IgA στα 10 με 14 χρόνια
Ανοσολογικές ιδιότητες του μητρικού γάλακτος Αντισώματα Κύτταρα ιαλυτοί παράγοντες - IGA - IgG - IgE - IgM - IgD -- Μακροφάγα Λεμφοκύτταρα CD3+b,CD3+ CD4b CD3 CD8+b, CD3/ CD8+c CD 19+b Τ-κύτταρα Πολυμορφοπύρηνα Επιθηλιακά (Κυταροκίνες) IL1β,IL6,IL7,IL10,ΙL12, IL1β,IL6,TNFa Λακτοφερίνη Λυσοζύμη Παράγοντες του συμπληρώματος Παράγοντας προπεριδίνης Β Ε πιθηλιακός αυξητικός παράγοντας
Μικρόβια, ιοί και άλλοι παθογόνοι μικροοργανισμοί εναντίον των οποίων είναι δραστική η εκκριτική ανοσοσφαιρίνη Βακτηρίδιατοξίνες Kολοβακτηρίδιο Kορυνοβακτηρίδιο διθερίτιδας Ιοί Αλλοι μικροοργανισμοί Κολοβακτηρίδιο Σιγκέλα Σαλμονέλα Καμπυλοβακτιρίδιο Ιός rοtα Αναπνευστικός Συγκυτιακός ιός Giardia Candida albicans Δονάκιο της χολέρας Αιμόφιλος imfluenzae Στρεπτόκοκκος πνευμονίας Κλωστηρίδιο dificile Kλωστρίδιο butilinum Κλεμπσιέλα πνευμονίας Ιός πολιομυελίτιδας Άλλοι εντεροϊοί Ιός της γρίπης Κυτταρομεγαλοϊός Ιός HIV
Τρόπος δράσης των ανοσολογικών παραγόντων του μητρικού γάλακτος Ι κυτταρικοί παράγοντες Β λεμφοκυτταρα Μακροφάγα Πολυμορφοπύρηνα Παράγουν αντισώματα έναντι μικροβίων στόχων Καταστρέφουν μικρόβια που εισέρχονται στο Γ.Ε.Σ παράγουν λυσοζύμη και ενεργοποιούν άλλους ανοσολογικούς παράγοντες. Δρουν σαν φαγοκύττυτταρα έναντι μικροβίων στο Γ.Ε.Σ. του νεογνού Τ- λεμφοκύτταρα 1)Κυτταρικτονία 2)ενεργοποιούν άλλους παράγοντες της ανοσίας
Αντιφλεγμονώδεις παράγοντες στο μητρικό γάλα Προσταγλανδίνες Ε2, F2 α προστατευτική δράση στο κύτταρο Κορτιζόλη ωρίμανση του κυττάρου Επιδερμικός παράγοντας αυξητική δράση αύξησης στο επιθήλιο Ουρικό οξύ, α-τοκοφερόλη αντιοξειδωτική β-καροτίνη, ασκορβικό οξύ δράση
Δεσμευτική πρωτείνη ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΟΣΗΣ: της Β12 γ-ιντερφερόνη Παράγοντας bifidus Φιμπρονεκτίνη Λακτοφερίνη Λυσοζύμη Μουσίνη ΜειώνειταελεύθερααποθέματατηςΒ12 στο αίμα με αποτέλεσμα να μην βρίσκουν αρκετά αποθέματα τα μικρόβια βοηθάτακύτταρατηςανοσίαςστην αντιμικροβιακή τους δράση βοηθά στην ανάπτυξη της μικροβιακής χλωρίδας του εντέρου και κυρίως του λακτοβάκιλου Συνεργάζεται με τα φαγοκύτταρα στην φαγοκυττάρωση των μικροβίων. Βοηθά στην αποκατάσταση των βλεννογόνων του εντέρου που έχουν υποστεί βλάβη από ανοσολογικά συμπλέγματα Δεσμεύει τον σίδηρο με αποτέλεσμα τα μικρόβια να μην βρίσκουν σίδηρο για την ανάπτυξη τους Καταστρέφει το κυτταρικό τοίχωμα των μικροβίων Η δράση της πρωτείνης αυτής σχετίζεται με την αντίσταση έναντι του ιού Rota
Μακροφαγα Φαγοκυτταρική δράση (Σταφυλόκοκκος aureus Candida Albicans E-Coli) Κυτταροκτονία (Ερπήτας) Μετατροπή της δράσης των Τ λεμφοκυττάρων Παραγωγή Κυτταροκινών IL1 IL4 IL5,IL6 IL8 IL10,IL12,IL13,IL6,TNFa,MCP, Λακτοφερίνη Λυσοζύμη Παράγοντες του συμπληρώματος Παράγοντας προπεριδίνης Β Επιθηλιακός αυξητικός παράγοντας
Λακτοφερίνη Ανταγωνίζεται με τα σιδηρόφιλα μικρόβια και μύκητες στην σύνδεση με τον σίδηρο Είναι ανθεκτική στο γαστρικό οξύ του στομάχου Πολύ μεγάλη ποσότητα στη αρχή της γαλουχίας μειώνεται αργότερα
Μητρικό Γάλα και λεπτίνη Leptin Levels in Preterm Human Breast Milk and Infant Formula Migdalia Resto*; Darlise O Connor, BA Kathleen Leef, Vicky Funanage, Michael Spear, MD ; and Robert Locke, PEDIATRICS Vol. 108 No. 1 July 2001 Λ Ε Π Τ Ι Ν Η Ανάπτυξη ανοσολογικού συστήματος Αγγειογέννεση Επούλωση των πληγών Αιμοποίηση Ανάπτυξη του νευροενδοκρινικού συστήματος Του σκελετικού συστήματος
α-λακταλβουμίνη Σεσύνδεσημετοολεικόοξυ σχηματίζει το κλάσμα ΗΑΜLΕΤ Που δρά κυρίως στο όξινο περιβάλλον του στομάχου και έχει σημαντική ανασταλτική δράση κατά των καρκινικών όγκων
Υπάρχει ένα πολύ κριτικό χρονικό διάστημα για το νεογέννητο
Παράγοντες ωρίμανσης των κυττάρων ιδιαίτερα του εντερικού βλενογόνου EGF,TGF-a a,tgf-,igf, λεπτίνη,προλακτίνη προλακτίνη, κορτικοστερόνη Κυττοκύνες IL 10 Ανταγωνιστές άλλων κυττοκινών ΙL1- R,TNF ari,tnf-a a II Ακετυλουδρολάση (PAF-AH) AH) καταστρέφει τον PAF Αντιφλεγμονώδης Αντιφλογιστική δράση Αντιοξειδωτικοί παράγονες Ασκορβικό οξύ, ουρικό οξύ,α- τοκοφερόλη, β-καροτίνη, Βιταμίνη Ε Εγκατάτσταση της μικροβιακής χλωρίδας Πρεβιοτικά + Προβιοτικά
Ορμόνες με ανοσοτροποποιητική δράση στο νεογνό Οιστρογόνα Προκαλσιτονίνη, Καλσιτονίνη Στεροειδή Προλακτίνη Θυροξίνη Ερυθροποιητίνη Γοναδοτροφίνες Μελανοτονίνη Ωχρινοποιητική ορμόνη Επιδερμικός αυξητικός παράγοντας Αδρενοκορτικοτροφίνη Thyropin releasing hormone Προσταγλαδίνες Ορμόνη που ενεργοποιεί τον θυρεοειδή Τhyroid-stimulating hormone
O ρόλος των LCPs στο ανθρώπινο σώμα Συστατικά των μεμβρανών Υψηλή συγκέντρωση στις μεμβράνες του νευρικού συστήματος και στον εγκέφαλο AA + DHA = 1/5 των φωσφολιπιδίων του εγκεφάλου (Farquharson et al. 1992) Υψηλή συγκέντρωση στα κύτταρα/ νευρικούς υποδοχείς των φωτεινών ερεθισμάτων του αμφιβληστροειδούς DHA = 2/3 των φωσφολιπιδίων του αμφιβληστροειδούς (Uauy et al. 1992) Σύνθεση προσταγλανδινών, θρομβοξανών, κα. Σημαντικό ρόλο στην πρόλιψη της ατοπίας
Νουκλεοτιδια Ν Ο Υ Κ Λ Ε Ο Τ Ι Δ Ι Α Γέφυρα μεταξύ των θρεπτικών και ανοσολογικών ιδιοτήτων του ΜΓ Ωριμάζουν τον εντερικό βλενγόνο Προωθούν την παραγωγή ΙL2 Αυξάνουν την κυτταροτοξική δράση των Κυττάρων φονέων Μειώνουν τα ποσοστά διάροιας Αυξάνουν το ποσοστό των αντισωμάτων μετά από εμβολιασμό
ΧΥΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΝΟΣΙΑΣ ΣΤΟ ΓΑΛΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ Οι ολιγοσακχαρίτες οι ακόρεστα λιπαρά οξέα με την χυμική τους δομή εμποδίζουν την πρόσληψη τους από βακτηρίδια και τις τοξίνες τους Η μεγάλη ποσότητα στο μητρικό γάλα εμποδίζει τη σύνδεσή τους από τα εντερικά παράσιτα όπως ηgiardia inteenstinalis Tα λιπαρά οξέα επίσης εμποδίζουν την ανάπτυξη διαφόρων ιών όπως ο έρπητας ο ιός της αφθώδους στοματίτιδας και ο ιός της ιλαράς
Ποσοστά αντισωμάτων μετά από εμβολιασμό με εμβόλιο πολιομυελίτιδας
To λινολενικού και ολεικό έχουν δράση κατά των ιών που περιβάλονται από περίβλημα Δράση έναντι του ιού της αφθώδους στοματίτιδας του λινολενικού και ολεικού
Ποσοστά NEC σε προωρα Μόνο μητρικό γάλα νεογνά Γάλα ειδικό για προωρα εμλουτισμένο με μητρικό γάλα Γάλα ειδικό για προωρα μόνο 1.2 % 2.5 % 7.5 % Lucas A,Cole T: Breast milk and neonatal necrotizing enterocolitis.lancet 336: 1519.1990
IgA Μπλοκάρισμα της μεγαλομοριακής Αντιγόνο ένωσης από την IgA Εντερικός αυλός
Stark & Lee, 1982; Orrhage & Nord, 1999; Harmsen et al., 2000 ενδομήτρια γέννηση 4 ημέρες 20 ημέρες 4-6 μήνες άσηπτο ανομοιόμορφη εντερική χλωρίδα Επιμόλυνση από το στόμα με την εντερική και κολπική χλωρίδα της μητέρας ηεπίδρασητηςδιατροφής Η εξέλιξη της εντερικής χλωρίδας του βρέφους
Οι ολιγοσακχαρίτες τουμητρικούγάλακτος... ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα... δημιουργεί μια υγιή εντερική χλωρίδα... ενισχύει τον εντερικό φραγμό... μειώνει τα παθογόνα βακτηρίδια... ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα που έχει σχέση με το παχύ έντερο Το μητρικό γάλα περιέχει ολιγοσακχαρίτες σαν κύριο προστατευτικό παράγοντα
O ρόλος των πρεβοτικών στο βρέφος = ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος Βλαβερά βακτηρίδια Ξένες πρωτεΐνες Ιοί Μύκητες Παράσιτα Τα βρέφη γεννώνται με ανώριμο ανοσοποιητικό σύστημα, που χρειάζεται συνεχή ανάπτυξη.
Επιβλαβής/παθογόνος δράση Παραγωγή τοξινών: Διάρροια/ δυσκοιλιότητα Λοιμώξεις Βλάβη του ήπατος Καρκίνος Εγκεφαλοπάθεια Παραγωγή καρκινογόνων Εντερική σήψη Ps-Aeruginosa Proteus Σταφυλόκοκκοι Κλωστηρίδια Veillonellae 2 4 Εντερόκοκκοι E. coli 8 Στρεπτόκοκκοι Ωφέλιμη για την υγεία δράση Γαλακτοβάκιλλοι Ευβακτήρια Παρεμπόδιση ανάπτυξης εξωγενών και/ή επιβλαβών βακτηριδίων Διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος Υποβοήθηση της πέψης και/ή της απορρόφησης των συστατικών της τροφής/ ιχνοστοιχείων Βακτηριοειδή Βακτηρίδια Bifidus Σύνθεση βιταμινών 11 Αριθμός/g κοπράνων (Log 10 scale) Gibson & Roberfroid, 1994 Η εντερική μικροβιακή χλωρίδα
Συστατικά ανά 100 ml Λακτόζη (δισακχαρίτης, DP 2) 2 6.5-7.2 g Ολιγοσακχαρίτες (DP 3 - DP 50) 1.0-1.2 g Stahl B, Thurl S, Zeng J, Karas M, Hillenkamp F, Steup M, Sawatzki G. Anal Biochem 1994; 223:218-226 Πρωτεΐνες 0.8-1.0 g Σίδηρος 0.1 mg Η ιδιότητα του μητρικού γάλατος να προάγει την ανάπτυξη των βακτηριδίων bifidus οφείλεται, το πιθανότερο, στην υψηλή περιεκτικότητα σε ολιγοσακχαρίτες και στη χαμηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και σίδηρο (Heine, 1989). Παράγοντες ανάπτυξης των bifidus στο μητρικό γάλα
Howie et al, 1990 Συχνότητα Λοιμώξεων του Γαστρεντερολογικού και του Αναπνευστικού κατά τις πρώτες 13 εβδομάδες (Κλινική μελέτη με 478 βρέφη στη Σκωτία) Αθροιστική συχνότητα [%] 45 40 35 30 25 20 15 10 5 Διατροφή με μπιμπερόν Αποκλειστικός θηλασμός Μικτή διατροφή p < 0.001 p < 0.05 0 Λοιμώξεις του γαστρεντερολογικού Λοιμώξεις του αναπνευστικού Το μητρικό γάλα ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα του βρέφους
Τρόπος δράσης των ανοσολογικών παραγόντων του μητρικού γάλακτος Ι κυτταρικοί παράγοντες Β λεμφοκυτταρα Μακροφάγα Πολυμορφοπύρηνα Παράγουν αντισώματα έναντι μικροβίων στόχων Καταστρέφουν μικρόβια που εισέρχονται στο Γ.Ε.Σ παράγουν λυσοζύμη και ενεργοποιούν άλλους ανοσολογικούς παράγοντες. Δρουν σαν φαγοκύττυτταρα έναντι μικροβίων στο Γ.Ε.Σ. του νεογνού Τ- λεμφοκύτταρα 1)Κυτταρικτονία 2)ενεργοποιούν άλλους παράγοντες της ανοσίας
Μακροφαγα Φαγοκυτταρική δράση (Σταφυλόκοκκος aureus Candida Albicans E-Coli) Κυτταροκτονία (Ερπήτας) Μετατροπή της δράσης των Τ λεμφοκυττάρων Παραγωγή Κυτταροκινών IL1 IL4 IL5,IL6 IL8 IL10,IL12,IL13,IL6,TNFa,MCP, Λακτοφερίνη Λυσοζύμη Παράγοντες του συμπληρώματος Παράγοντας προπεριδίνης Β Επιθηλιακός αυξητικός παράγοντας
Ορμόνες με ανοσοτροποποιητική δράση στο νεογνό Οιστρογόνα Προκαλσιτονίνη, Καλσιτονίνη Στεροειδή Προλακτίνη Θυροξίνη Ερυθροποιητίνη Γοναδοτροφίνες Μελανοτονίνη Ωχρινοποιητική ορμόνη Επιδερμικός αυξητικός παράγοντας Αδρενοκορτικοτροφίνη Thyropin releasing hormone Προσταγλαδίνες Ορμόνη που ενεργοποιεί τον θυρεοειδή Τhyroid-stimulating hormone
Λακτοφερίνη Ανταγωνίζεται με τα σιδηρόφιλα μικρόβια και μύκητες στην σύνδεση με τον σίδηρο Είναι ανθεκτική στο γαστρικό οξύ του στομάχου Πολύ μεγάλη ποσότητα στη αρχή της γαλουχίας μειώνεται αργότερα
α-λακταλβουμίνη Σεσύνδεσημετοολεικόοξυ σχηματίζει το κλάσμα ΗΑΜLΕΤ Που δρά κυρίως στο όξινο περιβάλλον του στομάχου και έχει σημαντική ανασταλτική δράση κατά των καρκινικών όγκων
Μητρικό Γάλα και λεπτίνη Leptin Levels in Preterm Human Breast Milk and Infant Formula Migdalia Resto*; Darlise O Connor, BA Kathleen Leef, Vicky Funanage, Michael Spear, MD ; and Robert Locke, PEDIATRICS Vol. 108 No. 1 July 2001 Λ Ε Π Τ Ι Ν Η Ανάπτυξη ανοσολογικού συστήματος Αγγειογέννεση Επούλωση των πληγών Αιμοποίηση Ανάπτυξη του νευροενδοκρινικού συστήματος Του σκελετικού συστήματος
Νουκλεοτιδια Ν Ο Υ Κ Λ Ε Ο Τ Ι Δ Ι Α Γέφυρα μεταξύ των θρεπτικών και ανοσολογικών ιδιοτήτων του ΜΓ Ωριμάζουν τον εντερικό βλενγόνο Προωθούν την παραγωγή ΙL2 Αυξάνουν την κυτταροτοξική δράση των Κυττάρων φονέων Μειώνουν τα ποσοστά διάροιας Αυξάνουν το ποσοστό των αντισωμάτων μετά από εμβολιασμό
Χαρακτηριστικό παράδειγμα παιδιού που τρέφεται για μεγάλο χρονικό διάστημα με bibero
Δεσμευτική πρωτείνη ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΟΣΗΣ: της Β12 γ-ιντερφερόνη Παράγοντας bifidus Φιμπρονεκτίνη Λακτοφερίνη Λυσοζύμη Μουσίνη ΜειώνειταελεύθερααποθέματατηςΒ12 στο αίμα με αποτέλεσμα να μην βρίσκουν αρκετά αποθέματα τα μικρόβια βοηθάτακύτταρατηςανοσίαςστην αντιμικροβιακή τους δράση βοηθά στην ανάπτυξη της μικροβιακής χλωρίδας του εντέρου και κυρίως του λακτοβάκιλου Συνεργάζεται με τα φαγοκύτταρα στην φαγοκυττάρωση των μικροβίων. Βοηθά στην αποκατάσταση των βλεννογόνων του εντέρου που έχουν υποστεί βλάβη από ανοσολογικά συμπλέγματα Δεσμεύει τον σίδηρο με αποτέλεσμα τα μικρόβια να μην βρίσκουν σίδηρο για την ανάπτυξη τους Καταστρέφει το κυτταρικό τοίχωμα των μικροβίων Η δράση της πρωτείνης αυτής σχετίζεται με την αντίσταση έναντι του ιού Rota
ΧΥΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΝΟΣΙΑΣ ΣΤΟ ΓΑΛΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ Οι ολιγοσακχαρίτες οι ακόρεστα λιπαρά οξέα με την χυμική τους δομή εμποδίζουν την πρόσληψη τους από βακτηρίδια και τις τοξίνες τους Η μεγάλη ποσότητα στο μητρικό γάλα εμποδίζει τη σύνδεσή τους από τα εντερικά παράσιτα όπως ηgiardia inteenstinalis Tα λιπαρά οξέα επίσης εμποδίζουν την ανάπτυξη διαφόρων ιών όπως ο έρπητας ο ιός της αφθώδους στοματίτιδας και ο ιός της ιλαράς
O ρόλος των LCPs στο ανθρώπινο σώμα Συστατικά των μεμβρανών Υψηλή συγκέντρωση στις μεμβράνες του νευρικού συστήματος και στον εγκέφαλο AA + DHA = 1/5 των φωσφολιπιδίων του εγκεφάλου (Farquharson et al. 1992) Υψηλή συγκέντρωση στα κύτταρα/ νευρικούς υποδοχείς των φωτεινών ερεθισμάτων του αμφιβληστροειδούς DHA = 2/3 των φωσφολιπιδίων του αμφιβληστροειδούς (Uauy et al. 1992) Σύνθεση προσταγλανδινών, θρομβοξανών, κα. Σημαντικό ρόλο στην πρόλιψη της ατοπίας
Πρόσληψη LCPs με το μητρικό γάλα CH - O -C 2 O CH -O-C O CH - O -C 2 O CH - O -C 2 O CH - O -C O O R -P-O-CH 2 O - AA DHA AA DHA LCPs σε μορφή τριγλυκεριδίων TG: 80-85 % LCPs σε μορφή φωσφολιπιδίων PL: 15-20 %
Τις πρώτες μέρες τα νεογνά που δεν απομακρύνονται από την μητέρα τους αποικίζονται από μικτή χλωρίδα από τον γεννητικό σωλήνα ή το δέρμα της μητέρας έτσι υπερτερεί ο λευκός σταφυλόκοκκος, ο αλφα- αιμολυτικός στρεπτόκοκκος, ο λακτοβάκιλος και το κολοβακτηρίδιο, δεν είναι σπάνια και μύκητες όπως η Candida. Μετά την 4 η ημέρα αρχίζει να φαίνεται η επίδραση του είδους του γάλακτος στα νεογνά που θηλάζουν υπερτερεί ο λακτοβάκιλος, ενώ στα νεογνά που τρέφονται με τροποποιημένο υπερτερεί ο εντερόκοκκος και τα αρνητικά κατά gram βακτηρίδια. Η ύπαρξη αυτών των μικροβίων με χαμηλή τοξικότητα προφυλάσσει τον οργανισμό από εγκατάσταση μικροβίων με μεγάλη τοξικότητα
Είναι σημαντικό ο μητρικός θηλασμός να αρχίζει το πρώτο ημίωρο μετά τον τοκετό με την βοήθεια εκπαιδευμένου προσωπικού. Κι αυτό γιατί: «Μητέρες που γέννησαν με φυσιολογικό τοκετό πρέπει να απαιτούν τη δερματική επαφή με το μωρό τους μέσα στο 1 ο ημίωρο από τον τοκετό και για τουλάχιστον 30 λεπτά. Το ίδιο πρέπει να γίνεται στις γυναίκες που γέννησαν με καισαρική τομή.» (WHO, UNICEF 1992)
Το μωρό πρέπει να τοποθετηθεί στο στήθος μέσα στο πρώτο ημίωρο μετά τον τοκετό γιατί: Οι κινήσεις αναζήτησης αρχίζουν μετά από 27-71 71 λεπτά μετά τον τοκετό. Το Peak των θηλαστικών κινήσεων γίνεται 45 λεπτά μετά τον τοκετό και ακολουθεί σταδιακή μείωση και σταμάτημα 2,5 ώρες περίπου μετά τον τοκετό.
ΣΤΗΝ ΜΗΤΕΡΑ Η ΓΡΗΓΟΡΗ ΕΝΑΡΞΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ ΕΧΕΙ ΤΑ ΑΚΟΛΟΥΘΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Απελευθερώνει την ωκυτοκίνη, μια ορμόνη που βοηθά τη μήτρα να επανέλθει στην αρχική της κατάσταση. Με το θηλασμό αμέσως μετά τον τοκετό μειώνεται η απώλεια αίματος. Η χαλαρωτική ουσία που περιέχει το μητρικό γάλα με τον θηλασμό κυκλοφορεί και στο αίμα της μητέρας, βοηθώντας την να ηρεμήσει. Η ορμόνη προλακτίνη που παράγεται με τον θηλασμό συμβάλλει στο να νιώσει η μητέρα αυτό που ονομάζεται «μητρικό ένστικτο» και την προστατεύει από τη μελαγχολία μετά τον τοκετό. Μειώνει τις πιθανότητες να εμφανιστεί καρκίνος του μαστού αλλά και της μήτρας.