ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β. ΑΙΓΑΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗ Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης Ε.Π.ΠΑΙ.Κ.
Α. Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ Θεολόγος Καθηγητής στο Πειραματικό ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου DEA Εκκλησιαστικής Ιστορίας ΑΠΘ Δρ. Θεολογίας ΑΠΘ
ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Οι σημερινές τάσεις στην εκπαίδευση: Όχι μόνο παροχή γνώσεων. Νέες μορφές διδασκαλίας. Ενεργητική μάθηση. Ποιοτική διδασκαλία και αποτελεσματική μάθηση. Διαθεματική προσέγγιση γνωστικών αντικειμένων. Πολυγραμματισμοί.
ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ Ζητούμενο: Εμπλοκή του συνόλου της σχολικής κοινότητας στη γνωστική διαδικασία.
ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΓΝΩΣΗ Απλό το 2003 ένταξη της διαθεματικής σύνδεσης της γνώσης στην ελληνική εκπαίδευση. Σε ισχύ τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών του Διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγραμμάτων Σπουδών (ΑΠΣ - ΔΕΠΠΣ). Δυστυχώς, όμως, και στην Πρωτοβάθμια και στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση δεν αποτελεί την κυρίαρχη πραγματικότητα.
ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ - ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ Επίδειξη αρκετής δυσκαμψίας και αμηχανίας από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς στην ενσωμάτωση της διαθεματικότητας στα γνωστικά αντικείμενα τους. Η αιτία είναι ότι το παραδοσιακό σχολείο στην πραγματικότητα ακυρώνει το διαθεματικό σχεδιασμό των ΑΠΣ - ΔΕΠΠΣ και εφαρμόζει μέσα από ομογενοποιημένες λειτουργίες μια γενικά μονοθεματική διδασκαλία. Γι αυτό και δεν υπάρχει ιδιαίτερος χώρος για συνεργατικές διδακτικές πρακτικές και οριζόντια διασύνδεση της γνώσης.
ΓΝΩΣΗ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΙΚΟΤΗΤΑ Η διαθεματικότητα βασίζεται στην εννοιοκεντρική οργάνωση της διδασκαλίας. Προωθεί την ενδοκλαδική συνοχή και τη διακλαδική σύνδεση του εννοιολογικού πλαισίου κάθε επιστημονικού κλάδου και γνωστικού αντικειμένου. Κινείται, δηλαδή, αντίθετα από τη συμβατική διδασκαλία, η οποία είναι κυρίως πληροφοριοκεντρική και προωθεί τη γραμμική παράθεση πληροφοριών και γνώσεων.
ΕΝΔΟΚΛΑΔΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ Εντός των γνωστικών αντικειμένων: Ανάδειξη των βασικών θεμελιωδών τους εννοιών σε σκελετό του αντικειμένου και της μαθησιακής διαδικασίας. Και ταυτόχρονη προώθηση της διακλαδικής συσχέτισης των γνωστικών αντικειμένων.
ΔΙΑΚΛΑΔΙΚΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ Επιτυγχάνεται μέσα από τη χρήση των διαθεματικών μακροεννοιών. Προκύπτει από τις γενικεύσεις, τις παραδοχές και τις ταυτίσεις επιμέρους ενδοκλαδικών εννοιών.
ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΙΣ Υλοποιούνται μέσα από την ανάδειξη των διεπιστημονικών συσχετίσεων εννοιών των διδακτέων θεματικών ενοτήτων. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: ΜΑΘΗΜΑ Ελληνική Γλώσσα ιστορική συνέχεια: Λογοτεχνία Ιστορία Λαογραφία Θρησκευτικά Γυμναστική (χοροί) Μουσική.
ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ - ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ Δημιουργία νέων υβριδικών μαθημάτων: Προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων. Σχολική και κοινωνική ζωή. Βιωματικές δράσεις. Ερευνητικές εργασίες.
Π Α Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Α
ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Φυσική Αγωγή Ιστορία Τοπική Ιστορία Οικιακή Οικονομία Θρησκευτικά - Κοινωνιολογία Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Μουσική - Τέχνες Αγωγή Υγείας Πολιτιστικό Πρόγραμμα
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΚΟΥΛΟΥΜΠΑΡΙΤΣΗ, Α. (2005). Εφαρμογή της διαθεματικής προσέγγισης στα Προγράμματα Σπουδών στη διδασκαλία και στα σχολικά βιβλία. Νέα Παιδεία, 116, 30-44. ΚΟΥΣΟΥΛΑΣ, Φ. (2004). Σχεδιασμός και εφαρμογή διαθεματικής διδασκαλίας. Αθήνα, Ατραπός. ΜΑΤΣΑΓΓΟΥΡΑΣ, Η. (2002). Διεπιστημονικότητα, διαθεματικότητα και ενιαιοποίηση στα Νέα Προγράμματα Σπουδών. Τρόποι οργάνωσης της σχολικής γνώσης. Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεμάτων. 7, 19-36. ΤΡΙΛΙΑΝΟΣ, Θ. (2011). Η ποιότητα της διδασκαλίας στην εκπαίδευση της μετανεωτερικής εποχής στο: Οικονομίδης, Β. (επιμ.) Εκπαίδευση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Αθήνα, Πεδίο. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΗΛ, Μ. (2010). Η εφαρμογή και η αποτελεσματικότητα της διαθεματικής προσέγγισης στη διδακτική πρακτική. Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεμάτων. 16, 212-225.