Μητρική θνησιμότητα στην εγκυμοσύνη και τον τοκετό Α. Παπανικολάου Καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας Β Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου θεσσαλονίκης
Ορισμoί Θάνατος μίας γυναίκας που συμβαίνει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης,του τοκετού ή τις πρώτες 42 ημέρες μετά τον τοκετό Άμεσος όταν είναι αποτέλεσμα μαιευτικής επιπλοκής ή παρέμβασης ή παράλειψης ή ιατρικού λάθους Έμμεσος όταν σχετίζεται με προϋπάρχουσας νόσου ή νόσου που αναπτύχθηκε στην εγκυμοσύνη και επιβαρρύνεται από την παρουσία της Όψιμη μητρική θνησιμότητα μέχρι 1 χρόνο από τον τοκετό Δεν περιλαμβάνονται τυχαίοι παράγοντες άσχετοι με την εγκυμοσύνη
Ορισμoί Maternal mortality ratio O αριθμός μητρικών θανάτων σε 100 000 τοκετούς Maternal mortality rate Ο λόγος των μητρικών θανάτων υπολογισμένος σε έτη έκθεσης γυναικών 15 49 ετών Lifetime risk Η πιθανότητα θανάτου από συμβάν της εγκυμοσύνης
Το μέγεθος του προβλήματος Παγκόσμια 1 θάνατος/min Μόνο το 1% σε ανεπτυγμένες χώρες Ηπειρος ΑΦΡΙΚΗ κίνδυνος νεογνικού κίνδυνος μητρικού θανάτου θανάτου ΑΣΙΑ ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΓΜΕΝΕΣ ΑΣΙΑ ΧΩΡΕΣ
Παράγοντες σχετικοί με μητρική θνησιμότητα Προυπάρχουσες παθήσεις (HIV, βαλβιδοπάθειες, θρομβοφιλία, κλπ ) Αυξημένη μητρική ηλικία Χρόνιες παθήσεις (παχυσαρκία υπέρταση,διαβήτης) Εγκυμοσύνη στην εφηβεία Δείκτης επιπέδου παρεχόμενης υγείας Κοινωνικοοικονομικό επίπεδο Υποσιτισμός προλήψεις Απόσταση από ιατρικές παροχές Έλλειψη ιατρικής φροντίδας Φυλετικές διακρίσεις Ανασφάλιστες
Μερικές αιτίες μητρικής θνησιμότητας Άμεσες Θρομβωση/Εμβολή Αιμορραγία Έκτοπη κύηση Υπερτασική νόσος (προεκλαμψία) Σήψη Εμβολή από αμνιακό υγρό Παραμελημένη δυστοκία Έμμεσες Καρδιοπάθεια Αυτοκτονία ΚΝΣ (αιμορραγία, θρόμβωση,επιληψία) Λοιμώξεις (γριππη) HIV Παθήσεις αναπνευστικού/γαστρεντερικού
Global results for maternal deaths, maternal mortality ratio (Lancet 2016)
Global, regional, and national or territory number of maternal deaths, maternal mortality ratio
Γεωγραφική κατανομή των συχνότερων αιτίων μητρικής θνησιμότητας www.thelancet.com/lancetgh Vol 2 June 2014
Ελλάδα 2012
Μεταβολές στις αιτίες μητρικής θνησιμότητας παγκοσμίως Οι άμεσες αιτίες αποτέλεσαν το 86% των μητρικών θανάτων παγκοσμίως το 2015 κατά σειρά συχνότητας ; αιμορραγία,υπερτασική νόσος,διάφορες Οι έμμεσες αιτίες αυξήθηκαν σε σημασία από 11% σε 12% το 2015 Οι θάνατοι από έκτρωση,έκτοπη κύηση σήψη και λοιμώξεις μειώθηκαν σημαντικά
Η έννοια του near miss Όταν μία γυναίκα επιβιώσει από μία απειλητική για τη ζωή της κατάσταση στην εγκυμοσύνη,τον τοκετό ή μέχρι 42 ημέρες μετά τον τοκετό, Για κάθε μητρικό θάνατο υπάρχουν 15 που διέφυγαν το θάνατο (near miss)
Διαγνωστικά κριτήρια WHO για μητρικό «near miss»
Η έννοια της διαδοχικής φροντίδας της αναπαραγωγικής υγείας
Διερεύνηση αιτιών θανάτου και προσπάθεια για αποφυγή τους στο μέλλον 1. Σχετίζεται ο θάνατος με την εγκυμοσύνη ; 2. Ποιά ήταν η αιτία του θανάτου ; 3. Θα μπορούσε να προληφθεί ο θάνατος ; 4. Ποιοί ήταν οι παράγοντες που συμβάλανε στον θάνατο ; 1. Από την ασθενή 2. Από το γιατρό 3. Την κοινότητα 4. Από το σύστημα φροντίδας 5. Ποιές είναι οι συστάσεις και οι δράσεις που θα διορθώσουν το πρόβλημα ; 6. Τι περιμένουμε να γίνει αν αυτές οι συστάσεις εφαρμοστούν ;
Μηνύματα Υπάρχει επιτάχυνση των προσπαθειών για τη μείωση των θανάτων παγκοσμίως με αποτελέσματα που υστερούν των στόχων Οι περισσότεροι θάνατοι (>50%) θα μπορούσαν να προληφθούν Πρέπει να γίνουν προσπάθειες για : Καλύτερο και ευρύτερο οικογ προγραμματισμό Σωστή φροντίδα στην εγκυμοσύνη και τον τοκετό Διερεύνηση μητρικών θανάτων και προτάσεις για βελτίωση Εκπαίδευση των ιατρών και μαιών στο μαιευτικό επείγον και στην έγκαιρη ανγνώριση σημείων σοβαρής χειροτέρευσης της υγείας