ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων & Πολιτισμού [410297] Ηλεκτρονική δημοσιογραφία Δρ. Λαμπρινή Παπαδοπούλου
ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων & Πολιτισμού Η άνοδος των κοινωνικών Μέσων και η επανάσταση των πολιτών Δρ. Λαμπρινή Παπαδοπούλου
Η άνοδος των κοινωνικών Μέσων και η επανάσταση των πολιτών
Εξέλιξη του διαδικτύου 1 η περίοδο του διαδικτύου: Εμφάνιση των πρώτων δημοσιογραφικών σελίδων/στόχος η εμπορική εκμετάλλευση του νέου μέσου/έμφαση στη δημοσιογραφία και στα διαδικτυακά της περιεχόμενα 2 η περίοδος του διαδικτύου: Έμφαση στο νέο Μέσο και στις ιδιότητές του (διαδραστικότητα/υπερκειμενικότητα/πολυμεσικότ ητα/α-σύγχρονη επικοινωνία)/ Εμφάνιση σύγκλισης 3 η περίοδος του διαδικτύου: Άνοδο των κοινωνικών Μέσων/Έμφαση στους χρήστες/κοινό των νέων Μέσων
Παραδοσιακή Vs διαδικτυακή δημοσιογραφία (Deuze, 2003 & 2011)
Η άνοδος των κοινωνικών Μέσων και η επανάσταση των πολιτών 3 η περίοδος του διαδικτύου Καταλυτικές αλλαγές Μπλόγκερς και χρήστες σελίδων κοινωνικής δικτύωσης παρακάμπτουν τα παραδοσιακά Μέσα Αλλάζει η δημοσιογραφία, ο ρόλος των δημοσιογράφων και ο ρόλος των χρηστών Δημοσιογραφία «από τα κάτω» ή συμμετοχική δημοσιογραφία ή δημοσιογραφία των πολιτών
Δημοσιογραφία των πολιτών Mεταμόρφωση της δημοσιογραφίας Aπό τα κυρίαρχα μέσα μαζικής ενημέρωσης του 20ου αιώνα => βαθύτερο και πιο δημοκρατικό. Μέσω της δημοσιογραφίας των πολιτών, η ροή αυτή γίνεται αμφίδρομη και τα όρια μεταξύ παραγωγού και καταναλωτή ειδήσεων είναι πολύ δύσκολα να προσδιοριστούν
Δημοσιογραφία των πολιτών Οι χρήστες των δικτύων δεν είναι πια αδρανείς αναγνώστες/ακροατές/τηλεθε ατές Δημιουργούν την ύλη της ενημέρωσης Οδεύουμε σε μία κοινωνία παραγωγών καταναλωτών PROSUMER (producer + consumer) PRO AM (professional amateur)
Δημοσιογραφία των πολιτών Το πρώτο παγκόσμιας εμβέλειας παράδειγμα, το οποίο αντικατοπτρίζει αυτή την αλλαγή στη δημοσιογραφία, ήταν οι τρομοκρατικές επιθέσεις της 11 ης Σεπτεμβρίου 2001 στη Νέα Υόρκη Οι πρώτες τηλεοπτικές εικόνες από την επίθεση προέρχονταν από βίντεο ερασιτεχνών που ήταν αυτόπτες μάρτυρες του γεγονότος
Δημοσιογραφία των πολιτών Τα εργαλεία του Web 2.0 έκαναν ακόμα πιο εύκολη τη ραγδαία ανάπτυξη του περιεχομένου που παράγεται από τους χρήστες (usergenerated content) Χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις, απλώς με έναν υπολογιστή ή ένα κινητό τηλέφωνο με σύνδεση στο διαδίκτυο, οι χρήστες μπορούν να επιτελέσουν λειτουργίες που παλαιότερα αποτελούσαν μονοπώλιο μίας συγκεκριμένης ομάδας επαγγελματιών
Δημοσιογραφία των πολιτών και social media Οι εκλογές στο Ιράν το 2009 και οι εξεγέρσεις στις χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής από το 2010 και εξής, γνωστές με την ονομασία Αραβική Άνοιξη, ανέδειξαν το ρόλο των κοινωνικών μέσων στη δημοσιογραφία. Μία συνεχής ροή ειδήσεων, ανταποκρίσεων, εικόνων και βίντεο από τα σημεία των γεγονότων κατέκλυσε το Twitter και το Facebook, σπάζοντας το σιωπητήριο ενημέρωσης που επέβαλαν στα δημόσια και ιδιωτικά Μ.Μ.Ε. οι απολυταρχικές κυβερνήσεις των χωρών αυτών.
Τουρκία και δημοσιογραφία των πολιτών μέσω social media
ΜΜΕ και δημοσιογραφία των πολιτών Αντιδράσεις Οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί δεν μένουν ανεπηρέαστοι μπροστά στην εντυπωσιακή εξάπλωση του περιεχομένου που παράγεται από τους χρήστες. Αντίσταση Σκεπτικισμός Φοβική αντιμετώπιση Σταδιακή εξοικείωση Ενσωμάτωση
ΜΜΕ και δημοσιογραφία των πολιτών Αντιδράσεις 1) ΜΜΕ που δημιουργούν συγκεκριμένα τμήματα στις ιστοσελίδες τους ή ακόμη και ξεχωριστές ιστοσελίδες για να φιλοξενούν τις συμμετοχές των αναγνωστών. Η εποπτεία τους ανατίθεται σε άτομα που επιφορτίζονται μόνο με αυτό το καθήκον. 2) ΜΜΕ που ενσωματώνουν το περιεχόμενο που παράγεται από τους χρήστες στις υφιστάμενες πρακτικές της αίθουσας σύνταξης. Ο έλεγχος και το φιλτράρισμα των πληροφοριών παραμένουν στους επαγγελματίες. Στην περίπτωση αυτή, βέβαια, η συμμετοχή χρησιμοποιείται ως συμπλήρωμα της παραδοσιακής δημοσιογραφίας και οι χρήστες αντιμετωπίζονται ως πηγές για θέματα που οι δημοσιογράφοι θα μπορούσαν να παράγουν.
2006: το αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο Cable News Network (CNN) προσκαλεί τους πολίτες να γίνουν μέλη μίας παγκόσμιας κοινότητας, που ενδιαφέρεται για τις ειδήσεις και επιθυμεί να συνδιαμορφώσει τον τρόπο που αυτές καλύπτονται από το κανάλι. Για το σκοπό αυτό δημιούργησε την εφαρμογή ireport (http://ireport.cnn.com/) μέσω της οποίας οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα να αναρτούν ειδήσεις, φωτογραφίες και βίντεο στο διαδίκτυο
Ένα μέρος του περιεχομένου που προέρχεται από τους χρήστες, αφού ελεγχθεί και επαληθευθεί από τους δημοσιογράφους του ireport, αξιοποιείται από το CNN και προβάλλεται σε δελτία ειδήσεων και εκπομπές του σταθμού. Αφού εγκριθούν για περαιτέρω χρήση οι ειδήσεις φέρουν το χαρακτηριστικό i της εφαρμογής με κόκκινο χρώμα Το ενδεχόμενο να χρησιμοποιηθεί το δικό τους υλικό από ένα δίκτυο παγκόσμιας εμβέλειας αποτελεί σημαντικό κίνητρο για τους συμμετέχοντες, όπως φανερώνουν σχετικά σχόλιά τους στην ιστοσελίδα.
ΜΜΕ και δημοσιογραφία των πολιτών Στην έρευνά τους οι Singer κ.ά. (2011: 144-148) εντοπίζουν τρία βασικά οικονομικά πλεονεκτήματα του περιεχομένου που προέρχεται από τους χρήστες, τα οποία λειτουργούν ως κίνητρα για την υιοθέτησή του από τους ειδησεογραφικούς οργανισμούς. Το πρώτο πλεονέκτημα είναι η οικοδόμηση εμπιστοσύνης στο όνομα του οργανισμού, σε αυτό που ονομάζεται brand name. Η δημιουργία ή η ενδυνάμωση μίας κοινότητας χρηστών, τόσο ως ενεργών μελών του κοινού όσο και ως παραδοσιακών καταναλωτών ειδήσεων, είναι για τους οργανισμούς σημαντικό πλεονέκτημα της συμμετοχικής δημοσιογραφίας.
ΜΜΕ και δημοσιογραφία των πολιτών Ως δεύτερο πλεονέκτημα, εντοπίζουν την αύξηση της επισκεψιμότητας των ιστοσελίδων. Οι συμμετοχικές εφαρμογές εξυπηρετούν στην περίπτωση αυτή το εξής σχήμα: αύξηση των επισκεπτών αύξηση του χρόνου παραμονής τους στην ιστοσελίδα προσέλκυση διαφημίσεων. Με δεδομένο τον κατακερματισμό της αγοράς και την πολυδιάσπαση των διαφημιστικών εσόδων, η αύξηση της κίνησης στην ιστοσελίδα λειτουργεί ως μέσο επιβίωσης της επιχείρησης.
ΜΜΕ και δημοσιογραφία των πολιτών Το τρίτο οικονομικό κίνητρο που παρακινεί τους ειδησεογραφικούς οργανισμούς να επενδύσουν σε συμμετοχικές εφαρμογές είναι ο αποδοτικός ανταγωνισμός. Ειδικά στην περίπτωση των εφημερίδων ο ανταγωνισμός προέρχεται όχι μόνο από άλλες εφημερίδες, αλλά και από ειδησεογραφικές ιστοσελίδες, news aggregators, ακόμη και από τις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Έτσι, οι επιχειρήσεις βλέπουν τη συμμετοχική δημοσιογραφία ως ζωτική ανάγκη προκειμένου να υφίστανται στον κόσμο του Web 2.0 συμβαδίζοντας με τις εξελίξεις. Πολλές φορές ο ανταγωνισμός συμβαδίζει και με μία διαδικασία μίμησης όπου ο οργανισμός δεν ερευνά τους λόγους και τον τρόπο συμμετοχής των χρηστών, αλλά ακολουθεί το παράδειγμα κάποιων άλλων, για να μην υπολείπεται απέναντί τους.
Δημοσιογραφία των πολιτών +Υπόσχεση για εκδημοκρατισμό της επικοινωνίας +Διεύρυνση των ορίων της παραδοσιακής δημοσιογραφίας +Διάνοιξη νέων καναλιών πληροφόρησης και επικοινωνίας -Bloggoσφαιρα: Μία ελίτ καθορίζει θεματολογία όπως γίνεται και στα παραδοσιακά ΜΜΕ - Κίνδυνοι από διάδοση ψευδούς περιεχομένου