Διερεύνηση για σχεδιασμό κατάλληλου πλαισίου προετοιμασίας των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Εκπαιδευτική Ρομποτική

468 Διερεύνηση για σχεδιασμό κατάλληλου πλαισίου προετοιμασίας των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Εκπαιδευτική Ρομποτική Αναγνωστάκης Σίμος 1, Φαχαντίδης Νικόλαος 2 sanagn@edc.uoc.gr, nfaxanti@uowm.gr 1 υπ. Διδάκτωρ, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Π.Τ.Δ.Ε., Ε.Ε.Δι.Π., Πανεπιστήμιο Κρήτης, Π.Τ.Δ.Ε 2 Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Π.Τ.Δ.Ε. Περίληψη Σ το π λ α ίσ ιο τη ς α ξιο π ο ίη σ η ς τω ν Τ Π Ε σ τη ν εκ π α ίδ ευ σ η, ιδ ια ίτερ ο εν δ ια φ έρ ο ν π α ρ ο υ σ ιά ζει η δ ιερ εύ ν η σ η το υ κ α τά π ό σ ο επ ιτυ χ η μ έν α ο ι εκ π α ιδ ευ τικ ο ί εν σ ω μ α τώ ν ο υ ν τη ν Ε κ π α ιδ ευ τικ ή Ρ ο μ π ο τικ ή σ τη ν π ρ α γ μ α τικ ή κ α θ η μ ερ ιν ή δ ιδ α σ κ α λ ία κ α ι μ ε τι σ τό χ ο υ ς. Α υ τό σ υ ν δ έετα ι ά μ εσ α μ ε τη ν κ α τά ρ τισ ή το υ ς σ τη ν Ε.Ρ., π ο υ ο δ η γ εί σ τη ν α ν α ζή τη σ η μ ια ς επ ιτυ χ η μ έν η ς π ρ ο σ έγ γ ισ η ς σ τη ν δ ιδ α κ τικ ή τη ς Ε κ π α ιδ ευ τικ ή ς Ρ ο μ π ο τικ ή ς σ α ν π ρ ο π τυ χ ια κ ό μ ά θ η μ α α λ λ ά κ α ι σ α ν σ εμ ιν ά ρ ιο επ ιμ ό ρ φ ω σ η ς εκ π α ιδ ευ τικ ώ ν. Η ερ γ α σ ία α υ τή π α ρ ο υ σ ιά ζει τη μ εθ ο δ ο λ ο γ ία π ρ ο σ έγ γ ισ η ς κ α ι εν τά σ σ ετα ι σ ε μ ια γ εν ικ ό τερ η μ ελ έτη π ο υ έχ ει σ τό χ ο ν α δ ιερ ευ ν ή σ ει το σ χ εδ ια σ μ ό κ α τά λ λ η λ η ς μ εθ ό δ ο υ π ρ ο ετο ιμ α σ ία ς τω ν μ ελ λ ο ν τικ ώ ν εκ π α ιδ ευ τικ ώ ν π ρ ω το β ά θ μ ια ς σ τη ν Ε.Ρ. γ ια τη ν α ξιο π ο ίη σ ή τη ς, τό σ ο ω ς μ α θ η σ ια κ ό ερ γ α λ είο ό σ ο κ α ι ω ς μ α θ η σ ια κ ό α ν τικ είμ εν ο. Η μ εθ ο δ ο λ ο γ ία κ α ι υ λ ο π ο ίη σ η τη ς έρ ευ ν α ς γ ια το σ χ εδ ια σ μ ό κ α τά λ λ η λ ο υ π ρ ο π τυ χ ια κ ο ύ μ α θ ή μ α το ς Ε.Ρ. σ ε Π α ιδ α γ ω γ ικ ό Τ μ ή μ α Δ η μ ο τικ ή ς Ε κ π α ίδ ευ σ η ς, β α σ ίσ τη κ ε σ τη ν π ο λ λ α π λ ή υ λ ο π ο ίη σ η το υ μ α θ ή μ α το ς, μ ε σ τα δ ια κ ό μ ετα σ χ η μ α τισ μ ό τη ς μ ο ρ φ ή ς το υ μ ετα ξύ δ ύ ο α κ ρ α ίω ν κ α τα σ τά σ εω ν. Η μ εθ ο δ ο λ ο γ ία α υ τή επ έτρ εψ ε τη δ ιερ εύ ν η σ η κ α ι κ α τα γ ρ α φ ή τω ν θ εμ ά τω ν π ο υ εγ είρ ο ν τα ι κ α ι α φ ο ρ ο ύ ν τις γ ν ώ σ εις, δ εξιό τη τες κ α ι σ τά σ εις τω ν φ ο ιτη τώ ν, ώ σ τε σ ε επ ό μ εν ο β ή μ α ν α γ ίν ει ο τελ ικ ό ς σ χ εδ ια σ μ ό ς το υ μ α θ ή μ α το ς β α σ ισ μ έν ο ς σ ε α υ τά. Λέξεις κλειδιά: Ε κ π α ιδ ευ τικ ή Ρ ο μ π ο τικ ή, δ ιδ α κ τικ ά σ εν ά ρ ια, π ρ ω το β ά θ μ ια εκ π α ίδ ευ σ η, εκ π α ίδ ευ σ η εκ π α ιδ ευ τώ ν Εισαγωγή Η α ν ά π τυ ξη τω ν Τ εχ ν ο λ ο γ ιώ ν τη ν Π λ η ρ ο φ ο ρ ία ς κ α ι τω ν Ε π ικ ο ιν ω ν ιώ ν (Τ Π Ε ), μ ε τα χ ύ τα το υ ς ρ υ θ μ ο ύ ς σ τις π ρ ό σ φ α τες δ εκ α ετίες, επ η ρ εά ζει ό λ ο κ α ι σ ε π ερ ισ σ ό τερ ο υ ς το μ είς τη ς κ α θ η μ ερ ιν ή ς ζω ή ς το υ σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ. Χ α ρ α κ τη ρ ισ τικ ό π α ρ ά δ ειγ μ α τα ρ ο μ π ό τ, τα ο π ο ία π έρ α α π ό το ν κ υ ρ ία ρ χ ο ρ ό λ ο σ ε γ ρ α μ μ ές σ υ ν α ρ μ ο λ ό γ η σ η ς κ α ι π α ρ α γ ω γ ή ς, υποστηρίζουν και επεκτείνονται σε νέες δραστηριότητες, όπως ιατρικές διαδικασίες, π α ρ α κ ο λ ο ύ θ η σ η, έρ ευ ν α, δ ιά σ ω σ η, εξερ εύ ν η σ η ς, α λ λ ά κ α ι κ ο ιν ω ν ικ ές υ π η ρ εσ ίες. Ο K a z u o M u ra n o, (π ρ ό εδ ρ ο ς τη ς F u jitsu L a b o ra to rie s) α ν α φ έρ ει «το ρ ο μ π ό τ θ α είν α ι κ α τά π ά σ α π ιθ α ν ό τη τα η τεχ ν ο λ ο γ ία το υ 2 1 ο υ α ιώ ν α, ό π ω ς το α υ το κ ίν η το ή τα ν η τεχ ν ο λ ο γ ία το υ 2 0 ο υ α ιώ ν α κ α ι α ν α μ έν ετα ι ν α εσ τια σ το ύ ν κ α ι σ ε π ο λ λ ά κ ο ιν ω ν ικ ά ζη τή μ α τα σ τη ν Ια π ω ν ία κ α ι ά λ λ ες α ν επ τυ γ μ έν ες χ ώ ρ ες μ ε τη ν τα χ εία α ν τιμ ετώ π ισ η τω ν δ η μ ο γ ρ α φ ικ ώ ν α λ λ α γ ώ ν π α ρ έχ ο ν τα ς α σ φ ά λ εια, κ α ι β ελ τίω σ η τη ς ά ν εσ η ς κ α ι τη ς κ α θ η μ ερ ιν ή ς ζω ή ς». Ε ά ν η ρ ο μ π ο τικ ή, ό π ω ς δ ια φ α ίν ετα ι, δ ια δ ρ α μ α τίσ ει σ η μ α ν τικ ό ρ ό λ ο σ το μ έλ λ ο ν, κ α θ ισ τά τα ι επ ιτα κ τικ ή η εν σ ω μ ά τω σ ή τη ς σ τα σ χ ο λ ικ ά π ρ ο γ ρ ά μ μ α τα σ π ο υ δ ώ ν, τό σ ο γ ια τη ν π ρ ο ετο ιμ α σ ία τη ς σ η μ ερ ιν ή ς γ εν ιά ς τω ν μ α θ η τώ ν σ τις α π α ιτή σ εις τεχ ν ο λ ο γ ικ ο ύ γ ρ α μ μ α τισ μ ο ύ τη ς κ ο ιν ω ν ία ς π ο υ θ α ζή σ ο υ ν, ό σ ο κ α ι γ ια τη ν α ξιο π ο ίη σ η τω ν ν έω ν

ΤΠΕ στην Εκπαίδευση 469 μ α θ η σ ια κ ώ ν ερ γ α λ είω ν τω ν Τ Π Ε π ο υ α ν α π τύ σ σ ο ν τα ι κ α ι κ α θ ο ρ ίζο υ ν τη ν π ερ ιο χ ή π ο υ ονομάζουμε Εκπαιδευτική Ρομποτική. Ο ι Τ Π Ε, γ εν ικ ό τερ α σ τη ν Ε λ λ η ν ικ ή εκ π α ιδ ευ τικ ή π ο λ ιτικ ή, π ο λ λ ές φ ο ρ ές α ν τιμ ετω π ίσ θ η κ α ν σ α ν η μ α γ ικ ή σ υ ν τα γ ή γ ια τη λ ύ σ η π ρ ο β λ η μ ά τω ν κ α ι γ ια τη ν κ ά λ υ ψ η α ν α γ κ ώ ν το υ εκ π α ιδ ευ τικ ο ύ σ υ σ τή μ α το ς. Η ιδ έα τη ς εν σ ω μ ά τω σ η ς τω ν Τ Π Ε σ το σ χ ο λ είο είν α ι ιδ ια ίτερ α ελ κ υ σ τικ ή. Ο Μ α κ ρ ά κ η ς (2 0 0 0 ) σ η μ ειώ ν ει «Ο τεχ ν ο λ ο γ ικ ό ς ν τετερ μ ιν ισ μ ό ς, υ π ο σ τη ρ ιζό μ εν ο ς α π ό τη ν ερ γ α λ εια κ ή λ ο γ ικ ή κ α ι έν α τεχ ν ικ ό εν δ ια φ έρ ο ν γ ια τη γ ν ώ σ η ο δ η γ εί σ τη ν ά π ο ψ η ό τι η τεχ ν ο λ ο γ ία μ π ο ρ εί ν α λ ύ σ ει ό λ α τα κ ο ιν ω ν ικ ά κ α ι π α ιδ α γ ω γ ικ ά π ρ ο β λ ή μ α τα». Η ισ το ρ ία τη ς εν σ ω μ ά τω σ η ς τω ν Η / Υ (π ρ ω τίσ τω ς κ α ι α ρ γ ό τερ α το υ δ ια δ ικ τύ ο υ ) σ τη ν δ ια δ ικ α σ ία μ ά θ η σ η ς είν α ι σ π α ρ μ έν η μ ε λ α ν θ α σ μ έν ες π ρ α κ τικ ές κ α ι κ α κ ές εφαρμογές στις εκπαιδευτικές τάξεις. Η Εκπαιδευτική Ρομποτική, ως σύγχρονο και δ υ ν α μ ικ ά α ν α π τυ σ σ ό μ εν ο μ α θ η σ ια κ ό ερ γ α λ είο μ ε ιδ ια ίτερ α χ α ρ α κ τη ρ ισ τικ ά κ α ι δ υ ν α τό τη τες, α π ο τελ εί ιδ ια ίτερ ο εν δ ια φ έρ ο ν κ α τά π ό σ ο θ α μ π ο ρ έσ ει ν α «β ρ ει» τη ν εν δ εδ ειγ μ έν η μ έθ ο δ ο εφ α ρ μ ο γ ή ς σ τη σ χ ο λ ικ ή π ρ α γ μ α τικ ό τη τα, μ ε ιδ ια ίτερ ο σ η μ είο εν δ ια φ έρ ο ν το ς τη ν κ α τά ρ τισ η τω ν εκ π α ιδ ευ τικ ώ ν. Εκπαιδευτική Ρομποτική και κατάρτιση των εκπαιδευτικών Εικόνα 3. Βήματα διαδικασίας Έργου Μηχανικής Τ α σ υ σ τή μ α τα Ε κ π α ιδ ευ τικ ή ς Ρ ο μ π ο τικ ή ς (Ε.Ρ.) α ν ή κ ο υ ν σ τα π ερ ιβ ά λ λ ο ν τα μ ά θ η σ η ς μ ε τη ν υ π ο σ τή ρ ιξη υ π ο λ ο γ ισ τή (Κ ό μ η ς, 2 0 0 4 ). Έ ν α ς α π ό το υ ς σ τό χ ο υ ς τη ς Ε.Ρ. είν α ι η μ ετα φ ο ρ ά σ τη ν εκ π α ίδ ευ σ η τη ς μ εθ ό δ ο υ ερ γ α σ ία ς τω ν μ η χ α ν ικ ώ ν : α ν ά λ υ σ η σ χ εδ ία σ η δ ρ ά σ η (Εικόνα 3) (Crismond, 2010). Επίσης παρέχει αυθεντικές μαθησιακές δραστηριότητες με διαδικασίες επ ίλ υ σ η ς π ρ ο β λ η μ ά τω ν α π ό το ν π ρ α γ μ α τικ ό κ ό σ μ ο, γ εφ υ ρ ώ ν ο ν τα ς το χ ά σ μ α π ο υ υ π ά ρ χ ει

470 π ο λ λ ές φ ο ρ ές α ν ά μ εσ α σ το σ χ ο λ είο κ α ι σ τις δ ρ α σ τη ρ ιό τη τες έξω α π ό το σ χ ο λ είο. Ω σ τό σ ο, ο έντονα διεπιστημονικός και διαθεματικός χαρακτήρας της επιτρέπει τη μαθησιακή υ π ο σ τή ρ ιξη σ ε π ο ικ ίλ ες εκ π α ιδ ευ τικ ές δ ια δ ικ α σ ίες κ α ι α ν τικ είμ εν α (R e sn ick & S ilv e rm a n, 2 0 0 5 ; F a ch a n tid is & S p a th o p o u lo u, 2 0 1 1 ). Α κ ό μ η, σ το ν κ ο ιν ω ν ικ ό το μ έα, ό τα ν τα ρ ο μ π ό τ χ ρ η σ ιμ ο π ο ιο ύ ν τα ι σ τη ν τά ξη, ο ι μ α θ η τές σ υ ν ή θ ω ς ερ γ ά ζο ν τα ι σ ε μ ικ ρ ές ο μ ά δ ες τω ν 2 έω ς 4 μ α θ η τώ ν κ α ι α υ τό εν θ α ρ ρ ύ ν ει τη ν α ν ά π τυ ξη δ ια π ρ ο σ ω π ικ ώ ν δ εξιο τή τω ν κ α ι β α σ ικ ή ς επ ικ ο ιν ω ν ία ς (Α ν α γ ν ω σ τά κ η ς, Μ α ρ γ ετο υ σ ά κ η & Μ ιχ α η λ ίδ η ς, 2 0 0 8 ). Η ικ α ν ό τη τα ν α σ υ ν ερ γ ά ζο ν τα ι κ α ι ν α μ ετα φ έρ ο υ ν σ ύ ν θ ετες ιδ έες σ ε σ υ μ μ α θ η τές ή σ υ ν α δ έλ φ ο υ ς είν α ι μ ια σ η μ α ν τικ ή δ εξιό τη τα π ο υ θ εω ρ είτα ι α π α ρ α ίτη τη α π ό σ τις σ ύ γ χ ρ ο ν ες κ ο ιν ω ν ίες. Α ν κ α ι η Ε κ π α ιδ ευ τικ ή Ρ ο μ π ο τικ ή είν α ι έν α μ α θ η σ ια κ ό ερ γ α λ είο π ο υ σ υ γ κ εν τρ ώ ν ει μεγάλο ερευνητικό ενδιαφέρον με πλήθος δημοσιευμένων εργασιών, εντούτοις τα α π ο τελ έσ μ α τα δ εν φ α ίν ετα ι ν α π ερ ν ο ύ ν σ τη ν κ α θ η μ ερ ιν ή π ρ α κ τικ ή τη ς τά ξη ς, κ α θ ώ ς υ π ά ρ χ ο υ ν α ρ ν η τικ ο ί π α ρ ά γ ο ν τες π ο υ επ ισ η μ α ίν ο ν τα ι σ ε ερ ευ ν η τικ ές ερ γ α σ ίες (Α ν α γ ν ω σ τά κ η ς, 2 0 1 0 ) κ α ι α φ ο ρ ο ύ ν το υ λ ικ ό, τη χ ρ ο ν ικ ή δ ιά ρ κ εια τη ς δ ιδ α κ τικ ή ς εφ α ρ μ ο γ ή ς, τη ν έλ λ ειψ η α υ το π επ ο ίθ η σ η ς κ α ι εμ π ειρ ία ς τω ν εκ π α ιδ ευ τικ ώ ν, τη ν έλ λ ειψ η τεχ ν ικ ή ς β ο ή θ εια ς, τη ν α π ο υ σ ία σ υ ν εχ ο ύ ς εν η μ έρ ω σ η ς κ.ά. (Φ ρ ά γ κ ο υ, Π α π α ν ικ ο λ ά ο υ, Α λ ιμ ή σ η ς & Κ υ ν η γ ό ς, 2 0 0 9 ). Γ εν ικ ό τερ α, «η κ α τά ρ τισ η τω ν εκ π α ιδ ευ τικ ώ ν, σ ε γ ν ώ σ εις β α σ ικ ή ς Π λ η ρ ο φ ο ρ ικ ή ς π α ιδ εία ς, δ εν α π ο τελ εί μ ο ν α δ ικ ό κ α ι ικ α ν ό π α ρ ά γ ο ν τα ο ύ τε σ τη ν α π ό φ α σ η εφ α ρ μ ο γ ή ς τω ν Τ Π Ε α π ό το υ ς εκ π α ιδ ευ τικ ο ύ ς, α λ λ ά ο ύ τε το υ ς δ ίν ει τη ν α ισ ιο δ ο ξία επ ιτυ χ η μ έν η ς εφ α ρ μ ο γ ή ς σ το σ χ ο λ είο. Η π α ιδ α γ ω γ ικ ή κ α ι δ ιδ α κ τικ ή γ ν ώ σ η κ α ι εμ π ειρ ία τω ν εκ π α ιδ ευ τικ ώ ν, σ ε σ υ ν δ υ α σ μ ό μ ε μ ια κ α τά ρ τισ η τεχ ν ο λ ο γ ικ ο ύ χ α ρ α κ τή ρ α, δ εν το υ ς εξα σ φ α λ ίζει τη ν α ίσ θ η σ η π λ η ρ ό τη τα ς γ ν ώ σ εω ν κ α ι εφ ο δ ίω ν σ τη ν εφ α ρ μ ο γ ή τω ν Τ Π Ε.» (Φ α χ α ν τιδ η ς κ.ά. 2 0 0 4 ). Θ α π ρ έπ ει λ ο ιπ ό ν γ ια τη ν Ε κ π α ιδ ευ τικ ή Ρ ο μ π ο τικ ή ν α επ ιλ έξο υ μ ε μ ια π ιο π ρ ο σ εκ τικ ή κ α ι μ ελ ετη μ έν η π ρ ο σ π ά θ εια εν σ ω μ ά τω σ η ς σ τη ν εκ π α ιδ ευ τικ ή δ ια δ ικ α σ ία δ η μ ιο υ ρ γ ώ ν τα ς μ έσ α (υ λ ικ ά κ α ι λ ο γ ισ μ ικ ά ) π ρ ο σ ιτά σ το υ ς εκ π α ιδ ευ τικ ο ύ ς. Σ τη ν π ερ ίπ τω σ η τη ς π ρ ο σ έγ γ ισ η ς τη ς Ε.Ρ. ω ς γ ν ω σ τικ ό α ν τικ είμ εν ο γ ια το υ ς εκπαιδευτικούς εγείρονται απαιτήσεις που αφορούν την Πληροφορική, τη Μηχανική, τα Μ α θ η μ α τικ ά κ α ι τη Φ υ σ ικ ή. Ο ι α π α ιτή σ εις σ χ ετίζο ν τα ι μ ε γ ν ώ σ εις, δ εξιό τη τες, α λ λ ά κ α ι τη ν π ρ ο σ α ρ μ ο γ ή τω ν θ εω ρ η τικ ώ ν μ ο ν τέλ ω ν, ώ σ τε ν α είν α ι σ υ μ β α τά μ ε τη ν υ λ ο π ο ίη σ ή το υ ς σ το π λ α ίσ ιο τη ς ρ ο μ π ο τικ ή ς. Γ ια π α ρ ά δ ειγ μ α, σ ε ερ γ α σ τη ρ ια κ ό σ εμ ιν ά ρ ιο κ α τά ρ τισ η ς εκ π α ιδ ευ τικ ώ ν Π λ η ρ ο φ ο ρ ικ ή ς (Π Ε 1 9 κ α ι Π Ε 2 0 ) ο ι δ ιδ α κ τικ ές δ υ σ κ ο λ ίες π ο υ π α ρ ο υ σ ιά σ τη κ α ν α φ ο ρ ο ύ σ α ν τη ν υ λ ο π ο ίη σ η τω ν δ ο μ ώ ν ελ έγ χ ο υ, ό τα ν εμ π λ έκ ο ν τα ν κ α τα σ τά σ εις μ ε τα α ισ θ η τή ρ ια το υ ρ ο μ π ό τ (Φ α χ α ν τίδ η ς & Α λ εξα ν δ ρ ίδ ο υ, 2 0 1 2 ). Δ η λ α δ ή, ο ι δ υ σ κ ο λ ίες π α ρ ο υ σ ιά σ θ η κ α ν σ τη μ ετα φ ο ρ ά το υ μ ο ν τέλ ο υ τω ν δ ο μ ώ ν ελ έγ χ ο υ, α π ό το πλαίσιο μια ς γλώσσας προγραμματισμού με αριθμητικά κυρίως δεδομένα, στο πλαίσιο π ρ ο γ ρ α μ μ α τισ μ ο ύ το υ ρ ο μ π ό τ μ ε π ρ α γ μ α τικ ά δ εδ ο μ έν α / κ α τα σ τά σ εις α π ό το υ ς α ισ θ η τή ρ ες. Ο ι εκ π α ιδ ευ τικ ο ί, α ν κ α ι ή τα ν εξο ικ ειω μ έν ο ι σ τη ν υ λ ο π ο ίη σ η δ ο μ ώ ν ελ έγ χ ο υ μ ε γ ν ω σ τές γ λ ώ σ σ ες π ρ ο γ ρ α μ μ α τισ μ ο ύ, π α ρ ο υ σ ία σ α ν δ υ σ κ ο λ ίες σ το ν α τις υ λ ο π ο ιή σ ο υ ν σ το π ερ ιβ ά λ λ ο ν το υ ρ ο μ π ό τ ό τα ν δ ια χ ειρ ιζό τα ν δ εδ ο μ έν α α π ό το υ ς α ισ θ η τή ρ ες. Ε κ π α ίδ ευ σ η εκ π α ιδ ευ τικ ώ ν σ τη ν α ξιο π ο ίη σ η τη ς Ε.Ρ. ω ς γ ν ω σ τικ ό ερ γ α λ είο π ρ α γ μ α το π ο ιή θ η κ ε σ το π λ α ίσ ιο το υ έρ γ ο υ T E R E C O P (A lim isis e t a l., 2 0 1 0 ). Η μ εθ ο δ ο λ ο γ ία υ λ ο π ο ίη σ η ς τη ς εκ π α ίδ ευ σ η ς β α σ ίσ τη κ ε σ το ν Κ α τα σ κ ευ α σ τικ ό Ε π ο ικ ο δ ο μ ισ μ ό κ α ι ο ι εκ π α ιδ ευ τικ ο ί π ρ ο σ έγ γ ισ α ν τις τεχ ν ο λ ο γ ικ ές κ α ι π α ιδ α γ ω γ ικ ές δ υ ν α τό τη τες τη ς Ε.Ρ. μ έσ α α π ό τις δ ικ ές το υ ς δ η μ ιο υ ρ γ ίες, μ ελ ετώ ν τα ς κ α ι κ α τα σ κ ευ ά ζο ν τα ς α ν ά ο μ ά δ ες (P a p a n ik o la o u & F ra n g o u, 2 0 0 9 ). Ο ι εκ π α ιδ ευ ό μ εν ο ι εκ τίμ η σ α ν τη ν εν ερ γ ή σ υ μ μ ετο χ ή το υ ς σ ε ερ γ α σ ίες p ro je ct, το ν ερ γ α σ τη ρ ια κ ό χ α ρ α κ τή ρ α, τη ν κ ο ιν ω ν ικ ή α λ λ η λ επ ίδ ρ α σ η κ α ι τη δ η μ ιο υ ρ γ ία μ α θ η σ ια κ ή κ ο ιν ό τη τα ς, α ν α γ ν ώ ρ ισ α ν τις δ υ ν α τό τη τες τη ς Ε.Ρ. σ τη μ α θ η σ ια κ ή δ ια δ ικ α σ ία κ α ι θ εώ ρ η σ α ν ιδ ια ίτερ α σ η μ α ν τικ ή τη δ υ ν α τό τη τα σ χ εδ ία σ η ς/ α ν ά π τυ ξη ς δ ικ ώ ν

ΤΠΕ στην Εκπαίδευση 471 το υ ς ερ γ α σ ιώ ν. Θ έμ α τα κ α ι δ υ σ κ ο λ ίες π ο υ α ν α δ είχ θ η κ α ν α π ό το έρ γ ο ή τα ν η α π α ίτη σ η γ ια μεγαλύτερης διάρκειας πρακτική άσκηση στο εργαστήριο, οι απαιτήσεις σε κατασκευ αστικές δ εξιό τη τες ώ σ τε ν α επ ιτευ χ θ εί α ισ θ η τικ ό κ α ι λ ειτο υ ρ γ ικ ό α π ο τέλ εσ μ α κ α ι τα εμ π ό δ ια σ τη δ η μ ιο υ ρ γ ικ ή σ υ ν ερ γ α σ ία μ ετα ξύ εκ π α ιδ ευ τικ ώ ν δ ια φ ο ρ ετικ ή ς ειδ ικ ό τη τα ς. Θ έτο ν τα ς τη ν π ρ ο σ έγ γ ισ η τη ς Ε.Ρ., ω ς γ ν ω σ τικ ό ερ γ α λ είο κ α ι π ερ ιβ ά λ λ ο ν μ ά θ η σ η ς, σ ε έν α γ εν ικ ό τερ ο π λ α ίσ ιο ό π ο υ Τ Π Ε α ξιο π ο ιο ύ ν τα ι μ α θ η σ ια κ ά, μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α υ ιο θ ετή σ ο υ μ ε τα ερ ευ ν η τικ ά σ υ μ π ερ ά σ μ α τα π ο υ υ π ο σ τη ρ ίζο υ ν ό τι ο ι εκ π α ιδ ευ τικ ο ί α π α ιτείτα ι ν α δ ια θ έτο υ ν Τ εχ ν ο λ ο γ ικ ή Π α ιδ α γ ω γ ικ ή Γ ν ώ σ η Π ερ ιεχ ο μ έν ο υ (Τ Π Γ Π ) (Voogt, 2013), ώστε να είναι ικανοί να σχεδιάζουν και να υλοποιούν μαθησιακές δραστηριότητες που αξιοποιούν την Ε.Ρ. στα διάφορα γνωστικά αντικείμενα. Η ενιαία προσέγγιση της ΤΠΓΠ στην κατάρτιση των εκπαιδευτικών θεωρείται σημαντικός παράγοντας στην επιτυχή αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση (Jimoyiannis, 2010, Angeli & Valanides, 2005). Ίσως η προσέγγιση της Ε.Ρ. μέσα από αυτή την θεώρηση να συνάδει περισσότερο με την προετοιμασία των μελλοντικών εκπαιδευτικών κατά τις προπτυχιακές τους σπουδές, οι οποίοι δεν έχουν ακόμη σχηματίσει διδακτικά μοντέλα και δομές, οι οποίες θα τους εμπόδιζαν να ακολουθήσουν την ενιαία ΤΠΓΠ και ούτε έχουν ολοκληρώσει την επιστημονική γνώση του περιεχομένου των γνωστικών αντικειμένων. Παρόλα αυτά, ερευνητικά αποτελέσματα δείχνουν ότι η ταυτόχρονη προσέγγιση των τριών πεδίων της ΤΠΓΠ δεν είναι κάτι εύκολο για τους μελλοντικούς εκπαιδευτικούς (Τζαβάρα & Κόμης, 2010). Διερεύνηση για σχεδιασμό κατάλληλου πλαισίου προετοιμασίας των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Ο ι εκ π α ιδ ευ τικ ο ί τη ς π ρ ω το β ά θ μ ια ς εκ π α ίδ ευ σ η ς, π α ρ ο υ σ ιά ζο υ ν ιδ ια ίτερ η π ερ ίπ τω σ η ω ς π ρ ο ς τις σ υ ν θ ή κ ες ερ γ α σ ία ς. Γ ια π α ρ ά δ ειγ μ α μ π ο ρ ο ύ ν α υ τό ν ο μ α ν α υ π ο σ τη ρ ίξο υ ν δ ια θ εμ α τικ ές δ ρ ά σ εις σ τη ν τά ξη το υ ς, α φ ο ύ σ υ ν ή θ ω ς δ ιδ ά σ κ ο υ ν σ ε α υ τή το σ ύ ν ο λ ο τω ν γ ν ω σ τικ ώ ν α ν τικ ειμ έν ω ν. Α υ τό το σ το ιχ είο σ υ ν ά δ ει μ ε το χ α ρ α κ τή ρ α τω ν δ ρ α σ τη ρ ιο τή τω ν Ε.Ρ. κ α ι θ α μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α α ξιο π ο ιη θ εί σ τη ν κ α τά ρ τισ ή το υ ς κ α τά τη δ ιά ρ κ εια τω ν π ρ ο π τυ χ ια κ ώ ν το υ ς σ π ο υ δ ώ ν. Η εφ α ρ μ ο γ ή μ εθ ό δ ω ν p ro je ct, μ ά θ η σ η μ ε κ α τα σ κ ευ ή κ α ι εν ια ία π ρ ο σ έγ γ ισ η τη ς Τ Π Γ Π μ π ο ρ ο ύ ν ν α α π ο τελ έσ ο υ ν τη β ά σ η γ ια τη ν π ρ ο ετο ιμ α σ ία τω ν εκ π α ιδ ευ τικ ώ ν Α θ μ ια ς εκ π α ίδ ευ σ η ς σ τη ν Ε.Ρ. Η ερ γ α σ ία α υ τή π α ρ ο υ σ ιά ζει τη μ εθ ο δ ο λ ο γ ία π ρ ο σ έγ γ ισ η ς κ α ι εν τά σ σ ετα ι σ ε μ ια γ εν ικ ό τερ η μ ελ έτη π ο υ έχ ει σ τό χ ο ν α δ ιερ ευ ν ή σ ει το σ χ εδ ια σ μ ό κ α τά λ λ η λ η ς μ εθ ό δ ο υ π ρ ο ετο ιμ α σ ία ς τω ν μ ελ λ ο ν τικ ώ ν εκ π α ιδ ευ τικ ώ ν π ρ ω το β ά θ μ ια ς σ τη ν Ε.Ρ. γ ια τη ν α ξιο π ο ίη σ ή τη ς τό σ ο ω ς μ α θ η σ ια κ ό ερ γ α λ είο ό σ ο κ α ι ω ς μ α θ η σ ια κ ό α ν τικ είμ εν ο. Α ρ χ ικ ά α π α ιτείτα ι ν α α ν α δ ειχ θ ο ύ ν κ α ι ν α κ α τη γ ο ρ ιο π ο ιη θ ο ύ ν τα χ α ρ α κ τη ρ ισ τικ ά τη ς Ε κ π α ιδ ευ τικ ή ς Ρ ο μ π ο τικ ή ς π ο υ υ π ο σ τη ρ ίζο υ ν κ α ι σ χ ετίζο ν τα ι μ ε τη δ ιδ α κ τικ ή το υ σ υ ν ό λ ο υ τω ν μ α θ η μ ά τω ν. Σ τό χ ο ς είν α ι ο σ χ εδ ια σ μ ό ς κ α ι η α ξιο λ ό γ η σ η εν ό ς π ρ ο γ ρ ά μ μ α το ς σ π ο υ δ ώ ν για ένα προπτυχιακό μάθημα Εκπαιδευτικής Ρομποτικής προτείνοντας ποια θέματα θα π ερ ιλ α μ β ά ν ει, τι είδ ο υ ς δ ρ α σ τη ρ ιό τη τες θ α α ν α π τύ σ σ ει, π ώ ς θ α σ χ εδ ιά ζετα ι κ α ι θ α ο ρ γ α ν ώ ν ετα ι. Η έως τώρα εμπειρία δείχνει ότι το υπόβαθρο των δασκάλων της πρωτοβάθμιας εκ π α ίδ ευ σ η ς σ χ ετίζετα ι μ ε τις α ν θ ρ ω π ισ τικ ές επ ισ τή μ ες, κ α θ ώ ς π ρ ο έρ χ ο ν τα ι κ α τά π λ ειο ψ η φ ία α π ό σ υ γ κ εκ ρ ιμ έν η κ α τεύ θ υ ν σ η σ π ο υ δ ώ ν τη ς Β / θ μ ια ς εκ π α ίδ ευ σ η ς, μ ε σ υ ν έπ εια π ολλοί από αυτούς να παρουσιάζουν μια επιφυλακτική στάση απέναντι στ ην Τεχνολογία κ α ι τις θ ετικ ές επ ισ τή μ ες. Γ ια το λ ό γ ο α υ τό, ξεκ ιν ή σ α μ ε το 2 0 0 6 τη ν εισ α γ ω γ ή τη ν Ε κ π α ιδ ευ τικ ή ς Ρ ο μ π ο τικ ή ς ω ς μ έσ ο υ Ε π ισ τη μ ο ν ικ ο ύ κ α ι Τ εχ ν ο λ ο γ ικ ο ύ Έ γ ρ α μ μ α τισ μ ο ύ κ α ι

472 τα θ ετικ ά α π ο τελ έσ μ α τα μ α ς ο δ ή γ η σ α ν σ ε μ ια π ρ ο σ π ά θ εια εν σ ω μ ά τω σ η ς σ το π ρ ό γ ρ α μ μ α σπουδών ως μαθησιακό διδακτικό εργαλείο (Anagnostakis & Michaelides, 2006). Σ τό χ ο ι τη ς μ ελ έτη ς είν α ι: Π ώ ς α ν τιλ α μ β ά ν ο ν τα ι τη ν χ ρ η σ ιμ ό τη τα τη ς Ε κ π α ιδ ευ τικ ή ς Ρ ο μ π ο τικ ή ς ω ς δ ιδ α κ τικ ο ύ ερ γ α λ είο υ. Π ώ ς ο ι μ ελ λ ο ν τικ ο ί (κ α ι εν εν ερ γ εία εκ π α ιδ ευ τικ ο ί) δ η μ ιο υ ρ γ ο ύ ν δ ιδ α κ τικ ά σ εν ά ρ ια μ ε τη ν χ ρ ή σ η τη ς Ε κ π α ιδ ευ τικ ή ς Ρ ο μ π ο τικ ή ς, γ ια θ έμ α τα π ο υ θ έλ ο υ ν ν α δ ιδ ά ξο υ ν. Α ν α γ ν ω ρ ίζο υ ν κ α ι εν σ ω μ α τώ ν ο υ ν σ τα δ ιδ α κ τικ ά το υ ς σ εν ά ρ ια τα δ ο μ ικ ά χ α ρ α κ τη ρ ισ τικ ά σ το ιχ εία τη ς Ε κ π α ιδ ευ τικ ή ς Ρ ο μ π ο τικ ή ς; Μ ε π ο ια κ ρ ιτή ρ ια κ α ι σ τό χ ο υ ς κ ά ν ο υ ν τη ν π α ρ α π ά ν ω επ ιλ ο γ ή κ α ι π ό σ ο επ ιτυ χ η μ έν α γ ίν ετα ι α υ τό ; Π ο ιες σ τρ α τη γ ικ ές εφ α ρ μ ό ζο ν τα ι σ το σ χ εδ ια σ μ ό κ α ι σ τη δ η μ ιο υ ρ γ ία ; Υ ιο θ ετο ύ ν κ α τά λ λ η λ ες δ ρ α σ τη ρ ιό τη τες Ε κ π α ιδ ευ τικ ή ς Ρ ο μ π ο τικ ή ς, ώ σ τε ν α σ υ ν ά δ ο υ ν μ ε το υ ς α ν τικ ειμ εν ικ ο ύ ς σ τό χ ο υ ς τω ν γ ν ω σ τικ ώ ν α ν τικ ειμ έν ω ν ; Πορεία για τη διερεύνηση του κατάλληλου προγράμματος και μεθόδου εκπαίδευσης Η μ εθ ο δ ο λ ο γ ία τη ς ερ ευ ν η τικ ή ς π ρ ο σ έγ γ ισ η ς β α σ ίζετα ι σ ε π ο ιο τικ ές (q u a lita tiv e ) μ εθ ό δ ο υ ς (R o b so n, 2 0 0 7 ) μ ε σ το ιχ εία «δ ιδ α κ τικ ο ύ π ειρ ά μ α το ς» (te a ch in g e x p e rim e n t) (K o m o re k & D u it, 2 0 0 4 ). Κ υ ρ ία ερ γ α λ εία είν α ι κ α τά λ λ η λ α δ ια μ ο ρ φ ω μ έν ο ερ ω τη μ α το λ ό γ ια α ν ο ικ το ύ τύ π ο υ, η η μ ιδ ο μ η μ έν η σ υ ν έν τευ ξη (R o b so n, 2 0 0 7 : 330 ) κ α ι η α ν ά λ υ σ η π ερ ιεχ ο μ έν ο υ (R o b so n, 2 0 0 7 : 4 1 6 ) α π ό τα εβ δ ο μ α δ ια ία η μ ερ ο λ ό γ ια κ α ι τα p o rtfo lio ερ γ α σ ιώ ν τω ν ο μ ά δ ω ν τω ν φ ο ιτη τώ ν. Η υ λ ο π ο ίη σ η τη ς δ ρ ά σ η ς π ερ ιλ α μ β ά ν ει φ ο ιτη τές Π α ιδ α γ ω γ ικ ο ύ Τ μ ή μ α το ς Δ η μ ο τικ ή ς Εκπαίδευσης που παρακολουθούν με επιτυχία μάθημα Εκπαιδευτικής Ρομποτικής (Α ν α γ ν ω σ τά κ η ς, Μ α ρ γ ετο υ σ ά κ η & Μ ιχ α η λ ίδ η ς 2 0 0 8 ) κ α ι δ ευ τερ εύ ο ν το ς σ ε μ α θ η τές Ε κ α ι Σ Τ τά ξη ς δ η μ ο τικ ώ ν σ χ ο λ είω ν τη ς π ερ ιο χ ή ς το υ Ρ εθ ύ μ ν ο υ, κ α θ ώ ς κ α ι σ ε εν εν ερ γ εία εκ π α ιδ ευ τικ ο ύ ς π ο υ π α ρ α κ ο λ ο υ θ ο ύ ν επ ιμ ο ρ φ ω τικ ά σ εμ ιν ά ρ ια Ε κ π α ιδ ευ τικ ή ς Ρ ο μ π ο τικ ή ς. Σ τη ν έρ ευ ν α έχ ο υ ν χ ρ η σ ιμ ο π ο ιη θ εί π α κ έτα ρ ο μ π ο τικ ή ς L E G O M in d S tro m s N X T μ ε χ ρ ή σ η λ ο γ ισ μ ικ ο ύ L E G O M IN D S T O R M S E d u ca tio n N X T. Σ το μ ά θ η μ α γ ίν ετα ι χ ρ ή σ η η λ εκ τρ ο ν ικ ή ς π λ α τφ ό ρ μ α ς μ ά θ η σ η ς (M o o d le ) γ ια τη ν α π ο θ ή κ ευ σ η κ α ι α ν ά ρ τη σ η υ λ ικ ο ύ κ α ι τη ν η λ εκ τρ ο ν ικ ή α ν τα λ λ α γ ή μ η ν υ μ ά τω ν μ ετα ξύ τω ν ο μ ά δ ω ν κ α ι τω ν δ ιδ α σ κ ό ν τω ν. Τ α β ή μ α τα τη ς δ ρ ά σ η ς είν α ι: a. 1 ο σ τά δ ιο εφ α ρ μ ο γ ή ς: Σ υ λ λ ο γ ή σ ε φ ο ιτη τές το υ Π Τ Δ Ε Ρ εθ ύ μ ν ο υ b. Α ν α ζή τη σ η κ α ι ο μ α δ ο π ο ίη σ η χ α ρ α κ τη ρ ισ τικ ώ ν π ο υ επ ιδ ρ ο ύ ν θ ετικ ά σ τη ν δ η μ ιο υ ρ γ ία εκ π α ιδ ευ τικ ώ ν σ εν α ρ ίω ν. Α ν ά λ υ σ η π α ρ α μ έτρ ω ν. Σ χ εδ ια σ μ ό ς τω ν α λ λ α γ ώ ν σ τη δ ο μ ή κ α ι σ το π ερ ιεχ ό μ εν ο το υ π ρ ο π τυ χ ια κ ο ύ μ α θ ή μ α το ς. c. 2 ο σ τά δ ιο : εφ α ρ μ ο γ ή τη ς π ρ ό τα σ η ς β ελ τίω σ η ς σ ε φ ο ιτη τές τω ν Π Τ Δ Ε Ρ εθ ύ μ ν ο υ κ α ι Φ λ ώ ρ ιν α ς. d. 3 ο σ τά δ ιο : σ υ γ κ έν τρ ω σ η, α ν ά λ υ σ η δ εδ ο μ έν ω ν κ α ι σ ύ γ κ ρ ισ η μ ε τα α π ο τελ έσ μ α τα τη ς π ρ ώ τη ς εφ α ρ μ ο γ ή ς. Ε ξα γ ω γ ή σ υ μ π ερ α σ μ ά τω ν. Μ ε β ά σ η το υ π ά ρ χ ο ν σ εν ά ρ ιο, το σ υ γ κ εν τρ ω μ έν ο υ λ ικ ό π ερ ιλ α μ β ά ν ει ό λ ες τις α π α ρ α ίτη τες π λ η ρ ο φ ο ρ ίες κ α ι δ εδ ο μ έν α (δ ιδ α κ τικ ό υ λ ικ ό, εκ π α ιδ ευ τικ ό λ ο γ ισ μ ικ ό, φ ύ λ λ α ερ γ α σ ία ς, εκ π α ιδ ευ τικ ά σ εν ά ρ ια, δ ιδ α κ τικ ές π α ρ εμ β ά σ εις, α ξιο λ ο γ ή σ εις, η μ ερ ο λ ό γ ια, σ η μ ειώ σ εις ερ ευ ν η τή κ α ι β ίν τεο ). Ε π ίσ η ς, 7 0 ερ ω τη μ α το λ ό γ ια α π ό τρ εις σ υ ν εχ ό μ εν ες χ ρ ο ν ιές β ρ ίσ κ ο ν τα ι σ τη ν φ ά σ η τη ς σ τα τισ τικ ή ς α ν ά λ υ σ η ς κ α ι α ν τίσ το ιχ α δ ιδ α κ τικ ά σ εν ά ρ ια φ ο ιτη τώ ν π ο υ εφ α ρ μ ό σ τη κ α ν σ τη ν Ε κ α ι Σ Τ τά ξη το υ δ η μ ο τικ ο ύ σ χ ο λ είο υ (6 6 σ εν ά ρ ια ).

ΤΠΕ στην Εκπαίδευση 473 Ε π ιπ λ έο ν υ λ ικ ό σ υ γ κ εν τρ ώ θ η κ ε α π ό τη β ιν τεο σ κ ό π η σ η, η μ ερ ο λ ό γ ια τη ς η λ εκ τρ ο ν ικ ή ς πλατφόρμας μάθησης (Moodle) και συμμετοχική παρατήρηση του ερευνητή. Τ ο τρ έχ ο ν σ τά δ ιο π ερ ιλ α μ β ά ν ει τη τελ ικ ή σ ύ γ κ ρ ισ η τω ν τρ ιώ ν ετή σ ιω ν εφ α ρ μ ο γ ώ ν μ ε σ ύ ν θ ετη σ τα τισ τικ ή α ν ά λ υ σ η τω ν επ ιμ έρ ο υ ς κ α τη γ ο ρ ιώ ν μ ετα β λ η τώ ν μ ε κ α τά τα ξη τω ν α π α ν τή σ εω ν σ τα ερ ω τη μ α το λ ό γ ια σ ε κ α τη γ ο ρ ίες α π ό τη ν β ιβ λ ιο γ ρ α φ ία, ο μ α δ ο π ο ιώ ν τα ς π α ρ ό μ ο ιες α π α ν τή σ εις σ υ γ κ ρ ίν ο ν τα ς μ ε τη μ ια ή τη ν ά λ λ η κ α τη γ ο ρ ία. Ο ι α π α ν τή σ εις π ο υ δ εν είχ α ν εν τα χ θ εί σ ε π ρ ο ϋ π ά ρ χ ο υ σ α κ α τη γ ο ρ ία κ α ι μ ε τη ν μ έθ ο δ ο τη ς σ υ ν εχ ο ύ ς σ ύ γ κ ρ ισ η ς το π ο θ ετο ύ ν τα ι σ ε ν έα κ α τη γ ο ρ ία, θ έτο ν τα ς το ερ ώ τη μ α ν έα ς κ α τη γ ο ρ ία ή υ π ο κ α τη γ ο ρ ία ς. Τ α δ ιδ α κ τικ ά σ εν ά ρ ια τω ν φ ο ιτη τώ ν α ν α λ ύ ο ν τα ι κ α ι κ α τη γ ο ρ ιο π ο ιο ύ ν τα ι α ρ χ ικ ά ω ς έρ γ α Ε κ π α ιδ ευ τικ ή ς Ρ ο μ π ο τικ ή ς: Ε ισ α γ ω γ ικ ή δ ρ α σ τη ρ ιό τη τα, Δ εξιό τη τες σ υ ν α ρ μ ο λ ό γ η σ η ς δ εξιό τη τες υ λ ο π ο ίη σ η ς κ α τα σ κ ευ ή ς π ο υ σ κ έφ το μ α ι (κ α τα σ κ ευ α σ τικ ό ς σ χ εδ ια σ μ ό ς), Κ α τα σ κ ευ ή, Γ ν ώ σ εις π ρ ο γ ρ α μ μ α τισ μ ο ύ (κ α τα ν ό η σ η ), Δ εξιό τη τες π ρ ο γ ρ α μ μ α τισ μ ο ύ (κ ά ν ω π ρ ό γ ρ α μ μ α σ τη ν G ), Έ λ εγ χ ο ς, Π α ρ ο υ σ ία σ η. Π α ρ ά λ λ η λ α γ ίν ετα ι κ α τη γ ο ρ ιο π ο ίη σ η τω ν τύ π ω ν τω ν δ ρ α σ τη ρ ιο τή τω ν μ ε π ρ ο θ ή κ η τυ π ικ ώ ν π α ρ α δ ειγ μ ά τω ν, μ ε π α ρ α μ έτρ ο υ ς ό π ω ς η χ ρ ή σ η το υ ς σ τη ν δ υ σ κ ο λ ία το υ ς, το η λ ικ ια κ ό το υ ς επ ίπ εδ ο, κ α ι τη δ ια θ εμ α τικ ή το υ ς α ξία, κ α ι σ τη σ υ ν έχ εια α ν α λ ύ ο ν τα ι ω ς π ρ ο ς το υ ς δ ιδ α κ τικ ο ύ ς σ τό χ ο υ ς π ο υ κ α λ ύ π το υ ν κ α ι τη ν π α ιδ α γ ω γ ικ ή α ξιο π ο ίη σ η το υ ς. Ε ν ώ σ τα π ρ ώ τα έτη εφ α ρ μ ο γ ή ς το π ερ ιεχ ό μ εν ο το υ μ α θ ή μ α το ς υ ιο θ ετο ύ σ ε τη ν Ε κ π α ιδ ευ τικ ή Ρ ο μ π ο τικ ή π ερ ισ σ ό τερ ο ω ς γ ν ω σ τικ ό α ν τικ είμ εν ο, σ τα επ ό μ εν α ο ι φ ο ιτη τές σ χ εδ ία ζα ν δ ιδ α κ τικ ές δ ρ α σ τη ρ ιό τη τες σ ε δ ιά φ ο ρ α γ ν ω σ τικ ά α ν τικ είμ εν α κ α ι σ ε κ ά π ο ιες π ερ ιπ τώ σ εις τις εφ ά ρ μ ο ζα ν σ ε τά ξη κ α τά τη ν π ρ α κ τικ ή το υ ς ά σ κ η σ η. Η εμ π ειρ ία α π ό τα π ρ ο η γ ο ύ μ εν α έτη δ είχ ν ει τη δ υ ν α τό τη τα π ρ ο ο δ ευ τικ ή ς μ ετά β α σ η ς α π ό το ν Ε π ισ τη μ ο ν ικ ό κ α ι Τ εχ ν ο λ ο γ ικ ό Ε γ γ ρ α μ μ α τισ μ ό σ τη ν Τ εχ ν ο λ ο γ ικ ή Γ ν ώ σ η Π ερ ιεχ ο μ έν ο υ κ α ι μ ετέπ ειτα στην Τεχνολο γική Παιδαγωγική Γνώση Περιεχομένου σύμφωνα με το προτεινόμενο πλαίσιο (Mishra & Koehler 2006; 2008). Η ευρύτερη έρευνα βρίσκεται σε στάδιο ανάλυσης τω ν έω ς τώ ρ α δ ρ ά σ εω ν, τα π ρ ώ τα α π ο τελ έσ μ α τα δ είχ ν ο υ ν ό τι σ το ν π ρ ο π τυ χ ια κ ό κ ύ κ λ ο σ π ο υ δ ώ ν μ π ο ρ εί ν α είν α ι εφ ικ τή μ ια π ρ ο σ έγ γ ισ η π ο υ ν α σ υ ν δ υ ά ζει τη ν Τ Π Γ Π μ ε το ν Κ α τα σ κ ευ α σ τικ ό Ε π ο ικ ο δ ο μ ισ μ ό κ α ι σ υ ν ά δ ει μ ε το α ν τικ είμ εν ο κ α ι τις σ υ ν θ ή κ ες π ρ ο ετο ιμ α σ ία ς τω ν εκ π α ιδ ευ τικ ώ ν π ρ ω το β ά θ μ ια ς εκ π α ίδ ευ σ η ς.

474 Τεχνολογική Παιδαγωγική Γνώση Περιεχομένου Εκπαιδευτική Ρομποτική: Γνωστικό Αντικείμενο Εκπαιδευτική Ρομποτική: Γνωστικό Εργαλείο Σχήμα 2. Σταδιακοί μετασχηματισμοί-μορφές μαθήματος, κατά τη διάρκεια της διερεύνησης. Ό σ ο ν α φ ο ρ ά το α ν τικ είμ εν ο τη ς π α ρ ο ύ σ η ς ερ γ α σ ία ς, η μ εθ ο δ ο λ ο γ ία σ χ εδ ια σ μ ο ύ κ α ι υ λ ο π ο ίη σ η ς έρ ευ ν α ς γ ια σ χ εδ ια σ μ ό κ α τά λ λ η λ ο υ π ρ ο π τυ χ ια κ ο ύ μ α θ ή μ α το ς Ε.Ρ. σ ε Π α ιδ α γ ω γ ικ ό Τ μ ή μ α Δ η μ ο τικ ή ς Ε κ π α ίδ ευ σ η ς, φ α ίν ετα ι ό τι η π ο ρ εία τω ν β η μ ά τω ν π ο υ σ χ εδ ιά σ τη κ α ν κ α ι α κ ο λ ο υ θ ή θ η κ α ν μ π ο ρ ο ύ ν ν α ο δ η γ ή σ ο υ ν σ ε σ υ μ π ερ ά σ μ α τα σ χ ετικ ά μ ε τις αρχές και το περιεχόμενο του μαθήματος. Η αρχική υλοποίηση του μαθήματος (με την Ε.Ρ. ω ς γ ν ω σ τικ ό α ν τικ είμ εν ο ) κ α ι τη σ τα δ ια κ ό μ ετα σ χ η μ α τισ μ ό το υ μ α θ ή μ α το ς (μ ε τη ν Ε.Ρ. ω ς δ ιδ α κ τικ ό κ α ι μ α θ η σ ια κ ό ερ γ α λ είο ), επ έτρ εψ α ν τη ν εξα γ ω γ ή σ υ μ π ερ α σ μ ά τω ν σ χ ετικ ά μ ε τα π ρ ο β λ ή μ α τα κ α ι τις α π α ιτή σ εις π ο υ σ χ ετίζο ν τα ι μ ε το υ ς εκ π α ιδ ευ τικ ο ύ ς σ ε κ ά θ ε σ τά δ ιο μ ετα σ χ η μ α τισ μ ο ύ το υ μ α θ ή μ α το ς. Τ α θ έμ α τα π ο υ εγ είρ ο ν τα ι σ τις δ ύ ο α κ ρ α ίες κ α τα σ τά σ εις (μ ια α κ ρ α ία κ α τά σ τα σ η : Ε.Ρ. α ν τικ είμ εν ο ά λ λ η α κ ρ α ία κ α τά σ τα σ η : Ε.Ρ. μ έσ ο ) είν α ι τό σ ο δ ια φ ο ρ ετικ ά, π ο υ μ ια μ έθ ο δ ο ς τύ π ο υ γ ρ α μ μ ικ ή ς π α ρ εμ β ο λ ή ς δ εν θ α ή τα ν ικ α ν ή ν α δ ια γ ν ώ σ ει τα θ έμ α τα γ ια τη «μ έσ η» π ερ ίπ τω σ η, ό π ο υ η Ε.Ρ. α ν τιμ ετω π ίζετα ι σ το π ρ ο π τυ χ ια κ ό μ ά θ η μ α ω ς σ υ γ κ ερ α σ μ ό ς α ν τικ ειμ έν ο υ κ α ι μ έσ ο υ. Ε π ίσ η ς, η υ λ ο π ο ίη σ η μ ό ν ο μ ια ς μ έσ η ς κ α τά σ τα σ η ς θ α ά φ η ν ε κ εν ά ω ς π ρ ο ς τις π α ρ α μ έτρ ο υ ς, μ ια ς κ α ι ο ι π α ρ ά γ ο ν τες θ α ή τα ν π ο λ λ ο ί κ α ι σ ύ ν θ ετο ι, κ α θ ώ ς κ α ι ω ς π ρ ο ς το σ η μ είο σ το ο π ο ίο α ρ χ ίζο υ ν ν α εν τείν ο ν τα ι ή ν α α μ β λ ύ ν ο ν τα ι τα δ ιά φ ο ρ α ζη τή μ α τα π ο υ σ χ ετίζο ν τα ι μ ε τις γ ν ώ σ εις, δ εξιό τη τες κ α ι στάσεις των φοιτητών. Αναφορές A lim isis, D., A rle g u i, J., F a v a, N., F ra n g o u, S., Io n ita, S., M e n e g a tti, E., P in a, A., M o n fa lco n, S., P a p a n ik o la o u, K., M o ro, M., (2 0 1 0 ). In tro d u cin g ro b o tics to te a ch e rs a n d sch o o ls: e x p e rie n ce s fro m th e T E R E C o P p ro je ct. Proceedings for Constructionism, (p p. 1 6 2 0 ). A n a g n o sta k is, S., & M ich a e lid e s, G.P. (2 0 0 6 ). L a b o ra to ry o f E d u ca tio n a l R o b o tics A n u n d e rg ra d u a te co u rse fo r P rim a ry E d u ca tio n T e a ch e r S tu d e n ts. In HSci 2006-3rd International Conference on Handson Science, (p p. 32 9 335 ), B ra g a, P o rtu g a l. A n a g n o sta k is, S.,& M ich a e lid e s, G.P. (2 0 0 7 ). R e su lts fro m a n U n d e rg ra d u a te T e st T e a ch in g C o u rse o n R o b o tics to P rim a ry E d u ca tio n T e a ch e r S tu d e n ts. In HSci-2007 4th International Conference on Hands-on Science, (p p. 3 9 ), A z o re s, P o n ta D e lg a d a, P o rtu g a l.

ΤΠΕ στην Εκπαίδευση 475 A n g e li, C., & V a la n id e s, N. (2 0 0 5 ). IC T R e la te d P e d a g o g ica l C o n te n t K n o w le d g e : a m o d e l fo r te a ch e r p re p a ra tio n. In C. C ra w fo rd e t a l. (e d s.), Proceedings of Society for Information Technology & Teacher Education International Conference (p p. 30 30 30 37 ). C rism o n d, D., H y n e s, M., D a n a h y, E., (2 0 1 0 ), T h e D e sig n C o m p a ss: A C o m p u te r T o o l fo r S ca ffo ld in g S tu d e n ts' M e ta co g n itio n a n d D iscu ssio n a b o u t th e ir E n g in e e rin g D e sig n P ro ce ss". AAAI Spring Symposium: Educational Robotics and Beyond, (p p. 5 0 5 1 ). C o sta M., F e rn a n d e s, J.F.(2 0 0 4 ). G ro w in g u p w ith ro b o ts. In Hsci-2004 CoLoS. Summer School, Ljubljana. F a ch a n tid is, N., S p a th o p o u lo u, V. (2 0 1 1 ). C ro ss C u rricu la r A p p ro a ch to R o b o tics in In te ra ctiv e M u se u m P e d a g o g y E n v iro n m e n t. In R. S te lz e r & K. Ja fa rm a d a r (e d.), Proc. 2nd International Conference on Robotics in Education, RiE2011. (p p. 2 0 7 2 1 3). V ie n n a, A u stria. Jim o y ia n n is, A. (2 0 1 0 ). D e sig n in g a n d im p le m e n tin g a n in te g ra te d T e ch n o lo g ica l P e d a g o g ica l S cie n ce K n o w le d g e fra m e w o rk fo r scie n ce te a ch e r s p ro fe ssio n a l d e v e lo p m e n t. Computers & Education, 5 5 (3), 1 2 5 9 1 2 6 9. K o m o re k, M. & D u lt, R. (2 0 0 4 ), T h e T e a ch in g E x p e rim e n t a s a P o w e r M e th o d to D e v e lo p a n d E v a lu a te T e a ch in g a n d L e a rn in g S e q u e n ce s in th e D o m a in o f N o n L in e a r S y ste m s. International Journal of Silence Education, 2 6, 6 1 9 6 33 M ish ra, P., & M a tth e w, J.K. (2 0 0 6 ). T e ch n o lo g ica l P e d a g o g ica l C o n te n t K n o w le d g e : A F ra m e w o rk fo r te a ch e r k n o w le d g e. Teachers College Record, 1 0 8 (6 ), 1 0 1 7 1 0 5 4. M ish ra, P., & K o e h le r, M.J. (2 0 0 8 ). In tro d u cin g T P C K. A A C T E co m m itte e o n in n o v a tio n a n d te ch n o lo g y. Handbook of technological pedagogical content knowledge (TPCK) for educators (p p. 3 2 9 ). N e w Y o rk : R o u tle d g e. R e sn ick, Μ., S ilv e rm a n, Β. (2 0 0 5 ). S o m e re fle ctio n s o n d e sig n in g co n stru ctio n k its fo r k id s. Ιn Proceeding of the 2005 conference on Interaction design and children, (Boulder, Colorado, June 08-10-2005), (p p.1 1 7 1 2 2 ). R o b so n C., (2 0 0 7 ). Η έρευνα του πραγματικού κόσμου. Α θ ή ν α : G u te n b e rg P a p a n ik o la o u, K. & F ra n g o u, S., (2 0 0 9 ), "T e a ch e r T ra in in g C o u rse in In tro d u cin g R o b o tics in th e C u rricu lu m T h e T E R E C o P P ro je ct P ro p o sa l", In D. A lim isis (e d.), Teacher Education on Robotics- Enhanced Constructivist Pedagogical Methods (p p. 1 39 1 4 7 ). A th e n s: S ch o o l o f P e d a g o g ica l a n d T e ch n o lo g ica l E d u ca tio n (A S P E T E ). V o o g t, J., F isse r, P., P a re ja R o b lin, N., T o n d e u r, J., v a n B ra a k, J., (2 0 1 3) "T e ch n o lo g ica l p e d a g o g ica l co n te n t k n o w le d g e a re v ie w o f th e lite ra tu re ", Journal of Computer Assisted Learning, 2 9 (2 ), p p. 1 0 9 1 2 1. Α ν α γ ν ω σ τά κ η ς, Σ. (2 0 1 0 ), «Η Εκπαιδευτική Ρομποτική σαν προπτυχιακό μάθημα σε φοιτητές του Π.Τ.Δ.Ε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης», Η μ ερ ίδ α W R O H e lla s, Α θ ή ν α, 1 2 Ιο υ ν ίο υ 2 0 1 0. Α ν α γ ν ω σ τά κ η ς, Σ. Μ α ρ γ ετο υ σ ά κ η, Α. & Μ ιχ α η λ ίδ η ς, Π. Γ. (2 0 0 8 ) Δ υ ν α τό τη τα Ε ρ γ α σ τη ρ ίο υ Ε κ π α ιδ ευ τικ ή ς Ρ ο μ π ο τικ ή ς σ τα Σ χ ο λ εία. Σ το 4ο συνέδριο «Διδακτικής της Πληροφορικής», 2 8 30 Μ α ρ τίο υ 2 0 0 8, Π ά τρ α. Κ ό μ η ς, Β. (2 0 0 4 ). Εισαγωγή στις Εφαρμογές των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση. Α θ ή ν α : Ε κ δ ό σ εις Ν έω ν Τ εχ ν ο λ ο γ ιώ ν. Μ α κ ρ ά κ η ς, Β. (2 0 0 0 ). Υπερμέσα στην Εκπαίδευση. Μια κοινωνικο-εποικοδομιστική προσέγγιση. Α θ ή ν α : Μ ετα ίχ μ ιο. Μ α ρ γ ετο υ σ ά κ η, Α., Α ν α γ ν ω σ τά κ η ς, Σ. & Μ ιχ α η λ ίδ η ς, Γ.Π. (2 0 0 8 ). Ά τυ π η μ ά θ η σ η σ ε π ερ ιβ ά λ λ ο ν εκ π α ιδ ευ τικ ή ς ρ ο μ π ο τικ ή ς. Σ το 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο 'Διδακτική της Πληροφορικής', Π ά τρ α. Τ ζα β ά ρ α, Α. & Κ ό μ η ς, Β., (2 0 1 0 ). Η εν σ ω μ ά τω σ η τη ς Π α ιδ α γ ω γ ικ ή ς Γ ν ώ σ η ς σ το σ χ εδ ια σ μ ό δ ρ α σ τη ρ ιο τή τω ν μ ε Τ Π Ε. Σ το Α θ. Τ ζιμ ο γ ιά ν ν η ς (επ.), Πρακτικά Εργασιών 7ου Πανελλήνιου Συνεδρίου με Διεθνή Συμμετοχή «Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση», (σ. 2 8 7 2 9 4 ). Κ ό ρ ιν θ ο ς: Π α ν επ ισ τή μ ιο Π ελ ο π ο ν ν ή σ ο υ, 2 3 2 6 Σ επ τεμ β ρ ίο υ 2 0 1 0 Φ α χ α ν τίδ η ς, Ν., Α λ εξα ν δ ρ ίδ ο υ, Π., (2 0 1 2 ). Ε π ιμ ό ρ φ ω σ η Κ α θ η γ η τώ ν Π λ η ρ ο φ ο ρ ικ ή ς σ ε Θ έμ α τα Ε κ π α ιδ ευ τικ ή ς Ρ ο μ π ο τικ ή ς. Σ το 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο: Διδακτική της Πληροφορικής, ΕΤΠΕ, Φ λ ώ ρ ιν α, (σ. 2 7 3 2 8 2 ). Φ α χ α ν τίδ η ς, Ν., Χ ρ ισ το φ ό ρ ο υ, Β. & Π ν ευ μ α τικ ό ς, Α. (2 0 0 4 ). Α ν τιλ ή ψ εις εκ π α ιδ ευ τικ ώ ν μ ετά τη β α σ ικ ή τεχ ν ο λ ο γ ικ ή εκ π α ίδ ευ σ η. Σ το : Γ ρ η γ ο ρ ιά δ ο υ, Μ., Ρ ά π τη ς, Α., Β ο σ ν ιά δ ο υ, Σ. & Κ υ ν η γ ό ς, Χ. (επ.), Πρακτικά 4ου Συνεδρίου ΕΤΠΕ, (σ. 32 7 335 ). Α θ ή ν α.

476 Φ ρ ά γ κ ο υ, Σ., Π α π α ν ικ ο λ ά ο υ, Κ., Α λ ιμ ή σ η ς, Δ. & Κ υ ν η γ ό ς, Χ. (2 0 0 9 ). Ε κ π α ιδ ευ τικ ο ί σ ε ρ ό λ ο σ χ εδ ια σ τή εκ π α ιδ ευ τικ ώ ν δ ρ α σ τη ρ ιο τή τω ν ρ ο μ π ο τικ ή ς: η π ερ ίπ τω σ η τη ς επ ιμ ό ρ φ ω σ η ς εκ π α ιδ ευ τικ ώ ν σ τα π λ α ίσ ια το υ Τ E R E C o P p ro je ct. 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο των Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ, Σύρος, 8-10 Μαΐου 2009.