Δασική Οικονομική Μιχαήλ Βραχνάκης Αναπληρωτής Καθηγητής
Περιεχόμενα 2 ου μαθήματος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο: ΔΑΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Α. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Β. ΤΥΠΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΗ ΠΡΑΞΗ 1. Η δασική εκμετάλλευση 2. Τα προβλήματα στη δασική πράξη 3. Ο ρόλος (το αντικείμενο) της Οικονομικής των δασικών εκμεταλλεύσεων 4. Πολιτική - Δασική Οικονομική και δασική πράξη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 1. Η οικονομική δραστηριότητα και η αρχή της οικονομικότητας
Α. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Επιχείρηση (σύστημα ελεύθερης αγοράς) Παραγωγική μονάδα (σύστημα κρατικής οικονομίας) Παραγωγική Οικονομική Μονάδα (πρωτογενής, δευτερογενής, μεταποιητικός, υπηρεσιών) Καταναλωτική Οικονομική Μονάδα (focus groups)
Α. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Για τη δημιουργία αγαθών και υπηρεσιών απαιτείται ο συντονισμός των οικονομικών δραστηριοτήτων (α) εξασφάλιση όλων των αναγκαίων συντελεστών της παραγωγής, (β) διαρκής παρακολούθηση και έλεγχο της παραγωγικής διαδικασίας, και (γ) διαρκής προσαρμογή της παραγωγής στις μεταβαλλόμενες συνθήκες του κοινωνικο οικονομικο νομοθετικού περιβάλλοντος
Α. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ως εφαρμοσμένη επιστήμη έχει ως αντικείμενο της να προσφέρει τις σκοπιμότερες λύσεις στα προβλήματα των οικονομικών μονάδων - επιχειρήσεων. Προσφέρει γενικούς κανόνες που έχουν εφαρμογή στη λύση προβλημάτων των παραγωγικών οικονομικών μονάδων κάθε τομέα της Οικονομίας. Π.χ. οικονομική των δασικών εκμεταλλεύσεων - οικονομική των γεωργικών εκμεταλλεύσεων - οικονομική των τραπεζικών επιχειρήσεων - οικονομική των εμπορικών επιχειρήσεων
Α. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Α) εφοδιασμός της επιχείρησης με τα απαραίτητα για την παραγωγή μέσα Β) παραγωγή των αγαθών ή υπηρεσιών Γ) διάθεση αυτών Δ) χρηματοδότηση των λειτουργιών Ε) λογιστική διαχείριση και έλεγχος
Β. ΤΥΠΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ς ς Δασικές εκμεταλλεύσεις (forest firms): Μικτές (αγαθά, υπηρεσίες) Κερδοσκοπικές Μη κερδοσκοπικές Ιδιωτικές Δημόσιες
Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Εξωτερική όψη (δασοσυστάδες, ιδιοκτησιακά όρια, αριθμός και είδος κτιρίων, μηχανημάτων, προσωπικού, αποθήκες υλικών, και λοιπές εγκαταστάσεις) Εσωτερική όψη (οικονομικές δραστηριότητες στο εσωτερικό της, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της παραγωγικής διαδικασίας, ανθρώπινες σχέσεις στο εσωτερικό της, οργανωτική δομή και σχέσεις με τον έξω κόσμο) 1. Η ΔΑΣΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ένα παραγωγικό σύστημα στο οποίο συνδυάζονται αρμονικά το παραγωγικό δυναμικό της φύσης (δασοπονικά είδη - κλιματεδαφικό περιβάλλον), κοινωνικές δυνάμεις (ιδέες και ανθρώπινη εργασία) και η τεχνολογία, για την επίτευξη ορισμένων στόχων
Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Ενιαίο σύνολο Σχέδιο 1. Η ΔΑΣΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ Εργασίες εφοδιασμός (με τα μέσα παραγωγής) παραγωγή (ενδιάμεσων ή/και τελικών προϊόντων και υπηρεσιών) διάθεση (προϊόντων) χρηματοδότηση (εξασφάλιση χρηματικών κεφαλαίων) οργάνωση (των συντελεστών της παραγωγής και συντονισμός των εργασιών) διοίκηση
Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΗ ΠΡΑΞΗ 1. Η ΔΑΣΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ Φάσεις για κάθε μία εργασία
Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΗ ΠΡΑΞΗ 2. ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΔΑΣΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Παράδειγμα: Ίδρυση νέου δάσους (προβλήματα) Ποιόν ή ποιους σκοπούς θα υπηρετήσει το δάσος; (παραγωγή ξύλου, αναψυχή ή ακόμα και βόσκηση; ή κάποιον κατάλληλο συνδυασμό αυτών;) Ποια είναι η άριστη (εναλλακτική) λύση; Ποια δασοπονικά είδη μπορούν να υπηρετήσουν τους προηγούμενους στόχους; Ποιο ή ποια είδη θα επιλεγούν τελικά, για να συγκροτήσουν το νέο δάσος; Ποιος είναι ο άριστος φυτευτικός σύνδεσμος; Ποια η καλύτερη διαχείριση; Ποια είναι η άριστη τεχνική για κάθε στάδιο ανάπτυξης τοy δάσους, Ποιους περιορισμούς θέτουν οι συγκεκριμένες κάθε φορά φυσικές συνθήκες, βιολογικές - οικολογικές απόψεις, τοπικές κοινωνικές ανάγκες και οι ανάγκες της αγοράς; + Περιορισμοί (οικολογικοί, βιολογικοί, τεχνολογικοί, οικονομικοί, κοινωνινκοί) Enchanted Forest (2008) Herb Dickinson
Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΗ ΠΡΑΞΗ 3. Ο ΡΟΛΟΣ (ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ) ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ ΣΤΑΔΙΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ για κάθε συγκεκριμένο πρόβλημα, να αναζητήσει και να συγκεντρώσει τις κατάλληλες ποσοτικά και ποιοτικά πληροφορίες, να τις επεξεργασθεί με τις κατάλληλες μεθόδους και να καταλήξει σε νέες πληροφορίες ποσοτικά και ποιοτικά κατάλληλες για τη λήψη αποφάσεων από την πολιτική ηγεσία, από το δασοκτήμονα, από το διευθυντή μιας δασικής εκμετάλλευσης ΠΡΟΣΟΧΗ: ΔΕΝ ΛΑΜΒΑΝΕΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ! (ανάλυση δαπανών / εσόδων) ΣΤΑΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ κατευθύνει την παραγωγική διαδικασία προς τους στόχους, με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη οικονομική αποτελεσματικότητα Βελτίωση της παραγωγικότητας κάθε εργασίας Forest pattern Stephanie Silverman
Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΗ ΠΡΑΞΗ 3. Ο ΡΟΛΟΣ (ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ) ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΘΕ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Αποσαφήνιση του στόχου της βελτίωσης Καθορισμός των περιορισμών Αναζήτηση εναλλακτικών νέων τρόπων εκτέλεσης της εργασίας Λεπτομερής σχεδιασμός των επί μέρους ενεργειών Λεπτομερή εκτίμηση των συνεπειών της κάθε επί μέρους ενέργειας Εκτίμηση του οικονομικού αποτελέσματος - πόσο κοστίζει, ποιοι πληρώνουν - ποια τα οφέλη, για ποιους και πότε προκύπτουν - υπερβαίνουν τα οφέλη τις δαπάνες Σύγκριση καθενός από τους νέους εναλλακτικούς τρόπους (έλεγχος οικονομικότητας) Τελική πρόταση για εφαρμογή ή όχι νέου τρόπου Bluebell forest William Worsham
Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΗ ΠΡΑΞΗ 4. ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΔΑΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΔΑΣΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Δασοπονία σε μακροοικονομικό (εθνικό) επίπεδο ΔΑΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Δασοπονία σε μικροοικονομικό επίπεδο Cellsongs (2003) Amy Vaugham
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 1. Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ «το προγραμματισμένο σύνολο των ενεργειών που έχουν ως σκοπό την παραγωγή αγαθών για την άμεση ή έμμεση ικανοποίηση αναγκών του ανθρώπου» Τέτοιες ενέργειες μπορεί να είναι π.χ. όσες αποσκοπούν στην παραγωγή και διάθεση υλικών αγαθών (πρώτες ύλες, ημικατεργασμένα, τελικά προϊόντα) ή μη υλικά αγαθά, δηλ. υπηρεσίες (μεταφοράς, ασφαλίσεως, αναψυχής κλπ.). Colour forest (2011) Taragh Hanley
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 1. Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΕΣΦΑΛΜΕΝΗ ΔΙΑΤΎΠΩΣΗ) Χαρακτηριστικό γνώρισμα της οικονομικής δραστηριότητας είναι το γεγονός ότι τα υπάρχοντα αγαθά και οι υπηρεσίες προς τα οποία αυτή σκοπεύει, δεν επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών του ανθρώπου. «το μέγιστο κάθε φορά δυνατό αποτέλεσμα (εκροή) με τη χρησιμοποίηση των ελάχιστων δυνατών μέσων (εισροές)» ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΦΑΣΗ! Soul of a forest C.S. Moore
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 1. Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 1. Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΟΡΘΗ ΔΙΑΤΎΠΩΣΗ) Η οικονομική αρχή είναι ένας κανόνας συμπεριφοράς ή με άλλα λόγια ένας κανόνας λήψης αποφάσεως σε ακραία προβλήματα: 1. Ένας ορισμένος σκοπός (output) πρέπει να επιτυγχάνεται με την ελάχιστη δυνατή χρησιμοποίηση (θυσία) μέσων (αρχή της φειδωλής χρησιμοποίησης των μέσων). 2. Η χρησιμοποίηση (θυσία) ορισμένων μέσων (input) πρέπει να οδηγεί στην επίτευξη του μέγιστου δυνατού αποτελέσματος (output). Tree painting step by step
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 1. Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΑΛΛΗ ΔΙΑΤΎΠΩΣΗ) Επεδίωκε το μέγιστο της αναλογίας Επεδίωκε το μέγιστο της διαφοράς Incident at Devil s Island (1992) Roy DeForest (1930-2007)