ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ: «ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΕΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ

ΑΞΟΝΑΣ 4: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑ ΜΕΤΡΟ 4.6: ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΠΟΛΩΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΖΩΝΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΡΑΣΗ 4.6.1.: ΗΜΙΟΥΡΓΊΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΠΟΛΩΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (ΠΠΚ) Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας υτικής Ελλάδας ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: Ο 6 ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ : «Παρατηρητήριο Ποιότητας και Επιχειρηµατική Αριστεία» ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ: «ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΕΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΝΩΤΕΡΩ ΦΑΣΕΩΝ» Οκτώβριος 2007 - Απρίλιος 2008

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 4 1.1 ΣΚΟΠΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ... 4 1.2 ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ... 4 1.3 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΜΕΛΕΤΗΣ... 5 1.4 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΜΕΛΕΤΗΣ... 5 2. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ... 6 2.1 ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ... 6 2.2 ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ (Σ Π)... 8 2.3 ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕ ΕΞΕΙ ΙΚΕΥΜΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ... 9 2.4 ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΚΤΥΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΠΡΑΞΕΩΝ... 9 2.5 ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΥΝΑΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ... 10 2.6 ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΥΣΗΣ... 11 2.7 ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ... 12 3. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΕΝΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΩΝ... 14 3.1 «ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΙΣ ΜΜΕ»... 14 3.2 «ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ISO 9001 & ΕΞΕΙ ΙΚΕΥΜΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ»... 19 3.3 «ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ ΜΕ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΥΣΗΣ»... 24 3.4 «ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ ΗΜΟΣΙΩΝ ΚΑΙ ΜΗ ΚΕΡ ΟΣΚΟΠΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΕ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΟΝΤΕΛΟ CAF ΥΠΕΣ Α»... 26 4. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΞΕΙ ΙΚΕΥΜΕΝΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΩΝ... 30 4.1 «ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΩΝ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ / ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΥΣΗΣ»... 31 4.2 «ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ISO 9001:2000»... 35 4.3 «ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ISO 14001:2000»... 38 4.4 «ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ISO 22001:2000»... 42 4.5 «ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ AMERICAN SOCIETY FOR QUALITY (ASQ)»... 43 5. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ - ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ... 46 Σελίδα 2 από 65

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ... 48 ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΑ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΑ... 48 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 65 ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΑ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΑ ASQ... 65 Σελίδα 3 από 65

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Σκοπός µελέτης Σκοπός της µελέτης, είναι να προσδιοριστούν οι εκπαιδευτικές ανάγκες των επιχειρήσεων της Π Ε, όπως αυτές προκύπτουν από την πρώτη µελέτη του έργου σχετικά µε την αποτύπωση της τρέχουσας κατάστασης και βάση αυτών των αναγκών να σχεδιαστούν προτεινόµενα εκπαιδευτικά περιγράµµατα. Η µελέτη χωρίζεται σε δυο παραδοτέα, όπως περιγράφεται στην παράγραφο 1.4. Στο παρόν έντυπο συµπεριλαµβάνονται και τα δυο παραδοτέα δεδοµένου ότι αποτελούν µια ενιαία µελέτη για την «παροχή υποστηρικτικών ενεργειών για την ανάπτυξη νέων εφαρµογών ανάλογα µε τα αποτελέσµατα των άλλων φάσεων του έργου». Τα συµπεράσµατα της µελέτης θα αξιοποιηθούν µελλοντικά προκειµένου να υποβληθούν τεκµηριωµένες προτάσεις προς ένταξη στο ΚΠΣ ώστε να χρηµατοδοτηθούν και να υλοποιηθούν προγράµµατα κατάρτισης µέσω του ΠΕΠ υτ. Ελλάδας ή άλλα οριζόντια επιχειρησιακά προγράµµατα. Επίσης, µέσω έρευνας σε εθνικά ή ευρωπαϊκά προγράµµατα προτείνονται δράσεις κατάρτισης προς τις επιχειρήσεις της Π Ε προκειµένου να ενισχύσουν το επίπεδο διαχείρισης της Ποιότητας Αριστείας. Αναµένεται ότι τα οφέλη είναι πολλαπλασιαστικά τόσο για τις επιχειρήσεις της περιφέρειας όπου θα έχουν ένα συγκριτικό πλεονέκτηµα κατάρτισης τους σε ειδικά και πρακτικά θέµατα, όσο και για την πολιτεία δεδοµένου ότι τα προτεινόµενα προγράµµατα προκύπτουν µε γνώµονα τις υπάρχουσες ανάγκες που έχουν δηµιουργηθεί ή δηµιουργούνται από νέες εφαρµογές. Τέλος, σηµειώνεται ότι τα Παραρτήµατα: Παράρτηµα Α Έντυπο για ανάπτυξη εκπαιδευτικών περιγραµµάτων Παράρτηµα Β - Βιβλιογραφία αποτελούν αναπόσπαστο τµήµα της µελέτης (τελικού παραδοτέου έργου). 1.2 Μεθοδολογία υλοποίησης Η παρούσα µελέτη αφορά την ανάπτυξη εκπαιδευτικών περιγραµµάτων που προκύπτουν από τις εκπαιδευτικές ανάγκες, όπως αυτές προσδιορίστηκαν στην πρώτη φάση του στόχου 1 του έργου. Για την ανάπτυξη των εκπαιδευτικών περιγραµµάτων χρησιµοποιήθηκε υλικό προγραµµάτων του ΕΚΕΠΙΣ που έχουν χρηµατοδοτηθεί στο πλαίσιο του Γ ΚΠΣ. Επίσης παράλληλες Σελίδα 4 από 65

ενέργειες που αφορούν την ανάπτυξη βαροµέτρων και εφαρµογών ποιότητας θα τροφοδοτήσουν την µελέτη αυτή. 1.3 Παρουσίαση κεφαλαίων µελέτης Το κεφάλαιο 1 έχει αναλυθεί στο πρώτο παραδοτέο αυτής της µελέτης και αφορά την εισαγωγή της µελέτης, τον σκοπό, την µεθοδολογία υλοποίησης και τα περιεχόµενα. Το κεφάλαιο 2 έχει αναλυθεί στο πρώτο παραδοτέο αυτής της µελέτης και αφορά την παρουσίαση των εκπαιδευτικών αναγκών σχετικά µε τους στόχους του «Παρατηρητηρίου Ποιότητας» της Π Ε µε άξονα το πρώτο παραδοτέο του έργου «αποτύπωση επιπέδου ποιότητας της Π Ε». Το κεφάλαιο 3 έχει αναλυθεί στο πρώτο παραδοτέο αυτής της µελέτης και αφορά την ανάπτυξη εκπαιδευτικών περιγραµµάτων για γενική κατάρτιση ευαισθητοποίηση στελεχών της Π Ε σε υπάρχοντα και νέα εργαλεία επιχειρηµατικής αρίστευσης. Το κεφάλαιο 4 αφορά την ανάπτυξη εκπαιδευτικών περιγραµµάτων για εξειδικευµένη κατάρτιση στελεχών της Π Ε σε εργαλεία επιχειρηµατικής αρίστευσης. Το κεφάλαιο 5 ανακεφαλαιώνει στοιχεία της µελέτης και προτείνει περαιτέρω ενέργειες χρηµατοδότησης των προγραµµάτων κατάρτισης. 1.4 Περιορισµοί µελέτης Η µελέτη χωρίζεται, σύµφωνα µε το αρχικό πλάνο ενεργειών, σε δυο παραδοτέα. Το πρώτο παραδοτέο αυτής της µελέτης εστιάζει στα κεφάλαια 1, 2 και 3 δεδοµένου ότι άλλες παράλληλες ενέργειες θα τροφοδοτήσουν την εξειδικευµένη κατάρτιση ενώ θα διερευνηθεί και η δυνατότητα χρηµατοδότησης των προγραµµάτων µέσω του ΠΕΠ υτ. Ελλάδας ή άλλων οριζοντίων επιχειρησιακών προγραµµάτων. Το δεύτερο παραδοτέο αναλύει τα κεφάλαια 4, 5 για εξειδικευµένες ενέργειες και υποβολή προτάσεων. Σελίδα 5 από 65

2. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ Το κεφάλαιο 2 αφορά την παρουσίαση των εκπαιδευτικών αναγκών σχετικά µε τους στόχους του «Παρατηρητηρίου Ποιότητας» της Π Ε µε άξονα το πρώτο παραδοτέο του έργου «αποτύπωση επιπέδου ποιότητας» της Π Ε και άλλες βιβλιογραφικές πηγές. Σύµφωνα µε το ΣΕΒ (2005), η αρνητική πορεία απώλειας θέσεων της Ελλάδας στην παγκόσµια κατάταξη των δεικτών ανταγωνιστικότητας και ειδικά του δείκτη ανταγωνιστικότητας για ανάπτυξη, χρειάζονται συντονισµένες προσπάθειες οι οποίες µπορούν να ενταχθούν σε τρεις βασικούς άξονες: - Μακροικονοµικό περιβάλλον, - Επιχειρηµατικό περιβάλλον, - Συστήµατα εκπαίδευσης και κατάρτισης Σύµφωνα µε την έκθεση για την ανταγωνιστικότητα του ΣΕΒ για το 2005, η Ελλάδα καταλαµβάνει την 7η θέση µεταξύ 117 χωρών µε κριτήριο τη συµµετοχή στην τριτοβάθµια εκπαίδευση, διαπιστώνεται ότι το εκπαιδευτικό σύστηµα δεν συµβαδίζει µε τις ανάγκες της οικονοµίας και της κοινωνίας. Εποµένως είναι αναγκαία η αναθεώρηση των συστηµάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης και η επένδυση σε ένα υψηλής ποιότητας ανθρώπινο δυναµικό µε άριστη επιστηµονική βάση ώστε να µπορεί να παρακολουθεί τις εξελίξεις της γνώσης και της αγοράς εργασίας. 2.1 Εκπαιδευτικές ανάγκες σχετικά µε την οργάνωση των επιχειρήσεων σε σχέση µε την Ποιότητα Σύµφωνα µε την πρώτη µελέτη του «Παρατηρητηρίου Ποιότητας», φαίνεται ότι οι επιχειρήσεις της Περιφέρειας υτικής Ελλάδας (συντοµ. Π Ε) κατανοούν την έννοια της «ποιότητας» και µάλιστα οι περισσότερες επιχειρήσεις την συνδέουν µε την σύγχρονη αντίληψη για την ποιότητα που είναι όχι µόνο συµµόρφωση των προϊόντων ή υπηρεσιών µε τις προδιαγραφές αλλά και υπέρβαση των προσδοκιών των πελατών. Οι επιχειρήσεις αναγνωρίζουν ότι η τυχόν κακή ποιότητα των προϊόντων ή υπηρεσιών που παρέχουν είναι δυνατόν να έχει σηµαντικές επιπτώσεις στο κέρδος και στη φήµη της επιχείρησης. Ωστόσο, οι επιχειρήσεις δεν ακολουθούν ένα τεκµηριωµένο σύστηµα µέτρησης της κακής ποιότητας, µε αποτέλεσµα να µην έχουν σαφή γνώση της επίδρασης της κακής ποιότητας στο ύψος των πωλήσεων, ούτε δυνατότητες αποφυγής αυτής. Αρκετές επιχειρήσεις της Π Ε κατέχουν πιστοποιητικό ISO 9001 ή βρίσκονται στην διαδικασία προς αυτό. Ωστόσο και στις υπόλοιπες Σελίδα 6 από 65

περιπτώσεις που δεν υπάρχει πιστοποιητικό, οι επιχειρήσεις έχουν κάποιους γραπτούς ή προφορικούς κανόνες ελέγχου της ποιότητας τους οποίους και ακολουθούν. Η ιοίκηση Ολικής Ποιότητας δεν απασχολεί ή δεν βρίσκεται στα άµεσα σχέδια της πλειοψηφίας των επιχειρήσεων του δείγµατος. Είναι φανερό ότι οι περισσότερες επιχειρήσεις του δείγµατος αναγκάζονται να ακολουθήσουν τις απαιτήσεις της αγοράς στο θέµα της Ποιότητας ενώ δεν γνωρίζουν ότι νέες τεχνικές διοίκησης, όπως αυτές της ιοίκησης Ολικής Ποιότητας, θα µπορέσουν να τους δώσουν ακόµα µεγαλύτερο πλεονέκτηµα, όχι µόνο λόγω µιας βεβαίωσης ή πιστοποιητικού αλλά λόγω συνεχούς βελτίωσης της ποιότητας στο σύνολο των λειτουργιών της επιχείρησης, µε την θέσπιση µετρήσιµων στόχων και αποτελεσµάτων. Επίσης, οι επιχειρήσεις τροφίµων και ποτών δεν έχουν προχωρήσει όλες στην ανάπτυξη ενός συστήµατος ανάλυσης κινδύνων και κρίσιµων σηµείων ελέγχου (HACCP). To συµπέρασµα αυτό δηλώνει ότι οι επιχειρήσεις τροφίµων δεν έχουν αντιληφθεί πλήρως τις απαιτήσεις της νοµοθεσίας στα θέµατα υγιεινής και ασφάλειας τροφίµων, ενώ ο ελεγκτικός µηχανισµός στην χώρα µας υστερεί στον τοµέα αυτόν. Ελάχιστες είναι οι επιχειρήσεις που έχουν πιστοποιηθεί για την τήρηση συστήµατος περιβαλλοντικής διαχείρισης. Είναι φανερό ότι πως οι επιχειρήσεις πρέπει να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο στα θέµατα προστασίας του περιβάλλοντος. Επιπλέον δεν είναι σαφές ότι συστήµατα διαχείρισης όπως ποιότητας, περιβάλλοντος, υγιεινής και ασφάλειας µπορούν να συνδυαστούν υπό ένα ολοκληρωµένο σύστηµα διαχείρισης και λειτουργίας της επιχείρησης. Όλες οι επιχειρήσεις δηλώνουν ότι τα προϊόντα τους ακολουθούν συγκεκριµένες προδιαγραφές. Παρόλα αυτά είναι σηµαντικός ο αριθµός των επιχειρήσεων που δεν έχουν σαφή εικόνα των διεθνών ή κλαδικών προδιαγραφών που τους αφορούν, καθώς και την ευρωπαϊκής νοµοθεσίας που τους αφορά σε θέµατα προδιαγραφών προϊόντων. Η προσοχή είναι στραµµένη στην Ελληνική νοµοθεσία. Είναι φανερή η αναγκαιότητα συγκέντρωσης, πιθανής αναθεώρησης ή ακόµα και θέσπισης συγκεκριµένων προδιαγραφών για τους σηµαντικότερους κλάδους των επιχειρήσεων, µε την συνεργασία επιχειρήσεων και των φορέων που τους αντιπροσωπεύουν. Τέλος, µισές από τις επιχειρήσεις του δείγµατος, σύµφωνα µε την προαναφερθείσα µελέτη, γνωρίζουν την ύπαρξη υποδοµών Ποιότητας στην χώρας µας που ασχολούνται συστηµατικά µε θέµατα διαπίστευσης, πιστοποίησης, τυποποίησης, µετρολογίας, επιχειρηµατικής αρίστευσης, καινοτοµίας, κλπ. Είναι φανερό ότι χρειάζεται ευρεία διάχυση και προβολή της Ποιότητας στην Π Ε ώστε να ενισχυθεί η εµπιστοσύνη των επιχειρήσεων στους θεσµούς και στα εργαλεία που παρέχονται µέσω των επιχειρησιακών προγραµµάτων των κοινοτικών πλαισίων στήριξης. Σελίδα 7 από 65

2.2 Εκπαιδευτικές ανάγκες σχετικά µε πιστοποίηση µε Συστήµατα ιαχείρισης Ποιότητας (Σ Π) Σύµφωνα µε την πρώτη µελέτη του «Παρατηρητηρίου Ποιότητας», φαίνεται η αναγκαιότητα βελτίωσης της εσωτερικής οργάνωσης των επιχειρήσεων και η σύνδεση της µε την εφαρµογή συστηµάτων διαχείρισης της Ποιότητας (Σ Π). Η αναγνώριση των Σ Π από τις επιχειρήσεις για το σκοπό της βελτίωσης της ποιότητας των παραγόµενων προϊόντων ή υπηρεσιών είναι πολύ θετικό στοιχείο. Οι απαιτήσεις των πελατών εξωτερικού και η χρήση του πιστοποιητικού ως εργαλείου µάρκετινγκ είναι επίσης σηµαντικά κίνητρα για την ανάπτυξη των Σ Π. Η αύξηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών µε την εφαρµογή Σ Π αποτελεί µειονέκτηµα για τις επιχειρήσεις λόγω της πιθανής κακής και διαστρεβλωµένης ερµηνείας των απαιτήσεων των προτύπων της σειράς ISO 9000 τόσο από τις επιχειρήσεις όσο και από τους εµπλεκόµενους φορείς (συµβούλους, φορείς πιστοποίησης). Η χρήση σύγχρονων ολοκληρωµένων πληροφοριακών συστηµάτων διοίκησης έχει την δυνατότητα να ενσωµατώσει τις απαιτήσεις των Σ Π όσον αφορά καταγραφή και µεταφορά δεδοµένων και τήρηση αρχείων, µε αποτέλεσµα να µειωθούν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες στο ελάχιστο. Η εξεύρεση εξειδικευµένου προσωπικού και η εκπαίδευση υπαρχόντων στελεχών στις σύγχρονες τεχνικές διοίκησης και απαιτήσεις των Σ Π αποτελεί το πρώτο βήµα για την γενικότερη αλλαγή κουλτούρας και νοοτροπίας και τον εκσυγχρονισµό των επιχειρήσεων ώστε να προσαρµοστούν στις απαιτήσεις των Σ Π, του ανταγωνισµού και εκσυγχρονισµού. Η επένδυση στην εκπαίδευση τόσο από πλευράς επιχειρήσεων όσο και από πλευράς πολιτείας, µέσω χρηµατοδοτούµενων προγραµµάτων, είναι αναγκαία. Τα οφέλη των επιχειρήσεων από την εφαρµογή των Σ Π είναι τόσο εσωτερικά για το σύνολο των εργαζοµένων της όσο και εξωτερικά για την φήµη της, τους εξωτερικούς συνεργάτες της και την αξιοπιστία της. Οι επιχειρήσεις του δείγµατος αξιολόγησαν ως οφέλη την βελτίωση της εσωτερικής οργάνωσης, επικοινωνίας, βελτίωση της ποιότητας των παρεχοµένων υπηρεσιών / προϊόντων, βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και βελτίωση των σχέσεων µε πελάτες και εξωτερικούς συνεργάτες. Η αναγνώριση από τις επιχειρήσεις των Σ Π αποτελεί θετικό βήµα για την περαιτέρω εφαρµογή σύγχρονων συστηµάτων διοίκησης µε στόχο τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας. Επίσης είναι σηµαντικό το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις συνδέουν την «ποιότητα» µε τα «αποτελέσµατα» (βελτίωση ανταγωνιστικότητας) που αποτελεί τον πρόδροµο για την επιτυχή εφαρµογή µοντέλων ολικής ποιότητας ή επιχειρηµατικής αριστείας. Σελίδα 8 από 65

2.3 Εκπαιδευτικές ανάγκες σχετικά µε πιστοποίηση µε εξειδικευµένα συστήµατα διαχείρισης Σύµφωνα µε την πρώτη µελέτη του «Παρατηρητηρίου Ποιότητας», φαίνεται ότι ένα µεγάλο ποσοστό επιχειρήσεων της Π Ε αναγνωρίζει την σηµασία των εξειδικευµένων συστηµάτων διαχείρισης στην παραγωγική της αλυσίδα. Από την έρευνα προκύπτει πως οι περισσότερες επιχειρήσεις του κλάδου τροφίµων ποτών έχουν πιστοποιηθεί µε το HACCP / ISO 22001, ενώ ακολουθούν επιχειρήσεις που εφαρµόζουν και άλλα συµπληρωµατικά πρότυπα περιβάλλοντος και υγιεινής και ασφάλειας. Τα εξειδικευµένα συστήµατα διαχείρισης αποσκοπούν στην περαιτέρω σηµασία που δίνει επιχείρηση είτε σε οριζόντιους τοµείς (πχ. περιβάλλον, υγιεινή και ασφάλεια, κλπ.) είτε σε κάθετους τοµείς που αφορούν προδιαγραφές της κατηγορίας των προϊόντων ή των υπηρεσιών τους (πχ. για τον κλάδο τροφίµων, για τον κλάδο της εκπαίδευσης, για τον κλάδο των τηλεπικοινωνιών, κλπ.). Οι κυριότερες δυσκολίες στην εφαρµογή εξειδικευµένων συστηµάτων από τις επιχειρήσεις είναι η προσαρµογή των εργαζοµένων στις προδιαγραφές των συστηµάτων και η προσαρµογή των εξωτερικών συνεργατών. Η προσαρµογή εσωτερικών και εξωτερικών συνεργατών οφείλεται στο κενό εκπαίδευσης και εξειδικευµένου προσωπικού. Η επένδυση στην εκπαίδευση τόσο από πλευράς επιχειρήσεων όσο και από πλευράς πολιτείας, µέσω χρηµατοδοτούµενων προγραµµάτων, είναι αναγκαία. Η αναγνώριση από τις επιχειρήσεις των εξειδικευµένων συστηµάτων αποτελεί θετικό βήµα για την περαιτέρω εφαρµογή σύγχρονων συστηµάτων διοίκησης µε στόχο τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας. Επίσης είναι σηµαντικό το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις συνδέουν την «ποιότητα» µε τα «αποτελέσµατα» (βελτίωση ανταγωνιστικότητας) που αποτελεί τον πρόδροµο για την επιτυχή εφαρµογή µοντέλων ολικής ποιότητας ή επιχειρηµατικής αριστείας. Οι επιχειρήσεις δίνουν βαρύτητα και στα ευρύτερα οφέλη της Π Ε από την εφαρµογή των Σ Π όσο αφορά την φήµη και εµπιστοσύνη στα ελληνικά προϊόντα κυρίως της Περιφέρειας υτ. Ελλάδας. 2.4 Εκπαιδευτικές ανάγκες σχετικά µε συστήµατα δικτυώσεων και συµπράξεων Ένα µικρό ποσοστό επιχειρήσεων της Π Ε αναγνωρίζει την σηµασία των συστηµάτων δικτυώσεων και συµπράξεων (networks, clusters) µε σκοπό την βελτίωση της θέσης τους στην αγορά και Σελίδα 9 από 65

ανταγωνιστικότητά τους. Οι συµπράξεις / δικτυώσεις αποτελούν µια ιδιαίτερα επιτυχηµένη πρωτοβουλία στην Ε.Ε. (Ιταλία, Ολλανδία, Αγγλία, κλπ.) και ως εκ τούτου έχουν αναπτυχθεί οδηγοί καλής εφαρµογής µε απώτερο στόχο την ανάπτυξη διεθνών προδιαγραφών για συστήµατα δικτυώσεων και συµπράξεων. Λίγες επιχειρήσεις γνωρίζουν ότι τα Συστήµατα ιαχείρισης ικτυώσεων και Συµπράξεων αποτελούν το δεύτερο επίπεδο ή πεδίο αρίστευσης του Εθνικού Μοντέλου Επιχειρηµατικής Αρίστευσης (που έχει θεσµοθετηθεί από το Υπουργείο Ανάπτυξης), πράγµα που ενθαρρύνει την µελλοντική εφαρµογή τους. Οι απαιτήσεις των πελατών και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, ιδιαίτερα των µικρών επιχειρήσεων, είναι τα βασικότερα κίνητρα για την ανάπτυξη αυτών των συστηµάτων. Σε µικρότερο βαθµό αξιολογείται η αναγκαιότητα βελτίωσης της εσωτερικής οργάνωσης των επιχειρήσεων και η σύνδεση της µε την εφαρµογή άλλων συστηµάτων διαχείρισης. Οι κυριότερες δυσκολίες στην εφαρµογή αυτών των συστηµάτων από τις επιχειρήσεις είναι η έλλειψη υποδοµών στην χώρα µας που να υποστηρίζουν, προωθούν οργανωµένα και συστηµατικά αυτές τις συµπράξεις, καθώς και η έλλειψη οδηγών ή προδιαγραφών ανάπτυξης των συµπράξεων, δικτυώσεων. Η επένδυση στην εκπαίδευση τόσο από πλευράς επιχειρήσεων όσο και από πλευράς πολιτείας, µέσω χρηµατοδοτούµενων προγραµµάτων, είναι αναγκαία. Οι επιχειρήσεις δίνουν βαρύτητα και στα ευρύτερα οφέλη της Π Ε από την εφαρµογή των συστηµάτων των δικτυώσεων και συµπράξεων αφού ενισχύει τις συνεργασίες σε τοπικό επίπεδο και δηµιουργεί φήµη και εµπιστοσύνη στα ελληνικά προϊόντα κυρίως της Περιφέρειας υτ. Ελλάδας. 2.5 Εκπαιδευτικές ανάγκες σχετικά µε συστήµατα ανθρώπινου δυναµικού και εταιρικής κοινωνικής ευθύνης Ένα ικανοποιητικό ποσοστό επιχειρήσεων της Π Ε αναγνωρίζει την σηµασία των συστηµάτων διαχείρισης ανθρώπινου δυναµικού και εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (Σ-ΕΚΕ) µε σκοπό την βελτίωση της θέσης τους στην αγορά και ανταγωνιστικότητά τους. Τα ανωτέρω συστήµατα αποτελούν µια ιδιαίτερα επιτυχηµένη πρωτοβουλία στην Ε.Ε. και ως εκ τούτου έχουν αναπτυχθεί µηχανισµοί στήριξης αυτών καθώς και προδιαγραφές σε µορφή προτύπου (SA 8000). Λίγες, ωστόσο, επιχειρήσεις γνωρίζουν ότι τα Σ-ΕΚΕ αποτελούν το τρίτο επίπεδο ή πεδίο αρίστευσης του Εθνικού Μοντέλου Επιχειρηµατικής Αρίστευσης (που έχει θεσµοθετηθεί από το Υπουργείο Ανάπτυξης), πράγµα που ενθαρρύνει την µελλοντική εφαρµογή τους. Σελίδα 10 από 65

Οι απαιτήσεις των πελατών και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, ιδιαίτερα των µεσαίων και µεγάλων επιχειρήσεων, είναι τα βασικότερα κίνητρα για την ανάπτυξη αυτών των συστηµάτων. Σε µικρότερο βαθµό αξιολογείται η αναγκαιότητα βελτίωσης της εσωτερικής οργάνωσης των επιχειρήσεων και η σύνδεσή της µε την εφαρµογή άλλων συστηµάτων διαχείρισης. Οι κυριότερες δυσκολίες στην εφαρµογή αυτών των συστηµάτων από τις επιχειρήσεις είναι η έλλειψη υποδοµών στην χώρα µας που να υποστηρίζουν, προωθούν οργανωµένα και συστηµατικά τα Σ- ΕΚΕ. Τέλος συγκαταλέγεται και η έλλειψη χρηµατοδοτούµενων προγραµµάτων που να ενισχύουν αυτή την πρωτοβουλία. Η επένδυση στην εκπαίδευση τόσο από πλευράς επιχειρήσεων όσο και από πλευράς πολιτείας, µέσω χρηµατοδοτούµενων προγραµµάτων, είναι σηµαντική. 2.6 Εκπαιδευτικές ανάγκες σχετικά µε εφαρµογές Ολικής Ποιότητας και το Εθνικό Μοντέλο Επιχειρηµατικής Αρίστευσης Ένα µικρό ποσοστό επιχειρήσεων της Π Ε εφαρµόζει ή είναι στην διαδικασία εφαρµογής ενός ή περισσοτέρων µοντέλων επιχειρηµατικής αριστείας καθώς και κατά περίπτωση εξειδικευµένων εργαλείων ποιότητας, πράγµα µη ενθαρρυντικό για ανταγωνιστικότητα της περιοχής, σε σχέση µε την πολυπλοκότητα και διάχυση της εφαρµογής. Οι σηµαντικότεροι λόγοι εφαρµογής των µοντέλων επιχειρηµατικής αρίστευσης είναι κατά σειρά σηµαντικότητας η βελτίωση της ικανοποίησης των εργαζοµένων, πελατών και του κοινωνικού συνόλου. Στη συνέχεια, σηµαντικός λόγος είναι η εξισορρόπηση των ποιοτικών αποτελεσµάτων µε τα οικονοµικά ή επιχειρηµατικά αποτελέσµατα καθώς και λόγοι µάρκετινγκ, ενώ οι διεθνείς τάσεις ή άλλοι εξωτερικοί λόγοι δεν έχουν σηµασία. Οι κυριότερες δυσκολίες που αντιµετωπίζουν οι επιχειρήσεις κατά σειρά σηµαντικότητας είναι η έλλειψη αξιοπιστίας θεσµών στην Ελλάδα για ΕΑ&ΕΠ, υποδοµών (ορισµοί, κρατικές ενισχύσεις, κλπ), εργαλείων / µεθοδολογιών και εξειδικευµένου προσωπικού. Τα µοντέλα επιχειρηµατικής αριστείας αποτελούν µια ιδιαίτερα επιτυχηµένη πρωτοβουλία στην Ε.Ε. και ως εκ τούτου έχουν αναπτυχθεί µελέτες περιπτώσεων, οδηγοί καλής εφαρµογής. Στην Ελλάδα, υπάρχουν διάφοροι µηχανισµοί και φορείς που εµπλέκονται µε την επιχειρηµατική αριστεία ωστόσο η έρευνα έδειξε πως οι µηχανισµοί αυτοί δεν είναι αξιόπιστοι µε αποτέλεσµα την ελάχιστη συµµετοχή των επιχειρήσεων σε αυτές τις πρωτοβουλίες. Η επένδυση στην ευαισθητοποίηση όσο και εξειδικευµένη εκπαίδευση Αξιολογητών ή και στελεχών επιχειρηµατικής αρίστευσης τόσο από πλευράς επιχειρήσεων όσο και από πλευράς Σελίδα 11 από 65

πολιτείας, µέσω χρηµατοδοτούµενων προγραµµάτων, κρίνεται απολύτως αναγκαία. Να τονισθεί τέλος, πως το αντικείµενο της Επιχειρηµατικής Αρίστευσης αποτελεί στόχο δράση του «Παρατηρητηρίου Ποιότητας» του Περιφερειακού Πόλου Καινοτοµίας της υτ. Ελλάδας. 2.7 Εκπαιδευτικές ανάγκες σχετικά µε πρωτοβουλίες καινοτοµίες Ένα µικρό ποσοστό επιχειρήσεων (10%) της Π Ε εφαρµόζει ή είναι στην διαδικασία εφαρµογής µιας πρωτοβουλίας καινοτοµίας, πράγµα µη ενθαρρυντικό για την ανταγωνιστικότητα της περιοχής, σε σχέση µε την πολυπλοκότητα και διάχυση της εφαρµογής. Οι επιχειρήσεις που απάντησαν αρνητικά δηλώνουν ότι δεν γνωρίζουν πρωτοβουλίες καινοτοµίας ή δεν υπάρχουν υποδοµές στην Ελλάδα που να ενισχύουν αυτές τις υποδοµές σε αντίθεση µε χώρες του εξωτερικού. Ένα µικρό ποσοστό των επιχειρήσεων της Π Ε έχει προχωρήσει στην ενσωµάτωση της καινοτοµίας στην οργάνωση της επιχείρησης. Ωστόσο, το 100% των επιχειρήσεων που έχουν εφαρµόσει πρωτοβουλίες καινοτοµίας ή έχουν επιβραβευτεί έχουν ενσωµατώσει στην οργάνωση τους αυτές τις διαφοροποιήσεις, πράγµα ενθαρρυντικό. Οι λόγοι µε σειρά σηµαντικότητας που οι επιχειρήσεις εφαρµόζουν ή πρόκειται να εφαρµόσουν πρωτοβουλίες καινοτοµίας είναι η ανταπόκριση στις διεθνείς απαιτήσεις τάσεις, η βελτίωση της ικανοποίησης των εργαζοµένων, πελατών και κοινωνικού συνόλου, η εξισορρόπηση επιχειρηµατικών αποτελεσµάτων και ποιοτικών αποτελεσµάτων και λόγοι µάρκετινγκ. Οι κυριότερες δυσκολίες που αντιµετωπίζουν οι επιχειρήσεις κατά σειρά σηµαντικότητας είναι η έλλειψη αξιοπιστίας θεσµών στην Ελλάδα, υποδοµών (ορισµοί, κρατικές ενισχύσεις, κλπ), εργαλείων / µεθοδολογιών και εξειδικευµένου προσωπικού. Οι πρωτοβουλίες καινοτοµίας αποτελούν µια ιδιαίτερα επιτυχηµένη πρωτοβουλία στην Ε.Ε. και ως εκ τούτου έχουν αναπτυχθεί µελέτες περιπτώσεων, οδηγοί καλής εφαρµογής, κλπ. Στην Ελλάδα, υπάρχουν διάφοροι µηχανισµοί και φορείς που εµπλέκονται µε την καινοτοµία ωστόσο η έρευνα έδειξε πως οι µηχανισµοί αυτοί δεν είναι διαδεδοµένοι ιδιαίτερα µε αποτέλεσµα την ελάχιστη συµµετοχή των επιχειρήσεων σε αυτές τις πρωτοβουλίες. Η επένδυση στην εκπαίδευση στα συστήµατα καινοτοµίας τόσο από πλευράς επιχειρήσεων όσο και από πλευράς πολιτείας, µέσω χρηµατοδοτούµενων προγραµµάτων, κρίνεται αναγκαία. Σελίδα 12 από 65

Συµπέρασµα: Είναι εµφανές πως η παραπάνω εφαρµογή σύγχρονων τεχνικών διοίκησης προϋποθέτει αφενός την ευαισθητοποίηση των στελεχών σε αυτά τα θέµατα αλλά και την περαιτέρω εξειδικευµένη εκπαίδευση. Προτείνεται ο σχεδιασµός κατάλληλων προγραµµάτων κατάρτισης, χρηµατοδοτούµενων από το ΠΕΠ υτ. Ελλάδας ή άλλα επιχειρησιακά προγράµµατα του ΚΠΣ, η άµεση παροχή εκπαίδευσης (πχ. εκπαίδευση Αξιολογητών για το Εθνικό Μοντέλο Επιχειρηµατικής Αρίστευσης, κλπ.) και τέλος η πιστοποίηση της κατάρτισης και δηµιουργία µητρώου εκπαιδευµένων και εξειδικευµένων στελεχών για τις επιχειρήσεις της Π Ε. Σελίδα 13 από 65

3. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΕΝΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Το κεφάλαιο 3 αφορά την ανάπτυξη εκπαιδευτικών περιγραµµάτων για γενική κατάρτιση ευαισθητοποίηση στελεχών της Π Ε σε υπάρχοντα και νέα εργαλεία επιχειρηµατικής αρίστευσης. Με βάση τις εκπαιδευτικές ανάγκες που περιγράφτηκαν στο προηγούµενο κεφάλαιο προκύπτουν τα ακόλουθα προγράµµατα κατάρτισης που έχουν γενικό ενδιαφέρον και στόχο την ευαισθητοποίηση, ενηµέρωση και ανάπτυξη βασικών δεξιοτήτων των στελεχών της Π Ε. Τα προγράµµατα αυτά συµπεριλαµβάνουν επιµέρους ενότητες ταξινοµώντας αυτές ανά γενικότερη κατηγορία και θα αναλυθούν στο κεφάλαιο αυτό και στο παράρτηµα Ι εκτενέστερα. 1. ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΙΣ ΜΜΕ 2. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ (ISO 9001) & ΕΞΕΙ ΙΚΕΥΜΕΝΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ (ISO 22000, 14001, ΣΥΜΠΡΑΞΕΙΣ, ΙΚΤΥΩΣΕΙΣ, ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ, ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΥΝΑΜΙΚΟ, κλπ) 3. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ ΜΕ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ EFQM & ΜΕ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ (ΥΠΑΝ) 4. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ ΜΕ ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ ΓΙΑ ΗΜΟΣΙΟΥΣ ΜΗ ΚΕΡ ΟΣΚΟΠΙΚΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ CAF MODEL - ΥΠΕΣ Α 3.1 «ιαχείριση Ποιότητας στις ΜΜΕ» Αντικείµενο και περιγραφή του προγράµµατος κατάρτισης Το πρόγραµµα κατάρτισης µε τίτλο " ιοίκηση Ποιότητας" απευθύνεται σε ΜΜΕ, ΠΜΕ µε σκοπό να ευαισθητοποιηθούν στελέχη των επιχειρήσεων στην εφαρµογή σύγχρονων εργαλείων διοίκησης επιχειρήσεων που θα τους υποστηρίξει στην : ανάπτυξη των δεξιοτήτων, βελτίωση των συνθηκών εργασίας, καλύτερη οργάνωση και ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, ανάπτυξη επιχειρηµατικού πνεύµατος, ασφάλεια στους χώρους εργασίας, προσαρµογή των προσόντων και ικανοτήτων των εργαζοµένων στις νέες ανάγκες αγοράς εργασίας, Σελίδα 14 από 65

Επιπλέον, το πρόγραµµα έχει ως σκοπό να επιµορφώσει τα στελέχη των επιχειρήσεων στην εφαρµογή συστηµάτων Ποιότητας, εργαλείων Ποιότητας και να συσχετίσει τις δυο βασικότερες παραµέτρους ανταγωνιστικότητας µιας µικρής επιχείρησης δηλαδή της ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ και του ΚΟΣΤΟΥΣ (βλ. ενότητα "Κόστος της Ποιότητας"). Ο όρος " ιοίκηση" της "Ποιότητας" αντικατοπτρίζεται στην επιστήµη της σύγχρονης διοίκησης επιχειρήσεων και αφορά το σύνολο των δραστηριοτήτων, πρακτικών, συστηµάτων που έχουν ως σκοπό την βελτίωση των υπηρεσιών µιας επιχείρησης ή οργανισµού και την συνεχή ικανοποίηση του πελάτη του οργανισµού. Στα πλαίσια του συγκεκριµένου προγράµµατος θα χρησιµοποιούνται οι όροι " ιοίκηση Ποιότητας" και " ιαχείριση Ποιότητας" µε ίδια ακριβώς σηµασία. Η σηµασία της εφαρµογής της συστηµατικής ιαχείρισης Ποιότητας στις ΜΜΕ, ΠΜΕ είναι πλέον δεδοµένη αφού έχει αποδειχθεί στην πράξη ότι: Βελτιώνει την ικανοποίηση του "πελάτη", µέσω της εφαρµογής πρακτικών και συστηµάτων, Βελτιώνει την ικανοποίηση του εργαζοµένου, µέσω της συµµετοχής και ενθάρρυνσης του στην πολιτική και στρατηγική της επιχείρησης, Βελτιώνει την εικόνα της επιχείρησης στο γενικότερο επιχειρηµατικό σύνολο αφού υπάρχει συγκριτική αξιολόγηση µε άλλες παρόµοιες επιχειρήσεις της Ελλάδας και του εξωτερικού, Αποφέρει οικονοµικά αποτελέσµατα Μέσα σε ένα πρόγραµµα των 120 ωρών συνολικά και µέσω θεωρητικής αλλά και πρακτικής κατάρτισης θα δοθούν τα εφόδια στους καταρτιζόµενους να αντιληφθούν την σηµασία της Ποιότητας ως µέσο για την ανταγωνιστικότητα τους στην ενοποιηµένη αγορά, της βελτίωσης των συνθηκών εργασίας µε την εφαρµογή πρακτικών / µεθοδολογιών ιαχείρισης Ποιότητας, αξιοποίησης του παραγωγικού συντελεστή "ανθρώπινη εργασία" µέσω συστηµάτων / διεθνών προτύπων, έµφασης στην αλυσίδα Ποιότητας. Σε σχέση µε τους στόχους του έργου αναµένεται το πρόγραµµα αυτό να ικανοποιήσει τις εκφρασµένες ανάγκες, και συγκεκριµένα: 1. Η αναβάθµιση του στελεχιακού και εργατικού δυναµικού των Μικρών, Μεσαίων και Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων (ΜΜΕ & ΠΜΕ): Μέσω θεωρητικών ενοτήτων στη ιοίκηση Επιχειρήσεων (ενότητες βάσης) Μέσω θεωρητικών ενοτήτων στη ιοίκηση Ποιότητας (ενότητες πυρήνα) Σελίδα 15 από 65

Μέσω πρακτικής άσκησης σε καταξιωµένες επιχειρήσεις της περιοχής του Ν. Αχαΐας µε διεθνή απήχηση και κύρος 2. Η βελτίωση της τεχνογνωσίας των εργαζοµένων και της ικανότητάς τους να παρακολουθούν τις εξελίξεις της τεχνολογίας: Μέσω διάθεσης εξοπλισµού καθώς και πληροφοριακού υλικού ώστε αφενός να ενηµερωθούν οι καταρτιζόµενοι για τα αποτελέσµατα των µέχρι σήµερα υλοποιηθέντων προγραµµάτων αφετέρου στις δυνατότητες των βάσεων δεδοµένων του φορέα κατάρτισης καθώς και του Internet για την παρακολούθηση εξελίξεων της τεχνολογίας στη διοίκηση επιχειρήσεων. Μέσω της πρακτικής άσκησης σε µεγάλες καταξιωµένες επιχειρήσεις που χρησιµοποιούν σύγχρονα εργαλεία τεχνολογίας για την κατοχύρωση της ανταγωνιστικότητας τους. 3. Η αύξηση της ικανότητας προσαρµογής και των δυνατοτήτων απασχόλησης των εργαζοµένων και ιδιαίτερα των νέων µε στόχο την ευελιξίας τους. Μέσω εξάσκησης και επιµόρφωσης για τις απαιτήσεις των συστηµάτων Ποιότητας, καθώς και προσαρµογή σε βελτιωµένους τρόπους εργασίας και αποτελεσµατικότητας (κατά τις απαιτήσεις των προτύπων ISO 9001, ISO 17799). 4. Η ένταξη των νέων τεχνολογιών ως εργαλείο και αντικείµενο των εκπαιδευτικών προγραµµάτων. Το πρόγραµµα χρησιµοποιεί νέες τεχνολογίες ως µέσο για την διεξαγωγή των ενοτήτων κατάρτισης και συνεπώς αναµένεται ότι και οι καταρτιζόµενοι θα ευαισθητοποιηθούν στη χρήση αυτών των µέσων. 5. Η ποιοτική αναβάθµιση και ο εµπλουτισµός των προγραµµάτων κατάρτισης µε τα δεδοµένα των σύγχρονων αναγκών στην οικονοµία και στην κοινωνία. Το ίδιο το περιεχόµενο κατάρτισης αποτελεί αντικείµενο για την ποιοτική αναβάθµιση για σύγχρονα δεδοµένα. Επιπλέον ενότητες σχετικές µε τη ιοίκηση Επιχειρήσεων και ιοίκησης Ολικής Ποιότητας φέρουν θέµατα σχετικά µε έµφαση στο αντίκτυπο των Σελίδα 16 από 65

"ποιοτικών" επιχειρήσεων στην αναβάθµιση της επιχειρηµατικότητας της περιοχής. 6. Η ανάπτυξη και η ένταξη των δεδοµένων της κοινωνίας της πληροφορίας τόσο στο περιεχόµενο όσο και στη µεθοδολογία υλοποίησης των εκπαιδευτικών προγραµµάτων. Αναµένεται ότι οι καταρτιζόµενοι θα ευαισθητοποιηθούν στα αποτελέσµατα της Κοινωνίας της Πληροφορίας που αρκετές ΜΜΕ έχουν µέχρι σήµερα εφαρµόσει. Η µεθοδολογία που θα επιλεγεί θα πρέπει να βασίζεται στις αρχές εκπαίδευσης των ενηλίκων οι οποίες είναι οι εξής; Ο συνδυασµός της θεωρίας µε την πράξη Η σύνδεση του αντικειµένου µάθησης µε τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των καταρτιζοµένων Η ανάπτυξη του κριτικού τρόπου σκέψης, οι αµφίδροµες σχέσεις εκπαιδευτών-καταρτιζοµένων Οι εκπαιδευτικές τεχνικές θα αναπτύσσουν την ενεργή συµµετοχή των καταρτιζοµένων, όπως οι µελέτες περίπτωσης (case studies), µικρές πρακτικές εργασίες, ο διάλογος, απαντήσεις σε ερωτήσεις, η συζήτηση καθώς και η συνεργασία σε µικρές οµάδες. Οι τεχνικές θα επιλέγονται ανάλογα µε το αντικείµενο και τους στόχους της διδακτικής ενότητας, το επίπεδο και το βαθµό συµµετοχής των καταρτιζοµένων. Γενικά θα ακολουθούνται, επιστηµονικά παραδεκτές τεχνικές µε έµφαση στην καινοτοµία. Περιεχόµενα Προγράµµατος κατάρτισης σε εκπαιδευτικές ενότητες Οι εκπαιδευτικές ενότητες αναλύονται σε 3 επίπεδα ή πλαίσια γνώσεων. Κάθε επίπεδο γνώσης συνοδεύεται και από ενδιάµεσο τεστ αξιολόγησης. Οι εκπαιδευτικές ενότητες συµπεριλαµβάνουν συνολικά: ΠΛΑΙΣΙΟ 1: ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΒΑΣΗΣ Βασικά Μαθήµατα (Μαθήµατα υγιεινής και ασφάλειας, Μαθήµατα για προστασία του περιβάλλοντος, Εργασιακές σχέσεις, Βασικές αρχές επιχειρήσεων). Στα τυπικά αυτά µαθήµατα βάσης θα δοθεί η ευκαιρία στους καταρτιζόµενους να αποκτήσουν πρόσβαση στο Internet µέσω των υποδοµών του Φορέα Κατάρτισης, να αποκτήσουν πρόσβαση σε βάσεις δεδοµένων) ΠΛΑΙΣΙΟ 2: ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΥΡΗΝΑ Σελίδα 17 από 65

Βασικές αρχές Ποιότητας. Πρόκειται να αναλυθεί η ιστορική αναδροµή και έννοιες Ποιοτικού Ελέγχου, επιθεώρησης, αρχών ποιότητας και γκουρού ποιότητας. Συστήµατα ιασφάλισης Ποιότητας & Επιθεώρηση (Audit). Πρόκειται να αναλυθούν πρότυπα της σειράς ISO 9000 και η σχέση τους µε την παραγωγική διαδικασία. Αναφορά θα δοθεί στο πρότυπο ISO 9001:2000 αλλά και σε συµπληρωµατικά µε αυτό πρότυπα. Άλλα πρότυπα Ποιότητας. Αναφέρονται πρότυπα σχετικά µε τα τρόφιµα (HACCP), υγιεινή & ασφάλεια στο χώρο εργασίας, περιβάλλον (ISO 14000 / EMAS) καθώς και η σχέση των προτύπων µε διαχειριστικά συστήµατα στην επιχείρηση. Ολική Ποιότητα. Αναφέρονται µοντέλα αυτο-αξιολόγησης ΜΙΚΡΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ όπως αυτά αναλύονται στο αντίστοιχο Ευρωπαϊκό Μοντέλο Ολικής Ποιότητας. ιοίκηση Ανθρώπινου υναµικού. Αναλύονται ενότητες σχετικές µε το χώρο αυτό, µέθοδοι αξιολόγησης νέου προσωπικού, σχέση µε τα συστήµατα Ποιότητας κλπ. Εργαλεία - Κόστος Ποιότητας. Αναλύονται έννοιες και µεθοδολογίες για την ανάπτυξη των εργαλείων (σε καθηµερινή βάση) που στοχεύουν πρακτικά στην βελτίωση της Ποιότητας. Αντίστοιχα για το Κόστος Ποιότητας. Υποδοµές Ποιότητας. Αναλύονται υπάρχουσες και νέες υποδοµές της Ποιότητας που έχουν αντίκτυπο στην καινοτοµία της Περιφέρειας Ε, όπως: - Τυποποίηση, - ιαπίστευση, - Οδηγίες Νέας Προσέγγισης Εποπτεία της Αγοράς, - Μετρολογία, - Επιχειρηµατική Αριστεία, - Ασφάλεια τροφίµων & ποτών, Σελίδα 18 από 65

- Ασφάλεια δικτύων επικοινωνίας Μελέτες περιπτώσεων. Αναλύονται ανά κατηγορία καταρτιζοµένων παραδείγµατα µε στοιχεία "ΚΑΝΕ" " ΜΗΝ ΚΑΝΕΙΣ". ΠΛΑΙΣΙΟ 3: ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ Στο τελευταίο πλαίσιο γίνεται η πρακτική άσκηση σε πραγµατικό χώρο και συνθήκες εργασίας όπου αφενός γίνεται προσπάθεια µεταφοράς τεχνογνωσίας αφετέρου µέσω επιχειρείται διαδραστική συµβολή των γνώσεων που φέρουν οι καταρτιζόµενοι, ως αποτέλεσµα των πλαισίων γνώσεων 1,2, και της πρακτικής εµπειρίας που φέρουν οι συνεργαζόµενες επιχειρήσεις. Κατά αυτό το τρόπο αναµένεται ότι θα βοηθηθούν και οι ΜΜΕ, ΠΜΕ που συµµετέχουν αλλά και οι Μεγάλες Επιχειρήσεις. 3.2 «Συστήµατα ιαχείρισης Ποιότητας ISO 9001 & Εξειδικευµένα Συστήµατα ιαχείρισης» Αντικείµενο και περιγραφή του προγράµµατος κατάρτισης Το πρόγραµµα κατάρτισης µε τίτλο " ιοίκηση Ποιότητας" απευθύνεται σε ΜΜΕ, ΠΜΕ µε σκοπό να ευαισθητοποιηθούν στελέχη των επιχειρήσεων στην εφαρµογή σύγχρονων εργαλείων διοίκησης επιχειρήσεων που θα τους υποστηρίξει στην : ανάπτυξη των δεξιοτήτων, βελτίωση των συνθηκών εργασίας, καλύτερη οργάνωση και ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, ανάπτυξη επιχειρηµατικού πνεύµατος, ασφάλεια στους χώρους εργασίας, προσαρµογή των προσόντων και ικανοτήτων των εργαζοµένων στις νέες ανάγκες αγοράς εργασίας, Επιπλέον, το πρόγραµµα έχει ως σκοπό να επιµορφώσει τα στελέχη των επιχειρήσεων στην εφαρµογή συστηµάτων Ποιότητας, εργαλείων Ποιότητας και να συσχετίσει τις δυο βασικότερες παραµέτρους ανταγωνιστικότητας µιας µικρής επιχείρησης δηλαδή της ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ και του ΚΟΣΤΟΥΣ (βλ. ενότητα "Κόστος της Ποιότητας"). Ο όρος " ιοίκηση" της "Ποιότητας" αντικατοπτρίζεται στην επιστήµη της σύγχρονης διοίκησης επιχειρήσεων και αφορά το σύνολο των δραστηριοτήτων, πρακτικών, συστηµάτων που έχουν Σελίδα 19 από 65

ως σκοπό την βελτίωση των υπηρεσιών µιας επιχείρησης ή οργανισµού και την συνεχή ικανοποίηση του πελάτη του οργανισµού. Στα πλαίσια του συγκεκριµένου προγράµµατος θα χρησιµοποιούνται οι όροι " ιοίκηση Ποιότητας" και " ιαχείριση Ποιότητας" µε ίδια ακριβώς σηµασία. Η σηµασία της εφαρµογής της συστηµατικής ιαχείρισης Ποιότητας στις ΜΜΕ, ΠΜΕ είναι πλέον δεδοµένη αφού έχει αποδειχθεί στην πράξη ότι: Βελτιώνει την ικανοποίηση του "πελάτη", µέσω της εφαρµογής πρακτικών και συστηµάτων, Βελτιώνει την ικανοποίηση του εργαζοµένου, µέσω της συµµετοχής και ενθάρρυνσης του στην πολιτική και στρατηγική της επιχείρησης, Βελτιώνει την εικόνα της επιχείρησης στο γενικότερο επιχειρηµατικό σύνολο αφού υπάρχει συγκριτική αξιολόγηση µε άλλες παρόµοιες επιχειρήσεις της Ελλάδας και του εξωτερικού, Αποφέρει οικονοµικά αποτελέσµατα Μέσα σε ένα πρόγραµµα των 120 ωρών συνολικά και µέσω θεωρητικής αλλά και πρακτικής κατάρτισης θα δοθούν τα εφόδια στους καταρτιζόµενους να αντιληφθούν την σηµασία της Ποιότητας ως µέσο για την ανταγωνιστικότητα τους στην ενοποιηµένη αγορά, της βελτίωσης των συνθηκών εργασίας µε την εφαρµογή πρακτικών / µεθοδολογιών ιαχείρισης Ποιότητας, αξιοποίησης του παραγωγικού συντελεστή "ανθρώπινη εργασία" µέσω συστηµάτων / διεθνών προτύπων, έµφασης στην αλυσίδα Ποιότητας. Σε σχέση µε τους στόχους του έργου αναµένεται το πρόγραµµα αυτό να ικανοποιήσει τις εκφρασµένες ανάγκες, και συγκεκριµένα: 3. Η αναβάθµιση του στελεχιακού και εργατικού δυναµικού των Μικρών, Μεσαίων και Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων (ΜΜΕ & ΠΜΕ): Μέσω θεωρητικών ενοτήτων στη ιοίκηση Επιχειρήσεων (ενότητες βάσης) Μέσω θεωρητικών ενοτήτων στη ιοίκηση Ποιότητας (ενότητες πυρήνα) Μέσω πρακτικής άσκησης σε καταξιωµένες επιχειρήσεις της περιοχής του Ν. Αχαΐας µε διεθνή απήχηση και κύρος 4. Η βελτίωση της τεχνογνωσίας των εργαζοµένων και της ικανότητάς τους να παρακολουθούν τις εξελίξεις της τεχνολογίας: Σελίδα 20 από 65