Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Α. Ν.), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Εργαστήριο Στατιστική-Ασκ2, Εαρ. 2018 Σελίδα 1 από 11
2η Εργαστηριακή Άσκηση Σκοπός: Η παρούσα εργαστηριακή άσκηση, χρησιμοποιώντας ως δεδομένα, μεγέθη που περιγράφουν την εξέλιξη της τιμής μιας μετοχής, στοχεύει στην εκμάθηση γραφικών αναπαραστάσεων (γραφημάτων, διαγραμμάτων), των δεδομένων. Είναι σημαντικό να χρησιμοποιούμε την κατάλληλη μορφή γραφημάτων, ανάλογα με τα δεδομένα που έχουμε να παρουσιάσουμε. Το αποτέλεσμα που προκύπτει με την ολοκλήρωση της άσκησης, παρουσιάζεται σε αρχείο pdf που υπάρχει στο φάκελο της άσκησης. 1. Δημιουργία Γραφήματος Τιμών Μετοχής Μετά την παρουσίαση των δεδομένων της μετοχής υπό μορφή πίνακα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η παράσταση των δεδομένων σε μορφή γραφήματος. Προκειμένου να κατασκευάσουμε ένα απλό διάγραμμα διασποράς των τιμών των μεταβλητών «High» («Υψηλό»), «Low» («Χαμηλό»), «Open» («Άνοιγμα») και «Close» («Κλείσιμο») ως προς την μεταβλητή «Trade Date» («Ημερομηνία»), αρκεί να ακολουθήσουμε τα εξής βήματα: I. Επιλέγουμε τις στήλες που αφορούν τις παραπάνω μεταβλητές, κάνοντας αριστερό κλικ στο όνομα των στηλών, κρατώντας πάντα πατημένο το πλήκτρο Ctrl. II. III. Στην γραμμή μενού, ακολουθούμε το μονοπάτι: Insert Chart ή Εισαγωγή Γράφημα Στο παράθυρο που ανοίγει το Excel, ορίζουμε ως: Τύπο Γραφήματος: «(Scatter) XY» ή «(Διασπορά) ΧΥ» Δευτερεύων Τύπο Γραφήματος: «Scatter with Smooth Lines» ή «Διασπορά με σημεία δεδομένων που συνδέονται με ομαλές γραμμές χωρίς δείκτες» και επιλέγουμε «Επόμενο». (Εάν επιθυμείτε να δείτε πως θα είναι το τελικό αποτέλεσμα, κάντε παρατεταμένο αριστερό κλικ στο πλήκτρο «Πιέστε και κρατήστε πατημένο το κουμπί, για να προβληθεί δείγμα».) Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Α. Ν.), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Εργαστήριο Στατιστική-Ασκ2, Εαρ. 2018 Σελίδα 2 από 11
IV. Στο δεύτερο βήμα, μας δίδεται η δυνατότητα εάν έχουμε κάνει κάποιο λάθος στην επιλογή των δεδομένων μας να το διορθώσουμε, ορίζοντας νέα περιοχή δεδομένων. Δεν πειράζουμε κάτι και απλά επιλέγουμε επόμενο. V. Στο τρίτο βήμα, μας δίδεται η δυνατότητα να διαμορφώσουμε την τελική εικόνα του γραφήματος. Συγκεκριμένα: Στην καρτέλα «Titles» («Τίτλοι»), μπορούμε να εισάγουμε τίτλο για το γράφημα καθώς και να ονομάσουμε τους άξονες x (Trade Date) και y (Euro). Στην καρτέλα «Axes» («Άξονες»), μπορούμε να επιλέξουμε ποιοι άξονες επιθυμούμε να εμφανίζονται στο γράφημα. Στην καρτέλα «Gridlines» («Γραμμές πλέγματος»), μπορούμε να επιλέξουμε τις γραμμές πλέγματος που επιθυμούμε. Στην καρτέλα «Legend» («Υπόμνημα»), μπορούμε να επιλέξουμε την τοποθεσία εμφάνισης ή την απενεργοποίηση του υπομνήματος. Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Α. Ν.), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Εργαστήριο Στατιστική-Ασκ2, Εαρ. 2018 Σελίδα 3 από 11
Στο τέταρτο βήμα, αναδύεται έναν νέο παράθυρο το οποίο μας ρωτάει το που θέλουμε να τοποθετηθεί το γράφημα που δημιουργήσαμε. Επιλέγουμε «Ως αντικείμενο στο: Φύλλο εργασίας που βρισκόμαστε» και πατάμε «Τέλος». Το γράφημα «τοποθετείτε» μέσα στο φύλλο εργασίας, επειδή θέλουμε να οργανώσουμε την παρουσίαση και την εκτύπωσή του μαζί με άλλα γραφήματα το «μεταφέρουμε» με το ποντίκι στο κελί Ο10 και του δίνουμε διαστάσεις από Ο10-Υ10, έως Ο34-Υ34 (στο νοητό πλαίσιο των 4 κελιών). Μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι η γραμμή των δεδομένων δεν αρχίζει από την αρχή του Χ-άξονα και δεν τελειώνει στο τέλος, αλλά το excel αυθαίρετα εμφανίζει ημερομηνίες πριν την 2-1-2017 στην αρχή και μετά την 29-12-2017 στο τέλος. Αυτό έχει σχέση με τον τρόπο που χειρίζεται τις ημερομηνίες ο υπολογιστής. Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Α. Ν.), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Εργαστήριο Στατιστική-Ασκ2, Εαρ. 2018 Σελίδα 4 από 11
Αν πληκτρολογήσουμε στα κελιά L1, L2 τις παρακάτω ημερομηνίες: Date ΑΡΙΘΜΟΣ 02-01-17 42737 03-01-17 42738 04-01-17 42739 Και κατόπιν μορφοποιήσουμε από το μενού μορφή/κελιά σε Αριθμός θα δούμε στη θέση των ημερομηνιών τους ακέραιους αριθμούς που φαίνονται στη 2 η στήλη. Οι ακέραιοι αριθμοί αυτοί είναι οι ημέρες που πέρασαν από 1/1/1900 για την κάθε ημερομηνία. Είναι τρόπος αποθήκευσης ημερομηνιών με 1 μόνο αριθμό και όχι 3 (ημέρα, μήνας, έτος). Επομένως αν κάνουμε διπλό κλικ στον χ-άξονα θα δούμε στο παράθυρο Μορφοποίηση άξονα ότι έχουν στρογγυλοποιηθεί οι ακέραιοι που αντιστοιχούν στις ημερομηνίες έναρξης 2-1-2017 (42737) σε 42705 δηλ. 32 ημέρες νωρίτερα. Για να ξεκινά ο άξονας ακριβώς στις 2-1-2017 γράφουμε στο από 42737. Αντίστοιχα για το τέλος του Χ-άξονα ορίζουμε την τιμή. Επίσης επειδή όλες οι ημερομηνίες αφορούν το 2017 μπορούμε να επιλέξουμε τη μορφή σύντομης ημερομηνίας: 2/1, 3/1, 4/1, κλπ. Από το ίδιο παράθυρο επιλέγουμε Αριθμός και μορφή ημερομηνίας σύντομη (14/3). Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Α. Ν.), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Εργαστήριο Στατιστική-Ασκ2, Εαρ. 2018 Σελίδα 5 από 11
Για να ελέγξουμε τις διαστάσεις των γραφημάτων χρησιμοποιούμε την ευθυγράμμιση των κελιών. 2. Δημιουργία Γραφήματος Τύπου «Κεριών» Οι ασχολούμενοι με το χρηματιστήριο χρησιμοποιούν μια «ειδική» μορφή του παραπάνω γραφήματος που ονομάζεται γράφημα τύπου «κεριών». Για να το δημιουργήσουμε εύκολα ως 2 ο γράφημα στο φύλλο εργασίας, επιλέγουμε το προηγούμενο (με κλικ) κάνουμε αντιγραφή (Copy) στη συνέχεια κάνουμε κλικ στο κελί Ο39 για να μετακινηθούμε στη θέση που θέλουμε το νέο γράφημα και επιλέγουμε επικόλληση (paste). Έχουμε δημιουργήσει ένα ακριβές αντίγραφο του 1 ου γραφήματος, το επιλέγουμε με κλικ και από το μενού γράφημα/τύπος γραφήματος εμφανίζεται το παράθυρο Τύπος γραφήματος. Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Α. Ν.), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Εργαστήριο Στατιστική-Ασκ2, Εαρ. 2018 Σελίδα 6 από 11
επιλέγουμε τη μορφή Μετοχές και Τιμή ανοίγματος-ανώτερη-. Η μορφή αυτή του γραφήματος βοηθάει τους ασχολούμενους με το χρηματιστήριο να καταλάβουν γρήγορα αν η ημέρα ήταν «ανοδική» ή «καθοδική», μπορείτε να δείτε με zoom (μεγέθυνση) τη μορφή του κεριού κάθε ημέρας. Για να αλλάξουμε κάποιο αντικείμενο («στοιχείο») του γραφήματος, ο απλούστερος τρόπος είναι να κάνουμε διπλό κλικ με το ποντίκι στο αντίστοιχο αντικείμενο για να εμφανιστεί το αντίστοιχο παράθυρο μορφοποίησης. Για το τίτλο του γραφήματος αν Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Α. Ν.), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Εργαστήριο Στατιστική-Ασκ2, Εαρ. 2018 Σελίδα 7 από 11
κάνουμε κλικ έχουμε πρόσβαση να διορθώσουμε-αλλάξουμε τον τίτλο πάνω στο γράφημα. 3. Δημιουργία Γραφήματος Τιμής και Όγκου Εκτός από τις διάφορες τιμές της μετοχής στη διάρκεια μιας ημέρας, έχουμε δεδομένα του όγκου (volume), του συνολικού αριθμού των μετοχών που «διακινήθηκαν». Επιλέγουμε στο φύλλο εργασίας τις αντίστοιχες τιμές στις στήλες Close και Volume. Το γράφημα αυτό έχει μια ιδιαιτερότητα η τιμή κλεισίματος είναι σε Ευρώ και ο όγκος είναι αριθμός μετοχών. Επομένως χρειαζόμαστε 2 άξονες Υ, ο 1 ος για τα ευρώ της τιμής κλεισίματος ο 2 ος για τον αριθμό μετοχών του όγκου. Επιλέγουμε το γράφημα και ορίζουμε ότι θα είναι Προσαρμοσμένοι τύποι/γραμμές σε δύο άξονες. Το γράφημα που θα προκύψει θα είναι της παρακάτω μορφής: Για να μην «μπερδεύονται» οι 2 σειρές δεδομένων, συνηθίζουμε να μεγαλώνουμε τη μέγιστη τιμή του 2 ου άξονα ώστε η μπλε σειρά να είναι χαμηλότερα από την κόκκινη (διπλό κλικ στον 2 ο y-άξονα και αλλαγή κλίμακας). Για να προσθέσουμε τις ημερομηνίες στο χ-άξονα θα επιλέξουμε το γράφημα και από το μενού Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Α. Ν.), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Εργαστήριο Στατιστική-Ασκ2, Εαρ. 2018 Σελίδα 8 από 11
Γράφημα/Δεδομένα προέλευσης θα προσθέσουμε τιμές Χ-άξονα στην καρτέλα Σειρά, Ετικέτες άξονα κατηγοριών (Χ). 4. Δημιουργία Γραφήματος Τιμής και Τζίρου Αυτό το γράφημα θα είναι ίδιο με το αμέσως προηγούμενο και θα αλλάζει μόνο ο όγκος με τον τζίρο. Επομένως θα αντιγράψουμε το προηγούμενο γράφημα στο κελί Ο96 και στη συνέχεια θα αλλάξουμε τα δεδομένα της σειράς του όγκου (στήλη F στο φύλλο) με τα δεδομένα του τζίρου (στήλη Η στο φύλλο). Αν κάνουμε κλικ στο νέο γράφημα στη γραμμή του όγκου στο φύλλο εργασίας θα εμφανιστούν 3 χρωματιστά πλαίσια στα κελιά που περιλαμβάνονται στο γράφημα για τη σειρά του όγκου. Το μωβ πλαίσιο δείχνει τις τιμές του χ-άξονα, δεν χρειάζεται να το αλλάξουμε, το κόκκινο πλαίσιο δείχνει το όνομα της σειράς, θα το «πιάσουμε» (όταν ο δείκτης του ποντικιού γίνει σταυρός με βελάκια) και θα το μετακινήσουμε από το κελί F1 στο κελί H1. Το γαλάζιο πλαίσιο αντιστοιχεί στις τιμές του όγκου που θέλουμε τώρα να είναι ο τζίρος, «πιάνουμε» το πλαίσιο και το μετακινούμε στη στήλη H. Στη συνέχεια διορθώνουμε τους τίτλους στο γράφημα. Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Α. Ν.), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Εργαστήριο Στατιστική-Ασκ2, Εαρ. 2018 Σελίδα 9 από 11
5. Εκτύπωση των γραφημάτων σε σελίδες Τα 4 γραφήματα που δημιουργήθηκαν θα τυπωθούν σε 2 σελίδες χαρτιού. Επιλέγουμε όλη την περιοχή που περιλαμβάνει τα γραφήματα και σχόλια και την ορίζουμε ως περιοχή εκτύπωσης (βλέπε Άσκηση 1). Για να ξεχωρίζουν οι 2 σελίδες στο φύλλο εργασίας επιλέγουμε την περιοχή των 3 πρώτων γραφημάτων και βάζουμε παχύ περίγραμμα πλαισίου στην περιοχή. Το ίδιο για την περιοχή των 2 επόμενων γραφημάτων. Επιλέγουμε την προεπισκόπηση εκτύπωσης και ορίζουμε την αλλαγή σελίδων ακριβώς στο σημείο που έχουμε ορίσει με το παχύ πλαίσιο (βλέπε άσκηση 1). Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Α. Ν.), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Εργαστήριο Στατιστική-Ασκ2, Εαρ. 2018 Σελίδα 10 από 11
Προσθέτουμε τα προβλεπόμενα σε κάθε άσκηση Κεφαλίδα (Header) και Υποσέλιδο (Footer). Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Α. Ν.), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Εργαστήριο Στατιστική-Ασκ2, Εαρ. 2018 Σελίδα 11 από 11