ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΓΕΝΙΚΑ: Αποτελούν τη μειονότητα των όγκων που απαντώνται στη σπονδυλική στήλη, καθότι οι περισσότεροι είναι αποτέλεσμα μεταστατικής νόσου ή συστηματικής παθήσεως (μυέλωμα, λέμφωμα). Διακρίνονται και εδώ σε καλοήθεις και κακοήθεις. Οι καλοήθεις απαντώνται κυρίως στο οπίσθιο τμήμα της σπονδυλικής στήλης και σε μικρότερες ηλικίες, ενώ οι κακοήθεις στο πρόσθιο τμήμα (σώμα του σπονδύλου) και σε μεγαλύτερες ηλικίες, χωρίς φυσικά αυτά να είναι απόλυτα. Οι πιο γνωστοί οστικοί καλοήθεις όγκοι είναι: οστεοειδές οστέωμα, ανευρυσματική κύστη, αιμαγγείωμα, ινώδης δυσπλασία, ιστιοκύττωση, ενώ οι πιο γνωστοί καλοήθεις όγκοι εξιρμώμενοι από μαλακά μόρια είναι το νευρίνωμα και το λίπωμα. Απο την άλλη πλευρά, οι πιο γνωστοί κακοήθεις όγκοι είναι το χόρδωμα, οστεοσάρκωμα, χονδροσάρκωμα, σ ά ρ κ ω μ α E w i n g κλπ. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ Σε καλοήθεις όγκους συχνά αρκεί παρακολούθηση ή συντηρητική επέμβαση σε συμπτωματικούς όγκους ή άτυπες περιπτώσεις (ενδοκαψική αφαίρεση, δηλαδή δια του περιβλήματος του όγκου). Αυτό μπορεί να συνοδευτεί με στήριξη με βίδες (σπονδυλοδεσία), ανάλογα με την περίπτωση. Παρακάτω απεικονίζεται ασθενής με οστεοειδές οστέωμα στον 4ο αυχενικό σπόνδυλο όπου έγινε αφαίρεση του όγκου μαζί με το οπίσθιο τμήμα του οστού (μερική πεταλεκτομή) χωρίς να χρειαστεί σπονδυλοδεσία. Με πράσινο απεικονίζεται η βλάβη στις 2 πρώτες εικόνες:
Παρομοίως σε ένα άλλο νεαρό ασθενή με οστεοειδές οστέωμα του πετάλου του 1 ου ιερού σπονδύλου έγινε επιτυχής αφαίρεση του όγκου με πεταλεκτομή και πλήρη ύφεση των συμπτωμάτων (αριστερά η αξονική με μπλέ βέλος δείχνει την φωλεά του όγκου, ο οποίος έχει αφαιρεθεί πλήρως στη δεξια, μετεγχειρητική αξονική- αρχείο Αγίων Αναργύρων): Αντιθέτως στον παρακάτω ασθενή με συμπτωματικό αιμαγγείωμα (πράσινο βέλος) μετά την αφαίρεση του όγκου με προσθία προσπέλαση, χρειάστηκε α π ο κ α τ ά σ τ α σ η τ ο υ σ ώ μ α τ ο ς μ ε ε ι δ ι κ ό κ λ ω β ό ( κ ό κ κ ι ν ο β έ λ ο ς ) : Στην επομένη περίπτωση απεικονίζεται ασθενής με ευμεγέθη συνοβιακή χονδρωμάτωση αυχένος (πράσινο βέλος), που υποτροπίασε μετα την αρχική εκτομή 3 έτη πριν. Μετά την νέα αφαίρεση του όγκου, έγινε επέκταση της σπονδυλοδεσίας στους κατώτερους αυχενικούς σπονδύλους.
O επόμενος ασθενής παρουσίασε νευρίνωμα στη θωρακική μοίρα που συμπίεζε το νωτιαίο μυελό και προκαλούσε αδυναμία στα κάτω άκρα. Με πράσινο βέλος απεικονίζεται ο όγκος προεχγειρητικά, με κόκκινο η διεγχειρητική εικόνα του όγκου και με μωβ η σταθεροποίηση με ράβδους/ βίδες (προσθία σπονδυλοδεσία): Η τελευταία περίπτωση αφορά νεαρή κοπέλα με υποτροπιάζων γιγαντοκυτταρικό όγκο ιερού ο οποίος είχε καταστρέψει πλήρως το ιερό οστό (πράσινα βέλη), ενώ η σπονδυλοδεσία ήταν κυριολεκτικά στον αέρα. Έγινε νέα εκτομή του όγκου και αναθεώρηση της σπονδυλοδεσίας με τοποθέτηση ισχυρών λαγονίων κοχλιών και αυτομοσχευμάτων περόνης:
ΚΑΚΟΗΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ Οι πρωτοπαθείς κακοήθεις όγκοι που ευτυχώς είναι πολύ πιο σπάνιοι, χρήζουν δραστικότερης αντιμετώπισης και μεγαλυτέρων επεμβάσεων, ή δυνατόν enbloq εκτομών. Παρακάτω απεικονίζεται ασθενής με σάρκωμα αυχένος (πράσινα βέλη), όπου λόγω θέσεως έγινε οπισθία επέμβαση, εκτομή του όγκου (βλέπε κάτω δεξιά εικόνα) και σπονδυλοδεσία με βίδες/ ράβδους (πάνω δεξιά). Ιδιαίτερης μνείας χρήζουν οι όγκοι Pancoast, που αφορούν όγκους της κορυφής του πνεύμονα (καρκίνους). Αυτοι οι όγκοι ενίοτε μπορούν να προσβάλλουν την σπονδυλική στήλη. Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν μεταστάσεις, η πλέον ενδεδειγμένη θεραπεία (που μπορεί να οδηγήσει στην πλήρη ίαση) είναι η enbloq εκτομή του όγκου απο συνδυασμένη ομάδα θωρακοχειρουργών και χειρουργών σπονδυλικής στήλης. Το τελικό χειρουργικό παρασκεύασμα αποτελείται από τον λοβό του πνεύμονα, μαζί με το πάσχον τμήμα της σπονδυλικής στήλης και τις πάσχουσες πλευρές. Η τεχνική έχει δημοσιευτεί απο το νοσοκομείου Moffitt LINK.
Παρακάτω φαίνεται ασθενής 75 ετών με καρκίνο πνεύμονος (πράσινο βέλος) που διηθούσε τη σπονδυλική στήλη (με κόκκινο βέλος απεικονίζεται ο νωτιαίος μυελός). Η ασθενής δεν είχε άλλες εντοπίσεις και έτσι έγινε enbloq εκτομή με την επικουρία θωρακοχειρουργού. Κάτω αριστερά απεικονίζεται το χειρουργικό παρασκευασμα που περιλαμβάνει τον όγκο στην ολότητα του (τμήμα σπονδύλου, πνεύμονος και πλευρές), ενώ στην κάτω δεξιά διεγχειρητική εικόνα μετά την αφαίρεση του όγκου: το μωβ βέλος δείχνει την ράβδο/ βίδα (σπονδυλοδεσία), το κόκκινο το νωτιαίο μυελό πλήρως απελευθερωμένο και το κίτρινο το έλλειιμμα μετά την enbloq εκτομή του όγκου, όπου έχει τοποθετηθεί σωλήνας παροχέτευσης. Η άνω δεξιά εικόνα είναι η μετεγχειρητική προφίλ ακτινογραφία.
Σε μια άλλη περίπτωση σε ασθενή απο τους Αγίους Αναργύρους με χονδροσάρκωμα θωρακικής μοίρας χαμηλής κακοήθειας, έγινε οπίσθια σωματεκτομή & σπονδυλοδεσία (με το βελος στην αριστερη μαγνητικη απεικονιζεται ο όγκος που συμπίεζε το νωτιαίο μυελό. H σπονδυλοδεσία 1 έτος μετά την επέμβαση απεικονίζεται με την αξονική- μεσαία εικόνα και τη δεξιά ακτινογραφία, με τον ασθενή σε άριστη κατάσταση): Όσο για το χόρδωμα, μπορεί να ανευρεθεί σε όλη την σπονδυλική στήλη, συχνότερα όμως στο ιερό, όπως αναφέρθηκε εκτενώς και στην ενότητα της Ογκολογίας ("Αλλοι Πρωτοπαθείς Όγκοι"). Και εδώ η μόνη αποδεκτή θεραπεία είναι η enbloc εκτομή.