دانشگاه علوم پزشكي شهركرد/ دوره پنجم شماره ٤٨-٤٢/ ٤/ زمستان ١٣٨٢ تعيين صدك نودم BMI) و) برخي فاكتورهاي خطر ا فرين چاقي در كودكان دبستاني ١٢-٧ سال استان چهارمحال و بختياري ١٣٨٠ چكيده: ناهيد شاهقليان* فرشته ا ي ين** فاطمه دريس*** چاقي رايج ترين مشكل تغذيه اي جهان صنعتي به شمار مي رود كه مي تواند اثرات منفي رواني و فيزيكي بر كودك داشته باشد. اين مطالعه با هدف تعيين صدك نودم و برخي فاكتورهاي خطر ا فرين چاقي در كودكان دبستاني استان چهارمحال و بختياري انجام شده است. پژوهش حاضر مطالعه اي دو مرحله اي بود كه مرحله اول ا ن يك مطالعه مقطعي گروهي و مرحله دوم ا ن مورد- شاهدي است. در مرحله اول با استفاده از قد و وزن ٢٧٧٢ دانش ا موزان دختر و پسر صدك نودم (Body Mass Index) BMI به دست ا مد. در مرحله دوم از ١٨٨ كودك چاق و ٢٨٢ كودك لاغر به عنوان گروه هاي مورد و شاهد پرسشنامه فاكتورهاي خطر ا فرين تكميل گرديد. سپس اطلاعات مورد تجزيه و تحليل ا ماري قرار گرفت. نتايج مطالعه نشان داد كه كودكان داراي BMI< ١٨/٢٦ به عنوان غير چاق محسوب مي گردند. هم چنين شيوع چاقي در زمان مطالعه ٩/٩% بودو فاكتورهايي نظير وجود چاقي در والدين و بستگان درجه يك مصرف برخي مواد غذايي ميانگين وزن زمان تولد (فقط در ميان دختران) با ميزان چاقي كودك ارتباط معني دار داشت ولي ميزان فعاليت وضعيت اقتصادي - اجتماعي خانواده سطح تحصيلات والدين ابتلا به بيماري ها با ميزان چاقي كودك ارتباط معني داري نداشت. با توجه به نتايج به دست ا مده در اين پژوهش به نظر مي رسد با تشويق والدين به حذف اين فاكتورهاي خطر ا فرين مي توان از چاقي كودكان پيشگيري نمود و بدينوسيله سلامت ا نان را در بزرگسالي بيمه كرد. واژه هاي كليدي: چاقي فاكتورهاي خطر ا فرين كودك.BMI مقدمه: چاقي عبارت است از وجود چربي اضافي در بدن كه رايج ترين مشكل تغذيه اي جهان صنعتي به شمار مي ا يد برا وردهاي انجام شده نشان مي دهد كه تا يك سوم ) ٣ /١) از جمعيت كودكان كشورهاي پيشرفته داراي اضافه وزن هستند بچه هاي چاق نياز به كمك دارند زيرا در دبستان به گونه غير قابل اجتناب از سوي همشاگردي هاي خود مورد ا زار قرار مي گيرند. علاوه بر اين اثرات منفي رواني بر كودك مطالعات نشان داده است كه چاقي دوران كودكي با چاقي دوران بزرگسالي افزايش فشار خون و بيماري هاي استخواني در بزرگسالي ارتباط مستقيم دارد و به عنوان يك فاكتور خطر ا فرين براي ابتلا به اين بيماري ها به شمار مي رود (١٥). *عضو هيات علمي گروه پرستاري داخلي جراحي دانشگاه علوم پزشكي شهركرد: دانشكده پرستاري و مامايي - گروه پرستاري -تلفن: ٣٣٣٥٦٥٤-٠٣٨١ داخلي ٢٣٣٣ (مو لف مسي ول). ***عضو هيات علمي گروه ا مار - دانشگاه علوم پزشكي شهركرد.. ٤٢ **عضو هيات علمي گروه پرستاري اطفال - دانشگاه علوم پزشكي شهركرد.
صدك نودم BMI و ريسك فاكتورهاي چاقي عوامل زيادي در ايجاد چاقي نقش دارند از جمله اين عوامل عدم تحرك كافي كودك مصرف بيش از حد غذا چاقي والدين خصوص ا مادر سطح تحصيلات والدين رفتارهاي بهداشتي تغذيه اي وضعيت اقتصادي اجتماعي و ابتلاء كودك به بيماري هايي نظير ا سم و غيره را مي توان نام برد (٧). براي سنجش چاقي كودك معيارهايي از قبيل مشخصات ا نتروپومتريك (تن سنجي ضخامت پوستي و جرم تن (BMI) وجود دارد (٢). اما اكثر مطالعات با شاخص BMI انجام شده است زيرا محققين بر اين عقيده اند كه اين شاخص مي تواند معيار معتبري براي سنجش چاقي هم در كودكان و هم در بزرگسالان باشد (١٥). از ا نجا كه تنها صدك موجود جهت سنجش چاقي صدك (Statistics National Center for Health) NCHS (١٧) است و با توجه به متفاوت بودن قد و وزن كودكان ايراني و ا مريكايي معيار سنجش چاقي در كشور ما فرق دارد. لذا نياز به تعيين صدك نودم مي باشد. BMI در ايران مروري بر مطالعات خارج از كشور نشان مي دهد شيوع چاقي در دختران دبستاني فنلاند ٣ درصد و در پسران ٣/٥ درصد بوده است (٦). همچنين مطالعه اي بر روي فارسي نشينان فرانسه نشان داده كه شيوع چاقي طي ٢٠ سال از ٨ درصد به ١٣ درصد در كودكان ٤-٠ ساله افزايش داشته است (١٦). علاوه بر اين نتايج مطالعات اخير خارج از كشور بر روي فاكتورهاي خطر ا فرين چاقي دوران كودكي تناقض دارد (١٦ ١٠ ١١ ١٣). لذا با توجه به اينكه هيچ شيوع ثبت شده اي در ١٥ ساله اخير از چاقي در كودكان سنين دبستان در ايران وجود ندارد و بهترين راه براي پيشگيري از عوارض چاقي شناخت فاكتورهاي خطر و محدود كردن ا نها است. اين پژوهش با هدف تعيين صدك نودم BMI و همچنين تعيين ارتباط برخي فاكتورهاي خطر ا فرين چاقي در كودكان سنين دبستان (١٢-٧ سال) مدارس استان چهارمحال و بختياري انجام شد. مواد و روشها: پژوهش حاضر با هدف تعيين صدك نودم BMI و برخي فاكتورهاي خطر ا فرين چاقي در كودكان دبستاني (١٢-٧ سال) مدارس استان چهارمحال و بختياري انجام شده بود. اين پژوهش مطالعه اي دو مرحله اي بود كه مرحله اول ا ن يك مطالعه مقطعي (cross-sectional) يك گروهي و مرحله دوم ا ن مطالعه مورد - شاهدي (case-control) بود. در مرحله اول پژوهش با روش نمونه گيري خوشه اي از مدارس استان تعداد ٢٠ مدرسه با حجم ٢٧٧٢ نفر به صورت تصادفي انتخاب گرديد و سپس در مدارس منتخب وزن و قد كليه دانش ا موزان با يك وزنه و متد مشخص توسطيك نفر اندازه گيري و ثبت شد و با استفاده از نرم افزار SPSS صدك نودم BMI تعيين گرديد و در مرحله دوم تحقيق تمام دانش ا موزان چاق (BMI>١٨/٢٦) به دست ا مده در مرحله اول (به جز بچه هاي مبتلا به بيماري هايي كه سبب چاقي مي گردند مانند سندرم كوشينگ و غيره (٧) و بچه هايي كه داروهايي نظير كورتيكواستروي يد ها را مصرف مي كردند) يعني ١٨٨ نفر به عنوان گروه مورد تعيين گرديدند و از ميان مابقي دانش ا موزان اين مدارس گروه شاهد يعني ٢٨٢ نفر به نسبت موارد چاق از هر مدرسه به طور تصادفي انتخاب شدند.سپس با استفاده از پرسشنامهاي كه سو الات ا ن شامل فاكتورهاي خطر ا فرين چاقي نظير: تعداد دفعات مصرف هر نوع ماده غذايي و ميزان تقريبي ا ن در هفته (٨) نوع فعاليت (سبك مانند پياده روي متوسط مانند شنا فوتبال بسكتبال هندبال بدمينتون تنيس سنگين مانند دوچرخه سواري كشتي وزنه برداري و اسكي و فوق سنگين مانند كشتي حرفه اي (٩) ( وضعيت اقتصادي خانواده سطح تحصيلات والدين وجود ٤٣
دانشگاه علوم پزشكي شهركرد/ دوره پنجم شماره ٤/ زمستان ١٣٨٢ بيماري هايي نظير ا سم برونشيت و رينيت ا لرژيك (١٠) ترتيب تولد كودك در خانواده وزن زمان تولد وجود پدر و مادر يا فاميل درجه يك چاق و نوع تغذيه در شيرخوارگي (٧) بود و بر اساس موارد استخراج شده از كتب جديد تهيه گرديده بود و اعتبار ا ن از طريق اعتبار محتوي و اعتماد علمي ا ن از طريق محاسبه ضريب α كرونباخ (٧٠%=α) تاي يد گرديده بود از طريق مصاحبه با كودك و والدين او توسط يك نفر اطلاعات جمع ا وري گرديد. سپس داده هاي جمع ا وري شده با استفاده از ا مار توصيفي (فرا واني ميانگين و انحراف معيار) و ا مار استنباطي (ا زمون تي كاي دو و نسبت شانس) مورد تجزيه و تحليل ا ماري قرار گرفت. نتايج: از ا نجا كه كودكان بالاي صدك نودم BMI چاق تلقي مي شوند (٧) مطالعه حاضر با هدف تعيين صدك نودم BMI در استان چهارمحال و بختياري انجام شد و نتايج نشان داد كه كودكان با BMI<١٨/٢٦ غير چاق و كودكان داراي BMI>١٨/٢٦ چاق محسوب مي گردند (جدول شماره ١ و) همچنين شيوع چاقي در استان چهارمحال و بختياري ٩/٩ درصد مي باشد. در ارتباط با مقايسه عوامل خطر ا فرين چاقي در دختران و پسران چاق و غير چاق نتايج زير به دست ا مد. گروه دختران (١١٨ مورد و ١٧٧ شاهد): ا زمون T نشان داد كه بين رتبه تولد ميانگين وزن زمان تولد وضعيت اقتصادي خانواده سطح تحصيلات پدر و مادر و ابتلا كودك به بيماري هايي نظير ا سم رينيت ا لرژيك و غيره در گروه مورد و شاهد تفاوت معني داري وجود نداشت. از نظر نوع تغذيه در شيرخوارگي عليرغم معني دار نبودن تفاوت از نظر ا ماري دختران غير چاق ١/٥ برابر دختران چاق (٦٠/٦% در مقابل ٣٩/٤%) در كودكي از شير مادر استفاده مي كردند. ميانگين مدت زمان انجام ورزش هاي مختلف در كودكان غير چاق به مراتب بيشتر از كودكان چاق در گروه مورد بود. اما بين اين ميانگين ها در گروه مورد و شاهد از نظر ا ماري تفاوت معني داري به دست نيامد. انجام ورزش هاي مختلف در گروه مورد و شاهد به ترتيب فوق سنگين= ١/٥ درصد درصد ٣ مقابل در سنگين= ٢/٥٠ درصد در مقابل ٤ درصد و متوسط= ٢/٥٠ درصد در مقابل ٢/٦٨ درصد بوده است. ا زمون كاي دو نشان داد كه هر چه ميزان مصرف شير سبزيجات ميوه جات و گوشت بالاتر باشد احتمال چاقي كودك كمتر است. بين مصرف نان و روغن با چاقي كودك ارتباط معني داري به دست نيامد. از نظر داشتن فرد چاق در فاميل ٦٦/٧ درصد دختران گروه مورد مادر و خاله چاق داشتند و ١٠٠ درصد مادر و خواهر و يا بيش از دو نفر از بستگان درجه يك ا نها چاق بودند در حالي كه هيچ يك از دختران گروه شاهد سه فاميل چاق نداشتند. در گروه مورد و شاهد وجود مادر چاق ٥٣/٣ درصد در مقابل ٤٦/٧ درصد وجود خواهر يا برادر چاق ٦٦/٧ درصد در مقابل ٣٣/٣ درصد و وجود پدر و مادر چاق ٦٣/٦ درصد در مقابل ٣٦/٤ درصد بود و در اين رابطه Odds ratio نشان داد كه شانس خطر چاق شدن در افرادي كه فاميل چاق داشتند نسبت به افرادي كه فاميل چاق نداشتند ٤/٥ برابر است. گروه پسران (٧٠ مورد و ١٠٥ شاهد): ا زمون كاي دو نشان داد كه بين وجود فرد چاق در فاميل و چاقي كودك ارتباط معني دار ا ماري وجود دارد (٠/٠٥>P) و ١٠٠ درصد پسران گروه مورد خواهر يا برادر پدر و مادر مادر و خاله و يا بيش از دو يا سه نفر فاميل درجه يك چاق داشتند. داده ها نشان داد كه ٦٠ درصد پسران گروه شاهد ٤٤
صدك نودم BMI و ريسك فاكتورهاي چاقي جدول شماره ١: شاخص توصيف عددي BMI در واحدهاي مورد پژوهش به تفكيك صدك ميزانBMI صدك BMI ١٤/٣٨ ٢٥ ١٥/٤٥ ٥٠ ١٦/٦٤ ٧٥ ١٨/٢٦ ٩٠ ١٩/٧٧ ٩٥ جدول فوق نشان مي دهد كه BMI<١٨/٢٦ در صدك ٩٠ غير چاق و BMI>١٨/٢٦ چاق محسوب مي گردد. از ميوه جات به ميزان زياد استفاده مي كردند و در حالي كه ٧٣/٩ درصد پسران چاق از نان و ٥٤/٥ درصد از روغن به ميزان زياد استفاده مي كردند ولي ا زمون ا ماري بين مصرف شير و سبزيجات ميوه جات نان روغن و گوشت در پسران گروه مورد و شاهد ارتباط معني داري نشان نداد. و بالاخره مقايسه ميزان فعاليت فيزيكي و چاقي در كودكان بدون در نظر گرفتن جنس ارتباط معني داري مطالعه در را داد نشان حاضر (٠/٠٥>P) و در زمينه ارتباط سطح تحصيلات والدين با چاقي پسران نتايج مطالعه نشان داد كه هر چه سطح تحصيلات والدين خصوص ا مادر بالاتر باشد شيوع چاقي در كودك به طور معني داري بيشتر است (٠/٠٥>P). بحث: شيوع چاقي در كودكان دبستاني استان چهارمحال و بختياري ٩/٩ درصد بود كه نسبت به مطالعه انجام شده در شهرستان يزد (٩/٢%) ٠/٧ درصد (٤) و مطالعه انجام شده در هايتي( ٦ %) ٣/٩ درصد بيشتر بوده است (٦). اما نسبت به شيوع چاقي در كودكان ا مريكايي و مكزيكي (٢٤%) ١٤/١ درصد كمتر بوده است (١١). اين يافته نشانگر اين است كه شيوع چاقي در كودكان كشورهاي توسعه يافته بيشتر از شيوع چاقي در كودكان ايراني است. كودكان ژاپن دبستاني با BMI>١٨ و با چاق BMI<١٤ لاغر محسوب مي شوند (١٠) كه اين معيار تقريب ا مشابه با BMI به دست ا مده در مطالعه حاضر است. در ارتباط با عوامل خطر ا فرين در مطالعه حاضر از نظر ميزان فعاليت فيزيكي رتبه تولد وجود بيماري در كودك مصرف شير مادر يا شيرخشك در دوران شيرخوارگي با چاقيكودك در هيچ كدام از دو جنس در گروه شاهد و مورد تفاوت معني دار وجود نداشت. ولي ا زمون Odds ratio نشان داد كه شانس ابتلاء به چاقي در كودكاني كه فعاليت فيزيكي ندارند نسبت به ا ناني كه فعاليت فيزيكي دارند بيشتر است. هم چنين درصد بالاتري از كودكان گروه شاهد نسبت به گروه مورد به ورزش هايي مانند فوتبال بسكتبال بدمينتون تنيس كشتي اسكي وزنه برداري و ورزش هاي رزمي مشغول بودند. مقايسه ميزان فعاليت فيزيكي و چاقي در كودكان بدون در نظر گرفتن جنس ارتباط معني داري را نشان نداد. در مطالعه Maffeis و مطالعه Fogelholm نيز ارتباط معني داري بين فعاليت فيزيكي و چاقي كودك به دست نيامده است (٩ ١٢) ولي در مطالعه اكبري اين ارتباط معني دار بوده است (١). اين تفاوت نتايج را شايد بتوان به متفاوت بودن روش بررسي و سنجش ميزان فعاليت فيزيكي در مطالعات نسبت داد چرا كه در تمام مطالعاتي كه ارتباط اين دو متغير معني دار نبوده است پژوهشگر صرف ا بر اساس گزارش فردي كودك از نوع ورزش و مدت زمان ا ن ميزان فعاليت فيزيكي وي را تعيين كرده است كه چندان روش قابل اعتمادي نيست اما در مطالعه Fogelholm اين متغير بر اساس يك مشاهده ٣ روزه ٤٥ ٤٣
دانشگاه علوم پزشكي شهركرد/ دوره پنجم شماره ٤/ زمستان ١٣٨٢ پژوهشگر از ميزان فعاليت فيزيكي كودك بررسي شده است كه مسلم ا روش دقيق تر و قابل اعتمادتري است. قنادي نيز مي نويسد: كودكان داراي اضافه وزن نسبت به كودكان لاغر اندام هم سن و سال خود كم جنب و جوش ترند و انگاره كاهش فعاليت جسمي به مراتب پر اهميت تر از ميزان تغذيه كودك است (٣). بين رتبه تولد كودك و چاقي ارتباط معني داري به دست نيامد نتايج مطالعه اكبري نيز ارتباط معني داري بين اين فاكتور و چاقي كودك نشان نداده است (١). در زمينه ارتباط بين وجود افراد چاق در بستگان درجه يك و ميزان چاقي در كودكان هر دو جنس ارتباط معني داري به دست ا مد. به طوري كه كودكاني كه خواهر يا برادر پدر و مادر خاله چاق و يا بيش از دو يا سه نفر افراد چاق در بستگان درجه يك داشتند همه در گروه مورد (كودكان چاق) قرار داشتند. نتايج مطالعه حاضر با نتايج مطالعه ديگران هم خواني داشت (١٦ ٨). سيسيل نيز مي نويسد: احتمال چاقي در يك كودك داراي پدر و مادر چاق ٨٠ درصد است اما اين ميزان در فرزندان والديني كه چاق نيستند تنها ١٥ درصد است كه بيانگر تاثير قوي ژنتيك در بروز چاقي است (٣). در زمينه ارتباط بين وجود برخي بيماري ها نظير بيماري هاي تنفسي مزمن و ميزان چاقي چه در گروه دختر و چه در گروه پسر تفاوت معني دار نبود وليعليرغم معني دار نبودن نتايج از نظر ا ماري مطالعه داد كه نشان ٦٦/٧ درصد دختران چاق در مقابل ٣٣/٣ درصد دختران غير چاق مبتلا به رينيت ا لرژيك بودند و تمام پسران مبتلا به اين بيماري نيز چاق بودند. موسي (١٤) در مطالعه خود بين بيماري هاي تنفسي و چاقي كودك ارتباط معني داري به دست ا ورده است. در زمينه ارتباط وضعيت اقتصادي- اجتماعي و ميزان چاقيكودك نيز ارتباط معني داري به دست ا مد. هب طوري كه هر چه وضعيت اقتصادي و در ا مد خانواده بهتر بود ميزان چاقي در كودك نيز افزايش داشته است كه با نتايج به دست ا مده از مطالعات ديگران هم خواني داشت (٨ ١١). پس مي توان گفت خانواده هاي پر درا مد نياز به ا موزش بيشتر در زمينه تغذيه متعادل و مناسب كودك خود دارند. چرا كه توان مالي ا نها باعث تهيه مواد غذايي با حجم و كالري بيشتر و پرخوري كودكانشان مي شود. بين ميانگين وزن زمان تو لد و مصرف مواد غذايي با ميزان چاقي در كودكان دختر و پسر گروه چاق و غير چاق ارتباط معني دار به دست نيامد گر چه نتايج نشان داد هر چه مصرف مواد غذايي نظير شير سبزيجات ميوه جات و گوشت بيشتر بود شيوع چاقي در دختران كمتر مي شد. همچنين نتايج نشان داد كه كودكان چاق نسبت به كودكان غير چاق از روغن بيشتري استفاده مي كردند. به طوري كه ٥٦ درصد پسران غير چاق از سبزيجات و از ميوه جات به ميزان زيادتر استفاده مي كردند و ٧٣/٩ درصد پسران چاق از نان و ٥٤/٥ درصد از روغن به ميزان زياد استفاده مي كردند. نتايج مطالعه حاضر با نتايج به دست ا مده از مطالعات ديگران هم خواني داشت (٢ ٥ ١٠) در مطالعه اكبري بين ميزان مصرف پروتي ين ها سبزيجات ميوه لبنيات و چاقي ارتباط معني داري نبود ولي ميزان مصرف روغن در كودكان چاق به طور معني داري بيشتر از كودكان غير چاق بوده است (٢). سيسيل هم به افزايش مصرف مواد فيبر دار از قبيل ميوه جات و سبزيجات و همچنين به كاهش مصرف مواد چربي جهت پيشگيري از چاقي توصيه مي كند (٣). در زمينه ارتباط سطح تحصيلات والدين با چاقي دختران ارتباط معني داري به دست نيامد ولي نتايج مطالعه حاضر نشان داد كه هر چه سطح تحصيلات والدين خصوص ا مادر بالاتر باشد شيوع چاقي به طور معني داري در پسران بيشتر است. در مطالعه Matorell و همكاران نيز بين اين دو متغير ارتباط ٤٦ ٤٤
صدك نودم BMI و ريسك فاكتورهاي چاقي مثبت و معني داري به دست ا مد (١١). با افزايش ميزان تحصيلات مادران اهميت بيشتري براي تغذيه فرزندان خود قاي ل مي شوند و تغذيه بيشتر كودك مي تواند در صورت نامتعادل بودن و استفاده بيش از حد كربوهيدارت و چربي منجر به چاقي كودك شود در فرهنگ ما شايد به اين دليل كه جنس پسر سمبل قدرت است و جنس دختر سمبل ظرافت مادران با سواد به تغذيه پسران و ظرافت اندام منابع:.١.٢.٣.٤.٥.٦ دختران بيشتر اهميت مي دهند. تشكر و قدرداني : بدينوسله از معاونت محترم پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي شهركرد به جهت حمايتهاي فراوان وتصويب طرح پژوهشي و از همكاري كليه مدارس استان چهارمحال و بختياري در اجراي اين پژوهش قدرداني مي گردد. اكبري نسرين. بررسي مقايسه برخي عوامل مو ثر بر چاقي كودكان سن دبستان در شهر اصفهان پايان نامه جهت اخذ درجه كارشناسي ارشد پرستاري به راهنمايي احمد توكل ٨٠-٥ ١٣٨٠. بنستلي رانالد لارسون مارگرت.تغذيه كاربردي در بيماري هاي كودكان: ترجمه قنادي فضل اله. جلد دوم. نشر معاونت پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان. ٦٠٨-٨ ١٣٧٢. سيسيل لافايت راسل. بيماري هاي غدد درون ريز و بيماري هاي متابوليك: ترجمه شاهوردي علمداري مهدي ا قازاده بهزاد قاضي جهاني بهرام. تهران موسسه انتشاراتي گلبان ٦-٣ ١٣٨٠. كريمي احمد علي عطابخش عليمحمد تقديسي حسين. بررسي شيوع چاقي در كودكان سنين دبستان شهرستان يزد. دانشگاه علوم پزشكي شهيد صدوقي يزد دانشكده پزشكي به راهنمايي: صدر بافقي مهدخت. ٧٠-٢ ٧٥-١٣٧٤. نوربالا احمدعلي كاظم محمد. بررسي سلامت و بيماري در ايران استان چهارمحال و بختياري ١٣٧٨ مركز علمي تحقيقات علوم پزشكي كشور. ٣٦-٣١ پرسشنامه شماره ٣ ضميمه ٤-٢ ٤-٣..والدوامرسون نلسون. تغذيه و اختلالات تغذيه اي در كودكان: ترجمه بني فضل محمد روزبه داود همايون هاشمي سيد ابوالقاسم. تهران. انتشارات احياء ١٢٠-٣ ١٣٧١. 7. Behrman RE.; Kliegman RM. Nutrition and nutritional disorders. In: Behrman RE.; Kliegman RM. Nelson essemtials of pediatrics: From WB Saunders Company. 14 th ed. 65-9, 2001. 8. De-Spiegelaere M.; Dramain M.; Hennart P. Socioeonomic status and changes in body mass index from 3-5 years. Arch Dis Child, 78(5): 477-8, 1998. 9. Fogerholm M.; Nurtinen O.; Myohanen E.; Saatela T. Parent child relationship of physical activity pattern and obesity. Int J Obes Relat Metab Disord, 23(12): 1262-8, 1999. 10. Izuno T.; Yoshida K.; Miyaleausa M.; Sugimon H.; et al. Relationship of dietary habit pattern and body build of parents to child obesity. Nippon Koshu Eisei Zasshi, 49(9): 811-9, 1999. 11. Kain J.; Albala C.; Garicia I.; Andrade M. Obesity in children preschool children: Anthro pometric ovulation and socioeconomic determinants. Rev Med Chil, 126(3): 271-8, 1998. ٤٧ ٤٣
دانشگاه علوم پزشكي شهركرد/ دوره پنجم شماره ٤/ زمستان ١٣٨٢ 12. Maffeis C.; Talaminc G.; Tato L. Influence of diet, physical activity and parents obesity on children s adiposity: a four year longtudlinal study. Int J Obes Relat Metab Disord, 22(8): 758-64, 1998. 13. Martorell R.; Khan LK.; Hughes MI.; Grummer Strown LM. Obesity in latin american women and children. J Nutr, 128(9): 1464-73, 1998. 14. Moussa MA.; Shaltout AA.; Nkansa Dwamena D.; Mourad M.; et al. Factors associated with obesity in Kuwaiti children. Eur J Epidemiol, 15(1): 41-9, 1999. 15. Overby Kim J. Pediatric Healt Supervision. In: Rudolph AM.; Kamei RK.; Overby Kim J. Rudolph s fundamental of pediatrics: From McGroaw Hill Company. NewYork: USA, 3 rd ed. 12-16, 2002. 16. Rooille Sausse F. Increase during the last 20 years of body mass of children to 4 years of age born to maghrebrain immigrants. Rev Epidemol Sante Publique, 47(1): 37-44, 1999. 17. Sell Tl.; Kator CL.; Kasgorgis ML.; Farrell EB. Kids on the more preventing obesity among urban children. AJN, 101(3): 73-81, 2001. 18. Stunkard AJ.; Berkowitz RI.; Stallings VA.; Cater JR. Weight of parents and infants: is there a relationship. In J Obes Relat Metab Disord, 23(2): 156-62, 1999. ٤٨ ٤٤