ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Για την προετοιμασία μιας ομαδικής εργασίας στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας με θέμα τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, διάβασες το παραπάνω κείμενο. Να γράψεις μια περίληψη του κειμένου αυτού με την οποία θα ενημερώσεις τα άλλα μέλη της ομάδας σου για το περιεχόμενό του (100 120 λέξεις). Αγαπητοί συμμαθητές, αγαπητές συμμαθήτριες Ο συντάκτης στο συγκεκριμένο κείμενο πραγματεύεται τις επιδράσεις της τηλεόρασης στη συνείδηση του σύγχρονου ανθρώπου. Χαρακτηρίζει την τηλεόραση ως το σημαντικότερο πολιτιστικό μέσο εξαιτίας της παντοδυναμίας της στη μετάδοση πληροφοριών και στη λήψη αποφάσεων. Σε αντίθεση με άλλα μέσα πληροφόρησης, τα οποία απαιτούν προσωπική γνώση και εμπειρία, η τηλεόραση διαμορφώνει καίρια τη συνείδηση των ατόμων, επιβάλλοντας τη δική της αλήθεια και αποκρύπτοντας τα πραγματικά γεγονότα. Εκμεταλλευόμενη την αδυναμία ελέγχου και επαλήθευσης της πραγματικότητας καθώς και την απουσία εναλλακτικών πηγών πληροφόρησης, επιτυγχάνει να διαμορφώνει και να επηρεάζει σημαντικές πολιτικές αποφάσεις και ναι αναδεικνύεται ως μοναδική αληθινή πραγματικότητα. Έτσι, προωθεί την υπακοή στο κυρίαρχο σύστημα αξιών, ενισχύοντας το φόβο και την αντικοινωνική στάση έναντι του συνανθρώπου. Ευχαριστώ για την προσοχή σας Β1.Να αναπτύξετε σε 80 100 λέξεις το νόημα του παρακάτω αποσπάσματος του κειμένου: Όταν βλέπεις τις ειδήσεις, δεν υπάρχει τρόπος να ξεχωρίσεις την αλήθεια από το ψέμα. Όταν οι τηλεθεατές παρακολουθούν δελτία ειδήσεων για να ενημερωθούν για τις εξελίξεις, αδυνατούν να ελέγξουν την ορθότητα ή την ακρίβεια των πληροφοριών που δέχονται. Στον ιδιωτικό τους χώρο, μακριά από τα σημεία στα οποία εξελίσσονται τα γεγονότα, προσλαμβάνουν την πραγματικότητα όπως αυτή παρουσιάζεται στις ειδήσεις ή τις άλλες ενημερωτικές εκπομπές. Η δυσκολία και η αδυναμία τους να επαληθεύσουν την πραγματικότητα αυτή οφείλεται στην απουσία δημοσιογραφικών κριτηρίων, στην άγνοια και την απειρία τους αναφορικά με τους μηχανισμούς συλλογής, τεκμηρίωσης και προβολής των ειδήσεων, ακόμα και στην έλλειψη της αναγκαίας κριτικής ικανότητας. Η φυσική τους παρουσία στους τόπους εξέλιξης των γεγονότων είναι ο μόνος τρόπος για την επαλήθευση των πληροφοριών. Εφόσον αυτή όμως δεν είναι δυνατή, η επιφυλακτικότητα και ο συνεχής έλεγχος τους προφυλάσσει από την παραπλάνηση και την παραπληροφόρηση. Β.2.α. Να παρουσιάσετε τη δομή και τους τρόπους ανάπτυξης της τρίτης (3 ης ) παραγράφου του κειμένου (Όταν βλέπεις πληροφορίες). Δομή τρίτης (3 ης ) παραγράφου: Θεματική περίοδος: Όταν βλέπεις.. ψέμα Σχόλια λεπτομέρειες: Οι πολιτικές αποφάσεις πληροφορίες Πρόταση κατακλείδα: δεν υπάρχει Τρόποι ανάπτυξης: Αίτιο αποτέλεσμα: η αδυναμία των τηλεθεατών να παρακολουθούν οι ίδιοι τα γεγονότα τη στιγμή ακριβώς που εξελίσσονται, συνεπώς η αδυναμία τους να έχουν προσωπική άποψη για αυτά (αίτιο) τους υποχρεώνει να αρκούνται στην τηλεοπτική μετάδοσή τους, συνεπώς να Σελίδα 3 από 7
προσλαμβάνουν και να αποδέχονται την πραγματικότητα όπως αυτή εμφανίζεται από την τηλεόραση (αποτέλεσμα) Παράδειγμα: ο συντάκτης επικαλείται το συγκεκριμένο παράδειγμα των πρακτόρων της C.I.A., το 1976, οι οποίοι τροφοδοτούσαν με επινοημένες «κατασκευασμένες» ειδήσεις για να εξηγήσει ότι σε κάποιες περιπτώσεις η τηλεόραση παραπλανά τους τηλεθεατές, μεταδίδοντάς τους ψευδή δεδομένα. Β.2.β. Ένας μικρός αριθμός ατόμων καθορίζει την κοινή συνείδηση των εξελίξεων, τι είναι σημαντικό ή τι μπορεί να γίνει σημαντικό : να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη αυτής της πρότασης σε παθητική. Επίσης, να εξηγήσετε τη λειτουργία της ενεργητικής και της παθητικής σύνταξης στη συγκεκριμένη φράση. Μετατροπή της σύνταξης από ενεργητική σε παθητική: Η κοινή συνείδηση των εξελίξεων, τι είναι σημαντικό ή τι μπορεί να γίνει σημαντικό καθορίζεται από ένα μικρό αριθμό ατόμων. Λειτουργία της ενεργητικής και της παθητικής σύνταξης: Η ενεργητική σύνταξη χρησιμοποιείται για να δοθεί έμφαση στο γραμματικό υποκείμενο, δηλαδή σε εκείνον τον όρο της πρότασης που δείχνει ποιος ενεργεί (στη συγκεκριμένη πρόταση: Ο μικρός αριθμός ατόμων.). Η παθητική σύνταξη χρησιμοποιείται για να δοθεί έμφαση στη διαδικασία και στο αποτέλεσμά της (στη συγκεκριμένη πρόταση: ο καθορισμός της κοινής συνείδησης ) Β.3. Να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις με τη σημασία που έχουν στο κείμενο: πιθανές, απεριόριστη, σημαντικό (2 η παραγρ.), ξεχωρίσεις (3 η παραγρ.), προσφέρεται (4 η παραγρ.). Συνώνυμες λέξεις πιθανές: ενδεχόμενες απεριόριστη: άμετρη, αχανής, απροσμέτρητη σημαντικό: ουσιαστικό, καίριο ξεχωρίσεις: διακρίνεις, αναγνωρίσεις προσφέρεται: παρέχεται Γ. Στο κείμενο που διαβάσατε ο συντάκτης διατυπώνει την άποψη ότι η τηλεόραση σε μεγάλο βαθμό διαμορφώνει εσφαλμένες για την τρέχουσα πραγματικότητα αντιλήψεις στους τηλεθεατές. Εσείς, παρότι δεν διαφωνείτε ριζικά με τέτοιες επισημάνσεις, αποφασίζετε να αναφερθείτε σε άρθρο σας στην ιστοσελίδα του σχολείου σας στις θετικές πλευρές που έχει η τηλεόραση. Επίσης, αναπτύσσετε προϋποθέσεις ώστε η τηλεόραση να εκπληρώνει ικανοποιητικά τη θετική της αποστολή (400 500 λέξεις). Τίτλος: Θαυμαστά τα έργα της τηλεόρασης! ΠΡΟΛΟΓΟΣ (ενδεικτικά) Σύντομη αναφορά σε τηλεοπτική εκπομπή διακεκριμένου δημοσιογράφου, η οποία με της συνέβαλε στην ενημέρωση των τηλεθεατών για σοβαρό πολιτικό ζήτημα. α) Οι θετικές πλευρές της τηλεόρασης H τηλεόραση συμβάλλει καίρια στον τομέα της ενημέρωσης. Σελίδα 4 από 7
Μεταδίδει πληροφορίες και μηνύματα που γίνονται γρήγορα γνωστά σε όλους τους πολίτες του πλανήτη. Τους κατατοπίζει για εξελίξεις που συμβαίνουν είτε στη δική τους κοινωνία χώρα είτε σε, οποιοδήποτε άλλο σημείο του πλανήτη. Λόγω της σύνδεσής της με δορυφόρους και της λειτουργίας παγκόσμιας εμβέλειας ειδησεογραφικών πρακτορείων, έχει τη δυνατότητα να καταργεί τα σύνορα των κρατών στον τομέα της πληροφόρησης, να γεφυρώνει τις αποστάσεις και να παρέχει στον ιδιωτικό χώρο κάθε πολίτη πληροφόρηση για όλα τα γεγονότα, όπου κι αν αυτά διαδραματίζονται. Με αυτόν τον τρόπο συντελεί και στη διαμόρφωση μιας παγκόσμιας οικουμενικής συνείδησης. Διοργανώνει αποτελεσματικές εκστρατείες ενημέρωσης για παγκόσμια προβλήματα και ευνοεί τις πολιτιστικές ανταλλαγές και την ουσιαστικότερη γνωριμία και επικοινωνία των λαών. Συντελεί στην πρόοδο των επιστημών και των τεχνών. Η συμβολή αυτή εκπληρώνεται με τα ανάλογα πολιτιστικά προγράμματα που προβάλλει. Μέσω εκπομπών που σχετίζονται με το βιβλίο και την εκδοτική κίνηση, το θέατρο, τον κινηματογράφο, επιστημονικές ανακαλύψεις και επιτεύξεις της τεχνολογίας προωθούνται οι αντίστοιχοι τομείς. Συμβολή στην πολιτική ζωή Στηρίζει καίρια το δημοκρατικό πολίτευμα. Εξασφαλίζει προϋποθέσεις ελεύθερης ανταλλαγής των ιδεών, παρέχει βήμα ελεύθερου διαλόγου, προβολής ιδεολογικών αναζητήσεων, πολιτικών και κομματικών τοποθετήσεων και ασκεί αυστηρή κριτική σε κάθε μορφής εξουσία. Μορφωτική αποστολή. Με συγκεκριμένα προγράμματα εκλαϊκεύει επιστημονικές γνώσεις καθιστώντας τες προσιτές στο ευρύ κοινό με τηλεπαιχνίδια γνώσεων εμπλουτίζει τις γνώσεις και οξύνει την κρίση των τηλεθεατών, δίνει έμφαση και στα προγράμματα της εκπαιδευτικής τηλεόρασης με μαθήματα ξένων γλωσσών, πληροφορικής, θετικών ή θεωρητικών επιστημών. Σελίδα 5 από 7
Ψυχαγωγία αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου. Συνιστά τον πιο προσφιλή τρόπο αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου, προσιτού σε όλους τους πολίτες, όλων των ηλικιών, οικονομικής κατάστασης, εκπαιδευτικού επιπέδου. Συχνά μάλιστα, συντροφεύει μοναχικούς ανθρώπους ή ανθρωπους που δεν είναι δυνατόν να απομακρυνθούν από τον ιδιωτικό τους χώρο. β) Προτάσεις ώστε η τηλεόραση να εκπληρώνει την αποστολή της Ελευθερία και δημοκρατία Το δημοκρατικό κλίμα διασφαλίζει την ανεμπόδιστη διακίνηση των ιδεών, ευνοεί τον διάλογο, εγγυάται την πολυφωνία. Τεχνικές υποδομές και καταρτισμένο προσωπικό Ο εκσυγχρονισμός των τεχνικών υποδομών των τηλεοπτικών σταθμών, η χρησιμοποίηση σύγχρονων μηχανημάτων, η σύνδεση με δορυφόρους, οι εξελιγμένοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, οι συνεργασίες με διεθνή πρακτορεία ειδήσεων εγγυώνται σε μεγάλο βαθμό την αμεσότητα και την εγκυρότητα των ενημερωτικών, κυρίως αλλά όχι μόνο, εκπομπών. Προσωπικό, δημοσιογράφοι, τεχνικοί, κατάλληλα εκπαιδευμένοι και με θεωρητική γνώση και με εμπειρία, το δίκτυο ανταποκριτών, οι διακεκριμένοι παραγωγοί και δημιουργοί. Για την ενημερωτική της αποστολή Τήρηση του εγκεκριμένου από τους επαγγελματίες της τηλεόρασης κώδικα δεοντολογίας. Ο κώδικας αυτός καθορίζει με ακρίβεια τους κανόνες και τις αξίες του δημοσιογραφικού λειτουργήματος και περιγράφει με λεπτομέρεια την αποστολή και την ευθύνη των τηλεοπτικών σταθμών. Ενδεικτικά: αμεσότητα, εγκυρότητα σφαιρική κάλυψη των εξελίξεων, κάλυψη του γεγονότος από πολλές οπτικές γωνίες, χωρίς μεροληπτικότητα και προκατάληψη, πολυφωνικότητα, παρουσίαση πολλών διαφορετικών απόψεων για το ίδιο ζήτημα, ιδεολογική αντιπαράθεση, άσκηση κριτικής στην εξουσία, λόγος νηφάλιος, Σελίδα 6 από 7
ψύχραιμος και μεστός σε νοήματα και προεκτάσεις, αναλυτικός και διεισδυτικός. Για την πολιτιστική και μορφωτική της αποστολή Δημιουργία προγραμμάτων με έμφαση στον πολιτισμό, που θα εμπλουτίζουν τις γνώσεις και θα προάγουν την αισθητική των πολιτών. Αναγκαίες προϋποθέσεις είναι η ένταξη στα προγράμματα κάθε τηλεοπτικού σταθμού εκπομπών με τέτοιες στοχεύσεις και προσανατολισμούς. Για την εξυπηρέτηση αυτών των σκοπών αναγκαία είναι η συνεργασία με ανθρώπους της τέχνης, της επιστήμης, της διανόησης, της πολιτικής. Επιδίωξη διεθνών συμπαραγωγών, κάλυψη σημαντικών πολιτιστικών γεγονότων. ΕΠΙΛΟΓΟΣ (ενδεικτικά) Η τηλεόραση έχει ενοχοποιηθεί, όχι άδικα σε πολλές περιπτώσεις, για χειραγώγηση των τηλεθεατών, για παραπληροφόρηση, για μονομέρεια, για αναπαραγωγή της βίας. Ωστόσο, δεν πρέπει να λησμονούνται και οι πολλές θετικές της υπηρεσίες στις κοινωνίες και στον κόσμο των ιδεών. Σελίδα 7 από 7