Διοίκηση Παραγωγής και Υπηρεσιών

Διοίκηση Παραγωγής και Υπηρεσιών Το Πρόβλημα Χωροταξίας Γιώργος Ιωάννου, Ph.D. Αναπληρωτής Καθηγητής

Σύνοψη διάλεξης Ορισμός του προβλήματος χωροταξικού σχεδιασμού εγκατάστασης Κριτήρια απόδοσης - Παράγοντες που επηρεάζουν το χωροταξικό σχεδιασμό Διαδικασία χωροταξικού σχεδιασμού Κριτήρια λεπτομερούς σχεδιασμού Λεπτομερής σχεδιασμός σταθερής θέσης Λεπτομερής σχεδιασμός διατάξεων διαδικασίας (τμήματα batch processing) 2

Ορισμός προβλήματος Ο χωροταξικός σχεδιασμός μιας εγκατάστασης αφορά στη φυσική τοποθέτηση των πόρων που η επιχείρηση χρησιμοποιεί για την επίτευξη των στόχων της Οι πόροι αυτοί, οι οποίοι συχνά αποκαλούνται και κέντρα οικονομικής δραστηριότητας, περιλαμβάνουν οτιδήποτε καταλαμβάνει κάποιο διακριτό χώρο, όπως μηχανές, λοιπό εξοπλισμό (ταμεία, δωμάτιο αποθήκης κ.α.) και ανθρώπους Η διάταξη της εγκατάστασης είναι από τα πρώτα πράγματα που γίνονται άμεσα αντιληπτά σε αυτήν, καθώς καθορίζει το σχήμα και τη μορφή της Επίσης, διαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο οι πόροι που επεξεργαζόμαστε, δηλαδή πρώτες ύλες, πληροφορίες, ημι-έτοιμα προϊόντα, κινούνται 3

Ορισμός προβλήματος Σχετικά μικρές μετακινήσεις μιας μηχανής σε ένα εργοστάσιο, ή κάποιων προϊόντων σε μια υπεραγορά για παράδειγμα μπορεί να επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στην ροή υλικών και ανθρώπων, οπότε και στο συνολικό κόστος και στην παραγωγικότητα της εγκατάστασης Τελικός σκοπός του χωροταξικού σχεδιασμού μιας εγκατάστασης είναι η κατά τον δυνατόν αποτελεσματικότερη λειτουργία των υπαλλήλων και του εξοπλισμού της 4

Ορισμός προβλήματος Ο κυριότερος λόγος που έχει συγκεντρώσει τόσο μεγάλο ενδιαφέρον είναι ότι η διαδικασία αναδιάταξης μιας εγκατάστασης είναι επίπονη, χρονοβόρα και ακριβή να υλοποιηθεί, κυρίως λόγω του μεγάλου μεγέθους των μετακινούμενων πόρων Έτσι, επιθυμείται να αποφεύγεται όσο το δυνατόν περισσότερο Από την άλλη, παρόλο που ο ακατάλληλος σχεδιασμός μιας εγκατάστασης δεν μπορεί να γίνεται ανεκτός για μεγάλο διάστημα, αφού δημιουργεί τεράστια αποθέματα και μεγάλες ουρές μη ικανοποιημένων πελατών σε αναμονή, ο ανασχεδιασμός αποφασίζεται με δυσκολία από την διοίκηση Εντούτοις, είναι καθοριστικής σημασίας για την διεκπεραίωση των στρατηγικών στόχων της επιχείρησης, καθώς η διάταξη των πόρων μιας παραγωγικής μονάδας καθορίζει, για παράδειγμα, την διακίνηση υλικών και πληροφοριών μέσα σε αυτήν, τον βαθμό αποτελεσματικής χρήσης προσωπικού και εξοπλισμού, την επιτυχή επικοινωνία ανάμεσα στα διάφορα τμήματα, τα πιθανά ατυχήματα, την παρεχόμενη στους πελάτες ευκολία εξυπηρέτησης και, επομένως, τις πωλήσεις 5

Ορισμός προβλήματος Προτού το αρμόδιο στέλεχος λάβει αποφάσεις σχετικά με την φυσική τοποθέτηση του εξοπλισμού στον χώρο της εγκατάστασης, πρέπει να δώσει απαντήσεις σε 4 βασικά ερωτήματα: Ποια κέντρα οικονομικής δραστηριότητας ή πόρους πρέπει η εγκατάσταση να περιλάβει; Τα κέντρα που συμπεριλαμβάνονται επιλέγονται ώστε να αναπαριστούν φυσικές διαδικασίες που επιτελούνται μέσα στην εγκατάσταση και μεγιστοποιούν την αποδοτικότητα της Για παράδειγμα, ενώ για ορισμένες διαδικασίες μέσα στην εγκατάσταση η διατήρηση ενός κεντρικού σημείου αποθήκευσης εργαλείων είναι πιο συμφέρουσα, για κάποιες άλλες η διατήρηση εργαλείων μέσα στα ίδια τα κέντρα κρίνεται πιο αποτελεσματική 6

Ορισμός προβλήματος Πόσο χώρο και πόση δυναμικότητα χρειάζεται κάθε κέντρο; Ενώ ο μη επαρκής χώρος μπορεί να ζημιώσει την παραγωγικότητα των εργαζομένων, ή ακόμα να δημιουργήσει προβλήματα υγείας ή ασφάλειας, ο υπερβολικός χώρος αποτελεί σπατάλη που επίσης μειώνει την αποτελεσματικότητα και απομονώνει αδικαιολόγητα τους υπαλλήλους Πώς πρέπει να σχηματιστεί ο χώρος κάθε κέντρου; Οχώρος, το σχήμα και τα στοιχεία που περιλαμβάνονται σε ένα κέντρο αλληλοεπηρεάζονται Για παράδειγμα, η τοποθέτηση ενός γραφείου και μιας καρέκλας σε σχέση με την υπόλοιπη επίπλωση του χώρου καθορίζεται από το μέγεθος και την μορφή του γραφείου, καθώς και από τις δραστηριότητες που πραγματοποιούνται εκεί Η εξασφάλιση μιας ευχάριστης ατμόσφαιρας πρέπει να λαμβάνεται σε κάθε περίπτωση υπόψη στον σχεδιασμό κάθε κέντρου Πού πρέπει να τοποθετηθεί κάθε κέντρο; Η σχετική θέση των κέντρων μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά την αποδοτικότητα της εγκατάστασης Για τον λόγο αυτό, γιαπαράδειγμαεργαζόμενοιπουπρέπεινασυναναστρέφονται συχνά μεταξύ τους είναι καλύτερο να εγκατασταθούν σε κάποιο κεντρικό σημείο, ώστε να περιορισθεί κατά το δυνατόν ο χαμένος χρόνος μετακίνησης τους από το ένα σημείο στο άλλο 7

Ορισμός προβλήματος Η θέση ενός κέντρου διακρίνεται σε: σχετική θέση ή αλλιώς θέση του κέντρου σε σχέση με τα υπόλοιπα κέντρα απόλυτη θέση ή συγκεκριμένη θέση που το κέντρο κατέχει μέσα στην εγκατάσταση Η σχετική θέση είναι καθοριστικότερη σε περίπτωση που ο χρόνος μετακίνησης, το κόστος διαχείρισης υλικών και η αποτελεσματική επικοινωνία των επί μέρους τμημάτων της εγκατάστασης αποτελούν τα πια σημαντικά στοιχεία της λειτουργίας της Ο τρόπος διάταξης των κέντρων οικονομικής δραστηριότητας σε μια εγκατάστασηεξαρτάταιαπότοείδοςτηςεπιτελούμενηςλειτουργίας Για παράδειγμα, σε αποθήκες η διακίνηση των υλικών και το κόστος παραλαβής αποθέματος, σε μαγαζιά λιανικής πώλησης η ευκολία εξυπηρέτησης των πελατών και οι πωλήσεις, σε γραφεία η η αποτελεσματική επικοινωνία και διευκόλυνση της συνεργασίας, συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον 8

Κριτήρια απόδοσης Οι πιο σημαντικές αποφάσεις που περιλαμβάνονται στον χωροταξικό σχεδιασμό μιας εγκατάστασης είναι η επιλογή αν η διάταξη πρέπει να σχεδιαστεί με βάση τις τρέχουσες ή μελλοντικές ανάγκες της επιχείρησης, αν μια μονώροφη ή πολυώροφη εγκατάσταση είναι προτιμότερη, ποια κριτήρια απόδοσης συμφέρει καλύτερα να χρησιμοποιηθούν και τι είδος διάταξης προτιμάται να σχεδιαστεί Τα κριτήρια απόδοσης μιας εγκατάστασής είναι: Επένδυση κεφαλαίου Αναγκαίες μετακινήσεις υλικών Ευκολία περισυλλογής αποθέματος Περιβάλλον και κλίμα εργασίας Ευκολία συντήρησης εξοπλισμού Στάσεις εργαζομένων Μέγεθος απαιτούμενης ευελιξίας Εξυπηρέτηση πελατών και επίπεδο πωλήσεων 9

Κριτήρια απόδοσης Επένδυση κεφαλαίου: Ηέκτασηχώρου, οι ανάγκες σε εξοπλισμό και τα επίπεδα αποθέματος αποτελούν περιουσιακά στοιχεία που μια επιχείρηση αγοράζει ή ενοικιάζει και, άρα, πρέπει να ληφθούν υπόψη στην διάταξη μιας εγκατάστασης Μετακινήσεις υλικών: Η σχετική τοποθεσία των διαφόρων τμημάτων μιας επιχείρησης πρέπει να είναι τέτοια που να περιορίζει τις μετακινήσεις μεγάλων ποσοτήτων προϊόντων σε μικρές μόνο αποστάσεις Κέντρα ανάμεσα στα οποία υλικά συχνά μετακινούνται ή ανάμεσα στα οποία συχνή επικοινωνία είναι απαραίτητη πρέπει να τοποθετούνται ακριβώς δίπλα - Με τον τρόπο αυτό ελαχιστοποιείται το κόστος διακίνησης υλικών Σε μια αποθήκη, το κόστος περισυλλογής αποθέματος μειώνεται σημαντικά αν τα αντικείμενα που απαιτούνται συνήθως στις ίδιες παραγγελίες φυλάσσονται δίπλα το ένα στο άλλο Σε ένα κατάστημα λιανικής πώλησης η ευκολία των πελατών βελτιώνεται σημαντικά, αν τα αντικείμενα ομαδοποιούνται με τέτοιο τρόπο που να μειώνει τον χρόνο περιπλάνησης των αγοραστών μέσα στο κατάστημα μέχρι να βρουν εκείνο που ψάχνουν Σε ένα γραφείο, η επικοινωνία και συνεργασία ανάμεσα σε διάφορα τμήματα βελτιώνεται, όταν τα τμήματα αυτά τοποθετούνται κοντά 10

Κριτήρια απόδοσης Άλλοι παράγοντες: Αποδοτικότητα εργασίας, δυνατότητα συντήρησης εξοπλισμού, περιβάλλον εργασίας και οργανωτική δομή Η αποδοτικότητα εργασίας ορίζεται από τον αναγκαίο χρόνο αναμονής για την μετακίνηση υλικού Η συντήρηση εξοπλισμού καθίσταται δύσκολη λόγω ακατάλληλου χώρου ή έλλειψης πρόσβασης στα μηχανήματα Το περιβάλλον εργασίας σε ένα εργοστάσιο περιλαμβάνει θερμοκρασία, επίπεδο θορύβου και ασφάλεια, ενώ σε ένα κατάστημα ή γραφείο γενική ατμόσφαιρα: Οι σχεδιασμοί γραφείων, για παράδειγμα, μπορούν να ενισχύουν είτε τις οργανωτικές δομές της επιχείρησης, ομαδοποιώντας τους υπαλλήλους ιδίων τμημάτων στον ίδιο χώρο εργασίας, είτε τη δια-τμηματική συνεργασία, ομαδοποιώντας τους υπαλλήλους ανά έργο Κάποιες αποθήκες διευκολύνουν την περισυλλογή αποθέματος σε FIFO (first-in, firstout) βάση, ελαχιστοποιώντας το κόστος από πιθανή καταστροφή λόγω περιορισμένης διάρκειας ζωής Τέλος, οι στάσεις των υπαλλήλων μπορεί να εξαρτώνται από το αν η διάταξη επιτρέπει στους εργαζομένους να κοινωνικοποιούνται, αν εξασφαλίζει ίσα επίπεδα ανάληψης ευθύνης από όλους τους υπαλλήλους που βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο της ιεραρχίας και πολλούς άλλους παράγοντες 11

Κριτήρια απόδοσης Για να καταλήξουν σε έναν καλό σχεδιασμό της παραγωγικής τους μονάδας, οι αρμόδιοι πρέπει καταρχήν να συγκεκριμενοποιήσουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα τον ένα ή περισσότερους από τους παραπάνω παράγοντες που προτιμούν να χρησιμοποιήσουν σαν μέτρο απόδοσης τηςδιάταξηςτους, ανάλογα βέβαια με την φύση της λειτουργίας της Για παράδειγμα, ενώ ο προϊστάμενος μιας αποθήκης μπορεί να δώσει έμφαση στην ευκολία περισυλλογής του αποθέματος, ευελιξία και απαιτούμενο χώρο, οδιευθυντήςενόςκαταστήματοςλιανικούεμπορίου ενδέχεται να δώσει μεγαλύτερη σημασία στην ευελιξία, κλίμα και εξυπηρέτηση πελατών Το επίπέδο των πωλήσεων είναι μάλιστα ιδιαίτερα σημαντικό για τους μαγαζάτορες λιανικής πώλησης, που για αυτό τοποθετούν τα προϊόντα μεμεγαλύτεροπεριθώριοκέρδουςστιςπιοεμφανείςθέσειςτου καταστήματος και τα αντικείμενα που οι καταναλωτές αγοράζουν παρασυρόμενοι από παρόρμηση στιγμής και όχι από πραγματική ανάγκη στις εισόδους και εξόδους 12

Διαδικασία χωροταξίας Ποσότητα και ποικιλία Απόφαση 1: Τύπος διαδικασίας Τύποι διαδικασιών : (παραγωγικές μονάδες ) Project Jobbing Batch Mass Continuous Τύποι διαδικασιών : (υπηρεσίες) Επαγγελματικές - υπηρεσίες Μαγαζία υπηρεσιών Μαζικές υπηρεσίες Στόχοι στρατηγικής απόδοσης Απόφαση 2: Τύπος βασικής διάταξης Τύποι διατάξεων: Σταθερής θέσεως Διαδικασίας Προϊόντος Υβριδικές διατάξεις Απόφαση 3: Λεπτομερής Σχεδιασμός Διάταξης Φυσική τοποθέτηση όλων των πόρων της επιχείρησης Διακίνηση των αγαθών και πληροφοριών της εγκατάστασης 13

Διαδικασία χωροταξίας Αφού προσδιοριστεί ο βασικός τύπος, δεν απομένει παρά να σχεδιαστεί αναλυτικά η διάταξη, με βάση βέβαια τις αρχές που καθορίστηκαν κατά τις προηγούμενες επιλογές Αποτέλεσμα του λεπτομερούς αυτού σχεδιασμού είναι η ακριβής φυσική τοποθέτηση όλων των εγκαταστάσεων, εξοπλισμού και ανθρώπινου δυναμικού στον χώρο της εγκατάστασης, η αντιστοίχηση χώρου σε κάθε κέντρο οικονομικής δραστηριότητας, ο προσδιορισμός των εργασιών που επιτελούνται σε κάθε κέντρο Πριν τη διεξοδική περιγραφή των μεθόδων που χρησιμοποιούνται για τον λεπτομερή σχεδιασμό μιας εγκατάστασης, σκόπιμο κρίνεται να διευκρινισθεί τι ορίζει μια σωστά σχεδιασμένη εγκατάσταση 14

Κριτήρια σχεδιασμού Ασφάλεια: εξασφαλίζεται, όταν για παράδειγμα δεν υπάρχει πρόσβαση σε χώρους που μπορεί να προκαλέσουν οποιοδήποτε κίνδυνο σε εργαζομένους ή πελάτες, οι έξοδοι κινδύνου φαίνονται ξεκάθαρα Μήκος ροής: η ροή υλικών, πληροφορίας ή πελατών πρέπει να διευκολύνεται από την διάταξη της εγκατάστασης για την επίτευξη των στόχων της επιχείρησης Στις περισσότερες περιπτώσεις οι στόχοι της εγκατάστασης ικανοποιούνται όταν η συνολική διανυόμενη απόσταση ελαχιστοποιείται Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση των super markets που προτιμούν να εξασφαλίσουν ότι οι πελάτες περνούν μπροστά από ορισμένα προϊόντα μέσα στο κατάστημα Καθαρότητα ροής: η ροή πρέπει να γίνεται εύκολα αντιληπτή σε πελάτες και εργαζόμενους, φέροντας για παράδειγμα κατάλληλα σήματα και ενδείξεις Άνεση προσωπικού: το προσωπικό θα πρέπει να βρίσκεται σε μέρη με καλό αερισμό, φωτισμό και, όπου επικρατούν ευχάριστες κατά το δυνατόν συνθήκες εργασίας, μακριά από ηχηρές ή δυσάρεστες περιοχές 15

Κριτήρια σχεδιασμού Συντονισμός διοίκησης: η επικοινωνία και η επίβλεψη του προσωπικού από ανώτατη διοίκηση διευκολύνονται από τον χώρο που βρίσκονται, την σχετική απόσταση μεταξύ τους και τις διάφορες συσκευές επικοινωνίας που προβλέπονται Πρόσβαση: όλεςοιμηχανέςκαιοεξοπλισμόςπρέπειναείναιεύκολα προσβάσιμοι από όλες τις πλευρές για εύκολη συντήρηση και καθαριότητα Χρήση του διατιθέμενου χώρου: ο ικανοποιητικός βαθμός χρήσης του διατιθέμενου χώρου και ύψους βοηθά τόσο στην επιτέλεση συγκεκριμένων κερδοφόρων λειτουργιών της επιχείρησης όσο και στην απόδοση μιας πολυτελούς εντύπωσης Μακροπρόθεσμη ευελιξία: μελλοντικές αλλαγές λαμβάνονται υπόψη στον πλήρη σχεδιασμό εγκαταστάσεων 16

Σχεδιασμός σταθερής θέσης Στόχος είναι η μεγιστοποίηση της συνεισφοράς που έχουν όλοι οι παραγωγικοί πόροι της επιχείρησης στην δημιουργία του τελικού προϊόντος Ο λεπτομερής σχεδιασμός κάποιων διατάξεων σταθερής θέσεως, όπως για παράδειγμα εργοταξίων, μπορεί να γίνει εξαιρετικά περίπλοκος και επίπονος, ιδιαίτερα αν το χρονοδιάγραμμα σχεδιασμένων δραστηριοτήτων μεταβάλλεται τακτικά Λόγου χάρη απόλυτο χάος προκαλείται σε ένα εργοτάξιο αν φορτηγά περνούν συνέχεια μπροστά από τα γραφεία, φορτηγά ενός υπεργολάβου περνάνε μέσα από τις περιοχές άλλων εργολάβων για να τοποθετήσουν στις αποθήκες τους τα υλικά τους ή / και το προσωπικό που περνάει τον περισσότερο χρόνο στην κατασκευή αυτή καθαυτή έχει εγκατασταθεί στο πιο μακρινό σημείο από αυτήν Παρόλο που υπάρχουν κάποιες ποσοτικές μέθοδοι λεπτομερούς σχεδιασμού διατάξεων σταθερής θέσεως, σπάνια χρησιμοποιούνται Μια από αυτές τις μεθόδους λέγεται «Ανάλυση τοποθεσίας πόρων» (Resource Location Analysis) και χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της τοποθέτησης των διαφόρων πόρων της εγκατάστασης σε όλα τα δυνατά σημεία της, χρησιμοποιώντας πληροφορίες για την ίδια την τοποθεσία και την αλληλεπίδραση των διαφόρων πόρων μεταξύ τους 17

Σχεδιασμός batch συστήματος Χαρακτηρίζεται για την πολυπλοκότητα του λόγω του μεγάλου αριθμού εναλλακτικών επιλογών Για παράδειγμα, ενώ υπάρχουν μόνο 2 διαφορετικοί τρόποι τοποθέτησης 2 διαφορετικών κέντρων οικονομικής δραστηριότητας, υπάρχουν 6 διαφορετικοί τρόποι τακτοποίησης 3 κέντρων και 120 τρόποι 5 κέντρων Στηγενικήπερίπτωσηn κέντρων υπάρχουν n! διαφορετικοί τρόποι τοποθέτησης τους Για αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί στην πράξη ο βέλτιστος δυνατός σχεδιασμός μιας διάταξης διαδικασίας Οι περισσότερες διατάξεις σχεδιάζονται με έναν συνδυασμό διαίσθησης, κοινής λογικής και συστηματικής εφαρμογής της μεθόδου δοκιμής και λάθους Τα τελευταία χρόνια έχουν, όμως, αναπτυχθεί και διατεθεί στην αγορά προγράμματα υπολογιστών που βοηθούν σημαντικά στην λήψη της απόφασης Παράδειγμα αποτελούν τα υπολογιστικά πακέτα ALDEP και CRAFT 18

Σχεδιασμός batch συστήματος Στον εξαρχής λεπτομερή σχεδιασμό ή /και ανασχεδιασμό διατάξεων διαδικασίας περιλαμβάνονται τρία βασικά βήματα: 1. Συλλογή των απαραίτητων στοιχείων 2. Δημιουργία ενός block plan (προσέγγιση του χωροταξικού σχεδίου με βάση μοναδιαία block units) 3. Κατασκευή του τελικού αναλυτικού σχεδίου 19

Συλλογή στοιχείων Ας θεωρήσουμε το παράδειγμα της εταιρίας Longhorn Machine που κατασκευάζει μια μεγάλη ποικιλία μικρών μεταλλικών εξαρτημάτων γενικού εξοπλισμού Μια κύρια βάρδια 26 εργατών και μια συμπληρωματική 6 εργατών λειτουργούν τα 32 μηχανήματα της Στηνπαρούσαφάσηηαπόδοσητηςδιάταξηςτηςεγκατάστασηςτης δεν κρίνεται ικανοποιητική και για αυτό σκέφτεται να την ανασχεδιάσει Τρία είδη πληροφοριών είναι απαραίτητα για να ξεκινήσει ο ανασχεδιασμός: απαιτούμενος χώρος ανά κέντρο οικονομικής δραστηριότητας σε αντιπαραβολή με τον διατιθέμενο χώρο και η αναγκαία εγγύτητα και προσβασιμότητα μεταξύ τους 20

Συλλογή στοιχείων Απαιτήσεις χώρου: Η εταιρία έχει ομαδοποιήσει τις λειτουργίες της σε 6 διαφορετικά τμήματα: φρέζες, NC εξοπλισμός, μεταφορές και παραλαβές, τρυπάνια, αποθήκη εργαλείων και επίβλεψη Οι ακριβείς απαιτήσεις σε εμβαδόν κάθε τμήματος (σε τετραγωνικά πόδια) έχουν ως εξής: Τμήμα Απαιτούμενο εμβαδόν 1. Φρέζες 1.000 2. NC εξοπλισμός 950 3. Μεταφορές και παραλαβές 750 4. Τρυπάνια 1.200 5. Αποθήκη εργαλείων 800 6. Επίβλεψη 700 Σύνολο: 5.400 21

Συλλογή στοιχείων Διαθέσιμος χώρος: Ένα block plan κατανέμει χώρο και δείχνει την τοποθέτηση κάθε κέντρου Ο διαθέσιμος χώρος της παραγωγικής μονάδας της Longhorn Machine είναι 90x60 πόδια ή 5.400 τετραγωνικά πόδια Ο σχεδιαστής θα μπορούσε να ξεκινήσει τον σχεδιασμό διαιρώντας το συνολικό εμβαδόν σε 6 ίσα blocks, παρόλο που το τμήμα επίβλεψης χρειάζεται μόνο 700 τ.π. και τα τρυπάνια 1.200 τ.π. Η προσέγγιση αυτή των ίσων δομικών τετραγώνων, όπως παρουσιάζεται στο Σχήμα, είναι αρκετή για το ξεκίνημα Στην συνέχεια σε κάποια τμήματα εκχωρούνται μεγαλύτερα blocks από ότι σε κάποια άλλα μικρότερα τμήματα 22

Συλλογή στοιχείων 23 60 in 14167mm 14167mm 14167mm

Συλλογή στοιχείων Αναγκαία εγγύτητα και προσβασιμότητα τμημάτων μεταξύ τους: Ο σχεδιαστής χρειάζεται επίσης να γνωρίζει ποια κέντρα πρέπει να βρίσκονται κοντά το ένα στο άλλο Η θέση των κέντρων καθορίζεται από τον αριθμό των διακινήσεων ανάμεσα στα κέντρα και διάφορους ποιοτικούς παράγοντες Ακολούθως δίνεται η μήτρα διακινήσεων της εταιρίας Longhorn Machine, που δίνει τον αριθμό των διακινήσεων ανά ημέρα ανάμεσα σε κάθε ζευγάρι τμημάτων της παραγωγικής μονάδας Ο αριθμός των διακινήσεων εκτιμάται με στατιστική επεξεργασία των production routings και παραγγελιών ή σχετικές ερωτήσεις εποπτών και μεταφορέων υλικών Η μήτρα διακινήσεων περιλαμβάνει τις κινήσεις ανάμεσα σε δυο τμήματα, και στις δυο κατευθύνσεις, και πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για το ποια τμήματα είναι πλέον συμφέρον να βρίσκονται κοντά 24

Συλλογή στοιχείων Όπως φαίνεται και από τον ακόλουθο πίνακα ο μεγαλύτερος αριθμός διακινήσεων λαμβάνει χώρα ανάμεσα στα τμήματα 3 και 6 (90 διακινήσεις την ημέρα), ακολουθούμενος από 1 και 6 (80 διακινήσεις την ημέρα) Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, ο σχεδιαστήςοφείλεινα τοποθετήσει το τμήμα 6 κοντά στα 1 και 3, πράγμα που δεν συμβαίνει στον τρέχον σχεδιασμό Τμήμα 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. Φρέζες --- 20 20 80 2. NC εξοπλισμός --- 10 75 3. Μεταφορές και παραλαβές --- 15 90 4. Τρυπάνια --- 70 5. Αποθήκη εργαλείων --- 6. Επίβλεψη --- 25

Συλλογή στοιχείων Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο Χάρτης Συσχετίσεων (REL chart), που αντικατοπτρίζει τις ποιοτικής φύσεως κρίσεις διευθυντών και υπαλλήλων της επιχείρησης Χάρτης συσχετίσεων για Longhorn Machine - Οι συμβολισμοί που χρησιμοποιούνται είναι: Α: εντελώς απαραίτητο δυο τμήματα να βρίσκονται δίπλα Ε: ιδιαίτερα σημαντικό Ι: σημαντικό Ο: μέτρια απόσταση ανάμεσα σε δυο τμήματα επιθυμητή U: αδιάφορη η θέση δυο τμημάτων Χ: ανεπιθύμητη η εγγύτητα δυο τμημάτων Εκτός από τον χαρακτηρισμό της αναγκαιότητας εγγύτητας των διαφόρων τμημάτων, μέσα σε παρενθέσεις σημειώνονται και οι επεξηγήσεις τους, ως εξής: 1: Διακίνηση υλικών 2: Κοινό προσωπικό 3: Ευκολία επίβλεψης 4: Χρησιμοποίηση χώρου 5: Θόρυβος 6: Στάση υπαλλήλων Τμήμα 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. Φρέζες --- Ε (3,1) U I (2,1) U A (1) 2. NC εξοπλισμός --- Ο (1) U E (1) I (6) 3. Μεταφορές και παραλαβές --- O (1) U A (1) 4. Τρυπάνια --- E (1) X (5) 5. Αποθήκη εργαλείων --- U 6. Επίβλεψη --- 26

Συλλογή στοιχείων Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, το πλεονέκτημα των Χαρτών Συσχετίσεως είναι ότι οι διευθυντές μπορούν να λάβουν υπόψη περισσότερους από έναν παράγοντες απόδοσης ταυτόχρονα, σε αντίθεση με τις μήτρες διακινήσεων που δίνουν έμφαση αποκλειστικά στο κόστος διακίνησης και περισυλλογής αποθέματος υλικών Για παράδειγμα, θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό τα τμήματα 1 και 2 να βρίσκονται πλάι το ένα στο άλλο, λόγω και της συχνής διακίνησης υλικών από το ένα στο άλλο, αλλά και προκειμένου να διευκολύνεται η επίβλεψη σε αυτά 27

Συλλογή στοιχείων Συμπληρωματικοί παράγοντες: Τα στοιχεία που συλλέγονται για την Longhorn Machine περιλαμβάνουν ακόμα πληροφορίες σχετικά με την απόλυτη θέση των τμημάτων μέσα στην εγκατάσταση: Το τμήμα μεταφορών και παραλαβών (τμήμα 3) πρέπει να παραμείνει εκεί που είναι, ώστε να είναι ακριβώς μπροστά στη ράμπα εκφόρτωσης Τα τρυπάνια (τμήμα 4) δεν μπορούν να μετακινηθούν, λόγω του απαγορευτικά υψηλού κόστους της μεταφοράς τους Τα επίπεδα θορύβου και οι πιθανές προτιμήσεις της διεύθυνσης είναι άλλοι πιθανοί παράγοντες αυστηρού καθορισμού της απόλυτης θέσεως των τμημάτων της εγκατάστασης, που οι μήτρες διακινήσεων και χάρτες συσχετίσεων δεν μπορούν να αναπαραστήσουν, γιατί δίνουν μόνο σχετικές θέσεις τμημάτων Επομένως, προκειμένου ο αναλυτής να εξασφαλίσει ότι δεν θα ξεχάσει νατιςλάβειυπόψητου, πρέπει να τις γράψει ξεχωριστά 28

Δημιουργία block-plan Το επόμενο βήμα στον αναλυτικό σχεδιασμό αποτελεί η δημιουργία ενός block plan που ικανοποιεί κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις απαιτήσεις χώρου και τα κριτήρια απόδοσης που έχουν τεθεί στην αρχή της διαδικασίας Ο πιο στοιχειώδης τρόπος για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο είναι η μέθοδος δοκιμής και λάθους, που, όμως, δεν μπορεί να εγγυηθεί την επίτευξη της βέλτιστης ή μιας έστω σχετικά καλής λύσης Προσπαθώντας να εφαρμόσουμε κάτι τέτοιο για την περίπτωση της Longhorn Machine ακολουθούμε την εξής συλλογιστική πορεία: Θεωρούμε ότι πρέπει να βρίσκονται κοντά μόνο τα τμήματα εκείνα που παρουσιάζουν πάνω από 70 διακινήσεις ημερησίως, δηλαδή τα τμήματα (α) 3 και 6, (β) 1 και 6, (γ) 2 και 5, (δ) 4 και 5, ενώ (ε) τα τμήματα 3 και 4 πρέπει να παραμείνουν όπου ήδη βρίσκονται, λόγω των συμπληρωματικών παραγόντων που αναφέρθηκαν παραπάνω 29

Δημιουργία block-plan Αν μετά από έναν λογικό αριθμό από απόπειρες δεν βρίσκεται τρόπος για να ικανοποιηθούν ταυτόχρονα και οι 5 παραπάνω απαιτήσεις, 1 από αυτές πρέπει να εγκαταλειφθεί Αν πάλι μπορούν να ικανοποιηθούν και οι 5 χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, τότε πρέπει να προστεθούν μερικές ακόμα, όπως θα συνέβαινε για παράδειγμα αν ο αριθμός διακινήσεων που λαμβανόταν υπόψη κατέβαινε κάτω από 70 Ένα block plan που να ικανοποιεί και τις 5 παραπάνω απαιτήσεις παρουσιάζεται στο ακόλουθο σχήμα Βρέθηκε ξεκινώντας από τα τμήματα 3 και 4 που παρέμειναν στις τωρινέςτουςθέσεις Αφού το 6 πρέπει να τοποθετηθεί κοντά στο 3, τοποθετείται στην νοτιοανατολική γωνία της εγκατάστασης Αφού το 1 με την σειρά του πρέπει να τοποθετηθεί δίπλα στο 6, τοποθετείται στην εναπομένουσα θέση Η συλλογιστική διαδικασία συνεχίζεται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο 30

Δημιουργία block-plan 31 60 in 14167mm 14167mm 14167mm

Δημιουργία block-plan Στην περίπτωση που οι σχετικές τοποθεσίες είναι πολύ σημαντικές για τον αποτελεσματικό χειρισμό, την εύκολη περισυλλογή αποθεμάτων υλικών και την καλή επικοινωνία των διαφόρων τμημάτων, η μέθοδος φόρτωσης απόστασης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την σύγκριση εναλλακτικών block plans Οι φορτώσεις δεν είναι τίποτα άλλο παρά οι αριθμοί που σημειώνονται στην μήτρα διακινήσεων Κάθε φόρτωση αναφέρεται στις μετακινούμενες ποσότητες ανάμεσα σε δυο συγκεκριμένα τμήματα, ενώ η απόσταση (πραγματική, ευκλείδεια ή rectilinear) μεταξύ τους αντιστοίχως υπολογίζεται από το block plan που αξιολογείται Χάριν παραδείγματος στην συνέχεια αξιολογείται το πόσο καλύτερο είναι το προτεινόμενο block plan απότοτρέχονblock plan Σαν μέτρο της απόστασης χρησιμοποιείται η rectilinear απόσταση 32

Δημιουργία block-plan Τμήματα Διακινήσεις Rectilinear απόσταση - τρέχον block plan Συνολικός βαθμός σε τρέχον block plan (ld) Rectilinear απόσταση σε τρέχον block plan Συνολικός βαθμός σε τρέχον block plan (ld) 1,2 20 3 60 1 20 1,4 20 2 40 1 20 1,6 80 2 160 1 80 2,3 10 2 20 3 30 2,5 75 2 150 1 75 3,4 15 1 15 1 15 3,6 90 3 270 1 90 4,5 70 1 70 1 70 ld=785 ld=400 33

Τελικό αναλυτικό σχέδιο Με βάση το block plan και τις πραγματικές απαιτήσεις σε χώρο των πόρων τμημάτων, δημιουργείται το τελικό αναλυτικό σχέδιο Αυτό αποτελεί κυρίως αντικείμενο αρχιτεκτονικών μελετών, που λαμβάνουν ως προαπαιτούμενο τη σχετική θέση των τμημάτων που δίνει το block plan Το τελικό σχέδιο λαμβάνει υπόψη του περιορισμούς χώρου και εγκαταστάσεων (π.χ., κολώνες στήριξης, τοίχοι, λοιπά δομικά στοιχεία) 34