ΑΝΑΛΤΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΗΑ

ΑΝΑΛΤΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΗΑ ΓΖΜΟΤ HΛΗΓΑ Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα Ζιείαο ηα πλαίζια ηος σεδίος Γπάζηρ: «Δπάζειρ κοινωνικήρ ένηαξηρ εςάλωηων ομάδων Δήμος Ήλιδαρ» Αλαπηπμηαθή χκπξαμε: Γίθηπν ζπλεξγαζίαο Ήιηδαο γηα ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο θαη ηελ πξννπηηθή απαζρφιεζεο ησλ ΡΟΜΑ Ilida Colaboration Network for Roma Improvement IliCoN-R ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ 2012

ΔΗΑΓΧΓΖ... 4 1. ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΗΑ ΤΛΟΠΟΗΖΖ ΣΖ ΜΔΛΔΣΖ... 5 1.1. Γεπηεξνγελήο αλάιπζε... 5 1.1.1. Φάζειρ διεξαγωγήρ δεςηεπογενούρ μελέηηρ... 5 1.1.2. Μεθοδολογικέρ παπαηηπήζειρ... 8 1.2. Έξεπλα ζε θνξείο... 9 ΜΔΡΟ Α: ΒΑΗΚΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΣΟΠΗΚΖ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΗΑ... 10 2. ΠΛΖΘΤΜΗΑΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΣΖ ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ... 10 2.1. Καηαλνκή ηνπ πιεζπζκνχ αλά δήκν ηεο Π.Δ. Ζιείαο... 10 2.2. Πιεζπζκηαθέο κεηαβνιέο κεηαμχ ησλ απνγξαθψλ... 12 3. ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΔΠΗΠΔΓΟ ΣΟΤ ΠΛΖΘΤΜΟΤ... 17 4. ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΗΑ... 18 4.1. Πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο... 18 4.1.1. Βαζικοί δείκηερ αγοπάρ επγαζίαρ... 18 4.1.2. Δπγαηικό Γςναμικό... 20 4.1.3. Απαζσόληζη... 21 4.1.4. Ανεπγία... 23 4.2. Π.Δ. Ζιείαο... 27 4.2.1. Βαζικοί δείκηερ αγοπάρ επγαζίαρ... 27 4.2.2. Απαζσόληζη... 30 4.3. Γήκνο Ήιηδαο... 33 4.3.1. Βαζικοί δείκηερ αγοπάρ επγαζίαρ... 33 4.3.2. Απαζσόληζη... 35 4.3.3. Δπγαηικό Γςναμικό... 36 4.3.4. Ανεπγία... 37 5. ΒΑΗΚΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΜΔΓΔΘΖ ΣΖ ΠΔΡΗΟΥΖ ΠΑΡΔΜΒΑΖ... 38 5.1. Ζ ζέζε ηεο Π.Δ. Ζιείαο ζε ζρέζε κε ηηο αληίζηνηρεο δηνηθεηηθέο δηαηξέζεηο ηεο ρψξαο θαη ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο... 38 5.2. Βαζηθά νηθνλνκηθά κεγέζε θαη δείθηεο... 41 5.3. Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ θαη θαηά θεθαιή Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ... 42 6. ΣΟΜΔΑΚΖ ΓΗΑΡΘΡΧΖ ΣΟΤ ΠΑΡΑΓΟΜΔΝΟΤ ΠΡΟΨΟΝΣΟ... 45 6.1. Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα Ζιείαο... 45 6.1.1. Ππωηογενήρ ηομέαρ... 45 6.1.2. Γεςηεπογενήρ ηομέαρ... 49 6.1.3. Σπιηογενήρ ηομέαρ... 53 6.1.4. Ακαθάπιζηη πποζηιθέμενη αξία ανά ηομέα οικονομικήρ δπαζηηπιόηηηαρ... 60 6.2. Γήκνο Ήιηδαο... 61 6.2.1. Ππωηογενήρ ηομέαρ... 61 6.2.2. Γεςηεπογενήρ ηομέαρ... 66 6.2.3. Σπιηογενήρ ηομέαρ... 66 7. ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΟΣΖΣΑ... 68 7.1. Μεηξψν Δπηρεηξήζεσλ ΔΛ.ΣΑΣ. Π.Δ. Ζιείαο (αξηζκφο, δξαζηεξηφηεηα, θχθινο εξγαζηψλ, απαζρφιεζε)... 68 7.2. Μεηξψν Δπηρεηξήζεσλ ΔΛ.ΣΑΣ. Αξηζκφο επηρεηξήζεσλ ζην Γήκν... 73 7.3. Μεηξψν Δπηρεηξήζεσλ Δπηκειεηεξίνπ Ζιείαο (αξηζκφο, δξαζηεξηφηεηα, εγγξαθέοδηαγξαθέο)... 75 7.4. Δπηρεηξήζεηο θαηά ηάμεηο κεγέζνπο απαζρφιεζεο... 76 7.5. ηνηρεία δεκνζηεπκέλσλ ηζνινγηζκψλ (Οηθνλνκηθή ρξήζε 2008)... 77 2

8. ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΖ ΣΑΤΣΟΣΖΣΑ ΣΖ ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ... 80 8.1. Αλαπηπμηαθή θπζηνγλσκία Γήκνπ Ήιηδαο... 80 9. ΓΤΝΑΜΗΚΟΗ ΚΛΑΓΟΗ ΣΖ ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ... 85 10. ΔΗΓΗΚΔ ΠΛΖΘΤΜΗΑΚΔ ΟΜΑΓΔ ΚΑΗ ΣΟΗΥΔΗΑ ΓΗΑ ΣΖΝ ΑΠΑΥΟΛΖΗΜΟΣΖΣΑ ΑΤΣΧΝ 92 10.1. Άηνκα κε ζξεζθεπηηθέο θαη πνιηηηζκηθέο ηδηαηηεξφηεηεο ROM... 92 11. ΠΟΛΗΣΗΚΔ ΓΗΑ ΣΖΝ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΚΑΗ ΣΟΠΗΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ... 98 11.1. Τθηζηάκελν πιαίζην ζηξαηεγηθήο γηα ηελ πεξηθεξεηαθή θαη ηνπηθή αλάπηπμε... 98 11.2. Δ.Π. Αλάπηπμε Αλζξψπηλνπ Γπλακηθνχ... 102 11.3. Δ.Π. Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα... 107 11.4. Δθαξκνγή ηεο πξνζέγγηζεο LEADER... 110 11.5. Αλαπηπμηαθφο Νφκνο 3908/2011... 112 12. ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΑ ΚΑΗ ΓΤΝΑΣΟΣΖΣΔ ΣΖ ΠΔΡΗΟΥΖ ΠΑΡΔΜΒΑΖ... 114 12.1. Πξνβιήκαηα θαη αλάγθεο ηεο πεξηνρήο παξέκβαζεο... 114 12.2. Πιενλεθηήκαηα θαη δπλαηφηεηεο ηεο πεξηνρήο παξέκβαζεο... 116 ΜΔΡΟ Β: ΣΔΚΜΖΡΗΧΖ ΠΡΟΣΔΗΝΟΜΔΝΖ ΠΑΡΔΜΒΑΖ... 117 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ... 121 3

ΔΗΑΓΧΓΖ Αληηθείκελν ηεο παξνχζαο κειέηεο είλαη ε αλάιπζε ηεο ηνπηθήο αγνξάο εξγαζίαο ζηελ πεξηνρή ηνπ Γήκνπ Ήιηδαο. Ζ κειέηε εθπνλήζεθε ζηα πιαίζηα ηεο πξνεηνηκαζίαο ηνπ ρεδίνπ Γξάζεο ηεο Αλαπηπμηαθήο χκπξαμεο «Γίθηπν ζπλεξγαζίαο Ήιηδαο γηα ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο θαη ηελ πξννπηηθή απαζρφιεζεο ησλ ΡΟΜΑ - Ilida Colaboration Network for Roma Improvement», κε δηαθξηηηθφ ηίηιν IliCoN-R. ηφρνο ηεο κειέηεο είλαη ε αλάδεημε ησλ αλαγθψλ ησλ νκάδσλ ζηφρνπ ηνπ ζρεδίνπ θαη ηεο ππάξρνπζαο ηνπηθήο επηρεηξεκαηηθήο θνηλφηεηαο, θαζψο θαη ησλ ηξφπσλ κε ηνπο νπνίνπο απηέο ζα θαιπθζνχλ. Δπίζεο, αλαδεηθλχνληαη νη αλαπηπμηαθέο δπλαηφηεηεο ηεο πεξηνρήο, πνπ ζα απνηειέζνπλ ηε βάζε γηα ηελ ππνζηήξημε θαη ελίζρπζε λέσλ επηρεηξεκαηηψλ θαη αλάδεημε λέσλ βηψζηκσλ πεδίσλ επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Δπηπιένλ, κέζα απφ ηε κειέηε παξνπζηάδεηαη ε ππάξρνπζα ηνπηθή, πεξηθεξεηαθή ζηξαηεγηθή αλάπηπμεο, φπσο επίζεο ηα ινηπά ηνπηθά ζρέδηα δξάζεο γηα ηελ Απαζρφιεζε, δξάζεηο ηνπ αληίζηνηρνπ ΠΔΠ, παξεκβάζεηο πνπ εληάζζνληαη ζην ΔΠ «Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα» ή άιια Δ.Π. θιπ. Ζ κειέηε βαζίδεηαη ζε δεπηεξνγελή αλάιπζε δεδνκέλσλ απφ ηηο πιένλ έγθπξεο πεγέο θαζψο θαη ζε πιεξνθνξίεο θαη ζηνηρεία πνπ παξείραλ θνξείο ηηο πεξηνρήο κε αξκνδηφηεηεο πνπ άπηνληαη ησλ πξνο δηεξεχλεζε πεδίσλ. Πέξα απφ ηε δηαζθαιηζκέλε εγθπξφηεηα ησλ πεγψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ, βαζηθή επηδίσμε θαηά ηελ εθπφλεζε ηεο κειέηεο είλαη ε άληιεζε θαη αμηνπνίεζε ησλ πιένλ πξφζθαησλ δηαζέζηκσλ ζηνηρείσλ. Δπηπιένλ, ε επηηφπηα έξεπλα ζε θνξείο ηεο πεξηνρήο έδσζε ζηνπο κειεηεηέο ηε δπλαηφηεηα λα θαηαλνήζνπλ επαξθψο ηα πξνβιήκαηα θαη ηηο πξννπηηθέο αλάπηπμεο, επηηπγράλνληαο ηνλ απαηηνχκελν πςειφ βαζκφ εζηίαζεο ζε πεξηνρέο θαη νκάδεο ζηφρνπ, ν νπνίνο δελ παξέρεηαη απφ ηηο επίζεκεο ζηαηηζηηθέο. 4

1. ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΗΑ ΤΛΟΠΟΗΖΖ ΣΖ ΜΔΛΔΣΖ ΑΝΑΛΤΗ ΣΟΠΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΙΑ Ζ παξνχζα κειέηε ζηεξίδεηαη ζηελ αλάιπζε ζηνηρείσλ πνπ αληιήζεθαλ απφ δχν βαζηθέο θαηεγνξίεο πεγψλ: Γεπηεξνγελή δεδνκέλα απφ ηνπο πιένλ έγθπξνπο θνξείο ζε θάζε εξεπλεηηθφ πεδίν. Δπηηφπηα έξεπλα ζε ηνπηθνχο θνξείο. 1.1. Γεπηεξνγελήο αλάιπζε 1.1.1. Φάζεηο δηεμαγσγήο δεπηεξνγελνχο κειέηεο Μηα απφ ηηο κεζφδνπο έξεπλαο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο θνηλσληθέο επηζηήκεο είλαη απηή ηεο δεπηεξνγελνχο αλάιπζεο (Secondary Analysis). Ζ κέζνδνο απηή αλαθέξεηαη ζηελ αμηνπνίεζε πιηθνχ πξνεγνπκέλσλ εξεπλψλ (δεηγκαηνιεπηηθψλ ή απνγξαθηθψλ) θαζψο θαη δεκνζηεπκέλσλ κειεηψλ. ηα πιενλεθηήκαηα ηεο κεζφδνπ, ζηελ πεξίπησζε ησλ θνηλσληθψλ εξεπλψλ, ζπγθαηαιέγνληαη 1 : δπλαηφηεηα γηα ηνλ έιεγρν ησλ εξεπλεηηθψλ ππνζέζεσλ θαη ζεσξηψλ κε πιηθφ πνπ ζπγθεληξψζεθε ζε δηαθνξεηηθέο ρξνληθέο ζηηγκέο θαη ζε δηαθνξεηηθνχο γεσγξαθηθνχο ηφπνπο, δπλαηφηεηα γηα επαιήζεπζε ησλ επξεκάησλ κε ηελ εθαξκνγή ηεο ίδηαο ή δηαθνξεηηθήο ηερληθήο αλάιπζεο. Ζ επαλάιεςε ησλ θνηλσληθψλ εξεπλψλ είλαη πεξηζζφηεξν εθηθηή κε ηε δεπηεξνγελή αλάιπζε παξά κε ηε ζπγθέληξσζε λέσλ δεδνκέλσλ, ε δηεξεχλεζε ηεο αγνξάο εξγαζίαο κε βάζε πιηθφ ην νπνίν θαιχπηεη κηα κεγάιε ρξνληθή πεξίνδν, ε κεηάβαζε απφ ηε ζεσξία ζηελ πξάμε γηα ηε ζεκειίσζε δηαθφξσλ κέηξσλ πνιηηηθήο είλαη επθνιφηεξε κε ηε δεπηεξνγελή αλάιπζε. Γηα ηελ πξνζέγγηζε ηεο θαηαγξαθήο ησλ ηάζεσλ θαη ησλ αλαγθψλ ηεο αγνξάο εξγαζίαο ζρεδηάζζεθε έλα εξεπλεηηθφ κνληέιν ην νπνίν απνηειείηαη απφ πέληε (5) δηαδνρηθέο θάζεηο θαη νη νπνίεο παξνπζηάδνληαη ζην γξάθεκα πνπ αθνινπζεί: 1 Δ.Κ.Κ.Δ. «Η Κοινωνική Έπεςνα ζηην Δλλάδα ζήμεπα» (1993) 5

Φάζε 1ε: Πξνδηαγξαθέο έξεπλαο Φάζε 2ε: Γεληθνί νξηζκνί Φάζε 3ε: πγθέληξσζε βηβιηνγξαθίαο & ζπιινγή ζηνηρείσλ Φάζε 4ε: Αλάιπζε ζηνηρείσλ Φάζε 5ε: χλζεζε ΦΑΖ 1: Πξνδηαγξαθέο θνπφο ηεο θάζεο απηήο είλαη ν πξνζδηνξηζκφο ησλ πξνδηαγξαθψλ ηεο έξεπλαο. ε πην εηδηθφ πιαίζην, πξνζδηνξίδεηαη: ηφρνο ηεο κειέηεο: είλαη ε αλάδεημε ησλ αλαγθψλ ησλ νκάδσλ ζηφρνπ ηνπ ζρεδίνπ θαη ηεο ππάξρνπζαο ηνπηθήο επηρεηξεκαηηθήο θνηλφηεηαο, θαζψο θαη ησλ ηξφπσλ κε ηνπο νπνίνπο απηέο ζα θαιπθζνχλ. Δπίζεο, αλαδεηθλχνληαη νη αλαπηπμηαθέο δπλαηφηεηεο ηεο πεξηνρήο, πνπ ζα απνηειέζνπλ ηε βάζε γηα ηελ ππνζηήξημε θαη ελίζρπζε λέσλ επηρεηξεκαηηψλ θαη αλάδεημε λέσλ βηψζηκσλ πεδίσλ επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Σξφπνο παξνπζίαζεο ησλ ζπιιερζέλησλ ζηνηρείσλ: ηα πξνζήθνληα ζηνηρεία, επεμεξγάδνληαη θαη παξνπζηάδνληαη ηφζν δηαγξακκαηηθά φζν θαη ζε κνξθή πηλάθσλ πξνθεηκέλνπ λα απνηππσζνχλ φζν ην δπλαηφ θαιχηεξα νη ηάζεηο ησλ εμεηαδφκελσλ κεγεζψλ [π.ρ. δείθηεο νηθνλνκίαο, αλεξγία, απαζρφιεζε θ.ιπ.] θαη λα γίλνληαη πην θαηαλνεηά ζηνλ αλαγλψζηε. Σα ζηνηρεία πνπ ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη αθνξνχλ ζηελ απνηχπσζε ηεο αγνξάο εξγαζίαο θαη ηεο νηθνλνκίαο είλαη ηα πιένλ επίθαηξα ηφζν ζε ηνπηθφ φζν θαη ζε εζληθφ επίπεδν. Ζ επηινγή ησλ θαηάιιεισλ ζηνηρείσλ απφ ην πιήζνο ησλ επίζεκσλ δηαζέζηκσλ πξαγκαηνπνηείηαη κε βάζε ηελ εγθπξφηεηα θαη ηελ αθξίβεηα ηνπο, ηελ αμηνπνίεζε ηνπο απφ επηζήκνπο θνξείο εθπφλεζεο κειεηψλ θαη εθζέζεσλ θαζψο θαη ηεο ζπρλφηεηαο επηθαηξνπνίεζήο ηνπο. ΦΑΖ 2 : Γεληθνί νξηζκνί θνπφο ηεο θάζεο απηήο είλαη ε απνηχπσζε ησλ ζηνηρείσλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ βαζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο ηνπηθήο αγνξάο εξγαζίαο θαη ησλ αλαγθψλ ησλ νκάδσλ ζηφρνπ. Δηδηθφηεξα: Καηαγξαθή θαη εμέηαζε ησλ βαζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο 6

δνκήο ηεο απαζρφιεζεο, Πξνζδηνξηζκφο ησλ παξαγφλησλ πνπ επεξεάδνπλ ηε δηάξζξσζε ηεο απαζρφιεζεο θαη ηεο αλεξγίαο θαζψο θαη δεκνγξαθηθά, πιεζπζκηαθά θαη άιια νηθνλνκηθά ζηνηρεία, ηα νπνία απνηππψλνπλ ηελ γεληθή θνηλσληθν-νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηεο πεξηνρήο κειέηεο. ΦΑΖ 3 : πιινγή ζηνηρείσλ θνπφο ηεο θάζεο απηήο είλαη ε ζπιινγή ησλ ζηνηρείσλ, ηα νπνία είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ ζσζηή απνηίκεζε ηεο θαηάζηαζεο ηεο ηνπηθήο αγνξάο εξγαζίαο. Γηα ηελ ζπγθέληξσζε ζηνηρείσλ πξαγκαηνπνηήζεθε: Απνγξαθή θαη ζηε ζπλέρεηα επηινγή ησλ θνξέσλ πνπ δεκνζηεχνπλ ζηνηρεία θαη κειέηεο πνπ αθνξνχλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο, ζηελ νηθνλνκία, ζηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα θαζψο θαη ζηηο αλάγθεο ησλ νκάδσλ ζηφρνπ. ηελ επηινγή αμηνινγήζεθαλ ε ζπρλφηεηα κε ηελ νπνία δεκνζηεχνπλ ζηνηρεία, ε αμηνπηζηία ηνπο θαη άιια ραξαθηεξηζηηθά. Δθηεηακέλε έξεπλα γξαθείνπ [Desk Research], κε ζηφρν ηε ζπγθέληξσζε παξεκθεξνχο πιηθνχ φπσο ζρεηηθέο κειέηεο θαη δηαζέζηκα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πνπ ζπιιέρζεθαλ απφ ηελ Διιεληθή ηαηηζηηθή Αξρή (ΔΛΣΑΣ), ηελ Eurostat, ηνλ ΟΑΔΓ θαη άιιεο πεγέο. ΦΑΖ 4 : Αλάιπζε θνπφο ηεο θάζεο απηήο είλαη ε αλάιπζε ησλ ζηνηρείσλ πνπ ζπγθεληξσζήθαλ κε ζηφρν ην πξνζδηνξηζκφ ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο ηνπηθήο αγνξάο εξγαζίαο. πγθεθξηκέλα, ζηε θάζε απηή γίλεηαη ε αλάιπζε ηεο ππάξρνπζαο θαηάζηαζεο ηεο ηνπηθήο νηθνλνκίαο, ηεο δήηεζεο θαη ηεο πξνζθνξάο εξγαζίαο, θαζψο θαη ησλ αλαγθψλ ησλ νκάδσλ ζηφρνπ. ΦΑΖ 5 : χλζεζε ηε θάζε ηεο ζχλζεζεο θαηαγξάθνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο αμηνιφγεζεο γηα θάζε ελφηεηα ηεο έξεπλαο, επηθεληξψλνληαο ζηα ζεκεία εθείλα πνπ είλαη ζεκαληηθά θαη ελδεηθηηθά ηεο θαηάζηαζεο πνπ επηθξαηεί ζηελ ηνπηθή αγνξά εξγαζίαο. Βαζηθέο πήγεο κειέηεο θνπφο ηεο κειέηεο είλαη φρη κφλν λα παξνπζηάζεη ηα πνζνηηθά κεγέζε αιιά θαη λα αλαδείμεη ηε δηαρξνληθή ηνπο ηάζε. Δπηπξφζζεηα, ηα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο πξνζεγγίδνληαη ζε ζπλάξηεζε κε ηα δεκνγξαθηθά θαη ηα θνηλσληθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο ππφ κειέηε πεξηνρήο θαζψο νη πιεζπζκηαθέο κεηαβνιέο, νη νηθνλνκηθνί θαη θνηλσληθνί δείθηεο θαη ινηπά ζηνηρεία πνπ ζπκβάιινπλ θαζνξηζηηθά ζηε δηακφξθσζε ησλ ηδηαίηεξσλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο αγνξάο εξγαζίαο. Έηζη, ε εμέιημε ζε ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο θαη ζε ζπγθεθξηκέλνπο θιάδνπο ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο παξέρεη ζεκαληηθή πιεξνθφξεζε 7

γηα ηηο κεηαβνιέο ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ηηο δπλαηφηεηεο απαζρφιεζεο ησλ νκάδσλ ζηφρνπ. Ζ πιεξνθφξεζε βαζίδεηαη ζηηο εμήο πεγέο: Γεκνζηεπκέλα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ δεηγκαηνιεπηηθή Έξεπλα Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ (Δ.Δ.Γ.) θαη ηηο Απνγξαθέο ηεο Διιεληθήο ηαηηζηηθήο Αξρήο. Δπίζεο, ε ΔΛΣΑΣ απνηειεί βαζηθή πεγή άληιεζεο δεδνκέλσλ πνπ αθνξνχλ ζηηο επηρεηξήζεηο, ζηνπο θιάδνπο παξαγσγήο, ζην Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ θ.α.. Γεκνζηεπκέλα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ζηε βάζε δεδνκέλσλ ηεο EUROSTAT, ηα νπνία αθνξνχλ απνηειέζκαηα ησλ αληίζηνηρσλ Δξεπλψλ Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ ησλ θξαηψλ ηεο Δ.Δ., νηθνλνκηθά κεγέζε ησλ θξαηψλ κειψλ (π.ρ. θαηά θεθαιήλ ΑΔΠ) θ.α.. Γεκνζηεπκέλα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία θαη αλαιχζεηο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζε εθδφζεηο θνξέσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηα εξεπλεηηθά πεδία ηεο κειέηεο, κε ζθνπφ ηελ αλάιπζε ησλ δεκνγξαθηθψλ, θνηλσληθννηθνλνκηθψλ θαη αλαπηπμηαθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο πεξηνρήο θαη ησλ νκάδσλ ζηφρνπ. Γεκνζηεπκέλα ζηνηρεία απφ δεκφζηνπο θνξείο φπσο ππνπξγεία, νξγαληζκνί ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, ν ΟΑΔΓ θαη άιιεο δεκφζηεο ππεξεζίεο θαζψο θαη ζηνηρεία πνπ εθδφζεθαλ θαηφπηλ αηηήκαηνο εηδηθά γηα ηνπο ζθνπνχο ηεο παξνχζαο κειέηεο. 1.1.2. Μεζνδνινγηθέο παξαηεξήζεηο Δλ ζπλέρεηα επηζεκαίλνληαη νξηζκέλεο κεζνδνινγηθέο παξαηεξήζεηο αλαθνξηθά κε ηα ζηνηρεία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ θαη ηε δηαζεζηκφηεηα απηψλ. Αλαιπηηθά: Σα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο ζε επίπεδν Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο ή/θαη Γήκνπ βαζίδνληαη ζηελ Απνγξαθή 2001 ηεο ΔΛΣΑΣ θαη είλαη ηα πιένλ πξφζθαηα δηαζέζηκα ζηνηρεία θαηά ηελ πεξίνδν εθπφλεζεο ηεο κειέηεο. Σα ζηνηρεία ηεο Απνγξαθήο 2011 πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ παξνχζα κειέηε αθνξνχλ ζην πιήζνο ησλ κφληκσλ θαηνίθσλ αλά Γήκν. Αλαιπηηθά ζηνηρεία ηεο Απνγξαθήο 2011 δελ είλαη δηαζέζηκα θαηά ηελ πεξίνδν εθπφλεζεο ηεο κειέηεο. ηα πιαίζηα ηεο κειέηεο παξνπζηάδνληαη ζηνηρεία ηεο αγνξάο εξγαζίαο ζε επίπεδν Πεξηθέξεηαο, ηα νπνία είλαη πεξηζζφηεξν πξφζθαηα απφ ηα αληίζηνηρα ζε επίπεδν Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο ή/θαη Γήκνπ θαη βαζίδνληαη ζηελ ηξηκεληαία Έξεπλα Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ [ΔΔΓ] ηεο ΔΛΣΑΣ. Ζ Έξεπλα Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ (ΔΔΓ) δηεμάγεηαη ζε φιεο ηηο ρψξεο κέιε ηεο 8

Δπξσπατθήο Έλσζεο, δίλνληαο ηε δπλαηφηεηα γηα πξαγκαηνπνίεζε ζπγθξίζεσλ κεηαμχ ησλ ρσξψλ. Ζ ζπγθξηζηκφηεηα κεηαμχ ησλ ρσξψλ είλαη πςειή θαη έρεη επηηεπρζεί κε θαλνληζκνχο δηαζθαιίδνπλ ηελ ελαξκφληζε ησλ ελλνηψλ, ησλ νξηζκψλ θαη ησλ κεζνδνινγηψλ γηα φια ηα θξάηε κέιε ηεο Δ.Δ.. Ο βαζκφο ζπγθξηζηκφηεηαο ησλ απνηειεζκάησλ ηεο ΔΔ Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ εμαζθαιίδεηαη απφ: i. ηελ θαηαγξαθή ηεο ίδηαο γθάκαο ραξαθηεξηζηηθψλ ζε θάζε ρψξα ii. iii. iv. ηε ζηελή αληηζηνηρία κεηαμχ ηεο ιίζηαο εξσηήζεσλ ηεο Δ.Δ. θαη ησλ εξσηήζεσλ ησλ εζληθψλ εξσηεκαηνινγίσλ ηε ρξήζε ησλ ίδησλ νξηζκψλ γηα φιεο ηηο ρψξεο ηε ρξήζε θνηλψλ ηαμηλνκήζεσλ (π.ρ. NACE γηα ηελ νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα) v. ηελ επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ ζε θεληξηθφ επίπεδν απφ ηελ ίδηα ηε Eurostat (γηα ηα ζηνηρεία πνπ δεκνζηεχεη). Ζ ηαηηζηηθή Σαμηλφκεζε ησλ Κιάδσλ Οηθνλνκηθήο Γξαζηεξηφηεηαο (ΣΑΚΟΓ) είλαη ε ζηαηηζηηθή θσδηθνπνίεζε πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ ζηαηηζηηθή ηαμηλφκεζε ησλ θιάδσλ νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Γηα ηελ ηαμηλφκεζε απηή ιακβάλνληαη ππφςε δηάθνξνη ζπληειεζηέο, φπσο ν ηχπνο ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο ή ησλ εξγαζηψλ πνπ εθηεινχληαη, νη θπξηφηεξεο πξψηεο χιεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη, ν πξννξηζκφο ησλ αγαζψλ πνπ παξάγνληαη θ.ιπ. Ζ θαηεγνξηνπνίεζε απηή κπνξεί λα είλαη κνλνςήθηα, ζηελ νπνία αλήθνπλ νη γεληθέο θαηεγνξίεο θιάδσλ νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, κέρξη ηεηξαςήθηα, ζηελ νπνία αλήθνπλ νη πην αλαιπηηθέο θαηεγνξίεο. Απφ ην πξψην ηξίκελν ηνπ έηνπο 2008, ε ηαμηλφκεζε ησλ θιάδσλ νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο γίλεηαη ζχκθσλα κε ηελ λέα ζηαηηζηηθή ηαμηλφκεζε ΣΑΚΟΓ 2008 ε νπνία είλαη ηαπηφζεκε, ζε επίπεδν ηξηςήθηαο ηαμηλφκεζεο, κε ηελ ηαμηλφκεζε NACE Rev.2 (Δπξσπατθή Σαμηλφκεζε ησλ Οηθνλνκηθψλ Γξαζηεξηνηήησλ). 1.2. Έξεπλα ζε θνξείο Ζ έξεπλα αθνξά ζε ζπλαληήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ κεηαμχ ηεο νκάδαο εξγαζίαο θαη ζηειερψλ απφ θνξείο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηελ πεξηνρή κειέηεο ζε πεδία ζρεηηθά κε ην αληηθείκελν ηεο παξνχζαο κειέηεο. Οη ζπδεηήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ έδσζαλ ηε δπλαηφηεηα ζηελ νκάδα εξγαζίαο λα πεξηγξάςεη κε ζαθήλεηα πξνβιήκαηα θαη πξννπηηθέο, εζηηάδνληαο ζε ζπγθεθξηκέλεο νκάδεο ζηφρνπ, γεσγξαθηθέο πεξηνρέο θαη θιάδνπο, ζε επίπεδν αλάιπζεο ην νπνίν δελ είλαη δηαζέζηκν ζηηο επίζεκεο ζηαηηζηηθέο. 9

ΜΔΡΟ Α: ΒΑΗΚΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΣΟΠΗΚΖ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΗΑ 2. ΠΛΖΘΤΜΗΑΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΣΖ ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ 2.1. Καηαλνκή ηνπ πιεζπζκνχ αλά δήκν ηεο Π.Δ. Ζιείαο Με ηελ ςήθηζε ηνπ λφκνπ 3852/2010 «Νέα Απσιηεκηονική ηηρ Αςηοδιοίκηζηρ και ηηρ Αποκενηπωμένηρ Γιοίκηζηρ Ππόγπαμμα Καλλικπάηηρ», ε δηνηθεηηθή δηαίξεζε ηνπ λνκνχ Ζιείαο απφ 1/1/2011 κεηαβάιιεηαη δεκηνπξγψληαο λέεο πξννπηηθέο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο γηα ηνπο ππφ ζχζηαζε δήκνπο. Δηδηθφηεξα, νη 22 νξγαληζκνί πξσηνβάζκηαο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο ηνπ λνκνχ Ζιείαο ζπλελψλνληαη θαη θαηαξγνχληαη δεκηνπξγψληαο ηνπο αθφινπζνπο 7 λένπο δήκνπο: 1. Γήκνο Εαράξσο, κε έδξα ηε Εαράξσ, απνηεινχκελνο απφ ηνπο δήκνπο α. Εαράξσο θαη β. Φηγαιείαο. 2. Γήκνο Αλδξίηζαηλαο - Κξεζηέλσλ, κε έδξα ηα Κξέζηελα θαη ηζηνξηθή έδξα ηελ Αλδξίηζαηλα, απνηεινχκελνο απφ ηνπο δήκνπο α. θηιινχληνο β. Αλδξηηζαίλεο θαη γ. Αιηθείξαο. 3. Γήκνο Πχξγνπ, κε έδξα ηνλ Πχξγν, απνηεινχκελνο απφ ηνπο δήκνπο α. Πχξγνπ β. Χιέλεο γ. Ηαξδαλνχ θαη δ. Βψιαθνο. 4. Γήκνο Ήιηδαο, κε έδξα ηελ Ακαιηάδα, απνηεινχκελνο απφ ηνπο δήκνπο α. Ακαιηάδαο θαη β. Πελείαο. 5. Γήκνο Αξραίαο Οιπκπίαο, κε έδξα ηελ Αξραία Οιπκπία, απνηεινχκελνο απφ ηνπο δήκνπο α. Αξραίαο Οιπκπίαο β. Λαζηψλνο γ. Φνιφεο θαη δ. Λακπείαο. 6. Γήκνο Αλδξαβίδαο - Κπιιήλεο κε έδξα ηα Λεραηλά θαη ηζηνξηθή έδξα ηε Βάξδα απνηεινχκελνο απφ ηνπο δήκνπο α. Λεραηλψλ β. Αλδξαβίδαο γ. Κάζηξνπ Κπιιήλεο θαη δ. Βνππξαζηάο. 7. Γήκνο Πελεηνχ κε έδξα ηε Γαζηνχλε απνηεινχκελνο απφ ηνπο δήκνπο α. Γαζηνχλεο β. Βαξζνινκηνχ θαη γ. Σξαγαλνχ. 10

Υάξηεο 1 Πξφγξακκα Καιιηθξάηεο Νένη δήκνη ηεο Π.Δ. Ζιείαο Γήκνο Εαράξσο Γήκνο Αλδξίηζαηλαο - Κξεζηέλσλ Γήκνο Πχξγνπ Γήκνο Ήιηδαο Γήκνο Αξραίαο Οιπκπίαο Γήκνο Αλδξαβίδαο - Κπιιήλεο Γήκνο Πελεηνχ Ο πιεζπζκφο θαη ε έθηαζε ησλ λέσλ δήκσλ παξνπζηάδνληαη ζηνλ αθφινπζν πίλαθα: Πίλαθαο 1 Γήκνο Πξφγξακκα Καιιηθξάηεο Μφληκνο πιεζπζκφο θαη έθηαζε ησλ Γήκσλ ηεο Π.Δ. Ζιείαο (2011) Πξαγκαηηθφο πιεζπζκφο % επί ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Π.Δ. Έθηαζε % επί ηεο έθηαζεο ηεο Π.Δ. Π.Δ. Ζιείαο 193.288 100 2617,78 100 Πχξγνπ 51.777 26,8 456,61 17,4 Ήιηδαο 37.750 19,5 400,517 15,3 Αλδξαβίδαο - Κπιιήλεο 26.333 13,6 355,476 13,6 Αλδξίηζαηλαο - Κξεζηέλσλ 21.912 11,3 422,334 16,1 Πελεηνχ 20.232 10,5 161,496 6,2 Αξραίαο Οιπκπίαο 19.875 10,3 545,121 20,8 Εαράξσο 15.409 8,0 276,222 10,6 Πηγή: Νόμορ 3852/2010 (Ππόγπαμμα Καλλικπάηηρ ) και ΔΛ.ΣΑΣ. (Απογπαθή 2011, πποζωπινά αποηελέζμαηα μόνιμος πληθςζμού) Δπεξεπγαζία: DATA RC 11

Δηδηθφηεξα, ε ζηελά νξηζκέλε πεξηνρή κειέηεο (Γήκνο Ήιηδαο ) πεξηιακβάλεη κφληκν πιεζπζκφ 37.750 θαηνίθσλ. Ο πιεζπζκφο ηνπ δήκνπ απνηειεί ην 19,5% ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο Ζιείαο, ελψ θαηαιακβάλεη έθηαζε ίζε κε ην 15,3% ηεο ζπλνιηθήο έθηαζεο ηεο Ζιείαο. Πίλαθαο 2 Μφληκνο πιεζπζκφο θαη έθηαζε ηνπ Γήκνπ Ήιηδαο (2011) Γήκνο Μφληκνο πιεζπζκφο % επί ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Π.Δ. Έθηαζε % επί ηεο έθηαζεο ηεο Π.Δ. Ήλιδαρ 37.750 19,5 400,517 15,3 ΤΝΟΛΟ 193.288 100 2617,78 100 Π.Δ.ΖΛΔΗΑ Πηγή: Νόμορ 3852/2010 (Ππόγπαμμα Καλλικπάηηρ ) και ΔΛ.ΣΑΣ. (Απογπαθή 2011, πποζωπινά αποηελέζμαηα μόνιμος πληθςζμού) Δπεξεπγαζία: DATA RC 2.2. Πιεζπζκηαθέο κεηαβνιέο κεηαμχ ησλ απνγξαθψλ Γηα ηε δηεξεχλεζε ησλ δηαρξνληθψλ πιεζπζκηαθψλ κεηαβνιψλ ζηελ πεξηνρή παξέκβαζεο, ρξεζηκνπνηνχληαη ζηνηρεία ηνπ πξαγκαηηθνχ πιεζπζκνχ ησλ απνγξαθψλ 1981, 1991 θαη 2001. Σα κέρξη ζηηγκήο δεκνζηεπκέλα ζηνηρεία ηεο απνγξαθήο 2011 είλαη πξνζσξηλά (δειαδή κπνξεί λα κεηαβιεζνχλ θαηά ηελ πεξαηηέξσ επεμεξγαζία ησλ απνηειεζκάησλ) θαη επηπιένλ αλαθέξνληαη ζην κφληκν 2 θαη φρη ζηνλ πξαγκαηηθφ 3 πιεζπζκφ ησλ δήκσλ. Γηα ηνπο ιφγνπο απηνχο, ζηελ αλάιπζε πνπ αθνινπζεί δελ πεξηιακβάλνληαη ζηνηρεία ηεο απνγξαθήο 2011. ην αθφινπζν γξάθεκα παξνπζηάδεηαη ε κεηαβνιή ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Ζιείαο γηα ην δηάζηεκα 1981-2001 ζε ζρέζε κε ηελ αληίζηνηρε κεηαβνιή ηεο πεξηθέξεηαο θαη ηνπ ζπλφινπ ηεο ρψξαο. Γηα ην δηάζηεκα 1981-1991, παξαηεξνχκε φηη ν πιεζπζκφο ηνπ λνκνχ απμήζεθε θαηά 11,9%, πνζνζηφ κεγαιχηεξν ηφζν απφ ην 7,9% ηεο πεξηθέξεηαο, φζν θαη απφ ην 5,3% ηνπ ζπλφινπ ηεο ρψξαο. Γηα ηελ πεξίνδν 1991-2001, ν πιεζπζκφο ηνπ λνκνχ απμήζεθε θαηά 7,9%, ελψ ν πιεζπζκφο ηεο πεξηθέξεηαο απμήζεθε θαηά 4,7% θαη ηεο ρψξαο θαηά 6,9%. 2 Μόνιμορ Πληθςζμόρ: ο απιθμόρ ηων αηόμων πος έσοςν ηη ζςνήθη διαμονή ηοςρ ζε κάθε πεπιθέπεια, πεπιθεπειακή ενόηηηα, δήμο/ κοινόηηηα, δημοηικό/κοινοηικό διαμέπιζμα και αςηοηελή οικιζμό. 3 Ππαγμαηικόρ πληθςζμόρ: είναι ο απιθμόρ ηων αηόμων πος βπέθηκαν παπόνηα καηά ηην ημέπα ηηρ απογπαθήρ, ζε κάθε πεπιθέπεια, πεπιθεπειακή ενόηηηα, δήμο/κοινόηηηα, δημοηικό/κοινοηικό διαμέπιζμα και αςηοηελή οικιζμό 12

Γξάθεκα 1 Μεηαβνιή ηνπ πιεζπζκνχ 1981-2001 14,0 12,0 11,9 10,0 8,0 7,9 7,9 6,9 6,0 5,3 4,7 4,0 2,0 0,0 1981-91 1991-2001 Νομόρ Πεπιθέπεια Φώπα Γήκνη/ Κνηλφηεηεο ηνλ αθφινπζν πίλαθα παξνπζηάδεηαη ε κεηαβνιή ηνπ πξαγκαηηθνχ πιεζπζκνχ ζηελ πεξηνρήο ηνπ Καιιηθξαηηθνχ Γήκσλ ηεο Ζιείαο, αλά θχιν θαη ζπλνιηθά, κεηαμχ ησλ απνγξαθψλ 1991-2001. Ο Γήκνο Ήιηδαο παξνπζηάδεη αχμεζε κε πνζνζηφ 15%, ελψ ζην ζχλνιν ηεο πεξηθέξεηαο ν πιεζπζκφο απμήζεθε θαηά 4,7%. Πίλαθαο 3 Μεηαβνιή ηνπ πιεζπζκνχ αλά Γήκν Κνηλφηεηα θαη θχιν (1991-2001) 2001 1991 0 Μεηαβνιή (%), Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν Άλδξ. Γπλ χλ Ήιηδαο 19.716 18.034 37.750 15.957 15.852 31.809 19,1 12,1 15,7 χλνιν Π.Δ. Ζιείαο χλνιν πεξηθέξεηαο χλνιν ρψξαο 99.750 93.538 193.288 90.545 88.884 179.429 10,2 5,2 7,7 376.596 363.910 740.506 354.071 353.245 707.316 6,4 3,0 4,7 5.431.816 5.532.204 10.964.020 5.051.553 5.201.027 10.252.580 7,5 6,4 6,9 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Απογπαθή 2001 Δπεξεπγαζία: DATA RC 13

ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΑΝΑΛΤΗ ΣΟΠΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΙΑ Πίλαθαο 4 Πιεζπζκηαθή θαηαλνκή θαη κεηαβνιέο ζπλνιηθά θαη αλά θχιν ζην Γήκν Ήιηδαο θαη ζηηο Γεκνηηθέο Δλφηεηεο [1991, 2001] Πξαγκαηηθφο πιεζπζκφο 1991 2001 χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο ΓΖΜΟ ΖΛΗΓΑ 31.809 15.957 15.852 37.750 19.716 18.034 Ακαιηάδαο 26.588 13.327 13.261 32.090 16.781 15.309 Πελείαο 5.221 2.630 2.591 5.660 2.935 2.725 ΜΔΣΑΒΟΛΖ 1991-2001 Δ ΑΠΟΛΤΣΟΤ ΑΡΗΘΜΟΤ: ΠΟΟΣΗΑΗΑ (%): ΓΖΜΟ ΖΛΗΓΑ χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο Ακαιηάδαο 5.502 3.454 2.048 20,7 25,9 15,4 Πελείαο 439 305 134 8,4 11,6 5,2 Μηα πην πξφζθαηε εηθφλα γηα ηελ πιεζπζκηαθή εμέιημε ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο δίλεηαη ζηνλ αθφινπζν πίλαθα φπνπ παξνπζηάδεηαη ε θπζηθή εμέιημε ηνπ πιεζπζκνχ αλά έηνο, ηελ πεξίνδν 2000-2010, κε δηάθξηζε ζε αζηηθέο θαη αγξνηηθέο πεξηνρέο. Ζ θπζηθή εμέιημε ηνπ πιεζπζκνχ γηα θάζε έηνο πξνθχπηεη αλ απφ ηηο γελλήζεηο δψλησλ αθαηξεζνχλ νη ζάλαηνη. πσο πξνθχπηεη απφ ηα ζηνηρεία ηνπ πίλαθα, ε Π.Δ. παξνπζηάδεη αξλεηηθή θπζηθή εμέιημε θαζψο νη ζάλαηνη είλαη ζηαζεξά πεξηζζφηεξνη απφ ηηο γελλήζεηο γηα ηελ εμεηαδφκελε ρξνληθή πεξίνδν. Ζ εμέιημε απηή εμηζνξξνπείηαη απφ ηελ πξνζέιθπζε νηθνλνκηθψλ κεηαλαζηψλ νη νπνίνη εξγάδνληαη ζην λνκφ θαη απαζρνινχληαη θαηά θχξην ιφγν ζηε γεσξγία θαη ηηο θαηαζθεπέο. Πίλαθαο 5 Φπζηθή Δμέιημε Πιεζπζκνχ ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο Ζιείαο (2000-2010) Πεξηνρέο Έηε 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 χλνιν -657-750 -635-788 -741-798 -611-659 -409-549 -501 Αζηηθέο 80 95 92 115 62 27 129 80 186 149 127 Ζκηαζηηθέο -22-25 -20-76 -38-43 -16-82 16 0-34 Αγξνηηθέο -715-820 -707-827 -765-782 -724-657 -611-698 -594 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ. Δπεξεπγαζία: DATA RC Ο επφκελνο πίλαθαο παξνπζηάδεη ηνλ πξαγκαηηθφ πιεζπζκφ, ηελ επηθάλεηα θαη ηελ ππθλφηεηα ηνπ πιεζπζκνχ ζηελ Π.Δ. Ζιείαο θαηά βαζκφ αζηηθφηεηαο [αζηηθφο θαη 14

αγξνηηθφο 4 ]. Πίλαθαο 6 Πιεζπζκφο, επηθάλεηα θαη ππθλφηεηα πιεζπζκνχ θαηά βαζκφ αζηηθφηεηαο (2001) ηνηρεία Αζηηθέο πεξηνρέο Αγξνηηθέο πεξηνρέο χλνιν Ννκνχ Ζιείαο Πξαγκαηηθφο πιεζπζκφο 81.994 111.294 193.288 Αξηζκφο Γεκνηηθψλ/ Κνηλνηηθψλ δηακεξηζκάησλ 10 210 220 Δπηθάλεηα ζε η.ρκ. 316,559 2.301,22 2.617,78 Ππθλφηεηα πιεζπζκνχ 259,02 48,36 73,84 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Απογπαθή 2001 Δπεξεπγαζία: DATA RC ηελ πιεηνςεθία ηνπ, ν πιεζπζκφο ηεο Π.Δ. (πνζνζηφ 57,6% ηνπ ζπλφινπ ή 111.294 άηνκα) θαηνηθεί ζε αγξνηηθέο πεξηνρέο. Ζ πιεζπζκηαθή ππθλφηεηα ηεο Π.Δ. είλαη 70,11 θάηνηθνη αλά η.ρκ., ε δεχηεξε πςειφηεξε κεηαμχ ησλ ππνινίπσλ Π.Δ. ηεο πεξηθέξεηαο Γπηηθήο Διιάδαο. Παξαηεξνχκε φηη ν κεγαιχηεξνο πιεζπζκφο ηεο Π.Δ. Ζιείαο θαηνηθεί ζε αγξνηηθέο πεξηνρέο, νη νπνίεο θαηαιακβάλνπλ ην κεγαιχηεξν κέξνο 87,9% ηεο ζπλνιηθήο έθηαζεο ηεο Π.Δ., ελψ ην ππφινηπν ηνπ πιεζπζκνχ θαηνηθεί ζε αζηηθέο πεξηνρέο νη νπνίεο θαηαιακβάλνπλ κφιηο ην 12,09% ηεο ζπλνιηθήο έθηαζεο ηεο Π.Δ. ε επίπεδν ρψξαο, ην πνζνζηφ ηνπ πιεζπζκνχ πνπ θαηνηθεί ζε αζηηθέο πεξηνρέο είλαη 72,8% θαη ζε αγξνηηθέο πεξηνρέο 27,2%. Γξάθεκα 2 Πνζνζηηαία θαηαλνκή πξαγκαηηθνχ πιεζπζκνχ θαη έθηαζεο ηεο Π.Δ. Ζιείαο θαηά βαζκφ αζηηθφηεηαο Δπιθάνεια ζε η.σμ. 12,1 87,9 Ππαγμαηικόρ πληθςζμόρ 42,4 57,6 0% 20% 40% 60% 80% 100% Αζηικέρ πεπιοσέρ Αγποηικέρ πεπιοσέρ Δζηηάδνληαο ζηελ πεξηνρή παξέκβαζεο, ζην Γήκν Ήιηδαο παξνπζηάδεηαη ε αθφινπζε θαηαλνκή πιεζπζκνχ κε βάζε ην βαζκφ αζηηθφηεηαο θαη ην πςφκεηξν ησλ πεξηνρψλ ηνπ Γήκνπ. 4 Έπειηα από εθαπμογή ηος «Νόμος Καποδίζηπια» δεν ςθίζηαηαι πλέον η καηηγοπία «Ημιαζηικόρ πληθςζμόρ» 15

Πίλαθαο 7 ΑΝΑΛΤΗ ΣΟΠΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΙΑ Πιεζπζκφο, επηθάλεηα θαη ππθλφηεηα πιεζπζκνχ ηνπ Γήκνπ Ήιηδαο θαηά βαζκφ αζηηθφηεηαο (2001) ηνηρεία Αζηηθέο πεξηνρέο Αγξνηηθέο πεξηνρέο χλνιν Γήκνπ Ήιηδαο Πξαγκαηηθφο πιεζπζκφο 20.030 17.720 37.750 Αξηζκφο Γεκνηηθψλ/ Σνπηθψλ Κνηλνηήησλ 1 35 36 Δπηθάλεηα ζε η.ρκ. 66,977 333,54 400,517 Ππθλφηεηα πιεζπζκνχ 299,06 53,13 94,25 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Απογπαθή 2001 Δπεξεπγαζία: DATA RC Πίλαθαο 8 ηνηρεία Πιεζπζκφο, επηθάλεηα θαη ππθλφηεηα πιεζπζκνχ ηνπ Γήκνπ Ήιηδαο θαηά πςνκεηξηθέο δψλεο (2001) Πεδηλέο πεξηνρέο Ζκηνξηλέο πεξηνρέο Οξεηλέο πεξηνρέο χλνιν Γήκνπ Ήιηδαο Πξαγκαηηθφο πιεζπζκφο 33.074 4.310 366 37.750 Αξηζκφο Γεκνηηθψλ/ Σνπηθψλ Κνηλνηήησλ 24 11 1 36 Δπηθάλεηα ζε η.ρκ. 268,71 126,704 5,103 400,517 Ππθλφηεηα πιεζπζκνχ 123,08 34,02 71,72 94,25 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Απογπαθή 2001 Δπεξεπγαζία: DATA RC 16

3. ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΔΠΗΠΔΓΟ ΣΟΤ ΠΛΖΘΤΜΟΤ ΑΝΑΛΤΗ ΣΟΠΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΙΑ Ο πίλαθαο παξνπζηάδεη ηελ θαηαλνκή ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Π.Δ. Ζιείαο θαηά εθπαηδεπηηθφ επίπεδν θαη θχιν ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηεο Απνγξαθήο ηνπ 2001 πνπ πινπνηήζεθε απφ ηελ ΔΛ.ΣΑΣ. Παξαηεξνχκε φηη: Σν 45,5% ηνπ ζπλφινπ ηνπ πιεζπζκνχ άλσ ησλ 6 εηψλ είλαη απφθνηηνη ηεο πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ελψ αθνινπζνχλ νη απφθνηηνη ηεο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο κε 33,9%. Σν πνζνζηφ ησλ αλαιθάβεησλ ζηελ Π.Δ. Ζιείαο (6%) ππεξβαίλεη ηφζν ην πνζνζηφ ηεο πεξηθέξεηαο (5,5%) φζν θαη ηεο ρψξαο (3,6%). Ζ παξαπάλσ θαηάηαμε ησλ εθπαηδεπηηθψλ επηπέδσλ παξακέλεη ίδηα ηφζν ζηνπο άλδξεο (ην 47,3% είλαη νη απφθνηηνη πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, ην 36,1% είλαη απφθνηηνη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο), φζν θαη ζηηο γπλαίθεο (ην 43,7% είλαη νη απφθνηηνη πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο θαη ην 31,5% είλαη απφθνηηνη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο). Πίλαθαο 9 Πιεζπζκφο ειηθίαο 6 εηψλ θαη άλσ θαηά θχιν θαη εθπαηδεπηηθφ επίπεδν (Π.Δ. Ζιείαο) Δθπαηδεπηηθφ επίπεδν Απφιπηνη αξηζκνί χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο Πνζνζηφ (%) Απφιπηνη αξηζκνί Πνζνζηφ (%) Απφιπηνη Πνζνζηφ αξηζκνί (%) χλνιν 173.138 100,0 88.744 100,0 84.394 100,0 Πξσηνβάζκηα Δθπαίδεπζε 78.812 45,5 41.940 47,3 36.872 43,7 Γεπηεξνβάζκηα Δθπαίδεπζε 58.649 33,9 32.059 36,1 26.590 31,5 Σξηηνβάζκηα Δθπαίδεπζε 12.212 7,1 6.453 7,3 5.759 6,8 Δγθαηέιεηςαλ ην Γεκνηηθφ, αιιά γλσξίδνπλ γξαθή θαη αλάγλσζε 13.005 7,5 5.382 6,1 7.623 9,0 Αλαιθάβεηνη 10.460 6,0 2.910 3,3 7.550 8,9 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Απογπαθή Πληθςζμού 2001/ Δπεξεπγαζία: DATA RC 17

4. ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΗΑ ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδνληαη ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά θαη κεγέζε ηεο αγνξάο εξγαζίαο ζηελ πεξηνρή ηνπ Γήκνπ Ζιηδαο. Ζ αλάιπζε ζηεξίδεηαη ζηηο κεηξήζεηο ηεο ΔΛ.ΣΑΣ. πνπ αθνξνχλ ζηνλ πξαγκαηηθφ πιεζπζκφ ησλ εμεηαδφκελσλ πεξηνρψλ. Πξαγκαηηθφο πιεζπζκφο είλαη ν αξηζκφο ησλ αηφκσλ πνπ βξέζεθαλ παξφληα θαηά ηελ εκέξα ηεο απνγξαθήο. 4.1. Πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο 4.1.1. Βαζηθνί δείθηεο αγνξάο εξγαζίαο Πίλαθαο 10 Γείθηεο αγνξάο εξγαζίαο ζηελ Πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο (Έξεπλα Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ 2001 & 2011) Ζ αγνξά εξγαζίαο ζηελ Πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο Πεξηγξαθή 2001 2011 χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο Πιεζπζκφο ζε ειηθία πξνο εξγαζία (15 εηψλ θαη άλσ) 584.420 291.715 292.705 621.857 310.752 311.106 Δξγαηηθφ δπλακηθφ (15 εηψλ θαη άλσ) 288.162 186.380 101.782 315.959 192.551 123.408 Απαζρνινχκελνη (15 εηψλ θαη άλσ) 258.479 172.446 86.033 264.954 167.848 97.106 Άλεξγνη (15 εηψλ θαη άλσ) 29.683 13.934 15.749 51.006 24.703 26.303 Οηθνλνκηθψο κε ελεξγνί (15 εηψλ θαη άλσ) 296.258 105.335 190.923 305.898 118.201 187.697 Μεηαβνιέο Γείθηεο Πιεζπζκφο ζε ειηθία πξνο εξγαζία (15 εηψλ θαη άλσ) 6,4 6,5 6,3 Δξγαηηθφ δπλακηθφ (15 εηψλ θαη άλσ) 9,6 3,3 21,2 Απαζρνινχκελνη (15 εηψλ θαη άλσ) 2,5-2,7 12,9 Άλεξγνη (15 εηψλ θαη άλσ) 71,8 77,3 67,0 Οηθνλνκηθψο κε ελεξγνί (15 εηψλ θαη άλσ) 3,3 12,2-1,7 Πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ 49,3 63,9 34,8 50,8 62,0 39,7 Πνζνζηφ απαζρφιεζεο 44,2 59,1 29,4 42,6 54,0 31,2 Πνζνζηφ αλεξγίαο 10,3 7,5 15,5 16,1 12,8 21,3 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Έπεςνα Δπγαηικού Γςναμικού 2001 & 2011 Δπεξεπγαζία: DATA RC Απφ ηελ αλάιπζε θαη ηελ επεμεξγαζία ησλ ζηνηρείσλ ηεο Έξεπλαο Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ ησλ εηψλ 2001 θαη 2011 (πίλαθαο) γηα ηελ Πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο ζπκπεξαίλνπκε ηα αθφινπζα: Ο πιεζπζκφο ζε ειηθία πξνο εξγαζία απμήζεθε θαηά 6,4%. Ζ αχμεζε απηή νθείιεηαη ζηελ άλνδν ηνπ αλδξηθνχ πιεζπζκνχ ζε ειηθία πξνο εξγαζία θαηά 6,5% θαη ζηελ άλνδν ηνπ γπλαηθείνπ πιεζπζκνχ θαηά 6,3%. Σν εξγαηηθφ δπλακηθφ απμήζεθε θαηά 9,6%, σζηφζν ε άλνδνο απηή νθείιεηαη θαηά θχξην ιφγν ζηελ αχμεζε (θαηά 21,2%) ηνπ γπλαηθείνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ θαη θαηά 18

δεχηεξν ζηελ αχμεζε (θαηά 3,3%) ηνπ αλδξηθνχ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ. Σν πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ ζε ειηθία πξνο εξγαζία απμήζεθε ειαθξψο, απφ ην 49,3%, ζην 50,8%. Ζ αχμεζε απηή νθείιεηαη ζηελ αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ ζπκκεηνρήο ηνπ γπλαηθείνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ θαηά 4,9%, ελψ αληίζεηα ην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ αλδξηθνχ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζην ζπλνιηθφ πιεζπζκφ ζε ειηθία πξνο εξγαζία κεηψζεθε θαηά 1,9%. Ο αξηζκφο ησλ απαζρνινπκέλσλ απμήζεθε θαηά 2,5%. Οη άλδξεο απαζρνινχκελνη κεηψζεθαλ θαηά 2,7%. Αληίζεηα, ν αξηζκφο ησλ απαζρνινχκελσλ γπλαηθψλ απμήζεθε θαηά 12,9%. Σν πνζνζηφ απαζρφιεζεο ππνρψξεζε, απφ ην 44,2%, ζην 42,6%. Αλά θχιν, ην πνζνζηφ απαζρφιεζεο ησλ αλδξψλ κεηψζεθε θαηά 5,1 πνζνζηηαίεο κνλάδεο, ηε ζηηγκή πνπ ην πνζνζηφ απαζρφιεζεο ησλ γπλαηθψλ απμήζεθε θαηά 1,8 πνζνζηηαίεο κνλάδεο. Ο αξηζκφο ησλ αλέξγσλ απμήζεθε θαηά 71,8%. Ζ άλνδνο απηή νθείιεηαη ζηελ άλνδν ηεο αλεξγίαο θαη ησλ δχν θχισλ, θαζψο γηα ηνπο κελ άλεξγνπο άλδξεο ν αξηζκφο ηνπο απμήζεθε θαηά 77,3% γηα ηηο δε άλεξγεο γπλαίθεο θαηά 67%. Σν πνζνζηφ αλεξγίαο απμήζεθε θαηά 5,8 κνλάδεο, απφ ην 10,3% ην 2001, ζην 16,1% ην 2011. Σν πνζνζηφ αλεξγίαο ησλ αλδξψλ απμήζεθε θαηά 5,4 κνλάδεο, θηάλνληαο ζην 12,8% ην 2011 (απφ 7,5% ην 2001). Σν πνζνζηφ αλεξγίαο ησλ γπλαηθψλ απμήζεθε θαηά 5,8 κνλάδεο, θηάλνληαο ζην 21,3% ην 2011 (απφ 15,5% ην 2001). Απφ ηελ παξαπάλσ αλάιπζε θαζψο θαη απφ ην γξάθεκα πνπ αθνινπζεί πξνθχπηεη πσο ε δνκή ηεο αγνξάο εξγαζίαο ζηελ Πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο δελ παξνπζίαζε ζεκαληηθέο αιιαγέο ηελ ηειεπηαία δεθαεηία, κε εμαίξεζε ηελ αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ αλέξγσλ. Σν αθφινπζν γξάθεκα παξνπζηάδεη ηελ πνζνζηηαία κεηαβνιή ζηα βαζηθά κεγέζε ηεο αγνξάο εξγαζίαο κεηαμχ ησλ εηψλ 2001 θαη 2011. 19

Γξάθεκα 3 Γείθηεο αγνξάο εξγαζίαο Μεηαβνιή (%) 2011-2001 (ΠΓΔ) Οικονομικώρ μη ενεπγοί 3,3 Άνεπγοι 71,8 Απαζσολούμενοι 2,5 Δπγαηικό Γςναμικό 9,6 Πληθςζμόρ ζε ηλικία ππορ επγαζία 6,4 0,0 25,0 50,0 75,0 100,0 Σν θχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο αγνξάο εξγαζίαο ζηελ Πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο είλαη ε αχμεζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, ε νπνία φκσο δελ απνξξνθήζεθε πιήξσο απφ ηελ αγνξά εξγαζίαο, θέξλνληαο σο απνηέιεζκα ηελ αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ αλέξγσλ. 4.1.2. Δξγαηηθφ Γπλακηθφ ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ε εμέιημε ηεο ζπκκεηνρή ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζην ζπλνιηθφ πιεζπζκφ ζε ειηθία πξνο εξγαζία ζηελ Πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο, ηε ρψξα θαη ηελ Δπξσπατθή Έλσζε κεηαμχ ησλ εηψλ 2001 θαη 2011. Γξάθεκα 4 (%) 60,0 Πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζηελ πεξηθέξεηα, ζηε ρψξα θαη ζηελ Δ.Δ.-27 (2001-2011) 58,0 56,0 54,0 52,0 50,0 56,4 56,3 56,5 56,5 56,8 57,1 57,2 57,5 57,5 57,5 57,4 53,3 53,3 53,3 53,4 53,5 53,7 54,0 53,2 52,5 51,9 51,5 51,7 50,3 50,4 50,4 50,7 50,9 50,8 49,8 49,7 49,3 49,2 48,0 46,0 44,0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ε.Ε.-27 Ελλάδα Πεπιθέπεια Δςηικήρ Ελλάδαρ 20

Παξαηεξνχκε φηη ην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζην ζπλνιηθφ πιεζπζκφ ζε ειηθία πξνο εξγαζία ζηελ πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο, θαζ φιε ηελ εμεηαδφκελε ρξνληθή πεξίνδν, είλαη ρακειφηεξν απφ ην αληίζηνηρν πνζνζηφ ζε επίπεδν ρψξαο. Σν πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ αθνινπζεί κία ειαθξψο αλνδηθή πνξεία κε κηθξέο δηαθπκάλζεηο, θαηαιήγνληαο ην 2009 ζην 50,8%, απμεκέλν θαηά 1,5% ζε ζρέζε κε ην 2001. Σφζν ην εζληθφ φζν θαη ην πεξηθεξεηαθφ πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ππνιείπνληαη ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο Δ.Δ. θαζ φιε ηελ εμεηαδφκελε πεξίνδν. 4.1.3. Απαζρφιεζε πσο είδακε παξαπάλσ, ν αξηζκφο ησλ απαζρνινπκέλσλ ζηελ Πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο ην 2011 αλήιζε ζε 264.954 άηνκα. Απφ απηά, νη 167.848 (πνζνζηφ 63,4%) ήηαλ άλδξεο θαη νη 97.106 (πνζνζηφ 36,6%) γπλαίθεο. Ζ αλάιπζε πνπ αθνινπζεί επηθεληξψλεηαη ζηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο απαζρφιεζεο, κε βάζε ηνπο ηνκείο παξαγσγήο ζηνπο νπνίνπο δξαζηεξηνπνηνχληαη νη απαζρνινχκελνη θαη ηε ζέζε ηνπο ζην επάγγεικα. Πίλαθαο 11 Απαζρνινχκελνη αλά ηνκέα νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο (Π.Γ.Δ.) Έηνο Πνζνζηηαία % κεηαβνιή (1991-2001) 1991 2001 χλνιν απαζρνινχκελσλ 258.479 264.954 2,5 Απαζρνινχκελνη ζηνλ Πξσηνγελή Σνκέα 81.454 54.488-33,1 Απαζρνινχκελνη ζην Γεπηεξνγελή Σνκέα 47.797 43.591-8,8 Απαζρνινχκελνη ζηνλ Σξηηνγελή Σνκέα 129.228 166.875 29,1 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Απογπαθή 2001/ Δπεξεπγαζία: DATA RC 21

Γξάθεκα 5 Πνζνζηηαία θαηαλνκή ησλ απαζρνινχκελσλ αλά ηνκέα νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο (Π.Γ.Δ.) 2011 20,6 16,5 63,0 2001 31,5 18,5 50,0 0% 20% 40% 60% 80% 100% Ππυηογενήρ Τομέαρ Γεςηεπογενήρ Τομέαρ Τπιηογενήρ Τομέαρ Απφ ηα δεδνκέλα ηνπ πίλαθα θαη ηνπ γξαθήκαηνο πνπ πξνεγήζεθαλ είλαη θαλεξφ φηη ν θχξηνο φγθνο ηεο απαζρφιεζεο δεκηνπξγείηαη ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα. Μεηαμχ ησλ εηψλ 2001-2011 παξνπζηάδεηαη κία ζεκαληηθή κεηαηφπηζε ηεο απαζρφιεζεο απφ ηνλ πξσηνγελή πξνο ηνλ ηξηηνγελή ηνκέα. Ο αξηζκφο ησλ απαζρνινχκελσλ ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα κεηψζεθε θαηά 33,1% κεηαμχ ησλ απνγξαθψλ 2001-2011. Παξάιιεια, νη απαζρνινχκελνη ζην δεπηεξνγελή ηνκέα κεηψζεθαλ θαηά 8,8%, ελψ νη απαζρνινχκελνη ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα απμήζεθαλ θαηά 29,1%. Ο πξσηνγελήο ηνκέαο εμαθνινπζεί λα ζπκκεηέρεη κε πςειφ πνζνζηφ ζηελ απαζρφιεζε ηεο πεξηθέξεηαο Γπηηθήο Διιάδνο (20,6%), ζε ζχγθξηζε κε ηελ αληίζηνηρε ζπκκεηνρή ηνπ ηνκέα ζηε ζπλνιηθή απαζρφιεζε ηεο ρψξαο (12,3%) 5. Πίλαθαο 12 Απαζρνινχκελνη αλά ζέζε ζην επάγγεικα (Π.Γ.Δ.) Έηνο Πνζνζηηαία % κεηαβνιή (2001-2011) 2001 2011 χλνιν απαζρνινχκελσλ 258.479 264.954 2,5 Απηναπαζρνινχκελνη κε πξνζσπηθφ 20.770 22.902 10,3 Απηναπαζρνινχκελνη 75.966 80.855 6,4 Μηζζσηνί 119.468 140.092 17,3 Βνεζνί ζηελ νηθνγελεηαθή επηρείξεζε 42.275 21.105-50,1 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Απογπαθή 2001/ Δπεξεπγαζία: DATA RC 5 Η ζςμμεηοσή ηων ςπόλοιπων ηομέων ζε επίπεδο σώπαρ είναι: δεςηεπογενήρ 17,8% και ηπιηογενήρ 69,9% 22

Γξάθεκα 6 Πνζνζηηαία θαηαλνκή ησλ απαζρνινχκελσλ αλά ζέζε ζην επάγγεικα (Π.Γ.Δ.) 2011 8,6 30,5 52,9 8,0 2001 8,0 29,4 46,2 16,4 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Αςηοαπαζσολούμενοι με πποζυπικό Μιζθυηοί Αςηοαπαζσολούμενοι Βοηθοί ζηην οικογενειακή επισείπηζη Απφ ηα δεδνκέλα ηνπ παξαπάλσ πίλαθα θαη ηνπ γξαθήκαηνο παξαηεξνχκε φηη ν αξηζκφο ησλ απηναπαζρνινχκελσλ κε πξνζσπηθφ απμήζεθε θαηά 10,3% κεηαμχ ησλ εηψλ 2001-2011. Παξάιιεια, νη κηζζσηνί απμήζεθαλ θαηά 17,3% θαη νη απηναπαζρνινχκελνη ρσξίο πξνζσπηθφ θαηά 6,4%. Παξάιιεια, κεηψζεθε ζην κηζφ ν αξηζκφο ησλ απαζρνινχκελσλ σο βνεζψλ ζε νηθνγελεηαθή επηρείξεζε. 4.1.4. Αλεξγία ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ε εμέιημε ηνπ πνζνζηνχ αλεξγίαο 6 ζηελ Π.Δ. Ζιείαο, ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο θαη ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε (Δ.Δ.-27) γηα ηελ πεξίνδν 2001-2009. 6 Μέζο εηήζιο ποζοζηό ανεπγίαρ. 23

Γξάθεκα 7 Μέζν εηήζην πνζνζηφ αλεξγίαο ηελ πεξίνδν 2001-2009 13 (%) 12 10,8 11 12,5 11,7 10 9 8 10,7 8,4 9,6 8,2 7 6 5,6 5 4 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Ε.Ε.-27 Ελλάδα Πεπ. Δςηικήρ Ελλάδαρ Ηλεία ηα πιαίζηα ηεο Έξεπλαο Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ, ε ΔΛΣΑΣ πξαγκαηνπνηεί, θάζε ρξφλν, εθηηκήζεηο γηα ην κέζν εηήζην πνζνζηφ αλεξγίαο ηνπ πξνεγνχκελνπ έηνπο, ζε επίπεδν λνκψλ 7. ε νιφθιεξε ηελ εμεηαδφκελε πεξίνδν ην πνζνζηφ αλεξγίαο ηνπ λνκνχ θπκάλζεθε ζε πςειφηεξα επίπεδα απφ ην πνζνζηφ αλεξγίαο ηεο ρψξαο, κε εμαίξεζε ην ηειεπηαίν έηνο. Σν 2005 θαη ην 2006, ην πνζνζηφ αλεξγίαο ηνπ λνκνχ αθνινχζεζε ηελ πησηηθή πνξεία ηνπ δείθηε ζε επίπεδν ρψξαο. Έηζη, θπκάλζεθε ζην 9,2%, ην 2006, ζεκεηψλνληαο κείσζε θαηά 6,2 πνζνζηηαίεο κνλάδεο ζε ζρέζε κε ην 2004. Αθνινχζεζε αχμεζε θαηά 1,1 πνζνζηηαία κνλάδα, ην 2007, ε νπνία εμηζνξξνπήζεθε απφ κείσζε θαηά 1,2 πνζνζηηαίεο κνλάδεο ην 2008. Σν 2009, ην πνζνζηφ αλεξγίαο ηνπ λνκνχ απμάλεηαη ειάρηζηα, παξακέλνληαο ζηα επίπεδα ηνπ 2008 θαη ηνπ 2006. Σελ ίδηα ρξνληά, ην πνζνζηφ αλεξγίαο ηεο ρψξαο ζεκείσζε ζεκαληηθή αχμεζε, θαηαιήγνληαο ζην 9,5% (0,3 πνζνζηηαίεο κνλάδεο ςειφηεξα απφ ην δείθηε ηνπ λνκνχ). ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ε εμέιημε ηνπ πνζνζηνχ αλεξγίαο ηνπο κήλεο ηνπ 2011 ζηελ πεξηθέξεηα, ζηε ρψξα θαη ζηελ Δ.Δ.-27. Γξάθεκα 8 Δμέιημε ηνπ πνζνζηνχ αλεξγίαο αλά ηξίκελν ηνπ 2011 7 Δξαιπούνηαι οι νομοί με εκηιμώμενο πληθςζμό κάηω ηων 40.000, για ηοςρ οποίοςρ δε δίδονηαι εκηιμήζειρ λόγω μεγάλος δειγμαηοληπηικού ζθάλμαηορ. 24

20 18 (%) 18,5 16 14 15,9 15,1 16,3 17,7 16,1 12 10 9,8 9,3 9,4 8 6 Α' ηπιμ. 2011 Β' ηπιμ. 2011 Γ' ηπιμ. 2011 Ε.Ε.-27 Ελλάδα Πεπ. Δςηικήρ Ελλάδαρ πλδπάδνληαο ηηο πιεξνθνξίεο ησλ δχν αλσηέξσ γξαθεκάησλ παξαηεξνχκε κία εληππσζηαθή άλνδν ηνπ πνζνζηνχ αλεξγίαο ζηελ πεξηθέξεηα θαη ζηε ρψξα, ε νπνία κάιηζηα ζπλερίδεηαη θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ 2011. Σν Γ ηξίκελν 2011 ην πνζνζηφ αλεξγίαο επίπεδν πεξηθέξεηαο αλήιζε ζην 18,5% θαη ζε επίπεδν ρψξαο ζην 17,7%. ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ε εμέιημε ηνπ αξηζκνχ ησλ αλέξγσλ εγγεγξακκέλσλ ζηνλ ΟΑΔΓ ηελ πεξίνδν Ηαλνπαξίνπ 2011 Ηαλνπαξίνπ 2012 ζηελ πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο. Γξάθεκα 9 Άλεξγνη εγγεγξακκέλνη ζηνλ ΟΑΔΓ (Π.Γ.Δ.) 25

ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ε θαηαλνκή ησλ αλέξγσλ αλά ειηθηαθή θαηεγνξία ζηελ πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο ην 2011 8. Γξάθεκα 10 Καηαλνκή ησλ αλέξγσλ αλά ειηθηαθή θαηεγνξία (Π.Γ.Δ.) 65+ 45-64 0,0 16,1 (%) 30-44 40,3 25-29 22,8 20-24 17,7 15-19 3,1 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 Σν κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ αλέξγσλ (40,3%) θαηαλέκεηαη ζηελ ειηθηαθή θαηεγνξία 30-44 εηψλ, ελψ ζεκαληηθά πνζνζηά θαηαιακβάλνπλ νη θαηεγνξίεο 25-29, 20-24 θαη 45-64 εηψλ. Γξάθεκα 11 Καηαλνκή ησλ αλέξγσλ αλά εθπαηδεπηηθφ επίπεδν (Π.Γ.Δ.) Γέν πήγε καθόλος ζσολείο Μεπικέρ ηάξειρ Γημοηικού 0,3 0,8 (%) Απολςηήπιο Γημοηικού 18,7 Απολςηήπιο 3-ηαξ Μέζηρ Δκπαίδεςζηρ 11,0 Απολςηήπιο Μέζηρ Δκπαίδεςζηρ 38,9 Πηςσίο Ανώηεπηρ Τεσν.Δπαγ. Δκπαίδεςζηρ 20,4 Πηςσίο Ανυηάηυν Σσολών 8,9 Γιδακηοπικό ή Μεηαπηςσιακόρ ηίηλορ 1,0 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 Πάλσ απφ ην έλα ηξίην ησλ αλέξγσλ ζηελ πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο (38,9%) είλαη απφθνηηνη κέζεο εθπαίδεπζεο. Σν 20,4% ησλ αλέξγσλ είλαη απφθνηηνη αλψηεξεο ηερλνινγηθήο επαγγεικαηηθήο εθπαίδεπζεο, ην 18,7% απφθνηηνη δεκνηηθνχ, ελψ αθνινπζνχλ κε κηθξφηεξα πνζνζηά νη ππφινηπεο θαηεγνξίεο εθπαηδεπηηθνχ επηπέδνπ. 8 ηοισεία Β ηπιμήνος 26

4.2. Π.Δ. Ζιείαο 4.2.1. Βαζηθνί δείθηεο αγνξάο εξγαζίαο Πίλαθαο 13 Γείθηεο αγνξάο εξγαζίαο ζηελ Ζιεία (Έξεπλα Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ 1991 & 2001) Πεξηγξαθή Ζ αγνξά εξγαζίαο ζην Ννκφ Ζιείαο 1991 2001 χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο Πιεζπζκφο ζε ειηθία πξνο εξγαζία (15 εηψλ θαη άλσ) 141.346 70.411 70.935 154.535 78.818 75.717 Πιεζπζκφο ζε ειηθία πξνο εξγαζία (15-64 εηψλ) 111.350 56.745 54.605 119.473 62.605 56.868 Δξγαηηθφ δπλακηθφ (15 εηψλ θαη άλσ) 65.047 48.339 16.708 70.467 47.590 22.877 Δξγαηηθφ δπλακηθφ (15-64 εηψλ) 62.975 46.670 16.305 68.729 46.248 22.481 Απαζρνινχκελνη (15 εηψλ θαη άλσ) 59.922 45.560 14.362 58.610 40.200 18.410 Απαζρνινχκελνη (15-64 εηψλ ) 57.852 43.892 13.960 56.872 38.858 18.014 Άλεξγνη 5.125 2.779 2.346 11.857 7.390 4.467 «Νένη» Άλεξγνη 3.097 1.504 1.593 6.918 4.250 2.668 Απηναπαζρνινχκελνη 28.935 25.319 3.616 22.972 19.106 3.866 Μηζζσηνί 22.888 16.218 7.070 29.942 20.215 9.727 Βνεζνί ζηελ νηθνγελεηαθή επηρείξεζε 7.013 3.702 3.311 5.699 882 4.817 Απαζρνινχκελνη ζην Πξσηνγελή Σνκέα 23.427 18.600 4.827 20.738 13.630 7.108 Απαζρνινχκελνη ζην Γεπηεξνγελή Σνκέα 9.044 8.017 1.027 8.902 7.919 983 Απαζρνινχκελνη ζην Σξηηνγελή Σνκέα 23.335 16.128 7.207 23.949 14.946 9.000 Γείθηεο Πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ (15-64 εηψλ) 56,6 82,2 29,9 57,5 73,9 39,5 Πνζνζηφ απαζρφιεζεο (15-64 εηψλ) 52,0 77,3 25,6 47,6 62,1 31,7 Πνζνζηφ απηναπαζρφιεζεο 48,3 55,6 25,2 39,2 47,5 21,0 Πνζνζηφ κηζζσηήο απαζρφιεζεο 38,2 35,6 49,2 51,1 50,3 52,8 Πνζνζηφ βνεζψλ ζηελ νηθνγελεηαθή επηρείξεζε 11,7 8,1 23,1 9,7 2,2 26,2 Πνζνζηφ απαζρφιεζεο ζην Πξσηνγελή Σνκέα 39,1 40,8 33,6 35,4 33,9 38,6 Πνζνζηφ απαζρφιεζεο ζην Γεπηεξνγελή Σνκέα 15,1 17,6 7,2 15,2 19,7 5,3 Πνζνζηφ απαζρφιεζεο ζην Σξηηνγελή Σνκέα 38,9 35,4 50,2 40,9 37,2 48,9 Πνζνζηφ αλεξγίαο 7,9 5,7 14,0 16,8 15,5 19,5 Πνζνζηφ αλεξγίαο λέσλ (15-24 εηψλ) 30,3 22,9 44,6 44,2 43,1 46,5 Πνζνζηφ λέσλ άλεξγσλ 60,4 54,1 67,9 58,3 57,5 59,7 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Έπεςνα Δπγαηικού Γςναμικού 2001 & 2011 Δπεξεπγαζία: DATA RC Απφ ηελ αλάιπζε θαη ηελ επεμεξγαζία ησλ ζηνηρείσλ ησλ Απνγξαθψλ 1991 θαη 2001 (πίλαθαο) γηα ηελ Π.Δ Ζιείαο ζπκπεξαίλνπκε ηα αθφινπζα: Ο πιεζπζκφο ζε ειηθία πξνο εξγαζία απμήζεθε θαηά 9,3%. Ζ αχμεζε απηή νθείιεηαη θαηά πξσηεχνληα ιφγν ζηελ άλνδν ηνπ αλδξηθνχ πιεζπζκνχ ζε ειηθία πξνο εξγαζία θαηά 11,9% θαη θαηά δεπηεξεχνληα ιφγν ζηελ άλνδν ηνπ γπλαηθείνπ πιεζπζκνχ θαηά 6,7%. 27

Σν εξγαηηθφ δπλακηθφ απμήζεθε θαηά 8,3% (γξάθεκα), σζηφζν ε άλνδνο απηή νθείιεηαη θαηά θχξην ιφγν ζηε κεγάιε αχμεζε (36,9%) ηνπ γπλαηθείνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ. Αληίζεηα, ζεκεηψζεθε κείσζε ηνπ αλδξηθνχ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ θαηά 1,5%. Σν πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ ζε ειηθία πξνο εξγαζία (15-64 εηψλ) ζεκείσζε κηθξή άλνδν, θαζψο απφ 56,6% ην 1991 αλήιζε ζην 57,5%. Ζ άλνδνο απηή νθείιεηαη κφλν ζηελ άλνδν ηνπ πνζνζηνχ ζπκκεηνρήο ηνπ γπλαηθείνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ θαηά 9,7%, ελψ αληίζεηα ην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ αλδξηθνχ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζην ζπλνιηθφ πιεζπζκφ ζε ειηθία πξνο εξγαζία (15-64 εηψλ) κεηψζεθε θαηά 8,4%. Ο αξηζκφο ησλ απαζρνινπκέλσλ κεηψζεθε θαηά 2,2% (γξάθεκα). Ζ κείσζε απηή αθνξά απνθιεηζηηθά ηνπο απαζρνινχκελνπο άλδξεο θαζψο ν αξηζκφο ηνπο κεηψζεθε θαηά 11,8%. Αληίζεηα ν αξηζκφο ησλ απαζρνινχκελσλ γπλαηθψλ απμήζεθε θαηά 28,2%. Ο αξηζκφο απαζρνινπκέλσλ (15-64 εηψλ) κεηψζεθε θαηά 1,7%, κεηαβνιή πνπ νθείιεηαη θαηά απνθιεηζηηθφηεηα ζηελ κείσζε ησλ απαζρνινχκελσλ αλδξψλ (15-64 εηψλ) θαηά 11,5%. Ο αξηζκφο ησλ απαζρνινχκελσλ γπλαηθψλ (15-64 εηψλ) απμήζεθε θαηά 29%. Σν πνζνζηφ απαζρφιεζεο (15-64 εηψλ) ζην λνκφ Ζιείαο κεηψζεθε θαηά 4,4%, θαη απφ 52% πνπ ήηαλ ην 1991 θπκάλζεθε ζην 47,6% ην 2001. Αλά θχιν ην πνζνζηφ απαζρφιεζεο ησλ γπλαηθψλ (15-64 εηψλ) απμήζεθε θαηά 6,1% θαη αλήιζε ην 2001 ζην 31,7% απφ 25,6% πνπ ήηαλ ην 1991. Αληίζεηε πνξεία αθνινχζεζε ην πνζνζηφ απαζρφιεζεο ησλ αλδξψλ (15-64 εηψλ), ην νπνίν κεηψζεθε ζεκαληηθά θαηά 15,3%, πέθηνληαο ζην 62,1% ην 2001 απφ 77,3% πνπ ήηαλ ην 1991. Σν πνζνζηφ κηζζσηήο απαζρφιεζεο αλήιζε ην 2001 ζην 51,1% απφ 38,2% πνπ ήηαλ ην 1991, αχμεζε ηεο ηάμεο ηνπ 12,9%. Αληίζεηα πηψζε ζεκείσζαλ ηφζν νη απηναπαζρνινχκελνη (απφ 48,3% ην 1991 κεηψζεθαλ ζην 39,2% ην 2001), φζν θαη νη βνεζνί ζηελ νηθνγελεηαθή επηρείξεζε (απφ 11,7% ην 1991 ζην 9,7% ην 2001). Σν πνζνζηφ απαζρνινχκελσλ ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα κεηψζεθε θαηά 3,7% (απφ 39,1% ην 1991 θαηέιεμε ζην 35,4% ην 2001), ελψ αληίζεηα άλνδν ζεκεηψζεθε ζην πνζνζηφ απαζρνινπκέλσλ ζηνλ ηξηηνγελή θαη δεπηεξνγελή ηνκέα θαηά 1,9% (απφ 38,9% ην 1991 αλήιζε ζην 40,9% ην 2001) θαη θαηά 0,1% (απφ 15,1% ην 1991 αλήιζε ζην 15,2% ην 2001). Ο αξηζκφο ησλ αλέξγσλ απμήζεθε ζεκαληηθά θαηά 131,4% (γξάθεκα). Ζ άλνδνο απηή νθείιεηαη ζηελ άλνδν ηεο αλεξγίαο θαη ησλ δχν θχισλ, θαζψο γηα ηνπο κελ άλεξγνπο άλδξεο ν αξηζκφο ηνπο απμήζεθε θαηά 165,9% γηα ηηο δε άλεξγεο γπλαίθεο θαηά 90,4%. Σν πνζνζηφ αλεξγίαο απμήζεθε θαηά 8,9%, απφ 7,9% ην 1991 ζην 16,8% ην 2001. 28

Σν πνζνζηφ αλεξγίαο ησλ αλδξψλ απμήζεθε θαηά 9,8%, απφ 5,7% ην 1991 αλήιζε ζην 15,5% ην 2001, ελψ ην πνζνζηφ αλεξγίαο ησλ γπλαηθψλ απμήζεθε απφ 14% πνπ ήηαλ ην 1991 ζην 19,5% ην 2001. Αλεζπρεηηθφ είλαη ην γεγνλφο πσο ην πνζνζηφ αλεξγίαο ησλ λέσλ απμήζεθε θαηά 13,9%, απφ 30,3% ην 1991 θπκάλζεθε ζην 44,2% ην 2001. Ζ άλνδνο απηή νθείιεηαη ζηελ άλνδν ηνπ πνζνζηνχ αλεξγίαο ηφζν ησλ λέσλ αλδξψλ θαηά 20,2%, απφ 22,9% ην 1991 ζην 43,1% ην 2001, φζν θαη ησλ λέσλ γπλαηθψλ θαηά 1,9% απφ 44,6% ην 1991 ζην 46,5% ην 2001. Απφ ηελ παξαπάλσ αλάιπζε θαζψο θαη απφ ην γξάθεκα πνπ αθνινπζεί πξνθχπηεη πσο ε δνκή ηεο αγνξάο εξγαζίαο ζην λνκφ Ζιείαο παξνπζίαζε ζεκαληηθέο αιιαγέο ηεο ηειεπηαία δεθαεηία. Σν γξάθεκα παξνπζηάδεη ηελ πνζνζηηαία κεηαβνιή ζηα βαζηθά κεγέζε ηεο αγνξάο εξγαζίαο κεηαμχ ησλ απνγξαθψλ ηνπ 1991 θαη ηνπ 2001. Γξάθεκα 12 Γείθηεο αγνξάο εξγαζίαο Μεηαβνιή (%) 2001-1991 (Ζιεία) Δπγαηικό Γςναμικό 8,3 Απαζσολούμενοι 2,2 Άνεπγοι 131,4 Γείκηηρ Απαζσόληζηρ -8,4 Γείκηηρ Ανεπγίαρ 113,6-20,0 0,0 20,0 40,0 60,0 80,0 100,0 120,0 140,0 Σα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο αγνξάο εξγαζίαο ηεο Π.Δ. Ζιείαο είλαη ε αχμεζε ηφζν ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, φζν θαη ησλ απαζρνινπκέλσλ, φπσο επίζεο θαη ηεο αλεξγίαο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ην εξγαηηθφ δπλακηθφ ηελ πεξίνδν 1991-2001 απμήζεθε θαηά 8,3% ελψ ν αξηζκφο ησλ απαζρνινπκέλσλ απμήζεθε θαηά 2,2% γηα ηελ αληίζηνηρε ρξνληθή πεξίνδν. Όκσο απμήζεθε ζεκαληηθά ε αλεξγία θαηά 131,4%. Δπίζεο κεηψζεθε ν δείθηεο απαζρφιεζεο θαηά 8,4%, ελψ απμήζεθε ν δείθηεο αλεξγίαο θαηά 113,6%. 29

4.2.2. Απαζρφιεζε Σν 2001 ν αξηζκφο ησλ απαζρνινπκέλσλ (15 εηψλ θαη άλσ) ζηελ Π.Δ. Ζιείαο αλήιζε ζε 58.610 άηνκα. Απφ απηά 40.200 άηνκα ήηαλ άλδξεο (πνζνζηφ 68,6%) θαη 18.410 άηνκα γπλαίθεο (πνζνζηφ 31,4%). Ζ αλάιπζε ησλ ζηνηρείσλ έρεη σο θξηηήξηα ην θχιν, ηελ ειηθηαθή θαηεγνξία, ηα αηνκηθά επαγγέικαηα, ηε ζέζε ζην επάγγεικα θαη ηνπο θιάδνπο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Ο επφκελνο πίλαθαο παξνπζηάδεη αλαιπηηθφηεξα ηε ζπκκεηνρή ησλ δχν θχισλ ζηελ απαζρφιεζε θαηά ειηθηαθή θαηεγνξία. Πίλαθαο 14 Πνζνζηηαία (%) ζπκκεηνρή θάζε θχινπ ζηελ απαζρφιεζε αλά ειηθηαθή θαηεγνξία (Ζιεία) Ζιηθηαθή θαηεγνξία Απφιπηνη αξηζκνί θχιν χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο Πνζνζηφ (%) Απφιπηνη αξηζκνί Πνζνζηφ (%) Απφιπηνη αξηζκνί Πνζνζηφ (%) χλνιν 58.610 100,0 40.200 68,6 18.410 31,4 15-19 εηψλ 980 100,0 698 71,2 282 28,8 20-24 εηψλ 4.884 100,0 3.227 66,1 1.657 33,9 25-29 εηψλ 7.659 100,0 5.081 66,3 2.578 33,7 30-44 εηψλ 24.670 100,0 16.435 66,6 8.235 33,4 45-64 εηψλ 18.679 100,0 13.417 71,8 5.262 28,2 65+ εηψλ 1.738 100,0 1.342 77,2 396 22,8 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Απογπαθή 2001/ Δπεξεπγαζία: DATA RC Γξάθεκα 13 Πνζνζηηαία θαηαλνκή θάζε θχινπ ζηελ απαζρφιεζε αλά ειηθηαθή θαηεγνξία (Ζιεία) 65+ εηών 22,8 77,2 45-64 εηών 30-44 εηών 25-29 εηών 20-24 εηών 15-19 εηών Σύνολο 28,2 33,4 33,7 33,9 28,8 31,4 71,8 66,6 66,3 66,1 71,2 68,6 0 10 20 30 40 50 60 70 80 Γςναίκερ Άνδπερ 30

ηνλ αθφινπζν πίλαθα παξνπζηάδεηαη ε πνζνζηηαία θαηαλνκή ησλ απαζρνινπκέλσλ θαηά ειηθηαθή θαηεγνξία θαη θχιν. Παξαηεξνχκε φηη: Ζ ειηθηαθή θαηεγνξία 30-44 εηψλ απαζρνιεί ην 42,1% ηνπ ζπλφινπ ησλ απαζρνινπκέλσλ. Σα αληίζηνηρα πνζνζηά γηα ηνπο άλδξεο θαη ηηο γπλαίθεο είλαη 40,9% θαη 44,7%. Αθνινπζεί ε ειηθηαθή θαηεγνξία 45-64 εηψλ κε 31,9%. Σα αληίζηνηρα πνζνζηά γηα ηνπο άλδξεο θαη ηηο γπλαίθεο είλαη 33,4% θαη 28,6%. Πίλαθαο 15 Πνζνζηηαία (%) ζπκκεηνρή θάζε ειηθηαθήο θαηεγνξίαο ζηελ απαζρφιεζε, αλά θχιν (Ζιεία) Φχιν Ζιηθηαθή θαηεγνξία Απφιπηνη αξηζκνί χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο Πνζνζηφ (%) Απφιπηνη αξηζκνί Πνζνζηφ (%) Απφιπηνη αξηζκνί Πνζνζηφ (%) χλνιν 58.610 100,0 40.200 100,0 18.410 100,0 15-19 εηψλ 980 1,7 698 1,7 282 1,5 20-24 εηψλ 4.884 8,3 3.227 8,0 1.657 9,0 25-29 εηψλ 7.659 13,1 5.081 12,6 2.578 14,0 30-44 εηψλ 24.670 42,1 16.435 40,9 8.235 44,7 45-64 εηψλ 18.679 31,9 13.417 33,4 5.262 28,6 65+ εηψλ 1.738 3,0 1.342 3,3 396 2,2 Πηγή: ΔΛ.ΣΤΑΤ., Απογπαθή 2001/ Δπεξεπγαζία: DATA RC ηνλ επφκελν πίλαθα παξνπζηάδεηαη ε πνζνζηηαία αλαινγία ησλ απαζρνινχκελσλ ζην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ ζε ειηθία πξνο εξγαζίαο (δείθηεο απαζρφιεζεο) θαηά ειηθηαθή θαηεγνξία θαη θχιν. Παξαηεξνχκε φηη: Ο δείθηεο απαζρφιεζεο ησλ αλδξψλ (51%) είλαη δηπιάζηνο απφ απηφλ ησλ γπλαηθψλ (24,31%). Οη ειηθίεο 25-44 εηψλ έρνπλ ηνπο πςειφηεξνο δείθηεο απαζρφιεζεο θαη απηφ ην θαηλφκελν αθνξά θαη ηα δχν θχια. Ο δείθηεο απαζρφιεζεο γηα ηηο λεαληθέο ειηθίεο (15-19 εηψλ θαη 20-24 εηψλ) βξίζθεηαη ζε ρακειά επίπεδα ηφζν γηα ηνπο άλδξεο (10,71% θαη 45,37% αληίζηνηρα) φζν θαη γηα ηηο γπλαίθεο (4,89% θαη 27,98% αληίζηνηρα). 31

Πίλαθαο 16 Γείθηεο (%) απαζρφιεζεο θαηά ειηθηαθή θαηεγνξία θαη θχιν (Ζιεία) Ζιηθηαθή θαηεγνξία Φχιν Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν 51,00 24,31 15-19 εηψλ 10,71 4,89 20-24 εηψλ 45,37 27,98 25-29 εηψλ 71,44 41,57 30-44 εηψλ 80,07 44,55 45-64 εηψλ 62,88 25,68 65+ εηψλ 8,28 2,10 Πηγή: ΔΛ.ΣΤΑΤ., Απογπαθή 2001/ Δπεξεπγαζία: DATA RC Γξάθεκα 14 Γείθηεο (%) απαζρφιεζεο θαηά ειηθηαθή θαηεγνξία θαη θχιν (Ζιεία) 65+ εηών 2,1 8,28 45-64 εηών 25,68 62,88 30-44 εηών 44,55 80,07 25-29 εηών 41,57 71,44 20-24 εηών 27,98 45,37 15-19 εηών 4,89 10,71 Σύνολο 24,31 51 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 Γςναίκερ Άνδπερ 32

4.3. Γήκνο Ήιηδαο 4.3.1. Βαζηθνί δείθηεο αγνξάο εξγαζίαο ηνλ αθφινπζν πίλαθα παξνπζηάδνληαη ζπλνπηηθά νη βαζηθνί δείθηεο ηεο αγνξάο εξγαζίαο ζηελ πεξηνρή ηνπ Γήκνπ Ήιηδαο κεηαμχ ησλ απνγξαθηθψλ εηψλ 1991 θαη 2001. Πίλαθαο 17 Οηθνλνκηθά ελεξγφο θαη κε ελεξγφο πιεζπζκφο γηα ηα απνγξαθηθά έηε 1991 θαη 2001 Ζ αγνξά εξγαζίαο ζην Γήκν Ήιηδαο Πεξηγξαθή Πιεζπζκφο ζε ειηθία πξνο εξγαζία (15 εηψλ θαη άλσ) 1991 2001 χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο 27.318 13.576 13.742 34.046 17.790 16.256 Δξγαηηθφ δπλακηθφ (15 εηψλ θαη άλσ) 11.545 8.642 2.903 15.321 10.438 4.883 Απαζρνινχκελνη (15 εηψλ θαη άλσ) 10.598 8.115 2.483 12.598 8.708 3.890 Άλεξγνη (15 εηψλ θαη άλσ) 947 527 420 2.723 1.730 993 Οηθνλνκηθψο κε ελεξγνί (15 εηψλ θαη άλσ) 15.773 4.934 10.839 18.725 7.352 11.373 Μεηαβνιέο Πιεζπζκφο ζε ειηθία πξνο εξγαζία (15 εηψλ θαη άλσ) 24,6 31,0 18,3 Δξγαηηθφ δπλακηθφ (15 εηψλ θαη άλσ) 32,7 20,8 68,2 Απαζρνινχκελνη (15 εηψλ θαη άλσ) 18,9 7,3 56,7 Άλεξγνη (15 εηψλ θαη άλσ) 187,5 228,3 136,4 Οηθνλνκηθψο κε ελεξγνί (15 εηψλ θαη άλσ) 18,7 49,0 4,9 Γείθηεο Πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ 42,3 63,7 21,1 45,0 58,7 30,0 Πνζνζηφ απαζρφιεζεο 38,8 59,8 18,1 37,0 48,9 23,9 Πνζνζηφ αλεξγίαο 8,2 6,1 14,5 17,8 16,6 20,3 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Απογπαθέρ 1991 & 2001 Δπεξεπγαζία: DATA RC Απφ ηελ αλάιπζε θαη ηελ επεμεξγαζία ησλ ζηνηρείσλ ησλ Απνγξαθψλ 1991 θαη 2001 (πίλαθαο) γηα ην Γήκν Ήιηδαο ζπκπεξαίλνπκε ηα αθφινπζα: Ο πιεζπζκφο ζε ειηθία πξνο εξγαζία απμήζεθε θαηά 24,6%. Ζ αχμεζε απηή νθείιεηαη θαηά πξσηεχνληα ιφγν ζηελ άλνδν ηνπ αλδξηθνχ πιεζπζκνχ ζε ειηθία πξνο εξγαζία θαηά 31% θαη θαηά δεπηεξεχνληα ιφγν ζηελ άλνδν ηνπ γπλαηθείνπ πιεζπζκνχ θαηά 18,3%. Σν εξγαηηθφ δπλακηθφ απμήζεθε θαηά 32,7%, σζηφζν ε άλνδνο απηή νθείιεηαη θαηά θχξην ιφγν ζηε κεγάιε αχμεζε (68,2%) ηνπ γπλαηθείνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ θαη ηνπ αλδξηθνχ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ θαηά 20,8%. Σν πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ ζε ειηθία πξνο εξγαζία απμήζεθε απφ ην 42,3% ζην 45%. Ζ αχμεζε απηή νθείιεηαη ζηε 33

πηψζε ηνπ πνζνζηνχ ζπκκεηνρήο ηνπ αλδξηθνχ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, ελψ αληίζεηα ην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ γπλαηθείνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζην ζπλνιηθφ πιεζπζκφ ζε ειηθία πξνο εξγαζία απμήζεθε. Ο αξηζκφο ησλ απαζρνινπκέλσλ απμήζεθε θαηά 18,9%. Σν πνζνζηφ απαζρφιεζεο ζεκείσζε κηθξή ππνρψξεζε, απφ ην 38,8%, ζην 37%. Αλά θχιν, ην πνζνζηφ απαζρφιεζεο ησλ αλδξψλ κεηψζεθε θαηά 10,7 πνζνζηηαίεο κνλάδεο, ηε ζηηγκή πνπ ην πνζνζηφ απαζρφιεζεο ησλ γπλαηθψλ απμήζεθε θαηά 5,8 πνζνζηηαίεο κνλάδεο. Σν πνζνζηφ αλεξγίαο απμήζεθε (αχμεζε θαηά 9,6%). Ζ άλνδνο απηή νθείιεηαη ζηελ άλνδν ηεο αλεξγίαο θαη ησλ δχν θχισλ, θαζψο γηα ηνπο κελ άλεξγνπο άλδξεο ν αξηζκφο ηνπο απμήζεθε θαηά 10,5% γηα ηηο δε άλεξγεο γπλαίθεο θαηά 5,8%. Απφ ηελ παξαπάλσ αλάιπζε θαζψο θαη απφ ην γξάθεκα πνπ αθνινπζεί πξνθχπηεη πσο ε δνκή ηεο αγνξάο εξγαζίαο ζηελ πεξηνρή ηνπ Γήκνπ Ήιηδαο παξνπζίαζε ζεκαληηθέο αιιαγέο ηεο ηειεπηαία δεθαεηία. Σν αθφινπζν γξάθεκα παξνπζηάδεη ηελ πνζνζηηαία κεηαβνιή ζηα βαζηθά κεγέζε ηεο αγνξάο εξγαζίαο κεηαμχ ησλ απνγξαθψλ ηνπ 1991 θαη ηνπ 2001. Γξάθεκα 15 Γείθηεο αγνξάο εξγαζίαο Μεηαβνιή (%) 2001-1991 (Γήκνο Ζιηδαο) Σα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο αγνξάο εξγαζίαο ηεο πεξηνρή ηνπ Γήκνπ Ήιηδαο είλαη ε αχμεζε ηφζν ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, φζν θαη ησλ απαζρνινπκέλσλ, ελψ εληππσζηαθή είλαη ε αχμεζε ηεο αλεξγίαο. 34

4.3.2. Απαζρφιεζε Ζ απαζρφιεζε ραξαθηεξίδεηαη θπξίσο απφ δχν βαζηθνχο δείθηεο: ην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, ην νπνίν εθθξάδεη ηελ πνζνζηηαία ζπκκεηνρή ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ειηθίαο 15-64 εηψλ ζην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ ζε ειηθία πξνο εξγαζία 15-64 εηψλ θαη ην πνζνζηφ απαζρφιεζεο, ην νπνίν εθθξάδεη ηελ πνζνζηηαία αλαινγία ησλ απαζρνινπκέλσλ 15-64 εηψλ επίζεο ζην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ ζε ειηθία πξνο εξγαζία. πσο είδακε ζην πξνεγνχκελν θεθάιαην, ν αξηζκφο ησλ απαζρνινπκέλσλ ζηελ πεξηνρή ηνπ Γήκνπ Ήιηδαο ην 2001 αλήιζε ζε 12.598 άηνκα. Απφ απηά, νη 8.708 ήηαλ άλδξεο θαη νη 3.890 γπλαίθεο. Πίλαθαο 18 Απαζρνινχκελνη αλά ηνκέα νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο (Γήκνο Ήιηδαο) Έηνο Πνζνζηηαία % κεηαβνιή (1991-2001) 1991 2001 χλνιν απαζρνινχκελσλ 10598 12598 18,9 Απαζρνινχκελνη ζηνλ Πξσηνγελή Σνκέα 4121 3861-6,3 Απαζρνινχκελνη ζην Γεπηεξνγελή Σνκέα 1584 2087 31,8 Απαζρνινχκελνη ζηνλ Σξηηνγελή Σνκέα 4108 5256 27,9 Με δπλάκελνη λα θαηαηαγνχλ 785 1394 77,6 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Απογπαθή 2001/ Δπεξεπγαζία: DATA RC Γξάθεκα 16 Πνζνζηηαία θαηαλνκή ησλ απαζρνινχκελσλ (δπλάκελσλ λα θαηαηαγνχλ) αλά ηνκέα νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο (Γήκνο Ήιηδαο) Απφ ηα δεδνκέλα ηνπ πίλαθα θαη ηνπ γξαθήκαηνο πνπ πξνεγήζεθαλ είλαη θαλεξφ φηη ν θχξηνο φγθνο ηεο απαζρφιεζεο δεκηνπξγείηαη ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα, ελψ νινέλα θαη πην ζεκαληηθά πνζνζηά θαηαιακβάλεη ν πξσηνγελήο ηνκέαο. Ο αξηζκφο ησλ απαζρνινχκελσλ ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα κεηψζεθε θαηά 6,3% κεηαμχ ησλ απνγξαθψλ 1991-2001. Παξάιιεια, νη απαζρνινχκελνη ζην δεπηεξνγελή ηνκέα απμήζεθαλ θαηά 31,8%, ελψ νη απαζρνινχκελνη ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα απμήζεθαλ θαηά 27,9%. 35

4.3.3. Δξγαηηθφ Γπλακηθφ ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ε εμέιημε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ αλά ειηθηαθή θαηεγνξία ζηηο πεξηνρέο ησλ Γήκσλ Ήιηδαο, κεηαμχ ησλ απνγξαθψλ 1991 θαη 2001. Πίλαθαο 19 Δξγαηηθφ δπλακηθφ αλά θαηεγνξία ειηθηψλ (Π.Δ. Ζιείαο & Ήιηδαο) Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα Ζιείαο Γήκνο Ήιηδαο χλνιν εξγαηηθνχ δπλακηθνχ 62.699 12.598 15-19 1.013 212 20-24 5.190 1.118 25-29 8.219 1.700 30-34 9.087 1.781 35-39 8.641 1.663 40-44 8.785 1.796 45-49 7.536 1.535 50-54 6.274 1.220 55-59 3.657 690 60-64 2.502 465 65-69 1.133 253 70-74 604 149 75+ 58 16 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Απογπαθή 2001/ Δπεξεπγαζία: DATA RC Γξάθεκα 17 Ζιηθηαθή ππξακίδα ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ (Π.Δ. Ζιείαο & Ήιηδαο) 36

4.3.4. Αλεξγία ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ε θαηαλνκή ησλ αλέξγσλ ζην Γήκν Ήιηδαο αλά ειηθηαθή θαηεγνξία. Γξάθεκα 18 Καηαλνκή ησλ αλέξγσλ αλά ειηθηαθή θαηεγνξία (Γ. Ήιηδαο) Σν κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ αλέξγσλ θαηαλέκεηαη ζηηο ειηθηαθέο θαηεγνξίεο 20-24 εηψλ (23,3%) θαη 30-44 εηψλ (28,6%), ελψ ζεκαληηθά πνζνζηά θαηαιακβάλνπλ νη θαηεγνξίεο 25-29, 45-64 θαη 15-19 εηψλ. 37

5. Βαζηθά νηθνλνκηθά κεγέζε ηεο πεξηνρήο παξέκβαζεο 5.1. Ζ ζέζε ηεο Π.Δ. Ζιείαο ζε ζρέζε κε ηηο αληίζηνηρεο δηνηθεηηθέο δηαηξέζεηο ηεο ρψξαο θαη ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο Ο πεξηζζφηεξν δηαδεδνκέλνο δείθηεο γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ζπγθξίζεσλ ηνπ νηθνλνκηθνχ επηπέδνπ δηαθνξεηηθψλ πεξηνρψλ θαζψο θαη γηα δηαρξνληθέο ζπγθξίζεηο είλαη ην Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ αλά θάηνηθν (θ.θ. ΑΔΠ). ηνηρεία γηα ην θ.θ. ΑΔΠ είλαη δηαζέζηκα απφ ηελ Διιεληθή ηαηηζηηθή Αξρή θαη ηελ Eurostat ζε επίπεδν ρψξαο, πεξηθέξεηαο θαη πεξηθεξεηαθήο ελφηεηαο. ην αθφινπζν γξάθεκα δίλεηαη κηα εηθφλα ηεο ζέζεο ηεο Π.Δ. Ζιείαο σο πξνο ην θ.θ. Α.Δ.Π. ζε Μνλάδεο Αγνξαζηηθήο Γχλακεο, ην 2007, ζε ζχγθξηζε κε ηηο πεξηθεξεηαθήο ελφηεηαο ηεο ρψξαο θαη ηηο αληίζηνηρεο δηνηθεηηθέο δηαηξέζεηο ηεο Δ.Δ.-27 θαζψο θαη κε ηνλ αληίζηνηρν εζληθφ θαη θνηλνηηθφ Μ.Ο. Γξάθεκα 19 θ.θ. Α.Δ.Π. ζε Μνλάδεο Αγνξαζηηθήο Γχλακεο ην 2007 (Π.Δ., Υψξα, Δπξσπατθή Έλσζε) 147.100 76.200 75.600 33.200 31.900 25.200 24.900 23.100 12.700 12.600 12.100 5.100 5.000 4.500 Γηα ηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ηνπ γξαθήκαηνο ζα πξέπεη λα ζθεθηνχκε ηα πνζά πνπ παξνπζηάδνληαη σο εμήο: Αλ ππνζέζνπκε ηελ χπαξμε κηαο αγνξάο, φπνπ νη πνιίηεο θάζε ρψξαο ή πεξηνρήο ηεο Δ.Δ. αληηκεησπίδνπλ ηηο ίδηεο ηηκέο γηα ηα αγαζά πνπ θαηαλαιψλνπλ, ηφηε ε αγνξαζηηθή ηνπο δχλακε εθθξάδεηαη ζηηο Μνλάδεο Αγνξαζηηθήο Γχλακεο (Μ.Α.Γ.) ηνπ παξαπάλσ πίλαθα. Μία Μ.Α.Γ. αγνξάδεη ηελ ίδηα πνζφηεηα αγαζψλ/ ππεξεζηψλ ζε φιεο ηηο ρψξεο ηεο Δ.Δ. ε απηή ηελ ππνζεηηθή αγνξά ν κέζνο επξσπαίνο έρεη ζηε δηάζεζή ηνπ 24.900 Μ.Α.Γ. 38

Ζ Π.Δ. Ζιείαο βξίζθεηαη ζηελ ηειεπηαία ζέζε κεηαμχ ησλ Π.Δ. ηεο ρψξαο κε βάζε ην θ.θ. Α.Δ.Π. ζε Μ.Α.Γ., κε 12.100 κνλάδεο. Ζ Π.Δ. Ζιείαο βξίζθεηαη πεξηζζφηεξν θνληά ζηηο αληίζηνηρεο πεξηνρέο (NUTS 3) ηεο Δ.Δ. κε ην ρακειφηεξν Α.Δ.Π. ζε Μ.Α.Γ. απφ φηη ζε απηέο κε ην πςειφηεξν, θαζψο ηνλ ρσξίδνπλ, κφιηο, 7.600 κνλάδεο απφ ηελ ηειεπηαία [Vaslui (RO)] θαη 135.000 απφ ηελ πξψηε [(Inner London - West (UK)]. Σν θ.θ. Α.Δ.Π. ζε Μ.Α.Γ. ηεο Ζιείαο είλαη κηθξφηεξν απφ ην κηζφ ηνπ Μ.Ο. ηεο Δ.Δ. θαη ζρεδφλ ην κηζφ ηνπ Μ.Ο. ηεο ρψξαο. Πεξηνξηζκνί ζηε ρξήζε ηνπ θ.θ. ΑΔΠ: ρεηηθά κε ηε ρξήζε ηνπ ηνπηθνχ (λνκαξρηαθνχ ή πεξηθεξεηαθνχ) θ.θ. ΑΔΠ γηα ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ ζα πξέπεη λα ηνλίζνπκε δχν πεξηνξηζκνχο πνπ πξνέξρνληαη απφ ηνλ ηξφπν ππνινγηζκνχ ηνπ δείθηε. Παξά ηνπο αθφινπζνπο πεξηνξηζκνχο ην θ.θ. ΑΔΠ είλαη ν πιένλ θαηάιιεινο δείθηεο γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ζπγθξίζεσλ κεηαμχ πεξηνρψλ. Δηδηθφηεξα: Σν θ.θ. ΑΔΠ ηείλεη λα ππεξεθηηκά ηελ πξαγκαηηθή νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ησλ θαηνίθσλ πεξηνρψλ κε απμεκέλε βηνκεραληθή δξαζηεξηφηεηα (γηα παξάδεηγκα ε Π.Δ. Βνησηίαο βξίζθεηαη ζηελ πξψηε ζέζε κεηαμχ ησλ Π.Δ. ηεο ρψξαο, κε βάζε ην ΑΔΠ αλά θάηνηθν). Σν πξφβιεκα έρεη λα θάλεη κε ηηο δηαλνκαξρηαθέο κεηαθηλήζεηο εξγαδνκέλσλ, θαζψο ην ηνπηθφ ΑΔΠ αθνξά πξντφλ πνπ παξάγεηαη απφ ηνπο εξγαδνκέλνπο ζε κηα πεξηνρή, αιιά δηαηξείηαη κε ηνλ αξηζκφ ησλ θαηνίθσλ ηεο πεξηνρήο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ην πξαγκαηηθφ εηζφδεκα ησλ θαηνίθσλ πεξηνρψλ κε ζεκαληηθή αγξνηηθή παξαγσγή, ζπλήζσο ππνεθηηκάηαη, θαζψο δε ιακβάλνληαη ππφςε παξάγνληεο φπσο ε απμεκέλε ηδηνθαηνίθεζε θαη ηδηνθαηαλάισζε (π.ρ. ηδηνθαηαλάισζε αγξνηηθψλ πξντφλησλ, ρξήζε επαγγεικαηηθνχ νρήκαηνο απφ ην λνηθνθπξηφ θ.ιπ). ην γξάθεκα πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδεηαη ε δηαρξνληθή εμέιημε ηνπ θ.θ. Α.Δ.Π. ηεο Ζιείαο (ζε Μ.Α.Γ.) σο πνζνζηφ ηνπ κέζνπ Δπξσπατθνχ (EU-27), ζηε δεθαεηία 1998-2007, ζε ζχγθξηζε κε ηα αληίζηνηρα κεγέζε ζε επίπεδν πεξηθέξεηαο θαη ρψξαο. 39

Γξάθεκα 20 θ.θ. ΑΔΠ ζε ΜΑΓ σο πνζνζηφ ηνπ κέζνπ Δπξσπατθνχ (EU-27) (ρψξα/ πεξηθέξεηα/ πεξηθεξεηαθή ελφηεηα) γηα ηα έηε 1998-2007 100,0 90,0 83,3 82,7 84,1 86,5 90,2 92,6 94,0 91,8 93,0 92,8 80,0 70,0 60,0 50,0 66,9 54,6 64,1 52,4 58,5 59,4 61,2 47,9 48,7 48,7 62,8 61,1 60,4 61,2 59,8 52,2 51,3 48,3 47,7 48,5 40,0 30,0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 EU (27) Δλλάδα Πεπιθέπεια Γςηικήρ Δλλάδαρ Ν. Ζλείαρ Ο εζληθφο δείθηεο εκθαλίδεη κία ζεκαληηθή άλνδν κεηαμχ ησλ εηψλ 1999 θαη 2004 αγγίδνληαο ην 94% ηνπ επξσπατθνχ κέζνπ φξνπ ην 2004, γηα λα ζηαζεξνπνηεζεί ηα ηειεπηαία ρξφληα ζε ρακειφηεξα, ζρεδφλ θαηά κία πνζνζηηαία κνλάδα, επίπεδα. Με ην θαηά θεθαιή πξντφλ ηεο Διιάδαο λα αληηζηνηρεί ζε 92,8% ηνπ κέζνπ ηεο Δ.Δ.-27, ην 2007, ζηελ πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο αλαινγεί ΑΔΠ αλά θάηνηθν ίζν κε ην 59,8% ηνπ επξσπατθνχ. Σν θ.θ. ΑΔΠ (ζε ΜΑΓ) ηεο Π.Δ. Ζιείαο, σο πνζνζηφ ηνπ κέζνπ επξσπατθνχ, θπκαίλεηαη ζε ρακειφηεξα επίπεδα, αθνινπζεί φκσο, ζε κεγάιν βαζκφ, ηηο δηαθπκάλζεηο ηνπ αληίζηνηρνπ πεξηθεξεηαθνχ δείθηε. Δμαίξεζε απνηεινχλ ηα ηειεπηαία δχν έηε, νπφηε εκθαλίδεηαη αληίζηξνθε ηάζε ζε ζρέζε κε ην δείθηε ηεο πεξηθέξεηαο, αιιά θαη ηεο ρψξαο. πγθεθξηκέλα, ν δείθηεο ηεο Π.Δ. Ζιείαο παξνπζηάδεη κείσζε ην 2006 θαη αχμεζε (αλ θαη θαηά κφιηο 0,8 κνλάδεο), ην ηειεπηαίν έηνο. 40

5.2. Βαζηθά νηθνλνκηθά κεγέζε θαη δείθηεο ΑΝΑΛΤΗ ΣΟΠΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΙΑ Με θαηά θεθαιή πξντφλ 10,6 ρηι., ην 2007, ν λνκφο Ζιείαο θαηαηάζζεηαη ηειεπηαίνο, κεηαμχ ησλ λνκψλ ηεο ρψξαο, κε 52,3% ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο Διιάδαο θαη κφιηο 48,5% ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο Δ.Δ. Με δεισζέλ εηζφδεκα 12 ρηι. επξψ αλά θνξνινγνχκελν ην 2007 (εηήζηα αχμεζε 6,2%, 77,4% ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο Διιάδαο), νη θνξνινγνχκελνη ηνπ πιήξσζαλ, ην 2007, θαηά κέζν φξν γηα θφξν εηζνδήκαηνο 756 επξψ, έλαληη κέζνπ φξνπ ρψξαο 1.504 επξψ. ε απηφλ αλαινγεί 1,2% ησλ θνξνινγνπκέλσλ, ην 0,9% ηνπ δεισζέληνο εηζνδήκαηνο ηεο ρψξαο θαη ην 0,6% ηνπ θφξνπ εηζνδήκαηνο θπζηθψλ πξνζψπσλ. Ζ ηειεπηαία ζηήιε ηνπ αθφινπζνπ πίλαθα παξνπζηάδεη ηελ θαηάηαμε ηεο Π.Δ. Ζιείαο κεηαμχ ησλ 52 λνκψλ ηεο ρψξαο ζηα βαζηθφηεξα νηθνλνκηθά κεγέζε. Απφ ηα ζηνηρεία ηνπ πίλαθα παξαηεξνχκε φηη ην 2007, ε Π.Δ. Ζιείαο ζε φ,ηη αθνξά ηηο θαηά θεθαιή απνηακηεπηηθέο θαηαζέζεηο βξίζθεηαη ζηελ 52 ε ζέζε. Δμεηάδνληαο ηελ θαηάηαμε ηεο Π.Δ. αλαθνξηθά κε ην θαηά θνξνινγνχκελν δεισζέλ εηζφδεκα παξαηεξνχκε φηη θαηαιακβάλεη ηελ 40 ε ζέζε, ελψ αλαθνξηθά κε ην θφξν εηζνδήκαηνο πνπ ζπλεηζθέξεη ν θάζε θνξνινγνχκελνο θαηαηάζζεηαη, ζηελ 41 ε ζέζε. Πίλαθαο 20 Βαζηθά κεγέζε θαη δείθηεο ηεο Π.Δ. Ζιείαο Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα Ζιείαο Μέζνο φξνο ρψξαο Καηάηαμε ζε ζρέζε κε ηηο 52 9 Π.Δ. ΑΔΠ καηά κεθαλή 2007 10,6 σιλ. εςπώ 20,2 51 Καηά κεθαλή αποηαμιεςηικέρ καηαθέζειρ 2007 7,1 σιλ. εςπώ 15,4 52 Γηλυθέν ειζόδημα ανά θοπολογούμενο 2007 12 σιλ. εςπώ 15,6 40 Φόπορ ειζοδήμαηορ ανά θοπολογούμενο Σσμμετοτή στα σσνολικά μεγέθη της τώρας 2007 0,76 σιλ. εςπώ 1,5 41 ΑΔΠ 2007 0,8% 22 Φοπολογούμενοι 2007 1,2% 22 Γηλυθέν ζηην εθοπία ειζόδημα 2007 0,9% 23 Φόπορ ειζοδήμαηορ θ.π. 2007 0,6% 25 Αποηαμιεςηικέρ καηαθέζειρ 2007 0,7% 24 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ. (για ηα ΑΔΠ και κ.κ.αδπ) και Δπιλογέρ, «Νομοί ηηρ Δλλάδορ», Έκδοζη 2009 (για ηα ςπόλοιπα μεγέθη και δείκηερ) 9 Δμαίξεζε απνηειεί ην ΑΔΠ θαη θ.θ. ΑΔΠ, φπνπ ε Αηηηθή εθιακβάλεηαη σο κία πεξηθεξεηαθή ελφηεηα θαη φρη σο δχν (Πεξηθέξεηα Πξσηεπνχζεο θαη Τπφινηπν Αηηηθήο) 41

Νομοί Γξάθεκα 21 Καηάηαμε ηεο Π.Δ. Ζιείαο ζε ζρέζε κε ηηο 52 Π.Δ. ηεο ρψξαο 0 4 8 12 16 20 24 28 32 36 40 44 48 52 51 ΑΕΠ καηά κεθαλή 52 Καηά κεθαλή αποηαμιε ςηικέρ καηαθέζε ιρ 40 Δηλωθέν ειζόδημα ανά θοπολογ ούμενο 41 Φόπορ ειζοδήμα ηορ ανά θοπολογ ούμενο 22 22 ΑΕΠ Φοπολογ ούμενοι ΑΝΑΛΤΗ ΣΟΠΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΙΑ 23 Δηλωθέν ζηην εθοπία ειζόδημα 25 Φόπορ ειζοδήμα ηορ θ.π. Νομοί 51 52 52 52 51 52 52 52 52 Καηάηαξη ηος νομού Ηλείαρ ζε ζσέζη με ηοςρ 52 νομούρ 24 Αποηαμιε ςηικέρ καηαθέζε ιρ 51 52 40 41 22 22 23 25 24 5.3. Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ θαη θαηά θεθαιή Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ Ζ δηαρξνληθή εμέιημε ηνπ Αθαζάξηζηνπ Δγρψξηνπ Πξντφληνο θαη ηνπ θαηά θεθαιή Αθαζάξηζηνπ Δγρψξηνπ Πξντφληνο ηνπ λνκνχ Ζιείαο, ηεο πεξηθέξεηαο Γπηηθήο Διιάδαο θαη ηεο ρψξαο ηελ πεξίνδν 2000 2007, φπσο ηα κεγέζε απηά πξνθχπηνπλ απφ ηνπο Πεξηθεξεηαθνχο Λνγαξηαζκνχο ηεο ΔΤΔ, παξνπζηάδνληαη ζηνλ αθφινπζν πίλαθα. Καζ φιε ηελ εμεηαδφκελε ρξνληθή πεξίνδν ην πνζνζηφ ηεο ζπκκεηνρήο ηνπ ΑΔΠ ηνπ λνκνχ ζην ζπλνιηθφ ΑΔΠ ηεο ρψξαο παξνπζηάδεη δχν θχθινπο πηψζεο θαη αλφδνπ. Απφ ην 2000 έσο ην 2003, ν πξψηνο θχθινο θαη απφ ην 2003 έσο ην 2007, ν δεχηεξνο. Ζ ζπκκεηνρή ηνπ λνκνχ ζην ΑΔΠ ηεο ρψξαο, ην 2007, αλέξρεηαη ζην 0,8%, κεησκέλε θαηά 0,2 πνζνζηηαίεο κνλάδεο ζε ζρέζε κε ην 2000. Σελ ίδηα πεξίνδν, ε ζπκκεηνρή ηεο πεξηθέξεηαο ζην ΑΔΠ ηεο ρψξαο εκθάληζε επίζεο πησηηθή ηάζε θαη θαηέιεμε ζην 4,2% ην 2007, απφ 4,6% ην 2000. 42

Πίλαθαο 21 χγθξηζε ΑΔΠ θαη θ.θ. ΑΔΠ ηεο Π.Δ. Ζιείαο θαη ηεο πεξηθέξεηαο Γπηηθήο Διιάδαο ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο ΑΔΠ (πνζά ζε εθ. ) θ.θ. ΑΔΠ (πνζά ζε ) % ζπκκεηνρήο ηνπ ΑΔΠ ηεο Π.Δ. θαη ηεο πεξηθέξεηαο ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο % θ.θ. ΑΔΠ ηεο Π.Δ. θαη ηεο πεξηθέξεηαο ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο Π.Δ. Ζλείαρ 1.309 7.121 1,0 57,0 Πεπιθέπεια Γςηικήρ Δλλάδαρ 6.273 8.690 4,6 69,6 2000 Σύνολο Φώπαρ 136.281 12.483 - Π.Δ. Ζλείαρ 1.379 7.520 0,9 56,2 Πεπιθέπεια Γςηικήρ Δλλάδαρ 6.641 9.183 4,5 68,7 2001 Σύνολο Φώπαρ 146.428 13.372 - Π.Δ. Ζλείαρ 1.406 7.694 0,9 54,0 Πεπιθέπεια Γςηικήρ Δλλάδαρ 7.025 9.672 4,5 67,9 2002 Σύνολο Φώπαρ 156.615 14.254 - Π.Δ. Ζλείαρ 1.604 8.813 0,9 56,3 Πεπιθέπεια Γςηικήρ Δλλάδαρ 7.735 10.609 4,5 67,8 2003 Σύνολο Φώπαρ 172.431 15.642 - Π.Δ. Ζλείαρ 1.664 9.165 0,9 54,6 Πεπιθέπεια Γςηικήρ Δλλάδαρ 7.992 10.929 4,3 65,1 2004 Σύνολο Φώπαρ 185.813 16.798 - Π.Δ. Ζλείαρ 1.675 9.248 0,9 52,6 Πεπιθέπεια Γςηικήρ Δλλάδαρ 8.485 11.569 4,3 65,8 2005 Σύνολο Φώπαρ 195.366 17.594 - Π.Δ. Ζλείαρ 1.748 9.688 0,8 51,3 Πεπιθέπεια Γςηικήρ Δλλάδαρ 9.139 12.423 4,3 65,8 2006 Σύνολο Φώπαρ 210.460 18.878-2007 Π.Δ. Ζλείαρ 1.901 10.575 0,8 52,3 Πεπιθέπεια Γςηικήρ Δλλάδαρ 9.614 13.029 4,2 64,4 Σύνολο Φώπαρ 226.437 20.231 - Πεγή: ΔΛ.ΣΑΣ./ Δπεμεξγαζία: Data RC ε φ,ηη αθνξά ην θαηά θεθαιή ΑΔΠ ηνπ λνκνχ, θαζ φιε ηελ πεξίνδν 2000-2007 θπκάλζεθε ζε αξθεηά ρακειφηεξα επίπεδα ζπγθξηηηθά κε ην θ.θ. ΑΔΠ ηεο πεξηθέξεηαο. Χζηφζν, ε δηαθνξά απηή νθείιεηαη, ζε κεγάιν βαζκφ, ζην ζεκαληηθφ κεξίδην ηνπ πξσηνγελή ηνκέα, ζηελ παξαγσγή ηνπ λνκνχ. Θα πξέπεη, σζηφζν, λα επηζεκαλζεί ε ζηαδηαθή απνκάθξπλζε ηνπ θ.θ. ΑΔΠ ηνπ λνκνχ απφ ην θ.θ. ΑΔΠ ηεο ρψξαο. Δηδηθφηεξα, απφ ην 57% ηνπ κέζνπ 43

φξνπ ηεο ρψξαο ην 2000, ην θ.θ. ΑΔΠ ηνπ λνκνχ βξίζθεηαη, ην 2007, ζην 52,3% ηνπ Μ.Ο. ηεο ρψξαο. Γξάθεκα 22 Γηαρξνληθή εμέιημε ηνπ θ.θ. ΑΔΠ 2000-2007 100 80 (%) 60 69,6 68,7 67,9 67,8 57,0 56,2 54,0 56,3 65,1 65,8 65,8 64,4 54,6 52,6 51,3 52,3 40 20 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Μ.Ο. Ηλείας Μ.Ο. Περιφέρειας Μ.Ο. Χώρας 44

6. ΣΟΜΔΑΚΖ ΓΗΑΡΘΡΧΖ ΣΟΤ ΠΑΡΑΓΟΜΔΝΟΤ ΠΡΟΨΟΝΣΟ ηελ παξνχζα ελφηεηα αλαιχνληαη νη ηνκείο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο ηεο Π.Δ. Ζιείαο κε ζηφρν λα θαηαδεηρζνχλ ηα ραξαθηεξηζηηθά θαη νη δπλαηφηεηεο αλάπηπμεο θάζε ηνκέα. Δπηπιένλ, παξέρνληαη αλαιπηηθά ζηνηρεία γηα ηελ πνξεία θξίζηκσλ θιάδσλ θάζε ηνκέα νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, φπσο ε αγξνηηθή παξαγσγή ζε ηφλνπο γηα ηνλ πξσηνγελή ηνκέα, νη βηνκεραληθέο κνλάδεο, νη απαζρνινχκελνη θαη ν ηδίξνο απηψλ γηα ηνλ δεπηεξνγελή ηνκέα, φπσο θαη ε εμέιημε ηεο νηθνδνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Σέινο, γηα ηνλ ηξηηνγελή ηνκέα, ηα επηκέξνπο ζηνηρεία πνπ αλαιχνληαη έρνπλ λα θάλνπλ κε ηνλ ηνπξηζκφ, ηηο δηαλπθηεξεχζεηο, ηελ πιεξφηεηα ησλ θιηλψλ ηεο Π.Δ. θιπ. 6.1. Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα Ζιείαο 6.1.1. Πξσηνγελήο ηνκέαο Ο πξσηνγελήο ηνκέαο έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία ζηελ νηθνλνκία ηνπ λνκνχ. Απνηειεί ζεκαληηθφ πφιν απαζρφιεζεο θαη νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, αθνχ απαζρνιεί κεγάιν κέξνο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ. Σν 2007, ν λνκφο Ζιείαο παξήγαγε ην 4,6% ηεο Αθαζάξηζηεο Πξνζηηζέκελεο Αμίαο ηνπ πξσηνγελή ηνκέα ηεο ρψξαο θαηαιακβάλνληαο ηελ 3ε ζέζε κεηαμχ ησλ λνκψλ ηεο Διιάδαο, κεηά απφ ηε Λάξηζα θαη ηελ Αηηηθή. Σν 2007 ν λνκφο παξήγαγε ην 13,9% ηεο παξαγσγήο παηάηαο ηεο ρψξαο, ην 8,7% ηεο παξαγσγήο ηνκάηαο, ην 5,1% ησλ εζπεξηδνεηδψλ θαη ην 4,4% ηεο παξαγσγήο γάιαθηνο. Ο επφκελνο πίλαθαο παξνπζηάδεη ηελ εμέιημε ηεο γεσξγηθήο παξαγσγήο ηνπ λνκνχ ηελ πεξίνδν 2002-2007. Υαξαθηεξηζηηθά ηεο πεξηφδνπ είλαη: o Ζ κείσζε ηεο παξαγσγήο ειαηνιάδνπ, θαηά 49%, ην 2007 ζε ζρέζε κε ην 2002. o Ζ κείσζε ηεο παξαγσγήο εζπεξηδνεηδψλ ηα ηειεπηαία ρξφληα. o Ζ πνιχ ζεκαληηθή αχμεζε ηεο παξαγσγήο παηάηαο. 45

Πίλαθαο 22 Γεσξγηθή παξαγσγή λνκνχ Ζιείαο Πξντφλ Έηε 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Διαηφιαδν (ηφλνη) 24.502 17.175 14.277 16.380 12.464 12.488 Καπλφο (ηφλνη) 9.271 7.431 8.521 8.680 8.661 9.129 Βακβάθη (ηφλνη) 23.264 18.672 17.492 16.817 19.635 16.840 ηηάξη (ηφλνη) 1.150 1.220 1.250 1.300 240 - Ρχδη (ηφλνη) 90.545 59.123 54.274 75.498 70.747 50.325 Δζπεξηδνεηδή (ηφλνη) 473 402 390 429 436 373 Μήια (ηφλνη) 1.365 1.263 1.118 1.020 1.041 943 Ρνδάθηλα (ηφλνη) 30.867 74.109 86.489 52.178 89.519 129.446 Παηάηεο (ηφλνη) 204.398 187.025 224.131 134.686 118.289 126.686 Σνκάηεο (ηφλνη) 12.717 13.407 13.687 13.385 13.431 13.481 Κξέαο (ηφλνη) 84.345 83.929 84.716 88.341 94.634 88.351 Γάια (ηφλνη) 24.502 17.175 14.277 16.380 12.464 12.488 Πηγή: Δπιλογέρ, Νομοί ηηρ Δλλάδορ 2009 O λνκφο έρεη φιεο ηηο δπλαηφηεηεο θαη κπνξεί λα αλαδεηρζεί ζε ζεκαληηθφ θέληξν ζεξκνθεπηαθψλ θαιιηεξγεηψλ ηεο ρψξαο, αλ ιάβνπκε ππφςε ηηο ζεξκνθεπηαθέο θξάνπιεο ηηο Μαλσιάδαο. Ζ γεσξγηθή παξαγσγή ζπλδέεηαη άκεζα θαη ζηεξίδεη κεηαπνηεηηθέο κνλάδεο, επεμεξγαζίαο θαη ηππνπνίεζεο αγξνηηθψλ πξντφλησλ, πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηελ πεξηνρή. Ξερσξίδνπλ ηα εξγνζηάζηα επεμεξγαζίαο ληνκάηαο (ζηα αβάιηα θαη ζηε Γαζηνχλε) θαζψο θαη νη κνλάδεο παξαγσγήο ηνπξζηψλ. Ζ θηελνηξνθία ζηελ Ζιεία έρεη θαηά θχξην ιφγν εθηαηηθφ ραξαθηήξα, κε κηθξφ αξηζκφ θηελνηξνθηθψλ κνλάδσλ. Σν κεγαιχηεξν ηκήκα ηνπ δσηθνχ θεθαιαίνπ απνηειείηαη απφ αηγνπξφβαηα ειεχζεξεο βνζθήο κε θπξηφηεξα πξντφληα ην καιαθφ ηπξί, ην θξέαο θαη ην γάια. Δθηφο απφ ηε ζπλήζε θηελνηξνθία, ν λνκφο έρεη παξάδνζε ζηελ εθηξνθή αιφγσλ (Ζ θπιή Ζιείαο είλαη κία απφ ηηο έμη ειιεληθέο θπιέο αιφγσλ). Ζ αιηεπηηθή δξαζηεξηφηεηα ζην λνκφ πεξηιακβάλεη ηελ αιηεία αλνηρηήο ζάιαζζαο, ηελ αιηεία ησλ θπζηθψλ εθηξνθείσλ ζηηο ιηκλνζάιαζζεο Κνηχρη θαη Βάξδα θαη ηελ αιηεία ζηελ ηερλεηή ιίκλε ηνπ Πελεηνχ. Σα θπξηφηεξα πξνβιήκαηα ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα εληνπίδνληαη 10 : ην κηθξφ θαη πνιπηεκαρηζκέλν γεσξγηθφ θιήξν, πνπ εκπνδίδεη ηελ άζθεζε απνδνηηθήο γεσξγίαο ηελ ειηθηαθή δηάξζξσζε ηνπ αγξνηηθνχ πιεζπζκνχ. 10 Δ.Π. Γπηηθήο Διιάδαο, Πεινπνλλήζνπ, Ηνλίσλ Νήζσλ (2007-2013) 46

ην ρακειφ βαζκφ εθπαίδεπζεο θαη επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο ησλ αγξνηψλ. ηηο αδπλακίεο πνπ παξνπζηάδεη ν ηνκέαο εκπνξίαο θαη δηαθίλεζεο ησλ αγξνηηθψλ πξντφλησλ. ηελ πιεκκειή νξγάλσζε ησλ Αγξνηηθψλ πλεηαηξηζηηθψλ Οξγαλψζεσλ θαη ηελ σο εθ ηνχηνπ αδπλακία ηνπο λα ζπκβάιινπλ ζηελ εμνκάιπλζε ησλ ζπλζεθψλ πξνψζεζεο ησλ αγξνηηθψλ πξντφλησλ θαη δηαθίλεζεο ησλ αγξνηηθψλ εηζξνψλ. Οη δπλαηφηεηεο αλάπηπμεο ηνπ πξσηνγελή ηνκέα είλαη ζπλπθαζκέλεο κε: Σνλ εθζπγρξνληζκφ ησλ γεσξγηθψλ εθκεηαιιεχζεσλ. Σελ πξνψζεζε ησλ βηνινγηθψλ θαιιηεξγεηψλ. Σε δηαρείξηζε θαη πξνζηαζία ησλ θπζηθψλ πφξσλ. Σε βειηίσζε ησλ αγξνηηθψλ θαη αιηεπηηθψλ ππνδνκψλ. Σε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο κε έκθαζε ζηα πξντφληα νλνκαζίαο πξνέιεπζεο. Σε βειηίσζε ησλ δνκψλ θαη κεραληζκψλ πιεξνθφξεζεο, εθπαίδεπζεο θαη ηερληθήο ππνζηήξημεο ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. Σε ζπλδπαζκέλε αλάπηπμε λέσλ κεζφδσλ γεσξγηθψλ, θηελνηξνθηθψλ, κειηζζνθνκηθψλ θαη αιηεπηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ κέζα απφ ηελ θαζεηνπνίεζε ηεο παξαγσγήο ηνπο. πκβνιή ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ ζηελ αλάπηπμε ηεο αγξνηηθήο νηθνλνκίαο: Ζ δηαηήξεζε θαη ελίζρπζε ηνπ γεσξγηθνχ εηζνδήκαηνο επηηάζζεη ηελ αλάδεημε ηδηαίηεξεο ηαπηφηεηαο γηα ηα αγξνηηθά πξντφληα ηνπ λνκνχ θαη ηελ πξνψζεζή ηνπο ζηε δηεζλή αγνξά σο πξντφλησλ πςειήο γαζηξνλνκηθήο θαη δηαηξνθηθήο αμίαο. ηα πιαίζηα απηά ζα παξνπζηάδεηαη γηα ην λνκφ Ζιείαο κία ζεκαληηθή επθαηξία λα ζπλδέζεη θαη λα πξνσζήζεη απφ θνηλνχ ηνπο δχν βαζηθνχο ππιψλεο ηεο νηθνλνκίαο ηνπ, ηνλ ηνπξηζκφ θαη ηε γεσξγηθή παξαγσγή. Δηδηθφηεξα, γηα ηα πξντφληα ηνπ λνκνχ ζα πξέπεη λα αλαπηπρζεί θαη λα νξγαλσζεί κε επηζηεκνληθφ ηξφπν ε πξνψζεζή ηνπο ζην ηνπξηζηηθφ θνηλφ θαη παξάιιεια ε πξνζέιθπζε ηνπξηζηψλ κέζσ ησλ ίδησλ ησλ πξντφλησλ (γαζηξνλνκηθφο ηνπξηζκφο). Ζ δπλακηθή ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ παγθνζκίσο είλαη πνιχ κεγάιε, αξθεί λα ππνινγίζνπκε πσο ν χλδεζκνο Διιεληθψλ Σνπξηζηηθψλ Δπηρεηξήζεσλ ππέδεημε φηη ν γαζηξνλνκηθφο ηνπξηζκφο ζα πξέπεη κέζα ζηα επφκελα ρξφληα λα γίλεη έλαο απφ ηνπο ηξεηο πξψηνπο ιφγνπο ηνπξηζηηθήο επηζθεςηκφηεηαο ηεο Διιάδαο! Δπηπιένλ, λέεο κνξθέο ηνπξηζκνχ φπσο ν ηνπξηζκφο επεμίαο θαη ν αγξνηνπξηζκφο πξνάγνπλ ηε γαζηξνλνκία κέζσ 47

ηεο δηαηηεηηθήο θνπδίλαο θαη ηεο κεζνγεηαθήο δηαηξνθήο ν πξψηνο θαη ηεο θαιιηέξγεηαο ηνπηθψλ επνρηαθψλ πξντφλησλ ν δεχηεξνο. Ζ ελζάξξπλζε ηεο ηνπξηζηηθήο επηζθεςηκφηεηαο θαη ε αλάπηπμε ηνπ γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ κπνξεί λα γίλεη κέζα απφ δξάζεηο φπσο: Γεκηνπξγία ζπλζεθψλ επηζθεςηκφηεηαο ζε ρψξνπο αγξνηηθήο παξαγσγήο ρεδηαζκφο εμεηδηθεπκέλσλ ζεκαηηθψλ (νηλνγξαζηξνλνκηθψλ) δηαδξνκψλ θαη πεξηεγήζεσλ, κε εηδηθά δηακνξθσκέλνπο επηζθέςηκνπο ρψξνπο, νη νπνίνη ελδεηθηηθά κπνξεί λα πεξηιακβάλνπλ: εθηάζεηο κε θαιιηέξγεηεο, ρψξνπο παξαγσγήο ηξνθίκσλ θαη πνηψλ, επηρεηξήζεηο εζηίαζεο (παξαδνζηαθέο ή πνιπηειείαο) Σα νθέιε ηεο αλάπηπμεο γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ γηα ηελ αγξνηηθή νηθνλνκία θαη ηνπο αγξφηεο είλαη πνιιά. Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε ηα αθφινπζα: Γεκηνπξγία εηζνδήκαηνο απφ ηελ άκεζε πψιεζε πξντφλησλ ζηνπο επηζθέπηεο. Γεκηνπξγία εηζνδήκαηνο απφ ηε δηακνλή ηνπξηζηψλ ζε αγξνηηθά θαηαιχκαηα θαη ηελ πψιεζε γεπκάησλ. Δμαζθάιηζε εηζνδήκαηνο φιν ην ρξφλν κέζα απφ ηελ πξνψζεζε εηδηθψλ εθδειψζεσλ θαη ηνπξηζηηθψλ παθέησλ. Γπλαηφηεηα δηαηήξεζεο ηεο «επαθήο» κε ηνλ πειάηε θαη κεηά ηελ απνρψξεζε απφ ην ρψξν δηακνλήο κέζα απφ ηελ αλάπηπμε ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ. Αλαγλψξηζε θαη δηαθήκηζε ησλ ηνπηθψλ πξντφλησλ ζε αγνξέο ηνπ εμσηεξηθνχ (πξνψζεζε ηεο εμσζηξέθεηαο) Γηεξεχλεζε κείγκαηνο πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ κε απνηέιεζκα ηελ αχμεζε ηεο εηζνδεκαηηθήο αζθάιεηαο. πκκεηνρή ζε δηεζλείο ζπλδέζκνπο θαη δηθηπψζεηο νηλνγαζηξνλνκίαο/ αγξνηνπξηζκνχ κε απνηέιεζκα ηε κεηαιακπάδεπζε γλψζεο θαη ηε ζπλερή βειηίσζε. Κίλεηξν γηα εθαξκνγή βηνθαιιηέξγεηαο θαη παξαδνζηαθψλ απζεληηθψλ πνηνηηθψλ πξντφλησλ. Κίλεηξν γηα ηελ πξνθχιαμε θαη αλάδεημε ηεο εζληθήο βηνπνηθηιφηεηαο. Αθνινπζψληαο ηελ παγθφζκηα ηάζε, ε ειιεληθή θπβέξλεζε εμέθξαζε πξνζθάησο ηελ πξφζεζή ηεο γηα δεκηνπξγία εζληθνχ ζήκαηνο «Διιεληθήο Μεζνγεηαθήο Γηαηξνθήο» ην νπνίν ζα έρεη πνιιαπιά νθέιε φπσο: 48

Θα εγγπάηαη ηελ πνηφηεηα θαη απζεληηθφηεηα ησλ πξντφλησλ Θα ζπκβάιιεη ζηελ αλαγλσξηζηκφηεηά ηνπο Θα βεβαηψλεη ηνλ ηφπν πξνέιεπζεο ε απηφ ην ζεκείν λα αλαθέξνπκε φηη ν λνκφο Ζιείαο δηαζέηεη πξντφληα ηα νπνία ζα κπνξνχζε λα αμηνπνηήζεη, εληάζζνληάο ηα ζε αλάινγα πξνγξάκκαηα γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ, ακβιχλνληαο ηελ επνρηθφηεηα, απμάλνληαο ηελ ηνπξηζηηθή θίλεζε θαη νδεγψληαο ηνπξίζηεο ζηηο απνκνλσκέλεο πεξηνρέο ηνπ λνκνχ πνπ ρξεηάδνληαη νηθνλνκηθή ελίζρπζε. Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε ηε θξάνπια (Μαλσιάδαο), ην θαξπνχδη (Ακαιηάδα θάκπνο), ηα θαιακπφθη, πεπφλη, ηνκάηα, κέιη, πηπεξηά, ηπξηά, ιάδη, ειηά, θξαζί, ζηαθίδα, αξσκαηηθά θπηά, βφηαλα θιπ. πγθξηηηθά κε άιιεο πεξηνρέο ηεο Διιάδαο, ε Ζιεία δηαζέηεη φια ηα απαηηνχκελα ραξαθηεξηζηηθά (θαη κάιηζηα αθφκα πεξηζζφηεξα) πξνθεηκέλνπ λα πξνσζήζεη ηα ηνπηθά ηεο πξντφληα κε αμηψζεηο ζην εμσηεξηθφ, φπσο γηα παξάδεηγκα ην brand name ηεο Αξραίαο Οιπκπίαο θαη ηεο Ήιηδαο. Σέινο, ζχκθσλα κε ηελ έξεπλα «Πποοπηικέρ ανάπηςξηρ ηος οινογαζηπονομικού ηοςπιζμού ζηην Πεπιθέπεια Γςηικήρ Δλλάδαρ» ηεο εηαηξίαο HARCOS 11 : Σν θαγεηφ θαη ε ηνπηθή γαζηξνλνκία απνηεινχλ πνιχ έσο πάξα πνιχ ζεκαληηθνχο παξάγνληεο γηα ηελ απφιαπζε ησλ δηαθνπψλ γηα ην 51,8% ησλ εξσηψκελσλ θαη κέηξηα ζεκαληηθνχο παξάγνληεο γηα ην 23,7% Δπηζπκνχλ λα ζπλδπάδνπλ ηνλ νηλνγαζηξνλνκηθφ ηνπξηζκφ θαη κε άιιεο ηνπξηζηηθέο δξάζεηο (π.ρ. επηζθέςεηο ζε λανχο, κνπζεία, ζπκκεηνρή ζε ζπνξ, spa θιπ) ην 51,4% πνιχ έσο πάξα πνιχ θαη ην 26,2% ζε κέηξην βαζκφ. 6.1.2. Γεπηεξνγελήο ηνκέαο Ζ Π.Δ. Ζιείαο θαηαηάζζεηαη 29 νο κεηαμχ ησλ λνκψλ ηεο ρψξαο θαη παξάγεη ην 0,6% ηεο ζπλνιηθήο Αθαζάξηζηεο Πξνζηηζέκελεο Αμίαο ηεο κεηαπνίεζεο ζηε ρψξα. Δπίζεο, ν λνκφο θαηαηάζζεηαη ηξηαθνζηφο ηέηαξηνο ζηνλ θιάδν ησλ θαηαζθεπψλ, παξάγνληαο ην 0,7% ηεο ζπλνιηθήο Αθαζάξηζηεο Πξνζηηζέκελεο Αμίαο ηνπ θιάδνπ. Πιενλέθηεκα γηα ηελ αλάπηπμε κεηαπνηεηηθψλ κνλάδσλ ζην λνκφ Ζιείαο απνηειεί ε ζεκαληηθή παξαγσγή ηνπ πξσηνγελνχο ηνκέα, ε νπνία κπνξεί λα ζηεξίμεη κεηαπνηεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη ηδηαίηεξα ηελ παξαγσγή πξντφλησλ νλνκαζίαο 11 Ζ έξεπλα δηεμήρζε ζε δείγκα 531 εκεδαπψλ θαη αιινδαπψλ ηνπξηζηψλ ηεο Πεξηθέξεηαο Γπηηθήο Διιάδαο, ην δηάζηεκα Ηνχληνο Οθηψβξηνο 2009 49

πξνέιεπζεο θαη ηελ αλάπηπμε ηεο ηππνπνίεζεο θαη ζπζθεπαζίαο αγξνηηθψλ πξντφλησλ γηα εμαγσγή. Βαζηθά κεγέζε βηνκεραληθήο δξαζηεξηφηεηαο ηνλ αθφινπζν πίλαθα παξνπζηάδνληαη ηα βαζηθά κεγέζε βηνκεραληθήο δξαζηεξηφηεηαο ζην λνκφ. χκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηεο ΔΛ.ΣΑΣ., ην ρξνληθφ δηάζηεκα 2001-2006 παξαηεξείηαη αχμεζε ησλ κέζσλ κεγεζψλ (Αθαζάξηζηε Αμία Παξαγσγήο, Πξνζηηζέκελε Αμία, Πσιήζεηο) ησλ κεηαπνηεηηθψλ κνλάδσλ άλσ ησλ 10 αηφκσλ ηνπ λνκνχ. Χζηφζν, αλ εμεηάζνπκε ηνπο απφιπηνπο αξηζκνχο ησλ κνλάδσλ θαη ησλ απαζρνινχκελσλ, εθεί εκθαλίδνληαη ζεκαληηθέο δηαθπκάλζεηο. Πίλαθαο 23 Βαζηθά νηθνλνκηθά κεγέζε βηνκεραληθήο δξαζηεξηφηεηαο 2000-2006 (Π.Δ. Ζιείαο) Έηνο Αξηζκφο κνλάδσλ * Αξηζκφο απαζρνινπκέλσλ Ακνηβέο απαζρνινπκέλσλ (ζε ) Αθαζάξηζηε 12 αμία παξαγσγήο (ζε ) Πξνζηηζέκελε 13 αμία (ζε ) Πσιήζεηο 2001 24 883 10.925.579 79.896.279 34.377.447 73.429.635 2002 23 890 12.080.565 70.801.033 32.402.067 68.851.409 2003 25 1.006 13.520.892 82.128.914 39.042.753 78.047.912 2004 25 1.019 14.153.174 85.097.005 42.072.048 77.097.450 2005 21 960 13.757.876 77.588.419 37.610.396 72.304.967 2006 9 486 8.039.984 50.207.315 27.882.745 50.168.407 Μ.Ο. 21 874 12.079.678 74.286.494 35.564.576 69.983.297 *με μέζη εηήζια απαζσόληζη μεγαλύηεπη ή ίζη ηων 10 αηόμων Έηνο Μέζνη Όξνη αλά Βηνκεραληθή Μνλάδα θαη αλά Απαζρνινχκελν Απαζρνινχκελνη/ κνλάδα Ακνηβέο/ απαζρνινχκελν Αθαζάξηζηε αμία παξαγσγήο/ κνλάδα Πξνζηηζέκελε αμία/κνλάδα Πσιήζεηο/ κνλάδα 2001 37 12.373 3.329.012 1.432.394 3.059.568 2002 39 13.574 3.078.306 1.408.786 2.993.540 2003 40 13.440 3.285.157 1.561.710 3.121.916 2004 41 13.889 3.403.880 1.682.882 3.083.898 2005 46 14.331 3.694.687 1.790.971 3.443.094 2006 54 16.543 5.578.591 3.098.083 5.574.267 Πεγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Δηήζηα Έξεπλα Βηνκεραλίαο Βηνηερλίαο 2001-2006 ην αθφινπζν γξάθεκα παξνπζηάδεηαη ε θαηαλνκή ηεο κεηαπνηεηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ζηνπο λνκνχο ηεο πεξηθέξεηαο Γπηηθήο Διιάδαο, κε βάζε ηνλ αξηζκφ ησλ απαζρνινχκελσλ ζε κεηαπνηεηηθέο κνλάδεο άλσ ησλ 10 αηφκσλ. Γίλεηαη έηζη κία εηθφλα γηα 12 Αθαζάξηζηε αμία παξαγσγήο: Σν άζξνηζκα ηεο αμίαο ησλ παξαρζέλησλ πξντφλησλ θαηά ηελ πεξίνδν αλαθνξάο ηεο έξεπλαο, ησλ εζφδσλ απφ ηελ παξνρή ππεξεζηψλ ζε ηξίηνπο θαη ησλ ινηπψλ νξγαληθψλ εζφδσλ. 13 Πξνζηηζέκελε αμία: Ζ Αθαζάξηζηε αμία παξαγσγήο αθνχ αθαηξεζεί ε Αμία αλαιψζεσλ, φπνπ σο Αμία αλαιψζεσλ νξίδεηαη ε αμία ησλ πξψησλ θαη βνεζεηηθψλ πιψλ, ε αμία ησλ αλαισζέλησλ πιηθψλ ζπζθεπαζίαο, ησλ θαπζίκσλ, ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη ησλ ινηπψλ αλαισζέλησλ πιηθψλ θαηά ην ζπγθεθξηκέλν έηνο. 50

ηε ρσξηθή δηάζξσζε ησλ κεγαιχηεξσλ κεηαπνηεηηθψλ κνλάδσλ. Χζηφζν, δελ πξέπεη λα παξαβιέςνπκε φηη πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ απαζρφιεζε παίδνπλ θαη νη κηθξφηεξεο κεηαπνηεηηθέο κνλάδεο (θάησ απφ 10 απαζρνινχκελνπο). Δλδεηθηηθά, αλαθέξνπκε φηη ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο, ην 2006, νη κεγάιεο κεηαπνηεηηθέο κνλάδεο (10+) απαζρφιεζαλ 214.964 άηνκα, ελψ νη κηθξφηεξεο απαζρφιεζαλ 185.270 άηνκα. ην γξάθεκα παξαηεξνχκε φηη νη κεηαπνηεηηθέο κνλάδεο ηνπ λνκνχ Αραΐαο ζπγθεληξψλνπλ ηε κεγάιε πιεηνςεθία ησλ απαζρνινχκελσλ ζε κεηαπνηεηηθέο κνλάδεο άλσ ησλ 10 αηφκσλ (5.566 άηνκα ή 74,9%), ζην λνκφ Ζιείαο αληηζηνηρεί ην 18,6% θαη ζην λνκφ Ζιείαο κφιηο ην 6,5%. Γξάθεκα 23 Καηαλνκή ηεο βηνκεραληθήο δξαζηεξηφηεηαο ζηνπο λνκνχο ηεο πεξηθέξεηαο κε βάζε ησλ αξηζκφ απαζρνινπκέλσλ 486 1.382 5.566 Ν. ΑΙΤ/ΝΙΑΣ Ν. ΑΧΑΙΑΣ Ν. ΗΛΕΙΑΣ Βαζηθά κεγέζε νηθνδνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο Ζ νηθνδνκηθή δξαζηεξηφηεηα απνηειεί ζεκαληηθή έλδεημε ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο κηαο πεξηνρήο. Δθηφο απφ ην εηζφδεκα πνπ απνδίδεη ζηνπο απαζρνινχκελνπο ηνπ θιάδνπ, ζπλδέεηαη άκεζα κε ηελ αλάπηπμε ηεο νηθηζηηθήο θαη νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο δεκηνπξγψληαο ηηο απαξαίηεηεο θηηξηαθέο ππνδνκέο. Ζ παξνχζα ελφηεηα έρεη ζηφρν λα απνηππψζεη ηελ εμέιημε ηεο νηθνδνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζην λνκφ Ζιείαο θαηά ηελ ηειεπηαία εμαεηία, ζχκθσλα κε ηα δηαζέζηκα ζπγθεληξσηηθά εηήζηα ζηνηρεία. 51

Πίλαθαο 24 Αξηζκφο αδεηψλ λέσλ νηθνδνκψλ θαη πξνζζεθψλ ζην λνκφ Ζιείαο (2004-2009) Νέερ Οικοδομέρ Πποζθήκερ 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Απιθμόρ 627 820 633 637 746 838 Όγκορ 407.581 760.220 513.095 583.364 593.400 471.974 Απιθμόρ 356 423 430 378 275 296 Όγκορ 122.382 190.326 205.679 152.617 140.853 127.855 Απιθμόρ 983 1.243 1.063 1.015 1.021 1.134 Σύνολο Όγκορ 529.963 950.546 718.774 735.981 734.253 599.829 Πεγή: ΔΛ.ΣΑΣ. Ζ νηθνδνκηθή δξαζηεξηφηεηα ζην λνκφ Ζιείαο, κεηά απφ κία ζεκαληηθή άλνδν ην 2005, νπφηε θαη έθηαζε (ζπλνιηθά) ηηο 1.243 νηθνδνκηθέο άδεηεο γηα λέεο νηθνδνκέο θαη πξνζζήθεο, εκθαλίδεη κηθξή κείσζε ηα δχν επφκελα έηε 2006, 2007 (-14,5% θαη -4,5% αληίζηνηρα), γηα λα αξρίζεη θαη πάιη λα απμάλεηαη ην 2008 κε ξπζκφ 0,6% θαη ην 2009 κε ξπζκφ 11,1%. εκαληηθή είλαη ε παξάκεηξνο ηνπ φγθνπ ζε θπβηθά κέηξα ησλ νηθνδνκψλ θαη πξνζζεθψλ. Γηα παξάδεηγκα, άιιε νηθνλνκηθή ζεκαζία έρεη ε θαηαζθεπή κηαο πνιπθαηνηθίαο θαη δηαθνξεηηθή ε θαηαζθεπή κηαο κνλνθαηνηθίαο. Ο ζπλνιηθφο φγθνο ησλ νηθνδνκψλ θαη πξνζζεθψλ αθνινχζεζε αλάινγε πνξεία κε ηνλ αξηζκφ απηψλ. Έηζη, κεηά απφ κία κεγάιε αχμεζε ην 2005, ηζνξξνπεί ζε ρακειφηεξα επίπεδα ηα επφκελα ρξφληα, ελψ ην 2008 κεηψλεηαη θαηά 0,2%, ζε ζρέζε κε ην 2007 θαη ην 2009 θαηά 18,3% ζε ζρέζε κε ην 2008. ζνλ αθνξά ζηελ νηθνδνκηθή δξαζηεξηφηεηα ζην λνκφ Ζιείαο, ζα πξέπεη λα επηζεκάλνπκε ην παξάδνμν ηεο αξηζκεηηθήο αχμεζεο ησλ λέσλ νηθνδνκψλ θαη πξνζζεθψλ ην 2008 αιιά θαη ην 2009 ελ κέζσ νηθνλνκηθήο θξίζεο. Ζ αξηζκεηηθή αχμεζε πξνθαλψο ζπλδέεηαη κε ηηο αλάγθεο πνπ δεκηνπξγήζεθαλ απφ κεηά ηηο θαηαζηξνθέο ιφγσ ππξθαγηψλ (2007) θαη ζεηζκνχ (2008). Χζηφζν δελ ζπλνδεχεηαη απφ αληίζηνηρε αχμεζε ηνπ φγθνπ ησλ λέσλ νηθνδνκψλ θαη πξνζζεθψλ. Αληίζεηα, ν φγθνο ησλ λέσλ νηθνδνκψλ θαη πξνζζεθψλ είλαη κηθξφηεξνο απφ φηη ζην παξειζψλ, γεγνλφο πνπ νδεγεί ζην ζπκπέξαζκα φηη ε αξηζκεηηθή αχμεζε νθείιεηαη ζε έξγα θάιπςεο άκεζσλ νηθηζηηθψλ αλαγθψλ, ελψ ιφγσ νηθνλνκηθήο θξίζεο νη φγθνη ησλ λέσλ θαηαζθεπψλ έρνπλ ζπκπηεζηεί. ηνλ αθφινπζν πίλαθα παξνπζηάδεηαη ν αξηζκφο ησλ λέσλ θηηξίσλ πνπ απφ ηελ νηθνδνκηθή ηνπο άδεηα πξννξίδνληαη γηα ιεηηνπξγία θαηαζηεκάησλ. Μεηά απφ κία κεγάιε εηήζηα αχμεζε ηεο θαηαζθεπήο θαηαζηεκάησλ, ην 2005, ε νπνία αθνξά φινπο ηνπο λνκνχο θαη έθηαζε σο θαη ην 122,6% ζην Ν. Ζιείαο, ηα επφκελα έηε παξαηεξνχληαη κηθξφηεξεο δηαθπκάλζεηο. Σα 52

δχν ηειεπηαία ρξφληα ελψ ε εηήζηα κείσζε ήηαλ ηεο ηάμεο ηνπ 22,5% ην 2008 θαη 26,1% ην 2009 Πίλαθαο 25 Αξηζκφο λέσλ θηηξίσλ θαηαζηεκάησλ, βάζεη ησλ νηθνδνκηθψλ αδεηψλ (2004-2009) 2004 2005 2006 2007 2008 2009 ΠΔΕ 903 1377 1139 1243 1010 776 Αιηωλ/νία 341 481 383 403 374 283 Ασαΐα 407 551 518 538 402 320 Ηλεία 155 345 238 302 234 173 Πεγή: ΔΛ.ΣΑΣ. 6.1.3. Σξηηνγελήο ηνκέαο Ο Σξηηνγελήο ηνκέαο απνηειεί ηνλ θπξίαξρν ηνκέα ζην λνκφ Ζιείαο ζπγθεληξψλνληαο ην 40,8% ησλ απαζρνινπκέλσλ. Σν εκπφξην, ε παξνρή ππεξεζηψλ θαη ν ηνπξηζκφο εκθαλίδνπλ ζεκαληηθέο πξννπηηθέο αλάπηπμεο. Σνπξηζκφο ζνλ αθνξά ζηνλ ηνπξηζκφ ηνλίδνληαη νη κεγάιεο δπλαηφηεηεο γηα αλάπηπμε πνηθίισλ ηνπξηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ (ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο, ζξεζθεπηηθφο, νηθνινγηθφο, ηακαηηθφο, ζπλεδξηαθφο θ.ά). Ζ πεξηνρή δηαζέηεη ζεκαληηθή ηνπξηζηηθή ππνδνκή θαη ζπγθεληξψλεη ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα, απφ πιεπξάο θιίκαηνο - πεξηβάιινληνο θαη ηζηνξηθνχ - πνιηηηζηηθνχ απνζέκαηνο. Ο ζεκαληηθφηεξνο πφινο έιμεο ηνπ λνκνχ είλαη ε Αξραία Οιπκπία. Ζ Οιπκπία απνηέιεζε ην ζηαζεξφ ηφπν ηέιεζεο ησλ αξραίσλ Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ απφ 776 π.υ. έσο ην 393 κ.υ. Καηά ηε δηάξθεηα ηνπο ίζρπε ε Οιπκπηαθή Δθερεηξία. ήκεξα, κεηά ηε ζχγρξνλε αλαβίσζε θαη δηεζλνπνίεζε ησλ Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ, ζηελ Οιπκπία πξαγκαηνπνηείηαη πάληνηε ε ηειεηή αθήο ηεο Οιπκπηαθήο θιφγαο, πξηλ απηή θάλεη ην γχξν ηεο πθειίνπ θαη θαηαιήμεη ζηελ εθάζηνηε δηνξγαλψηξηα πφιε. Ζ πινχζηα πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά ηνπ Ννκνχ, έρεη δεκηνπξγήζεη ηηο πξνυπνζέζεηο γηα πιήζνο πνιηηηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, φπσο: Σν Γηεζλέο Φεζηηβάι Κηλεκαηνγξάθνπ γηα παηδηά θαη λένπο, πνπ δηνξγαλψλεηαη ζε εηήζηα βάζε ζηελ Οιπκπία, ζέινληαο λα αλαπηχμεη θαη λα πξνβάιιεη ηηο θαιιηηερληθέο αλεζπρίεο ησλ παηδηψλ θαη ησλ λέσλ, ζε κηα πξνζπάζεηα ζπλέλσζεο ησλ επξσπατθψλ θαη κεζνγεηαθψλ ιαψλ θαη αληαιιαγήο θνπιηνχξαο θαη ζθέςεο. εκαληηθφ πνιηηηζηηθφ γεγνλφο απνηειεί θαη ην Φεζηηβάι Ήιηδαο, ελψ δηνξγαλψλνληαη ζε εηήζηα βάζε πιήζνο ενξηαζηηθέο εθδειψζεηο κε ηνπηθά πξντφληα 53

ηππηθή έθζεζε θαζψο επίζεο θαη ζπλαπιίεο θαη ζεαηξηθέο παξαζηάζεηο ζην Αξραίν Θέαηξν Φιφθα, ηεο Αξραίαο Οιπκπίαο κε ηδηαίηεξε επηηπρία. Σν ζεκαληηθφηεξν φκσο γεγνλφο είλαη ε χπαξμε ηνπ Γηεζλνχο Ηλζηηηνχηνπ Αξραίαο Διιεληθήο Ηζηνξίαο «ΧΗΠΟΛΗ». Πξφθεηηαη γηα αζηηθή κε θεξδνζθνπηθή εηαηξία πνπ έρεη ζπζηαζεί απφ ηε Ν.Α. κε ηε ζπκκεηνρή επηθαλψλ ηζηνξηθψλ ζε Διιάδα θαη Δπξψπε θαη θηινδνμεί λα απνηειέζεη έλα ίδξπκα γλψζεο θαη δηάδνζεο ηεο Διιεληθήο Ηζηνξίαο, θαζψο επίζεο θαη έλα ρψξν ζπλεχξεζεο θαη ζπζπείξσζεο ηζηνξηθψλ απφ ηελ Διιάδα θαη ην εμσηεξηθφ. Πξνζβιέπεη ζηε ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ Παλεπηζηεκίσλ. Πξνζειθχνληαο επηθαλείο Αθαδεκατθνχο γηα έξεπλα θαη κειέηε, κε ζθνπφ ηε ζπκβνιή ηνπο ζηελ πλεπκαηηθή αλάπηπμε ηνπ ηφπνπ. Σν ιηκάλη Καηαθφινπ απνηειεί βαζηθή πχιε εηζφδνπ ηνπ ηνπξηζηηθνχ ξεχκαηνο ζην λνκφ Ζιείαο. Σα ηειεπηαία ρξφληα ην ιηκάλη γλσξίδεη εληππσζηαθή αχμεζε ησλ δηαθηλνχκελσλ επηβαηψλ. Ζ ειάρηζηε εκπνξεπκαηηθή θίλεζε θνξηεγψλ πινίσλ ησλ πξνεγνχκελσλ ρξφλσλ έρεη αληηθαηαζηαζεί απφ ηελ πξνζέιθπζε θξνπαδηεξφπινησλ. ήκεξα είλαη έλα απφ ηα πξψηα ιηκάληα ηεο ρψξαο ζε αξηζκφ αθίμεσλ θξνπαδηεξφπινησλ. Γηα ην 2010 ππάξρεη λέα αχμεζε ζηηο αθίμεηο πινίσλ πνπ μεπεξλνχλ ηα 360 θαη κεηαθέξνπλ πεξί ηνπο 900.000 επηβάηεο (ην 2009 ήηαλ 740.000) θαη πιεξψκαηα κε ζθνπφ λα επηζθεθζνχλ ηελ Αξραία Οιπκπία. Σν αλαζεσξεκέλν Master Plan ην ιηκέλα, ην νπνίν εγθξίζεθε πξφζθαηα απφ ηελ Δπηηξνπή ρεδηαζκνχ & Αλάπηπμεο Ληκέλσλ, πεξηειάκβαλε: Δπέθηαζε ηνπ πξνζήλεκνπ κφινπ ηνπ ιηκέλα. Νέν πξνβιήηα εμππεξέηεζεο θξνπαδηεξφπινησλ ζηνλ νπνίν ζα εμππεξεηνχληαη δχν (2) θξνπαδηεξφπινηα, ζχκθσλα κε ηελ επηιεγείζα δηάηαμε, κήθνπο άλσ ησλ 300 m. Σξνπνπνίεζε ηεο πθηζηάκελεο καξίλαο θαη επέθηαζε απηήο κε λέεο ιηκεληθέο θαη ρεξζαίεο εγθαηαζηάζεηο πξνο βνξξά. Δθβάζπλζε θαη επέθηαζε ηεο πθηζηάκελεο ιηκελνιεθάλεο. Δξγαζίεο δηαπιάηπλζεο ηνπ παξαιηαθνχ θξεπηδψκαηνο έκπξνζζελ ηεο νηθηζηηθήο κε ζπλνιηθφ πιάηνο 7.0 m. Σα παξαπάλσ έξγα ζα επεθηείλνπλ ηε δπλακηθφηεηα ηνπ ιηκέλα κε ζηφρν λα αληαπνθξηζεί ζηελ απμεκέλε θίλεζε θξνπαδηεξφπινησλ ησλ ηειεπηαίσλ ρξφλσλ. Σν Μάην ηνπ 2010 ππνγξάθεθε ζχκβαζε κεηαμχ ηεο Ννκαξρίαο Ζιείαο θαη ηεο Αλψλπκεο Δηαηξείαο Δηδηθνχ θνπνχ κε ηελ επσλπκία «ΑΝΧΝΤΜΟ ΔΣΑΗΡΔΗΑ ΔΗΓΗΚΟΤ ΚΟΠΟΤ ΓΗΑ ΣΖΝ ΗΓΡΤΖ ΚΑΗ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΖ ΘΔΜΑΣΗΚΟΤ ΠΑΡΚΟΤ ΣΖΝ ΠΡΧΖΝ ΛΗΜΝΖ ΜΟΤΡΗΑ», κε δηαθξηηηθφ ηίηιν «ΟΛΤΜΠΗΑ Α.Δ.», ηελ νπνία ζχζηεζε ε HELLANION Α.Δ., γηα ηελ θαηαζθεπή θαη ιεηηνπξγία ζεκαηηθνχ πάξθνπ κε ηελ νλνκαζία «OLYMPIA 54

THEME PARK». Ζ ζπγθεθξηκέλε επέλδπζε μεπεξλά ηα 60.000.000 θαη ζα απαζρνιήζεη πάλσ 200 εξγαδφκελνπο θαηά ηελ δηάξθεηα εθηέιεζεο ηνπ έξγνπ θαη άλσ ησλ 400 κνλίκσλ εξγαδνκέλσλ θαηά ηελ πιήξε ιεηηνπξγία ηνπ ζεκαηηθνχ πάξθνπ. Σν ζεκαηηθφ πάξθν «OLYMPIA THEME PARK» ζα θαηαζθεπαζηεί ζηηο εθηάζεηο ηεο πξψελ ιίκλεο Μνπξηάο. Σα επηκέξνπο ζεκαηηθά πάξθα θαη νη ζπλαθείο βνεζεηηθέο εγθαηαζηάζεηο ηνπ ζα αλαπηπρζνχλ ζε κηα έθηαζε άλσ ησλ 1.000 ζηξεκκάησλ. Ζ ιεηηνπξγία ελφο ηέηνηνπ ζπγθξνηήκαηνο ζηνλ λνκφ Ζιείαο ζπλεπάγεηαη αλακθίβνια ζεκαληηθά νηθνλνκηθά θαη θνηλσληθά νθέιε. Σν ζεκαηηθφ πάξθν ζα ζπλδξάκεη ζηελ ηνπξηζηηθή πξνβνιή νιφθιεξνπ ηνπ λνκνχ Ζιείαο θαη ζα εληζρχζεη ην ηνπξηζηηθφ πξντφλ, θαζψο κεγάιν κέξνο ησλ επηζθεπηψλ ηνπ πάξθνπ ζα ην ζπλδπάζεη κε ηηο ζεξηλέο δηαθνπέο ηνπ θαη ζα επηιέμεη ηελ δηακνλή ζε ηνπξηζηηθά θαηαιχκαηα ζηελ επξχηεξε πεξηνρή, ηνλψλνληαο ζεκαληηθά ην εηζφδεκα ησλ μελνδνρεηαθψλ επηρεηξήζεσλ ζην λνκφ. Δπηπιένλ, απφ ηελ ιεηηνπξγία ηνπ ζεκαηηθνχ πάξθνπ, ζα δεκηνπξγεζνχλ άκεζα 400 κφληκεο ζέζεηο εξγαζίαο πνπ σο επί ην πιείζηνλ ζα θαιπθζνχλ απφ θαηνίθνπο ηνπ λνκνχ Ζιείαο. Οη ππνδνκέο απηέο, εθφζνλ εληαρζνχλ ζε έλα επξχηεξν πιάλν πξνβνιήο θαη πξνψζεζεο ηνπ λνκνχ σο δηαθξηηνχ θαη ειθπζηηθνχ ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ, αλακέλεηαη λα δψζνπλ ψζεζε ζηηο ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο ηνπ λνκνχ. Δπηπιένλ, ζχκθσλα κε ην «Διδικό Υωποηαξικό Πλαίζιο για ηον Σοςπιζμό», νη παξάθηηεο πεξηνρέο ηεο Γπηηθήο Πεινπνλλήζνπ πξνηείλνληαη γηα ηελ αλάπηπμε ζχλζεησλ θαη νινθιεξσκέλσλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ. Χο «ζχλζεηε θαη νινθιεξσκέλε αλάπηπμε ηνπξηζηηθψλ ππνδνκψλ ζηαζεξνχ παξαζεξηζκνχ» λνείηαη ε ζπλδπαζκέλε αλάπηπμε μελνδνρείσλ δηαθφξσλ ιεηηνπξγηθψλ κνξθψλ / ηχπσλ πςειψλ πξνδηαγξαθψλ, ηνπξηζηηθψλ επηπισκέλσλ επαχιεσλ, εγθαηαζηάζεσλ εηδηθήο ηνπξηζηηθήο ππνδνκήο (ζπλεδξηαθά θέληξα, γθνιθ, θέληξα ζαιαζζνζεξαπείαο θ.ά) θαζψο θαη θαηνηθηψλ πξνο πψιεζε ζηηο νπνίεο ζα πξνβιέπεηαη ε δπλαηφηεηα παξνρήο μελνδνρεηαθψλ ππεξεζηψλ πςεινχ επηπέδνπ. Σν ζπλνιηθφ μελνδνρεηαθφ δπλακηθφ ηνπ λνκνχ πεξηιακβάλεη 14 76 μελνδνρεία θαη νκνεηδή θαηαιχκαηα κε 7.671 θιίλεο, εθ ησλ νπνίσλ νη 2.943 ζε μελνδνρεία 5 αζηέξσλ, θαζψο θαη 14 ηνπξηζηηθά θάκπηλγθ. Αξθεηέο απφ ηηο ηνπξηζηηθέο κνλάδεο έρνπλ εθζπγρξνληζηεί ηα ηειεπηαία ρξφληα ζηα πιαίζηα ηνπ αλαπηπμηαθνχ λφκνπ θαη επξσπατθψλ πξνγξακκάησλ. Σελ πεξίνδν 2004-2008, ν αξηζκφο ησλ μελνδνρείσλ θαη νκνεηδψλ θαηαιπκάησλ ζην λνκφ κεηψζεθε θαηά 3 κνλάδεο θαζψο απφ ηα 79 ην 2004, έθηαζαλ ζηα 76 ην 2008. 14 Σα ζηνηρεία πξνέξρνληαη απφ ην Ξελνδνρεηαθφ Δπηκειεηήξην Διιάδνο θαη ηελ ΔΛ.ΣΑΣ. θαη αλαθέξνληαη ζην 2008 55

Χζηφζν ηελ ίδηα πεξίνδν πξνζηέζεθαλ 1.497 θιίλεο ζην μελνδνρεηαθφ δπλακηθφ ηεο πεξηνρήο (αχμεζε θαηά 24,2%). Πίλαθαο 26 Αξηζκφο μελνδνρείσλ θαη θιηλψλ ζηελ Π.Δ. Ζιείαο (2004-2008) Ξελνδνρεία θαη νκνεηδή θαηαιχκαηα Κιίλεο μελνδνρείσλ θαη νκνεηδψλ θαηαιπκάησλ Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ. Απφιπηνη αξηζκνί 2005 2006 2007 2008 2009 79 79 80 77 76 6.174 6.282 7.820 7.489 7.671 Ο επφκελνο πίλαθαο παξνπζηάδεη ηελ εμέιημε ησλ δηαλπθηεξεχζεσλ ζην λνκφ θαηά ηε ρξνληθή πεξίνδν 2004-2008. χκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηνπ πίλαθα παξαηεξνχκε φηη: Οη πξνζπάζεηεο αλάπηπμεο ηνπ ηνπξηζηηθνχ θιάδνπ απνδίδνπλ θαξπνχο θαζψο ην ζχλνιν ησλ δηαλπθηεξεχζεσλ, ζηα μελνδνρεηαθά ζπγθξνηήκαηα ηνπ λνκνχ, απμήζεθαλ θαηά 46,5% ηελ πεξίνδν 2004-2008. Χζηφζν, πξέπεη λα επηζεκάλνπκε θαη ηε κείσζε ην 2008 ζε ζρέζε κε ην 2007, ησλ δηαλπθηεξεχζεσλ, θαηά 9,7%. Αλαιπηηθφηεξα: Οη δηαλπθηεξεχζεηο αιινδαπψλ ζην λνκφ ζεκείσζαλ κία πνιχ ζεκαληηθή εηήζηα αχμεζε ην 2007 θαηά 89% θαη έθηαζαλ ηηο 553.995, γηα λα αθνινπζήζεη κία κείσζε θαηά 15,1%, ην 2008. ζνλ αθνξά ζηηο δηαλπθηεξεχζεηο εκεδαπψλ, ε εηήζηα κείσζε θαηά 31,5%, ην 2005, ήηαλ πξφζθαηξε, θαζψο ηα επφκελα έηε ε πνξεία ήηαλ αλνδηθή. Σν 2008, νη δηαλπθηεξεχζεηο εκεδαπψλ απμήζεθαλ θαηά 29,2% ζε ζρέζε κε ην πξνεγνχκελν έηνο. 56

Πίλαθαο 27 Γηαλπθηεξεχζεηο ηνπξηζηψλ ζε μελνδνρεηαθά θαηαιχκαηα ηεο Π.Δ. θαη ηεο ρψξαο ηελ πεξίνδν 2004-2008 Γηαλπθηεξεχζεηο αιινδαπψλ θαη εκεδαπψλ Έηνο Μεηαβνιή (%) 2004 2005 2006 2007 2008 2005-2004 2006-2005 2007-2006 2008-2007 2008-2004 Ννκφο Ζιείαο 509.932 415.859 503.546 827.355 747.067-18,4 21,1 64,3-9,7 46,5 χλνιν ρψξαο 51.589.793 54.017.256 56.707.728 64.085.524 64.073.727 4,7 5,0 13,0 0,0 24,2 Γηαλπθηεξεχζεηο αιινδαπψλ Έηνο Μεηαβνιή (%) 2004 2005 2006 2007 2008 2005-2004 2006-2005 2007-2006 2008-2007 2008-2004 Ννκφο Ζιείαο 295.899 269.297 293.111 553.995 470.508-9,0 8,8 89,0-15,1 59,0 χλνιν ρψξαο 38.309.783 40.074.798 42.458.767 47.410.260 47.233.616 4,6 5,9 11,7-0,4 23,3 Γηαλπθηεξεχζεηο εκεδαπψλ Έηνο Μεηαβνιή (%) 2004 2005 2006 2007 2008 2005-2004 2006-2005 2007-2006 2008-2007 2008-2004 Ννκφο Ζιείαο 214.033 146.562 210.435 273.360 276.559-31,5 43,6 29,9 1,2 29,2 χλνιν ρψξαο 13.280.010 13.942.458 14.248.961 16.675.264 16.840.111 5,0 2,2 17,0 1,0 26,8 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ./ Δπεξεπγαζία: DATA RC Γξάθεκα 24 Πνζνζηηαία (%) κεηαβνιή ησλ δηαλπθηεξεχζεσλ αιινδαπψλ θαη εκεδαπψλ 2005-2004 -18,4 4,7 2006-2005 5,0 21,1 2007-2006 13,0 64,3 2008-2007 -9,7 0,0 2008-2004 24,2 46,5-40,0-20,0 0,0 20,0 40,0 60,0 80,0 Σύνολο νομού Σύνολο σώπαρ Ο επφκελνο πίλαθαο παξνπζηάδεη ηελ εμέιημε ηεο πιεξφηεηαο ησλ μελνδνρεηαθψλ θαηαιπκάησλ ηνπ λνκνχ Ζιείαο, θαηά ηε ρξνληθή πεξίνδν 2004-2008. χκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηνπ πίλαθα παξαηεξνχκε φηη: Ζ πιεξφηεηα ησλ μελνδνρεηαθψλ θαηαιπκάησλ ηνπ λνκνχ, απφ ην 40,6% ην 2004, 57

αθνινχζεζε αλνδηθή πνξεία, θηάλνληαο ζην 47,5% ην 2007. Σν 2008 ε πιεξφηεηα ππνρψξεζε ζην 44,7%. Γηα ηε ρξνληθή πεξίνδν 2004-2008, ε πιεξφηεηα ησλ μελνδνρεηαθψλ θαηαιπκάησλ ηνπ λνκνχ παξακέλεη πάληα κηθξφηεξε ηεο αληίζηνηρεο πιεξφηεηαο ησλ μελνδνρεηαθψλ θαηαιπκάησλ ηεο ρψξαο. Μία ζεκαληηθή κείσζε ηεο δηαθνξάο παξαηεξείηαη ην 2007, ρσξίο φκσο λα ππάξρεη κηα δηαρξνληθή ηάζε ζχγθιηζεο ησλ δχν δεηθηψλ. Πίλαθαο 28 Πιεξφηεηα μελνδνρεηαθψλ θαηαιπκάησλ ζηελ Π.Δ. Ζιείαο θαη ζηε Υψξα ηελ πεξίνδν 2004-2008 Πιεξφηεηα μελνδνρεηαθψλ θαηαιπκάησλ Πνζνζηφ πιεξφηεηαο (%) 2004 2005 2006 2007 2008 Π.Δ. Ζιείαο 40,6 40,0 42,1 47,5 44,7 χλνιν ρψξαο 55,6 58,6 59,8 57,0 56,7 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ. Γξάθεκα 25 Πιεξφηεηα μελνδνρεηαθψλ θαηαιπκάησλ (%) 2004 2005 2006 2007 2008 40,6% 40,0% 42,1% 47,5% 44,7% 55,6% 58,6% 59,8% 57,0% 56,7% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% Σύνολο νομού Σύνολο σώπαρ ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδνληαη ηαηηζηηθά ζηνηρεία θίλεζεο επηζθεπηψλ ζε κνπζεία θαη αξραηνινγηθνχο ρψξνπο ηνπ λνκνχ, φπσο θαηαγξάθεηαη απφ ηελ έθδνζε εηζηηεξίσλ 58

Γξάθεκα 26 Κίλεζε επηζθεπηψλ ζηα κνπζεία ηνπ Ννκνχ Ζιείαο αλά κήλα (2008-2009) 35.000 30.000 28.714 25.000 20.000 18.994 20.134 16.375 15.387 16.704 15.000 11.732 12.878 11.303 10.000 7.284 8.064 8.246 8.217 6.655 5.000 1.166 894 2.130 4.912 3.253 3.928 4.413 4.284 1.369 1.166 0 Γξάθεκα 27 Κίλεζε επηζθεπηψλ ζηνπο αξραηνινγηθνχο ρψξνπο ηνπ Ννκνχ Ζιείαο 15 αλά κήλα (2008-2009) 70.000 65.000 60.000 55.000 50.000 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 7.178 5.523 14.312 31.151 60.184 59.855 56.399 54.800 51.498 35.455 5.940 2.076 2.880 1.339 1.213 15.611 27.858 45.465 59.377 65.693 63.278 47.768 15.416 7.350 ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ν αξηζκφο ησλ δηαθηλεζέλησλ επηβαηψλ θαη ησλ κεηαθεξζέλησλ νρεκάησλ ζην πνξζκείν ηεο Κπιιήλεο, θαηά γξακκέο. γηα ηα έηε 2004-2007. Παξαηεξνχκε φηη ε πνξεία είλαη αλνδηθή ρσξίο φκσο λα εκθαλίδεη έληνλα απμεηηθή 15 Αξραία Οιπκπία, Ναφο Δπηθνπξείνπ Απφιισλνο, Κάζηξν Υιεκνπηζίνπ, 59

ηάζε. Ζ πινπνίεζε ηεο Οιπκπίαο Οδνχ θαη ε ζχλδεζε κε ην πνξζκείν ηεο Κπιιήλεο αλακέλεηαη λα δψζεη αλαπηπμηαθή ψζεζε απμάλνληαο ζεκαληηθά ηνλ αξηζκφ ησλ δηαθηλνχκελσλ επηβαηψλ θαη νρεκάησλ. Γξάθεκα 28 Κίλεζε επηβαηψλ θαη νρεκάησλ ζην πνξζκείν ηεο Κπιιήλεο (2004-2007) 1.400 1.200 1.043 1.027 1.099 1.152 1.000 800 Εάκςνθορ - Κςλλήνη (επιβάηερ) 600 400 200 311 333 117 496 433 447 352 314 336 164 171 190 Εάκςνθορ - Κςλλήνη (ηποσοθόπα) Κςλλήνη - Πόπορ Κεθαλληνίαρ (επιβάηερ) 0 2004 2005 2006 2007 6.1.4. Αθαζάξηζηε πξνζηηζέκελε αμία αλά ηνκέα νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο ε φ,ηη αθνξά ζηε ζχλζεζε ηνπ παξαγφκελνπ πξντφληνο ζηελ Π.Δ. Ζιείαο, εμεηάδνπκε ην ηειηθφ πξντφλ πνπ παξάγεη ν θάζε ηνκέαο, αθνχ πξψηα αθαηξεζεί ε αμία ησλ πξντφλησλ πνπ ελζσκαηψζεθαλ ή αλαιψζεθαλ γηα ηελ παξαγσγή ηνπ. Σν κέγεζνο πνπ πξνθχπηεη είλαη ε αθαζάξηζηε πξνζηηζέκελε αμία (ΑΠΑ) θαη εθθξάδεη ηελ επηπιένλ πξνζηηζέκελε αμία πνπ ελζσκαηψλεη θάζε ηνκέαο ζηα πξντφληα πνπ παξάγεη. Έηζη, ην 2007, ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα παξάγεηαη ην 21,2%, ηεο Αθαζάξηζηεο Πξνζηηζέκελεο Αμίαο (ΑΠΑ) ηνπ λνκνχ, ζην δεπηεξνγελή ην 14,5% θαη ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα ην 64,2%, ελψ ηα αληίζηνηρα πνζνζηά φζνλ αθνξά ηελ πεξηθέξεηα, είλαη 10,4% γηα ηνλ πξσηνγελή ηνκέα, 20,5% γηα ην δεπηεξνγελή θαη 69,2% γηα ηνλ ηξηηνγελή ην ίδην έηνο. Καηά ηελ πεληαεηία 2003-2007, παξαηεξείηαη αχμεζε ηεο ζπκκεηνρήο ηνπ ηξηηνγελή ηνκέα ζηε ζπλνιηθά παξαγφκελε ΑΠΑ ηνπ λνκνχ, εηο βάξνο ηνπ πξσηνγελή θαη ηνπ δεπηεξνγελή. Σν 2007, ν ηξηηνγελήο ηνκέαο έρεη ηελ θπξίαξρε ζέζε κε 64,2% ηεο ΑΠΑ, 60

σζηφζν ην πνζνζηφ απηφ είλαη θαηά πνιχ ρακειφηεξν απφ ην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ ηξηηνγελή ηνκέα ζηε ζπλνιηθή ΑΠΑ ηεο ρψξαο (76,5%). Ζ ζπκκεηνρή ηνπ πξσηνγελή ηνκέα ζηελ ΑΠΑ ηνπ λνκνχ εμαθνινπζεί λα είλαη κεγαιχηεξε απφ ηε δηπιάζηα απφ ηε ζπκκεηνρή ηνπ ηνκέα ζηελ ΑΠΑ ηεο ρψξαο (10,4%). Γξάθεκα 29 Πνζνζηηαία (%) θαηαλνκή ηεο ΑΠΑ αλά ηνκέα νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζηελ Π.Δ. Ζιείαο (2003-2007) 2007 21,2 14,5 64,2 2006 20,0 15,4 64,6 2005 23,5 16,4 60,2 2004 24,0 18,2 57,8 2003 25,2 18,8 56,1 0% 20% 40% 60% 80% 100% Πηγή: ΔΛ.ΣΤΑΤ. - Δπεξεπγαζία DATARC Πρωτογενής Τομέας Δευτερογενής Τομέας Τριτογενής Τομέας 6.2. Γήκνο Ήιηδαο 6.2.1. Πξσηνγελήο ηνκέαο Ο πξσηνγελήο ηνκέαο έρεη κεγάιε ζεκαζία γηα ηελ Πεξηνρή Μειέηεο. Πεξηιακβάλεη θπξίσο αγξνηηθφ πιεζπζκφ, ν νπνίνο ζηελ πιεηνςεθία ηνπ αζρνιείηαη κε ηελ παξαδνζηαθή κνξθή γεσξγίαο ρσξίο λα εθδειψλεη εκθαλψο δηαηππσκέλεο ηάζεηο γηα πνιπ-απαζρφιεζε, ε νπνία ζα επέηξεπε θαη κηθξφηεξε εμάξηεζε απφ ηνλ πξσηνγελή ηνκέα. Απφ ηα θπξηφηεξα πξντφληα πνπ πξνσζνχληαη ζηελ ηνπηθή αγνξά είλαη ε βηνκεραληθή ηνκάηα, νη παηάηεο, ηα εζπεξηδνεηδή, ηα θξεκκχδηα (Καιπβίσλ), ην ειαηφιαδν, ε ζηαθίδα, ην κέιη θ.α. πλνιηθά ζηε Γ.Δ. Ακαιηάδνο δξαζηεξηνπνηνχληαη 53 επηρεηξήζεηο εθ ησλ νπνίσλ νη 52 αθνξνχλ ην θιάδν «Γεσξγία, θηελνηξνθία, ζήξα θαη ζπλαθείο βνεζεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο» θαη κφλν κία (1) ζην θιάδν «Γαζνθνκία, πινηνκία θαη ζπλαθείο δξαζηεξηφηεηεο» 61

α. Γεσξγία πσο πξνθχπηεη απφ ζηνηρεία ηεο ΔΛΣΑΣ γηα ε βαζηθή ρξήζε γεο ζηελ ππφ κειέηε πεξηνρή αθνξά γεσξγηθή γε (65%). Οη εθηάζεηο ησλ πεξηνρψλ ηεο Γ.Δ. Ακαιηάδαο πνπ είλαη εληαγκέλεο ζηνλ αλαδαζκφ θαη αξδεχνληαη απφ ην δίθηπν ηερλεηήο βξνρήο είλαη 36.980 ζηξέκκαηα. ζνλ αθνξά ηηο εθηάζεηο πνπ είλαη εληφο αλαδαζκνχ θαη αξδεχνληαη κε επηθαλεηαθή άξδεπζε, απηέο είλαη 17.971 ζηξέκκαηα. Απφ ηελ θαιιηεξγήζηκε έθηαζε, ην 47% ζρεδφλ θαιχπηεηαη απφ αξνηξαίεο θαιιηέξγεηεο ελψ ζρεηηθά πςειφ είλαη θαη ην πνζνζηφ πνπ θαηαιακβάλνπλ νη δελδξψδεηο θαιιηέξγεηεο (18%) 16. Αμηφινγν πνζνζηφ θαηαιακβάλνπλ νη θεπεπηηθέο θαιιηέξγεηεο ζηηο νπνίεο αληηζηνηρεί ην 10% ηνπ ζπλφινπ. ην ζχλνιν ησλ αξδεπφκελσλ θαιιηεξγεηψλ ζηε Γ.Δ. Ακαιηάδαο, ππεξηεξεί ε θαιιηέξγεηα αξαβφζηηνπ, ε βηνκεραληθή ηνκάηα, ηα εζπεξηδνεηδή, ηα θεπεπηηθά, ηα κπνζηαληθά (θαξπνχδηα, πεπφληα), νη παηάηεο θαη ηα θαζφιηα, ελψ απφ ηηο μεξηθέο δηαθξίλνληαη ηα ζηηεξά, ηα ακπέιηα (γηα ζηαθηδνπαξαγσγή) θαη νη ειηέο (θπξίσο ειαηνπνηήζηκεο). Δπίζεο είλαη ηδηαίηεξα αλαπηπγκέλε θαη ε ειαηνθαιιηέξγεηα. Καιιηεξγνχληαη ζπλνιηθά 28.961 ζηξέκκαηα κε ειαηφδελδξα (θαηά πξνζέγγηζε). Ζ γεσξγία ζηε Ήιηδα είρε ππνζηεί ζεκαληηθέο βειηηψζεηο σο πξνο ηνλ εθζπγρξνληζκφ θαη ηα ζπζηήκαηα άξδεπζεο θαη είρε επηηχρεη σο έλα βαζκφ ηελ αλαδηάξζξσζε ησλ θαιιηεξγεηψλ ηεο ηα ηειεπηαία ρξφληα. Απηή ε αλαδηάξζξσζε ησλ θαιιηεξγεηψλ είρε σο απνηέιεζκα ηελ πηνζέηεζε δπλακηθψλ θαιιηεξγεηψλ πςειψλ απαηηήζεσλ ζε λεξφ θαη ιίπαλζε, κε ζπλέπεηα ηε ιαλζαζκέλε δηαρείξηζε ηνπ πδαηηθνχ δπλακηθνχ ηνπ Γήκνπ θαη ηε ξχπαλζε ηνπ ππφγεηνπ πδξνθφξνπ νξίδνληα. Οη θαιιηέξγεηεο αξδεχνληαη απφ ηνλ Πελεηφ κέζσ ηνπ νκψλπκνπ ζπιινγηθνχ αξδεπηηθνχ έξγνπ θαζψο επίζεο θαη απφ ζεκαληηθφ αξηζκφ ηδησηηθψλ γεσηξήζεσλ (140 άδεηεο γεσηξήζεσλ Γ.Δ. Ακαιηάδαο), πνπ εθκεηαιιεχνληαη ηνλ ππφγεην πδξνθφξν νξίδνληα ηεο πεξηνρήο. Δίλαη αμηνζεκείσην ην γεγνλφο φηη αξθεηνί θαιιηεξγεηέο ζην Ννκφ έρνπλ ζηξαθεί πξνο ηε βηνινγηθή γεσξγία, ηδηαίηεξα γηα ηηο δελδξψδεηο θαιιηέξγεηεο (ειηέο, εζπεξηδνεηδή). Ζ Πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο, απνηειεί ηελ πεξηνρή κε ηελ κεγαιχηεξε αλάπηπμε ηεο Βηνινγηθήο Γεσξγίαο ζηε ρψξα καο. ηελ πεξηνρή δξαζηεξηνπνηνχληαη δχν νξγαλψζεηο Βηνθαιιηεξγεηψλ, ε Αγξνπεξηβαιινληηθή Οκάδα Βηνθαιιηεξγεηψλ Γπηηθήο Διιάδνο θαη ε Έλσζε Βηνθαιιηεξγεηψλ Ζιείαο. 16 ΜΔΛΔΣΖ ΥΟΟΑΠ / ΓΠ ΓΖΜΟΤ ΑΜΑΛΗΑΓΑ, Α ΣΑΓΗΟ : ΑΝΑΛΤΖ ΓΗΑΓΝΧΖ ΠΡΟΟΠΣΗΚΔ ΚΔΦ. Α.2 ζει. 33 62

β. Κηελνηξνθία Οη θηελνηξνθηθέο εθκεηαιιεχζεηο πνπ ζπλαληά θαλείο ζην Γήκν είλαη κηθξέο, ζπλήζσο παξαδνζηαθήο νηθνγελεηαθήο κνξθήο. Κχξηνη θιάδνη ηεο ηνπηθήο θηελνηξνθίαο είλαη ε αηγνπξνβαηνηξνθία (θπξίσο εθηαηηθήο κνξθήο), ε ρνηξνηξνθία θαη ε βννηξνθία. Οη βνζθφηνπνη, νη νπνίνη δελ εκθαλίδνληαη νξγαλσκέλνη, θαιχπηνπλ ελ κέξεη ηηο αλάγθεο ηνπ ζπλφινπ ησλ δψσλ ζε βνζθήζηκε χιε. Απφ νηθνλνκηθή άπνςε πξψηε ζέζε θαηέρεη ε αηγνπξνβαηνηξνθία, θχξηα κνξθή ηεο νπνίαο είλαη πνηκεληθή ελψ νη απαζρνινχκελνη κε απηή, είλαη ζηελ πιεηνςεθία ηνπο αιινδαπνί θαη άηνκα κεγάιεο ειηθίαο κε ρακειφ κνξθσηηθφ επίπεδν, κε απνηέιεζκα λα κελ παξαηεξείηαη πξφνδνο σο πξνο ηνλ εθζπγρξνληζκφ ησλ θηελνηξνθηθψλ κνλάδσλ. Οη ζηαπιηθέο εγθαηαζηάζεηο ηεο αηγνπξνβαηνηξνθίαο δελ είλαη ηθαλνπνηεηηθέο, φζν αθνξά ηελ εθηξνθή θαη ηελ πγηεηλή ησλ δψσλ θαη ηελ πνηφηεηα ησλ πξντφλησλ θαη θπζηθά δελ απνηεινχλ θίλεηξν γηα λένπο θηελνηξφθνπο νχηε παξέρνπλ ηηο ζπλζήθεο αλάπηπμεο αληαγσληζηηθψλ θηελνηξνθηθψλ επηρεηξεκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, ζπλδεδεκέλσλ γηα παξάδεηγκα κε αγξνηνπξηζκφ θαη άιιεο παξάιιειεο κε ηελ θηελνηξνθία δξαζηεξηφηεηεο. Ζ θηελνηξνθία ζηε Γ.Δ. Πελείαο εθθξάδεηαη κε ηελ κνξθή ηεο αηγνπξνβαηνηξνθίαο θαη, δηαξθψο πεξηζζφηεξν, απαζρνιεί πνιίηεο άλσ ησλ 40 εηψλ έσο θαη ηελ ηξίηε ειηθία. Γάια θαη γαιαθηνθνκηθά πξντφληα άξηζηεο πνηφηεηαο, απαιιαγκέλα απφ θάζε κνξθή ρεκηθήο επηβάξπλζεο, ηαμηδεχνπλ θαζεκεξηλά πξνο ηηο κεγάιεο βηνκεραλίεο ηξνθίκσλ θαη ηελ αγνξά. Οη θηελνηξφθνη δηακέλνπλ κφληκα ζηνλ ηφπν θαηνηθίαο ηνπο (δελ ππάξρεη λνκαδηθή θηελνηξνθία) θαη κεηαθηλνχλ ηα δψα ζηνπο βνζθφηνπνπο αλάινγα κε ηελ επνρή. Απφ ην 2000 θαη κεηά, παξαηεξείηαη έληνλν ελδηαθέξνλ γηα εθαξκνγή λέσλ ηερληθψλ ζηαβιηζκνχ θαη εθηξνθήο ησλ δψσλ κέζσ πξνγξακκάησλ πνπ ζπγρξεκαηνδνηνχληαη απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε. Πίλαθαο 29 Αξηζκφο Εψσλ αλά θαηεγνξία Γήκνπ Ήιηδαο Εσηθφ Κεθάιαην ΒΟΟΔΗΓΖ ΠΡΟΒΑΣΑ ΑΗΓΔ ΥΟΗΡΟΗ Γ.Δ. Ακαιηάδαο 725 25.382 5.042 3.712 Γ.Δ. Πελείαο 57 24715 2412 1817 ΓΖΜΟ ΖΛΗΓΑ 782 50.097 7.454 5.529 Πεγή: ΔΤΔ 1999/2000- Δπεμεξγαζία DATA RC 63

γ. Μεηαπνίεζε Δκπφξην ηα φξηα ηεο Γ.Δ Ακαιηάδαο ζπνπδαηφηεξεο βηνκεραληθέο θαη βηνηερληθέο κνλάδεο ηεο πεξηνρήο είλαη απηέο πνπ επεμεξγάδνληαη, κεηαπνηνχλ ή ηππνπνηνχλ θαηά βάζε ηα παξαδνζηαθά πξντφληα (θεπεπηηθά, ζηαθίδα, βηνκεραληθή ηνκάηα, ειηέο θ.ιπ.). Οη θπξηφηεξεο ζε κέγεζνο θαη δξαζηεξηφηεηα κεηαπνηεηηθέο κνλάδεο ηεο πεξηνρήο είλαη: Γχν εξγνζηάζηα επεμεξγαζίαο θαη ηππνπνίεζεο ζηαθίδαο ζηελ Ακαιηάδα θαη ζην Μαξαζηά. Βηνηερλία επεμεξγαζίαο θαη ηππνπνίεζεο αιιαληηθψλ ζηελ Ακαιηάδα. Βηνκεραλία παξαγσγήο ηνκαηνπνιηνχ ζηα αβάιηα. Δξγνζηάζην επεμεξγαζίαο θαη ηππνπνίεζεο ειηψλ θαη ιαδηνχ ζηα Γνπλαίηθα. Βηνηερλία γαιαθηνθνκηθψλ πξντφλησλ ζην Υαβάξη. Βηνηερλία παξαγσγήο θαη ηππνπνίεζεο ηνπξζηψλ ζην Υαβάξη. δ. Ηρζπνθαιιηέξγεηεο - Αιηεία Ζ αιηεία δελ είλαη ηδηαίηεξα αλεπηπγκέλε ζην Ννκφ Ζιείαο. Ζ αιηεπηηθή δξαζηεξηφηεηα ζε φιε ηελ παξαιηαθή έθηαζε ηεο ππφ κειέηε πεξηνρήο είλαη πεξηνξηζκέλε. ηε Γ.Δ. Ακαιηάδαο δηαζέηεη επίζεο έλα αιηεπηηθφ θαηαθχγην (Παινπθίνπ) ζπλνιηθήο ρσξεηηθφηεηαο 80 αιηεπηηθψλ ζθαθψλ κέγηζηνπ κήθνπο 20κ. θαη βπζίζκαηνο 2κ. Παξέρεηαη επίζεο ε δπλαηφηεηα ειιηκεληζκνχ 40 κηθξψλ ηαρχπινσλ ζθαθψλ. Ζ πεξηνρή ηνπ Παινπθίνπ ζεσξείηαη ην θέληξν ζαιάζζηαο αιηείαο, φπνπ πξαγκαηνπνηείηαη παξάθηηα αιηεία κε ειιηπή ηερληθφ εμνπιηζκφ θαη ρσξίο ηελ χπαξμε θάπνηνπ ζπληνληζηηθνχ νξγάλνπ. ε. Υαξηνγξαθηθή απφδνζε γηα ηηο ππξφπιεθηεο Γ.Δ. Οη εθηεηακέλεο ππξθαγηέο ηνπο θαινθαηξηνχ ηνπ 2007 απνηεινχλ έλα ηδηαίηεξα κεγάιεο θιίκαθαο θαηαζηξνθηθφ γεγνλφο πνπ έπιεμε ηνλ ειιαδηθφ ρψξν. Δηδηθά ζηε Πεινπφλλεζν έιαβαλ δηαζηάζεηο εζληθήο ηξαγσδίαο. πσο πξνθχπηεη επιήγεζαλ 502 Γεκνηηθέο Κνηλφηεηεο ηα νπνία απνηεινχλ ην 35% ηεο ζπλνιηθήο έθηαζεο ησλ λνκψλ θαη έρνπλ πιεζπζκφ πνπ αλέξρεηαη ζην 37% ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ησλ Πεξηθεξεηαθψλ Δλνηήησλ (ΤΠΔΥΧΓΔ, 2007). Δηδηθφηεξα απφ ην Κατάθα θαηαζηξάθεθαλ 7.600 ζηξεκ. (22% πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρήο) 64

Πίλαθαο 30 Κακέλεο Δθηάζεηο ζηε Πεινπφλλεζν Πεγή WWF Γξάθεκα 30 Ππξφπιεθηεο Γεκνηηθέο Κνηλφηεηεο Πεινπνλλήζνπ 65

6.2.2. Γεπηεξνγελήο ηνκέαο Ζ πινπνίεζε ΒΗΟ.ΠΑ. ζηε Γ.Δ. Ακαιηάδαο ζηελ πεξηνρή αλακθίβνια ζα ζπκβάιιεη ζηελ αλάπηπμε ηνπ δεπηεξνγελνχο ηνκέα θαζψο ζα εληζρχζεη ηηο ππνδνκέο ππνδνρήο βηνκεραληθψλ εγθαηαζηάζεσλ, ζα εθινγηθεχζεη ηε ρσξηθή δηαζπνξά ησλ βηνκεραληθψλ επηρεηξήζεσλ, ζα «θαζαξίζεη» ηνλ αζηηθφ ηζηφ θαη ζα ζπκβάιιεη ζηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. 6.2.3. Σξηηνγελήο ηνκέαο Ο ηξηηνγελήο ηνκέαο έρεη κεγάιε ζεκαζία γηα ηελ Πεξηνρή Μειέηεο. Μέρξη ζηηγκήο δελ ππάξρνπλ ηνπξηζηηθέο ππνδνκέο θαη δξαζηεξηφηεηεο πνπ λα πινπνηνχληαη ζηε Γ.Δ. Πελείαο, απφ επαγγεικαηίεο ηνπ ρψξνπ ζην πιαίζην ηεο ηνπξηζηηθήο πξνζθνξάο. Απηφο είλαη έλαο ζηφρνο πνπ ζα πξέπεη ε Γ.Δ. λα ηθαλνπνηήζεη άκεζα, αμηνπνηψληαο ηα πνιηηηζηηθά θαη θπζηθά δηαζέζηκα ηεο πεξηνρήο θαη δίλνληαο ελαιιαθηηθέο δπλαηφηεηεο απαζρφιεζεο ζηνλ ηνπηθφ πιεζπζκφ. Αληίζεηα ζηε Γ.Δ. Ακαιηάδαο πάλσ απφ ην 50% ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπ ηξηηνγελνχο ηνκέα δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ θιάδν ηνπ εκπνξίνπ ελψ νη ινηπνί θιάδνη παξνπζηάδνπλ κηθξή ζπγθέληξσζε. Οη επηρεηξήζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ θιάδν «Ξελνδνρεία θαη εζηηαηφξηα» απνηεινχλ πεξί ην 15% ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηελ πεξηνρή. Απφ απηά ε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία (πάλσ απφ 200) εληάζζνληαη ζηελ θαηεγνξία ησλ εζηηαηνξίσλ. Σνπξηζκφο Ζ ηνπξηζηηθή θίλεζε έρεη έληνλε επνρηθφηεηα θαη εκθαλίδεηαη θπξίσο ζηε Γ.Δ. Ακαιηάδαο, ηνπο ηξεηο θαινθαηξηλνχο κήλεο (Ηνχληνο, Ηνχιηνο θαη Αχγνπζηνο), ελψ ε κέζε κεληαία πιεξφηεηα δελ μεπεξλά ην 40% αθφκα θαη ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο. Πξέπεη λα επηζεκαλζεί ε κέηξηα πνηφηεηα ησλ μελνδνρεηαθψλ θαηαιπκάησλ (2**, Γ θαηεγνξίαο) θαη νη αληίζηνηρνπ επηπέδνπ πξνζθεξφκελεο ππεξεζίεο. Σα μελνδνρεία ηεο πφιεο Ακαιηάδα ιεηηνπξγνχλ φιν ην ρξφλν θαη απεπζχλνληαη θπξίσο ζε εκεδαπνχο πνπ ηαμηδεχνπλ γηα επαγγεικαηηθνχο ιφγνπο, φπσο ππνδεινί ε εμαηξεηηθά ζχληνκε δηάξθεηα παξακνλήο. Σα παξαιηαθά μελνδνρεία (Κνπξνχηα) ιεηηνπξγνχλ κφλνλ ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο. Σέινο, ζηελ πεξηνρή ιεηηνπξγνχλ ηέζζεξα θάκπηγθ (δχν ζηελ παξαιία Κνπξνχηα θαη δχν ζηελ παξαιία Παινχθη), κέζεο ρσξεηηθφηεηαο 100 ζέζεσλ πεξίπνπ, ζηα νπνία δείρλνπλ πξνηίκεζε αιινδαπνί. Απφ ηα ηέζζεξα απηά θάκπηγθ, ην κεγαιχηεξν, ρσξεηηθφηεηαο 160 ζέζσλ πεξίπνπ, ιεηηνπξγεί σο δεκνηηθή επηρείξεζε. 66

Πίλαθαο 31 Αθίμεηο, Γηαλπθηεξεχζεηο θαη Μέζε Γίαξθεηα ζηε Γ.Δ. Ακαιηάδαο ΑΜΑΛΗΑΓΑ ΑΝΑΛΤΗ ΣΟΠΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΙΑ 2000 2006 εκεδαπνί αιινδαπνί ζχλνιν εκεδαπνί αιινδαπνί ζχλνιν αθίμεηο 10.896 2.576 13.472 8.511 2.260 10.771 δηαλπθηεξεχζεηο 25.457 4.729 30.186 20.397 7.488 27.885 Μέζε Γηάξθεηα Παξακνλήο 2,3 1,8 2,2 2,4 3,3 2,6 Πεγή: ΔΤΔ, 2000 θαη 2006 Σνπξηζηηθνί πφξνη ζηελ Πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο θαη απεηθφληζε ηεο πεξηνρήο ηνπ Γήκνπ Ήιηδαο Πεγή: Κέληξν Δπηρεηξεκαηηθήο & Σερλνινγηθήο Αλάπηπμεο Γπηηθήο Διιάδαο (ΚΔΣΑ-ΓΔ), Φπιιάδην Δλαιιαθηηθνχ Σνπξηζκνχ 67

7. ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΟΣΖΣΑ 7.1. Μεηξψν Δπηρεηξήζεσλ ΔΛ.ΣΑΣ. Π.Δ. Ζιείαο (αξηζκφο, δξαζηεξηφηεηα, θχθινο εξγαζηψλ, απαζρφιεζε) ηνλ επφκελν πίλαθα παξνπζηάδνληαη νη επηρεηξήζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηελ Π.Δ. Ζιείαο, θαηά δηςήθην θσδηθφ ΣΑΚΟΓ, ζε θζίλνπζα ηαμηλφκεζε κε βάζε ηνλ ηδίξν θάζε θιάδνπ, ζχκθσλα κε ηα πιένλ πξφζθαηα ζηνηρεία ηνπ κεηξψνπ επηρεηξήζεσλ πνπ δεκνζηεχεη ε ΔΛ.ΣΑΣ. (2007). ηελ Π.Δ. Ζιείαο δξαζηεξηνπνηνχληαη ζπλνιηθά 11.053 επηρεηξήζεηο έλαληη 9.692 επηρεηξήζεσλ ην 2000, δηαγξάθνληαο αχμεζε ηεο ηάμεσο ηνπ 14%. ε πνιχ πςειφηεξα επίπεδα θπκάλζεθε ην κέγεζνο ηεο αχμεζεο ηνπ ηδίξνπ ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπ λνκνχ ηελ πεξίνδν 2000 2007 (93%), θαζψο απφ 782 εθ. ην 2000 απμήζεθε ζε 1.507 εθ. ην 2007. Ζ πιεηνςεθία ησλ επηρεηξήζεσλ δξαζηεξηνπνηείηαη ζηνλ θιάδν ηνπ ιηαληθνχ εκπνξίνπ (δελ πεξηιακβάλεηαη ην εκπφξην απηνθηλήησλ, νρεκάησλ θαη κνηνζηθιεηψλ) ζε πνζνζηφ πνπ αλέξρεηαη ζε 26,11% επί ηνπ ζπλφινπ ησλ επηρεηξήζεσλ. πγθεθξηκέλα, ν αξηζκφο ησλ επηρεηξήζεσλ ζηνλ ελ ιφγσ θιάδν αλήιζε ζε 2.886 επηρεηξήζεηο ην 2007 απφ 2.598 επηρεηξήζεηο ην 2000 (αχμεζε θαηά 11%). Οη επηρεηξήζεηο ιηαληθνχ εκπνξίνπ (εθηφο απηνθηλήησλ, νρεκάησλ θαη κνηνζηθιεηψλ) ζπκκεηέρνπλ ζην ζπλνιηθφ θχθιν εξγαζηψλ ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπ λνκνχ κε πνζνζηφ 30,67%. Σν δεχηεξν κεγαιχηεξν θχθιν εξγαζηψλ παξνπζηάδεη ν θιάδνο ηνπ ρνλδξηθνχ εκπνξίνπ (εθηφο απηνθηλήησλ, νρεκάησλ θαη κνηνζηθιεηψλ) ήηαλ απηφο πνπ ζεκείσζε ην κεγαιχηεξν θχθιν εξγαζηψλ, κε πνζνζηφ 28,03% ηνπ ζπλνιηθνχ θχθινπ εξγαζηψλ, ηε ζηηγκή πνπ ν αξηζκφο ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπ θιάδνπ απνηειεί κφιηο ην 6,65% ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ ησλ επηρεηξήζεσλ. ηελ θαηάηαμε ησλ θιάδσλ, κε βάζε ηνλ αξηζκφ ηνπο, νη δξαζηεξηφηεηεο ππεξεζηψλ εζηίαζεο βξίζθνληαη ζηε δεχηεξε ζέζε κε 1.454 επηρεηξήζεηο (13,15% ηνπ ζπλφινπ). Αθνινπζνχλ νη εμεηδηθεπκέλεο θαηαζθεπαζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο κε πνζνζηφ 10,21%, ην ρνλδξηθφ εκπφξην, εθηφο απφ ην εκπφξην κεραλνθίλεησλ νρεκάησλ θαη κνηνζπθιεηψλ κε πνζνζηφ 6,65%, νη θαηαζθεπέο θηηξίσλ (4,8%), ε θπηηθή θαη δσηθή παξαγσγή, ζήξα θαη ζπλαθείο δξαζηεξηφηεηεο (4,54%) θιπ. 68

Πίλαθαο 32 Αξηζκφο επηρεηξήζεσλ θαη ηδίξνο απηψλ (2007) Κσδηθφο ΣΑΚΟΓ 08 69 Πεξηγξαθή ΣΑΚΟΓ ΑΝΑΛΤΗ ΣΟΠΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΙΑ Δπηρεηξήζεηο Κχθινο Δξγαζηψλ % επί ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ % επί ηνπ ζπλνιηθνχ Κχθινπ Δξγαζηψλ ΤΝΟΛΟ ΝΟΜΟΤ 11.053 1.506.808.394 100 100 47 Ληαληθφ εκπφξην, εθηφο απφ ην εκπφξην κεραλνθίλεησλ νρεκάησλ θαη κνηνζπθιεηψλ 2.886 462.102.189 26,11 30,67 56 Γξαζηεξηφηεηεο ππεξεζηψλ εζηίαζεο 1.454 53.865.194 13,15 3,57 43 Δμεηδηθεπκέλεο θαηαζθεπαζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο 1.128 44.084.943 10,21 2,93 46 Υνλδξηθφ εκπφξην, εθηφο απφ ην εκπφξην κεραλνθίλεησλ νρεκάησλ θαη κνηνζπθιεηψλ 735 422.342.565 6,65 28,03 41 Καηαζθεπέο θηηξίσλ 531 44.750.143 4,80 2,97 01 Φπηηθή θαη δσηθή παξαγσγή, ζήξα θαη ζπλαθείο δξαζηεξηφηεηεο 502 28.384.532 4,54 1,88 45 Υνλδξηθφ θαη ιηαληθφ εκπφξην- επηζθεπή κεραλνθίλεησλ νρεκάησλ θαη κνηνζπθιεηψλ 411 50.000.605 3,72 3,32 71 Αξρηηεθηνληθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη δξαζηεξηφηεηεο κεραληθψλ- ηερληθέο δνθηκέο θαη αλαιχζεηο 357 18.946.699 3,23 1,26 10 Βηνκεραλία ηξνθίκσλ 343 97.027.381 3,10 6,44 49 Υεξζαίεο κεηαθνξέο θαη κεηαθνξέο κέζσ αγσγψλ 294 40.829.162 2,66 2,71 96 Άιιεο δξαζηεξηφηεηεο παξνρήο πξνζσπηθψλ ππεξεζηψλ 269 5.104.607 2,43 0,34 42 Έξγα πνιηηηθνχ κεραληθνχ 220 15.989.411 1,99 1,06 25 Καηαζθεπή κεηαιιηθψλ πξντφλησλ, κε εμαίξεζε ηα κεραλήκαηα θαη ηα είδε εμνπιηζκνχ 203 19.578.763 1,84 1,30 69 Ννκηθέο θαη ινγηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο 136 3.521.169 1,23 0,23 0 Άγλσζηε Γξαζηεξηφηεηα 125 7.755.023 1,13 0,51 55 Καηαιχκαηα 119 49.082.539 1,08 3,26 95 Δπηζθεπή ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ θαη εηδψλ αηνκηθήο ή νηθηαθήο ρξήζεο 96 3.610.504 0,87 0,24 16 Βηνκεραλία μχινπ θαη θαηαζθεπή πξντφλησλ απφ μχιν θαη θειιφ, εθηφο απφ έπηπια- θαηαζθεπή εηδψλ θαιαζνπνηίαο θαη ζπαξηνπιεθηηθήο 69 2.332.133 0,62 0,15 85 Δθπαίδεπζε 68 6.876.128 0,62 0,46 70 Γξαζηεξηφηεηεο θεληξηθψλ γξαθείσλ- δξαζηεξηφηεηεο παξνρήο ζπκβνπιψλ δηαρείξηζεο 63 3.113.940 0,57 0,21 23 Παξαγσγή άιισλ κε κεηαιιηθψλ νξπθηψλ πξντφλησλ 61 39.051.335 0,55 2,59 33 Δπηζθεπή θαη εγθαηάζηαζε κεραλεκάησλ θαη εμνπιηζκνχ 59 2.392.969 0,53 0,16 77 Γξαζηεξηφηεηεο ελνηθίαζεο θαη εθκίζζσζεο 53 1.770.110 0,48 0,12 81 Γξαζηεξηφηεηεο παξνρήο ππεξεζηψλ ζε θηίξηα θαη εμσηεξηθνχο ρψξνπο 52 1.515.884 0,47 0,10

Κσδηθφο ΣΑΚΟΓ 08 Πεξηγξαθή ΣΑΚΟΓ Δπηρεηξήζεηο Κχθινο Δξγαζηψλ % επί ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ % επί ηνπ ζπλνιηθνχ Κχθινπ Δξγαζηψλ ΤΝΟΛΟ ΝΟΜΟΤ 11.053 1.506.808.394 100 100 74 Άιιεο επαγγεικαηηθέο, επηζηεκνληθέο θαη ηερληθέο δξαζηεξηφηεηεο 45 832.005 0,41 0,06 31 Καηαζθεπή επίπισλ 43 12.781.289 0,39 0,85 52 Απνζήθεπζε θαη ππνζηεξηθηηθέο πξνο ηε κεηαθνξά δξαζηεξηφηεηεο 41 3.482.620 0,37 0,23 13 Παξαγσγή θισζηνυθαληνπξγηθψλ πιψλ 37 7.217.296 0,33 0,48 14 Καηαζθεπή εηδψλ έλδπζεο 36 1.212.779 0,33 0,08 28 Καηαζθεπή κεραλεκάησλ θαη εηδψλ εμνπιηζκνχ π.δ.θ.α. 35 3.848.030 0,32 0,26 35 Παξνρή ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο, θπζηθνχ αεξίνπ, αηκνχ θαη θιηκαηηζκνχ 34 246.867 0,31 0,02 90 Γεκηνπξγηθέο δξαζηεξηφηεηεο, ηέρλεο θαη δηαζθέδαζε 34 228.294 0,31 0,02 32 Άιιεο κεηαπνηεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο 32 9.541.615 0,29 0,63 68 Γηαρείξηζε αθίλεηεο πεξηνπζίαο 32 347.544 0,29 0,02 82 Γηνηθεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο γξαθείνπ, γξακκαηεηαθή ππνζηήξημε θαη άιιεο δξαζηεξηφηεηεο παξνρήο ππνζηήξημεο πξνο ηηο επηρεηξήζεηο 29 916.869 0,26 0,06 73 Γηαθήκηζε θαη έξεπλα αγνξάο 25 777.638 0,23 0,05 93 Αζιεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη δξαζηεξηφηεηεο δηαζθέδαζεο θαη ςπραγσγίαο 25 960.072 0,23 0,06 72 Δπηζηεκνληθή έξεπλα θαη αλάπηπμε 24 316.068 0,22 0,02 80 Γξαζηεξηφηεηεο παξνρήο πξνζηαζίαο θαη έξεπλαο 23 108.516 0,21 0,01 61 Σειεπηθνηλσλίεο 22 1.514.246 0,20 0,10 18 Δθηππψζεηο θαη αλαπαξαγσγή πξνεγγεγξακκέλσλ κέζσλ 18 1.589.949 0,16 0,11 66 Γξαζηεξηφηεηεο ζπλαθείο πξνο ηηο ρξεκαηνπηζησηηθέο ππεξεζίεο θαη ηηο αζθαιηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο 18 412.525 0,16 0,03 79 Γξαζηεξηφηεηεο ηαμηδησηηθψλ πξαθηνξείσλ, γξαθείσλ νξγαλσκέλσλ ηαμηδηψλ θαη ππεξεζηψλ θξαηήζεσλ θαη ζπλαθείο δξαζηεξηφηεηεο 17 2.434.659 0,15 0,16 03 Αιηεία θαη πδαηνθαιιηέξγεηα 16 2.579.094 0,14 0,17 11 Πνηνπνηία 15 2.134.082 0,14 0,14 58 Δθδνηηθέο δξαζηεξηφηεηεο 15 2.609.521 0,14 0,17 60 Γξαζηεξηφηεηεο πξνγξακκαηηζκνχ θαη ξαδηνηειενπηηθψλ εθπνκπψλ 15 2.925.213 0,14 0,19 62 Γξαζηεξηφηεηεο πξνγξακκαηηζκνχ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ, παξνρήο ζπκβνπιψλ θαη ζπλαθείο 14 356.608 0,13 0,02 70

Κσδηθφο ΣΑΚΟΓ 08 Πεξηγξαθή ΣΑΚΟΓ Δπηρεηξήζεηο Κχθινο Δξγαζηψλ % επί ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ % επί ηνπ ζπλνιηθνχ Κχθινπ Δξγαζηψλ ΤΝΟΛΟ ΝΟΜΟΤ 11.053 1.506.808.394 100 100 δξαζηεξηφηεηεο 94 Γξαζηεξηφηεηεο νξγαλψζεσλ 14 1.393.835 0,13 0,09 53 Σαρπδξνκηθέο θαη ηαρπκεηαθνξηθέο δξαζηεξηφηεηεο 12 944.832 0,11 0,06 86 Γξαζηεξηφηεηεο αλζξψπηλεο πγείαο 11 193.077 0,10 0,01 92 Σπρεξά παηρλίδηα θαη ζηνηρήκαηα 11 641.737 0,10 0,04 24 Παξαγσγή βαζηθψλ κεηάιισλ 10 3.428.012 0,09 0,23 22 Καηαζθεπή πξντφλησλ απφ ειαζηηθφ (θανπηζνχθ) θαη πιαζηηθέο χιεο 9 696.797 0,08 0,05 38 πιινγή, επεμεξγαζία θαη δηάζεζε απνβιήησλ- αλάθηεζε πιηθψλ 9 885.730 0,08 0,06 75 Κηεληαηξηθέο δξαζηεξηφηεηεο 9 1.788.346 0,08 0,12 02 Γαζνθνκία θαη πινηνκία 8 261.467 0,07 0,02 37 Δπεμεξγαζία ιπκάησλ 8 293.732 0,07 0,02 84 Γεκφζηα δηνίθεζε θαη άκπλα- ππνρξεσηηθή θνηλσληθή αζθάιηζε 8 2.864.284 0,07 0,19 08 Λνηπά νξπρεία θαη ιαηνκεία 7 299.005 0,06 0,02 50 Πισηέο κεηαθνξέο 7 382.265 0,06 0,03 65 Αζθαιηζηηθά, αληαζθαιηζηηθά θαη ζπληαμηνδνηηθά ηακεία, εθηφο απφ ηελ ππνρξεσηηθή θνηλσληθή αζθάιηζε 6 303.865 0,05 0,02 88 Γξαζηεξηφηεηεο θνηλσληθήο κέξηκλαο ρσξίο παξνρή θαηαιχκαηνο 6 171.562 0,05 0,01 27 Καηαζθεπή ειεθηξνινγηθνχ εμνπιηζκνχ 5 257.953 0,05 0,02 29 Καηαζθεπή κεραλνθίλεησλ νρεκάησλ, ξπκνπιθνχκελσλ θαη εκηξπκνπιθνχκελσλ νρεκάησλ 5 1.058.072 0,05 0,07 59 Παξαγσγή θηλεκαηνγξαθηθψλ ηαηληψλ, βίληεν θαη ηειενπηηθψλ πξνγξακκάησλ, ερνγξαθήζεηο θαη κνπζηθέο εθδφζεηο 5 821.676 0,05 0,05 36 πιινγή, επεμεξγαζία θαη παξνρή λεξνχ 4 6.696.676 0,04 0,44 63 Γξαζηεξηφηεηεο ππεξεζηψλ πιεξνθνξίαο 4 24.144 0,04 0,00 15 Βηνκεραλία δέξκαηνο θαη δεξκάηηλσλ εηδψλ 3 0 0,03 0,00 17 Υαξηνπνηία θαη θαηαζθεπή ράξηηλσλ πξντφλησλ 3 0 0,03 0,00 20 Παξαγσγή ρεκηθψλ νπζηψλ θαη πξντφλησλ 3 0 0,03 0,00 87 Γξαζηεξηφηεηεο βνήζεηαο θαη' νίθνλ 2 0 0,02 0,00 71

Κσδηθφο ΣΑΚΟΓ 08 Πεξηγξαθή ΣΑΚΟΓ Δπηρεηξήζεηο Κχθινο Δξγαζηψλ % επί ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ % επί ηνπ ζπλνιηθνχ Κχθινπ Δξγαζηψλ ΤΝΟΛΟ ΝΟΜΟΤ 11.053 1.506.808.394 100 100 91 Γξαζηεξηφηεηεο βηβιηνζεθψλ, αξρεηνθπιαθείσλ, κνπζείσλ θαη ινηπέο πνιηηηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο 2 0 0,02 0,00 05 Δμφξπμε άλζξαθα θαη ιηγλίηε 1 0 0,01 0,00 19 Παξαγσγή νπηάλζξαθα θαη πξντφλησλ δηχιηζεο πεηξειαίνπ 1 0 0,01 0,00 26 Καηαζθεπή ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ, ειεθηξνληθψλ θαη νπηηθψλ πξντφλησλ 1 0 0,01 0,00 Πηγή: ΔΛ.ΣΤΑΤ., Μηηπώο Δπισειπήζευν 2005 καηά διτήθια ανάλςζη Δπεξεπγαζία: DATA RC 72

7.2. Μεηξψν Δπηρεηξήζεσλ ΔΛ.ΣΑΣ. Αξηζκφο επηρεηξήζεσλ ζην Γήκν ηε ελφηεηα απηή βιέπνπκε φηη ην 30,09% ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπ δήκνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην ηνκέα ηνπ ιηαληθνχ εκπνξίνπ θαη αθνινπζεί ν ρψξνο ηεο εζηίαζεο κε πνζνζηφ 10,7% θαη ν ρψξνο ησλ εμεηδηθεπκέλσλ θαηαζθεπψλ κε πνζνζηφ 10,93%. Σν ρνλδξηθφ εκπφξην έρεη κηθξφ πνζνζηφ ηεο ηάμεο ηνπ 7,66% Πίλαθαο 33 Δπηρεηξήζεηο ηνπ Γήκνπ Ήιηδαο ΣΑΚ ΟΓ08 ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΑΡΗΘΜΟ % 47 Ληαληθφ εκπφξην, εθηφο απφ ην εκπφξην κεραλνθίλεησλ νρεκάησλ θαη κνηνζπθιεηψλ 672 30,09 43 Δμεηδηθεπκέλεο θαηαζθεπαζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο 244 10,93 56 Γξαζηεξηφηεηεο ππεξεζηψλ εζηίαζεο 239 10,70 46 Υνλδξηθφ εκπφξην, εθηφο απφ ην εκπφξην κεραλνθίλεησλ νρεκάησλ θαη κνηνζπθιεηψλ 171 7,66 45 Υνλδξηθφ θαη ιηαληθφ εκπφξην? επηζθεπή κεραλνθίλεησλ νρεκάησλ θαη κνηνζπθιεηψλ 90 4,03 49 Υεξζαίεο κεηαθνξέο θαη κεηαθνξέο κέζσ αγσγψλ 86 3,85 71 Αξρηηεθηνληθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη δξαζηεξηφηεηεο κεραληθψλ? ηερληθέο δνθηκέο θαη αλαιχζεηο 72 3,22 01 Φπηηθή θαη δσηθή παξαγσγή, ζήξα θαη ζπλαθείο δξαζηεξηφηεηεο 66 2,96 10 Βηνκεραλία ηξνθίκσλ 62 2,78 96 Άιιεο δξαζηεξηφηεηεο παξνρήο πξνζσπηθψλ ππεξεζηψλ 53 2,37 42 Έξγα πνιηηηθνχ κεραληθνχ 47 2,10 41 Καηαζθεπέο θηηξίσλ 36 1,61 0 Αγγλσζηε Γξαζηεξηφηεηα 35 1,57 69 Ννκηθέο θαη ινγηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο 28 1,25 25 Καηαζθεπή κεηαιιηθψλ πξντφλησλ, κε εμαίξεζε ηα κεραλήκαηα θαη ηα είδε εμνπιηζκνχ 26 1,16 95 Δπηζθεπή ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ θαη εηδψλ αηνκηθήο ή νηθηαθήο ρξήζεο 21 0,94 23 Παξαγσγή άιισλ κε κεηαιιηθψλ νξπθηψλ πξντφλησλ 18 0,81 33 Δπηζθεπή θαη εγθαηάζηαζε κεραλεκάησλ θαη εμνπιηζκνχ 17 0,76 77 Γξαζηεξηφηεηεο ελνηθίαζεο θαη εθκίζζσζεο 14 0,63 28 Καηαζθεπή κεραλεκάησλ θαη εηδψλ εμνπιηζκνχ π.δ.θ.α. 13 0,58 16 Βηνκεραλία μχινπ θαη θαηαζθεπή πξντφλησλ απφ μχιν θαη θειιφ, εθηφο απφ έπηπια? θαηαζθεπή εηδψλ θαιαζνπνηίαο θαη ζπαξηνπιεθηηθήο 12 0,54 31 Καηαζθεπή επίπισλ 11 0,49 35 Παξνρή ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο, θπζηθνχ αεξίνπ, αηκνχ θαη θιηκαηηζκνχ 11 0,49 81 Γξαζηεξηφηεηεο παξνρήο ππεξεζηψλ ζε θηίξηα θαη εμσηεξηθνχο ρψξνπο 11 0,49 85 Δθπαίδεπζε 11 0,49 93 Αζιεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη δξαζηεξηφηεηεο δηαζθέδαζεο θαη ςπραγσγίαο 11 0,49 74 Άιιεο επαγγεικαηηθέο, επηζηεκνληθέο θαη ηερληθέο δξαζηεξηφηεηεο 10 0,45 68 Γηαρείξηζε αθίλεηεο πεξηνπζίαο 9 0,40 73

74 ΑΝΑΛΤΗ ΣΟΠΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΙΑ 14 Καηαζθεπή εηδψλ έλδπζεο 8 0,36 55 Καηαιχκαηα 8 0,36 70 Γξαζηεξηφηεηεο θεληξηθψλ γξαθείσλ? δξαζηεξηφηεηεο παξνρήο ζπκβνπιψλ δηαρείξηζεο 8 0,36 90 Γεκηνπξγηθέο δξαζηεξηφηεηεο, ηέρλεο θαη δηαζθέδαζε 8 0,36 72 Δπηζηεκνληθή έξεπλα θαη αλάπηπμε 7 0,31 82 Γηνηθεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο γξαθείνπ, γξακκαηεηαθή ππνζηήξημε θαη άιιεο δξαζηεξηφηεηεο παξνρήο ππνζηήξημεο πξνο ηηο επηρεηξήζεηο 6 0,27 18 Δθηππψζεηο θαη αλαπαξαγσγή πξνεγγεγξακκέλσλ κέζσλ 5 0,22 32 Άιιεο κεηαπνηεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο 5 0,22 58 Δθδνηηθέο δξαζηεξηφηεηεο 5 0,22 66 Γξαζηεξηφηεηεο ζπλαθείο πξνο ηηο ρξεκαηνπηζησηηθέο ππεξεζίεο θαη ηηο αζθαιηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο 5 0,22 80 Γξαζηεξηφηεηεο παξνρήο πξνζηαζίαο θαη έξεπλαο 5 0,22 37 Δπεμεξγαζία ιπκάησλ 4 0,18 38 πιινγή, επεμεξγαζία θαη δηάζεζε απνβιήησλ? αλάθηεζε πιηθψλ 4 0,18 52 Απνζήθεπζε θαη ππνζηεξηθηηθέο πξνο ηε κεηαθνξά δξαζηεξηφηεηεο 4 0,18 60 Γξαζηεξηφηεηεο πξνγξακκαηηζκνχ θαη ξαδηνηειενπηηθψλ εθπνκπψλ 4 0,18 73 Γηαθήκηζε θαη έξεπλα αγνξάο 4 0,18 88 Γξαζηεξηφηεηεο θνηλσληθήο κέξηκλαο ρσξίο παξνρή θαηαιχκαηνο 4 0,18 24 Παξαγσγή βαζηθψλ κεηάιισλ 3 0,13 53 Σαρπδξνκηθέο θαη ηαρπκεηαθνξηθέο δξαζηεξηφηεηεο 3 0,13 61 Σειεπηθνηλσλίεο 3 0,13 62 Γξαζηεξηφηεηεο πξνγξακκαηηζκνχ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ, παξνρήο ζπκβνπιψλ θαη ζπλαθείο δξαζηεξηφηεηεο 3 0,13 79 Γξαζηεξηφηεηεο ηαμηδησηηθψλ πξαθηνξείσλ, γξαθείσλ νξγαλσκέλσλ ηαμηδηψλ θαη ππεξεζηψλ θξαηήζεσλ θαη ζπλαθείο δξαζηεξηφηεηεο 3 0,13 86 Γξαζηεξηφηεηεο αλζξψπηλεο πγείαο 3 0,13 08 Λνηπά νξπρεία θαη ιαηνκεία 2 0,09 11 Πνηνπνηία 2 0,09 13 Παξαγσγή θισζηνυθαληνπξγηθψλ πιψλ 2 0,09 22 Καηαζθεπή πξντφλησλ απφ ειαζηηθφ (θανπηζνχθ) θαη πιαζηηθέο χιεο 2 0,09 27 Καηαζθεπή ειεθηξνινγηθνχ εμνπιηζκνχ 2 0,09 29 Καηαζθεπή κεραλνθίλεησλ νρεκάησλ, ξπκνπιθνχκελσλ θαη εκηξπκνπιθνχκελσλ νρεκάησλ 2 0,09 63 Γξαζηεξηφηεηεο ππεξεζηψλ πιεξνθνξίαο 2 0,09 87 Γξαζηεξηφηεηεο βνήζεηαο θαη' νίθνλ 2 0,09 92 Σπρεξά παηρλίδηα θαη ζηνηρήκαηα 2 0,09 15 Βηνκεραλία δέξκαηνο θαη δεξκάηηλσλ εηδψλ 1 0,04 17 Υαξηνπνηία θαη θαηαζθεπή ράξηηλσλ πξντφλησλ 1 0,04 36 πιινγή, επεμεξγαζία θαη παξνρή λεξνχ 1 0,04 50 Πισηέο κεηαθνξέο 1 0,04 75 Κηεληαηξηθέο δξαζηεξηφηεηεο 1 0,04 91 Γξαζηεξηφηεηεο βηβιηνζεθψλ, αξρεηνθπιαθείσλ, κνπζείσλ θαη ινηπέο πνιηηηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο 1 0,04 94 Γξαζηεξηφηεηεο νξγαλψζεσλ 1 0,04 ΤΝΟΛΟ 2.233 100 Πηγή: ΔΛΣΑΣ 2007 Δπεξεπγαζία: DATARC

7.3. Μεηξψν Δπηρεηξήζεσλ Δπηκειεηεξίνπ Ζιείαο (αξηζκφο, δξαζηεξηφηεηα, εγγξαθέο-δηαγξαθέο) ηνλ αθφινπζν πίλαθα παξνπζηάδνληαη ζηνηρεία γηα ηνλ αξηζκφ ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ είλαη θαηαρσξεκέλεο ζην Μεηξψν ηνπ Δπηκειεηεξίνπ Ζιείαο ηνλ Ηνχλην ηνπ 2010. Πίλαθαο 34 Δπηρεηξήζεηο κέιε ηνπ Δπηκειεηεξίνπ Ζιείαο (Ηνχληνο 2010): Επισειπήζειρ ανά δπαζηηπιόηηηα Απιθμόρ Ποζοζηό (%) Δμπόπιο 2.904 18,23 Μεηαποίηζη 2.221 13,94 Υπηπεζίερ 10.444 65,57 Τοςπιζμόρ 358 2,25 Σύνολο 15.927 100,00 Πηγή: Δπιμεληηήπιο Ηλείαρ Δπεξεπγαζία: DATARC ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδνληαη ν αξηζκφο ησλ αηηήζεσλ εγγξαθήο θαη δηαγξαθήο απφ ην Μεηξψν ηνπ Δπηκειεηεξίνπ Ζιείαο ηα ηξία ηειεπηαία έηε. Παξαηεξνχκε κία κείσζε ησλ εγγξαθψλ θαηά 61 κνλάδεο (ή θαηά 8,9%) κεηαμχ ησλ εηψλ 2008-2009. Σν Α εμάκελν ηνπ 2010 νη εγγξαθέο κεηψζεθαλ θαηά 35 κνλάδεο (ή θαηά 11,3%) ζε ζρέζε κε ην αληίζηνηρν εμάκελν ηνπ 2009, ελψ ην Α εμάκελν ηνπ 2011 εκθαλίδεηαη πεξαηηέξσ κείσζε ησλ εγγξαθψλ θαηά 36 κνλάδεο (ή θαηά 13%). Παξάιιεια, νη δηαγξαθέο επηρεηξήζεσλ απμήζεθαλ θαηά 41,7% ην Α εμάκελν ηνπ 2011 ζε ζρέζε κε ην αληίζηνηρν εμάκελν ηνπ 2010. Έηζη, ην ηζνδχγην εγγξαθψλ δηαγξαθψλ εκθαλίδεηαη νξηαθά ζεηηθφ ην Α εμάκελν ηνπ 2011 κε κφιηο 26 εγγξαθέο πεξηζζφηεξεο απφ ηηο δηαγξαθέο. Πίλαθαο 35 Δγγξαθέο Γηαγξαθέο (2008 - Α εμάκελν 2011): Έηνο Δγγξαθέο Γηαγξαθέο Ηζνδχγην 2008 683 455 228 2009 622 1718 * -1096 2009 Α εμάκελν 311 1516 * -1205 2010 Α εμάκελν 276 151 125 2011 Α εμάκελν 240 214 26 Πηγή: Δπιμεληηήπιο Ηλείαρ Δπεξεπγαζία: DATARC 75

7.4. Δπηρεηξήζεηο θαηά ηάμεηο κεγέζνπο απαζρφιεζεο ηνλ αθφινπζν πίλαθα παξνπζηάδνληαη ζηνηρεία, απφ ην Μεηξψν Δπηρεηξήζεσλ ηεο ΔΛ.ΣΑΣ., ζρεηηθά κε ηελ απαζρφιεζε ζηηο επηρεηξήζεηο ηεο πεξηθεξεηαθήο ελφηεηαο Ζιείαο. Δηδηθφηεξα, νη επηρεηξήζεηο έρνπλ θαηαλεκεζεί ζε 7 θαηεγνξίεο κε βάζε ηνλ αξηζκφ ησλ απαζρνινχκελσλ αηφκσλ. Πίλαθαο 36 Δπηρεηξήζεηο θαηά ηάμεηο κεγέζνπο απαζρφιεζεο (2005) Απιθμόρ 0-4 5-9 10-19 20-29 30-49 50-99 100 και άνω Νομόρ Ηλείαρ 10.231 135 51 19 16 9 5 Πεπιθέπεια Δςηικήρ Ελλάδαρ 46.459 1027 406 147 116 52 29 % 0-4 5-9 10-19 20-29 30-49 50-99 100 και άνω Νομόρ Ηλείαρ 97,75 1,29 0,49 0,18 0,15 0,09 0,05 Πεπιθέπεια Δςηικήρ Ελλάδαρ 96,32 2,13 0,84 0,30 0,24 0,11 0,06 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Μηηπώο Δπισειπήζεων Δπεξεπγαζία: DATA RC Σν 97,75% ησλ επηρεηξήζεψλ ηνπ Ν. Ζιείαο, είλαη επηρεηξήζεηο ησλ 0 έσο 4 αηφκσλ. Σν 1,29% αληίζηνηρα είλαη επηρεηξήζεηο ησλ 5 έσο 9 αηφκσλ, ελψ κφιηο ην 0,96% ησλ επηρεηξήζεσλ απαζρνινχλ πάλσ απφ 10 άηνκα. Σα λνχκεξα είλαη παξφκνηα ζε νιφθιεξε ηελ πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο. Γξάθεκα 31 Δπηρεηξήζεηο θαηά ηάμεηο κεγέζνπο απαζρφιεζεο (2005) 1,29 % 0,96 % 97,75 % 0-4 άτομα 5-9 άτομα 10 και άνω Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Μηηπώο Δπισειπήζεων Δπεξεπγαζία: DATA RC 76