Διεθνής Οικονομική και Παγκόσμια Οικονομία ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ

Διεθνής Οικονομική και Παγκόσμια Οικονομία ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ

Διεθνής Οικονομική 1. Διεθνές εμπόριο, Διεθνής Εμπορική Πολιτική και Διεθνείς Εμπορικές Συμφωνίες και Θεσμοί 2. Μακροοικονομική Ανοικτών Οικονομιών, Παγκόσμια Οικονομία και Διεθνές Νομισματικό Σύστημα. 3. Παγκόσμια Ανάπτυξη, Διεθνής Δανεισμός και Παγκόσμιο Περιβάλλον 4. Η Ελληνική Οικονομία και η Παγκοσμιοποίηση 2

1. Διεθνές εμπόριο, Διεθνής Εμπορική Πολιτική και Διεθνείς Εμπορικές Συμφωνίες και Θεσμοί Βασικά στοιχεία για τη διάρθρωση και την εξέλιξη του διεθνούς εμπορίου Αναλύονται οι κεντρικές θεωρίες για την εξήγηση της διάρθρωσης και των επιπτώσεων του (κλασσική ανάλυση του Ricardo για το συγκριτικό πλεονέκτημα, θεωρία των αναλογιών των συντελεστών παραγωγής των Heckscher Ohlin, τυπικό ανταγωνιστικό υπόδειγμα του διεθνούς εμπορίου, θεωρίες που βασίζονται σε εξωτερικές οικονομίες κλίμακας καθώς και θεωρίες που βασίζονται σε οικονομίες κλίμακας σε επίπεδο επιχείρησης και στον ατελή ανταγωνισμό). Επιπλέον αναλύονται ζητήματα τα οποία αφορούν στο ρόλο και τις επιπτώσεις της μετανάστευσης, των πολυεθνικών επιχειρήσεων, στα εργαλεία της διεθνούς εμπορικής πολιτικής των κρατών, όπως οι δασμοί και οι επιδοτήσεις των εξαγωγών, καθώς και στην ιστορική εξέλιξη του διεθνούς εμπορικού συστήματος και των διεθνών εμπορικών θεσμών. Ειδική έμφαση δίνεται στην εξέλιξη και τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως αρχικά μιας τελωνειακής ένωσης και αργότερα ως μιας ενιαίας αγοράς. 3

2. Μακροοικονομική Ανοικτών Οικονομιών, Παγκόσμια Οικονομία και Διεθνές Νομισματικό Σύστημα Βασικά χαρακτηριστικά των συστημάτων διεθνών πληρωμών, διάρθρωση και λειτουργία των διεθνών κεφαλαιαγορών και της διεθνούς αγοράς συναλλάγματος, βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις στον προσδιορισμό των βασικών μακροοικονομικών μεγεθών σε οικονομίες που είναι συνδεδεμένες με τις παγκόσμιες αγορές, λειτουργία της παγκόσμιας οικονομίας. Αναλύονται οι βασικές διασυνδέσεις μεταξύ χρήματος, επιτοκίων και συναλλαγματικών ισοτιμιών, η κεϋνσιανή, νομισματική και διαχρονική προσέγγιση στο ισοζύγιο πληρωμών, ο μακροχρόνιος και ο βραχυχρόνιος προσδιορισμός των βασικών μακροοικονομικών μεταβλητών σε ανοικτές οικονομίες, η επιλογή μεταξύ συστημάτων σταθερών και κυμαινομένων ισοτιμιών, το διεθνές νομισματικό σύστημα και το ευρωπαϊκό νομισματικό σύστημα και το ευρώ. 4

3. Παγκόσμια Ανάπτυξη, Διεθνής Δανεισμός και Παγκόσμιο Περιβάλλον 1. Διάκριση μεταξύ αναπτυγμένων και λιγότερο αναπτυγμένων οικονομιών και προσδιοριστικοί παράγοντες της διεθνούς ανάπτυξης. 2. Διεθνής δανεισμός και κρίσεις εξωτερικού χρέους σε αναπτυσσόμενες οικονομίες. 3. Διεθνής διάσταση του προβλήματος της προστασίας του περιβάλλοντος. 5

4. Η Ελληνική Οικονομία και η Παγκοσμιοποίηση Ανάλυση της ελληνικής οικονομίας, ως μίας μικρής ανοικτής οικονομίας, ενταγμένης στο πλαίσιο της παγκόσμιας και της ευρωπαϊκής οικονομίας. Παραδείγματα και στοιχεία για την ελληνική οικονομία παρουσιάζονται και αναλύονται σε όλες τις άλλες ενότητες. Στην ειδική ενότητα για την ελληνική οικονομία συνοψίζονται τα χαρακτηριστικά της εξέλιξής της, και αναλύεται συνολικά η πορεία της στο διαρκώς μεταβαλλόμενο πλαίσιο της παγκόσμιας οικονομίας. 6

Προτεινόμενα Συγγράμματα Αλογοσκούφης Γ. (2013), Διεθνής Οικονομική και Παγκόσμια Οικονομία, Αθήνα, Εκδόσεις Gutenberg. Krugman P. και Obstfeld M. (2011), Διεθνής Οικονομική: Θεωρία και Πολιτική, Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική. 7

Η Παγκόσμια Οικονομία (2013) Παγκόσμιο ΑΕΠ $73,5 τρις Παγκόσμιος Πληθυσμός 7,0 δις Εξαγωγές Αγαθών και Υπηρεσιών $23,2 τρις 200 εκατομμύρια διεθνείς μετανάστες Άμεσες Ξένες Επενδύσεις $19,9 τρις Διεθνής Δανεισμός $20,9 τρις 8

Ο Διεθνής Καταμερισμός της Παραγωγής Πάνω από το 60% του Παγκόσμιου ΑΕΠ (σε $ ισοδύναμης αγοραστικής δύναμης), παράγεται σε πέντε μόνο μεγάλες οικονομίες. Τις ΗΠΑ (19,3%), την Ευρωπαϊκή Ένωση (18,7%), την Κίνα (15,4%), την Ιαπωνία (5,5%) και την Ινδία (4,6%). Στις οικονομίες αυτές αντιστοιχεί το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού. Υπάρχουν ωστόσο μεγάλες οικονομικές διαφορές μεταξύ των λεγόμενων αναπτυγμένων οικονομιών (όπως οι ΗΠΑ, η ΕΕ και η Ιαπωνία) και των αναδυομένων οικονομιών (όπως η Κίνα και η Ινδία). 9

Η Αυξανόμενη Σημασία των Αναδυομένων Οικονομιών Σχεδόν 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ παράγεται στις αναπτυγμένες οικονομίες, στις οποίες όμως αντιστοιχεί μόλις το 18,5% του παγκόσμιου πληθυσμού. Το υπόλοιπο 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ παράγεται σε αναδυόμενες οικονομίες, μεσαίου και χαμηλού κατά κεφαλήν εισοδήματος, στις οποίες αντιστοιχεί το 81,5% του παγκόσμιου πληθυσμού. Για πρώτη φορά το 2013 εκτιμάται ότι η παραγωγή των αναδυομένων οικονομιών ξεπέρασε το 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ, από μόλις 30% το 1980. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται σε μεγάλο ποσοστό στην Κίνα, η οποία το 2013 έφθασε να παράγει το 15,4% του παγκόσμιου ΑΕΠ, από μόλις 2,2% το 1980. 10

Το Διεθνές Εμπόριο Οι παγκόσμιες εξαγωγές αγαθών ανήλθαν το 2010 σε $15,2 τρισεκατομμύρια και οι εξαγωγές υπηρεσιών ανήλθαν σε $3,7 τρισεκατομμύρια, καλύπτοντας συνολικά περίπου το 30% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Μεταξύ 1950 και 2010 ο όγκος του παγκόσμιου ΑΕΠ ανέβηκε περίπου 9 φορές (μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης 3,7%), ενώ ο όγκος των παγκόσμιων εξαγωγών αγαθών ανέβηκε κατά περίπου 33 φορές (μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης 6%). Στα τελευταία εξήντα χρόνια, η σημασία του διεθνούς εμπορίου για την παγκόσμια οικονομία έχει υπέρ-τριπλασιαστεί. Αυτή είναι η μία πλευρά της λεγόμενης παγκοσμιοποίησης. 11

Όγκος Παγκόσμιων Εξαγωγών και Παγκόσμιου ΑΕΠ 1950=100 12

Η Σημασία του Διεθνούς Εμπορίου για 30 Οικονομίες Πηγή: ΟΟΣΑ. Μέσος Όρος Εισαγωγών Εξαγωγών ως % ΑΕΠ, 2008 13

Οι Κυριότεροι Εμπορικοί Εταίροι της Ελλάδας Πηγή: ΔΝΤ. Ποσοστό του Εξωτερικού Εμπορίου, 2010. 14

Το Εξωτερικό Εμπόριο της Ελλάδας κατά Χώρα Το 55% του εξωτερικού εμπορίου της Ελλάδας είναι με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Το 18% του εξωτερικού εμπορίου της Ελλάδας είναι με χώρες που εξάγουν καύσιμα, όπως πετρέλαιο και φυσικό αέριο Το 23% είναι με χώρες που εξάγουν άλλες πρώτες ύλες Το εξωτερικό εμπόριο με γειτονικές χώρες, τη Βουλγαρία, την Τουρκία, την Κύπρο, τη Ρουμανία, τα Σκόπια, την Αλβανία και τη Σερβία φθάνει το 13% του συνολικού εξωτερικού εμπορίου της Ελλάδας Παρά το μέγεθος των οικονομιών των ΗΠΑ, της Κίνας και της Ιαπωνίας, μόνο το 8% του διεθνούς εμπορίου της Ελλάδας γίνεται με αυτούς τους παγκόσμιους γίγαντες 15

Διάρθρωση του Εξωτερικού Εμπορίου της Ελλάδας Το 2010, το σύνολο των ελληνικών εξαγωγών αγαθών ήταν αξίας περίπου $21 δις (7% του ΑΕΠ), ενώ το σύνολο των εισαγωγών ήταν τριπλάσιας αξίας, περίπου $63 δις (21% του ΑΕΠ). Μεγάλο μέρος των ελληνικών εξαγωγών αγαθών αποτελείται από τρόφιμα και αγροτικά προϊόντα (27% του συνόλου), αλλά το μεγαλύτερο (49% του συνόλου) αποτελείται από προϊόντα μεταποίησης. Στις εισαγωγές, τα προϊόντα μεταποίησης έχουν σαφώς τη μερίδα του λέοντος (σχεδόν 60%) και ακολουθούν τα καύσιμα και οι πρώτες ύλες (27% περίπου). 16

Εμπορικό Ισοζύγιο και Ισοζύγιο Υπηρεσιών Σε αντίθεση με το εμπορικό ισοζύγιο, η Ελλάδα παρουσιάζει πλεόνασμα στο ισοζύγιο υπηρεσιών. Το σύνολο των εξαγωγών υπηρεσιών κατά το 2010 ανήλθε σε $37 δις περίπου (12% του ΑΕΠ), ενώ οι εισαγωγές υπηρεσιών ανήλθαν σε περίπου $19 δις (6% του ΑΕΠ). Τη μερίδα του λέοντος στις εξαγωγές υπηρεσιών κατέχει η ναυτιλία και οι λοιπές διεθνείς μεταφορές (55% του συνόλου περίπου), ακολουθούμενη από τον τουρισμό (35%). 17

Οι Διεθνείς Συναλλαγές της Ελλάδας Η Ελλάδα εξάγει κυρίως υπηρεσίες, και δευτερευόντως βιομηχανικά και αγροτικά προϊόντα, ενώ εισάγει κυρίως βιομηχανικά προϊόντα και καύσιμα και μεταλλεύματα, και δευτερευόντως υπηρεσίες και αγροτικά προϊόντα. 18

Εξαγωγές Εισαγωγές Τουρισμός)Ταξίδια) Αλλες) 3%) Αλλες) Υπηρεσίες) Υπηρεσίες) 6%) Αγροτικά)Προϊόντα) 7%) Αγροτικά)Προϊόντα) 10%) 10%) Τουρισμός)Ταξίδια) 22%) Καύσιμα)και) Μεταλλεύματα) 8%) Προϊόντα)Μεταποίησης) 18%) ΝαυτιλίαBΜεταφορές) Αγαθών) 13%) Καύσιμα)και)Μεταλλεύματα) 21%) Προϊόντα)Μεταποίησης) 46%) Ναυτιλία@Μεταφορές) Αγαθών) 36%) Η Διάρθρωση του Ελληνικού Διεθνούς Εμπορίου Αγαθών και Υπηρεσιών, 2010 Πηγή: Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου 19

Αλλες)Υπηρεσίες) 11%) Αγροτικά) Προϊόντα) 8%) ΝαυτιλίαAΜεταφορές) Αγαθών) 4%) Τουρισμός) Ταξίδια) 5%) Καύσιμα)και) Μεταλλεύματα) 17%) Προϊόντα)Μεταποίησης) 55%) Η Διάρθρωση των Παγκόσμιων Εξαγωγών (ποσοστό του συνόλου, 2010) Πηγή: Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου. 20

Εξηγήσεις της Διάρθρωσης του Διεθνούς Εμπορίου Κάποια χαρακτηριστικά της διάρθρωσης του εμπορίου είναι εύκολο να εξηγηθούν με βάση τη γεωγραφική απόσταση, το κλίμα και τους φυσικούς πόρους. Αναφορικά με το εμπόριο προϊόντων μεταποίησης (βιομηχανικών), η κυρίαρχη θεώρηση οφείλεται στον Ricardo, και τονίζει τις διεθνείς διαφορές στην παραγωγικότητα της εργασίας (συγκριτικά πλεονεκτήματα) Εναλλακτική θεώρηση τονίζει την αλληλεπίδραση μεταξύ των σχετικών ποσοτήτων των παραγωγικών συντελεστών (εργασίας, κεφαλαίου και γης) που υπάρχουν σε μία χώρα, και των σχετικών χρήσεων των παραγωγικών συντελεστών στην παραγωγή διαφόρων αγαθών και υπηρεσιών. Πρόσφατες θεωρήσεις τονίζουν τις εξωτερικότητες, τις αύξουσες αποδόσεις κλίμακας, την ολιγοπωλιακή διάρθρωση και το μονοπωλιακό ανταγωνισμό. 21

Το Ζήτημα του Προστατευτισμού Η θεωρία του διεθνούς εμπορίου αποφαίνεται κατά του προστατευτισμού και υπέρ του ελευθέρου εμπορίου Το διεθνές εμπόριο προκαλεί συγκρούσεις συμφερόντων μεταξύ κοινωνικών ομάδων εντός των διαφόρων χωρών. Αυτοί που πλήττονται επιζητούν τον προστατευτισμό. 22

Μέση Παγκόσμια Δασμολογική Προστασία (Δασμοί/Αξία Εισαγωγών % για 35 χώρες) Πηγή: Clemens M. and Williamson J. (2004), Journal of Economic Growth 23

Η Διεθνής Μετανάστευση Το 2010, 214 εκατομμύρια άνθρωποι (3% του παγκόσμιου πληθυσμού) ήταν μετανάστες, κατοικούσαν δηλαδή σε χώρες άλλες από αυτές στις οποίες είχαν γεννηθεί. Το 57% των μεταναστατών ζουν σε χώρες υψηλού εισοδήματος, και αντιστοιχούν στο 10% περίπου του συνολικού πληθυσμού αυτών των χωρών. Οι ΗΠΑ αποτελούν τη χώρα υποδοχής του μεγαλύτερου αριθμού μεταναστών από οποιαδήποτε άλλη χώρα, ενώ έξι από τις δέκα χώρες με το μεγαλύτερο αριθμό μεταναστών βρίσκονται στην Ευρώπη (Γαλλία, Γερμανία, Ρωσία, Ισπανία, Ουκρανία και Ηνωμένο Βασίλειο). Σε ορισμένες μικρές χώρες υψηλού εισοδήματος, οι μετανάστες αντιπροσωπεύουν πολύ περισσότερο από το μισό συνολικό πληθυσμό (Κατάρ 86,5%, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα 70% και Κουβέϊτ 68,8%). 24

Οι Διεθνείς Κινήσεις Κεφαλαίου To 2010 το απόθεμα των συσσωρευμένων παγκόσμιων άμεσων ξένων επενδύσεων έφθασε τα $19,9 τρισεκατομμύρια, αντιπροσωπεύοντας το 31,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Ο συσσωρευμένος διεθνής δανεισμός στα τέλη του 2010 ανερχόταν σε 20,9 τρις δολάρια ΗΠΑ ($20893 δις), αντιπροσωπεύοντας το 34,1% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Ο ημερήσιος όγκος των συναλλαγών στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος έφθασε τον Απρίλιο του 2010 τα $4 τρισεκατομμύρια. Σε ετήσια βάση το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε $1200 τρισεκατομμύρια, είκοσι (20) σχεδόν φορές μεγαλύτερο από τον όγκο του παγκοσμίου ΑΕΠ. 25

Διεθνής Μικροοικονομική Η πρώτη ενότητα ερωτημάτων που θα εξετάσουμε αφορά στο διεθνές εμπόριο, δηλαδή στην ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ των διαφόρων χωρών. Επιπλέον θα εξετάσουμε τους προσδιοριστικούς παράγοντες αλλά και τις επιπτώσεις της διεθνούς μετανάστευσης και των άμεσων ξένων επενδύσεων. Τα ζητήματα αυτά ανήκουν στο πεδίο της διεθνούς μικροοικονομικής, η οποία βασίζεται σε υποδείγματα τόσο γενικής όσο και μερικής ισορροπίας στις διάφορες αγορές. 26

Το Ισοζύγιο Πληρωμών και το Διαχρονικό Εμπόριο Μία θεμελιώδης διαφορά μεταξύ ανοικτών και κλειστών οικονομιών, είναι ότι σε μία ανοικτή οικονομία, οι εγχώριες επενδύσεις μπορούν να διαφέρουν από τις εγχώριες αποταμιεύσεις. Όταν οι εγχώριες αποταμιεύσεις υπερβαίνουν τις εγχώριες επενδύσεις, δημιουργείται πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, ενώ όταν συμβαίνει το αντίθετο δημιουργείται αντίστοιχο έλλειμμα. Η δυνατότητα πρόσβασης στις διεθνείς κεφαλαιαγορές για να χρηματοδοτηθούν τα ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (ή για να επενδυθούν τα πλεονάσματα) καλείται διαχρονικό εμπόριο (επενδύσεων και αποταμιεύσεων), και είναι ένα από τα βασικά αντικείμενα της διεθνούς μακροοικονομικής. 27

600,000% 400,000% 200,000% 0,000% 1992% 1993% 1994% 1995% 1996% 1997% 1998% 1999% 2000% 2001% 2002% 2003% 2004% 2005% 2006% 2007% 2008% 2009% 2010% 2011% 2012%!200,000%!400,000%!600,000%!800,000%!1000,000% ΗΠΑ% Κίνα% ΕΕ% Ιαπωνία% Το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών των ΗΠΑ, της Κίνας, της ΕΕ και της Ιαπωνίας, δις $ΗΠΑ, 1992-2012 28

Διεθνείς Χρηματαγορές και Συναλλαγματικές Ισοτιμίες Βασική διαφορά μεταξύ της διεθνούς οικονομίας και των εθνικών οικονομιών η ταυτόχρονη συνύπαρξη πολλών νομισμάτων, και όχι μόνον ενός, όπως κατά τεκμήριο συμβαίνει στις εθνικές οικονομίες. Οι σχετικές τιμές αυτών των νομισμάτων (συναλλαγματικές ισοτιμίες) αλλάζουν συνεχώς στο σημερινό σύστημα των κυμαινομένων ισοτιμιών, και σε πολλές περιστάσεις δραστικά. Οι μεταβολές στις ονομαστικές συναλλαγματικές ισοτιμίες είναι πολύ στενά συνδεδεμένες με τις μεταβολές στις πραγματικές συναλλαγματικές ισοτιμίες, που δεν είναι παρά τα σχετικά επίπεδα τιμών (ή μοναδιαίου κόστους εργασίας) δύο χωρών εκπεφρασμένα σε κοινό νόμισμα. 29

1,800# 1,600# 1,400# 1,200# 1,000# 0,800# 0,600# 0,400# 0,200# 0,000# 1955,01# 1955,10# 1956,07# 1957,04# 1958,01# 1958,10# 1959,07# 1960,04# 1961,01# 1961,10# 1962,07# 1963,04# 1964,01# 1964,10# 1965,07# 1966,04# 1967,01# 1967,10# 1968,07# 1969,04# 1970,01# 1970,10# 1971,07# 1972,04# 1973,01# 1973,10# 1974,07# 1975,04# 1976,01# 1976,10# 1977,07# 1978,04# 1979,01# 1979,10# 1980,07# 1981,04# 1982,01# 1982,10# 1983,07# 1984,04# 1985,01# 1985,10# 1986,07# 1987,04# 1988,01# 1988,10# 1989,07# 1990,04# 1991,01# 1991,10# 1992,07# 1993,04# 1994,01# 1994,10# 1995,07# 1996,04# 1997,01# 1997,10# 1998,07# 1999,04# 2000,01# 2000,10# 2001,07# 2002,04# 2003,01# 2003,10# 2004,07# 2005,04# 2006,01# 2006,10# 2007,07# 2008,04# 2009,01# 2009,10# 2010,07# 2011,04# 2012,01# Ονομαστικό#Ευρώ#$/ # Πραγματικό#Ευρώ# Ονομαστική και Πραγματική Ισοτιμία Ευρώ Δολαρίου 30

Σταθερές και Κυμαινόμενες Ισοτιμίες Στη πράξη σήμερα, οι ΗΠΑ, η Ευρωζώνη, η Ιαπωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ελβετία έχουν επιλέξει ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων και εγχώρια νομισματική αυτονομία, με αποτέλεσμα κυμαινόμενες ισοτιμίες, ενώ η Κίνα έχει επιλέξει συναλλαγματικούς περιορισμούς ώστε να συνδυάσει ελεγχόμενες ισοτιμίες με εγχώρια νομισματική αυτονομία. Στα συστήματα σταθερών ισοτιμιών, ο απαιτούμενος βαθμός συνεργασίας μεταξύ των κεντρικών τραπεζών και των κυβερνήσεων των κύριων οικονομιών είναι υψηλός, καθώς απαιτείται συντονισμός των νομισματικών, αλλά και των δημοσιονομικών τους πολιτικών, προκειμένου να διατηρηθεί και να λειτουργήσει το σύστημα. 31

1.6000$ 1.5000$ 1.4000$ 1.3000$ 1.2000$ 1.1000$ 1.0000$ 0.9000$ 0.8000$ 4/1/99$ 4/1/00$ 4/1/01$ 4/1/02$ 4/1/03$ 4/1/04$ 4/1/05$ 4/1/06$ 4/1/07$ 4/1/08$ 4/1/09$ 4/1/10$ 4/1/11$ 4/1/12$ 4/1/13$ 4/1/14$ 4/1/15$ Διακυμάνσεις Ισοτιμίας Ευρώ Δολαρίου 32

140.000$ 130.000$ 120.000$ 110.000$ 100.000$ 90.000$ 80.000$ 70.000$ 4/1/99$ 4/1/00$ 4/1/01$ 4/1/02$ 4/1/03$ 4/1/04$ 4/1/05$ 4/1/06$ 4/1/07$ 4/1/08$ 4/1/09$ 4/1/10$ 4/1/11$ 4/1/12$ 4/1/13$ 4/1/14$ 4/1/15$ Διακυμάνσεις Ισοτιμίας Δολαρίου Γιεν 33

8.500$ 8.000$ 7.500$ 7.000$ 6.500$ 6.000$ 1/4/05$ 1/4/06$ 1/4/07$ 1/4/08$ 1/4/09$ 1/4/10$ 1/4/11$ 1/4/12$ 1/4/13$ 1/4/14$ Ισοτιμία Δολαρίου Γουάν (Renmimbi) 34

$11.00%% $10.00%% $9.00%% $8.00%% $7.00%% $6.00%% $5.00%% $4.00%% $3.00%% $2.00%% $1.00%% 1791% 1796% 1801% 1806% 1811% 1816% 1821% 1826% 1831% 1836% 1841% 1846% 1851% 1856% 1861% 1866% 1871% 1876% 1881% 1886% 1891% 1896% 1901% 1906% 1911% 1916% 1921% 1926% 1931% 1936% 1941% 1946% 1951% 1956% 1961% 1966% 1971% 1976% 1981% 1986% 1991% 1996% 2001% 2006% 2011% $/ % Ισοτιμία Δολαρίου Στερλίνας 35

Κατά%Κεφαλήν%ΑΕΠ%(ως%προς%τις%ΗΠΑ)% 0.8" 0.7" 0.6" 0.5" 0.4" 0.3" 0.2" 0.1" 0" 1951"1953"1955"1957"1959"1961"1963"1965"1967"1969"1971"1973"1975"1977"1979"1981"1983"1985"1987"1989"1991"1993"1995"1997"1999"2001"2003"2005"2007"2009" Κατά"Κεφαλήν"ΑΕΠ"(ως"προς"τις"ΗΠΑ)" Η Μεταπολεμική Εξέλιξη του Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλαδος σε σχέση με των ΗΠΑ 36

Διεθνής Μακροοικονομική Η ανάλυση της λειτουργίας της παγκόσμιας οικονομίας, του διεθνούς νομισματικού συστήματος, και των μεμονομένων οικονομιών, κάτω από καθεστώτα σταθερών και κυμαινομένων ισοτιμιών βασικό αντικείμενο της διεθνούς μακροοικονομικής Επίσης ο προσδιορισμός του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και των συναλλαγματικών ισοτιμιών 37

Διεθνής Συντονισμός των Πολιτικών Στη διεθνή οικονομία, οι εξελίξεις σε μία χώρα επηρεάζουν τον υπόλοιπο κόσμο. Όσο μεγαλύτερη είναι η οικονομία της χώρας, τόσο μεγαλύτερες και οι διεθνείς επιπτώσεις των εξελίξεων σε αυτήν. Το ίδιο συμβαίνει και με τις εξελίξεις στην οικονομική πολιτική Βασικό ζητούμενο είναι το πως θα επιτευχθεί αρμονία στις αποφάσεις των διαφόρων χωρών, ώστε να μην υπάρχουν ανεπιθύμητες επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία και στο παγκόσμιο περιβάλλον 38

Θεσμοί Διεθνούς Συντονισμού Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) για το διεθνές εμπόριο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), για την προσαρμογή των εξωτερικών ανισορροπιών Ομάδα των Οκτώ (G-8) μεγαλυτέρων βιομηχανικών χωρών, και, πιο πρόσφατα, Ομάδα των Είκοσι (G-20) για το συντονισμό των οικονομικών τους πολιτικών Παγκόσμια Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΠΤ) και μία σειρά περιφερειακών αναπτυξιακών τραπεζών για τα ζητήματα της διεθνούς ανάπτυξης Άτυποι θεσμοί (Κυότο) για το παγκόσμιο περιβάλλον 39