ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΤΕΕ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ Οι Τεχνικές Υπηρεσίες και οι Διπλωματούχοι Μηχανικοί ως Μοχλός Ανάπτυξης Αθήνα, 27 28 Νοεμβρίου 2012 Η Εμπειρία, οι Προκλήσεις, οι Ανάγκες για το Μέλλον Μελέτη Περίπτωσης Τα έργα της e Πολεοδομίας Κωνσταντίνος Χαμηλοθώρης Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός studio96@tee.gr
Διημερίδα ΤΕΕ Διοικητική Μεταρρύθμιση Αθήνα, 27 28 Νοεμβρίου 2012 «Ένα βασικό πρόβλημα του μέλλοντος θα είναι οι Αρχιτέκτων επικοινωνίες των ανθρώπων. Η τεχνολογία θα προσανατολιστεί αναγκαστικά σε λύσεις που (1926 1977) να επιτρέπουν ελάχιστη μετακίνηση ανθρώπων» Τάκης Ζενέτος Ένας έλληνας «τεχνολογικός Προφήτης» Ίσως ο πατέρας της e Πολεοδομία «Ο τοίχος του καθημερινού είναι ολόκληρος μια μεγάλη επιφάνεια τηλεοράσεως, τηλεφώνου, που σε μεταφέρει όπου επιθυμείς, σε ένα τοπίο βουνού ή θάλασσας, σε μια άλλη πόλη, στη Σελήνη» «Πολλές εργασίες θα είναι δυνατόν να γίνονται έτσι χωρίς να χρειάζεται να φεύγεις από το σπίτι για να πας στη δουλειά σου ή τα παιδιά να πηγαίνουν σχολείο.» Απόσπασμα από τη μελέτη «Η Πόλη και η Κατοικία στο Μέλλον», Περιοδικό Αρχιτεκτονική, τεύχος 42, Νοε Δεκ 1963, σελ. 50 01
Στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται, πρέπει με δραστικά λιγότερους πόρους να αντιμετωπίζονται οι ίδιες ή και περισσότερες ανάγκες της κοινωνίας. Απαιτείται περισσότερο από ποτέ άλλοτε : εμπιστοσύνη στη γνώση και στην εφαρμογή καινοτομίας να σκεπτόμαστε και να σχεδιάζουμε δράσεις με άλλους τρόπους από όσους μέχρι τώρα ακολουθούμε να ανασχεδιάσουμε εκ βάθρων δομές της Δημόσιας Διοίκησης και Επιχειρηματικά Μοντέλα του Ιδιωτικού Τομέα έτσι, κάθε ευρώ που επενδύεται μπορεί να αποδίδει πολλαπλασιαστικά θετικό όφελος για την κοινωνία. 02
03
04
05
06
Διημερίδα ΤΕΕ Διοικητική Μεταρρύθμιση Αθήνα, 27 28 Νοεμβρίου 2012 07
Τα έργα της e Πολεοδομία μια Ευκαιρία για Λάθη? 1 2 Οργανωτικές Αστοχίες Σκοπιμότητα ή Αδυναμία? Νέο Τοπίο Νέες Συνθήκες με στρατηγική ή προχειρότητα? 3 4 Συμπεράσματα Προτάσεις Όραμα για το μέλλον ή για τη λήθη? 08
Τα έργα της e Πολεοδομία 1 ΥΠΕΧΩΔΕ τα πρώτα βήματα Ξεκινούν το 1989 με τις προδιαγραφές σύνταξης των πράξεων εφαρμογής για ψηφιακά αρχεία των μελετών. Το 1996 συντάσσονται προδιαγραφές για τις μελέτες «πακέτο» καλύπτοντας κτηματογράφηση και πολεοδομική μελέτη. Το 2001, υπήρξε άκαρπη διαβούλευση για την υλοποίηση συστήματος διαχείρισης πολεοδομικής πληροφορίας ΥΠΕΣΔΑΑ παίρνει τη σκυτάλη Το 2004, στο πλαίσιο της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και με αφορμή το σχεδιασμό των ΟΠΣ των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, περιλήφθηκε η μηχανογράφηση των πολεοδομικών υπηρεσιών. Αντιμετωπίστηκε ως επέκταση της καθιέρωσης ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου σε όλες τις υπηρεσίες της δημόσιας διοίκησης. Το 2006, ξεκινούν τα έργα της e Πολεοδομία με φορέα υλοποίησης της ΚΟΙΝΩΝΙΑ της ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ Α.Ε. 09
Τα έργα της e Πολεοδομία 1 Εντάχθηκαν στον Άξονα Προτεραιότητας 2 «Εξυπηρέτηση του πολίτη και βελτίωση της ποιότητας ζωής» ο οποίος στόχευε στη χρήση ΤΠΕ για καλύτερη εξυπηρέτηση σε κρίσιμους τομείς της δημόσιας διοίκησης, βελτίωση της ποιότητας ζωής με την εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην υγεία και στην πρόνοια, στο περιβάλλον και στις μεταφορές, καθώς και στην ανάπτυξη εφαρμογών και υποδομών του κτηματολογίου. Χρηματοδοτήθηκαν: από το Μέτρο 2.1 «Ηλεκτρονική κυβέρνηση για την εξυπηρέτηση του πολίτη: Επιχειρησιακά σχέδια, μελέτες και πιλοτικά έργα», από το Μέτρο 2.2 «Ηλεκτρονική κυβέρνηση για την εξυπηρέτηση του πολίτη» και από το Μέτρο 2.4 «Περιφερειακά γεωγραφικά πληροφοριακά συστήματα και καινοτόμες ενέργειες» 10
Τα έργα της e Πολεοδομία 1 Αντικείμενο η βελτιστοποίηση της λειτουργίας των Πολεοδομιών ανά την επικράτεια, μέσω της αυτοματοποίησης εσωτερικών διαδικασιών. Ανατέθηκε στην κοινοπραξία Singular Logic Integrator και Unisystems με συμβατικό τίμημα 2.589.303. Ανατέθηκαν και υπηρεσίες Συμβούλου Τεχνικής Υποστήριξης για την παρακολούθηση του έργου στην ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Α.Ε. με συμβατικό τίμημα 181.951. Οι αναθέσεις έγιναν με διαγωνισμούς της ΚτΠ Α.Ε. Βρίσκεται στο στάδιο της παραγωγικής λειτουργίας του. Έχουν εντοπιστεί μικρά προβλήματα στη λειτουργία του, υπολογίσιμα λόγω πλήθους. Δεν έχει ολοκληρωθεί το σύστημα διοικητικής πληροφόρησης και δεν έχει παραληφθεί οριστικά (στοιχεία μέχρι το τέλος του 2009). http://www.poleodomia.gov.gr διαδικτυακή πύλη με δυνατότητα πληροφόρησης στους πολίτες για πολεοδομικά υποθέσεις που τους αφορούν. 11
Αντικείμενο Τα έργα της e Πολεοδομία 1 Βάσεις Δεδομένων, Γενικής και Ειδικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας καθώς και GIS πιλοτικές εφαρμογές Τοπικών Ρυθμίσεων Όρων & Περιορισμών Δόμησης σε επιλεγμένες Πολεοδομικές Υπηρεσίες Ανατέθηκε στην κοινοπραξία Singular Logic Integrator και Unisystems με συμβατικό τίμημα 2.178.663. Ανατέθηκαν και υπηρεσίες Συμβούλου Τεχνικής Υποστήριξης για την παρακολούθηση του έργου στην Cyberstream ΕΠΕ Θ. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ & ΣΙΑ Ο.Ε. με συμβατικό τίμημα 127.901. Οι αναθέσεις έγιναν με διαγωνισμούς Σημαντικά προβλήματα και ανεπάρκεια του αναδόχου να ανταποκριθεί. Δεν προχώρησε η οργάνωση της ροής Νομοθετικού Έργου με κύρια ευθύνη του ΥΠΕΧΩΔΕ. Επιβλήθηκαν ρήτρες για τη μη συμμόρφωση του στις προδιαγραφές. Τέλος του 2009, έγινε αναστολή της σύμβασης και το έργο διακόπηκε. Στο ΥΠΕΚΑ έχει συσταθεί υπηρεσία διαχείρισης και ενημέρωσης των βάσεων δεδομένων του έργου. 12
Τα έργα της e Πολεοδομία 1 Αντικείμενο Επέκταση του έργου e Πολεοδομία II για τις GIS υπηρεσίες για να έχουν στελέχη και πολίτες γρήγορη πληροφόρηση για τα πολεοδομικά δεδομένα και το σύνολο της ισχύουσας νομοθεσίας Ανατέθηκε στην κοινοπραξία Singular Logic Integrator και Intracom IT Services με συμβατικό τίμημα 11.214.770. Ανατέθηκαν και υπηρεσίες Συμβούλου Τεχνικής Υποστήριξης για την παρακολούθηση του έργου στην TREK Consulting A.E. με συμβατικό τίμημα 451.575. Οι αναθέσεις έγιναν με διαγωνισμούς από την ΚτΠ Α.Ε. Σημαντικά προβλήματα, ανεπάρκεια και άρνηση του αναδόχου να ανταποκριθεί στην προσαρμογή της Μελέτης Εφαρμογής. Η πρόταση του αναδόχου αξιολογήθηκε ως ελλιπής στο Σχεδιασμό του κορμού του συστήματος από την ΕΠΠΕ και από Ομάδα Εργασίας του ΥΠΕΧΩΔΕ.. Τέλος του 2009, έγινε αναστολή της σύμβασης και το έργο διακόπηκε. 13
Τα έργα της e Πολεοδομία 1 Αξίζει να σημειωθεί ότι όλοι οι φορείς (ΤΕΕ, ΕΜΔΥΔΑΣ, Υπηρεσίες κτλ) επισημαίνουν την ελλιπή στελέχωση των Τεχνικών Υπηρεσιών και ως εξισορροπητικός παράγοντας για την αποφόρτισή τους θεωρείται η χρήση καινοτόμων εφαρμογών ΤΠΕ από το στελεχικό δυναμικό των περιφερειακών υπηρεσιών με πρόσβαση σε διασυνδεδεμένα δημόσια πληροφοριακά συστήματα οι υπηρεσίες δεν θέλουν ένα σύστημα που υλοποιείται για να καλύψει ανάγκες τους, όταν οι ίδιες υπηρεσίες αναγνωρίζουν την επιβεβλημένη ανάγκη για την ταχεία υλοποίηση και ένταξή του στη λειτουργία τους 14
ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΤΕΕ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ Οι Τεχνικές Υπηρεσίες και οι Διπλωματούχοι Μηχανικοί ως Μοχλός Ανάπτυξης Οργανωτικές Αστοχίες 2 Σκοπιμότητα ή Αδυναμία? 15
Οργανωτικές Αδυναμίες 2 Κεντρικές Αδυναμίες Έλλειψη Οράματος, Στρατηγικής και Πολιτικών Θεσμική κατοχύρωση φορέα λειτουργίας Αποσπασματική κι Επιπόλαιη Θεώρηση Η αντίληψη «κάνε ότι θέλεις, αρκεί να μη χαθούν τα λεφτά» Έμφαση στον εξοπλισμό και όχι στο ανθρώπινο δυναμικό Άγνωστη η πελατοκεντρική θεώρηση και η επιχειρησιακή δια λειτουργικότητα Ανεπαρκής χρόνος και ανελαστικές πηγές χρηματοδότησης Ένα ιδιότυπο ΣΔΙΤ στη διαχείριση κρίσιμων δημοσίων πληροφοριών 16
Διημερίδα ΤΕΕ Διοικητική Μεταρρύθμιση Αθήνα, 27 28 Νοεμβρίου 2012 Οργανωτικές Αδυναμίες 2 Επιμέρους Αδυναμίες Γνωστική Ανεπάρκεια του Αντικειμένου από το φορέα Υλοποίησης Εσφαλμένη Θεώρηση προτεραιοτήτων και περιεχομένου Θεσμική Αδράνεια της Δημόσιας Διοίκησης σε όλα τα επίπεδα Υποεκτίμηση κινδύνων και Υπερεκτίμηση δυνατοτήτων 17
ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΤΕΕ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ Οι Τεχνικές Υπηρεσίες και οι Διπλωματούχοι Μηχανικοί ως Μοχλός Ανάπτυξης Νέο Τοπίο Νέες Συνθήκες 3 με στρατηγική ή προχειρότητα? 18
Διημερίδα ΤΕΕ Διοικητική Μεταρρύθμιση Αθήνα, 27 28 Νοεμβρίου 2012 Νέες Συνθήκες Νέο Τοπίο 3 Πως μας βλέπουν οι άλλοι Η ματιά των γελοιογράφων κι η αιχμηρή πέννα 19
Νέες Συνθήκες Νέο Τοπίο 3 Ν. 3818/2010. Υποχρεωτικός αναλυτικός προσδιορισμός οικοπέδων και κτιρίων με εξάρτηση, καθώς και συστηματική παρακολούθηση της δόμησης σε δασικές περιοχές Ν. 3843/2010. Ταυτότητα Κτιρίων, θα καταγράφονται σε αρχείο υποχρεωτικά όλα τα στοιχεία που αφορούν στην αδειοδότηση ανέγερσης του κάθε κτιρίου Ν. 3855/2010. Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων. Καταγραφή για την κατανάλωση ενέργειας στα κτίρια καθώς και τακτική ενεργειακή επιθεώρηση Ν. 3861/2010. Όλα τα ΦΕΚ είναι διατίθενται πλέον δωρεάν, σε ηλεκτρονική μορφή, από την ιστοσελίδα του Εθνικού Τυπογραφείου 20
Νέες Συνθήκες Νέο Τοπίο 3 Ν. 3882/2010. Κανόνες για τη διάθεση και τη διαχείριση των δημόσιων χωρικών πληροφοριών και καθορισμός εθνικής πολιτικής Γεωπληροφορίας Ν. 3919/2011. Αρχή της Επαγγελματικής Ελευθερίας κατάργηση αδικαιολόγητων περιορισμών στην πρόσβαση και άσκηση επαγγελμάτων Ν. 4014/2011. Περιβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, Ρύθμιση Αυθαιρέτων σε συνάρτηση με τη δημιουργία Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου Ν. 4030/2011. Νέος τρόπος έκδοσης αδειών δόμησης, ελέγχου κατασκευών Ν. 4067/2012. Νέος Οικοδομικός Κανονισμός 21
Νέες Συνθήκες Νέο Τοπίο 3 Πλαίσιο κανόνων και αρχών για τη διερεύνηση και την οριοθέτηση αρμοδιοτήτων στα πλαίσια οριζοντίων και καθέτων δράσεων Κεντρικός Σχεδιασμός, Οργάνωση και Διαχείριση του κεφαλαίου Πληροφόρησης (δεδομένα και πληροφορίες) Αποκεντρωμένη δομή καθημερινής λειτουργίας, ενημέρωσης και τροφοδότησης με πληροφορίες Δια λειτουργικό πλαίσιο που θα εκτείνεται σε όλη την έκταση του Δημόσιου αλλά και του Ιδιωτικού Τομέα Σχέδιο επιχειρησιακής ανάπτυξης σε στάδια με συστημική προσέγγιση, ανεξάρτητο από τεχνολογικούς περιορισμούς και ιδιαιτερότητες Έμφαση στην ανάπτυξη δεξιοτήτων με διαρκή κατάρτιση και εκπαίδευση 22
ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΤΕΕ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ Οι Τεχνικές Υπηρεσίες και οι Διπλωματούχοι Μηχανικοί ως Μοχλός Ανάπτυξης 4 Συμπεράσματα Όραμα για το μέλλον ή για τη λήθη? 23
Συμπεράσματα 4 Χωρίς όραμα και στρατηγική, το μόνο βέβαιο είναι ότι μας περιμένει τύχη ανάλογη με του ποδηλάτη που κοιτά τον τροχό του αντί για το δρόμο Η συνδυαστική χρήση των ίδιων πληροφοριών από τις υπηρεσίες του Δημόσιου Τομέα αλλά και του Ιδιωτικού με κατάλληλη διαβάθμιση πρόσβασης, θα εξασφαλίσει σημαντική εξοικονόμηση πόρων Η πληροφορία και η διαχείριση της, στις επόμενες δεκαετίες θα αποκτήσει θέση δίπλα στους βασικούς συντελεστές της παραγωγής, το κεφάλαιο και την εργασία 24
Συμπεράσματα 4 Η εμπέδωση φιλοσοφίας μετάβασης σε μια νέα τεχνολογικά εποχή, κάθε άλλο παρά εύκολη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Απαιτεί διαρκή προσπάθεια, ιδιαίτερα από τους «μυημένους» και θέτει την επιστημονική κοινότητα μπροστά σε μεγάλη ευθύνη Οι αλλαγές σε δομές και νόρμες της κοινωνίας μας δεν αποτελούν πλέον όρο βελτίωσης της ποιότητας ζωής. Αποτελούν όρο επιβίωσης σε ένα κόσμο που αλλάζει και μεταλλάσσεται διαρκώς και ταχύτερα 25
ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΤΕΕ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ Οι Τεχνικές Υπηρεσίες και οι Διπλωματούχοι Μηχανικοί ως Μοχλός Ανάπτυξης It will not be the brightest or the strongest survive but those adaptive to change who will who are most Charles Darwin Κωνσταντίνος Χαμηλοθώρης Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός studio96@tee.gr