THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΑΝΣΩΝΗ ΑΜΑΡΑ ΠΡΩΘΤΠΟΤΡΓΟΤ ΣΗ ΕΛΛΑΔΑ TO THE 18 th ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE «THE BIG RETHINK FOR EUROPE THE BIG TURNING POINT FOR GREECE» ΠΔΜΠΣΖ 10 ΗΟΤΛΗΟΤ 2014

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΑΝΣΩΝΗ ΑΜΑΡΑ ΠΡΩΘΤΠΟΤΡΓΟΤ ΣΗ ΕΛΛΑΔΑ TO THE 18 th ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE «THE BIG RETHINK FOR EUROPE THE BIG TURNING POINT FOR GREECE» ΠΕΜΠΣΗ 10 ΙΟΤΛΙΟΤ 2014 Κπξίεο θαη θύξηνη, θίιεο θαη θίινη, είλαη κεγάιε ραξά κνπ απόςε λα κηιάσ ζε έλα ηόζν ζεκαληηθό αθξναηήξην, πνιύ πεξηζζόηεξν όηαλ ζηελ αίζνπζα παξεπξίζθνληαη δπν θαηαμησκέλνη, πξώελ Πξσζππνπξγνί ηεο θίιεο Ηηαιίαο, ν Mario Monti θαη ν Enrico Letta θαη ηνπο επραξηζηώ πξαγκαηηθά πνπ βξίζθνληαη αλάκεζά καο. Απόςε ζα ζαο κηιήζσ γηα ηέζζεξηο ιέμεηο θιεηδηά πνπ ζπλνςίδνπλ όια όζα έγηλαλ ηα ηειεπηαία ρξόληα ζηελ Διιάδα, αιιά θαη ζηελ ππόινηπε Δπξώπε. Όια απηά πνπ νξίδνπλ ηελ πνξεία καο, ηε ζέζε καο θαη ηελ πξννπηηθή καο. Σε ζέζε ηεο Διιάδαο από ην θαηώθιη ηεο ρξενθνπίαο ζηελ αλάθακςε πνπ κπαίλεη ζήκεξα. Αιιά θαη ηε ζέζε ηεο Δπξώπεο από ηελ θξίζε θαη ηνπο δηάρπηνπο θόβνπο, αθόκε θαη γηα ηε δηάιπζή ηεο ζηε ζεκεξηλή δπλακηθή επηζηξνθή ηεο ζην πξνζθήλην.

Μεηά από όιε απηή ηελ πεξηπέηεηα ινηπόλ, ε Διιάδα μαλά ζηέθεηαη ζηα πόδηα ηεο. Μεηά απ όιεο απηέο ηηο ακθηζβεηήζεηο, ηελ αγσλία, ηηο ζπζίεο. Αιιά θαη ε Δπξώπε ε ίδηα είλαη πιένλ πνιύ πην ζίγνπξε γηα ην δηθό ηεο κέιινλ. Σν πώο θαη γηαηί έγηλαλ απηά ζπλνςίδνληαη ζε ηέζζεξηο ιέμεηο θιεηδηά. Πξώηε ιέμε κεηαξξπζκίζεηο. Κάζε δσληαλόο νξγαληζκόο εάλ δελ κπνξεί λα πξνζαξκνζηεί ζην πεξηβάιινλ, πεζαίλεη. Ζ νηθνλνκία θαη ε θνηλσλία είλαη ζύλζεηνη δσληαλνί νξγαληζκνί πνπ ρσξίο κεηαξξπζκίζεηο θηλδπλεύνπλ λα απνζπληεζνύλ θαη λα πεξηζσξηνπνηεζνύλ. Να ράζνπλ ηελ επεκεξία ηνπο, ηελ ειεπζεξία ηνπο, λα ράζνπλ ηελ ίδηα ηελ ππόζηαζή ηνπο. Οη κεηαξξπζκίζεηο είλαη δσηηθή αλάγθε, δελ είλαη πνιπηέιεηα. Ζ Διιάδα πξηλ από ηελ θξίζε, είρε απόιπηε αλάγθε κεηαξξπζκίζεσλ. Αιιά δελ κπνξνύζε νύηε θαλ λα ηηο απνηνικήζεη. Θα έιεγα νύηε θαη ηηο πην ζηνηρεηώδεηο. Ήηαλ παγηδεπκέλε ζε αγθπιώζεηο, ζηξεβιώζεηο, ηδενιεςίεο θαη εκκνλέο. Γηα λα ην πσ κε δπν θνπβέληεο, ε Διιάδα ήηαλ κηα εληειώο ηδηόξξπζκε πεξίπησζε πνπ ηππηθά βξηζθόηαλ ζην ρώξν ησλ ειεύζεξσλ νηθνλνκηώλ, ελώ ζηελ πξαγκαηηθόηεηα ήηαλ βαζύηαηα πνηηζκέλε κε θξαηηζκό. Κάπνηνη είραλ πεη όηη ε Διιάδα είλαη ε ηειεπηαία ζνβηεηηθή νηθνλνκία, παξά ην γεγνλόο όηη πνηέ δελ αλήθε ζην ζνβηεηηθό κπινθ. Καη παξέκελε θνιιεκέλε ζηηο δνμαζίεο ελόο μεπεξαζκέλνπ πξόηππνπ, πνιιά ρξόληα αθόηνπ νη θνηλσλίεο πνπ ην αζπάζηεθαλ είραλ νη ίδηεο θαηαξξεύζεη θαη νη ιανί ηνπο είραλ επηιέμεη ην δξόκν ηεο ειεύζεξεο αγνξάο. Ζ νβηεηηθή Έλσζε είρε πάςεη πξν πνιινύ λα ππάξρεη. Οη πξώελ ζνζηαιηζηηθέο ρώξεο είραλ πξνζρσξήζεη ζην ζύζηεκα ηεο αλνηρηήο θαη ειεύζεξεο νηθνλνκίαο, θάλνληαο ην έλα αλαπηπμηαθό άικα κεηά ην άιιν. Κύκαηα απνθξαηηθνπνηήζεσλ ζαξώλνπλ επί δεθαεηίεο όιεο ηηο ρώξεο ηεο γεο, ρώξεο απ όιεο ηηο επείξνπο αλνίγνληαη ζηελ ειεύζεξε αγνξά, από ηελ Κίλα σο ην Βηεηλάκ θαη από ηελ Απζηξαιία σο ηελ Ηλδνλεζία. Κη όκσο ζηελ Διιάδα νη μέλεο επελδύζεηο παξέκελαλ επί 10εηίεο, όπσο θαη νη ειιεληθέο άιισζηε, όπσο θαη ε έλλνηα επηρεηξεκαηίαο, κηα έλλνηα απαγνξεπκέλε. Ζ αληαγσληζηηθόηεηα θαη ε επηρεηξεκαηηθόηεηα παξέκελαλ ιέμεηο πξάγκαηη απαγνξεπκέλεο. Μηα εθηαιηηθή γξαθεηνθξαηία 2

πεξίκελε λα ππνβάιεη ζηα καξηύξηα ηνπ Σάληαινπ ην θάζε επίδνμν επελδπηή. Καη αδίζηαθηεο ζπληερλίεο έθιεηλαλ ην έλα εξγνζηάζην κεηά ην άιιν, έθιεηλαλ θαζεκεξηλά ηνπο δξόκνπο, παξαιύνληαο ηελ θίλεζε θαη όπνηε ήζειαλ θαηέβαδαλ θαη ηνπο δηαθόπηεο ηνπ ειεθηξηθνύ, ή δηέθνπηαλ ηηο καδηθέο ζπγθνηλσλίεο ηνπ ειιεληθνύ ιανύ. Απηά ηώξα πιένλ αιιάδνπλ. Όρη θάπνηα απ απηά. Όια απηά. Καη θαζηζηνύκε ηελ Διιάδα κηα ρώξα θηιηθή γηα ηηο επελδύζεηο, θηιηθή γηα ηελ επηρεηξεκαηηθόηεηα, ώζηε λα απειεπζεξσζεί ην αλαμηνπνίεην δπλακηθό καο, ηα κεγάια ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα θαη ηα ηαιέληα ησλ αλζξώπσλ καο. Καη ηώξα αλνίγνπκε ην δξόκν γηα λα κεγαινπξγνύλ νη Έιιελεο, όρη κόλν ζην εμσηεξηθό, αιιά θαη ζηνλ ίδην ηνλ ηόπν ηνπο. Απηό βέβαηα δελ αξέζεη ζηηο ζπληερλίεο, ζηα θαηεζηεκέλα ζπκθέξνληα πνπ ιπκαίλνληαλ ηε ρώξα θαη ην δεκόζην πινύην επί ρξόληα. Πάξηε γηα παξάδεηγκα ηηο ηειεθσληθέο ππεξεζίεο. Πξηλ από 20εηία ηηο παξείρε αθόκε έλα θξαηηθό κνλνπώιην. Καη γηα λα πάξεηο κηα ηειεθσληθή γξακκή, ππήξμα βνπιεπηήο από ην 1977 θαη ην έρσ ππνζηεί θαη μέξσ αθξηβώο γηα ηη κηιάσ, έπξεπε λα πεξηκέλεηο ηε γξακκή ρξόληα θαη πιήξσλεο παλάθξηβα. Ή έηξερεο ζηνλ θαξδηνιόγν λα ζνπ πεη όηη ζην ζπίηη ππάξρεη θάπνηνο πνπ έρεη ηελ θαξδηά ηνπ θαη άξα θαη εμαίξεζε πξέπεη λα ηνπ βάιεηο ηειέθσλν. Αο κελ έρνπκε θνληή κλήκε. Απηή ήηαλ ε πξαγκαηηθόηεηα. Απνθξαηηθνπνηήζεθαλ νη ηειεπηθνηλσλίεο, έζπαζε ην θξαηηθό κνλνπώιην θαη ηώξα βάδεηο ηειέθσλν ζε κεξηθέο ώξεο. Σν θόζηνο έρεη πέζεη θαηαθόξπθα θαη νη πξνζθεξόκελεο ππεξεζίεο έρνπλ πνιιαπιαζηαζηεί κε ζηαζεξή ηειεθσλία, θηλεηή, Internet, δνξπθνξηθά πξνγξάκκαηα θιπ. Πώο έγηλε απηό; Πξώηνλ, ν θαηαλαισηήο επσθειήζεθε από ηνλ αληαγσληζκό θαη δεύηεξνλ ε θνηλσλία επσθειήζεθε από ηηο επελδύζεηο πνπ έθαλαλ νη ηδηώηεο πάξνρνη γηα λα κπνξέζνπλ λα αληέμνπλ ηνλ αληαγσληζκό. Σν ίδην θάλνπκε ηώξα κε ηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Τπάξρεη ε ππνρξέσζε ηεο Διιάδαο λα απειεπζεξώζεη ηελ ελεξγεηαθή αγνξά, όπσο ππάξρεη ππνρξέσζε απηή θαη ζε θάζε ρώξα κέινο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Όιεο νη ρώξεο ην θάλνπλ θαη όιεο επσθεινύληαη. 3

Γελ ην θάλνπλ όιεο βέβαηα κε ηνλ ίδην ηξόπν, νύηε θαη κε ηνλ ίδην ξπζκό, αιιά όιεο ζπκθσλνύλ όηη πξέπεη λα γίλεη θαη δηαιέγεη ν θαζεκηά ηνλ ηξόπν πνπ ηεο πάεη πεξηζζόηεξν, γηα λα θαηαξγήζνπλ ην θξαηηθό κνλνπώιην θαη γηα λα θαηαξγήζνπλ θαη ηε ιεγόκελε δεζπόδνπζα ζέζε, όπνπ απηή ππάξρεη. Να επηηξέςνπλ ηνλ αληαγσληζκό ππέξ ηνπ θαηαλαισηή, λα ελζαξξύλνπλ ηηο επελδύζεηο ζηνλ ελεξγεηαθό ηνκέα, πνπ ζα ηηο εηζπξάμεη κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξόλνπ ζην ζύλνιό ηεο ε νηθνλνκία. Ζ Διιάδα είλαη από ηηο ρώξεο πνπ έρνπλ αξγήζεη. Κη απηό καο ζηνηρίδεη ζε έιιεηκκα ελέξγεηαο, ζε αθξηβόηεξν θόζηνο θαη ζε αληαγσληζηηθόηεηα. Με πνιύ θόπν θαηαθέξακε λα ζπγθξαηήζνπκε ην θόζηνο ελέξγεηαο γηα ηελ θαηαλάισζε θαη λα ην ρακειώζνπκε γηα ηελ παξαγσγή. Πώο ην θαηαθέξακε; Πεηπραίλνληαο κεηά από κάρε πνιιώλ κελώλ θαιύηεξεο ηηκέο θπζηθνύ αεξίνπ. Απηή ήηαλ κηα ηεξάζηηα αλάζα πνπ από κόλε ηεο όκσο δελ αξθεί. Γηαηί πξέπεη λα γίλνπλ κεγάιεο επελδύζεηο ζε κνλάδεο παξαγσγήο θαη ππνδνκέο. Καη πώο ζα γίλνπλ απηέο νη επελδύζεηο; Όπσο έγηλαλ ζηηο άιιεο ρώξεο ηεο Δπξώπεο. Με επελδύζεηο ηνπ ηδησηηθνύ ηνκέα, κέζα από ηα πξνγξάκκαηα απνθξαηηθνπνίεζεο, πνπ κε ηε ζεηξά ηνπο έθεξαλ ζηελ ππόινηπε Δπξώπε ρακειόηεξεο ηηκέο θαη θαιύηεξεο ππεξεζίεο. Σώξα πνπ ε Διιάδα πξνζπαζεί λα θεξδίζεη ην ρακέλν έδαθνο θαη ζε απηό ηνλ ηνκέα θάπνηνη πξνζπαζνύλ λα ην απνηξέςνπλ, λα ην εκπνδίζνπλ, λα ην καηαηώζνπλ. Καη δελ δηζηάδνπλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ αθόκε θαη βνπιεπηέο ηεο Υξπζήο Απγήο ρσξίο θαλ λα ππάξρεη πεξίπησζε λα πεηύρνπλ ην παξακηθξό. Σέηνηα ηύθισζε, ηέηνηνο ακνξαιηζκόο θαη ζαπκάδεη θαλείο ηνπο ηάρα πξννδεπηηθνύο δεκνθξάηεο ρέξη ρέξη κε ηνπο Υξπζαπγίηεο. Απηή είλαη ε αιήζεηα. Δίλαη νη ίδηνη πνπ αληηζηέθνληαη ζε θάζε αιιαγή, ζε θάζε κεηαξξύζκηζε, ζε θάζε πξνζπάζεηα λα θεξδίζεη ε ρώξα καο ην ρακέλν έδαθνο. Καη όινη απηνί, πξνζέμηε, αληηζηέθνληαη όρη γηαηί ηδενινγηθά πξνηηκνύλ ηα πάληα λα κελ είλαη ππό δεκόζην έιεγρν, αιιά αληηζηέθνληαη γηαηί ζέινπλ λα κείλνπλ αλεμέιεγθηεο νη ζπληερλίεο θαη ηα θπθιώκαηα πνπ ιεειαηνύλ ην δεκόζην πινύην. 4

Καη ηώξα εξρόκαζηε ζηε δεύηεξε ιέμε θιεηδί. Γεκνζηνλνκηθή εμπγίαλζε. Με άιια ιόγηα, όρη άιια ειιείκκαηα πνπ θηλδπλεύνπλ λα πλίμνπλ ηε ρώξα ζε έλα σθεαλό ρξένπο. Καη πξνζέμηε πάιη, νη ίδηνη πνπ αληηζηέθνληαη ζηηο κεηαξξπζκίζεηο θάλνπλ ό,ηη κπνξνύλ γηα λα απνηξέςνπλ θαη ηε δεκνζηνλνκηθή εμπγίαλζε. Γελ αληηζηέθνληαη κόλν ζηηο απνθξαηηθνπνηήζεηο, αληηζηέθνληαη θαη ζηελ αμηνιόγεζε πξνζσπηθνύ ζην δεκόζην, αληηζηέθνληαη θαη ζηνλ έιεγρν ηηκνιόγεζεο ησλ ππεξεζηώλ πγείαο πνπ πξνζθέξεη ην δεκόζην. Γελ ήζειαλ, γηα παξάδεηγκα, ηα γελόζεκα θάξκαθα. Παληνύ αιινύ ζηελ Δπξώπε ρξεζηκνπνηνύληαη θπξίσο γελόζεκα. Δδώ πεγαίλακε θαηεπζείαλ ζηα πνιύ αθξηβά θαη ε θαξκαθεπηηθή δαπάλε είρε απμεζεί αθνύζηε ην- 2,5 θνξέο κέζα ζε 10 ρξόληα. Απηό ζηακάηεζε. Πξνθαλώο θάπνηνη έραζαλ, αιιά ν θνξνινγνύκελνο έπαςε λα πιεξώλεη ηα καύξα ππεξθέξδε νξηζκέλσλ. Γελ ήζειαλ νη ίδηνη ειεθηξνληθή ζπληαγνγξάθεζε γηα λα κπνξεί όπνηνο ζέιεη λα δίλεη ό,ηη ζέιεη θαη λα εηζπξάηηεη όζα ζέιεη. Γελ ζέινπλε αμηνιόγεζε ηνπ πξνζσπηθνύ ζην δεκόζην. Παληνύ ζηνλ θόζκν γίλεηαη αμηνιόγεζε πξνζσπηθνύ πξνο όθεινο ηνπ θνξνινγνύκελνπ πνιίηε, αιιά θαη πξνο όθεινο ηεο αμηνθξαηίαο. Δδώ δελ ην ζέινπλ θαη έθαλαλ ό,ηη κπνξνύζαλ γηα λα ην απνθύγνπλ. Γηαηί; Γηαηί σο πξόζθαηα είηε δελ γηλόηαλ πνπζελά θακία αμηνιόγεζε πξνζσπηθνύ, είηε γηλόηαλ κηα θσκσδία αμηνιόγεζεο όπνπ όινη αδηαθξίησο έπαηξλαλ άξηζηα. Όινη. αο αλέθεξα κόλν ηξία παξαδείγκαηα πνπ δελ έρνπλ θακία ζρέζε κε ηηο απνθξαηηθνπνηήζεηο. Ούηε απηά ηα ήζειαλ θαη απηά πξνζπάζεζαλ λα ηα εκπνδίζνπλ θαη δελ ηα θαηάθεξαλ, όπσο δελ ζα θαηαθέξλνπλ λα εκπνδίζνπλ θαη ηηο απνθξαηηθνπνηήζεηο. Έρνπκε κηα ζπλνιηθή αληίδξαζε ζε θάζε κεηαξξύζκηζε από ηνπο βνιεκέλνπο πνπ δνύζαλ από ηηο ζηξεβιώζεηο, δνύζαλ από ηηο ζπαηάιεο, δνύζαλ από ην ηεξάζηην πάξηη πνπ γηλόηαλ ζε νιόθιεξν ην δεκόζην. Πνπ νδήγεζε ζε ζεξηώδε ειιείκκαηα, πνπ κε ηε ζεηξά ηνπο απηά ηα ζεξηώδε ειιείκκαηα νδήγεζαλ ζην ηεξάζηην ρξένο. 5

ηελ Διιάδα θίιεο θαη θίινη έγηλε ηελ ηειεπηαία δηεηία κε βάζε ηα όζα ιέλε όινη νη δηεζλείο νξγαληζκνί, ε κεγαιύηεξε δεκνζηνλνκηθή πξνζαξκνγή πνπ ππήξμε πνηέ ζην ζπληνκόηεξν ρξόλν πνπ επηβιήζεθε πνηέ. Όζνη αληηζηέθνληαη ιπζζαιέα, ζα πξέπεη λα είλαη ζαθέο θαη λα ην μέξεη ν θαζέλαο, δελ ςήθηζαλ νύηε κηα πεξηθνπή ζπαηάιεο. Ση ζηελ επρή; Γελ ππήξρε θακία ζπαηάιε ζηελ Διιάδα; Καη όκσο θακία πεξηθνπή δελ βξήθαλ λα ςεθίζνπλ. ηελ Διιάδα εθαξκόζηεθαλ ηα ηειεπηαία ρξόληα θαη πάιη κε βάζε ηνπο δείθηεο ησλ δηεζλώλ νξγαληζκώλ, νη πεξηζζόηεξεο θαη νη πην ζαξσηηθέο κεηαξξπζκίζεηο πνπ έρνπλ πνηέ ππάξμεη. Καη εδώ δελ βξήθαλ θαη πάιη νύηε λα ςεθίζνπλ κία από απηέο. Ούηε κία. Καη ηη ήηαλ ε Διιάδα πξόζθαηα; Κάπνηνη ιέλε όηη ήηαλ έλα είδνο Jurassic Park ηεο Δπξώπεο, όπνπ επηβίσλαλ αθόκε νη δεηλόζαπξνη ηνπ πεξαζκέλνπ αηώλα. Καη ζα ην απνδείμσ θαη όλνκα δεκόζηα παλεπηζηήκηα πνπ βξίζθνληαλ ζε κόληκε θαηάιεςε από κεηνςεθίεο εμσπαλεπηζηεκηαθώλ θνπθνπινθόξσλ. Καη όλνκα δεκόζηα λνζνθνκεία πνπ βξίζθνληαλ ζε κόληκε παξάιπζε. Γεκόζηνη δξόκνη κνλίκσο κπινθαξηζκέλνη θαη ζπρλά θιεγόκελνη από νξδέο θνπθνπινθόξσλ. πληερλίεο πνπ αλεβνθαηέβαδαλ ηνπο δηαθόπηεο δεκνζίσλ επηρεηξήζεσλ θνηλήο σθέιεηαο, πάληα αδηαθνξώληαο γηα ην δεκόζην ζπκθέξνλ θαη πάληα ζηέιλνληαο ην ινγαξηαζκό ζην θνξνινγνύκελν. Απηά δελ ππάξρνπλ πνπζελά ζηνλ θόζκν, αιιά ππήξραλ ζηελ δηθή καο ρώξα θαη θαλείο δελ ηνικνύζε λα ηα αγγίμεη. Σν μέξεηε όηη πνιινί πξνζπάζεζαλ. Δκείο έπξεπε λα ηα θαηαθέξνπκε θαη ηα θαηαθέξακε. Κάπνηνη άιινη παξνκνίαδαλ ηελ Διιάδα κε ην ηξαγηθό ήξσα ηνπ Θεξβάληεο, ηνλ Γνλ Κηρώηε. Όπσο εθείλνο θνιιεκέλνο ζηηο θαληαζηώζεηο ηνπ από κία άιιε επνρή, πνιεκνύζε αλεκόκπινπο λνκίδνληαο όηη ζθόησλε δξάθνπο, ηελ ώξα πνπ όινο ν ππόινηπνο θόζκνο γύξσ ηνπ πξνρσξνύζε κπξνζηά, έβγαηλε νξηζηηθά από ην κεζαίσλα, από ηε ζθνηεηλή επνρή ησλ δξάθσλ. Έηζη θαη εδώ θάπνηνη πνιεκνύζαλ ηελ επηρεηξεκαηηθόηεηα, ηηο επελδύζεηο, ηηο απνθξαηηθνπνηήζεηο, ηελ αληαγσληζηηθόηεηα, λνκίδνληαο όηη πνιεκνύλ γηα ηα ηδαληθά ηνπ θξαηηζκνύ. Σελ ώξα πνπ όινο ν άιινο ν θόζκνο κε πξώηεο ηηο πξώελ ζνζηαιηζηηθέο ρώξεο έθαλε γηγαληηαία βήκαηα γηα 6

πεξηζζόηεξε αληαγσληζηηθόηεηα θαη πην πγηή επηρεηξεκαηηθόηεηα, πεξηζζόηεξεο ηδησηηθέο επελδύζεηο. Κάπνηνη άιινη πάιη ιέλε πσο ε Διιάδα ήηαλ ε ρώξα πνπ επαιήζεπζε ην θιαζηθό κπζηζηόξεκα ηνπ Όξγνπει ην 1984, όπνπ ζηε γιώζζα πνπ θπξηαξρνύζε, ζην new talk, νη ιέμεηο είραλ ην αθξηβώο αληίζεην λόεκα από εθείλν πνπ ζεκαηνδνηνύζαλ. Έηζη ζηελ Διιάδα είρακε ην ιεγόκελν παλεπηζηεκηαθό άζπιν, πνπ όκσο δελ πξνζηάηεπε ηελ ειεύζεξε δηαθίλεζε ησλ ηδεώλ, αληίζεηα πξνζηάηεπε όζνπο ηξνκνθξαηνύζαλ ηε δηαθνξεηηθή άπνςε, πξνπειάθηδαλ ηνπο θαζεγεηέο ή ηνπο θνηηεηέο. Μίιαγαλ γηα δσξεάλ παηδεία θαη ελλννύζαλ κνλίκσο θαηεηιεκκέλα ζρνιεηά θαη κνλίκσο θιεηζηά παλεπηζηήκηα. Μίιαγαλ γηα εξγαζηαθά δηθαηώκαηα θαη ελλννύζαλ ην δηθαίσκα ζηελ αλεξγία, γηαηί κόλν εθείλν πξνζηάηεπαλ, αθνύ έδησρλαλ ηε κία επηρείξεζε κεηά ηελ άιιε θαη θαηαδίθαδαλ ηνλ θόζκν ζε καθξνρξόληα αλεξγία. Μίιαγαλ γηα εζληθή αλεμαξηεζία θαη ελλννύζαλ κηα ρώξα πνπ κνλίκσο παξάγεη όιν θαη ιηγόηεξα, δαλείδεηαη όιν θαη πεξηζζόηεξα. πζζσξεύεη όιν θαη κεγαιύηεξα ρξέε, πνπ δελ κπνξεί λα μεπιεξώζεη. Αλαγθάδεηαη λα βγαίλεη θαη λα δεηάεη ζπλερώο δαλεηθά θαη όηαλ πηα δελ κπνξεί λα δαλείδεηαη σο ρώξα θπζηνινγηθή ζηηο αγνξέο, αλαγθάδεηαη λα δερηεί ζθιεξνύο όξνπο γηα λα απνθύγεη ηα ρεηξόηεξα. Απηή είλαη ε εηθόλα αθξηβώο πνπ ζηακαηήζακε ηελ ηειεπηαία 2εηία. Ήδε ε ρώξα καο δελ ρξεηάδεηαη δαλεηθά γηα λα θαιύπηεη ηηο ηξέρνπζεο αλάγθεο ηεο. Απηό ζεκαίλεη βγάιακε θαη βγάδνπκε πξσηνγελέο πιεόλαζκα. Ήδε από ην ηέινο ηεο επόκελεο ρξνληάο ειπίδνπκε όηη δελ ζα ρξεηάδεηαη λα δαλείδεηαη θαζόινπ. Ούηε γηα λα θαιύπηεη ηηο πιεξσκέο ζε ηόθνπο, αθνύ ην πιεόλαζκα πνπ ζα βγάδνπκε ζα θαιύπηεη όιεο ηηο δεκνζηνλνκηθέο καο δαπάλεο καδί κε ηηο πιεξσκέο ηόθσλ. Γειαδή ζα ζηέθεηαη ε ρώξα καο ζηα πόδηα ηεο πιήξσο, ζσξαθίδνληαο θαη ηελ αμηνπξέπεηά ηεο έηζη θαη ηελ αλεμαξηεζία ηεο. Γηαηί ε αμηνπξέπεηα θαη ε αλεμαξηεζία είλαη έλλνηεο, νη νπνίεο δελ κπνξνύλ εύθνια λα δίλνληαη ζηε βνξά ηνπ πνπνπιηζκνύ θαη ηνπ εμηξεκηζκνύ. Δίλαη πνιύ ζνβαξέο έλλνηεο γηα λα ηηο θαηαλαιώλεη θαλείο ζε θαζεκεξηλέο πβξηζηηθέο 7

επηζέζεηο ελαληίνλ εθείλσλ νη νπνίνη ζέινπλ λα ππάξρεη πξαγκαηηθή αλεμαξηεζία θαη πξαγκαηηθή αμηνπξέπεηα γηα ηνλ Έιιελα πνιίηε. Σελ αλεμαξηεζία ηεο ρώξαο ηελ ππεξεηεί όπνηνο ηε βγάδεη από ηα ειιείκκαηα. Όπνηνο καθξνπξόζεζκα ηαθηνπνηεί ηε βησζηκόηεηα ηνπ ρξένπο ηεο, όρη εθείλνο πνπ ζπλερίδεη ηα ειιείκκαηα. Σάδεηο ζηνπο πάληεο ηα πάληα θαη πξνζπαζεί ηάρα λα δηαπξαγκαηεπηεί κε ηνπο δαλεηζηέο. Από πνηα ζέζε; Από ζέζε απόιπηεο αδπλακίαο θαη κπξνζηά ζηελ απεηιή πιήξνπο ρξενθνπίαο θαη εμόδνπ από ην επξώ. Απηά ηα αθήζακε πίζσ θαη καδί αθήλνπκε πίζσ θαη εθείλνπο πνπ ηα εηζεγνύληαη. Καη ηώξα ηη κέλεη; Μέλεη λα εμαζθαιίζνπκε καθξνπξόζεζκα θαη ηε βησζηκόηεηα ηνπ ρξένπο, πξάγκα πνπ βξίζθεηαη ήδε θνληά. Σν έρνπκε θαηαθηήζεη πηάλνληαο κέρξη ζηηγκήο ηνπο ζηόρνπο καο θαη ζα ην δηαζθαιίζνπκε πιήξσο σο ην ηέινο ηεο ρξνληάο ρσξίο λέα δάλεηα, ρσξίο λέα κλεκόληα, ρσξίο λέν γύξν ιηηόηεηαο. Υηεο ν Κιάνπο Ρέγθιηλγ ν επηθεθαιήο ηνπ ESM ηνπ Δπξσπατθνύ Μεραληζκνύ ηήξημεο από απηό ην βήκα, πνιύ θαζαξά κίιεζε γηα ηε βησζηκόηεηα ηνπ ειιεληθνύ ρξένπο. Καη έηζη θηάλνπκε ζηελ ηξίηε ιέμε θιεηδί «αλάπηπμε». Σν 2014 θίιεο θαη θίινη ε Διιάδα βγαίλεη από ηνλ εθηάιηε ησλ ζπλερώλ εηώλ ύθεζεο. Θεηηθό πξόζεκν ζα έρνπκε θέηνο γηα ηελ νηθνλνκία καο. Μηθξό, γύξσ ζην κηζό ηνηο εθαηό ηνπ ΑΔΠ αιιά ζεηηθό. 2,9 αλάπηπμε πξνβιέπεηαη γηα ην 2015 θαη 3,7 αλάπηπμε γηα ην 2016. Δλώ ήδε, όπσο μέξεηε γηα 5 ζπλερείο κήλεο ε αλεξγία ππνρσξεί, όηαλ γηα 6 ρξόληα αλέβαηλε ζπλερώο. Διάρηζηνη πεξίκελαλ όηη κε ηέηνηα ιηηόηεηα ζα θαηαθέξλακε λα βγνύκε από ηελ ύθεζε. Διάρηζηνη πεξίκελαλ όηη ζα θαηαθέξλακε λα αξρίζνπκε από θέηνο λα δαλεηδόκαζηε ζηηο αγνξέο, θαηεβάδνληαο κάιηζηα ζπλερώο ην επηηόθην. Καη όκσο ην πεηύρακε γηα πξώηε θνξά ζηηο αξρέο ηνπ πεξαζκέλνπ Απξηιίνπ θαη ηε δεύηεξε θνξά ζήκεξα κε αθόκε ρακειόηεξα επηηόθηα. Αιιά πξνζνρή. Όια απηά δελ ηα πεηύρακε κε ηόζεο ζπζίεο γηα ηνλ ειιεληθό ιαό γηα λα ηα μαλαράζνπκε επζύο ακέζσο. Γελ ηα πεηύρακε όια απηά κε ηόζνπο θόπνπο γηα λα μαλαγπξίζνπκε εθεί πνπ ήκαζηαλ πξηλ. Γελ βγαίλνπκε από ηελ θξίζε γηα λα μαλαθπιήζνπκε πίζσ. 8

Πεηύρακε πνιιά αιιά αθόκα δελ ηα έρνπκε δηαζθαιίζεη πιήξσο. Σν ιέσ μεθάζαξα. Γελ ηα έρνπκε δηαζθαιίζεη πιήξσο. Θα ηα δηαζθαιίζνπκε όηαλ κπνύκε γηα ηα θαιά ζηελ αλάπηπμε. Καη ηώξα είλαη ε ώξα λα θάλνπκε ην επόκελν βήκα θαη λα απνθαηαζηήζνπκε αδηθίεο. Να βγάινπκε ηα ηειεπηαία εκπόδηα, λα δώζνπκε ώζεζε ζηελ αλάπηπμε θαη λα ζσξαθίζνπκε ηελ θνηλσληθή καο ζπλνρή. Να δώζνπκε ώζεζε ζηελ αλάπηπμε πνπ ζεκαίλεη λα αξρίζνπκε λα κεηώλνπκε ηηο θνξνινγηθέο επηβαξύλζεηο ρσξίο λα ζέζνπκε ζε θίλδπλν ηα πιενλάζκαηα πνπ πεηύρακε. Σν επαλαιακβάλσ, ρσξίο λα ζέζνπκε ζε θίλδπλν ηα πιενλάζκαηα πνπ πεηύρακε. Απηή είλαη ε επζεία γξακκή θαη από ηελ επζεία γξακκή δελ πξόθεηηαη λα θύγσ. Απηό είλαη ην ζσζηό θαη απηό ζα γίλεη θαη κόλν κε ην ζσζηό ζα πξνρσξήζνπκε. Καη κόλν κε ην ζσζηό ζα πεηύρνπκε. Αιιά θάζε ρξνληά πνπ πεξλάεη από εδώ θαη κπξνο νη θόξνη πηζηεύσ όηη πξέπεη λα ππνρσξνύλ. Γηα λα θηάζνπκε ζην 15% ηνπ flat rate tax γηα ηα επηρεηξεκαηηθά θέξδε, γηα λα θηάζνπκε ζην 33% αλώηαην ζπληειεζηή εηζνδήκαηνο από ην 42 πνπ είλαη ζήκεξα θαη γηα λα κεηώζνπκε ζηαδηαθά ην ΦΠΑ από ην 23% πνπ είλαη ζήκεξα ζηνπο πεξηζζόηεξνπο θιάδνπο ζην 15% θαη όπνπ κπνξνύκε αθόκα πην θάησ. Γηα λα κεηώζνπκε ηνλ εηδηθό θόξν θαηαλάισζεο ζην πεηξέιαην, γηα λα κεησζεί θαη ηειηθά λα εμαιεηθζεί ν θόξνο αιιειεγγύεο, γηα λα θαηαξγεζνύλ νη θόξνη ππέξ ηξίησλ, γηα λα νινθιεξσζνύλ νη ζπκςεθηζκνί νθεηιώλ από θαη πξνο ην δεκόζην ζην ΦΠΑ, πνπ ήδε όπσο μέξεηε έρνπλ αξρίζεη θαη λα επεθηαζνύλ πέξα ηνπ ΦΠΑ. Μεξηθά από απηά έρνπλ ήδε μεθηλήζεη. Κάπνηα κπνξνύλ λα μεθηλήζνπλ ακέζσο θαη ηα ππόινηπα ζα νινθιεξσζνύλ ηα επόκελα ρξόληα κε πξόγξακκα, κε ζρέδην αιιά ην επαλαιακβάλσ, ρσξίο λα ζέζνπκε ζε παξακηθξό θίλδπλν ηα πιενλάζκαηα. Απηό είλαη ην κεγάιν δεηνύκελν. Απηόο είλαη ν ζρεδηαζκόο. Γηαηί ζην ράνο πνπ βξεζήθακε δελ ζα αθήζνπκε πνηέ ηε ρώξα καο λα μαλαβξεζεί μαλά. Καη απηά πνπ πεξάζακε δελ ζα επηηξέςνπκε πνηέ μαλά λα ηα πεξάζεη ν ειιεληθόο ιαόο. Καη αθόκα αλ δηνξζώζνπκε αδηθίεο. Γηα παξάδεηγκα, κε πεξηζζόηεξεο δόζεηο απνπιεξσκήο ππνρξεώζεσλ, γηαηί ππάξρεη αζθπμία ζε 9

έλαλ νιόθιεξν θόζκν ηδησηώλ. Γηα ηηο νθεηιέο ησλ ηδησηώλ κηιάσ πξνο ηα αζθαιηζηηθά ηακεία θαη ην δεκόζην. Καη αθόκα απνθαηάζηαζε ηεο ξεπζηόηεηαο ζηελ νηθνλνκία. Γηαηί νη ειιεληθέο ηξάπεδεο είλαη πιήξσο αλαθεθαιαηνπνηεκέλεο, κπνξνύλ κόλεο ηνπο πηα λα δαλείδνληαη ζην εμσηεξηθό κε όιν θαη ρακειόηεξν θόζηνο, ην θάλνπλ ήδε. Έρνπλ ήδε πεξάζεη 3 stress tests ζε 3 ρξόληα, 2 κόλν ην ηειεπηαίν ελάκηζη ρξόλν. Πξέπεη ην ζπληνκόηεξν λα εμνκαιπλζεί ε παξνρή ξεπζηόηεηαο εθ κέξνπο ηεο. Καη απηό παιεύνπκε λα ηειεηώζεη ηώξα επηηέινπο. Δίπακε κεηαξξπζκίζεηο, είπακε δεκνζηνλνκηθή εμπγίαλζε, είπακε αλάθακςε, αλάπηπμε. Μέλεη αθόκα κηα ιέμε θιεηδί. Αζθάιεηα. Αζθάιεηα γηα θάζε Έιιελα πνιίηε μερσξηζηά θαη ζπιινγηθή αζθάιεηα γηα νιόθιεξε ηε ρώξα. Γηαηί δελ ππάξρεη νύηε ειεπζεξία, νύηε δεκνθξαηία νύηε αλάπηπμε νύηε επεκεξία αλ δελ ππάξρεη πξώηα αίζζεκα αζθάιεηαο ζηνπο πνιίηεο. Όπσο δελ ππάξρεη ηίπνηε από απηά αλ δελ ππάξρεη αζθάιεηα θαη γηα ηε ρώξα ζπλνιηθά. Καη πξηλ από όια απηά ζε κηα δεκνθξαηηθή ρώξα, αζθάιεηα ζεκαίλεη θαηνρύξσζε, πεξηθξνύξεζε θαη ζεβαζκόο ζηελ έλλνκε ηάμε. Γελ ππάξρεη δεκνθξαηία όηαλ όπνηνο ζέιεη θαηαιακβάλεη ηνπο δξόκνπο αλεκπόδηζηνο, θαίεη θαηαζηήκαηα θαη πεξηνπζίεο αηηκώξεηα, αζθεί αλνηθηά ην παξεκπόξην, κπαίλεη ρσξίο δηαβαηήξην θαη εγθαζίζηαηαη ζηε ρώξα, θαηαιακβάλεη αλεμέιεγθηα δεκόζηνπο ρώξνπο, απζαηξεηεί θαη βηαηνπξαγεί κέζα ζηα Παλεπηζηήκηα ή εκπνδίδεη κε ην έηζη ζέισ επελδύζεηο πνπ έρνπλ πάξεη όιεο ηηο απαξαίηεηεο εγθξίζεηο. Απηά δελ γίλνληαη πνπζελά ζηνλ θόζκν, πνπζελά. Καη όκσο γίλνληαη ζηελ Διιάδα θαη ηώξα βήκα βήκα, έλα έλα ηα μειώλνπκε όια κέρξη ηέινπο. Καη όκσο παξακέλνπλ απέλαληί καο εθείλνη νη νπνίνη είλαη εξσηεπκέλνη κε ηηο ζηξεβιώζεηο, ηηο ζπαηάιεο, όιν ην ζύκπιεγκα θξαηηζκνύ θαη απζαηξεζίαο ζπληερληαθήο, πνπ ηα ππεξαζπίδνληαη όια καδί κε θάζε αλνκία. Τπεξαζπίδνληαλ ηνπο θνπθνπινθόξνπο όηαλ έθαηγαλ ηηο πόιεηο, ηνπο ηξνκνθξάηεο πνπ έρνπλ θαηαδηθαζηεί σο δνινθόλνη θαη ηώξα ηνπο εκθαλίδνπλ πεξίπνπ σο ζύκαηα. Εεηνύλ ζπλερώο ηελ απνθπιάθηζε ηξνκνθξαηώλ πνπ έρνπλ θαηαδηθαζηεί γηα ζηπγεξά εγθιήκαηα. Φηηάρλνπκε 10

θπιαθέο πςίζηεο αζθάιεηαο πνπ έρεη θάζε ρώξα ζηελ Δπξώπε, ζε όπνηα ρώξα θαη λα πάηε θαη ζηελ Ακεξηθή θαη εθείλνη όρη κόλν δηαθσλνύλ αιιά θαη παλεγπξίδνπλ θηόιαο όηαλ δξαπεηεύεη θάπνηνο επηθίλδπλνο εγθιεκαηίαο. Όινπο απηνύο ηνπο έρνπκε απέλαληί καο. Καη όκσο πξνρσξάκε. Απηή είλαη ε αζέαηε αιιά πνιύ πξαγκαηηθή πιεπξά ηεο κεηαξξύζκηζεο ησλ ηειεπηαίσλ εηώλ, όπνπ ε πξόνδνο ππνγξακκίδεηαη από απηά πνπ δελ γίλνληαη πιένλ. Οη πόιεηο καο πηα δελ θαίγνληαη, θαζαξίδνπλ ζηγά ζηγά θαη βιέπεηε όηη ε Αζήλα γηα παξάδεηγκα κεηά από πάξα πνιιά ρξόληα, 10 ρξόληα γηα ηελ αθξίβεηα γίλεηαη θνξπθαίνο ηνπξηζηηθόο πξννξηζκόο κε 100% πιεξόηεηα. Σν ιεγόκελν παλεπηζηεκηαθό άζπιν παξαλνκίαο θαηαξγήζεθε. ηαδηαθά επαλέξρεηαη ε νκαιόηεηα ζηα Αλώηαηα Δθπαηδεπηηθά Ηδξύκαηα. Ζ ιαζξνκεηαλάζηεπζε, ηεξάζηηα πιεγή ζπγθξαηήζεθε. Κάζε ρξόλν έρεη αξρίζεη λα ππάξρεη θαζαξή κείσζε παξά ην γεγνλόο όηη ιόγσ ησλ ζπλερώλ αλαηαξάμεσλ θαη ηαξαρώλ πνπ δεκηνπξγνύληαη ζηνλ πεξίγπξό καο εμαθνινπζεί λα νξζώλεηαη ην πξόβιεκα κπξνζηά καο ηεο ιαζξνκεηαλάζηεπζεο. Μπνξεί λα γίλνπλ αθόκα πνιιά αιιά θαη εδώ ε ηάζε ζπλερνύο επηδείλσζεο ησλ ηειεπηαίσλ δύν δεθαεηηώλ αληηζηξάθεθε, αξρίδεη ε βειηίσζε θαη πξέπεη βέβαηα λα πξνρσξήζνπκε αθόκε πην απνθαζηζηηθά θαη αθόκα πην γξήγνξα. Όκσο θίιεο θαη θίινη, ππάξρνπλ θαη πξάγκαηα ηα νπνία κηα ρώξα δελ κπνξεί λα ηα θάλεη από κόλε ηεο, γηαηί ρξεηάδεηαη ηζρπξέο δηεζλείο ζπκκαρίεο θαη δηεζλή εξείζκαηα. Καη απηά επίζεο ηα απνθαζηζηνύκε θαη γίλνληαη πξάγκαηα πνπ θαλείο δελ ηνικνύζε λα ηα ζθεθηεί πξηλ από 3 4 ρξόληα. Να ζαο δώζσ δύν παξαδείγκαηα. Μέρξη πξηλ 2 ρξόληα θαλείο ζηελ Δπξώπε δελ ηνικνύζε λα κηιήζεη γηα ηα θύκαηα ησλ ιαζξνκεηαλαζηώλ πνπ ζαξώλνπλ εδώ θαη ρξόληα ηελ Διιάδα ελώ ηειεπηαία επεθηάζεθαλ θαη ζε άιιεο ρώξεο ηεο λνηηαλαηνιηθήο Δπξώπεο. Οη δύν Πξσζππνπξγνί γλσξίδνπλ θαιά θαη όινη καο άιισζηε ηα ηξαγηθά γεγνλόηα ζηε Λακπεληνύδα. 11

Σν ζέζακε, ην πξνεηνηκάζακε ζσζηά, βξήθακε ηζρπξή ζπκπαξάζηαζε από άιιεο ρώξεο, όπσο ε Ηηαιία θαη ηώξα πιένλ όρη κόλν έγηλε απνδεθηό σο πξόβιεκα απηό νιόθιεξεο ηεο Δπξώπεο αιιά έρνπλ πηνζεηεζεί πνιηηηθέο θαιύηεξεο θύιαμεο ησλ εμσηεξηθώλ ζπλόξσλ ηεο Δπξώπεο, θαιύηεξνπ επηκεξηζκνύ ηνπ θόζηνπο θύιαμεο θαη ην θπξηόηεξν πηνζεηήζεθαλ επί ειιεληθήο Πξνεδξίαο ηώξα ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη πνιηηηθέο επαλαπαηξηζκνύ ησλ ιαζξνκεηαλαζηώλ. Μελ μερλάκε όηη όιεο απηέο νη ηξίηεο ρώξεο από όπνπ έξρνληαη παίξλνπλ βνήζεηα από ηελ Δπξώπε θαη κόλν ε Δπξσπατθή Έλσζε έρεη ηα κέζα θαη ηνλ ηξόπν λα ηηο πείζεη λα δερηνύλ πίζσ ηνπο πνιίηεο ηνπο πνπ κπαίλνπλ παξάλνκα ζε ρώξεο κέιε ηεο Έλσζεο. Καη ηώξα άλνημε ν δξόκνο γηα λα δερηνύλ πίζσ ηνπο ιαζξνκεηαλάζηεο νη ρώξεο πξνέιεπζήο ηνπο κε ηε βνήζεηα θαη ηε ζηήξημε ησλ εηαίξσλ καο ζηελ Δπξώπε. Καη απηό ην πεηύρακε ηνλ ηειεπηαίν ρξόλν θαη επηθπξώζεθε κόιηο πξηλ ιίγεο κέξεο κε ην ηέινο ηεο Πξνεδξίαο καο θαη γλσξίδσ όηη ε επόκελε Πξνεδξία ε Ηηαιία, ζα ζπλερίζεη ηελ ίδηα αθξηβώο γξακκή. Καη έλα ηειεπηαίν παξάδεηγκα. Μέρξη πξηλ ιίγα ρξόληα θαλείο δελ ηνικνύζε θαλ λα κηιήζεη γηα ηελ απνθιεηζηηθή νηθνλνκηθή δώλε ηεο Διιάδαο, ηελ ΑΟΕ. Σν ηνικήζακε όηαλ πξσηναλαθέξακε πόζα είλαη ηα πςειήο βεβαηόηεηαο ελεξγεηαθά απνζέκαηα ζηνλ ειιεληθό ζαιάζζην ρώξν θαη ηόηε ζε θάπνηνπο απηά θάλεθαλ απίζηεπηα. Σώξα αθόκε κεγαιύηεξεο εθηηκήζεηο από ηηο δηθέο καο δεκνζηεύνληαη ζε επίζεκεο εθζέζεηο μέλσλ γεσινγηθώλ ηλζηηηνύησλ θαη μέλσλ επελδπηηθώλ νίθσλ. Σώξα ε Δπξσπατθή Έλσζε ζπκπεξηέιαβε ζηε κεζνπξόζεζκε ζηξαηεγηθή ηεο γηα ηελ επόκελε 7εηία λα ζηεξίμεη όιεο ηηο ρώξεο κέιε λα απνθαιύςνπλ θαη λα εθκεηαιιεπζνύλ ηα ελεξγεηαθά ηνπο απνζέκαηα. Σώξα όιν θαη πεξηζζόηεξνη μέλνη ελεξγεηαθνί θνινζζνί έξρνληαη θαη εθθξάδνπλ ελδηαθέξνλ λα ππνγξάςνπλ ζπκθσλίεο κε ηελ Διιάδα θαη γηα λα ςάμνπλ θαη γηα λα ζθάςνπλ. Γηαηί ηα ζηνηρεία είλαη πξάγκαηη πνιύ ελζαξξπληηθά θαη ίζσο πην ελζαξξπληηθά απ όζν πίζηεπαλ σο ζήκεξα αθόκα θαη νη πιένλ αηζηόδνμνη. 12

Καη δελ ζέισ επ απηνύ λα πσ πεξηζζόηεξα ηώξα. Αιιά απηό πνπ θαλείο δελ ηνικνύζε λα ζπδεηήζεη πξηλ ιίγα ρξόληα, ηώξα ήδε άξρηζε θαη πξνρσξάεη θαη γηα λα γίλεη ζσζηά πξέπεη ε Διιάδα λα εμαζθαιίζεη ηε κέγηζηε ζηήξημε από ηνπο εηαίξνπο ηεο, από ηνπο ζπκκάρνπο ηεο. Καη ήδε ινηπόλ ηελ εμαζθαιίζακε. Αξλήζεηο θαη κηζόινγα πεξί Δπξώπεο, ή ζέζεηο εμόδνπ από ην ΝΑΣΟ, ή πξνζρσξήζεηο ζε ηξηηνθνζκηθέο ζπληαγέο μεραξβαιώλνπλ ηελ παηξίδα θαη ηελ εηθόλα καο θαη βάδνπλ όιν ηνλ ειιεληθό ιαό ζε ηεξάζηηνπο θηλδύλνπο. Υξεηαδόκαζηε απηέο ηηο ζρέζεηο θαη λα πξνρσξήζνπκε ζηα κεγάια βήκαηα. Καη ζην ζέκα ησλ ελεξγεηαθώλ απνζεκάησλ θαη ζην ζέκα ηεο αληηκεηώπηζεο ησλ ιαζξνκεηαλαζηώλ θαη ζηηο κεηαξξπζκίζεηο θαη ζηελ αληηκεηώπηζε ησλ ειιεηκκάησλ θαη ζηνλ έιεγρν ηνπ ρξένπο θαη ζηελ αζθάιεηα. Με ιίγα ιόγηα ζε όια ηα κεγάια, ηα θξίζηκα, ηα δσηηθά δεηήκαηα θάλακε ηα ηειεπηαία ρξόληα βήκαηα κεγάια πνπ ζην παξειζόλ δελ ηα είρε θαλείο δηαλνεζεί. Αιιά δελ ηα θάλακε κόλνη καο. Σα θάλακε κε ηηο ζπζίεο ηνπ ειιεληθνύ ιανύ, πνπ πέξαζε ηελ πην ζθιεξή δνθηκαζία πνπ ππήξρε, όπσο δελ έρεη πεξάζεη πνηέ θακία ρώξα ζηελ Δπξώπε ζε θαηξό εηξήλεο από ηα κέζα ηνπ πξνεγνύκελνπ αηώλα, ηνπιάρηζηνλ. Γεύηεξνλ, ην πεηύρακε κε ηελ σξηκόηεηα ηνπ ειιεληθνύ ιανύ, πνπ άληεμε, πνπ δελ ππέθπςε ζηε ζθιεξή ώξα ζηηο πηέζεηο ηνπ ιατθηζκνύ θαη ηνπ εμηξεκηζκνύ πάζεο θύζεσο. Πνιινί πξηλ δπν ρξόληα πξνεμνθινύζαλ όηη ζα γίλνπκε δεκνθξαηία ηεο Βατκάξεο θαη έπεζαλ θαη ζε απηό έμσ. Καη ην πεηύρακε, ηξίηνλ, κε ηελ αιιειεγγύε ησλ εηαίξσλ καο. Μηα πνιύ κεγαιύηεξε θαη πνιύ πνιύ πην εμαγσγηθή ρώξα από εκάο, ε Αξγεληηλή, ρξενθόπεζε θη απηή πξηλ 12 ρξόληα. Δίρε πνιύ κηθξόηεξν ρξένο απ ό,ηη είρακε εκείο. Κνύξεςε πνιύ ιηγόηεξν ρξένο απ ό,ηη θνπξέςακε εκείο. Κη όκσο κπήθε ζε κηα θξίζε από ηελ νπνία αθόκα δελ έρεη ζπλέιζεη. Δλώ εκείο κέζα ζε δπν ρξόληα ζηγά ζηγά ηελ αθήλνπκε ηελ θξίζε πίζσ καο. Απηό ην θνβεξό πξνεγνύκελν ην ηζηνξηθό ην απνηξέςακε επίζεο θαη ην απνηξέςακε κεηαμύ άιισλ γηαηί πξάγκαηη ζηάζεθε ζην πιεπξό καο ε Δπξώπε. Καη εάλ ζήκεξα μαλαγπξλνύζακε ηελ ηζηνξία πίζσ, ην δέρνκαη, πνιιά πξάγκαηα πξνθαλώο, πξνθαλέζηαηα, ζα γηλόληνπζαλ δηαθνξεηηθά. 13

Ναη. Σν πξώην κλεκόλην απνδείρηεθε όηη είρε πνιύ ζνβαξά ζθάικαηα πνπ ζηε ζπλέρεηα ηα δηνξζώζακε. Όπσο είρα ηελ επθαηξία λα πσ πξηλ κηα εβδνκάδα ζην Δπξσθνηλνβνύιην κηιώληαο ζηελ επίζεκε ιήμεο ηεο Διιεληθήο Πξνεδξίαο, μέξσ πνιύ θαιά ηα κεηνλεθηήκαηα ηνπ πξώηνπ πξνγξάκκαηνο. Καη ήκνπλα από ηνπο πξώηνπο πνπ σο αξρεγόο ηόηε ηεο αμησκαηηθήο αληηπνιίηεπζεο, ηα είρα εληνπίζεη, αιιά ηηο πεξηθνπέο ζπαηάιεο πνπ έπξεπε λα γίλνπλ ηόηε σο αληηπνιίηεπζε, ηηο ςεθίδακε. Σηο δηαξζξσηηθέο αιιαγέο θαη ηηο κεηαξξπζκίζεηο πνπ έπξεπε λα γίλνπλ θαη ηηο ςεθίδακε θαη ηηο ζηεξίδακε θαη πνιιέο θνξέο δεηνύζακε θαη πεξηζζόηεξεο. Καη ην ζεκαληηθόηεξν, όηαλ βξέζεθα ζηε ζέζε ηνπ Πξσζππνπξγνύ ηνλ Ηνύλην ηνπ 2012, ηόηε ππνρξέσζή κνπ δελ ήηαλ πιένλ λα ζπδεηώ γηα ηα ιάζε ηνπ παξειζόληνο, αιιά λα βνεζήζσ λα ζσζεί ε ρώξα κνπ, γηαηί βξηζθόηαλ πξάγκαηη ζην ρείινο ηεο αβύζζνπ. Καη όρη λα ζσζεί ε ρώξα κνπ ζε ηδεαηέο ζπλζήθεο εξγαζηεξίνπ, αιιά ιακβάλνληαο ππόςε θαη ηα ιάζε πνπ είραλ γίλεη πξνεγνπκέλσο θαη πξνζέμηε, θαη ηηο αδπλακίεο πνπ είρε ηόηε ε Δπξώπε. Καη όκσο ζην κεηαμύ, όπσο μέξεηε, ε Δπξώπε μεπέξαζε θαηαζθεπαζηηθέο ηεο αδπλακίεο, ηνπ επξώ θαη ζήκεξα πιένλ είλαη πνιύ πην έηνηκε θαη θαιύηεξα εμνπιηζκέλε. Σώξα έρεη πξνρσξήζεη ε δεκνζηνλνκηθή έλσζε, έρεη πξνρσξήζεη ε ηξαπεδηθή έλσζε, έρνπλ ζηεζεί κεραληζκνί βνήζεηαο θαη ζηήξημεο πνπ ηέζζεξα ρξόληα πξηλ δελ ππήξραλ. Σώξα ε Ννκηζκαηηθή καο Έλσζε κπνξεί λα πξνιάβεη λα απνηξέςεη θαη λα αληηκεησπίζεη ηέηνηεο θξίζεηο θαη ήδε γίλεηαη πνιύ πην επέιηθηε, δειαδή ε Δπξώπε δίλεη επηηέινπο πνιύ κεγαιύηεξε έκθαζε ζηελ αλάπηπμε. Καη λαη, θίιεο θαη θίινη νη Έιιελεο ππέθεξαλ πνιύ θαη αθόκε ππνθέξνπλ, αιιά ηώξα ε θαηάζηαζε ζηαδηαθά ζε όινπο ηνπο ηνκείο βειηηώλεηαη θαη έρνπλ απηό αλάγθε λα ην ληώζνπλ όιν θαη πεξηζζόηεξνη όιν θαη πεξηζζόηεξν θαη ην ηαρύηεξν δπλαηό. Ναη ε Διιάδα δνθηκάζηεθε θαη άληεμε, όπσο δνθηκάζηεθε θαη ε Ηξιαλδία θαη ε Πνξηνγαιία. Οη δπν απηέο ρώξεο βγήθαλ πηα θαη από ηελ θξίζε 14

θαη από ηα κλεκόληα. Ζ Διιάδα βγαίλεη ζύληνκα θαη ζα είλαη ε ηξίηε ζηε ζεηξά απηήο ηεο επηηπρίαο. Σελ πεξαζκέλε εβδνκάδα ζην Δπξσθνηλνβνύιην ν έλαο κεηά ηνλ άιινλ νη μέλνη Δπξσβνπιεπηέο από δηαθνξεηηθέο ρώξεο θαη από δηαθνξεηηθέο πνιηηηθέο παξαηάμεηο εμέθξαδαλ ηα ζπγραξεηήξηά ηνπο πξνο ηηο ρώξεο ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη ζα έιεγα ηδηαίηεξα πξνο ηελ Διιάδα, πνπ πέξαζε ηα ρεηξόηεξα θαη πνπ δνθηκάζηεθε πεξηζζόηεξν από όιεο ηηο ρώξεο. Οη κόλεο ζιηβεξέο παξαθσλίεο, νη κόλνη πνπ δελ ήζειαλ λα κηιήζνπλ γηα θακία επηηπρία ηεο Διιάδαο, ήηαλ θάπνηνη βνπιεπηέο όρη απ όια, αιιά από νξηζκέλα θόκκαηα ηεο αληηπνιίηεπζεο, επηπρώο όρη όινη, πνπ δελ ήζειαλ λα αθνύζνπλ θαλ ηε ιέμε επηηπρία. Όρη γηαηί δελ ηε βιέπνπλ αιιά γηαηί δελ ηε ζέινπλ. Γηόηη ε επηηπρία ηεο Διιάδαο ηζνδπλακεί κε ηε ρξενθνπία ησλ εκκνλώλ ηνπο, ησλ ηδενιεςηώλ ηνπο, ησλ ζηξεβιώζεσλ πνπ ππεξαζπίδνληαη θαη ησλ αλαρξνληζκώλ πνπ εθπξνζσπνύλ. Πξνζέμηε, όια ηα θόκκαηα έρνπλ επζύλεο γηα ηελ θξίζε ζηελ νπνία νδεγήζεθε ε ρώξα. Καη απηά πνπ θπβέξλεζαλ θαη απηά πνπ δελ θπβέξλεζαλ, όκσο θπξηαξρνύζαλ ζηα πεδνδξόκηα, έδησρλαλ επελδύζεηο θαη εκπόδηδαλ θάζε κεηαξξύζκηζε. Όκσο ζήκεξα ππάξρνπλ νη δπλάκεηο πνπ θνηηνύλ κπξνζηά, πνπ παιεύνπλ γηα ην κέιινλ ηεο ρώξαο θαη απέλαληί ηνπο ππάξρνπλ εθείλνη πνπ κέλνπλ γαληδσκέλνη ζην παξειζόλ θαη παζρίδνπλ λα δηαζώζνπλ πνηα; Σα αδηέμνδα πνπ καο νδήγεζαλ σο εδώ. Παιαηόηεξα νη δξόκνη ην ζπκάζηε θιέγνληαλ, ζήκεξα όιν θαη πεξηζζόηεξνη είλαη εθείλνη νη νπνίνη δελ πεγαίλνπλ. Διάρηζηνη πηα καδεύνληαη γηα ηελ θαζηεξσκέλε επαλαζηαηηθή γπκλαζηηθή. Παιαηόηεξα ε λενιαία έβιεπε αλήκπνξε λα θιείλνπλ ηα ζρνιεηά θαη ηα παλεπηζηήκηα. ήκεξα ε λενιαία απνξξίπηεη θαηεγνξεκαηηθά ηνπο κόληκνπο θαηαιεςίεο ζηα παλεπηζηήκηα, όπσο ζσζηά θαη εδώ είλαη ε πξαγκαηηθή πξόνδνο, απνξξίπηεη θαη ηα εηθνληθά καζήκαηα, πνπ ζπκπιεξώλνπλ εηθνληθά 6κελα θαη ηειηθά απνδπλακώλνπλ ην πηπρίνπ ηνπ λένπ Έιιελα. 15

Παιαηόηεξα ηα πην άμηα παηδηά καο έξηρλαλ καύξε πέηξα πίζσ θαη έθεπγαλ ζην εμσηεξηθό θαη απηή ε αθαίκαμε κπαιώλ, απηό ην brain drain, ην θνβεξό επηδεηλώζεθε δπζηπρώο αθόκα πεξηζζόηεξν κε ηελ θξίζε. Σώξα όκσο αξρίδνπλ θαη επηζηξέθνπλ νη λένη καο, πξσηνζηαηνύλ ζε κηα αιεζηλή επαλάζηαζε, ηελ νπνία εγώ ηελ νλνκάδσ «επαλάζηαζε ησλ startups» ζηελ εηζαγσγή δειαδή θαηλνηνκίαο κε επηρεηξήζεηο λενθπείο πνπ πνιιαπιαζηάδνληαη ζπλερώο ην ηειεπηαίν δηάζηεκα θαη ζην ρώξν ηεο ηερλνινγίαο θαη ζην ρώξν ηεο αγξνηηθήο κεηαπνίεζεο θαη παληνύ, πξνζειθύνληαο όιν θαη πεξηζζόηεξν ην ελδηαθέξνλ δηεζλώλ επηρεηξεκαηηθώλ κεγάισλ εηαηξεηώλ θαη πξνθαιώληαο θαη ζην δηεζλή Σύπν δηζπξακβηθά ζρόιηα. Απηέο είλαη νη πξώηεο θαηλνύξηεο ειπηδνθόξεο εηθόλεο από ην κέιινλ. Απηή είλαη ε λέα Διιάδα, πνπ κέζα από ηελ θξίζε, κπνξεί, πξέπεη θαη κπνξεί θαη ην θάλεη θαη ζα αλαγελλεζεί. Έηζη ινηπόλ παξά ηηο δπζνίσλεο πξνβιέςεηο κέρξη πξηλ από 2 ρξόληα πξνρσξάκε κπξνζηά. Πάςακε λα είκαζηε ε ηειεπηαία ζνβηεηηθή ρώξα ζηνλ θόζκν, πάςακε λα είκαζηε ην Jurassic Park ηεο Δπξώπεο, πάςακε λα είκαζηε ε ρώξα Γνλ Κηρώηεο πνπ πνιεκάεη κε αλεκόκπινπο. Δληάμεη, πάληα ζα θπθινθνξνύλ νξηζκέλνη γξαθηθνί άληζν Πάληζα αλάκεζά καο αιιά πξνρσξάκε κπξνζηά. Πξέπεη λα θάλνπκε αθόκα πνιιά θαη ζηελ Διιάδα θαη ζηελ Δπξώπε αιιά κέζα ζε ζπλζήθεο αλάπηπμεο γηα ηελ παηξίδα θαη κέζα ζε ζπλζήθεο απηνπεπνίζεζεο θαη βεβαηόηεηαο γηα ην αύξην ζηελ Δπξώπε. Με δπν ιόγηα ε Διιάδα ηα θαηαθέξλεη. Ζ Δπξώπε απέδεημε όηη δνπιεύεη θαη νη δύν καδί Διιάδα θαη Δπξώπε βγαίλνπλ από ηελ θξίζε ηνπο πην ώξηκεο, πην δπλαηέο, πην αληαγσληζηηθέο θαη πην έηνηκεο γηα ηηο κεγάιεο πξνθιήζεηο ηνπ αύξην. αο επραξηζηώ πνιύ. 16

17