ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑ
Φλοιοτρόπος ορμόνη ή Κορτικοτροπίνη (ACTH) και συγγενή πεπτίδια 39 αμινοξέα Μ.Β. 4500 προοπιομελανοκορτίνη(pomc) 1. κορτικοτροπίνη (ACTH), 2. β λιποτροφίνη (β LPH), 3. γ λιποτροφίνη (γ LPH), 4. β ενδορφίνη, 5. μετεγκεφαλίνη 6. μελανινοτρόπος(msh).
Ρύθμιση της έκκρισης της ACTH CRH, επεισοδιακή έκκριση και κιρκάδιος ρυθμός Απάντηση στο stress Αρνητική παλλίνδρομη αλληλορύθμιση Άλλες επιδράσεις
Δράσεις της ACTH και των συναφών μορίων Πρόσδεση της ACTH στους υποδοχείς της, στα κύτταρα του φλοιού των επινεφριδίων, έχει ως συνέπεια την έναρξη της στεροειδογένεσης μέσω camp και διέγερση της παραγωγής των γλυκοκορτικοειδών, των αλατοκορτικοειδών και των επινεφριδιακών ανδρογόνων
ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑ Αποτελούνται από δύο ενωμένους αδένες το καθένα, που έχουν διαφορετική προέλευση, κατασκευή και λειτουργία 8-10 γραμμάρια. Περιβάλλεται από ινώδη χιτώνα μέσα από τον οποίο βρίσκεται η φλοιώδης μοίρα (90% του βάρους) και περιβάλλει τη μυελώδη μοίρα.
Ιστολογία σπειροειδής ζώνη: παράγει αλδοστερόνη. στυλιδωτή ζώνη: παράγει κορτιζόλη και ανδρογόνα. Θεωρείται υπεύθυνη να απαντά με αύξηση της παραγωγής κορτιζόλης σε καταστάσεις που τα επινεφρίδια διεγείρονται οξέως από την ACTH. δικτυωτή ζώνη: βασική έκκριση κορτιζόλης και απάντηση των επινεφριδίων σε παρατεταμένη διέγερση.
Η κορτιζόλη κυκλοφορεί στο πλάσμα συνδεδεμένη με μια ειδική σφαιρίνη, την CBG σε ποσοστό 75%, με αλβουμίνη σε ποσοστό 15% και ελεύθερη στο υπόλοιπο 10%. Οι υποδοχείς της πιθανότατα βρίσκονται στον πυρήνα και εξέρχονται στο κυτταρόπλασμα όταν τα κορτικοειδή εισέλθουν στο κύτταρο. Μετά τη σύνδεση με την ορμόνη το σύμπλεγμα ορμόνη-υποδοχέας εισέρχεται και πάλι στον πυρήνα. Εκεί συνδέεται με ειδικές περιοχές του DNA και τελικά προκαλεί την έκφραση συγκεκριμένων γονιδίων και τις δράσεις της ορμόνης
Ρύμιση της έκκρισης της κορτιζόλης: Επεισοδιακή έκκριση και κιρκάδιος ρυθμός Απάντηση στο stress Αρνητική παλλίνδρομη αλληλορύθμιση
ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΤΟΥ ΦΛΟΙΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ Γλυκοκορτικοειδή Δράσεις στο μεταβολισμό Δράσεις σε διάφορα συστήματα
Δράσεις στο μεταβολισμό Υδατάνθρακες Λίπη Πρωτεΐνες
Δράσεις σε διάφορα συστήματα Συνδετικός ιστός,οστά Μεταβολισμός ασβεστίου Αύξηση και ανάπτυξη Αίμα και ανοσοποιητικό Καρδιαγγειακό Νεφρική λειτουργία Κεντρικό Νευρικό Σύστημα Επίδραση σε άλλες ορμόνες ενεργοποίηση παλαιών πεπτικών ελκών και τη δημιουργία γλαυκώματος.
ΑΛΔΟΣΤΕΡΟΝΗ Kύριες δράσεις : Διατήρηση φυσιολογικών συγκεντρώσεων Na, K Διατήρηση του όγκου του εξωκυττάριου χώρου.
Ρύθμιση της έκκρισης της αλδοστερόνης Το σύστημα ρενίνης αγγειοτασίνης Το Κάλιο Άλλοι παράγοντες πχ ACTH, αδρενεργικά και ντοπαμινεργικά συστήματα
Το σύστημα Ρενίνης -Αλδοστερόνης Ρενίνη: πρωτεολυτικό ένζυμο που εκκρίνεται από την παρασπειραματική συσκευή του νεφρού Δρα στο κυκλοφορούν υπόστρωμα ρενίνης, μια α 2 σφαιρίνη που παράγεται στο ήπαρ και ονομάζεται αγγειοτασινογόνο.
Το αγγειοτασινογόνο σχηματίζει έτσι ένα δεκαπεπτίδιο, την αγγειοτενσίνη Ι, που είναι ανενεργός. Με τη δράση του μετατρεπτικού ενζύμου (ΜΕΑ) η αγγειοτενσίνη Ι μετατρέπεται σε αγγειοτενσίνη ΙΙ που δρα άμεσα στο φλοιό των επινεφριδίων και διεγείρει την έκκριση αλδοστερόνης ενώ παράλληλα προκαλεί αγγειοσυστολή και αυξάνει τη δραστηριότητα του συμπαθητικού
Δράση της αλδοστερόνης και των άλλων αλατοκορτικοειδών Διατήρηση φυσιολογικών συγκεντρώσεων Κ +, Να + καθώς και φυσιολογικού εξωκυττάριου όγκου ύδατος. Κύτταρα στόχοι των ορμονών αυτών είναι τα επιθηλιακά κύτταρα των νεφρικών σωληναρίων.
Μηχανισμός δράσης Αλδοστερόνης Σύνδεση με κυτταροπλασματικούς υποδοχείς Μετακίνηση του συμπλόκου ορμόνηςυποδοχέα στον πυρήνα. Παραγωγή πρωτεΐνης που παρέχει την ενέργεια για την μετακίνηση νατρίου προς τον εξωκυττάριο χώρο. Το νάτριο που εισήλθε στον εξωκυττάριο χώρο τον βοηθά να διατηρεί τη φυσιολογική του σύσταση και όγκο.
Ρύθμιση της έκκρισης των επινεφριδιακών ανδρογόνων: παράλληλη μ αυτή της κορτιζόλης
Η άμεση δράση των επινεφριδιακών ανδρογόνων Δ4 Ανδροστενεδιόνης (Δ4Α), Δεϋδροεπιανδροστερόνης (DHEA) και θειϊκής Δεϋδροεπιανδροστερόνης (DHEAS) είναι ασθενής
ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑΚΩΝ ΑΝΔΡΟΓΟΝΩΝ Άνδρες:< 5% στη συνολική παραγωγή τεστοστερόνης στον οργανισμό Γυναίκες: Στην παραγωγική φάση του κύκλου 2/3 της τεστοστερόνης και το ½ της δεϋδροτεστοστερόνης, Κατά το μέσο του κύκλου, στο 40%.
ΜΥΕΛΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ Τμήμα του Συμπαθητικού Ν.Σ. Που εκκρίνει κατεχολαμίνες (επινεφρίνη, νορεπινεφρίνη, ντοπαμίνη)
ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ ΕΚΚΡΙΣΗΣ Διάφορα στρεσσογόνα ερεθισματα πχ άσκηση, στηθάγχη, έμφραγμα, αιμορραγία, χειρουργείο, υπογλυκαιμία, ανοξία, ασφυξία κα
ΑΔΡΕΝΕΡΓΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ Διαμεμβρανικές πρωτεΐνες με εξωκυττάριο αμινικό άκρο και ενδοκυττάριο καρβοξυλικό άκρο
ΑΔΡΕΝΕΡΓΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ Επινεφρίνη: α 1, β 1 β 2 Νορεπινεφρίνη:α 1, β 1 β 2 β 3 Ντοπαμίνη: D 1
ΑΔΡΕΝΕΡΓΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ καρδιά β 1 Θετική χρονότροπη και ινότροπη δράση αγγεία α αγγειοσύσπαση β 2 αγγειοδιαστολή νεφροί β Αυξημένη απελευθέρωση ρενίνης έντερο α,β Μείωση της κινητικότητας, αύξηση τόνου σφιγκτήρα
ΑΔΡΕΝΕΡΓΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ πάγκρεας α Μείωση απελευθέρωσης ινσουλίνης και γλυκαγόνης β Αύξηση απελευθέρωσης ινσουλίνης και γλυκαγόνης ήπαρ α,β Αύξηση γλυκογονόλυσης Λιπώδης ιστός β Αύξηση λιπόλυσης Περισσότεροι ιστοί β Αύξηση θερμιδογένεσης
ΑΔΡΕΝΕΡΓΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ Δέρμα α Αυξημένη εφίδρωση Βρογχιόλια β 2 Διαστολή Μήτρα α β 2 Σύσπαση Χάλαση