بررسی رابطه سبک های دلبستگی با ابراز وجود در دانشجویان دانشگاههای کاشان

Transcript

1 رویش روان شناسی سال 4 شماره زمستان 3134 دکتر فریبرز صدیقی ارفعی دانشیار روانشناسی دانشگاه کاشان( (fsa@kashanu.ac.ir زکیه نجاریان کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی دانشگاه کاشان نویسنده مسئول )Najaryan8261@yahoo.com( نوع مقاله: پژوهشی دریافت: مهر 4 پذیرش: دی 4 چكیده پژوهشهای انجام شده درباره نظریه دلبستگی بیانگر اهمیت آن در ابعاد متعددی از زندگی افراد می باشد. بر طبق این نظریه کیفیت دلبستگی تبیینکننده تفاوتهای فردی در تنظیم روابط بینفردی می باشد. با توجه به اهمیت این موضوع پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سبکهای دلبستگی با ابرازوجود در دانشجویان انجام شده است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعهی آماری دانشجویان دانشگاههای کاشان در سال تحصیلی 11 بودند که از این تعداد 0 نفر با شیوه نمونهگیری طبقه ایی انتخاب شدند. برای گردآوری دادهها از دو پرسشنامه سبکهای دلبستگی هازن و شاور )AAI( و ابرازوجود گمبریلریچی )AI( استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از هر دو نوع آمار توصیفی )میانگین و انحراف استاندارد( و آمار استنباطی )آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون به روش گام به گام( استفاده شد. نتایج نشان داد که بین سبک دلبستگی ایمن با ابرازوجود رابطه مثبت معنادار وجود دارد. همچنین بین سبک دلبستگی ناایمن اجتنابی و دوسوگرا با ابرازوجود رابطه منفی معنادار مشاهده گردید. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون در دختران و پسران نیز بیانگر آن است که در تبیین متغیر ابرازوجود توسط سبکهای دلبستگی در دانشجویان دختر و پسر تفاوت معنادار وجود ندارد.لذا نتایج این پژوهش همسو با یافتههای پژوهشهای پیشین نشان دهنده آن است که سبکهای دلبستگی واریانس متغیر ابراز وجود را به صورت معنادار پیشبینی میکنند. واژه های کلیدی: سبک دلبستگیناایمن سبک دلبستگی ایمن ابراز وجود دانشجویان

2 53 مقدمه هر فردی شیوههای متفاوتی را برای تنظیم عواطف و برقراری ارتباط با دیگران انتخاب میکند. نظریه دلبستگی این تفاوتهای فردی را در کودکان و بزرگساالن تبیین میکند و بر این موضوع تاکید دارد که پیوندهای عاطفی که در بدو تولد بین کودک و مادر )مراقب( در قالب مدلهای ذهنی درونسازی میشوند به روابط کودک در آینده تعمیم یافته و الگوی این روابط یعنی سبکهای دلبستگی در طول زندگی فرد نسبتا پایدار میمانند 0 )برترتون 11 مین کاپلن وکسیدی 1 وست و شلدن کلر 110 به نقل از بشارت و شالچی : (.از سوی دیگر مفهوم دلبستگی و شکلگیری آن در دوران کودکی میتواند به روابط میانفردی در دوران بزرگسالی کمککرده و تأثیرگذار باشد چرا که سبکهای دلبستگی تعیینکننده قواعد عاطفی و شناختی و راهبردهایی هستند که واکنشهای هیجانی را در افراد و روابط بینشخصی هدایت میکنند. بنابراین میتوان گفت که نظریه دلبستگی یکی از تحوالت بسیار مهم در حوزه روانشناسی معاصر است که اهمیت نقش تجارب هیجانی اولیه کودک با مراقب خود را در رشد هیجانی برجسته میسازد. بر اساس نظریه دلبستگی فعالیت سیستم دلبستگی محدود به دوران کودکی نبوده و در تمام طول زندگی و پیوندهای عاطفی دیگری چون دوستیها ازدواج روابط خویشاوندی و غیره فعال باقی میماند و انسانها در هیچ سنی بطور کامل از احساس اعتماد نسبت به افراد مهم زندگی آزاد نیستند )مظاهری 1 (. : عملکرد مطلوب سیستم.) دلبستگی که دلبستگی ایمن را به دنبال خواهد داشت متأثر از کیفیت تعامل میان کودک و تصاویر دلبستگی است که حاصل درونسازی انتظارات کودک از حساسیت در دسترس بودن و پاسخگو بودن تصویر دلبستگی در مواقع لزوم میباشد. به این ترتیب که کودک در طول سال اول زندگی انتظاراتی را از نحوه تعامل خود با تصویر دلبستگی و اتفاقاتی که در پیرامونش رخ میدهد شکل داده و به تدریج این انتظارات را در قالب یک سری بازنمایی ذهنی که بالبی به آنها الگوهای فعال درونی می گوید درونسازی میکند )آینسورث 11 پیتر و موناکو 1 موناکو و بارت a این بازنماییهای ذهنی به دو شکل در حافظه ذخیره میشوند: بازنماییهای ذهنی از پاسخهای تصاویر دلبستگی یا الگوهای فعال دیگران و بازنماییهای ذهنی از کارآمدی و ارزشمندی خود یا الگوهای فعال خود )میکولینسر و شاور (. مفهوم الگوهای فعال درونی پایه و اساس فهم چگونگی تأثیر فرایندهای دلبستگی در روابط بزرگسالی بوده )پیتر و موناکو و بارت ) a و علت اصلی تداوم و پیوستگی بین تجارب دلبستگی اولیه با شناختها احساسات و رفتارها در روابط بعدی است )میکولینسر و شاور (. الگوهای فعال درونی افراد را در فهم و پیشبینی محیط خود به کارگیری رفتارهای انطباقی مانند حفظ همجواری و تثبیت احساس روانشناختی ایمن یاری میدهد )پیتر و موناکو بارت.) a تفاوتهای فردی در الگوهای فعال درونی موجب شکلگیری سبکهای دلبستگی 1. Attachment Theory 2. Mental Models 3. Attachment Style 4. Bretherton 5. Main 6. Kaplan&Cassidy 7. West,Sheldonkeller 8. Ainsworth. pitermonaco & Barrett 10. Mikulincer & shaver

3 رویش روان شناسی سال 4 شماره زمستان 3134 متفاوتی میگردد. بررسیهای اولیه در زمینهی سبکهای دلبستگی از سوی اینسورث و همکاران ) 1( انجام گرفت و سه الگوی دلبستگی ایمن دلبستگی ناایمن اجتنابی و دلبستگی ناایمن اضطرابی دوسوگرا شناسایی شناسایی شد 0 )کروننبرگ و همکاران 11 (.بر اساس یافتههای این نظریه تفاوتهای فردی در الگوهای فعال و به تبع آن در جهتگیری دلبستگی بزرگساالن با الگوهای متمایزی از سبکهای کنارآمدن مرتبط است. از سوی دیگر محققان بر این باورند که سبکهای دلبستگی پیشبینی کننده شکلهای خاصی از مسائل و مشکالت میانفردی از جمله عدم توانایی ابراز وجود میباشند )آلتین وترزی 1(. : ولپی )11( ابراز وجود را بیان مناسب هر نوع هیجان بدون اضطراب و تشویش میداند. این مفهوم به تالش برای احقاق حقوق انسانی فرد مربوط میشود و از زورگویی و چاپلوسی متمایز است )آلبرتی وامونز 1 الزاروس 1 1 (.النگ 1 ژاکوبوفسکی و ژاکوبوفسکی )1 ( نیز ابراز وجود را شامل گرفتن حق خود و ابراز افکار احساسات و اعتقادات خویش به نحوی مناسب مستقیم و صادقانه میدانند البته به شرطی که به حقوق دیگران احترام گذاشته شود. افرادی که دارای قدرت ابرازوجود هستند میتوانند با دیگران ارتباط نزدیک برقرار کرده و خودشان را از سوء استفاده دیگران دور نگه دارند و دامنه وسیعی از نیازها و افکار مثبت و منفی را ابراز نمایند. چنین افرادی میتوانند با دیدی بهتر به خود نگریسته به خوداعتمادی برسند و به طور مناسب عواطف و تفکرات فردی خود را نشان دهند و در نتیجه روابط میانفردی مؤثرتری را با دیگران برقرار نمایند )رحیمیان بوگر و همکاران (. :0 در مقابل افرادی که خودابرازی پایینی دارند در باورها احساسات و عقایدشان حقی برای خود قائل نبوده و در پاسخ به اعتراض علیه رفتارهای نادرست دیگران ناتوانند و خواستههایشان را نسبت به دیگران کماهمیت میدانند )عمیدنیا و همکاران 1 (. 1 : نتایج به دست آمده از مطالعات محققان بیانگر آن است که در افراد دارای سبکهای دلبسته اجتنابی معموال میزانی از خصومت و پرخاشگری و در افراد با سبکهای دلبسته اضطرابی فقدان توانایی ابرازوجود دیده میشود ) ( ) و اسالن )هوگان و هوگان (. شاور و برنان ( 11( نوفتلی و شاور) خود نشان دادند که افراد دارای سبک دلبستگی اضطرابی گرایش کمتری به ابراز وجود دارند. نیز در بررسیهای همچنین افراد با سبک دلبستگی ایمن توانایی پردازش سازمانیافتهی اطالعات هیجانی را داشته و قادر به کنترل و تنظیم بهینه رفتارهای خود از جمله ابرازوجود در روابط بینفردی میباشند و در ارتباطات خود از شیوههای کارآمد و مؤثر ارتباطی استفاده میکنند )بیرامی 1 1(. : همچنین نتایج پژوهش تاماکی و تاکاهاشی ( ) که به ارتباط بین سبکهای دلبستگی با مهارتهای اجتماعی در بزرگساالن میپردازد نشان دهنده آن است که افراد با سبک دلبستگی مضطرب و آشفته نسبت به 1. Secure attachment 2. Avoidant attachment 3. Anxious Ambivalent attachment 4. Kronenberg 5. Altin & Terzi 6. Wolpe 7. Alberti & Emmons 8. Lazarus. Jakubowski 10. Longe 11. Noftle 12. Aslan

4 53 کسانی که دلبستگی ایمن را تجربه میکنند در مهارتهای اجتماعی از جمله ابرازوجود نمرات پایینتری را به دست میآورند. این افراد به دلیل استفاده از روشهای نامطلوبی همچون مقابله منفعل با مسائل در مهارتهای اجتماعی از جمله ابرازوجود رشد الزم را ندارند. نتایج بررسی هوری و کوبایاشی) ) در پژوهشی با عنوان ارتباط سبک های دلبستگی در بزرگساالن با مهارتهای اجتماعی و سازگاری روانشناختی نشانگر آن است که افراد با سبک دلبستگی ایمن عالوه بر توان باال در ابرازوجود دارای سازگاری روانشناختی بهتری نیز هستند. در صورتی که افراد با سبک ناایمن اضطرابی در سازگاری روانشناختی نمرات پایینتری را به دست آوردند. یافتههای پژوهش ترنر ) بیانگر نیز ) آن است که بین سبکهای دلبستگی اجتنابی و اضطرابی با ابرازوجود و پرخاشگری روانشناختی ارتباط معنادار وجود دارد به این ترتیب که بین سبکهای دلبستگی ناایمن با ابراز وجود رابطه منفی و با پرخاشگری رابطه مثبت وجود داشت. همچنین رابطه سبک دلبستگی ایمن با ابرازوجود مثبت و با پرخاشگری منفی بود. لذا در این پژوهش رفتارهای پرخاشگرانه بیشتر در افراد با سبک دلبستگی ناایمن دیده میشد. همچنین نتایج پژوهش باک ( ) بیانگر ارتباط منفی بین سبک دلبستگی اضطرابی و ابرازوجود است. در این پژوهش در دیگر سبکهای دلبستگی با ابرازوجود رابطهایی مشاهده نشد. بنابراین تحقیقات انجام شده توسط پژوهشگران مختلف مؤید این نکته است که توانایی ابرازوجود در افراد دارای سبکهای دلبستگی ناایمن )اضطرابی و اجتنابی( بسیار کمتر از افراد دارای سبکهای دلبستگی ایمن است. است. در مورد ارتباط سبکهای دلبستگی با ابرازوجود با توجه به جنسیت تاکنون پژوهش های زیادی انجام نشده اما نتایج پژوهشهایی چون امانی و همکاران ( های شخصیتی و ابراز وجود ) تحت عنوان ارتباط سبکهای دلبستگی با سبکهای در دختران حاکی از آن است که دختران با سبکهای دلبستگی ناایمن اضطرابی و اجتنابی ابراز وجود کمتری از خود نشان میدهند.آنها معتقدند به دلیل آنکه افراد با دلبستگی اضطرابی و اجتنابی در مورد حمایت دیگران نسبت به خودشان نامطمئن هستند بنابراین دچار احساسات منفی همچون بدگمانی حسادت بیاعتمادی و... میشوند که منجر به ارتباط ناسالم با دیگران عدم رضایت از زندگی و ناسازگاری در آنها میشود )بارتولومیو و هورویتز 11(. در پژوهش دیگری که توسط کوباک و همکاران ( 11( و با عنوان شیوه شیوه برخورد نوجوانان پسر با مادرانشان صورت گرفت نتایج نشان داد که نوجوانان ایمن خشم و اجتناب نامناسب کمتری را بروز داده و در مقایسه با نوجوانان اجتنابی بیتفاوت از جرأت ورزی بیشتری برخوردار بودند. همچنین نوتا و همکاران ) ) در پژوهشی با عنوان بررسی چندگانه خودمختاری در نوجوانان نشان دادند ( یامان که ابرازوجود به عنوان یکی از سطوح خودمختاری بر اساس سن و جنس متفاوت است. یافتههای پژوهش کایلیک ) نیز بیانگر آن است که بین ابرازوجود و دلبستگی به والدین در نوجوانان ارتباط معناداری وجود دارد و البته ) این نتایج حاکی از تفاوتهای جنسیتی در این رابطه بوده است. به این صورت که دختران در جدایی از والدین و رسیدن به استقالل مشکالت بیشتری را تجربه میکنند در حالی که این عالئم در پسران کمتر دیده میشود. ( در پژوهش خود با عنوان تاثیر والدین و روابط خانواده در جداییتفرد و سازگاری روانشناختی نوجوانان نشان میدهد که دختران در مقایسه با پسران در مرحله جدایی از والدین در دوران نوجوانی 1. Amani 2. Bartholomew & Horowitz 3. Kobak

5 رویش روان شناسی سال 4 شماره زمستان 3134 و اوایل جوانی مشکالت بیشتری را تجربه میکنند و دیرتر به سازگاری روانشناختی میرسند. اسالن ) ) نیز ابرازوجود را پیشبینی کننده اضطراب جدایی و رسیدن به استقالل در دوران نوجوانی و جوانی میداند. همچنین یافتهها بیانگر آن است که دخترانی که والدین گرم تر با روابط دوستانهتری دارند بهتر از برنامههای ابرازوجود بهرهمند میشوند. به عبارت دیگر سبکهای والدین و ارتباط آنها با یکدیگر و روشهای تربیتی که آنها برای فرزندان خود در کودکی انتخاب میکنند در مهارتهایی همچون مهارتهای حل مسأله استقالل قدرت تصمیمگیری عزت نفس رشد مهارتهای ذهنی و هیجانی و ابرازوجود در محیطهای اجتماعی در دوران نوجوانی و جوانی تأثیرگذار خواهد بود )اعالیی و همکاران :101(. بنابراین از آنجا که روابط اولیه کودک با والدین و به دنبال آن دلبستگی بزرگساالن میتواند به عنوان عاملی تأثیرگذار در مقابله با آسیبپذیری و سازشیافتگی در رویدادهای پراسترس زندگی وروابط میانفردی آنها محسوب شود ضرورت بررسی پژوهش و مطالعه در این زمینه دارای اهمیتی فراوان است. از سوی دیگر جوانی و مسائل مربوط به آن همچون ورود به دوران دانشجویی و مسائل و مشکالت آن همچون زندگی در خوابگاهها و برقراری روابط سالم اجتماعی با همساالن دوری و جدایی از خانواده و... اهمیت و ضرورت پژوهش در این حیطه را دوچندان میکند. لذا هدف از پژوهش بررسی سبکهای دلبستگی و عامل تأثیرپذیر از آن در جهت برداشتن گام های مؤثر در راستای موفقیت جوانان به خصوص قشر دانشجوی کشور است. بنابراین فرضیههای پژوهش عبارتند از:. بین سبکهای دلبستگی و ابراز وجود در دانشجویان رابطه معنادار وجود دارد.. بین سبکهای دلبستگی و ابراز وجود در دانشجویان دختر و پسر تفاوت معنادار وجود دارد. روش جامعه آماری روش نمونهگیری و نمونه پژوهش حاضر از نوع مطالعات همبستگی است.جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاههای کاشان در سال تحصیلی 11 بود )دو دانشگاه دولتی و آزاد کاشان به صورت تصادفی انتخاب شدند(. حجم نمونه با توجه به توزیع دانشجویان دختر و پسر در جامعهی آماری با استفاده از روش نمونهگیری طبقهای و بر اساس فرمول کوکران 0 نفر ( دانشجوی دختر و دانشجوی پسر( انتخاب گردید. میانگین سنی کل آزمودنیها / سال با دامنه تا 0 و انحراف استاندارد / میانگین سن دانشجویان دختر / سال با دامنه تا 0 و انحراف استاندارد / و میانگین سن دانشجویان پسر / با دامنه تا سال و انحراف استاندارد /0 بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روشهای آماری شامل میانگین انحراف معیار آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. در این پژوهش از دو مقیاس استاندارد شده برای جمع آوری اطالعات استفاده شده است: پرسشنامه سبکهای دلبستگی بزرگسال) AAI (: این پرسشنامه شامل سوال است که توسط هازن و شاور در سال ( 1( ارائه شده است. این آزمون در یک مقیاس لیکرتی ( نقطهای( درجهبندی میشود که به هرگز نمره و به تقریبا همیشه نمره تعلق میگیرد. این پرسشنامه دارای سه خرده مقیاس است که ماده اول مربوط به سبک دلبستگی ناایمن اجتنابی ماده دوم مربوط به سبک دلبستگی ایمن و ماده سوم مربوط به سبک

6 04 دلبستگی ناایمن دوسوگرا میباشد. تحلیل عاملی پرسشنامه هازن و شاور ( 1( توسط کولینز و رید )11( به استخراج سه عامل عمده منجر شد که توسط پژوهشگران به عنوان ظرفیت پیوستن به روابط نزدیک و صمیمی تفسیر میشود. هازن و شاور پایایی بازآزمایی کل پرسشنامه را / و پایایی با آلفای کرونباخ را / به دست آوردند. کولینز و رید هم پایایی با آلفای کرونباخ / 1 را در مورد این ابزار گزارش کردهاند. در پژوهش حاضر پایایی با آلفای کرونباخ / بدست آمد. همچنین روایی همزمان این پرسشنامه توسط رحیمیان به وسیله آلفای کرونباخ برای این پرسشنامه به ترتیب برای سبک دلبستگی ایمن ( دوسوگرا ( /( به دست آمده است. /( برای سبک ناایمن اجتنابی )/( و برای ناایمن همچنین روایی همزمان این پرسشنامه با مصاحبه ساختاریافته ماین برای دلبستگی بزرگساالن به ترتیب ایمن )1 /( ناایمن اجتنابی )/0( و ناایمن اضطرابی ( /( برآورد شده است. پرسشنامه ابراز وجود :)AI( این پرسشنامه 0 سوالی توسط گمبریل و ریچی )1 ( ساخته شده است. هر پرسش بیانگر یک موقعیت است که پاسخ دهنده باید درجه نگرانی و احتمال پاسخ خود را در قبال هر سؤال مشخص سازد. درجه ناراحتی ذهنی به میزان و شدت اضطراب و ناراحتی آزمودنی در مواجهه با این موقعیتها اشاره دارد و نرخ بروز رفتار به امکان بروز چنین رفتارهایی اشاره میکند. هر سؤال دارای گزینه است که به ترتیب با گزینه های خیلی زیاد ( ( زیاد )0( متوسط ( ( کم ( ( و خیلی کم )( نمرهگذاری میشود. پایایی آزمون به روش پیشآزمون پسآزمون / به دست آمده است)گمبریل و ریچی این پرسشنامه را که اعتبار عامل اول.)1 پیری 0( ) پایایی / به دست آورده است و با تحلیل عاملی برای تعیین روایی پرسشنامه دو عامل به دست آورد / و عامل دوم برآورد شد. / مناسب انتخاب شد. عامل نخست بر پایه دیدگاه النگ و ژاکوبوفسکی ( بر اساس دیدگاه کلی و همکاران ) 1( نقل از پیری و شهرآرای : 0 بر پایهی دیدگاههای موجود بر این دو عامل نامهایی )1 با ابراز وجود بنیادی همخوان است و عامل دوم ابراز وجود مقابلهای نامیده شد. )گمبریل و ریچی 0(. در پژوهش حاضر پایایی پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ 1 به برآورد شد. یافتهها جدول یافتههای توصیفی شامل میانگین و انحراف استاندارد سبکهای ابرازوجود را و دلبستگی در دختران و پسران و برای کل نمونه نشان میدهد. 1. Collins & read 2. Gambrill & Richy

7 رویش روان شناسی سال 4 شماره زمستان 3134 جدول : 3 شاخص های توصیفی )میانگین و انحراف استاندارد( متغیرهای پژوهش 4 1 / * 2 / / ** 3 / ** / ** /1** متغیرها ناایمن اجتنابی 3 ایمن 2 ناایمن دوسوگرا 1 ابراز وجود 4 همانطور که نتایج جدول نشان میدهد در بین سبکهای دلبستگی سبک ایمن ) /( با انحراف استاندارد )0 / ) در پسران بیشترین میانگین را به خود اختصاص داده است. در مورد متغیر ابراز وجود نیز میانگین نمرات / ( با انحراف استاندارد ) /1( ) از میانگین نمرات دختران ( پسران )1( با انحراف استاندارد ( 0/ بیشتر بوده است. نشاندهنده ضرایب همبستگی بین سبکهای دلبستگی و ابراز وجود میباشد جدول شماره جدول 2: ماتریس همبستگی سبک های دلبستگی و ابراز وجود جنسیت متغیرها سبک های دلبستگی ابراز وجود ایمن ناایمن اجتنابی ناایمن دوسوگرا نمره کل انحراف استاندارد / / 0 / نمره کل میانگین / / / / انحراف استاندارد / 0 / 0/ /0 پسر میانگین / / / 1 انحراف استاندارد /1 / 0 / 1/ دختر میانگین / / / / نتایج جدول نشان میدهد که بین سبکهای دلبستگی و ابراز وجود ارتباط معنادار وجود دارد. به این ترتیب که بین سبک دلبستگی ایمن با ابراز وجود رابطه مثبت )/>p( و معنادار و بین سبکهای ناایمن اجتنابی )/>p( و دوسوگرا رابطه منفی ( />p ) و معنادار وجود دارد.. بین سبکهای دلبستگی و ابرازوجود در دانشجویان رابطه معنادار وجود دارد.

8 04 است. نتایج تحلیل رگرسیون برای سبکهای دلبستگی و ابرازوجود به روش گام به گام در جدول نشان داده شده جدول 1: تحلیل رگرسیون بین سبکهای دلبستگی و ابراز وجود به روش گام به گام **p 1 *p 5 متغیر مالک مدل متغیر پیش بین t F R 2 ضریب استاندارد ضرایب غیراستاندارد B / SE / 1 βeta ابراز وجود دلبستگی ناایمن اجتنابی دلبستگی ناایمن اجتنابی دلبستگی ایمن دلبستگی ناایمن اجتنابی دلبستگی ایمن دلبستگی ناایمن دوسوگرا /1 / / 0 / سطح معناداری /** /0** / * /** / ** / * /1 / / /1 / 1 / / / / / 0 0 /01 / / 1 /0 / /01 /0 /0 / / /0 / / / نتایج تحلیل رگرسیون در جدول شماره بیانگر آن است که بین سبک دلبستگی ایمن با ابراز وجود با توجه به ضریب بتا ( /=β,/>p( رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین رابطه سبک دلبستگی ناایمن اجتنابی) /1 )p</,β= و دوسوگرا ( / =β >p( /, با ابرازوجود منفی و معنادار پیشبینی شده است. به عبارت دیگر با توجه به ضریب تأثیر بتا بین سبک دلبستگی ناایمن اجتنابی و دوسوگرا با ابرازوجود رابطه معکوس وجود دارد. همچنین نتایج جدول نشان میدهد که / درصد واریانس ابراز وجود توسط سبکهای دلبستگی تبیین میشود.. بین سبکهای دلبستگی و ابرازوجود در دانشجویان دختر و پسر تفاوت معنادار وجود دارد.

9 ابرازوجود رویش روان شناسی سال 4 شماره زمستان 3134 جدول 4 : تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی بین سبک های دلبستگی و ابراز وجود در دانشجویان دختر و پسر **p 1 *p 5 F / /1 R 2 R / /1 متغیر مالک مدل متغیر پیش بین ناایمن اجتنابی ایمن ناایمن دوسوگرا ناایمن اجتنابی ایمن ناایمن دوسوگرا جنسیت ضریب استاندارد βeta / 1 /0 / / 1 / / /1 ضرایب غیراستاندارد B SE / / /1 / 0 / 1 / / / / / 0 / / 0/1 / سطح معناداری **/ **/ */ **/ **/ **/ */0 t /0 / / / / /00 /1 / / برای آزمون نقش تعدیل گنندگی جنسیت در رابطه سبک های دلبستگی و ابرازوجود از مراحل پیشنهادی بارون وکنی ( 1( به روش رگرسیون سلسله مراتبی همزمان استفاده شد. بر اساس این پیشنهاد چنانچه با ورود متغیر تعدیل کننده به معادله ضریب متغیر پیش بین اولیه به سمت صفر )غیرمعناداری( میل کند تعدیل کنندگی احراز میشود. به عبارت دیگر کاهش معنادار بتا بیانگر نقش تعدیل کننده متغیر مرتبه جدید در ارتباط بین متغیر مرتبه قبل و متغیر مالک است. لذا برای بررسی نقش تعدیل کننده جنسیت بر اساس گام نخست نظریه بارون و کنی ( 1( مقدار بتای ابرازوجود از طریق سبکهای دلبستگی با استفاده از رگرسیون گام به گام بدست آمد که نتایج آن در جدول شماره بیانگر آن است که سبکهای دلبستگی پیش بینی کننده متغیر ابرازوجود میباشد. لذا شرط اول برقرار است. بر اساس شرط دوم که متغیر پیش بین باید بر متغیر تعدیل کننده اثرگذار باشد در گام دوم نقش سبکهای دلبستگی در پیشبینی جنسیت بررسی و ضریب بتا فقط در سبک دلبستگی ناایمن دوسوگرا ( /=β شماره /=p( معنادار شد. درگام سوم تاثیر متغیر تعدیل کننده بر متغیر مالک محاسبه گردید که نتیجه آن در جدول 0 نشانگر معنادار بودن رابطه است.)p=/0 β=/1( عالوه بر وجود شرایط فوق و در گام چهارم اثر هریک از متغیرهای پیش بین بر روی متغیر مالک زمانی که متغیر تعدیل کننده به معادله رگرسیون افزوده می شود باید از زمانی که متغیر تعدیلکننده در معادله نبوده است کمتر شود.که نتایج جدول شماره 0 نشان دهنده کاهش ضریب بتا نبوده است. بنابراین با توجه به برقرار نبودن شرط دوم و چهارم و همچنین مقدار R بدست آمده که حدود /1 است میتوان گفت که نقش تعدیل کننده جنسیت بسیار ناچیز برآورد شده است. با این وجود 1. Baron & kenny

10 00 بررسی نقش تعدیل کنندگی متغیر جنسیت توسط فرمول کوهن متغیر جنسیت در رابطه بین متغیر پیشبین و مالک میباشد )/0=Z و کوهن ( 1( نیز نشان دهنده عدم تاثیر.)p / بحث و نتیجهگیری در این پژوهش به بررسی رابطه سبکهای دلبستگی و ابرازوجود با یکدیگر و تفاوت این دو متغیر در دانشجویان دختر و پسر پرداخته شده است. نتایج حاصل از بررسی رابطه بین سبکهای دلبستگی با ابرازوجود در دانشجویان بیانگر آن است که سبک دلبستگی ایمن با ابرازوجود دارای رابطه مثبت و با سبک ناایمن اجتنابی و دوسوگرا دارای رابطه منفی و معنادار است به عبارت دیگر افراد با سبک ناایمن اجتنابی و دوسوگرا در روابط خود ابرازوجود کمتری نشان میدهند در حالی که افراد با سبک ایمن درروابط بینفردی دارای قدرت ابرازوجود بیشتری هستند.یافتههای این پژوهش با یافتههای تحقیقاتی همچون هوگان و هوگان) ( شاور و برنان ( 11( نوفتلی و شاور) ( اسالن ( ( امانی و همکاران ( ) و غباری بناب و همکاران ) ( ترنر ) ( تاماکی و تاکاهاشی ( ) و هوری و کوبایاشی) ( باک ( ) همخوان است.یافته های این پژوهش با پژوهش سالی ) ) مبنی بر عدم ارتباط بین سبک های دلبستگی با ابرازوجود همسو نبود. در تبیین این پدیده میتوان گفت سبکهای دلبستگی افراد تعیین کننده ویژگیهای عاطفی و شناختی و راهبردهایی است که واکنش هیجانی را در افراد و روابط بینشخصی آنها هدایت میکند.تحول و سازماندهی این بازنماییهای درونی یا الگوهای فعال درونی به تفاوتهای فردی در کیفیت بهداشت روانی و تعامالت اجتماعی درست منجر میشود. تجربهی یک رابطه ایمن و حمایت کننده با مادر در کودکی فرد ایمن را قادر میسازد تا در روابط خود عالوه بر اینکه به دیگران اعتماد و اطمینان دارد خود نیز منبع اعتماد و اطمینان دیگران باشد و در واقع مسئوولیت فردی و اجتماعی باالیی بر عهده بگیرد و در سختیها و مشکالت انعطافپذیر و مقاوم باشد و راهحلهای مناسبی ارائه دهد. باز بودن ایمنها در گرفتن اطالعات جدید و تمایل آنها به اصالح طرحوارههای خود در صورت اطالعات جدید نیز باعث میشود که با تغییرات سازگار شوند و طرحهای واقعبینانهتری را ایجاد کنند)میکولینسر و همکاران 111(. لذا این افراد در روابط خود دیدگاههای مثبتی را اتخاذ میکنند راحتتر به دیگران اطمینان می کنند و در زندگی سازگاری و رضایت بیشتری دارند.در مقابل افراد با سبک دلبستگی ناایمن دارای الگوهای فعال درونی منفی و نسبتا انعطاف ناپذیر هستند که موجب درماندگی فرد در کنشوریهای مختلف رفتاری میشود و در نتیجه فرد راهبردهای غیرکارکردی و غیرواقع بینانهای را برای پردازش افکار و احساسات و ارزیابیهای خود به کار میبرد که میتواند مانع از انعطاف فرد هنگام بروز مشکالت و زمینه ایجاد و استمرار آسیبپذیریهای روانی را فراهم سازد )پیوستهگر و همکاران 1 : (. هدف مهم دیگر در این پژوهش بررسی رابطه سبک های دلبستگی با ابراز وجود در دانشجویان دختر و پسر بود. قبل از پرداختن به بحث و بررسی نتایج در این بخش باید به این نکته توجه شود که درباره این فرضیه در دو جنس دختر و پسر تحقیقات زیادی انجام نشده است. ضمن آنکه تحقیقات انجام شده در این رابطه در دختران و یا 1. Cohen & cohen

11 رویش روان شناسی سال 4 شماره زمستان 3134 در پسران به صورت جداگانه بوده و در جهت بررسی تعدیل کننده بودن نقش جنسیت پژوهشهای زیادی انجام نگرفته است. لذا تحقیقاتی که بتوان برای مقایسه نتایج از آنها استفاده کرد بسیار محدود بود. نتایج نشان داد که متغیر جنسیت در رابطه سبکهای دلبستگی با ابرازوجود تعدیل کننده نبود و در این رابطه تفاوت معناداری در دانشجویان دختر و پسر به دست نیامد. لذا فرضیه دوم تایید نشد. یافتههای پژوهش با یافتههای گون ) ) و سالی ) ) همسو و با پژوهشهای امانی ( ( کایلیک ) ( نوتا ) ( یامان ( ) و کوباک و همکاران ( 11( همخوان نبود. با وجود اینکه تحقیقاتی که در مورد تفاوتهای جنسیتی در ارتباط دلبستگی با ابرازوجود انجام گرفته همسو با نتایج این پژوهش سهم این رابطه را در پسران به دلیل ایفای نقش بیشتر و نگرشهای قالبی جنسیتی در جامعه بیشتر دانسته اما در این پژوهش و در مقایسه دختران و پسران دانشجو تفاوت معناداری مشاهده نشد. عدم تعدیل کنندگی جنسیت در این رابطه را میتوان به برابر بودن موقعیت اجتماعی دانشجویان دختر و پسر مرتبط دانست. آنچه در شرایط دانشجویی در دختران و پسران مساوی است حضور آنها در عرصه های اجتماعی و فعالیت شغلی تحصیلی و... است. بنابراین شرایط کنونی جامعه و ایفای نقش زنان و مردان در کنار یکدیگر خود میتواند عاملی تاثیر گذار در جهت کاهش قالبهای جنسیتی زنان و مردان باشد. یکی از دالیل دیگر استفاده محققان از ابزارها و روشهای مختلف است. لذا انجام این پژوهش در دیگر اقشار جامعه و استفاده از ابزار متفاوت نکتهای با اهمیت است که باید در تحقیقات آینده به آن پرداخته شود. در نهایت با توجه نتایج تحقیقات روانشناسان تحولی که احساس گرمی اعتماد و امنیتی که حاصل دلبستگی ایمن با چهره اولیه دلبستگی است را زمینه کنش روانشناختی سازگارانه روشهای سازماندهی ارتباطات میان فردی میدانند لزوم توجه به این نظریه و پرداختن به آثار آن در دوران بزرگسالی میتواند به پدران ومادران مشاوران و درمانگران در جهت ایجاد رفتارهای سازگارانه و ارتباطات اجتماعی سالم کمک نماید. همچنین ارائه مشاورههای تشخیصی به دانشجویان در بدو ورود به دانشگاهها در خصوص غربالگری و تشخیص سبکهای دلبستگی میتواند به عنوان عاملی مؤثر در جهت مقابله با مسائل و مشکالت تحصیلی و موفقیت در سازگاری و روابط بینفردی به ویژه برای دانشجویانی که در خوابگاهها با همساالن خود زندگی میکنند مورد توجه قرار گیرد. منابع بشارت محمدعلی و محمدعلی شالچی ( (. سبکهای دلبستگی و مقابله با تنیدگی. فصلنامه روانشناسان ایرانی سال شماره (.) بیرامی منصور و همکاران )1 (.مقایسه شادکامی و اشتیاق برای برقراری ارتباط در سبک های دلبستگی دانشجویان. مجله علوم رفتاری دوره شماره )1 (. پیری لیال و شهرآرای مهرناز )0 (. بررسی رابطه میان سبکهای هویت ابرازوجود و سبکهای مقابله. فصلنامه مطالعات روانشناختی ) ) 0( 1.) پیوستهگر مهرانگیز و بشارت محمدعلی و پژوهینیا شیما و سیفی محمدیاسین )1 (. تبیین آسیبپذیریهای روانی بر اساس سبکهای دلبستگی در دانشجویان دانشگاههای مختلط دولتی تهران. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی ( )0 ( 1.)

12 03 رحیمیان اسحق شاره حسین حبیبی عسگرآباد مجتبی و محمدعلی بشارت ( (. بررسی تأثیر شیوههای جرأتورزی.) 1 بر سازگاری اجتماعی. فصلنامه نوآوریهای آموزشی سال ششم شماره )0 عمیدنیا الهام نیسی عبدالکاظم و منصور سودانی )1 (. ابرازوجود و میزان سازگاری فردی اجتماعی در دانشجویان.) دختر. فصلنامه اندیشه و رفتار سال شماره ( 0 غباری بناب باقر مسعود حجازی ( (. رابطه جرأتورزی و عزتنفس با پیشرفت تحصیلی در دانشآموزان عادی و.).) 11 تیزهوش. فصلنامه پژوهش در حیطه کودکان استثنایی سال شماره ( مظاهری محمدعلی )1 (. نقش دلبستگی بزرگساالن در کنشوری ازدواج. مجله روانشناسی شماره 0) Alayi,Z. Babaei Zad Khamen, A. & AhmadiGatab, T. (2011). Parenting style and selfassertiveness: effects of a training program on selfassertiveness of Iranian high school girls. Social and Behavioral Sciences.30, Ainsworth, M. D. S. (18). Attachments beyond infancy. American Psychologist, 44, Alberti,R.and Emmons, M. (186). Your perfect Right: a Guide for assertive living (4 th edition).impact, sanluis Obispo,California. Altin, M.,& Terzi,S. (2010). How does attachment styles relate to intimate relationship to aggravate the depressive symptoms?.social and Behavioral Sciences, Aslan, Sevda. (2013). SeparationIndividuation and Assertiveness in Late Adolescents. Romanian Journal of Applied Psychology. 15, 1, Aslan, S., & Güven, M. (2010). The relation between attachment and personal adjustment mediated by separationindividuation. Education and Science, 35,15, Amani hafshejani, Z. Fatehizade, & Yousefi,Z. )2013).The multiple relations between attachment styles and big five personality traits with assertiveness in a sample of Iranian girl. Journal of Education Research and Behavioral Sciences.2(10), Baron, R.M., & Kenny, D.A. (186). The moderator mediator variable distinction in social psychological research: conceptual,strategically and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology,51, Bartholomew, K., & Horowitz, L. M. (11). Attachment styles among young adults. A test of a fourcategory model.journal of Personality and Social Psychology, 61, Buck, N.M.L., Leenaars, E.P.E.M., Emmelkamp, P.M.G Van Marle, H.J.C.(2012).Explaining the relationship between insecure attachment and partner abuse: The role of personality characteristics. J. Interpersonal Violence. 27, 16, Cohen J, Cohen P.)183). Applied multiple regression/correlation analysis for the behavioral sciences. Elburm. Güven, Mehmet. (2010); An analysis of the vocational education undergraduate students levels of assertiveness and problemsolving skills; Procedia Social and Behavioral Sciences,2, Hazan,c.,&Shaver,p.R. (187). Romantic Love Conceptualized as an attachment process. Journal of personality and social psychology, 52, Hogan, R., & Hogan, J. (2002). The Hogan Personality Inventory.In B. De Raad& M. Perugini (Eds.), Big Five assessment. Ashland, OH: Hogrefe& Huber,

13 03 رویش روان شناسی سال 4 شماره 31 زمستان 3134 Hori, M. and Kobayashi, T. (2010). Association among adult attachment, social skills, and psychological adjustment for university students. Journal of School Mental Health, 13, (In Japanese with English abstracts). Jakubowski,p. (173). Facilitating the Growth of women through Assertive training. Counseling psychologist,4,7586. Kılıc, G. (2010). An analysis of adolescents assertiveness level according to the attachment patterns towards their parents and specific demografic variables: The example of Darıca. Unpublished master s thesis, University of Cukurova, Department of Educational Sciences, Adana. Kronenberg, P.M.;Van Dam,M.;Van Ijzendoorn,M.H,; & Mooijart, A. (17). Dynamics of behavior in Strange Situation: a structural equation approach. British Journal of psychology, 88, Kobak,R.R., & Sceery, A. (13). Attachment in late adolescence: Working models, after regulation and representations of self and others. Child Development,5, Lazarus, A. A. (173). On assertive behavior: A brief note. Behavior Therapy, 4, 676. Longe, A. J., & Jakubowski, P. (176). The Assertive Option: Your Right and Responsibilities.Champaign, Illinois: Research Press. Milulincer, M.; & shaver, P. (2005). Attachment theory and research: Resurrection of the psychodynamic approach to personality. Journal of research in personality,3,3345. Mikulincer, M., Florian, V., & Tolmacz, R.(1).Attachment styles and fear of personal death : A case study of affect regulation. Journal of personality and social psychology,58, Mikulincer,M.,& Florian, v. (2001).Attachment style and affect regulation: implications for coping with stress and mental health. In G. J. O. Fletcher M. S. Clark (Eds.), Blackwell handbook of social psychology: Interpersonal processes Oxford: Blackwell, Noftle,E., & Shaver, P. (2006).Attachment dimensions and the big five personality traits: Associations and comparative ability to predict relationship quality.journal of Research in Personality,40, Nota, L., Soresi, S., & Ferrari, L., Wehmeyer, M. L. (2011). A multivariate analysis of the selfdetermination of adolescents. Journal of Happiness Studies, 12, Pitromonaco,p.R.;& Barrett, L.F. (2000a). The internal working models concepts. Review Of General Psychology ,4. Sally I, Maximo., Hylene S,Tayaban., Grace B, Cacdac.,Myki Jen A, Cacanindin., Robert John S, Pugat., Melvin F, River., Melowin C,Lingbawan.(2011). Parents Communication Styles and Their Influence on the Adolescents Attachment, Intimacy and Achievement Motivation. International Journal of Behavioral Science, 6,1, Shaver, P. R., & Brennan, K. A. (12). Attachment style and the big Wve personality traits: Their connection with romantic relationship outcomes. Personality and Social Psychology Bulletin, 18, Tamaki, K. Takahashi, J. (2013). The Relationship between Adult Attachment Style and Social Skills in Terms of the FourCategory Model of Attachment Style International Journal of Humanities and Social Science, 3, 1,840. Turner, Lisa A.; LanghinrichsenRohling, J. (2011). Attachment, Relationship Beliefs, and PartnerSpecific Assertiveness and Psychological Aggression Among College Students. Springer Publishing Company,2, 4, Wolpe,J. (10). The practice of behavior therapy 4rd Edition. Penuniversity usa.

14 03 Yaman, B. (2005). The effects of marriage relationship of mother and father and family relations on separation individuation and psychological adaptation of adolescents. Unpublished master thesis, University of Ege, Department of Psychology, Izmir. * * The Relationship among Attachment Styles & Assertiveness among University Students Dr. Sedighi, Arfaie, F. Associate of Proffessor of Kashan University Najarian, Z. 1. M.A. in Educational Psychology; Faculty of Psychology; Kashan University; Kashan, Iran(Corresponding Author) Abstract Different researches conducted on attachment theory demonstrate its significance in various aspects of individuals' life. According to this theory, there is a constant impact of the quality of the attachment that signifies individual differences in regulating the interpersonal relationships.considering the importance of this topic,the goal of the present research was to examine the relationship among attachment styles & assertiveness among university students. In doing so, a descriptivecorrelation research method was adopted. The statistical population involved students of Kashan University studying in academic year of From among them, a number of 400 students were selected using stratified sampling method. To collect data, 2 questionnaires including Hazen & Shaver's Adult Attachment Interview (AAI) & Gambrill & Richey's Assertiveness Interview (AI) were utilized. To do data analysis,both descriptive (mean & Standard deviation) & inferential (Pearson's Correlation Coefficient Test & stepwise and hierachial Regression) statistical methods were adopted in this study. The results indicated that there was a positive meaningful relationship among secure attachment style & assertiveness. Also, there existed a negative meaningful relationship among avoidant and ambivalent insecure attachment style & assertiveness. Results of regression analysis from male & female students showed that, in terms of the act of expressing assertiveness performed by attachment styles, there was not a meaningful difference between boys & girls. Being congruent with those of other studies, our results represented the point that attachment styles meaningfully predicted assertiveness variance. Keywords: insecure attachment style; secure attachment style; assertiveness ;students 1