چكيده میرباقری محبوبه 2 زمینه: این پژوهش با هدف اثربخشی بازی درمانی گروهی به شیوهی شناختی- روانشناسی دانشگاه آزاد اسالمی واحد قم آزاد اسالمی واحد قم

Transcript

1 مجله علمي سازمان نظام پزشكي جمهوري اسالمي ايران دوره 35 شماره 1 بهار : مقاله تحقيقي کد مقاله: 05 میرزاحسینی حسن 1 میرباقری محبوبه 2 کمالیان تهمینه 3 قاسمزاده عزیزرضا 4* 1- استاد یار و مدیر گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسالمی واحد قم 2- دانشجو دکتری مشاوره دانشگاه آزاد اسالمی واحد قم 3- دانشجو دکتری مشاوره دانشگاه آزاد اسالمی واحد قم 4- مربی دانشگاه علمی کاربردی سازمان بهزیستی تهران نشانی نویسنده مسؤول: تهران میدان تجریش مقصود بیگ جنب مدرسه همت مرکز آموزش سازمان بهزیستی تهران صندوق پستی: تلفن: نشانی الکترونیکی: اثر بخشی بازی درمانی گروهی به شیوهی شناختی- رفتاری بر سبکهای مقابله کودکان چكيده زمینه: این پژوهش با هدف اثربخشی بازی درمانی گروهی به شیوهی شناختی- رفتاری بر سبکهای مقابله کودکان پسر دورهی ابتدایی انجام شد. روش کار: طرح پژوهش به روش نیمه ی و گروه با طرح - بود. برای نمونهگیری در مرحلهی اول از بین مناطق آموزشی شهر تهران منطقهی 6 آموزش و پرورش به شیوهی تصادفی انتخاب شد. سپس با استفاده از روش خوشهای 4 مدرسه در این منطقه انتخاب شدند و از میان دانشآموزان پایهی چهارم پنجم و ششم این مدارس که از پرسشنامه رفتارهای کنار آمدن کودکان )CCBQ( نمرهی آنان یک انحراف معیار باالتر از میانگین به دست آورده بودند تعداد 28 نفر بروش تصادفی در دو گروه و گمارده شدند. برای کودکان گروه 8 جلسهی 45 دقیقهای بازی درمانی گروهی به شیوهی شناختی- رفتاری به صورت 2 جلسه در هفته برگزار شد. در انتهای پژوهش مجددا کودکان در هر دو گروه توسط پرسشنامه رفتارهای کنار آمدن کودکان ارزیابی شدند. یافتهها: دادههای پژوهش به کمک روش آماری تحلیل کوواریانس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که بازیدرمانی شناختی- رفتاری اثری معنیدار بر سبک مقابلهی سازگاری در جهت بهبود دارد )0/01 > P(. نتیجهگیری: همچنین نتایج بدست آمده نشان داد که بازیدرمانی شناختی- رفتاری اثر معنیداری بر سبک مقابلهی انحراف از مشکل و نیز سبک مقابلهی ویرانگر دارد )0/05 > P(. بنابراین بازی درمانی گروهی به شیوهی شناختی- رفتاری بر سبکهای مقابله کودکان تأثیرگذار است و میتواند موجب بهبود سبکهای مقابله کودکان شود. واژگان كليدي: بازی درمانی شناختی- رفتاری سبکهای مقابله کودکان. A.ghasemzadeh@irimc.org تاريخ دريافت مقاله: 95/2/2 تاريخ اصالح نهايي: 96/4/23 تاريخ پذيرش مقاله: 96/3/1

2 54 میرزاحسینی حسن میرباقری محبوبه کمالیان تهمینه و... مقدمه استرس و راهبردهای مواجهه با آن در گروههای مختلف موضوع بررسی فراوان پژوهشی در دهههای اخیر بوده است )جانیرو و همکاران 2014(. استرس یا فشار روانی وضعیتی است که در آن تعادل روانی- فیزیولوژیکی افراد در ابعاد مختلف بهم میخورد. سلیه 1 استرس را مجموعهای از پاسخها در برابر تقاضاها برای سازگاری میداند که هر جانداری به صورتی غیراختصاصی ارائه میدهد )سلیه 1976(. علل زیادی موجب استرس و نوع ادراک آن میشوند با این حال بررسیهای گسترده نشان دهندهی راهبردهای ویژهای در افراد به منظور مواجهه با استرس بوده است )کارور 2 و همکاران 1989(. این راهبردها یا سبکهای مقابلهای به تاشهایی اشاره دارند که افراد در موقعیتهای استرسزا مورد استفاده قرار میدهند تا به پیشگیری مدیریت و کاهش تنیدگی بپردازند. الزاروس 3 و همکارانش )1984( دو سبک مقابلهای مسأله مدار و هیجان مدار را در افراد شناسایی کردهاند که در آن مقابلهی مسأله مدار شامل برنامهریزی بردباری و حل مسأله فعال بودن و جستجو برای کسب حمایت میشود در حالی که در مقابلهی هیجان مدار از رفتارهای اجتنابی درگیر شدن در هیجانات و اشتغال ذهنی منفی پرداختن به احساسات ناراحتکننده و رفتارهای تکانشی و مخرب استفاده میشود. البته مطالعات انجام گرفته از سوی سایر پژوهشگران تفاوتهایی با نظریات الزاروس و همکارانش داشته است. اندلر و پارکر و برخی پژوهشگران به سه راهبرد مقابلهی اصلی شامل مسأله مدار اجتنابی و هیجان مدار را مطرح ساختهاند که به لحاظ مفهومسازی و اندازهگیری سبکهای مقابلهای تاحدی متفاوت با نظریههای مبتنی بر دو راهبرد است )اندلر 4 و پارکر شوارتز 6 و شوارتز 1996 اسکینر 2003(. 7 بنا به نظر اندلر و پارکر در سبک مقابلهی مسأله مدار افراد به محاسبه برای مقابله یا کاهش هامل سبک مقابلهی هیجانمدار افراد بر خود متمرکز Selye -1 Carver -2 Lazarus -3 Endler -4 Parker -5 Schwarzer -6 Skinner -7 میشوند و تاش میکنند با مدیریت و یا کاهش احساسات خود به مواجهه با تنیدگی به وجود آمده بپردازند. در این رابطه رفتارهایی مانند ناراحت و خشمگین شدن گریه کردن خیالپردازی یا اشتغال ذهنی و سرزنش کردن دیگران مورد نظر هستند. در سبک مقابله اجتنابی افراد تاش میکنند که به کمک اجتناب با موقعیت استرسزا مواجه شوند. مشغول شدن به یک فعالیت یا بودن در جمع یا روی آوردن به دیگر افراد در این سبک قرار دارند )هاالمان- دریس 8 و پاور 1999(. 9 از سوی دیگر مطالعاتی که به راهبردهای کودکان و نوجوانان در مقابله با استرس پرداختهاند بر افزایش مهارتهای کنار آمدن با افزایش سن اشاره دارند که ممکن است باعث نوسان در رفتارهای انتخابی آنان بشود. با این حال برخی راهبردهای مقابله با استرس در کودکان و نوجوانان مطرح شده است. هرناندز )2008( سه سبک مقابلهی انحراف از مشکل و برگرداندن توجه از مسألهی موجود )شامل خیالپردازی و تفکر مثبت حمایتها و رویههای موجود در خانواده برگرداندن توجه و فعالیتهای معنوی مثل دعا ورزش یا بازی به منظور فراموشی( سبک مقابلهی در جهت بهود مشکل به کمک تاش برای حل مسأله و یا بیان کردن احساسات و سبک مقابلهی مخرب یا ویرانگر که پاسخهای ناسازگارانه در مواجهه با عامل استرسزا است. این موارد شامل رفتارها خودتخریبی و یا تخریب اشیا میشود. رویکرد دیدگاه شناختی به استرس افکار باورها و نیز نگرشهای مختل و ناکارآمد را زمینهساز بروز مشکات و عدم سازگاری روانشناختی در افراد میداند. در این رویکرد سبکهای مقابله متغیری رفتاری- شناختی هستند که در ارتباط با سایر متغیرهای شناختی مانند نگرشها یا منبع منجر به سازگاری کارآمد و یا مشکات سامت عمومی و روانی میشود )پیکو 2001(. 10 برای مثال باورهای کودکان در مورد منبع منجر به بهرهگیری از سبکهای مقابلهای و در نتیجه عائم روانشناختی متفاوتی میشود )کیم 11 سندلر 12 و تین 1997(. 13 دینگ و همکاران )2014( نیز رابطهی میان عملکرد اجتماعی و هیجانی Halamandaris -8 Power -9 Piko -10 Kim -11 Sandler -12 Tein -13 مجله علمی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسالمی ایران / دوره 35 شماره 1 بهار 1396

3 55... رفتاری شناختی- شیوهی به گروهی درمانی بازی بخشی اثر دادند. نشان را آنان مقابلهی سبک با کودکان خود برهیجانات ناکارآمد طور به استرس با مقابله در که کودکانی بنابراین داشتند. پایینتری سازگاری و عملکرد میشدند متمرکز آنان مقابلهی سبک بر میتواند شناختی و رفتاری آموزشهای افرادی و آنها روان بهداشت و سامت حفظ به و بگذارد تأثیر همکاران و 14 اسمیت کند. کمک هستند ارتباط در کودکان با که کودکان سوی از دریافتی آموزشهای میان نشاندادند )2006( معرض در که کودکانی دارد. وجود رابطه آنان مقابلهی سبک و برای جستتجوگری مؤثر مقابله سبکهای اجتماعیتر رفتارهای کمتری سازگاری مشکات بودند فعالتر رفتاری سبک و حمایت مقابلهی بیرونی و درونی مشکات با میشدند موفق و داشتند در هیجانها تشخیص و شناخت همچنین باشند. داشته بهتری میشوند استرس موجب که شرایطی از آگاهی و دیگران و خود کمک کودکان به استرس و هیجان مدیریت مهار در میتواند آموزشهای دیگر سوی از 2010(. دادستان 2006 )یوسفی کند فعال مقابلهای رفتارهای شناسایی در میتوانند رفتاری و شناختی به مقابله سبکهای به درست نگرش آوردن دست به و کارآمد و مقابله سبکهای از بیشتر استفاده موجب و کند کمک کودکان 16 اولندیک و 15 )جونز بشود آنان روانشناختی سازگاری و کارآمد آموزش نیز )1394( همکاران و زاهدیان پژوهش در 2005(. انحراف مقابلهی سبکهای از کودکان شد موجب هیجانی تنظیم کنند. استفاده بیشتر بهبود جهت در سازگاری و بازی کودکان سازگاری بر آموزش بودن اثربخش به توجه با آموزشهاست. این ارائهی برای مناسب بستری درمانی برای درمانی بازی تکنیک از استفاده بر بسیاری پژوهشهای تاکید کودکان سازگاری و هیجانی ارتباطی مشکات کاهش 21 ریان و 20 جوزفی رهین و 18 ری 17 کردهاند)براتون شده درونیسازی مشکات کاهش در درمانی بازی 2004(. افزایش و والدین و همساالن با آنان روابط بهبود کودکان Smith -14 Jones -15 Ollendick -16 Bratton -17 Ray -18 Rhine -19 Josefi -20 Ryan -21 به توجه با 2007(. 22 )ویارئال است مؤثر آنان سازگاری شدن درگیر راحتی و جذابیت مانند درمانی بازی ویژگیهای این از کودکان برای بودن مناسب و کودکان تخیلی و حسی کودکان به رفتاری و شناختی آموزشهای ارائهی برای تکنیک شد. استفاده کودکان مقابلهی سبکهای بر آن تأثیر بررسی و که است پرسش این برای پاسخ درصدد حاضر پژوهش بنابراین استفاده بر رفتاری شناختی- شیوهی به گروهی درمانی بازی آیا است تأثیرگذار مقابله سبکهای از کودکان کار روش با تحقیق این شرکتکنندگان: و پژوهش طرح پیش طرح با گروه و ی نیمه روش از استفاده شامل پژوهش آماری جامعه شد. انجام آزمون در تهران شهر ابتدایی دورهی پسر دانشآموزان تمامی تحصیلی سال در که بودند ششم و پنجم چهارم پایهی مرحلهی در نمونهگیری برای بودند. تحصیل به مشغول تصادفی شیوهی به تهران شهر پرورش و آموزش 6 منطقهی اول منطقه این ابتدایی مدارس میان از بعدی مرحلهی در شد. انتخاب میان از سپس شدند. انتخاب مدرسه 4 خوشهای روش از استفاده با نمرهی که مدارس این ششم و پنجم چهارم پایهی دانشآموزان معیار انحراف یک کودکان آمدن کنار رفتارهای پرسشنامه از آنان تعداد ی نیمه پژوهش روش به توجه با بود میانگین از باالتر و نفر( )14 گروه دو در تصادفی روش به نفر 28 شدند. گمارده نفر( )14 ابزار :)CCBQ( کودکان آمدن کنار رفتارهای پرسشنامه ارزیابی برای و هرناندز توسط 2008 سال در پرسشنامه این سنی محدودهی در مشکات با کودکان آمدن کنار سبکهای گویه 57 پرسشنامه است. شده ساخته و طراحی سال 16 تا 10 و پاسخدهی گزینهای 4 طیف یک در لیکرتی صورت به و دارد از: عبارتند که است مقیاس زیر سه دارای میشود. نمرهگذاری که ترکیبی عامل یک و ویرانگر آمدن کنار مشکل از انحراف از انحراف یا اول عامل است. مشکل بهبود جهت در آمدن کنار و خانواده حمایت عادتها حواسپرتی برگیرندهی در مشکل Villarreal -22

4 56 میرزاحسینی حسن میرباقری محبوبه کمالیان تهمینه و... تفکر مثبت است. عامل دوم کنار آمدن در جهت بهبود مشکل رفتارهای تمرکز بر موضوع و سعی در یافتن راه حل یا کوشش برای نشان دادن هیجانات فرد نسبت به آن را ارزیابی میکند و عامل سوم یا ویرانگر شامل خود تخریبی و رفتارهای خود آسیبرسان میشود. در بررسی که هرناندز )2008( جهت بررسی نمونهی اصلی پرسشنامه انجام داد آلفای کرنباخ برای عامل اول 0/93 عامل دوم 0/88 و عامل سوم 0/87 به دست آمد. برای به دست آوردن اعتبار سازه همبستگی سه عامل پرسشنامه با عوامل پنجگانهی مقیاس ارزیابی رفتاری کودکان )2-BASC( )رینولدز و کامفاوس 2004( بررسی شد که در تمامی عوامل معنیدار بود و در دامنهی 0/29 تا 0/63 قرار داشت. نتایج تحلیل عوامل پرسشنامه نیز رضایت بخش بود. بررسی اعتبار همگرای پرسشنامه در ایران نشان داد که ارتباط بین نمرهکل عاملها با هر عامل مطلوب است. ضریب آلفای کرنباخ به دست آمده 0/74 و پایایی به روش آزمون- بازآزمون 0/91 بود )زاهدیان کافی ماسوله خسرو جاوید و فاحی 1394(. جلسه اول دوم سوم چهارم پنجم ششم هفتم هشتم موضوع آشنايي و ترغيب همكاري افزايش مهارتهاي ارتباط بين فردي و گروهی مهارت خود آگاهي )بخش اول( مهارت خود آگاهي )بخش دوم( مدیریت هيجانهاي منفي )بخش اول( مدیریت هيجانهاي منفي )بخش دوم( مهارت مقابله کارآمد مهارت حل مساله روش اجرا: برنامه آموزشی بازی درمانی شناختی- رفتاری با استفاده از برخی اطاعات طراحی شد و برای 8 جلسهی 45 دقیقهای تنظیم گردید. ابتدا یک جلسه توجیهی برای همکاری و هماهنگی اولیاء دانشآموزان برگزار شد. سپس پیشآزمون اجرا شد و متعاقب آن جلسات آموزشی به صورت 2 جلسه در هفته برگزار شدند. در پایان جلسات نیز اجرا شد. شرح جلسات و محتوای آنها در جدول 2 آمده است. جدول 1. شرح برنامهی درمان و محتوای جلسات یافتهها برای بررسی نرمال بودن توزیع نمرهها در دو گروه و از آزمون کالموگروف- اسمیرنف استفاده شد. نتایج نشان داد که آماره Z در هر دو گروه معنیدار نیست که نشان دهندهی نرمال بودن توزیع نمرههای هر دوگروه است. همچنین نتایج بررسی میانگین و انحراف استاندارد سبکهای سه گانه مقابله کودکان در جدول 2 آمده است. همانطور که مشاهده محتوا و تکنیک آشنايي و برقراری ارتباط مفهوم سازی از قانونها و فعاليتها تسهیل ابراز ناراحتیها توسط كودكان پرداختن به ابعاد نشانه هاي رفتاري و جسماني و شناختي كودكان پیدا کردن فواید ارتباط با ديگران و انجام كار گروهي آموزش و تمرین مهارتهاي ارتباط کامي و غير کامي مثل گوش دادن و نحوهي گفتگوي صحيح تمرین نحوه ي درخواست محترمانه از ديگران شناخت ويژگي هاي جسماني و عقاني هر فرد بررسي تفاوتهاي ظاهري كودكان از نظر ويژگي هاي ظاهري از قبیل رنگ مو چشم رنگ پوست و... )در جهت تقويت باور بي نظير بودن افراد و افزايش اعتماد به نفس( بررسي نقاط قوت هر كودك و تقويت احساس ارزشمندي او پرهيز از خود گويي هاي منفي در برخورد با مشکات و آموزش خود گويي هاي مثبت و اثر آن در احساس كودك ABC آموزش روش بازسازي شناختي آموزش هیجانهای مثبت و منفی و حالتهاي چهره اي و غير کامي آنها بازی کلمات احساسی تکلیف خانگی نظارت بر هیجانها. قوطی نگرانی بررسي نشانه ها و علل در تشخيص باورهاي اشتباه و موثر در انتخاب سبک های ناکارآمد مقابله ای بازی حبابسازی استفاده از ABC در تشخيص علل ناتوانی در بروز رفتار مقابله ی کارآمد تمرین خود گويي هاي مثبت ABC در هنگام روبرو شدن با مشکل اتخاذ راهبردهای صحیح کنار آمدن با مشکات شامل آشنايي كودكان با مسائل روزانه در طول زندگي داستان مشورت با افراد قابل اعتماد مجله علمی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسالمی ایران / دوره 35 شماره 1 بهار 1396

5 57 اثر بخشی بازی درمانی گروهی به شیوهی شناختی- رفتاری... میشود در مرحلهی پسآزمون در گروه میانگین نمرهی سبک سازگاری در جهت بهبود افزایش داشته است و میانگین نمرههای سبک مقابلهی ویرانگر و همچنین انحراف از مشکل کاهش داشته است. متغیر مرحله جدول 2- آمارههای توصیفی نمرات گروههای و در پیشآزمون و پسآزمون بر اساس سبکهای مقابله عامل اول )انحراف از مشکل( عامل دوم )سازگاری در جهت بهبود( عامل سوم )مقابلهی ویرانگر( برای استفاده از تحلیل کوواریانس ابتدا مفروضهی یکسانی شیب رگرسیون مورد آزمون قرار گرفت. باتوجه به معنیدار نبودن تعامل میان شرایط و متغیر همپراش شیب خط رگرسیون سبکهای مقابله در دو گروه و گروه میانگین 64/54 انحراف معیار 5/15 5/89 6/42 6/39 4/94 5/24 5/78 5/38 2/68 2/89 3/12 2/26 61/29 60/62 62/59 32/74 33/59 37/68 32/89 7/51 7/63 6/87 7/24 یکسان است 0/177( = P و = 2/68.)F بنابراین مفروضهی یکسانی شیب رگرسیون برقرار است. سپس برای تحلیل دادهها از آزمون تحلیل کواریانس چندمتغیری جهت بررسی تفاوت بین دو گروه استفاده کردیم. نتایج مندرج در جدول 3 نشان میدهد که تفاوت میانگینها بین دو گروه در تمامی آزمونها معنیدار است. به عبارت دیگر نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد که بازیدرمانی شناختی- رفتاری یک تاثیر چند متغیری معنیدار بر سه سبک مقابلهی انحراف از مشکل سازگاری در جهت بهبود و ویرانگر دارد) 4/75 = F Pillai s > 0/001 P و = 0/83 η2.)partial جهت بررسی تاثیر مداخله بر هر یک از سه متغیر وابسته تحلیل کوواریانس یک متغیره انجام شد. جدول 3- خالصه تحلیل کوواریانس چندمتغیری بر سبکهای مقابله در دو گروه و Partial η 2 p-value Df F مقدار آزمون 0/38 0/001< 3 4/75 0/45 اثر پیایی 0/37 0/001< 3 5/18 0/81 اثر هوتلینگ 0/41 0/001< 3 6/67 0/79 بزرگترین ریشه روی 0/29 0/001< 3 4/54 0/56 المبدای ویلکز با توجه به جدول 4 تحلیل کوواریانس تکمتغیری نشان داد که 10/42( = F P = 0/032 Pillai s و = 0/327 η2 )Partial بازیدرمانی شناختی- رفتاری پس از تعدیل نمرات همچنان اثری معنیدار بر سبک مقابلهی انحراف از مشکل دارد و بازی درمانی منجر به کاهش معنیدار در سبک مقابلهی انحراف از مشکل در کودکان شده است. همچنین نتایج نشان داد که

6 ... و تهمینه کمالیان محبوبه میرباقری حسن میرزاحسینی 58 سبک بر معنیدار اثری آزمون پیش شرایط تعدیل با بازیدرمانی Pillai s F = )16/29 دارد بهبود جهت در سازگاری مقابلهی به منجر درمانی بازی و )Partial η2 = 0/625 و P > 0/01 کودکان در مشکل از انحراف مقابلهی سبک در معنیدار کاهش توانایی دهندهی نشان آمده بدست اتای مجذور میزان است. شده مورد در همچنین است. وابسته متغیر تغییرات از درصد 63 تبیین شد مشاهده گروه دو بین معنیدار تفاوت نیز ویرانگر مقابلهی سبک.)Partial η2 = 0/193 و P = 0/048 Pillai s F = 3/64( و گروه دو در مقابله سبکهای بر تکمتغیری کوواریانس تحلیل نتایج خالصه 4- جدول Partial η 2 p-value F مجذورات میانگین مجذورات مجموع متغیر 0/327 0/032 10/42 31/47 423/21 مشکل از انحراف 0/625 0/01 16/29 19/81 314/54 بهبود جهت در سازگاری 0/193 0/048 3/64 3/21 7/57 ویرانگر با هیجانها تنظیم در مداخله گرفت انجام همکاران و زاهدیان نتیجهگیری و بحث استفاده بود. همراه مشکل از انحراف مقابلهی سبک در افزایش یا سالم صورت به میتواند مشکل از انحراف مقابلهی سبک از گروه دو از عواملی دربرگیرندهی سب این شود. انجام ناسالم عوامل این از زیاد بهرهگیری است. مدار هیجان و اجتنابی مقابلهی گفت میتوان شود. منجر روانشناختی و عملی اجتناب به میتواند منجر مدار مسأله مقابلهی بر رفتاری شناختی- مداخلهی تمرکز در است. شده مشکل از انحراف مقابلهی از استفاده کاهش به مقابلهی سبک کاهش در رفتاری شناختی- بازیدرمانی تأثیر مورد و محدود تأثیر این میدهد نشان آماری دادههای بررسی ویرانگر هیجانی و تکانشی به توجه با است. بوده مقابله سبکهای از کمتر تبیین قابل موضوع این ویرانگر مقابلهی سبک رفتارهای بودن و )2008( هرناندز مطالعات با همسو یافته این حال این با است است. اسپیریتو عملی نتایج و نظری مبانی باید آمده دست به نتایج تبیین در خودآگاهی بر که داد قرار توجه مورد را و رفتاری شناختی- درمان طور به و دارد تأکید مسأله حل و هیجانی و ارتباطی مهارتهای بازیدرمانی دارد. تمرکز مقابلهای رفتارهای زمینههای بر مستقیم تجربههای و مشکات نمادین بررسی و اهداف این کردن عینی با بکارگیری و موجود امکانات و انتخابها بررسی در کودکان موضوعات این با چالش برای مناسب راهی جایگزین روشهای طول در کودکان است. کودکان مقابلهای رفتارهای در تغییر و شناختی- بازیدرمانی اثربخشی بررسی پژوهش این انجام از هدف تاثیر پژوهش یافتههای بود. کودکان مقابلهی سبکهای بر رفتاری سازگاری مشکل از انحراف مقابلهی سبکهای بر بازیدرمانی نتایج برخی با یافتهها این داد. نشان را ویرانگر و بهبود جهت در 24 جانسما )1386( احمدی و زارع )2006( 23 داگرتی پژوهشهای و )2009( 26 فریدنبرگ اکوت )1386( سپهریان )2009( 25 کامب و برای روشی عنوان به بازیدرمانی دارد. همخوانی )2001( 27 تادو مطرح کودکان روانشناختی و اجتماعی سازگار مهارتهای بهبود کودکان به بازیدرمانی )2006( داگرتی پژوهش در است. شده استفاده کنند. مقابله خود مشکات با بتوانند بهتر که کرد کمک خود شناختی خطاهای شناسایی برای درمانی بازی تکنیکهای از از استفاده و سازی تصویر الگوسازی منفی هیجانهای مدیرت بهبود مختلف محیطهای با سازگاری در مقابلهای راهکارهای همراه کودکان سایر با بهتر ارتباط و اجتماعی و بینفردی عملکرد شناختی- رویکرد از استفاده همچنین 2009(. )باگرلی است بوده پرخاشگرانه مقابلهی کاهش در درمانی بازی شیوهی با رفتاری است بوده مؤثر کودکان نافرمانی و بیفعالی در کاهش با رفتاری شناختی- بازیدرمانی حاضر پژوهش در سبک در افزایش و ویرانگر و مشکل از انحراف مقابلهی سبکهای توسط که پژوهشی در بود. همراه بهبود جهت در سازگاری مقابلهی فرا استرسزا شرایط با مقابله برای را راهبردها از برخی رشد Dougherty -23 افراد رفتارهای مشاهدهی و تعامل افزایش با و مدرسه در گرفتهاند. Jansma -24 بر کودکان میکند. پیدا ادامه فرایند این همساالن خصوص به و Combs -25 مقابلهی سبک تدریج به مکرر تجربههای و یادگیریها این اساس Baggerly -26 یا فعال است ممکن که میکنند پیدا شدهای تثبیت و مشخص Tellado بهار 1 شماره 35 دوره / ایران اسالمی جمهوری پزشکی نظام سازمان علمی مجله

7 59... رفتاری شناختی- شیوهی به گروهی درمانی بازی بخشی اثر رشد در تغییرات این فراوان اهمیت و کودکان مقابلهای رفتارهای میشود پیشنهاد دارد اجرا برای که خوبی قابلیت نیز و کودکان بشود. بیشتری استفاده گروهی درمانی بازی از مشاوره مراکز در و دبستانی آموزشی مراکز در آموزشها این از استفاده همچنین و والدین حضور اینکه ضمن دارد ارزشمندی فواید پیشدبستانی انتقال در میتواند هستند آموزشی امور دستاندرکار که افرادی تأثیرگذار آموزشها این اصول بکارگیری نیز و همکاری و مفاهیم باشد. سپاسگزاری خصوص به مدارس اداری و آموزشی کادر همکاری با پژوهش این مراتب شد. مقدور دانشآموزان نیز و والدین دانش راه مدرسه کنیم. می ابراز آنان از را خود سپاسگزاری مراجع 1- Akbari, B. Rahmati, F. (2015). The effectiveness of play therapy based on cognitive behavior aggression preschool children with attention deficit / hyperactivity. Journal of the psychological development of children, 1(3): (Persian). 2- Zahedian, S. Kafi Masooleh, S. Khosro Javid, M. Fallahi, M. (2015). Effectiveness, emotion regulation styles elementary female students. Journal of the psychological development of children, 2(1): (Persian). 3- Baggerly, J. The Effects of Child-Centered Group Play Therapy on Self-Concept, Depression, and Anxiety of Children who are Homeless. Ph.D. Dissertation. University of South Florida Bratton, S.C, Ray, D, Rhine, T, Jones, L.. The efficacy of play therapy with children: A meta-analytic review of treatment outcomes. Professional Psychology : Research and Practice, 2005, 36, Brittany, C. H.. The children s coping behavior questionnaire: development and validation. Faculty of the Louisiana State University and Agricultural and Mechanical College. The Department of Psychology. ثانویهی و اولیه ارزیابی همچنین باشد. ناکارآمد یا کارآمد و منفعل این تأثیر تحت مقابله منابع و امکانات و استرسزا موقعیت از آنان زا آگاهی با رفتاری و شناختی آموزشهای میگیرد. قرار شناختها بر تأثیرگذاری برای راهکارهایی ارائهی و دیگران و خود هیجانات از میدهد. مناسبتر راهبرد انتخاب برای فرصتی کودکان به آنها انتقال و شدن بیان به بازیدرمانی شیوهی از استفاده دیگر سوی رشد محدودیت دلیل به کودکان که میکند کمک انتزاعی مفاهیم مشکاتی نتیجه در هستند. ناتوان آنها پردازش و ابراز در شناختی قابل که میآیند سطوحی به شدهاند درونی رشد طول در که کردن رصد قابل رشدی آسیبهای از بسیاری و است مشاهده امکان درمانگر که است این فرایندی چنین نتیجهی طبعا میشوند. میکند. پیدا را کودکان واکنشدهی سبکهای و مشکات ترمیم در رفتاری شناختی- بازیدرمانی تأثیرگذار نقش به باتوجه بنابراین Master of Arts thesis. University New Orleans, Carver, C.S., Scheier, M.F., Weintraub, J.K.. Assessing coping strategies: A theoretically based approach. J Pers Soc Psychol, 1989, 56(2) Dadsetan, P, (2010). Developmental Psychopathology from infancy through adulthood. First edition. Tehran: Arasbaran(Persian). 8- Ecott frydenberg, E, Promoting positive coping skills for rural youth Benefits for at-risk young people. Interscience: Wiley Endler, N. S, Parker, J. D. A, Coping Inventory for Stressful Situations (CISS): Manual. Toronto: Multi- Health Systems Glidin, L.M, Billings, F.J, jobe, M, Personality, coping style and well-being of parents rearing children with developmental disabilities. Journal of intellectual disability research, Dec 2006,50 (Pt 12): Halamandaris, K. F, Power, K.G. Individual differences, Social support and coping with the examination stress: A study of the psychosocial and academic adjustment of first year home students Isabel, N.J., Selye, H.. Further thoughts on stress

8 60 میرزاحسینی حسن میرباقری محبوبه کمالیان تهمینه و... without distress. Medical Times, 1976,104(11) Jansma, P, Combs, C. S. The effects of fitness training andreinforcement on maladaptive behaviors of institutionalized adults, classified as mentally retarded, emotionally disturbed. Journal DevelopmentaNeuropsychology, 2009, 9, Josefi, O., & Ryan, Y, Non-directive play therapy for young children with autism: A cases study. Clinical Child Psychology and Psychiatry,. 2004, 9, Jones RT, Ollendick TH.. Risk factors for psychological adjustment following residential fire: The role of avoidant coping. J Trauma Dissociation (2) Kim, L.S, Sandler, I.N, Tein, J.Y, Locus of control as a stress moderator and mediator in children of divorce. J Abnorm Child Psychol, 1997, 25(2) La Greca, A.M, Silverman, W.K, Vernberg, E.M, Prinstein, M.J. Symptoms of posttraumatic stress in children after hurricane Andrew: A prospective study. Journal of Consulting and Clinical Psychology 1996, 64, Lazarus, R.S., Folkman, S, Stress, appraisal, and coping. New York: Springer Publishing Company Luísa, P, Mota, A, Maria, R. Effects of two types of career interventions on students with different career coping styles. Journal of Vocational Behavior 2014, 85. (1) Piko, O. 2001). Gender differences and similarities in adolsents way of coping. Journal of psychological Record, 51, Sepehrian, F Study effect of EQ skills education on style of coping with stress in adolescents oforomie city.thesis for Master, Oromie University, Schwarzer, R, Schwarzer, C, A critical survey of coping instruments. In Zeidner, M., & Endler, N.S. (Eds.), Handbook of coping ( ). New York: John Wiley Skinner, E. A., Edge, K., Altman, J., & Sherwood, H Searching for the structure of coping: A review and critique of category systems for classifying ways of coping. Psychological Bulletin, 129, Spirito, A Commentary: Pitfalls in the use of brief screening measures of coping. J Pediatr Psychol,vol. 21,no,4. PP Smith, S.L, Nancy, E, Tracy, S, Laurie, C, et al, Children s coping strategies and coping efficacy: Relations to parent socialization, child adjustment, and familial alcoholism. Development and Psychopathology 2006, Tellado, G. S.. An Evaluation Case: The Implementation and Evaluation of a Problem-Solving- Training Program for Adolescents. Eval program plan 2001,7(2) Dougherty, J.L, Impact of child- Centered play therapy on children of different developmental stages Ph.D. Thesis. University of North Texas Villarreal, C.E, Child parent relationship therapy (CPRT) with Hispanic parents. Doctoral dissertation. Regent University Yosefi, F.,study relationship of cognitive strategies emotion regulation with depression and anxiety in econdary students in Tehran. Journal of Exceptional children2006, 6(3) (Persian). 30- Xuechen, D., Junsheng, L., Robert, J., Coplan, X. Ch., Dan, Li., Biao, S. Self-reported shyness in Chinese children: Validation of the Children s Shyness Questionnaire and exploration of its links with adjustment and the role of coping. Personality and Individual Differences, 68, October 2014, Zahediyan, S., Kafi Masule, M., Khosrov Javid, M., Fallahi, M. (2016).The effects of emotion regulation in reducing stress and coping styles of elementary school girls. Master s thesis. Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan(Persian). مجله علمی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسالمی ایران / دوره 35 شماره 1 بهار 1396