Γενική αίματος ΕΜΕ Π.ΠαρασκευοπούλουΠαρασκευοπούλου

Transcript

1 Γενική αίματος ΕΜΕ Π.ΠαρασκευοπούλουΠαρασκευοπούλου

2 Γενική Αίματος Συχνότερη εξέταση Πληροφορίες για τα έμμορφα στοιχεία του αίματος WBC (Λευκά( Λευκά) RBC ( Ερυθρά) PLT ( Αιμοπετάλια) Συνδυασμός μέτρησης & παρατήρησης ( μικροσκόπησης )

3 Ενδείξεις Εξέταση ρουτίνας Προεγχειρητικός έλεγχος ( ικανοποιητική μεταφορά οξυγόνου, αιμόσταση) Λοιμώξεις Διερεύνηση αναιμίας- Παρακολούθηση αγωγής Διερεύνηση αιμορραγικής διάθεσης Διερεύνηση κακοήθων νοσημάτων αίματος ( λευχαιμίες,μδσ ΜΔΣ,ΜΥΝ,Πλασματοκυτταρικές δυσκρασίες Αποτελέσματα και επιπτώσεις χημειοθεραπείας και ακτινοβολίας

4 Αιματολογικοί αναλυτές Wallace Coulter 1946 αρχή Coulter : μέτρηση μικρών σωματιδίων σε υγρό 1953 Coulter Counter Model A ( μέτρηση ερυθρών σε 10 min) 1980 Technicon Instruments Corporation ( διαφοροποίηση 5 πληθυσμών λευκών)

5 Μέτρηση σε αιματολογικό αναλυτή Αριθμός Όγκος Πυκνότητα Ηλεκτρονική μέτρηση ( αρχή μεταβολής της ηλεκτρικής αντίστασης) Οπτική μέτρηση ( αρχή σκεδασμού φωτός από φωτεινή πηγή laser)

6 Ηλεκτρονική μέτρηση Σταθερή ροή δείγματος μέσω της οπής Εφαρμογή συνεχούς ρεύματος( DC-direct current) Διέλευση κυττάρου από την οπή διακοπή ροής ρεύματος μεταβολή δυναμικού έκφραση σε παλμό Ένας παλμός= ένα κύτταρο / αριθμό κυττάρων Ύψος παλμού = όγκος κυττάρου Εφαρμογή εναλασσόμενου ρεύματος υψηλής συχνότητας ( RF-radio frequency) πληροφορίες εσωτερικό κυττάρου (πυρήνα,κοκκίωση) Μέτρηση : RBC,WBC,PLT,Hct,MCV Συνδυασμός DC & RF διαφοροποίηση λευκοκυτταρικού τύπου ( όγκο,μορφή πυρήνα,σύσταση πρωτοπλάσματος)

7 Οπτική μέτρηση Σκέδαση φωτός Μικρή γωνία ( πρόσθιος σκεδασμός) : όγκο κυττάρου 670nm Laser Diode High angle detector (5 o -15 o ) Low angle detector (2 o -3 o ) Μεγάλη γωνία ( πλάγιος σκεδασμός): σύσταση κυττάρου Τα οπτικά σήματα με οπτικές διατάξεις φακών ανιχνευτές πολλαπλασιάζονται & μετατρέπονται σε ηλεκτρικούς παλμούς Αριθμός παλμών = αριθμός κυττάρων Εύρος παλμών = μέγεθος κυττάρων Μέτρηση : RBC,WBC,PLT,Hct,MCV, διαφοροποίηση λευκοκυτ.τύπου

8 Μέτρηση ερυθράς σειράς RBC Hb MCV Hct = MCV x RBC/10 ( PCV ) MCH = ( Hb/RBC ) x 10 μέση ποσότητα Hb σε κάθε ερυθρό MCHC = (Hb/Hct( )x 100 μέση συγκέντρωση Hb στα ερυθρά RDW εύρος κατανομής μεγέθους ερυθρών

9 Μετατροπή των δεδομένων σε Ιστογράμματα & νεφερογράμματα HYPO HYPER Volume (fl) MICRO Hemoglobin concentration (g/dl)

10 MCV, Mean Corpuscular Volume Μέσος όγκος ερυθρών Άμεσος υπολογισμός : διαιρώντας το μέσο όρο του ύψους των ηλεκτρικών παλμών με τον αριθμό των ερυθροκυττάρων Φ.Τ fl ορθοκυττάρωση MCV < 78 fl μικροκυττάρωση MCV > 100 fl μακροκυττάρωση

11 Μέτρηση Ηb Φωτομετρική μέθοδος μετατροπής της Hb σε κυανομεθαιμοσφαιρίνη Λύση ερυθρών Fe++ + κυανιούχο K + Fe+++ : μεθαιμοσφαιρίνη + σιδηροκυανιούχο K + : κυανομεθαιμοσφαιρίνη Μέτρηση σε μήκος κύματος 546nm Φ.Τ.Άνδρες g/dl Γυναίκες g/dl Νεογέννητα ~ 16 g/dl ( )

12 Αιματοκρίτης ( Hct ) PCV Έμμεση μέτρηση MCVxRBC Φ.Τ.άνδρες 40-51%,γυναίκες 37-47% Μικροαιματοκρίτης

13 MCH,Mean Mean Corpuscular Hemoglobin Μέση ποσότητα Ηb ανά ερυθροκύτταρο Έμμεσος υπολογισμός : Hb/RBCx10 Φ.Τ pg Αξιόπιστος δείκτης υποχρωμίας

14 MCHC Mean Corpuscular Concentration Μέση συγκέντρωση δείγματος Hb στα ερυθροκύτταρα ενός Έμμεσος υπολογισμός : Hb/RBCxMCV Φ.Τ % Δείκτης μέτρου υποχρωμίας ερυθροκυττάρων όχι αξιόπιστος όσο ο MCH MCHC : σφαιροκύτταρα,ψυχροσυγκολλητίνες

15 RDW Red cell distribution width Εύρος κατανομής ερυθρών Στατιστική παράμετρος : συντελεστής μεταβλητότητος του πληθυσμού των ερυθρών όσον αφορά τον όγκο ανισοκυττάρωση

16 HDW Hb concentration distribution width Εύρος κατανομής Hb Στατιστική παράμετρος : ένδειξη διακύμανσης στη συγκέντρωση της Hb

17 RDW : ανισοκυττάρωση 1.Μικροκυτταρική περιοχή 2.Νορμοκυτταρική 3.Μακροκυτταρική 4.60 fl fl 1. Υποχρωμία 2. Νορμοχρωμία 3. 3.Υπερχρωμία g/dl g/dl HDW : Διακύμανση της συγκέντρωσης της Ηb

18 MCV < 80 fl Ratio : % Μικροκύτταρα % Υπόχρωμα < 0,9 : σιδηροπενία > 0,9 : θαλασσαιμία

19 Φυσιολογικό δείγμα : MCV > 80 fl

20 MCV = 61.1 fl; M/H ratio = 0.63 Σιδηροπενία Σιδηροπενία

21 MCV = 66 fl; M/H ratio = 2,05 β-θαλασσαιμία β-θαλασσαιμία

22 Μέτρηση Λευκών (WBC) 670 nm Laser Diode High angle detector (5 o -15 o ) Low angle detector (2 o -3 o ) Ηλεκτρονική Οπτική Κυτταροχημική ( υπεροξειδάση )

23 Μ έ γ ε θ ο ς κ υ τ τ ά ρ ω ν Σχήμα και πυκνότητα πυρήνος

24 Peroxidase Activity στο πρωτόπλασμα Μ έ γ ε θ ο ς κ υ τ τ ά ρ ω ν MPXI

25 Φυσιολογικό δείγμα Παθολογικό Bone Marrow

26 Λευκοκυτταρικός τύπος 5 πληθυσμοί % και # Ουδετερόφιλα Λεμφοκύτταρα Μονοπύρηνα Ηωσινόφιλα Βασεόφιλα * Μεγάλα μη κεχρωσμένα κύτταρα ( LUC)

27 Επισημάνσεις λευκών IG ( immature granulocyte) Left Shift ( αριστερή στροφή ) Βλάστες (+) Άτυπα (+) CD4,CD8 λεμφοκύτταρα (Σκεδασμός ακτίνας laser και μονοκλωνικά αντισώματα) Αιμοποιητικά προγονικά κύτταρα (HPC)

28 Μέτρηση Αιμοπεταλίων Αριθμός - Ογκος - Πυκνότητα Large Platelets RBC Ghosts Platelets Debris RBC Fragments Ηλεκτρονική Οπτική Οπτική με φθορισμό(θαλασσαιμικά σύνδρομα, μεγάλα ΑΜΠ) Ανοσολογική μέτρηση (αντι-cd61 αντισώματα) σε ΑΜΠ

29 Παράμετροι ΑΜΠ MPV (Mean Platelet Volume) ΜέσοςόγκοςΑΜΠ Φ.Τ fl Παραμονή δείγματος MPV (αλλοίωση σχήματος ΑΜΠ) MPV: ΙΤΡ,Μυελική απλασία PCT Αιμοπεταλιοκρίτης PDW Εύρος κατανομής ΑΜΠ IPF Κλάσμα αώρων ΑΜΠ (κυτταρομετρία φθορισμού) IPF Αυτοάνοση θρομβοπενική πορφύρα

30 Μέτρηση ΔΕΚ Ηλεκτρονική-Οπτική μέτρηση- Κυτταροχημική -Κυτταρομετρία φθορισμού ( RNA ) Διαχωρισμός σε άωρα, ενδιάμεσα και ώριμα ΔΕΚ Παράμετροι ΔΕΚ % και # αριθμός IRF : κλάσμα αώρων ΔΕΚ CHr ή RET-He : μέση ποσότητα Ηb ΔΕΚ MCVr, MCHCr, RDWr

31

32 Τρόπος λήψης EDTA ( Εθυλενδιαμινοτετραοξεικό οξύ) Na 2 EDTA ( στερεά μορφή) K 2 EDTA (» ) K 3 EDTA ( υγρή μορφή ) Ανακίνηση ήπια 8-10 φορές

33 Επιδράσεις EDTA RBCs Επιχρίσματα περιφερικού αίματος εντός 2-3 ωρών Δείγματα > 5 ώρες 37 0 C και με όχι σωστή ποσότητα EDTA :εχινοκύτταρα,σφαιροκύτ.,καταστροφή μεμβράνης WBCs Αριθμός :Σταθερότητα 3 ημέρες ( C ) Μονοκύτταρα : ήπια κενοτόπια σε 1h,περισσότερα μετά 4 h Ουδετερόφιλα : ήπια κενοτόπια 3-4 h,περισσότερα μετά 6 h PLTs Ψευδοθρομβοπενία Αντισώματα ενεργοποίηση με EDTA σωροί PLTs ( μερικές φορές θερμοεξαρτώμενη αντίδραση) Δορυφορισμός PLTs ( αντισώματα )

34 Επίχρισμα περιφερικού αίματος Μελέτη της μορφολογίας των κυττάρων και των 3 μυελικών σειρών ( ερυθράς, λευκής, αιμοπεταλίων) Επιβεβαίωση ή όχι των αποτελεσμάτων των αναλυτών

35 Ενδείξεις επιχρίσματος ΠΑ Λευκά <1000 μl ή > / μl Παθολογικός λευκοκυτταρικός τύπος Επισημάνσεις (βλάστες,άτυπα,άωρα, ερυθροβλάστες) Hb < 7 g/dl MCV > 110 fl MCH < 20 pg ΑΜΠ < / μl ή > / μl

36 Χρώση May-Gr Grűnwald ( μπλέ του μεθυλενίου,ηωσίνη): ερυθρά,αιμοπετάλια αιμοπετάλια,πρωτόπλασμαπρωτόπλασμα των εμπύρηνων κυττάρων Giemsa ( αζούρ,ηωσίνη ηωσίνη): πυρήνα των κυττάρων,πρωτογενή κοκκία,κοκκία βασεοφίλων)

37

38 1. Διαταραχές λευκής σειράς Αύξηση Λοιμώξεις Φλεγμονές Λευχαιμία Καταστροφή ιστών Χειρουργικές επεμβάσεις Έντονη άσκηση Stress Κύηση Ελάττωση Αυτοάνοσα νοσήματα Σοβαρές λοιμώξεις Χημειοθεραπεία Μυελική απλασία

39 Αριθμός λευκών και κύηση Χρόνος κύησης Αριθμός Λευκών /μl 1 ο τρίμηνο ο τρίμηνο ο τρίμηνο Μετά τοκετό

40 Ουδετερόφιλα ΑΥΞΗΣΗ Μετά άσκηση,stress stress, κύηση,νεογνά νεογνά,πέψη,βαρείς καπνιστές,παχυσαρκία παχυσαρκία, αντισύλληψη Λοιμώξεις, ιστική βλάβη,επιληψία επιληψία,φάρμα κα, μεταβολικά νοσήματα Λευχαιμίες Ιδιοπαθής ΕΛΑΤΤΩΣΗ Λοιμώξεις Κατάληψη του μυελού Φάρμακα HIV Αυτοάνοσα νοσήματα Μεγαλοβλαστική αναιμία Σπληνομεγαλία Συγγενής(κυκλική κυκλική,χρόνια καλοήθης)

41 Ουδετεροπενία Ελάττωση του # αριθμού ουδετεροφίλων Ήπια > 1000 / μl Μέτρια / μl Βαριά < 500 / μl Ακοκκιοκυτταραιμία < 100 / μl

42 Λεμφοκύτταρα ΑΥΞΗΣΗ > 3500 /μl/ Νεογέννητα-παιδιά Ιώσεις Ειδικές λοιμώξεις ΧΛΛ,ΟΛΛ ΟΛΛ,ΛεμφώματαΛεμφώματα ΕΛΑΤΤΩΣΗ < 1500/μl Κορτιζόνη Stress Νεφρική ανεπάρκεια Νόσος Hodgkin Ειδικές λοιμώξεις ( HIV) Πρωί Βράδυ

43 ΣΗΨΗ : Λευκά κ.φ., άωρες μορφές, ΑΜΠ, Αναιμία (Hb 8,2 MCV 115) κενοτόπια,τοξική κοκκίωση

44 Λοιμώδης Μονοπυρήνωση Αναστροφή λευκ.τύπου, άτυπα λεμφοκ., θρομβοπενία, ήπια αναιμία

45 ΧΜΛ Λευκά, IG,αριστερή στροφή, βασεόφιλα,ηωσινόφιλα Ήπια αναιμία, ή ΑΜΠ

46 ΧΜΛ

47 ΟΜΛ Λευκά ή κφ ή Βλάστες+, IG + Παθολογικός λευκ.τύπος Αναιμία, θρομβοπενία ΟΠΛ

48 ΧΛΛ Λευκά, αναστροφή λευκ.τύπου με # λεμφοκυττάρων, άτυπα Ερυθρά,ΑΜΠ : κφ

49 ΟΛΛ Λευκά, αναστροφή λευκ.τύπου με # λεμφοκυττάρων, άτυπα +++ Αναιμία, θρομβοπενία

50 Λευχαιμία από τριχωτά κύτταρα Πανκυτταροπενία

51 Ερυθρά σειρά Αναιμία μικροκυτταρική- υπόχρωμη,ή ορθοκυτ. ή μακροκυτ. Ανισοκυττάρωση Ποικιλοκυττάρωση Ανισοχρωμία Ακανθοκυττάρωση Βασεόφιλος στίξη Θραύσματα ερυθρών Εμπύρηνα ερυθρά Σωμάτια Howell Jolly ΜΔΣ

52 ΜΔΣ Μυελική σειρά Ελάττωση κοκκίωσης ( απώλεια των δευτερογενών κοκκίων) Παραμονή των πρωτογενών αζουρόφιλων κοκκίων σε ώριμες μορφές Ελάττωση λόβωσης πυρήνος ( ψευδο Pelger- Huet, δακτυλιοειδείς πυρήνες )

53 ΜΔΣ ΑΜΠ Θρομβοπενία με μεγάλα δυσπλαστικά 5q- θρομβοκυττάρωση

54 ΜΥΝ Πρωτοπαθής μυελοΐνωση Αναιμία ορθόχρωμη ορθοκυτ.,.,ερυθροβλάστες) Λευκά (άωρες μορφές) ΑΜΠ ( δυσπλαστικά)

55 2.Διαταραχές ερυθράς σειράς ΑΥΞΗΣΗ Πρωτοπαθής ( ΜΥΝ-PV) Δευτεροπαθής Ιστική υποξία Φυσ.οξυγόνωση αλλά παθολογική παραγωγή ΕΡΟ Ψευδοερυθροκυτταρώσεις ΕΛΑΤΤΩΣΗ Αναιμία (σιδηροπενική,μεγαλοβ λαστική, οξεία αιμορραγία) Απώλεια

56 ΜΥΝ-PV RBC Hb > 18.5 άνδρες > 16.5 γυναίκες ΑΜΠ > / μl Λευκά > μl

57 Μορφολογική ταξινόμηση αναιμιών MCV < 76fl Μικροκυτταρική < 27 pg Υπόχρωμη fl Ορθοκυτταρική MCH pg Ορθόχρωμη >100 fl Μακροκυτταρική

58 Μικροκυτταρική - Υπόχρωμη αναιμία MCV MCH Σιδηροπενική αναιμία Θαλασσαιμία Χρόνια νοσήματα ( τελικά στάδια ) Δηλητηρίαση με Pb

59 Σιδηροπενία και β-θαλασσαιμία

60 Δ/Δ Σιδηροπενίας και β-θαλασσαιμίας MCV = κφ MCV = 61.1 fl M/H ratio = 0.63 Σιδηροπενία MCV = 66 fl M/H ratio = 2.05 Β-θαλασσαιμία

61 Σιδηροπενία υπό αγωγή

62 Ορθόχρωμη - ορθοκυτταρική αναιμία MCV,MCH κφ Αυξημένη ερυθροποίηση Οξεία αιμόλυση Οξεία απώλεια αίματος Ελαττωμένη ερυθροποίηση Διήθηση μυελού Απλαστική αναιμία Χρόνια νοσήματα Δρεπανοκυτταρική αναιμία Μεικτή αναιμία (Fe + B 12 )

63 Δρεπανοκυτταρική αναιμία Φυσιολογικό δείγμα Δρεπανοκυτταρική αναιμία

64 Μακροκυτταρική αναιμία MCV Μακροκυτταρικές αναιμίες Αυξημένα ΔΕΚ Σπληνεκτομή Αλκοολισμός Χρόνιοι καπνιστές

65 RBC Μεγαλοβλαστική αναιμία MCV > 100 fl MCH MCHC κφ RDW αυξημένο Μακροκυττάρωση Ανισοποικιλοκυττάρωση Βασεόφιλη στίξη Δακτύλιοι Cabot Λευκοπενία Θρομβοπενία

66 Υπέρχρωμα ερυθρά MCH, MCHC MCH : μακροκυτταρικές αναιμίες MCHC : σφαιροκυττάρωση, ψυχροσυγκολλητίνες, αναλυτικό σφάλμα

67

68

69 Πολλαπλούν μυέλωμα Ποτέ πλασματοκύτταρα στο περιφερικό αίμα Αναιμία μακροκυτταρική Rouleaux ερυθρών

70 Αριθμός ΑΜΠ /μl 3. Διαταραχές ΑΜΠ > Όχι Κίνδυνος αιμορραγίας Μετά χειρουργείο Μεγάλος μετά χειρουργείο Μικρός για αυτόματη αιμορραγία < Απειλή για τη ζωή

71 Δ/Δ Θρομβοπενίας Επίχρισμα περ.αίματος ΕΡΥΘΡΑ Σχιστοκύτταρα(ΤΤΡ) Σφαιροκύτταρα (Αυτοάν. Αιμόλυση) Μακροκύτταρα ( μεγαλοβλ.) ΛΕΥΚΑ Έγκλειστα ( MayHegglin) Τοξική κοκκίωση Άτυπα λεμφοκύτταρα Βλάστες ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ Μεγάλα ( κληρον) Μικρά (Wiscott-Aldrich Μικρά-ΜεγάλαΜεγάλα (ΙΤΡ)

72 3. Διαταραχές ΑΜΠ ΤΤΡ Ιδιοπαθής θρομβοκυτταραιμία ( ΜΥΝ) Δευτεροπαθής θρομβοκυττάρωση

73 Hb : 12.2 g/dl WBC : 7600/μl Plt : 88 / μl May-Hegglin ανωμαλία Μακροθρομβοπενία Μετάλλαξη του ΜΥΗ9 γονιδίου ( 22q12-13) που κωδικοποιεί την βαρειά αλυσίδα μιας μημυϊκής μυοσίνης η οποία εκφράζεται στα ΑΜΠ και τα Λευκά

74 Ψευδοθρομβοπενία

75 Pl.Falciparum Παράσιτα αίματος

76 Pl. Vivax Παράσιτα αίματος

77 Τρυπανόσωμα Παράσιτα αίματος

78 Φιλάρια Παράσιτα αίματος