Δέσμες Μέτρων για την Πρόληψη Λοιμώξεων Χειρουργικού Πεδίου

Transcript

1 Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής Τρίτη 19 Μαρτίου η Θεματική Ενότητα Μάθημα: ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ Ακαδ. Έτος: Δέσμες Μέτρων για την Πρόληψη Λοιμώξεων Χειρουργικού Πεδίου Δρ. Ευτυχία Σ. Ευαγγελίδου ΠΕ Νοσηλεύτρια, MSc, MHSc, PhD, Νοσηλεύτρια Επιτήρησης Λοιμώξεων, Γ.Ν.Νέας Ιωνίας «Κωνσταντοπούλειο Πατησίων» efeva@nurs.uoa.gr efievaggelidou@gmail.com

2 Εκπαιδευτικοί Στόχοι Ι, ΘΕ 6 Μετά την ολοκλήρωση της θεματικής ενότητας οι φοιτητές θα γνωρίζουν: τους ορισμούς λοιμώξεων χειρουργικού πεδίου (Λ.Χ.Π.), επιδημιολογικά στοιχεία Λ.Χ.Π., παθογένεια Λ.Χ.Π. τους παράγοντες κινδύνου Λ.Χ.Π. ποια είναι η δέσμη μέτρων για την πρόληψη Λ.Χ.Π. (προεγχειρητικά, διεγχειρητικά και μετεγχειρητικά) γιατί κρίνεται απαραίτητη η εφαρμογή δέσμης μέτρων για την πρόληψη Λ.Χ.Π. πως επιτηρείται η συμμόρφωση στη δέσμη μέτρων για τη πρόληψη Λ.Χ.Π. με λίστα ελέγχου (check list) για επιτήρηση εφαρμογής της δέσμης

3 Επιδημιολογικά Ι 1 3 ασθενείς/100 ασθενείς που υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση θα αναπτύξει Λοίμωξη Χειρουργικού Πεδίου (ΛΧΠ) Surgical Site Infection Toolkit, CDC % - 5% των ασθενών που υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση θα αναπτύξουν ΛΧΠ Infect Control Hosp Epidemiol 2008;29; Οι ΛΧΠ είναι οι πιο συχνές και οι πιο δαπανηρές Λοιμώξεις Σχετιζόμενες με τη Φροντίδα Υγείας Anderson et al., Am J Infect Control.2013;41(9): Lewis et al., Infect Control Hosp Epidemiol.2013;34(11): Zimlichman et al., JAMA Intern Med;2013:173(22):

4 Επιδημιολογικά ΙI >60% των ΛΧΠ υπολογίζεται ότι θα μπορούσε να προληφθεί με την εφαρμογή κατευθυντήριων οδηγιών Meeks et al., Am J Surg. 2011;201(1):76-83 Umscheid et al., Infect Control Hosp Epidemiol. 2011;32(2): Deverick et al., Infect Control Hosp Epidemiol. 2014;35(6): Οι ΛΧΠ αποτελούν το 20% όλων των Health Care Associated Infections (HAIs) στους ασθενείς που νοσηλεύονται, το 37% όλων των λοιμώξεων στο χειρουργικό ασθενή Deverick et al., Infect Control Hosp Epidemiol. 2014;35(6): WHO, Guidelines for surgery, 2009

5 Επιδημιολογικά ΙII Οι ΛΧΠ αυξάνουν την παραμονή του ασθενή στο νοσοκομείο 7-11 μέρες Χειρουργικοί ασθενείς με ΛΧΠ έχουν 2-11 φορές υψηλότερο κίνδυνο θανάτου από όσους δεν ανέπτυξαν ΛΧΠ 77% των θανάτων μεταξύ ασθενών με ΛΧΠ αποδίδονται στις λοιμώξεις αυτές Στο 30% των περιπτώσεων σήψης, αύτη είναι αποτέλεσμα ΛΧΠ Engemann et al., Clin Infect Dis, 2003;36(5): Deverick et al., Infect Control Hosp Epidemiol. 2014;35(6):

6 Επιδημιολογικά ΙV Surgical site infections (SSIs) are among the most common healthcare-associated infections (HAI) They are associated with longer post-operative hospital stays, additional surgical procedures, treatment in intensive care units and higher mortality ECDC; Available from: Surg Infect Aug;13(4):234-7

7 Κατανομή των Καταγεγραμμένων Νοσοκομειακών Λοιμώξεων στην ΕΕ, PPS Column νέα επεισόδια το χρόνο Λ.Αναπνευστικού 6,2% 7,7% 10,7% 13,3% 19% 23,5% 19,6% Λ. Χειρουργικού πεδίου Λ. Ουροποιητικού Μικροβιαιμίες Λ.Γαστρεντερικού Συστηματικές λοιμώξεις Άλλες λοιμώξεις

8 Κατανομή των Καταγεγραμμένων Νοσοκομειακών Λοιμώξεων στην ΕΕ, PPS Column νέα επεισόδια το χρόνο 10,7% On any given day, about patients have at least one healthcare-associated infection, 6,2% 7,7% 13,3% i.e. one in 18 23,5% patients in a European hospital 19% 19,6% Λ.Αναπνευστικού Λ. Χειρουργικού πεδίου Λ. Ουροποιητικού Μικροβιαιμίες Λ.Γαστρεντερικού Συστηματικές λοιμώξεις Άλλες λοιμώξεις

9 Ελλάδα: 4 η χώρα της ΕΕ με τον υψηλότερο επιπολασμό νοσοκομειακών λοιμώξεων (9%)

10 ΕΛΛΑΔΑ: ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ, PPS

11 Λοίμωξη Χειρουργικού Πεδίου A surgical site infection (SSI) is an infection that occurs after surgery in the part of the body where the surgery took place Surgical Site Infection Toolkit, CDC 2009 Σαν λοίμωξη της χειρουργικής θέσης ορίζεται η λοίμωξη που αφορά τη θέση της χειρουργικής επέμβασης και εκδηλώνεται κλινικά μέσα σε 30 μέρες μετά την επέμβαση ή αν έχει τοποθετηθεί ξένο σώμα και η λοίμωξη αφορά ιστούς βαθύτερα από το δέρμα ή το υποδόριο, μέσα σε 90 μέρες από την επέμβαση Surveillance of surgical site infections and prevention indicators in European hospitals, Stockholm: ECDC 2017

12 Λοίμωξη Χειρουργικού Πεδίου A surgical Η πρόληψη site infection των (SSI) ΛΧΠ is έχει an infection στόχο: that occurs after surgery in the α) part τη μείωση of the body της θνητότητας, where the surgery took place β) των επιπλοκών αλλά και Σαν λοίμωξη γ) τη της μείωση χειρουργικής του κόστους θέσης στους ορίζεται η λοίμωξη που αφορά τη θέση χώρους της χειρουργικής παροχής υγείας επέμβασης και εκδηλώνεται κλινικά μέσα σε 30 μέρες μετά την επέμβαση ή αν έχει τοποθετηθεί ΠΟΣΟΣΤΟ ξένο σώμα ΛΧΠ=ΔΕΙΚΤΗΣ και η λοίμωξη αφορά ιστούς βαθύτερα ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ από το δέρμα ΤΗΣ ή ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ το υποδόριο, μέσα ΤΩΝ σε 90 μέρες από την επέμβαση ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ Surgical Site Infection Toolkit, CDC 2009 Surveillance of surgical site infections and prevention indicators in European hospitals, Stockholm: ECDC 2017

13

14 Λοίμωξη Χειρουργικού Πεδίου 1. Επιφανειακή (Επιπολής) Λοίμωξη Χειρουργικού Πεδίου Η λοίμωξη εμφανίζεται εντός 30 ημερών από τη χειρουργική επέμβαση ΚΑΙ αφορά το δέρμα και τους υποδόριους ιστούς ΚΑΙ 1 από τα ακόλουθα πυώδης έκκριση από την τομή απομόνωση παθογόνου μικροοργανισμού με κ/α ή με άλλη μέθοδο δείγματος που ελήφθη με άσηπτες συνθήκες από την τομή ή τους υποδόριους ιστούς διάνοιξη χειρουργικής τομής από τον θεράποντα για διερεύνηση λοίμωξης ΚΑΙ κάποιο από τα τοπικά σημεία φλεγμονής κλινική διάγνωση επιφανειακής λοίμωξης χειρουργικής τομής από τον θεράποντα CDC, 2016 ECDC, 2017

15 Λοίμωξη Χειρουργικού Πεδίου 2. Εν τω Βάθει Λοίμωξη Χειρουργικού Πεδίου Η λοίμωξη εμφανίζεται εντός 30 ή 90 ημερών* από τη χειρουργική επέμβαση ΚΑΙ αφορά μύς και περιτονίες στην περιοχή της χειρουργικής τομής ΚΑΙ 1 από τα ακόλουθα πυώδης έκκριση από το βάθος της τομής αυτόματη ή χειρουργική διάνοιξη της τομής ή παρακέντηση και απομόνωση παθογόνου μικροοργανισμού με κ/α ή με άλλη μέθοδο από δείγμα που ελήφθη από το βάθος ΚΑΙ ο ασθενής έχει πυρετό ή εντοπισμένο πόνο ή ερυθρότητα απόστημα ή άλλη εικόνα λοίμωξης στους βαθύτερους ιστούς της χειρουργικής τομής μακροσκοπικά ή παθ/αν ή απεικονιστικά CDC, 2016 ECDC, 2017 CDC, 2016

16 Λοίμωξη Χειρουργικού Πεδίου 3. Λοίμωξη Οργάνων/ Χώρων Χειρουργικού Πεδίου Η λοίμωξη εμφανίζεται εντός 30 ή 90 ημερών* από τη χειρουργική επέμβαση ΚΑΙ αφορά οποιοδήποτε ιστό ή όργανο κάτω από τους μυς και τις περιτονίες εντός του χειρουργικού πεδίου ΚΑΙ 1 από τα ακόλουθα πυώδης έκκριση από παροχέτευση των ιστών ή οργάνων εντός του χειρουργικού πεδίου απομόνωση παθογόνου μικροοργανισμού με κ/α ή με άλλη μέθοδο από δείγμα (υγρό ή ιστό) που ελήφθη με άσηπτες συνθήκες από την περιοχή του χειρουργικού πεδίου απόστημα ή άλλη εικόνα λοίμωξης στους βαθύτερους ιστούς ή όργανα εντός του χειρουργικού πεδίου μακροσκοπικά ή παθ/αν ή απεικονιστικά ΚΑΙ ένα τουλάχιστον κριτήριο για τη διάγνωση λοίμωξης συγκεκριμένων ιστών και οργάνων CDC, 2016 ECDC, 2017

17 ΠΑΘΟΓΟΝΟΙ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΛΧΠ Distribution and percentage of pathogenic isolates associated with SSI and resistant to selected antimicrobial agents, NHSN: National Healthcare Safety Network, Pathogen Total SSI pathogens reported (%) Staphylococcus aureus 30.4% Coagulase negative staphylococci 11.7% Escherichia coli 9.4% E. faecalis 5.9% Pseudomonas aeruginosa 5.5% Enterobacter spp 4.0% Klebsiella spp 4.0% Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016 Infect Control Hosp Epidemiol. 2013;34(1):1-14

18 Παθογένεια ΛΧΠ Ενδογενής: Μικρόβια από τη φυσιολογική χλωρίδα του δέρματος ή των βλεννογόνων Εξωγενής: Παθογόνοι μικροοργανισμοί που προέρχονται από: τη χειρουργική ομάδα τον αέρα της χειρουργικής αίθουσας μολυσμένα εργαλεία, χειρουργικά γάντια και άλλα Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016 Guidelines for Safe Surgery, WHO, 2009 Guideline for prevention of surgical site infection, CDC, 1999

19 Παράγοντες κινδύνου ΛΧΠ Χαρακτηριστικά του ασθενή Ηλικία του ασθενή Κατάσταση θρέψης Σακχαρώδης Διαβήτης Κάπνισμα Παχυσαρκία Ύπαρξη λοίμωξης σε άλλο σύστημα Ανοσοκαταστολή Αποικισμός ασθενή από παθογόνους μικροοργανισμούς Παρατεταμένη προεγχειρητική παραμονή στο νοσοκομείο Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016 Guideline for prevention of surgical site infection, CDC, 1999

20 Παράγοντες κινδύνου ΛΧΠ Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016 Guideline for prevention of surgical site infection, CDC, 1999 Χαρακτηριστικά της επέμβασης Η διάρκεια του πλυσίματος των χεριών της χειρουργικής ομάδας Η αντισηψία του δέρματος Το προεγχειρητικό μπάνιο Η αφαίρεση τριχών Η προεγχειρητική προετοιμασία του δέρματος Η αντιμικροβιακή προφύλαξη Ο αερισμός της χειρουργικής αίθουσας Η αποστείρωση των χειρουργικών εργαλείων Η τοποθέτση παροχετεύσεων Η χειρουργική τεχνική

21 Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016 Spruce L, Wood A. Back to basics: environmental cleaning. AORN J. 2014; 100:55-61

22 Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016 Health building note 13 (HBN13): sterile Important issues in the approach to surgical site infection prevention services department. Norwich: Her Majesty s Stationery Office; 2004

23 Δέσμες μέτρων για την πρόληψη ΛΧΠ (Bundles) «Μέτρο Πρόληψης» ΛΧΠ ορίζεται μια ενέργεια ή ένα σύνολο ενεργειών που λαμβάνονται σκόπιμα για να μειώσουν τον κίνδυνο μιας ΛΧΠ Η Δέσμη Μέτρων (bundle) αποτελεί ένα μικρό, απλό σύνολο τεκμηριωμένων πρακτικών που όταν εκτελούνται συλλογικά και αξιόπιστα έχουν αποδειχθεί ότι βοηθούν στην πρόληψη των ΛΧΠ Η χρήση όλων ή κανενός μέτρου είναι η πηγή της δύναμης των bundles Αποστολοπούλου Ελ., Λοιμώξεις σχετιζόμενες με τη φροντίδα υγείας, 2010

24 Δέσμες μέτρων για την πρόληψη ΛΧΠ (Bundles) «Μέτρο Πρόληψης» ΛΧΠ ορίζεται μια ενέργεια ή ένα σύνολο ενεργειών που λαμβάνονται σκόπιμα για να μειώσουν τον κίνδυνο μιας ΛΧΠ Η Δέσμη Μέτρων (bundle) αποτελεί ένα μικρό, απλό σύνολο τεκμηριωμένων πρακτικών που όταν εκτελούνται συλλογικά και αξιόπιστα έχουν αποδειχθεί ότι βοηθούν στην πρόληψη των ΛΧΠ Η χρήση όλων ή κανενός μέτρου είναι η πηγή της δύναμης των bundles Αποστολοπούλου Ελ., Λοιμώξεις σχετιζόμενες με τη φροντίδα υγείας, 2010

25 Δέσμες μέτρων για την πρόληψη ΛΧΠ (Bundles)

34 Δέσμες μέτρων για την πρόληψη Προεγχειρητικά ΛΧΠ (Bundles) Διεγχειρητικά Μετεγχειρητιικά

35 Προεγχειρητικά 1. Σωστή χορήγηση αντιμικροβιακής προφύλαξης 2. Αντιμετώπιση προϋπάρχουσας λοίμωξης 3. Αφαίρεση τριχών με μηχανή κοπής(clipper) 4. Έλεγχος ρινικής φορείας και εκρίζωση MRSA/MSSA σε ασθενείς που θα υποβληθούν σε καρδιοχειρουργικές ή ορθοπεδικές επεμβάσεις 5. Μηχανική προετοιμασία εντέρου σε ασθενείς που θα υποβληθούν σε επέμβαση παχέος εντέρου ορθού και po αντιβίωση 6. Αυστηρή ρύθμιση γλυκόζης ορού διαβητικών και μη ασθενών ΚΕΕΛΠΝΟ, Ιούλιος 2014 Surgical Site Infection (SSI) Toolkit, CDC, 2009 Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016

36 Προεγχειρητικά 7. Προεγχειρητικό μπάνιο 8. Προετοιμασία χειρουργικού πεδίου με τη χρησιμοποίηση κατάλληλου αλκοολούχου αντισηπτικού παράγοντα με βάση τη γλυκονική χλωρεξιδίνη (CHG) 9. Κατάλληλο χειρουργικό πλύσιμο χεριών του προσωπικού με κατάλληλο αντιμικροβιακό σαπούνι και νερό ή με κατάλληλο αλκοολούχο αντισηπτικό παράγοντα πριν την τοποθέτηση των χειρουργικών γαντιών Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016

37 1. Σωστή χορήγηση αντιμικροβιακής προφύλαξης ΣΚΟΠΟΣ: Αναστολή ανάπτυξης μικροβίων που έχουν εισέλθει στο χειρουργικό πεδίο την ώρα της επέμβασης Πριν γίνει η χειρουργική τομή (όταν ενδείκνυται) Χορήγηση απαιτούμενης δόσης μέσα σε 120 λεπτά πριν τη χειρουργική τομή, χωρίς σημασία το ακριβώς πότε (πχ 120 min, 60 min, 30 min, 0 min), λαμβάνοντας υπόψη το χρόνο ημίσειας ζωής του αντιβιοτικού Χορήγηση αντιμικροβιακής προφύλαξης <60 λεπτά προ της πρώτης τομής (κεφαλοζίνη, κεφοξιτίνη και πενικιλλίνες) 2 ώρες εάν χορηγηθεί βανκομυκίνη ή φθοριοκινολόνη Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016 ΚΕΕΛΠΝΟ, Ιούλιος 2014 Surgical Site Infection (SSI) Toolkit, CDC, 2009

38 1. Σωστή χορήγηση αντιμικροβιακής προφύλαξης Βασικές αρχές χημειοπροφύλαξης Χορήγηση χημειοπροφύλαξης όταν χρειάζεται. Επιλογή αντιβιοτικού ενάντια στα παθογόνα που ευθύνονται για λοίμωξη στο συγκεκριμένο είδος χειρουργικής επέμβασης, σύμφωνα με τα διεθνή πρωτόκολλα. Aσφαλές και φτηνό αντιβιοτικό. Καθορισμός δόσης του αντιβιοτικού με βάση το σωματικό βάρος. Infect Control Hosp Epidemiol.2014 June; 35(6) Am J Health-Syst Pharm. 2013; 70: CDC, Guideline of surgical site infection, 1999

39

40

41

42 ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗΣ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ Infect Control Hosp Epidemiol June ; 35(6): Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016

43 Σκοπός Επιτήρησης ΛΧΠ The primary aim of surveillance is the collection of data on SSI rates in order to obtain a measure of the magnitude of the problem These data must then be analysed to identify and investigate trends, including a careful interpretation of results Finally, surveillance data should guide the identification of improvement actions and evaluate the effectiveness of these interventions In this context, the feedback of SSI rates to relevant stakeholders is important Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016

44 2. Αντιμετώπιση προϋπάρχουσας λοίμωξης Διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση προϋπάρχουσας λοίμωξης προ της επέμβασης Αναβολή της επέμβασης μέχρι την αποθεραπεία από τη λοίμωξη ΚΕΕΛΠΝΟ, Ιούλιος 2014 Surgical Site Infection (SSI) Toolkit, CDC, 2009 Deverick et al., Infect Control Hosp Epidemiol. 2014;35(6):

45 3. Αφαίρεση τριχών ΣΚΟΠΟΣ: Αποκάλυψη του χειρουργικού πεδίου όταν κρίνεται απαραίτητο Πριν τη χειρουργική επέμβαση Είτε δε πρέπει να γίνεται αφαίρεση τριχών είτε -αν είναι απολύτως απαραίτητο- η αφαίρεση τριχών Με χρήση ηλεκτρικής μηχανής κοπής τριχών (Clipper) Ο χρόνος δεν έχει σημασία (παραμονή επέμβασης vs ημέρα επέμβασης) Απαγορεύεται η χρήση ξυραφιών (είτε προεγχειρητικά είτε μέσα στη χειρουργική αίθουσα)? Χρήση αποτριχωτικών κρεμών: χαμηλό ποσοστό ΛΧΠ, χρονοβόρα διαδικασία, πιθανές αλλεργικές αντιδράσεις

46 4. Έλεγχος ρινικής φορείας και εκρίζωση MRSA/MSSA σε ασθενείς που θα υποβληθούν σε καρδιοθωρακικές ή ορθοπεδικές επεμβάσεις ΣΚΟΠΟΣ: Η εκρίζωση της φορείας MRSA ή MSSA Εφαρμογή περιεγχειρητικά ενδορινικώς oint.mupirocin 2% σε συνδυασμό με ή χωρίς διάλυμα chlorexidine για πλύση του σώματος (1Χ2, 3-5 μέρες) ΑΣΦΑΛΗΣ, ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΦΘΗΝΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΠΟΑΠΟΙΚΙΣΜΟΥ Ή ΜΕΙΩΣΗΣ ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ? Η τακτική αυτή θα πρέπει να εξεταστεί και για ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν και σε άλλες χειρουργικές επεμβάσεις Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016

47 5. Μηχανική προετοιμασία εντέρου (MBP) σε ενήλικες ασθενείς που θα υποβληθούν σε επέμβαση παχέος εντέρου-ορθού + po προφυλακτική αντιβίωση ΣΚΟΠΟΣ: Μείωση του κινδύνου για ΛΧΠ Με υποκλυσμούς, καθαρτικά (polyethylene glycol, sodium phosphate) ΠANTA σε συνδυασμό με από του στόματος δυσαπορρόφητα αντιβιοτικά την προηγούμενη από την επέμβαση μέρα ΔΕ χρησιμοποιείται η ΜΠΕ σα μέθοδος ρουτίνας για την μείωση κινδύνου ΛΧΠ ΚΕΕΛΠΝΟ, Ιούλιος 2014 Mechanical Bowel Preparation = MBP Deverick et al., Infect Control Hosp Epidemiol. 2014;35(6): Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016

48 6. Αυστηρή ρύθμιση γλυκόζης ορού διαβητικών και μη διαβητικών ενήλικων ασθενών που θα υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση ΣΚΟΠΟΣ: Μείωση του κινδύνου για ΛΧΠ Χρήση πρωτοκόλλων για τον εντατικό περιεγχειρητικό έλεγχο γλυκόζης ορού Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, VS ΌΧΙ ΜΟΝΟ για τους διαβητικούς ασθενείς ΚΕΕΛΠΝΟ, Ιούλιος 2014 Deverick et al., Infect Control Hosp Epidemiol. 2014;35(6): WHO, 2016

49 6. Αυστηρή ρύθμιση γλυκόζης ορού διαβητικών και μη διαβητικών ενήλικων ασθενών που θα υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση Σκοπός του προεγχειρητικού ελέγχου είναι: Η ρύθμιση του σακχάρου πριν την επέμβαση ώστε τα επίπεδα της γλυκόζης του αίματος να διατηρούνται χαμηλότερα από 150 mg/dl (σπανιότερα <110mg/dl). περιεγχειρητική ρύθμιση ΣΔ με στόχο <200mg/dl σύμφωνα με Guideline for Prevention of Surgical Site Infection (2017), JAMA Surg. 2017;152(8): Tην ημέρα της χειρουργικής επέμβασης ο έλεγχος γίνεται πριν και μετά ανά 2 ωρο για το πρώτο 24ωρο. Infect Control Hosp Epidemiol.2014 June; 35(6) Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016 Guideline for Prevention of Surgical Site Infection, CDC, 2017

50 7. Προεγχειρητικό μπάνιο ασθενούς (preoperative bathing) ΣΚΟΠΟΣ: Μείωση του βακτηριακού φορτίου του δέρματος, μείωση του κινδύνου για ΛΧΠ (?) Το μπάνιο πριν την επέμβαση είναι μια καλή πρακτική για τη μείωση της επίπτωσης των ΛΧΠ. Πλύσιμο με κοινό ή αντιμικροβιακό σαπούνι (με CHG) πριν τη χειρουργική επέμβαση το βράδυ πριν ή την ημέρα της επέμβασης Ασθενείς που θα υποβληθούν σε επέμβαση τοποθέτησης ξένου σώματος πλύσιμο με αντισηπτικό παράγοντα που περιέχει chlorhexidine gluconate (CHG) Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016

51

52 8. Προετοιμασία χειρουργικού πεδίου με τη χρησιμοποίηση κατάλληλου αλκοολούχου αντισηπτικού παράγοντα με βάση τη γλυκονική χλωρεξιδίνη (CHG) ΣΚΟΠΟΣ: Μείωση του μικροβιακού φορτίου του δέρματος του ασθενούς πριν την τομή του δέρματος Προτιμότερο το αλκοολούχο διάλυμα χλωρεξιδίνης (CHG) πιο αποτελεσματική για το staph. που βρήθει περισσότερο το δέρμα μας σε σχέση με PVP-I Αντισηψία σε ομόκεντρους κύκλους αρχίζοντας από την περιοχή της προτεινόμενης τομής PVP-I (Ιουδιούχος Ποβιδόνη) (???) προβλήματα και επιπλοκές (χρόνιες δερματίτιδες, θυρεοειδής)

53 9. Κατάλληλο χειρουργικό πλύσιμο/αντισηψία χεριών του προσωπικού με κατάλληλο αντιμικροβιακό σαπούνι και νερό ή με κατάλληλο αλκοολούχο αντισηπτικό παράγοντα πριν την τοποθέτηση των αποστειρωμένων χειρουργικών γαντιών ΣΚΟΠΟΣ: Μείωνει τον κίνδυνο μετάδοσης μικροβίων του δέρματος της χειρουργικής ομάδας στην χειρουργική τομή 4% PVD-I ή 4% CHG (ANTIMICROBIAL SOAP) Αποστειρωμένη πετσέτα για σκούπισμα χεριών και βραχίονων

54 Η τοπική εφαρμογή αλκοολούχου διαλύματος επάλυψης χεριών (Alcohol based hand rub) ΠΟΙΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΔΥΟ ΤΡΟΠΟΥΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ; Πλύσιμο χεριών με Τοπική εφαρμογή αντιμικροβιακό σαπούνι = αλκοολούχου διαλύματος και νερό επάλειψης χεριών Διάρκεια 3-5 min Μακρύτεροι χρόνοι δεν ωφελούν Σε στεγνά χέρια Επαρκής ποσότητα Αφήνεται να στεγνώσει (συνήθως 1,5 2 min)

55

56 Διεγχειρητικά 1. Κινητικότητα στο χώρο του χειρουργείου. 2. Χορήγηση επιπλέον δόσης αντιμικροβιακής προφύλαξης όταν απαιτείται. 3. Χρησιμοποίηση μείγματος οξυγόνου 80% σε ασθενείς που υποβάλλονται σε γενική αναισθησία κατά τη διάρκεια της επέμβασης 4. Διατήρηση ομοιόστασης, θερμοκρασία > 36 ο C και γλυκόζη αίματος <150 mg/dl. KEEΛΠΝΟ, Ιούλιος 2014 Surgical Site Infection (SSI) Toolkit, CDC 2009 Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016

57 1. Κινητικότητα στο χώρο του χειρουργείου Η πόρτα της χειρουργικής αίθουσας παραμένει κλειστή και ανοίγει μόνο σε περίπτωση αναγκαίας μετακίνησης προσωπικού, μηχανημάτων ή ασθενή. Μετακινήσεις του προσωπικού από και προς την χειρουργική αίθουσα να είναι οι ελάχιστες δυνατές. Ο αριθμός ατόμων περιορίζεται στο ελάχιστο. Ομοίως οι κινήσεις και οι ομιλίες. Τα απαραίτητα υλικά τοποθετούνται στην αίθουσα πριν την έναρξη της επέμβασης και απομακρύνονται στο τέλος.

58

59 2. Χορήγηση επιπλέον δόσης αντιμικροβιακής προφύλαξης όταν απαιτείται Μία μόνο δόση αντιβιοτικού πριν τη χειρουργική τομή είναι αρκετή. Χορήγηση επιπλέον 1 δόσης αντιμικροβιακής προφύλαξης όταν: 1) χρόνος επέμβασης > 3ώρες 2) μεγάλη απώλειας αίματος στο χειρουργείο Infect Control Hosp Epidemiol.2014 June; 35(6) Am J Health-Syst Pharm. 2013; 70: CDC, Guideline of surgical site infection, 1999

60 3. Χρησιμοποίηση μείγματος οξυγόνου 80% σε ασθενείς που υποβάλλονται σε γενική αναισθησία κατά τη διάρκεια της επέμβασης Αυξημένη διάχυση Ο2 από το αίμα και όχι μόνο αποδέσμευση από την αιμοσφαιρίνη Χρήση 80% μείγματος οξυγόνου σε ασθενείς που υποβάλλονται σε γενική αναισθησία διεγχειρητικά και 2-6 ώρες άμεσα μετεγχειρητικά για μείωση κινδύνου ΛΧΠ Με την άφιξη του ασθενή στην χειρουργική αίθουσα και την τοποθέτηση του στο χειρουργικό τραπέζι. Κατά τη μηχανική υποστήριξη της αναπνοής στη γενική αναισθησία. Συνιστάται η διατήρηση του κορεσμού της αιμοσφαιρίνης στον ασθενή > από 95% Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016 Infect Control Hosp Epidemiol.2014 June; 35(6)

61 4. Διατήρηση ομοιόστασης, θερμοκρασία > 36 ο C και γλυκόζη αίματος <150 mg/dl Χρήση συσκευών θέρμανσης (θερμαινόμενες κουβέρτες, αυξημένη θερμοκρασία αίθουσας, θέρμανση με ειδικές συσκευές των υγρών που χορηγούνται IV) στη χειρουργική αίθουσα για διατήρηση νορμοθερμίας με σκοπό τη μείωση των ΛΧΠ Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016 Η υποθερμία των χειρουργικών ασθενών μπορεί να είναι αποτέλεσμα γενικής αναισθησίας, έκθεσης στο κρύο ή σκόπιμης ψύξης. Η διεγχειρητική υποθερμία αποτελεί τη συχνότερη επιπλοκή της αναισθησίας. Infect Control Hosp Epidemiol.2014 June; 35(6) Am J Health-Syst Pharm. 2013; 70: CDC,Guideline of surgical site infection, 1999

62 Μετεγχειρητικά 1. Αλλαγή επιθεμάτων και φροντίδα τραύματος 2. Διακοπή αντιμικροβιακής προφύλαξης 3. Διατήρηση γλυκόζης αίματος <150mg/dl Infect Control Hosp Epidemiol.2014 June; 35(6) CDC, Guideline of surgical site infection, 1999 KEEΛΠΝΟ, Ιούλιος 2014 Surgical Site Infection (SSI) Toolkit, CDC 2009 Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016

63 1. Αλλαγή επιθεμάτων και φροντίδα τραύματος Τα τραύματα είναι ευάλωτα στις λοιμώξεις τις πρώτες ώρες μετά την επέμβαση. Η τομή μετεγχειρητικά 48 ώρες πρέπει να προστατεύεται με αποστειρωμένο επίθεμα και να γίνεται συχνή επισκόπηση του τραύματος. Οι αλλαγές των επιθεμάτων πρέπει να γίνονται με άσηπτη τεχνική. Επιτρέπεται το ντουζ όταν περάσουν 48 ώρες μετά τη χειρουργική επέμβαση Infect Control Hosp Epidemiol.2014 June; 35(6) CDC, Guideline of surgical site infection, 1999 KEEΛΠΝΟ, Ιούλιος 2014 Surgical Site Infection (SSI) Toolkit, CDC 2009

64 2. Διακοπή αντιμικροβιακής προφύλαξης Δε συνιστάται επέκταση της αντιμικροβιακής προφύλαξης μετά την ολοκλήρωση της επέμβασης για τον περιορισμό του κινδύνου ΛΧΠ Clobal Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection, WHO, 2016 H διάρκεια της χημειοπροφύλαξης όταν δεν υπάρχει εγκατεστημένη λοίμωξη δεν πρέπει να ξεπερνά τις 24 ώρες. Εξαίρεση αποτελούν οι καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις διακοπή σε 48 ώρες Infect Control Hosp Epidemiol.2014 June; 35(6) CDC, Guideline of surgical site infection, 1999 KEEΛΠΝΟ, Ιούλιος 2014 Surgical Site Infection (SSI) Toolkit, CDC 2009

65

66 H εφαρμογή των bundles, η επιτήρηση λοιμώξεων χειρουργικού πεδίου και η ανατροφοδότηση των αποτελεσμάτων στις χειρουργικές ομάδες είναι σημαντικό μέρος μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για τη μείωση της συχνότητας των λοιμώξεων αυτών.

67 Ευχαριστώ για την προσοχή σας...