(Α..ΠΑΙ.Σ.Ε.) ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ Δ ΣΕΥΝΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ

Transcript

1 ΑΝΩΣΑΣΗ ΥΟΛΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΤΗ (Α..ΠΑΙ.Σ.Ε.) «Αρτιμήδης ΙΙΙ Ενίζτσζη Ερεσνηηικών ομάδων ζηην Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.» Τποέργο: 3 Σίηλος: «Σσεδιαζμόρ, Ανάπηςξη και Αξιολόγηζη Σεναπίων Μικηήρ Μάθηζηρ ζε ένα Πλαίζιο Επιμόπθωζηρ Εκπαιδεςηικών με Δςναηόηηηερ Πποζαπμογήρ ζηα Ιδιαίηεπα Ψςσολογικά Χαπακηηπιζηικά ηοςρ» Επιζηημονικός Τπεύθσνος: Κςπαπιζζία Παπανικολάος ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ Δ ΣΕΥΝΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ Σίηλος Παραδοηέοσ: «Πποδιαγπαθέρ διαδικηςακού πεπιβάλλονηορ πος ενζωμαηώνει ζύγσπονα και αζύγσπονα επγαλεία επικοινωνίαρ» ζηο Πλαίζιο ηης Δράζης 1: Διεπεύνηζη διαδικηςακών επγαλείων / ηεσνολογιών και πποζεγγίζεων μικηήρ μάθηζηρ για ηο ζσεδιαζμό ζεναπίων μικηήρ μάθηζηρ σνηάκηες: 1. Kυπαριςςία Παπανικολάου, Επίκ. Kακθγιτρια Εκπαιδευτικισ Σεχνολογίασ Σθλεκπαίδευςθσ, Μζλοσ ΚΕΟ 1. Αικατερίνθ Μακρι, Διδάκτορασ, ερευνιτρια Εκπαιδευτικισ Σεχνολογίασ, Μζλοσ ΕΟ 2. Ευαγγελία Γουλι, Διδάκτορασ, ερευνιτρια Εκπαιδευτικισ Σεχνολογίασ, Μζλοσ ΕΟ 3. Γεωργαλάσ Ακανάςιοσ Αντϊνιοσ, Σ. Μθχ. Εφαρμοςμζνθσ Πλθροφορικισ & Πολυμζςων, M.Sc., M.A., Μζλοσ ΕΟ 4. Διονυςία Χινου, MSc Πλθροφορικισ, Μζλοσ ΕΟ 5. Γεϊργιοσ Μαγουλάσ, Κακθγθτισ Πλθροφορικισ, Μζλοσ ΚΕΟ 6. Μαρία Γρθγοριάδου, Ομότιμθ Κακθγιτρια, Μζλοσ ΚΕΟ 1 1 Δ1.2: Δράςθ 1, Παραδοτζο 2

2 Πίνακασ Περιεχομζνων Ειςαγωγι Yπολογιςτικά ςυςτιματα εξ αποςτάςεωσ και μικτισ εκπαίδευςθσ Claroline, Ιςτότοποσ: LRN, Ιςτότοποσ: ILIAS Ιςτότοποσ: Moodle Ιςτότοποσ: Open eclass Ιςτότοποσ: Sakai Ιςτότοποσ: ATutor Ιςτότοποσ: φγχρονθ Σθλεκπαίδευςθ: BigBlueButton Ιςτότοποσ: φγκριςθ ψθφιακϊν εκπαιδευτικϊν πλατφορμϊν Εργαλεία Web Γενικά χαρακτθριςτικά των εργαλείων Web Κατθγορίεσ εργαλείων Web Eργαλεία ζκφραςθσ Iςτολόγια (blogs) Μικροϊςτολόγια (Microblogging) υςτιματα ςυνεργατικισ γραφισ (Wikis) Διαγραμματικά εργαλεία και εργαλεία αναπαράςταςθσ τθσ γνϊςθσ Χρονικζσ ακολουκίεσ (timeline tools) Εννοιολογικοί χάρτεσ (concept mapping tools) φννεφα λζξεων (word cloud generators) Εργαλεία ψθφιακισ αφιγθςθσ χεδίαςθ ςκίτςων και δθμιουργία ψθφιακϊν comic (cartoon design tools) Κινοφμενεσ εικόνεσ (animation tools) Επεξεργαςία video (video editing tools) Δυναμικζσ παρουςιάςεισ Εργαλεία επικοινωνίασ Σθλεδιάςκεψθ (conferencing) [1]

3 υνδιάλεξθ (Conversing, Text, Sound, Video chat) Εργαλεία κοινωνικισ δικτφωςθσ (social networking) Εργαλεία διαμοιραςμοφ πολυμζςων Εργαλεία αξιολόγθςθσ Eργαλεία δθμιουργίασ δοκιμαςιϊν κλειςτοφ τφπου (Quizmakers) Κλίμακεσ διαβακμιςμζνων κριτθρίων (rubrics) Eργαλεία καταςκευισ ιςτοςελίδων (Web authoring tools) Εργαλεία ςυγγραφισ εκπαιδευτικοφ περιεχομζνου για το Διαδίκτυο Γενικά χαρακτθριςτικά των εργαλείων ςυγγραφισ εκπαιδευτικοφ περιεχομζνου για το Διαδίκτυο LAMS Ιςτότοποσ: INSPIREus Ιςτότοποσ: Learning Designer Ιςτότοποσ: Udutu Iςτότοποσ: CourseLab Iςτότοποσ: SmartBuilder Iςτότοποσ: Articulate Storyline Iςτότοποσ: φγκριςθ εργαλείων ςυγγραφισ εκπαιδευτικοφ περιεχομζνου Προδιαγραφζσ διαδικτυακοφ περιβάλλοντοσ που ενςωματϊνει εργαλεία ςφγχρονθσ και αςφγχρονθσ επικοινωνίασ Σεχνολογίεσ ωσ μζςα υλοποίθςθσ των ςεναρίων Σεχνολογίεσ ωσ αντικείμενο ςπουδϊν Εργαλεία Web Ψθφιακζσ πθγζσ, προςομοιϊςεισ και μακθςιακά αντικείμενα διακζςιμα ςτο Διαδίκτυο Eργαλεία ςυγγραφισ εκπαιδευτικοφ περιεχομζνου για το Διαδίκτυο Εργαλεία αξιολόγθςθσ Αναφορζσ [2]

4 Ειςαγωγι το πλαίςιο τθσ Δράςθσ 1, το παρόν παραδοτζο ςυνιςτά μία επιςκόπθςθ: (α) υπολογιςτικϊν ςυςτθμάτων εξ αποςτάςεωσ εκπαίδευςθσ που υποςτθρίηουν τθν αςφγχρονθ και ςφγχρονθ επικοινωνία και ςυνεργαςία (β) εργαλείων ςυμμετοχικοφ ιςτοφ (Web 2.0) (γ) εργαλείων ςυγγραφισ εκπαιδευτικοφ περιεχομζνου για το Διαδίκτυο Οι παραπάνω τρεισ κατθγορίεσ αναπτφςςονται ςε ιςάρικμεσ ενότθτεσ. Κάκε ενότθτα περιλαμβάνει περιγραφι των γενικϊν χαρακτθριςτικϊν τθσ κατθγορίασ ςτθν οποία αναφζρεται, επί μζρουσ περιγραφι επιλεγμζνων εργαλείων και καταλιγει ςε μία ςυγκριτικι τουσ ανάλυςθ με διαφορετικά κριτιρια, τεχνικοφ και παιδαγωγικοφ χαρακτιρα, που ευκυγραμμίηονται με τισ προδιαγραφζσ ςχεδιαςμοφ ςεναρίων μικτισ μάκθςθσ που αναλφονται ςτο Παραδοτζο 1 τθσ παροφςασ Δράςθσ 1. Όλεσ οι προαναφερκείςεσ τεχνολογίεσ εντάςςονται ςε δφο βαςικοφσ άξονεσ, με βάςθ το ςκεπτικό των ςεναρίων μικτισ μάκθςθσ: α) τεχνολογίεσ που χρθςιμοποιοφνται ωσ μζςα υλοποίθςθσ των ςεναρίων και β) τεχνολογίεσ που χρθςιμοποιοφνται ωσ αντικείμενο ςπουδϊν. Με βάςθ αυτοφσ τουσ άξονεσ, το παραδοτζο καταλιγει ςε ςυμπεράςματα που αναφζρονται ςτο ςκεπτικό επιλογισ ςυγκεκριμζνων τεχνολογιϊν για τθν υποςτιριξθ των αξόνων. Οι επιλογζσ αυτζσ ςυνιςτοφν και τισ προαπαιτοφμενεσ προδιαγραφζσ για διαδικτυακά εργαλεία και περιβάλλοντα που μπορεί να υποςτθρίξουν ςενάρια μικτισ μάκθςθσ τα οποία εμπλζκουν δράςεισ ςφγχρονθσ και αςφγχρονθσ τθλεκπαίδευςθσ και ςτοχεφουν ςτθν ενίςχυςθ τθσ ανάπτυξθσ κοινοτιτων εκπαιδευτικϊν ικανϊν να ςχεδιάηουν ςφγχρονα περιβάλλοντα μάκθςθσ που εμπλζκουν ψθφιακζσ τεχνολογίεσ. 1 Yπολογιςτικά ςυςτιματα εξ αποςτάςεωσ και μικτισ εκπαίδευςθσ Σα υπολογιςτικά ςυςτιματα που χρθςιμοποιοφνται ςτθν εξ αποςτάςεωσ και μικτι εκπαίδευςθ είναι τα λεγόμενα ςυςτιματα διαχείριςθσ μακθμάτων (ΔΜ) 2, που ςυχνά καλοφνται υςτιματα Διαχείριςθσ Μάκθςθσ (Learning Management Systems LMS) ι/και εικονικά μακθςιακά περιβάλλοντα (virtual learning environments, VLEs) ι/και ψθφιακζσ εκπαιδευτικζσ πλατφόρμεσ (digital elearning platforms). Πρόκειται για ενοποιθμζνα πακζτα ι εργαλειοκικεσ (integrated toolkits) με κφρια λειτουργικά χαρακτθριςτικά τα ακόλουκα: Διαχείριςθ χρθςτϊν με κατανομι ρόλων (π.χ. χριςτθσ μακθτισ, επιςκζπτθσ, κακθγθτισ, διαχειριςτισ) Διαχείριςθ μακθμάτων με χαρακτθριςμοφσ πρόςβαςθσ (π.χ. «κλειςτι», «ανοικτι», «υπό προχποκζςεισ πρόςβαςθ») 2 Υιοθετείται το ακρώνυμο ΣΔΜ που χρηςιμοποιούν οι Παπανικολάου, Γρηγοριάδου και Γουλή (2005) για την απόδοςη του όρου L.M.S. (Learning Management Systems). [3]

5 Διαχείριςθ πθγϊν και πόρων και ςφνταξθ αναφορϊν (ςτατιςτικά ςτοιχεία ειςόδων εξόδων και καταγραφζσ τυπικϊν κινιςεων των χρθςτϊν ςτο ςφςτθμα) Θμερολόγιο προγραμματιςμοφ του μακιματοσ Xϊρο αςφγχρονθσ επικοινωνίασ των φοιτθτϊν (forum) Χϊρο ςφγχρονθσ επικοιωνίασ των φοιτθτϊν (chat) Aυτόματεσ ειδοποιιςεισ των φοιτθτϊν για κζματα λειτουργίασ και οργάνωςθσ του μακιματοσ Σεςτ τελικισ αξιολόγθςθσ με δυνατότθτα απόδοςθσ βακμολογίασ Οι παραπάνω ψθφιακζσ εκπαιδευτικζσ πλατφόρμεσ διακρίνονται ςε δφο μεγάλεσ κατθγορίεσ, τισ εμπορικζσ (commercial) και τισ πλατφόρμεσ ανοικτοφ κϊδικα (opensource). Οι εμπορικζσ ψθφιακζσ εκπαιδευτικζσ πλατφόρμεσ ζχουν ςυγκεκριμζνο κόςτοσ κτιςθσ, ενϊ αντικζτωσ οι ανοικτοφ κϊδικα διατίκενται δωρεάν ςτο Διαδίκτυο. Ενδεικτικά παραδείγματα εμπορικϊν ψθφιακϊν εκπαιδευτικϊν πλατφόρμων είναι οι Krawler LMS, Blackboard, Openhive, ενϊ ενδεικτικά παραδείγματα ψθφιακϊν εκπαιδευτικϊν πλατφόρμων ανοικτοφ κϊδικα είναι οι Claroline, Open eclass, Moodle, Ilias,.LRN. Σα τελευταία χρόνια ζχει παρατθρθκεί μία τάςθ ςτροφισ προσ τα λογιςμικά ανοικτοφ κϊδικα. Σο γεγονόσ αυτό οφείλεται ςτα πλεονεκτιματα που πθγάηουν από τθ χριςθ λογιςμικϊν ανοικτοφ κϊδικα, ςυγκριτικά με εμπορικά λογιςμικά: Δυνατότθτα προςαρμογισ. Κακϊσ ο κϊδικασ του λογιςμικοφ είναι ανοικτόσ και ζχει ο κακζνασ πρόςβαςθ, οι χριςτεσ του λογιςμικοφ ζχουν τθν δυνατότθτα να κάνουν οποιαδιποτε αλλαγι επικυμοφν, ϊςτε να κάνουνε βελτιϊςεισ και να το προςαρμόςουν ςτισ ανάγκεσ τουσ. Οι διάφορεσ αλλαγζσ που προκφπτουν από τθν χριςθ του λογιςμικοφ ανοιχτοφ κϊδικα, μποροφν να ενςωματωκοφν ςε νζεσ εκδόςεισ του λογιςμικοφ προωκϊντασ ζτςι τθν και τθν ςυνεργαςία μεταξφ των προγραμματιςτϊν. Οικονομικό όφελοσ. Σο λογιςμικό ανοικτοφ κϊδικα διατίκεται δωρεάν ςτο Διαδίκτυο, οπότε δεν υπάρχει κάποιο κόςτοσ κτιςθσ. Σο μόνο κόςτοσ το οποίο ενδεχομζνωσ να επωμιςτεί ο οργανιςμόσ/ίδρυμα που κα το εγκαταςτιςει ςχετίηεται με το κόςτοσ προςαρμογισ ςφμφωνα με τισ ανάγκεσ του. Τψθλι απόδοςθ, ςτακερότθτα και αςφάλεια που οφείλεται ςτθ ςυνεργατικι και κατανεμθμζνθ ανάπτυξθ του λογιςμικοφ. Εκτόσ των παραπάνω γενικϊν χαρακτθριςτικϊν του λογιςμικοφ ανοικτοφ κϊδικα, οι ψθφιακζσ εκπαιδευτικζσ πλατφόρμεσ ανοικτοφ κϊδικα παρουςιάηουν επιπλζον χαρακτθριςτικά τα οποία ςχετίηονται με τθν χριςθ τουσ ςτθν εκπαιδευτικι διαδικαςία όπωσ είναι θ δυνατότθτα δθμιουργίασ και διαχείριςθσ τάξεων με εγγεγραμμζνουσ φοιτθτζσ και εκπαιδευτζσ, θ παρακολοφκθςθ τθσ πορείασ του εκπαιδευόμενου και θ δυνατότθτα ενεργοφσ ςυμμετοχισ του εκπαιδευτικοφ ςτθν ανάπτυξθ ι προςαρμογι εκπαιδευτικοφ λογιςμικοφ. Δεδομζνων των παραπάνω χαρακτθριςτικϊν του λογιςμικοφ ανοικτοφ κϊδικα και των οικονομικϊν δεδομζνων του υποζργου, θ ςυγκεκριμζνθ μελζτθ επικεντρϊνεται ςε ψθφιακζσ εκπαιδευτικζσ πλατφόρμεσ ανοικτοφ κϊδικα. [4]

6 1.1 Σκεπτικό περιγραφισ και προδιαγραφϊν τθν παροφςα Ενότθτα παρουςιάηονται οι ακόλουκεσ επτά ψθφιακζσ εκπαιδευτικζσ πλατφόρμεσ ανοικτοφ κϊδικα, με το κριτιριο ότι πρόκειται για τισ περιςςότερο δθμοφιλείσ και ςε χριςθ: Claroline,.LRN, ILIAS, Moodle, Open eclass, Sakai, ATutor. Οι ειδικοί άξονεσ που υιοκετοφνται ςτθν παρουςίαςθ κάκε πλατφόρμασ αφοροφν ςυγκεκριμζνεσ υπθρεςίεσ που παρζχονται από το κάκε ςφςτθμα, όπωσ: 1. υπθρεςίεσ διαχείριςθσ θλεκτρονικϊν μακθμάτων και θλεκτρονικισ τάξθσ, που αφοροφν αποκλειςτικά τισ υπθρεςίεσ εκπαιδευτικοφ χαρακτιρα που χαρακτθρίηουν τισ ςυγκεκριμζνεσ εφαρμογζσ που είναι ςχεδιαςμζνεσ για τθν προςφορά θλεκτρονικισ μάκθςθσ 2. υπθρεςίεσ διαχείριςθσ εκπαιδευτικοφ περιεχομζνου και εκπαιδευτικόσ ςχεδιαςμόσ. Πρόκειται για υπθρεςίεσ που απευκφνονται κυρίωσ ςε επαγγελματίεσ ςχεδιαςτζσ θλεκτρονικϊν μακθμάτων ι εκπαιδευτικοφσ και αφοροφν τθ διευκόλυνςι τουσ ςτθν παρουςίαςθ και ςε κάποιεσ περιπτϊςεισ, και τθν ανάπτυξθ εκπαιδευτικοφ υλικοφ, ειδικά προςαρμοςμζνου για χριςθ ςε περιβάλλον θλεκτρονικισ μάκθςθσ. 3. υπθρεςίεσ και εργαλεία υποςτιριξθσ επικοινωνίασ και ςυνεργατικϊν / ςυμμετοχικϊν εργαςιϊν: πρόκειται για ενςωματωμζνα ςτισ πλατφόρμεσ εργαλεία τφπου Web 2.0, τα οποία προςφζρουν τισ ίδιεσ περίπου δυνατότθτεσ με τα αντίςτοιχα «αυτόνομα», αυτά δθλαδι που υπάρχουν εκτόσ θλεκτρονικισ πλατφόρμασ. 4. οριηόντιεσ προδιαγραφζσ: αναφζρονται ςε χαρακτθριςτικά γενικότερθσ φφςθσ, που ζχουν όμωσ ενδιαφζρον για τθν εκπαιδευτικι χριςθ τθσ πλατφόρμασ υπό εξζταςθ, όπωσ για παράδειγμα: φιλικότθτα προσ το χριςτθ, εξελλθνιςμόσ, βακμόσ προςαρμογισ ςτο ελλθνικό εκπαιδευτικό ςφςτθμα, κ.ά. 5. επιπρόςκετα χαρακτθριςτικά: αναφζρονται ςε οποιαδιποτε επιπλζον δυνατότθτα δεν καλφπτεται από τισ προθγοφμενεσ κατθγορίεσ. 6. τεχνικζσ προδιαγραφζσ: αφοροφν αποκλειςτικά τα τεχνικά χαρακτθριςτικά τθσ πλατφόρμασ υπό εξζταςθ. Πρζπει να ςθμειωκεί ότι θ περιγραφι κάκε πλατφόρμασ που ακολουκεί ςτθρίηεται ςε πλθροφορίεσ που βρζκθκαν ςτον επίςθμο δικτυακό τόπο κάκε πλατφόρμασ. [5]

7 1.2 Claroline, Ιςτότοποσ: Προζλευςθ: University of Louvain (Belgium) Σο Claroline αποτελεί μία από τισ πιο δθμοφιλείσ πλατφόρμεσ θλεκτρονικισ μάκθςθσ που επιτρζπει ςτουσ εκπαιδευτζσ να δομοφν αποτελεςματικά διαδικτυακά μακιματα. Κακϊσ θ πλατφόρμα ζχει μεταφραςτεί ςε 35 γλϊςςεσ (μεταξφ των οποίων ςυγκαταλζγονται και τα Ελλθνικά), το Claroline ζχει δθμιουργιςει ςε παγκόςμιο επίπεδο μία αρκετά μεγάλθ κοινότθτα χρθςτϊν και προγραμματιςτϊν. Θ πλατφόρμα Claroline κυκλοφορεί υπό άδεια Ελεφκερου Λογιςμικοφ/Λογιςμικοφ Ανοικτοφ Κϊδικα (ΕΛ/ΛΑΚ) και επιτρζπει ςε εκατοντάδεσ φορείσ από 86 χϊρεσ να δθμιουργοφν και να διαχειρίηονται μακιματα και διαδικτυακζσ ςυνεργαςίεσ. Σο Claroline, ωσ λογιςμικό ανοιχτοφ κϊδικα μπορεί πολφ εφκολα να τροποποιθκεί και να επεκτακεί για να ικανοποιιςει πλιρωσ τισ ανάγκεσ χριςθσ κάκε οργανιςμοφ ι ιδρφματοσ που υιοκετεί τθν χριςθ του. Θ υλοποίθςθ του Claroline ζχει βαςιςτεί ςε παιδαγωγικζσ αρχζσ κακϊσ και ςτθν προςτικζμενθ αξία που δίνουν οι νζεσ τεχνολογίεσ θλεκτρονικισ μάκθςθσ. Από το 2000, οι ομάδεσ ανάπτυξθσ του ζχουν εςτιάςει ςτθ ςτακερότθτα κϊδικα και τθν ανάπτυξθ των χαρακτθριςτικϊν γνωριςμάτων ςφμφωνα με τισ ανάγκεσ του χριςτθ. Θ κφρια ανθςυχία των υπεφκυνων για τθν ανάπτυξθ του δεν είναι να ενιςχυκεί ζνασ μεγάλοσ αρικμόσ νζων χαρακτθριςτικϊν γνωριςμάτων, αλλά θ υλοποίθςθ εργαλείων που να ςυμφωνοφν με τθν παιδαγωγικι προςζγγιςθ. Κάκε μάκθμα ςτο Claroline δομείται με απλό τρόπο. Σο περιβάλλον εργαςίασ υποδιαιρείται ςε διάφορουσ χϊρουσ ι τομείσ, που ο κακζνασ προορίηεται για διαφορετικζσ λειτουργίεσ τθσ εκπαιδευτικισ διαδικαςίασ. Επίςθσ, ςτθ διάκεςθ του κακθγθτι τίκενται και εργαλεία διαχείριςθσ των χρθςτϊν και του υλικοφ, όπωσ και ςτατιςτικά ςτοιχεία για τθν παρακολοφκθςθ τθσ χριςθσ τθσ πλατφόρμασ από τουσ εκπαιδευόμενουσ. Υπθρεςίεσ Διαχείριςθσ Ηλεκτρονικϊν Μακθμάτων & Ηλεκτρονικισ Τάξθσ. Θ πλατφόρμα Claroline παρζχει διάφορεσ υπθρεςίεσ διαχείριςθσ του ςυςτιματοσ και των παρεχόμενων υπθρεςιϊν. υγκεκριμζνα παρζχονται οι παρακάτω υπθρεςίεσ: Διαχείριςθ λογαριαςμϊν χρθςτϊν, Διαχείριςθ ρόλων και δικαιωμάτων χρθςτϊν, Διαχείριςθ των επιμζρουσ υποςυςτθμάτων τθσ πλατφόρμασ, Σροποποίθςθ τθσ διάταξθσ και του ςτυλ των διακζςιμων εργαλείων που εμφανίηονται ςτθν αρχικι ςελίδα κάκε χριςτθ. Επίςθσ, θ πλατφόρμα Claroline υποςτθρίηει τουσ παρακάτω διακριτοφσ ρόλουσ χρθςτϊν: Ανϊνυμοι διαδικτυακοί επιςκζπτεσ οι οποίοι δεν ζχουν κάποιον λογαριαςμό ςτθν πλατφόρμα, Επιςκζπτεσ εκπαιδευόμενοι οι οποίοι ζχουν κάποιον λογαριαςμό ςτθν πλατφόρμα αλλά δεν ζχουν πρόςβαςθ ςε μακιματα, Εκπαιδευόμενοι οι οποίοι ζχουν κάποιον λογαριαςμό ςτθν πλατφόρμα και πρόςβαςθ ςε μακιματα, Εκπαιδευτζσ οι οποίοι διαχειρίηονται το θλεκτρονικό μάκθμα, Διαχειριςτζσ οι οποίεσ ζχουν πρόςβαςθ ςε διαχειριςτικζσ ενζργειεσ τθσ πλατφόρμασ. Θ πλατφόρμα Claroline υποςτθρίηει τθν προςωποποιθμζνθ πρόςβαςθ των χρθςτϊν ςτα θλεκτρονικι μακιματα. Ειδικότερα, οι εγγεγραμμζνοι χριςτεσ του [6]

8 ςυςτιματοσ κατόπιν πιςτοποίθςθσ μποροφν να ςυμμετζχουν ενεργά ςε ςυγκεκριμζνα θλεκτρονικά μακιματα που παρακολουκοφν. υγκεκριμζνα θ πλατφόρμα υποςτθρίηει τισ παρακάτω τεχνολογίεσ πιςτοποίθςθσ των χρθςτϊν: χριςθ ονόματοσ χριςτθ και ςυνκθματικοφ που είναι αποκθκευμζνα ςτθν τοπικι βάςθ δεδομζνων τθσ πλατφόρμασ, χριςθ τθσ υπθρεςίασ καταλόγου Lightweight Directory Access Protocol (LDAP) και Shibboleth, Single Sign On (SSO) πιςτοποίθςθ μζςω τθσ υπθρεςίασ Central Authentication Service (CAS). Θ πλατφόρμα Claroline παρζχει προςταςία δεδομζνων προςωπικοφ χαρακτιρα υποςτθρίηοντασ διαφορετικά επίπεδα πρόςβαςθσ ςτο εκπαιδευτικό υλικό, και ςυγκεκριμζνα τα παρακάτω επίπεδα: θ πρόςβαςθ επιτρζπεται ςε κάκε χριςτθ, ακόμα και ςε μθ εγγεγραμμζνουσ χριςτεσ, θ πρόςβαςθ επιτρζπεται μόνο ςε εγγραμμζνουσ χριςτεσ, θ πρόςβαςθ επιτρζπεται μόνο ςτουσ εγγεγραμμζνουσ ςτο μάκθμα χριςτεσ. Επίςθσ παρζχει ςτουσ εκπαιδευτζσ τθν δυνατότθτα αποκικευςθσ προςωπικϊν αρχείων τα οποία είναι προςβάςιμα από τουσ χριςτεσ οι οποίοι ζχουν τα ανάλογα δικαιϊματα. Σζλοσ παρζχει υπθρεςία εξαγωγισ ςτατιςτικϊν αναφορϊν, με ςκοπό τθν παρακολοφκθςθ τθσ χριςθσ τθσ ψθφιακισ εκπαιδευτικισ πλατφόρμασ, τόςο από τουσ διαχειριςτζσ τθσ, όςο και από εξωτερικοφσ χριςτεσ, ϊςτε να μπορεί να γίνει εφκολα θ αποτίμθςθ τθσ αξίασ χριςθσ τθσ. Υπθρεςίεσ Διαχείριςθσ Εκπαιδευτικοφ Περιεχομζνου και Εκπαιδευτικόσ Σχεδιαςμόσ. Θ πλατφόρμα Claroline υποςτθρίηει ειςαγωγι (import), εξαγωγι (export) μακθςιακϊν αντικειμζνων. υγκεκριμζνα, υποςτθρίηει το πρωτόκολλο IMS Question and Test Interoperability (IMS-QTI) το οποίο αποτελεί μία προδιαγραφι για τθν αναπαράςταςθ περιεχομζνου και αποτελεςμάτων των αςκιςεων και επιτρζπει τθν μεταφορά (ειςαγωγι και εξαγωγι) αςκιςεων μεταξφ διαφορετικϊν αποκετθρίων και ςυςτθμάτων διαχείριςθσ μάκθςθσ. Επίςθσ υποςτθρίηει τα πρωτόκολλα SCORM και IMS-CP για τθν ειςαγωγι και εξαγωγι μακθςιακϊν αντικειμζνων. Επίςθσ υποςτθρίηει τον χαρακτθριςμό μακθςιακϊν αντικειμζνων με εκπαιδευτικά μεταδεδομζνα κακϊσ και τθν δυνατότθτα παραγωγισ πακζτων ψθφιακοφ περιεχομζνου ςφμφωνα με το πρότυπο SCORM. Θ πλατφόρμα Claroline παρζχει μθχανιςμοφσ δθμιουργίασ αςκιςεων αξιολόγθςθσ και αυτοαξιολόγθςθσ των εκπαιδευόμενων. Κατά τθν δθμιουργία των αςκιςεων, ο εκπαιδευτισ μπορεί να ορίςει διάφορεσ παραμζτρουσ όπωσ είναι, ο τίτλοσ τθσ άςκθςθσ, ο τρόποσ προβολισ των ερωτιςεων, θ θμερομθνία ζναρξθσ τθσ άςκθςθσ, θ θμερομθνία λιξθσ τθσ άςκθςθσ, ο αρικμόσ των προςπακειϊν που ζχει ο εκπαιδευόμενοσ για τθν απάντθςθ ςε κάκε ερϊτθμα, τα χρονικά περικϊρια που ζχει ο εκπαιδευόμενοσ για τθν ολοκλιρωςθ τθσ άςκθςθσ, ο αρικμόσ των επιτρεπτϊν απαντιςεων για κάκε ερϊτθμα, θ δυνατότθτα υποβολισ ανϊνυμων απαντιςεων και θ προβολι τθσ ςωςτισ απάντθςθσ ςε κάκε ερϊτθμα τθσ άςκθςθσ. Μία άςκθςθ μπορεί να περιλαμβάνει ερωτιματα διαφόρων τφπων όπωσ πολλαπλϊν επιλογϊν, αλθκζσ/ψευδζσ, ςυμπλιρωςθσ κενϊν και αντιςτοίχιςθσ. Επιπλζον δίνει τθν δυνατότθτα παροχισ ανατροφοδότθςθσ μετά τθν ολοκλιρωςθ μίασ άςκθςθσ. Σζλοσ παρζχει το εργαλείο Learning Path για τον προγραμματιςμό τθσ ςειράσ των εκπαιδευτικϊν δραςτθριοτιτων και τθν ανατροφοδότθςθ των εκπαιδευομζνων. [7]

9 Θ πλατφόρμα Claroline διακζτει μθχανιςμό αναηιτθςθσ περιεχομζνου (search engine) κάνοντασ χριςθ λζξεων/κλειδιϊν, κακϊσ και μεταδεδομζνων, κακιςτϊντασ ευκολότερθ και αμεςότερθ τθν πρόςβαςθ ςε ςυγκεκριμζνεσ ενότθτεσ του παρεχόμενου εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Ωςτόςο, δεν υποςτθρίηει αναηιτθςθ λαμβάνοντασ υπόψθ τον ρόλο του χριςτθ. Επιπλζον, θ πλατφόρμα Claroline παρζχει τθν δυνατότθτα εμφάνιςθσ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ ενόσ θλεκτρονικοφ μακιματοσ ταξινομθμζνο με διάφορα κριτιρια (όνομα, μζγεκοσ αρχείου, θμερομθνία δθμιουργίασ αρχείου). Θ πλατφόρμα Claroline επιτρζπει τθ ςυμμετοχι του μακθτι ςε ψθφιακά μακιματα τθσ ψθφιακισ τάξθσ και διακζτει εργαλείο εκπαιδευτικοφ ςχεδιαςμοφ. υγκεκριμζνα, παρζχει διάφορα εργαλεία τόςο ςτον εκπαιδευτι, όςο και ςτον εκπαιδευόμενο, τα οποία επιτρζπουν τθν ςυμμετοχι των εκπαιδευόμενων ςτα ψθφιακά μακιματα τθσ ψθφιακισ τάξθσ, με ςθμαντικότερο από αυτά το εργαλείο Learning Path που υποςτθρίηει τθν ενορχιςτρωςθ των μακθςιακϊν αντικειμζνων ςτα πλαίςια των ψθφιακϊν μακθμάτων. Επίςθσ, παρζχει ενδείξεισ για τθν κατάςταςθ τθσ εκπαιδευτικισ διαδικαςίασ επιτρζποντασ τθν παρακολοφκθςθ ςυμμετοχισ των μακθτϊν ςτο θλεκτρονικό μάκθμα. υγκεκριμζνα, διακζτει μθχανιςμό προβολισ ςτατιςτικϊν ςχετικά με τθν ςυμμετοχι των μακθτϊν ςτο θλεκτρονικό μάκθμα. υγκεκριμζνα κάκε εκπαιδευτισ ζχει πρόςβαςθ ςε ςτατιςτικά ςτοιχεία ςχετικά με τθν πρόςβαςθ των εκπαιδευόμενων ςτο θλεκτρονικό μάκθμα και τα διακζςιμα εργαλεία, τα αποτελζςματα ςτισ αςκιςεισ που επιλφουν οι εκπαιδευόμενοι, τισ εργαςίεσ που ζχουν υποβάλλει θλεκτρονικά, τον βακμό χρθςιμοποίθςθσ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ και τον βακμό χρθςιμοποίθςθσ του φόρουμ ςυηθτιςεων. Παρζχεται τζλοσ θ δυνατότθτα ςτον εκπαιδευτι να δθμιουργιςει ςυγκεκριμζνεσ ομάδεσ χρθςτϊν για τθν επιλεκτικι αποςτολι εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Υπθρεςίεσ & Εργαλεία υποςτιριξθσ επικοινωνίασ και ςυνεργατικϊν / ςυμμετοχικϊν εργαςιϊν. Θ πλατφόρμα Claroline παρζχει τισ παρακάτω υπθρεςίεσ πλθροφόρθςθσ, ενθμζρωςθσ και επικοινωνίασ μεταξφ των χρθςτϊν: Ανακοινϊςεισ. Σο υποςφςτθμα ανακοινϊςεων τθσ πλατφόρμασ, επιτρζπει τθν ενθμζρωςθ των εγγεγραμμζνων χρθςτϊν ςε κζματα που αφοροφν τα θλεκτρονικά μακιματα. Μθχανιςμό ανταλλαγισ μθνυμάτων. Θ πλατφόρμα διακζτει ζνα ενςωματωμζνο ςφςτθμα ςφγχρονθσ ανταλλαγισ μθνυμάτων. Μπορεί κάκε χριςτθσ να βλζπει ποιοι άλλοι χριςτεσ είναι ςυνδεδεμζνοι ςτθν πλατφόρμα, κακϊσ και να αποκθκεφει τισ ςυνομιλίεσ που πραγματοποιεί με τουσ άλλεσ χριςτεσ. Μθχανιςμϊν ανταλλαγισ και κοινισ χριςθσ αρχείων. Διατίκεται ςε κάκε χριςτθ ζνασ προςωπικόσ χϊροσ όπου μπορεί να αποκθκεφςει ςυγκεκριμζνα αρχεία και να τα διαμοιράςει ςε ςυγκεκριμζνουσ χριςτεσ, οι ομάδεσ χρθςτϊν που ζχει ο ίδιοσ ορίςει. Χϊροι ςυηθτιςεων. Για κάκε ζνα μάκθμα υπάρχει χϊροσ ςυηθτιςεων όπου οι εκπαιδευτζσ μποροφν να ανταλλάςουν απόψεισ και προβλθματιςμοφσ ςχετικά με τισ διάφορεσ δραςτθριότθτεσ που λαμβάνουν χϊρα ςτο πλαίςιο τθσ εκπαιδευτικισ διαδικαςίασ. [8]

10 Ιςτολόγια. Θ ςυγκεκριμζνθ υπθρεςία επιτρζπει ςτουσ εκπαιδευτζσ και εκπαιδευόμενουσ ενόσ μακιματοσ, να επεξεργάηονται από κοινοφ το περιεχόμενο των ιςτολογίων, εφόςον ζχουν τα κατάλλθλα δικαιϊματα. Επίςθσ, παρζχει υπθρεςία μετάδοςθσ εικονορροϊν και εικονογραφίασ κατ απαίτθςθ (Video on Demand), κάνοντασ χριςθ του εργαλείου dimdim. Επιπλζον παρζχεται θ δυνατότθτα αποκικευςθσ των εικονορροϊν των τθλεκπαιδεφςεων ςε κάποιον εξυπθρετθτι αποκικευςθσ πολυμεςικοφ υλικοφ και πρόςβαςθσ ςτο αποκθκευμζνο υλικό, μζςω τθσ υπθρεςίασ εικονογραφίασ κατ απαίτθςθ. Σζλοσ διακζτει module για τθν ενοποίθςθ τθσ με το εργαλείο τθλεκπαίδευςθσ dimdim και τθν παροχι υπθρεςίασ ςφγχρονθσ τθλεκπαίδευςθσ. Σζλοσ υποςτθρίηει κοινοπρακτικό περιεχόμενο (syndicate content), RSS feeds. Οριηόντιεσ προδιαγραφζσ. Θ πλατφόρμα Claroline διακζτει ζνα από τα φιλικότερα και εφχρθςτα περιβάλλοντα για τουσ εκπαιδευτζσ και εκπαιδευόμενουσ για τθν πραγματοποίθςθ αςφγχρονθσ τθλεκπαίδευςθσ. υγκεκριμζνα παρζχει τισ ακόλουκεσ δυνατότθτεσ: Μορφοποίθςθ προςωπικισ ςελίδασ χριςτθ. Δεν υπάρχει θ δυνατότθτα διαμόρφωςθσ τθσ προςωπικισ ςελίδασ κάκε χριςτθ. Ωςτόςο, ο εκπαιδευτισ ενόσ θλεκτρονικοφ μακιματοσ ζχει τθν δυνατότθτα να τροποποιιςει και ενεργοποιιςει/απενεργοποιιςει τα διακζςιμα εργαλεία τα οποία κα προβάλλονται ςτον ιςτοχϊρο του θλεκτρονικοφ μακιματοσ. Χϊροσ παρουςίαςθσ προφίλ. ε κάκε χριςτθ παρζχεται χϊροσ παρουςίαςθσ του προφίλ του, όπου μπορεί να ειςάγει προςωπικζσ πλθροφορίεσ του (όνομα, επϊνυμο, όνομα χριςτθ, ςυνκθματικό, , τθλζφωνο). ελιδοδείκτεσ. Παρζχεται θ δυνατότθτα ςτουσ χριςτεσ τθσ πλατφόρμασ να δθμιουργοφν ςελιδοδείκτεσ. Ατηζντα-θμερολόγιο. τθν προςωπικι ςελίδα κάκε χριςτθ υπάρχει θμερολόγιο που μπορεί να βλζπει τισ διάφορεσ προγραμματιςμζνεσ δραςτθριότθτεσ που ςχετίηονται με τθν εκπαιδευτικι διαδικαςία κακϊσ και γενικότερου ενδιαφζροντοσ. Επιπλζον παρζχεται ατηζντα, όπου μπορεί να ειςάγει και να αποκθκεφςει ςθμειϊςεισ. Θ πλατφόρμα Claroline υποςτθρίηει ανοικτά πρότυπα και διαλειτουργικότθτα τα πρότυπο IMS-QTI, IMS-CP και SCROM για τθν δθμιουργία αςκιςεων και τεςτ αξιολόγθςθσ, κακϊσ και μεταφοράσ εκπαιδευτικοφ υλικοφ μεταξφ πλατφόρμων. Θ ςχετικι κοινότθτα του Claroline είναι αρκετά ενεργι. Θ πλατφόρμα παρζχει εξελλθνιςμζνθ ζκδοςθ που παρουςιάηει ικανοποιθτικι ςυνζπεια ςτθν χρθςιμοποιοφμενθ ορολογία. Ωςτόςο, θ πλατφόρμα Claroline, δεν διακζτει ενεργι ελλθνικι κοινότθτα ανάπτυξθσ και υποςτιριξθσ. Τεχνικζσ προδιαγραφζσ. Θ πλατφόρμα Claroline μπορεί να εγκαταςτακεί ςε όλα τα γνωςτά λειτουργικά ςυςτιματα, Linux / BSD / Unix, Windows (9x, Me, NT4, 2000, 2003, XP), MacOS X. Επιπλζον για κάκε από τα προαναφερκζντα λειτουργικά ςυςτιματα απαιτείται θ εγκατάςταςθ (α) ενόσ web server, (β) τθσ scripting γλϊςςασ προγραμματιςμοφ PHP (γ) τθσ βάςθσ δεδομζνων MySQL και (δ) ενόσ mail server (δεν είναι απαραίτθτθ θ εγκατάςταςθ, ςτθν περίπτωςθ που δεν εγκαταςτακεί [9]

11 κάποιεσ λειτουργίεσ δεν κα είναι διακζςιμεσ. τον επίςθμο δικτυακό τόπο τθσ πλατφόρμασ Claroline, ςυνιςτάται θ εγκατάςταςθ Apache web server αλλά το ςφςτθμα δουλεφει και με άλλουσ web server. Σζλοσ θ πλατφόρμα υποςτθρίηει τουσ περιςςότερουσ τφπουσ και εκδόςεισ φυλλομετρθτϊν διαδικτφου. 1.3.LRN, Ιςτότοποσ: Προζλευςθ: Philiip Greenspun, Massachusetts Institute of Technology, United States of America Θ πλατφόρμα.lrn αποτελεί μία ακόμα δθμοφιλι πλατφόρμα θλεκτρονικισ μάκθςθσ που επιτρζπει τθν δθμιουργία θλεκτρονικϊν μακθμάτων και τθν ςυμμετοχι των διδαςκόμενων ςτο θλεκτρονικό μάκθμα ςε μθ πραγματικό χρόνο. Θ εφαρμογι ζχει μεταφραςτεί ςε ζνα μεγάλο αρικμό γλωςςϊν μεταξφ των οποίων ςυγκαταλζγονται και τα Ελλθνικά, χωρίσ ωςτόςο να είναι διακζςιμεσ όλεσ οι λειτουργίεσ ςε όλεσ τισ γλϊςςεσ. Θ πλατφόρμα θλεκτρονικισ μάκθςθσ.lrn κυκλοφορεί υπό άδεια ΕΛ/ΛΑΚ. Ζχει αναπτυχκεί μία παγκόςμια κοινότθτα εκπαιδευτϊν, ςχεδιαςτϊν και μθχανικϊν ανάπτυξθσ λογιςμικοφ, οι οποίοι ςυνεργάηονται με ςκοπό τθν ςυνεχι εξζλιξθ τθσ πλατφόρμασ.lrn. Κακϊσ πρόκειται για λογιςμικό ανοικτοφ κϊδικα, κάκε οργανιςμόσ/ίδρυμα που επικυμεί να το εγκαταςτιςει για εκπαιδευτικοφσ ςκοποφσ, μπορεί να επενδφςει ςτθν τροποποίθςθ και να το προςαρμόηει ςτισ ιδιαίτερεσ ανάγκεσ του. Θ πλατφόρμα θλεκτρονικισ μάκθςθσ.lrn ζχει υλοποιθκεί χρθςιμοποιϊντασ το εργαλείο OpenACS (Open Architecture Community System), ζνα προθγμζνο περιβάλλον για τθν ανάπτυξθ επεκτάςιμων διαδικτυακϊν εφαρμογϊν προςανατολιςμζνεσ για ςυνεργατικά περιβάλλοντα). Από παιδαγωγικισ άποψθσ, δεν αποτελεί μία παραδοςιακι πλατφόρμα θλεκτρονικισ μάκθςθσ, κακϊσ θ αρχιτεκτονικι τθσ ζχει βαςιςτεί ςτθν υποςτιριξθ τθσ διδαςκαλίασ και τθσ διαχείριςθσ και όχι ςε κάποια παιδαγωγικι αρχι. Οι ςυμμετζχοντεσ ςε ζνα θλεκτρονικό μάκθμα, ζχουν μεγάλθ ευελιξία, κακϊσ θ εκπαίδευςθ μπορεί να πάρει πολλζσ μορφζσ κακϊσ αναπτφχκθκε με βάςθ τον χριςτθ τθσ πλατφόρμασ και όχι τισ ανάγκεσ του. Ο τρόποσ δόμθςθσ κάκε μακιματοσ ςτθν πλατφόρμα.lrn είναι απλόσ. Οι μακθτζσ μποροφν να χρθςιμοποιοφν το.lrn ςχεδόν με τον ίδιο τρόπο που επιςκζπτονται και κοινοφσ δικτυακοφσ τόπουσ. Παρζχονται διάφορα εργαλεία, τόςο προσ τουσ διδάςκοντεσ και μακθτζσ, όςο και ςτουσ διαχειριςτζσ τθσ πλατφόρμασ, κακϊσ και μία πλθκϊρα από εργαλεία επικοινωνίασ. Υπθρεςίεσ Διαχείριςθσ Ηλεκτρονικϊν Μακθμάτων & Ηλεκτρονικισ Τάξθσ. Θ πλατφόρμα.lrn υποςτθρίηει ζνα πλιρεσ πακζτο διαχείριςθσ των παρεχόμενων υπθρεςιϊν, όπωσ: διαχείριςθ λογαριαςμϊν χρθςτϊν, διαχείριςθ ρόλων και δικαιωμάτων χρθςτϊν, διαχείριςθ τθσ λειτουργία και διάταξθσ των υποςυςτθμάτων τθσ πλατφόρμασ. Θ πλατφόρμα υποςτθρίηει τουσ παρακάτω διακριτοφσ ρόλουσ χρθςτϊν: Εκπαιδευόμενοι οι οποίοι ζχουν κάποιον λογαριαςμό ςτθν πλατφόρμα και πρόςβαςθ ςτα θλεκτρονικά μακιματα που παρακολουκοφν, Εκπαιδευτζσ οι οποίοι [10]

12 διαχειρίηονται το θλεκτρονικό μάκθμα, Διαχειριςτζσ οι οποίεσ ζχουν πρόςβαςθ ςε διαχειριςτικζσ ενζργειεσ τθσ πλατφόρμασ. Θ πλατφόρμα.lrn παρζχει υπθρεςίεσ προςωποποιθμζνθσ αςφαλοφσ πρόςβαςθσ κάνοντασ χριςτθ των παρακάτω τεχνολογιϊν: Βαςικι πιςτοποίθςθ κάνοντασ χριςτθ ονόματοσ χριςτθ και ςυνκθματικοφ, LDAP πιςτοποίθςθ, OpenACS πιςτοποίςθ, SQL templates, Pluggable Authentication Modules. Θ πλατφόρμα.lrn προςτατεφει δεδομζνα προςωπικοφ χαρακτιρα παρζχοντασ διαφορετικά επίπεδα πρόςβαςθσ ςτο εκπαιδευτικό υλικό ανάλογα με τον ρόλο που ζχει εκχωρθκεί ςε κάκε χριςτθ. Παρζχει επίςθσ ςε κάκε χριςτθ χϊρο αποκικευςθσ προςωπικοφ υλικοφ, όπου μπορεί να αποκθκεφςει αρχεία τα οποία είτε είναι ιδιωτικά, είτε προςβάςιμα από ςυγκεκριμζνουσ εγγεγραμμζνουσ χριςτεσ. Για όλα τα αρχεία τα οποία αποκθκεφονται ςτον χϊρο αποκικευςθσ μποροφν να διατθροφνται διάφορεσ εκδόςεισ τουσ. Επιπλζον, υποςτθρίηει τθν αυτοματοποιθμζνθ εξαγωγι ςτατιςτικϊν αναφορϊν. υγκεκριμζνα υποςτθρίηει τθν εξαγωγι: τατιςτικϊν χριςθσ τθσ πλατφόρμασ: Πλικοσ επιςκζψεων, Χρονολογικά πρϊτθ και τελευταία επίςκεψθ, Επιςκζψεισ ομαδοποιθμζνεσ ανά ζτοσ, μινα και θμζρα, επιςκζψεισ ανά χριςτθ, κτλ. τατιςτικϊν κοινοτιτων χρθςτϊν: Ιςτορικό εγγραφισ μίασ τάξθσ ι μίασ κοινότθτασ χρθςτϊν, επιςκζψεων ςε κάκε μία κοινότθτα/τάξθ, επιςκζψεων ςε διάφορεσ διεπαφζσ τθσ πλατφόρμασ (φόρουμ, FAQs, κτλ), κτλ. τατιςτικϊν χρθςτϊν: Αρικμόσ εγγραφϊν χρθςτϊν ανά μινα, αναηιτθςθ χρθςτϊν, πρϊτθ και τελευταία επίςκεψθ ςτθν πλατφόρμα ανά χριςτθ, ςυνειςφορζσ ανά χριςτθ. Επιπλζον υποςτθρίηει τθν εξαγωγι ςτατιςτικϊν που ςυνδυάηουν τισ πλθροφορίεσ από κάκε μία από τισ προαναφερκείςεσ κατθγορίεσ ςτατιςτικϊν. Υπθρεςίεσ Διαχείριςθσ Εκπαιδευτικοφ Περιεχομζνου και Εκπαιδευτικόσ Σχεδιαςμόσ. Θ πλατφόρμα.lrn ζχει πιςτοποιθκεί ςφμφωνα με τα παρακάτω πρότυπα IMS-CP, IMS-QTI και SCORM για τθν ειςαγωγι και εξαγωγι μακθςιακϊν αντικειμζνων. Επίςθσ υποςτθρίηει τον χαρακτθριςμό των μακθςιακϊν αντικειμζνων με εκπαιδευτικά μεταδεδομζνα ςφμφωνα με το πρότυπο IMS-MD το οποίο βαςίηεται ςτο πρότυπο μεταδεδομζνων IEEE LOM, και παρζχει τθν δυνατότθτα παραγωγισ πακζτων ψθφιακοφ περιεχομζνου ςφμφωνα με το πρότυπο SCORM. χετικά με τθν αξιολόγθςθ των εκπαιδευόμενων, επιτρζπει τθ δθμιουργία αςκιςεων αξιολόγθςθσ, υποςτθρίηει τθ δθμιουργία τεςτ με πολλοφσ τφπουσ αςκιςεων αξιολόγθςθσ και αυτοαξιολόγθςθσ. υγκεκριμζνα, παρζχονται οι παρακάτω ςχετικζσ λειτουργίεσ: δθμιουργία και δθμοςίευςθ ομάδων αςκιςεων, αυτόματθ εξαγωγι βακμολογίασ, και εξαγωγι αναφορϊν για τουσ εκπαιδευόμενουσ. Επίςθσ, μζςω του εργαλείου Curriculum παρζχει τθν δυνατότθτα δθμιουργίασ και παροχισ φορμϊν αξιολόγθςθσ και ανατροφοδότθςθσ των εκπαιδευομζνων. Επιπλζον παρζχει εργαλείο δθμιουργίασ ερευνϊν για τθν αξιολόγθςθ τθσ εκπαιδευτικισ διαδικαςίασ από τουσ εκπαιδευόμενουσ. [11]

13 Επιπλζον, παρζχει το εργαλείο Gradebook/ Evaluation, το οποίο μπορεί να χρθςιμοποιθκεί από τουσ εκπαιδευόμενουσ ωσ φάκελοσ επίδοςθσ/ e-portofolio, όπου μποροφν να ανατρζχουν ανά πάςα ςτιγμι για να υποβάλλουν τισ εργαςίεσ που τουσ ζχουν ανατεκεί, και να βλζπουν τθν βακμολογία όλων των εργαςιϊν που εκπονοφν ςτο πλαίςιο ενόσ θλεκτρονικοφ μακιματοσ. Θ πλατφόρμα.lrn διακζτει μθχανιςμό αναηιτθςθσ περιεχομζνου κάνοντασ χριςθ λζξεων/κλειδιϊν κακϊσ και μεταδεδομζνων, κακιςτϊντασ ευκολότερθ και αμεςότερθ τθν πρόςβαςθ ςε ςυγκεκριμζνεσ ενότθτεσ του παρεχόμενου εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Δεν παρζχεται θ δυνατότθτα αναηιτθςθσ με κριτιριο τον ρόλο του χριςτθ, ωςτόςο παρζχονται κατάλογοι και λίςτεσ περιεχομζνου με προκακοριςμζνθ μορφι. Εργαλεία εκπαιδευτικοφ ςχεδιαςμοφ. Θ πλατφόρμα.lrn μζςω του εργαλείου Curriculum παρζχει τθν δυνατότθτα προγραμματιςμοφ των εκπαιδευτικϊν δραςτθριοτιτων ςτο πλαίςιο ενόσ θλεκτρονικοφ μακιματοσ. Επιπλζον παρζχει το εργαλείο Ecommerce, το οποίο παρζχει τθν δυνατότθτα δθμιουργίασ θλεκτρονικϊν μακθμάτων και ενοτιτων και τον χειριςμό τουσ ωσ αντικειμζνων παροχισ εκπαιδευτικϊν υπθρεςιϊν. Επιπλζον θ πλατφόρμα.lrn περιλαμβάνει ζνα αυτοματοποιθμζνο ςφςτθμα διαχείριςθσ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. υγκεκριμζνα παρζχει τα παρακάτω εργαλεία: Σο εργαλείο Wimpy Point το οποίο επιτρζπει ςτουσ χριςτεσ να δθμιουργιςουν online παρουςιάςεισ. Σο εργαλείο Wimpy Point υποςτθρίηει τθν ςυνεργατικι επεξεργαςία των παρουςιάςεων, κακϊσ και τθν διαμόρφωςθ του ςτυλ των διαφανειϊν. Σο εργαλείο WebDAV για ςυνεργατικι διαχείριςθ περιεχομζνου. Θ πλατφόρμα.lrn υποςτθρίηει τθν παρακολοφκθςθ ςυμμετοχισ των μακθτϊν παρζχοντασ ςτοιχεία για τθν κατάςταςθ τθσ εκπαιδευτικισ διαδικαςίασ υποςτθρίηει τα παρακάτω ςτατιςτικά χρθςτϊν για τθν παρακολοφκθςι τθσ ςυμμετοχισ τουσ ςτο θλεκτρονικό μάκθμα: χριςθ εκπαιδευτικοφ υλικοφ, αρικμόσ επιςκζψεων, πρϊτθ και τελευταία επίςκεψθ ςτθν πλατφόρμα ανά χριςτθ, ςυνειςφορζσ ανά χριςτθ. Τποςτθρίηεται επίςθσ θ δθμιουργία ομάδων και θ αποςτολι εκπαιδευτικοφ υλικοφ από τουσ εκπαιδευτζσ επιλεκτικά ςε μία ομάδα εκπαιδευόμενων ι ςε όλουσ του εκπαιδευόμενουσ που παρακολουκοφν ζνα θλεκτρονικό μάκθμα. Υπθρεςίεσ & Εργαλεία υποςτιριξθσ επικοινωνίασ και ςυνεργατικϊν / ςυμμετοχικϊν εργαςιϊν. Θ πλατφόρμα.lrn παρζχει διάφορεσ υπθρεςίεσ πλθροφόρθςθσ, ενθμζρωςθσ και επικοινωνίασ μεταξφ των χρθςτϊν του ςυςτιματοσ με ίδιουσ και διαφορετικοφσ ρόλουσ: Μαηικι αποςτολι μθνυμάτων θλεκτρονικοφ ταχυδρομείου ςε μία ςυγκεκριμζνθ ομάδα χρθςτϊν. Θμερολόγιο μακιματοσ, όπου οι εκπαιδευτζσ μποροφν να δθμοςιεφουν διάφορεσ δράςεισ και ανακοινϊςεισ ςχετικά με μάκθμα. Επιπλζον οι εκπαιδευόμενοι μποροφν ελζγχουν τισ εργαςίεσ που τουσ ζχουν ανατεκεί και τισ προκεςμίεσ που ζχουν. Σο θμερολόγιο υποςτθρίηει τθν ειςαγωγι [12]

14 επιςυναπτόμενων αρχείων κατά τθν δθμοςίευςθ κάποιασ δράςθσ ι ανακοίνωςθσ. Φόρουμ ςυηθτιςεων όπου οι εκπαιδευτζσ και εκπαιδευόμενοι μποροφν για παράδειγμα να τοποκετθκοφν για ζνα κζμα που ςχετίηεται με τθν εκπαιδευτικι διαδικαςία. Νζα για τθν δθμοςίευςθ διαφόρων πλθροφοριϊν ςχετικά με τθν εκπαιδευτικι διαδικαςία. Μθχανιςμόσ ανταλλαγισ μθνυμάτων ςε πραγματικό χρόνο. Ιςτολόγια για τθν δθμοςίευςθ δραςτθριοτιτων ςχετικά με τθν εκπαιδευτικι διαδικαςία αλλά και γενικότερου ενδιαφζροντοσ. Χριςθ Wiki ςτα πλαίςια του θλεκτρονικοφ μακιματοσ. Τποςτθρίηεται τζλοσ κοινοπρακτικό περιεχόμενο (syndicate content), RSS feeds. Οριηόντιεσ προδιαγραφζσ. Θ πλατφόρμα.lrn παρζχει ζνα εφχρθςτο και φιλικό περιβάλλον εργαςίασ ςτουσ χριςτεσ τθσ. Επιπλζον ςυμμορφϊνεται με το AA επίπεδο του πρότυπου WCAG 1.0, όπωσ αυτό κακορίηεται από το Web Accessibility Initiative (WAI) του παγκόςμιου οργανιςμοφ W3C. Επίςθσ, παρζχει ςτουσ χριςτεσ δυνατότθτα μορφοποίθςθσ τθσ προςωπικισ ςελίδασ κάκε χριςτθ, υποςτθρίηει τθν δθμιουργία ςελιδοδεικτϊν (παρζχεται ςαν επιπρόςκετθ υπθρεςία θ οποία δεν ζχει ακόμα ενςωματωκεί ςτθν επίςθμθ διανομι τθσ πλατφόρμασ), ατηζντα και θμερολόγιο. Θ πλατφόρμα.lnr υποςτθρίηει διαλειτουργικότθτα και ζχει πιςτοποιθκεί ςφμφωνα με τα παρακάτω πρότυπα: IMS-LD, IMS-MD, IMS-CP, IMS-Enterprise, IMS- QTI και SCORM. Ωσ επιπρόςκετα χαρακτθριςτικά θ πλατφόρμα.lrn διακζτει το εργαλείο Syllabus για τθν οργάνωςθ τθσ διδακτζασ φλθσ. Θ πλατφόρμα.lrn δεν παρζχει εξελλθνιςμζνθ ζκδοςθ. Τεχνικζσ προδιαγραφζσ. Θ πλατφόρμα.lrn μπορεί να εγκαταςτακεί ςτα παρακάτω περιβάλλοντα: Windows (+Cygwin), Linux, Solaris, BSD και Mac OS. Επιπλζον υποςτθρίηει τισ βάςεισ δεδομζνων PostgreSQL και Oracle 8i, 9i, 10g. Σζλοσ ςτον επίςθμο δικτυακό τόπο τθσ πλατφόρμασ, προτείνεται θ χριςθ AOL web server. 1.4 ILIAS Ιςτότοποσ: Προζλευςθ: University of Cologne Θ ψθφιακι εκπαιδευτικι πλατφόρμα ILIAS αποτελεί μια ιςχυρι ανοιχτοφ κϊδικα πλατφόρμα θλεκτρονικισ μάκθςθσ. Αναπτφχκθκε για τθν μείωςθ του κόςτουσ χριςθσ νζων μζςων ςτθν εκπαίδευςθ και τθν επιμόρφωςθ, αλλά και για να εξαςφαλιςτεί θ διαδραςτικότθτα των χρθςτϊν των πελατϊν ςτθν υλοποίθςθ του λογιςμικοφ. H ανάπτυξθ τθσ πλατφόρμασ ζγινε από το Πανεπιςτιμιο τθσ Κολωνίασ ςε ςυνεργαςία με άλλουσ ακαδθμαϊκοφσ αλλά και ευρωπαϊκοφσ οργανιςμοφσ ςε Γερμανία, Γαλλία και ςε άλλεσ χϊρεσ. ιμερα, χρθςιμοποιείται ευρφτατα από πολλοφσ εκπαιδευτικοφσ, ερευνθτικοφσ οργανιςμοφσ παγκοςμίωσ. Υπθρεςίεσ Διαχείριςθσ Ηλεκτρονικϊν Μακθμάτων & Ηλεκτρονικισ Τάξθσ. Θ πλατφόρμα ILIAS παρζχει υπθρεςία διαχείριςθσ του ςυςτιματοσ, των παρεχόμενων υπθρεςιϊν κακϊσ και των βάςεων δεδομζνων και ςυγκεκριμζνα διαχείριςθσ των [13]

15 χρθςτϊν, των θλεκτρονικϊν μακθμάτων, κακϊσ και των επιμζρουσ υποςυςτθμάτων τθσ. Τποςτθρίηει επίςθσ τουσ παρακάτω διακριτοφσ ρόλουσ χρθςτϊν: Επιςκζπτθσ: Αποτελεί εκείνον τον χριςτθ ο οποίοσ μπορεί να πλοθγθκεί ςτον κεντρικό δικτυακό τόπο τθσ πλατφόρμασ, αλλά δεν ζχει πρόςβαςθ ςτο εκπαιδευτικό υλικό. Επιπλζον δεν μπορεί να εγγραφεί ςτθν πλατφόρμα, για να ειςζλκει ςε περιοχζσ περιοριςμζνθσ πρόςβαςθσ όπωσ είναι οι ομάδεσ και τα μακιματα. Εκπαιδευόμενοσ: Αποτελεί εκείνον τον χριςτθ ο οποίοσ ζχει δικαίωμα πρόςβαςθσ ςτθν πλατφόρμα. Επιπλζον μπορεί να εγγραφεί ςε ομάδεσ, μακιματα και ομάδεσ ςυηθτιςεων. Εκπαιδευτισ: Αποτελεί εκείνον τον χριςτθ, ο οποίοσ ςυγκριτικά με τον εκπαιδευτι ζχει επιπλζον δικαιϊματα δθμιουργίασ και διαχείριςθσ μακθμάτων. Διαχειριςτισ: Αποτελεί εκείνον τον χριςτθ, ο οποίοσ ζχει δικαιϊματα πρόςβαςθσ και διαχείριςθσ ςε όλα τα επιμζρουσ υποςυςτιματα και εργαλεία τθσ πλατφόρμασ. Ανϊνυμοσ: Αποτελεί εκείνον τον χριςτθ ο οποίοσ ζχει δικαίωμα να περιθγθκεί και να αναγνϊςει το υλικό που βρίςκεται ςτο δθμόςιο τμιμα τθσ πλατφόρμασ. Χριςτθσ διαμορφϊςιμων δικαιωμάτων ανάλογα με τθσ ανάγκεσ. Κάκε χριςτθσ, ανάλογα με τθν κατθγορία ςτθν οποία ανικει ζχει διαφορετικά δικαιϊματα πρόςβαςθσ ςτο εκπαιδευτικό υλικό, αλλά και διαφορετικό περιβάλλον εργαςίασ. Επιπλζον ορίηονται τρεισ διαφορετικζσ ομάδεσ χρθςτϊν: Ομάδεσ ςυςτιματοσ οι οποίεσ είναι οι ομάδεσ ςτισ οποίεσ ανικουν οι διάφορεσ κατθγορίεσ χρθςτϊν του ILIAS. Αυτζσ τισ ομάδεσ τισ διαχειρίηεται μόνο ο διαχειριςτισ του ςυςτιματοσ. Ανοιχτζσ ομάδεσ ςτισ οποίεσ ο κάκε χριςτθσ ζχει πρόςβαςθ, (ςυνικωσ αποτελοφν ομάδεσ ςυηθτιςεων). Κλειςτζσ ομάδεσ οι οποίεσ μποροφν να δθμιουργθκοφν από οποιοδιποτε χριςτθ, αλλά μόνο ο δθμιουργόσ και διαχειριςτισ τθσ ομάδασ παρζχει πρόςβαςθ ςε τρίτουσ. Οι κλειςτζσ ομάδεσ είναι ςυνικωσ ομάδεσ εργαςίασ. Ο οριςμόσ μίασ ομάδασ ωσ ανοικτι ι κλειςτι, αποφαςίηεται από τον χριςτθ ο οποίοσ τθν ςυγκροτεί. Σζλοσ, τα μζλθ μιασ ομάδοσ χωρίηονται ςε τρεισ κατθγορίεσ: Ιδιοκτιτθσ, Διαχειριςτζσ, και απλά μζλθ ομάδασ. Ο δθμιουργόσ και ιδιοκτιτθσ μιασ ομάδασ ζχει τα περιςςότερα διαχειριςτικά προνόμια. Μεταξφ άλλων μπορεί να προςκζτει και να διαγράφει μζλθ, να τροποποιεί τον ρόλο κάκε χριςτθ, να αλλάηει τα δικαιϊματα κάκε χριςτθ επί του εκπαιδευτικοφ υλικοφ που διακινείται εντόσ τθσ ομάδοσ ι ακόμθ και να καταργιςει τθν ομάδα. Οι εκπαιδευόμενοι μποροφν να δθμιουργοφν ομάδεσ με τουσ ςυν-εκαπιδευόμενουσ τουσ. Οι ομάδεσ μποροφν να είναι ανοιχτζσ ι κλειςτζσ. Κάκε χριςτθσ τθσ πλατφόρμασ μπορεί να ςυμμετάςχει ςε μία ανοιχτι ομάδα, ςε αντίκεςθ με τισ κλειςτζσ ομάδεσ όπου ο χριςτθσ πρζπει να ζχει τθν άδεια του διαχειριςτι τθσ ομάδοσ. Κάκε χριςτθσ ζχει πρόςβαςθ ςε λίςτα των υπαρχόντων ομάδων, όπου δθλϊνεται ςαφϊσ εάν θ λίςτα είναι ανοιχτι ι κλειςτι και το όνομα του διαχειριςτι. Σο ILIAS υποςτθρίηει πολλζσ μεκόδουσ προςωποποιθμζνουσ αςφαλοφσ πρόςβαςθσ: Σαυτοποίθςθ κάνοντασ χριςθ ονόματοσ χριςτθ και κωδικοφ [14]

16 πρόςβαςθσ, LDAP ταυτοποίθςθ, Single-Sign On ςτθριηόμενθ ςε ψθφιακά πιςτοποιθτικά, WebDAV/Shibboleth για τοπικι πρόςβαςθ Shibboleth χρθςτϊν και για χριςθ τθσ υπθρεςίασ WebDAV, CAS, Radius, SOAP ταυτοποίθςθ, SFTP upload, Registration with access codes Θ πλατφόρμα ILIAS προςτατεφει δεδομζνα προςωπικοφ χαρακτιρα παρζχοντασ διαφορετικά επίπεδα πρόςβαςθσ ςτο εκπαιδευτικό υλικό, και ςυγκεκριμζνα τα παρακάτω επίπεδα επιτρζποντασ τθν πρόςβαςθ (α) ςε κάκε χριςτθ, (β) ακόμα και ςε μθ εγγεγραμμζνουσ χριςτεσ, (γ) μόνο ςε εγγραμμζνουσ χριςτεσ, (δ) μόνο ςτουσ εγγεγραμμζνουσ ςτο μάκθμα χριςτεσ. Επιπλζον παρζχει ςε κάκε εκπαιδευόμενο προςωπικό χϊρο, όπου μπορεί να ζχει αποκθκευμζνο προςωπικό του υλικό. Ο προςωπικόσ χϊροσ μπορεί να περιζχει όλα τα είδθ αρχείων και φακζλων που υποςτθρίηονται. Διακζτει τζλοσ υπθρεςίεσ ςτατιςτικϊν αναφορϊν για τθν παρακολοφκθςθ του βακμοφ χριςθσ τθσ πλατφόρμασ ανά χριςτθ και χρονικι περίοδο. Υπθρεςίεσ Διαχείριςθσ Εκπαιδευτικοφ Περιεχομζνου και Εκπαιδευτικόσ Σχεδιαςμόσ. Θ πλατφόρμα ILIAS υποςτθρίηει τα πρότυπα SCORM, IMS-CP και IMS- QTI για τθν ειςαγωγι και εξαγωγι μακθςιακϊν αντικειμζνων. Τποςτθρίηει επίςθσ το πρότυπο IEEE LOM για τον χαρακτθριςμό των μακθςιακϊν αντικειμζνων με εκπαιδευτικά μεταδεδομζνα. Αυτά τα μεταδεδομζνα χρθςιμοποιοφνται για τθν ταχφτερθ και ακριβζςτερθ αναηιτθςθ και επαναχρθςιμοποίθςθ του περιεχομζνου. Επιπλζον κάκε χριςτθσ του ILIAS μπορεί να ειςάγει ετικζτεσ ςτα διάφορα αντικείμενα για τθσ διευκόλυνςθ τθσ εφρεςθ τουσ, κατά τθν αναηιτθςθ. Θ πλατφόρμα ILIAS, παρζχει τθν δυνατότθτα δθμιουργίασ νζων μακθςιακϊν αντικειμζνων ςε μορφι πακζτου περιεχομζνου ςφμφωνα με τα πρότυπα SCORM και IMS-CP. Παρζχονται επίςθσ εργαλεία για τθν αξιολόγθςθ και τθν παροχι ανατροφοδότθςθσ ςτουσ εκπαιδευομζνουσ. υγκεκριμζνα, υποςτθρίηεται μια μεγάλθ ποικιλία αςκιςεων όπωσ πολλαπλισ επιλογισ, μονισ επιλογισ, ταιριάςματοσ, ελεφκερθσ ζκκεςθσ, τακτοποίθςθσ ςε ςειρά, επιλογισ ςθμείου κ.α. Οι απαντιςεισ ςτα ερωτιματα μπορεί να είναι και ανϊνυμεσ. Κάνοντασ χριςθ ερωτθματολογίων μπορεί κανείσ εφκολα να ςυλλζξει πλθροφορίεσ αποτίμθςθσ μακθμάτων ι άλλων γεγονότων ςχετικά με τθν εκπαιδευτικι διαδικαςία, από ζναν μεγάλο αρικμό χρθςτϊν. Σα ερωτθματολόγια είναι εφκολα ςτθν δθμιουργία και διαχείριςθ τουσ ακόμα και από μθ ζμπειρουσ χριςτεσ. Σζλοσ διακζτει εργαλείο αυτόματθσ εξαγωγισ τθσ βακμολογίασ των εκπαιδευόμενων ςτα τεςτ αυτοαξιολόγθςθσ που πραγματοποιοφν και τα αποτελζςματα των αςκιςεων αξιολόγθςθσ, μποροφν να εξαχκοφν ςε μορφι excel ι CSV ϊςτε να είναι δυνατι θ περαιτζρω εργαςία τουσ. Θ πλατφόρμα ILIAS παρζχει τουσ παρακάτω μθχανιςμοφσ αναηιτθςθσ περιεχομζνου: Απλι αναηιτθςθ περιεχομζνου με χριςθ λζξεων-κλειδιϊν. τθν πλατφόρμα ILIAS διατίκεται μθχανιςμόσ εφρεςθσ αρχείων, ςθμειϊςεων, χρθςτϊν και ομάδων χρθςτϊν. Ο χριςτθσ μπορεί να περιορίςει τθν αναηιτθςι του ςε ζνα ςυγκεκριμζνο μάκθμα ι να ψάξει ςτο ςφνολο των διακζςιμων μακθμάτων. Για [15]

17 τθν εφρεςθ αρχείων, ο χριςτθσ μπορεί να χρθςιμοποιιςει λζξεισ-κλειδιά, πλιρεισ τίτλουσ αρχείων, ενϊ για τθν εφρεςθ άλλων χρθςτϊν ι ομάδων μπορεί να χρθςιμοποιιςει ονόματα ομάδων ι ονόματα χρθςτϊν. Αναηιτθςθ βαςιςμζνθ ςε μεταδεδομζνα. Κάκε εκπαιδευτικό αντικείμενο του ILIAS περιγράφεται από μεταδεδομζνα. Σα μεταδεδομζνα εμπεριζχουν τισ παρακάτω πλθροφορίεσ: τον τφπο του εκπαιδευτικοφ υλικοφ (μάκθμα, κεφάλαιο, ςελίδα, ςτοιχείο), τον ςυγγραφζα ι τουσ ςυγγραφείσ του υλικοφ, τον οργανιςμό που είναι υπεφκυνοσ για τθ δθμοςίευςθ, τθ γλϊςςα ςτθν οποία είναι γραμμζνο το υλικό, μία ςφντομθ περίλθψθ του περιεχομζνου, τον τίτλο του υλικοφ, το επίπεδο του εκπαιδευτικοφ υλικοφ (προπαραςκευαςτικό, βαςικό κλπ.), τθν θμερομθνία κατά τθν οποία δθμιουργικθκε το υλικό, τθν θμερομθνία δθμοςίευςθσ Επιπλζον παρζχεται θ δυνατότθτα εμφάνιςθσ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ ενόσ θλεκτρονικοφ μακιματοσ ταξινομθμζνο με διάφορα κριτιρια (όνομα, μζγεκοσ αρχείου, θμερομθνία δθμιουργίασ αρχείου). Παράλλθλα ενϊ δεν υπάρχει διαςφνδεςθ με αποκετιριο μακθςιακϊν αντικειμζνων ωςτόςο διακζτει ανοικτι διεπαφι με τθν χριςθ τεχνολογίασ Web Services για πικανι διαςφνδεςθ με εξωτερικά αποκετιρια. Εργαλεία εκπαιδευτικοφ ςχεδιαςμοφ. Θ πλατφόρμα ILIAS παρζχει ζνα φιλικό περιβάλλον ανάπτυξθσ θλεκτρονικοφ μακιματοσ ενϊ ενςωματϊνει και τθν δυνατότθτα αντιγραφισ και επεξεργαςίασ ενόσ υπάρχοντοσ μακιματοσ. Θ διαδικαςία αυτι επιταχφνει τθν ανάπτυξθ μακθμάτων κακϊσ ζνασ εκπαιδευτισ μπορεί να αντιγράψει ι να ειςάγει τθν δομι, το περιεχόμενο και τισ ρυκμίςεισ ενόσ μακιματοσ και ςτθ ςυνζχεια να πραγματοποιιςει τισ απαραίτθτεσ τροποποιιςεισ. Επιπλζον παρζχεται θ δυνατότθτα δθμιουργίασ διδακτικϊν ενοτιτων, όπου κάκε διδακτικι ενότθτα αποτελείται από 3 ςτοιχεία, το περίγραμμα, τισ ςελίδεσ και τα ςτοιχεία ςελίδων. Σο περίγραμμα κακορίηει τα κεφάλαια και τα υποκεφάλαια τθσ διδακτικισ ενότθτασ, με κάκε κεφάλαιο να αποτελείται από ζνα αρικμό ςελίδων και κάκε ςελίδα από ςτοιχεία, τα οποία μπορεί να είναι κείμενο, εικόνα, αντικείμενο πολυμζςων, πίνακασ κλπ. Ο εκπαιδευτισ και ο δθμιουργόσ μιασ διδακτικισ ενότθτασ, μπορεί να ςυγκροτιςει μία ομάδα ςυνεργατϊν ςτουσ οποίουσ να παραχωριςει δικαιϊματα ςυν-διαχείριςθσ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Οι ςυνεργάτεσ αυτοί μποροφν να προςκζτουν υλικό ςτισ διδακτικζσ ενότθτεσ, αναλαμβάνοντασ το ρόλο του εκπαιδευτι. Επιπλζον, ο εκπαιδευτισ ωσ δθμιουργόσ ενόσ θλεκτρονικοφ μακιματοσ αποτελεί αυτομάτωσ και τον διαχειριςτι του εκπαιδευτικοφ υλικοφ που εμπεριζχεται ςτο μάκθμα και επιπλζον μπορεί να ανακζτει δικαιϊματα διαχείριςθσ και ςε άλλουσ χριςτεσ που εμπλζκονται ςτο μάκθμα. Σζλοσ θ πλατφόρμα ILIAS παρζχει τθν δυνατότθτα διαχείριςθσ του εκπαιδευτικοφ περιεχομζνου, μζςω τθσ υπθρεςίασ WebDAV. Επιτρζπει επίςθσ τθν παρακολοφκθςθ ςυμμετοχισ των μακθτϊν ςτο θλεκτρονικό μάκθμα. Οι εκπαιδευτζσ ζχουν πρόςβαςθ ςε ςτατιςτικά ςχετικά με τον βακμό πρόςβαςθσ των εκπαιδευόμενων ςτα θλεκτρονικά μακιματα που ςυντονίηουν και τον βακμό χρθςιμοποίθςθσ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Επίςθσ παρζχεται θ δυνατότθτα δθμιουργίασ εκκζςεων προόδου. Οι εκκζςεισ προόδου [16]

18 εκμάκθςθσ προςφζρουν ςτουσ εκπαιδευτζσ τθ δυνατότθτα να κατανοιςουν τθν πρόοδο των εκπαιδευόμενων ςτα αντικείμενα εκμάκθςθσ. το ILIAS, θ ζκκεςθ προόδου είναι βαςιςμζνθ ςτο χρόνο που ζνασ χριςτθσ ζχει ξοδζψει αςχολοφμενοσ με το αντικείμενο εκμάκθςθσ κατά τθ διάρκεια όλων των επιςκζψεϊν του. Κατά τθν ανάκεςθ εργαςιϊν και τεςτ ςτουσ εκπαιδευόμενουσ, υπάρχει μθχανιςμόσ που ενθμερϊνει αυτόματα τον εκπαιδευτι για τον αρικμό των εκπαιδευόμενων που ολοκλιρωςαν τισ ανατεκείςεσ εργαςίεσ αλλά και τον αρικμό και το ποςοςτό των επιτυχόντων. Τπάρχει θ δυνατότθτα δθμιουργίασ ομάδων εκπαιδευόμενων, από τουσ εκπαιδευτζσ. Ο εκπαιδευτισ μπορεί να επιτρζψει τθν πρόςβαςθ ςε εκπαιδευτικό υλικό αποκλειςτικά και μόνο ςε ςυγκεκριμζνεσ ομάδεσ εκπαιδευόμενων που ζχει δθμιουργιςει και όχι ςτο ςφνολο τθσ τάξθσ. Υπθρεςίεσ & Εργαλεία υποςτιριξθσ επικοινωνίασ και ςυνεργατικϊν / ςυμμετοχικϊν εργαςιϊν. Θ πλατφόρμα ILIAS παρζχει τισ παρακάτω υπθρεςίεσ πλθροφόρθςθσ, ενθμζρωςθσ και επικοινωνίασ: Αποςτολι ενθμερωτικϊν μθνυμάτων ςτουσ χριςτεσ μζςω RSS feeds. Μθχανιςμόσ ανταλλαγισ μθνυμάτων. Θ πλατφόρμα ILAS διακζτει εςωτερικό πρόγραμμα αποςτολισ και λιψθσ μθνυμάτων μεταξφ των χρθςτϊν. Ο παραλιπτθσ του μθνφματοσ μπορεί να είναι ζνα μεμονωμζνο άτομο ι μία ομάδα χρθςτϊν (π.χ. μία ομάδα εργαςίασ). Τπθρεςία ανταλλαγισ μθνυμάτων ςε πραγματικό χρόνο με τθν χριςθ εργαλείου που πρζπει να εγκαταςτακεί επιπρόςκετα από τθν εγκατάςταςθ του ILIAS. Ανταλλαγι και κοινισ χριςθσ αρχείων. Σο προςωπικό υλικό των χρθςτϊν που είναι μζλθ μιασ ομάδοσ του ILIAS, μπορεί να διαμοιραςτεί με τα υπόλοιπα μζλθ τθσ ομάδοσ, όχι όμωσ με πρωτοβουλία του ίδιου του χριςτθ αλλά του διαχειριςτι τθσ ομάδασ, ορίηοντασ για κάκε χριςτθ ι ομάδα χρθςτϊν τα επικυμθτά δικαιϊματα πρόςβαςθσ. Χϊροι ςυηθτιςεων. Οι χϊροι ςυηθτιςεων ςτο ILIAS επιτρζπουν ςτουσ εκπαιδευόμενουσ να ςυηθτοφν για διάφορα κζματα με άλλουσ εκπαιδευόμενουσ ι εκπαιδευτικοφσ. Ομάδεσ ςυηιτθςθσ μποροφν να δθμιουργθκοφν για ζνα μάκθμα ι για ζνα κζμα που αποτελεί μζροσ του μακιματοσ. Κάκε ομάδα του ILIAS μπορεί να αποτελεί και μία διακριτι ομάδα ςυηθτιςεων. Σα μθνφματα που ανταλλάςςονται μεταξφ δφο μελϊν μιασ ομάδασ ςυηιτθςθσ είναι ανοιχτά ςε όλα τα μζλθ τθσ ομάδασ. Κάκε χριςτθσ μπορεί να ςυγκροτιςει μία νζα ομάδα ςυηιτθςθσ, ςτθν οποία ζχει διαχειριςτικά δικαιϊματα. Πίνακασ Ανακοινϊςεων. Θ πλατφόρμα ILIAS διακζτει πίνακα ανακοινϊςεων. ε περίπτωςθ που ζνασ εκπαιδευτισ επικυμεί να δθμοςιεφςει μία ανακοίνωςθ που αφορά το μάκθμα, υπάρχει ενςωματωμζνθ επιλογι που του επιτρζπει να ςυγγράψει ζνα μινυμα, το οποίο αυτόματα αποςτζλλεται προσ όλουσ τουσ εμπλεκόμενουσ ςτο μάκθμα. Ιςτολόγια: Από τθν αναηιτθςθ που πραγματοποιικθκε ςτο Διαδίκτυο δεν βρζκθκε ςχετικι πλθροφορία. [17]

19 Θ πλατφόρμα ILIAS προςφζρει τθ δυνατότθτα διαχείριςθσ πολυμεςικϊν αρχείων ςε μορφι podcasts. Επίςθσ υποςτθρίηει το λογιςμικό "netucate ilinc, για τθν υποςτιριξθ ςφγχρονθσ τθλεκπαίδευςθσ κακϊσ και κοινοπρακτικό περιεχόμενο (syndicate content), RSS feeds. Οριηόντιεσ προδιαγραφζσ. Θ πλατφόρμα ILIAS είναι φιλικό και εφχρθςτο επιτρζπει τθν πρόςβαςθ μζςω φυλλομετρθτι παγκοςμίου ιςτοφ για όλουσ τουσ ρόλουσ χρθςτϊν που υποςτθρίηει. Επίςθσ υποςτθρίηει όλεσ τισ διαδεδομζνεσ τεχνολογίεσ Παγκόςμιου Ιςτοφ και το πρότυπο XHTML 1.0 εξαςφαλίηοντασ τθν φιλικότθτα και τθν ευχρθςτία ςτουσ χριςτεσ του. Παρζχει υπθρεςία παρουςίαςθσ του προφίλ του χριςτθ, κακϊσ και διαμόρφωςθσ τθσ προςωπικισ ςελίδασ του. υγκεκριμζνα παρζχονται: Δυνατότθτα διαμόρφωςθσ τθσ προςωπικισ ςελίδασ για κάκε χριςτθ. Κάκε χριςτθσ του ILIAS διακζτει το προςωπικό περιβάλλον εργαςίασ του. Εκεί ςυγκεντρϊνονται όλα τα εργαλεία που χρθςιμοποιεί κακθμερινά: Νζα, προςωπικά μθνφματα, ςθμειϊςεισ, ςελιδοδείκτεσ, web feeds, νζα μθνφματα, μακιματα που ο χριςτθσ επιςκζφκθκε πρόςφατα, αςκιςεισ, νζεσ ειςθγιςεισ ςτα διάφορα forum και μακιματα που παρακολουκεί, τοποκετθμζνα και δομθμζνα ανάλογα με τισ ανάγκεσ του χριςτθ. Χϊροσ παρουςίαςθσ προφίλ. τθν προςωπικι επιφάνεια εργαςίασ κάκε χριςτθ, υπάρχει θ δυνατότθτα ειςαγωγισ, ςτοιχείων που αφοροφν το προςωπικό του προφίλ. Σα ςτοιχεία αυτά είναι το ονοματεπϊνυμό του, θ διεφκυνςι του, ο οργανιςμόσ ι το ίδρυμα ςτο οποίο ανικει, το τθλζφωνο, θ διεφκυνςι του και θ ιδιότθτά του. ελιδοδείκτεσ. Τπάρχει εργαλείο δθμιουργίασ ςελιδοδεικτϊν που επιτρζπει ςτουσ χριςτεσ να αποκθκεφουν ενδιαφζρουςεσ ιςτοςελίδεσ που ςχετίηονται με τα θλεκτρονικά μακιματα που παρακολουκεί και τθν εκπαιδευτικι διαδικαςία γενικότερα. Ο χριςτθσ μπορεί να οργανϊνει τουσ ςελιδοδείκτεσ ςε φακζλουσ και υποφακζλουσ. Ατηζντα-θμερολόγιο. Σο εργαλείο δθμιουργίασ ςθμειϊςεων που υπάρχει ςε κάκε μάκθμα επιτρζπει ςτο χριςτθ να αποκθκεφει ςθμειϊςεισ και περιλιψεισ που ςχετίηονται με επιμζρουσ κεφάλαια του μακιματοσ. Οι ςθμειϊςεισ αποκθκεφονται ςε μία βάςθ δεδομζνων υπό το όνομα του χριςτθ. Τπάρχει επίςθσ λίςτα με τισ υπάρχουςεσ ςθμειϊςεισ, προβολι εκτφπωςθσ των ςθμειϊςεων αλλά και μθχανιςμόσ αναηιτθςθσ ςθμειϊςεων. Κάκε χριςτθσ ζχει πρόςβαςθ μόνο τισ προςωπικζσ του ςθμειϊςεισ. Ο χριςτθσ μπορεί να οργανϊςει τισ ςθμειϊςεισ του ανά κατθγορίεσ ςε φακζλουσ. Επιπλζον μπορεί επίςθσ να αξιολογιςει ζνα κείμενο ι γενικά εκπαιδευτικό υλικό που αφορά το μάκθμα, επιλζγοντασ από μία λίςτα προκακοριςμζνων χαρακτθριςμϊν (ςθμαντικό, αςαφζσ, καλό, κακό). Θ πλατφόρμα ILIAS παρζχει βοικεια ςτουσ χριςτεσ μζςα από τον οδθγό παροχισ λειτουργικισ βοικειασ ςτο μενοφ, ο οποίοσ ςυνδζεται με ζνα αναλυτικό on-line οδθγό για εκπαιδευτζσ και εκπαιδευόμενουσ. Θ πλατφόρμα ILIAS ζχει πιςτοποιθκεί κατά τα πρότυπο SCORM και IMS-QTI για τθν ειςαγωγι και εξαγωγι μακθςιακϊν αντικειμζνων. Επίςθσ υποςτθρίηει τα πρότυπα μεταδεδομζνων AICC και ΙΕΕΕ LOM. [18]

20 Θ πλατφόρμα ILIAS παρζχει εξελλθνιςμζνθ ζκδοςθ που παρουςιάηει ικανοποιθτικι ςυνζπεια ςτθν χρθςιμοποιοφμενθ ορολογία. Επίςθσ διακζτει ενεργι ελλθνικι κοινότθτα ανάπτυξθσ και υποςτιριξθσ. Επιπρόςκετα Χαρακτθριςτικά. Αξίηει να ςθμειϊςουμε ότι θ πλατφόρμα ILIAS διακζτει τθν υπθρεςία «Google Maps» θ οποία επιτρζπει ςτο προφίλ των χρθςτϊν να ειςαχκεί θ τοποκεςία που βρίςκονται ςφμφωνα με χάρτθ τθσ υπθρεςίασ Google Maps, επιτρζποντασ με αυτόν τον τρόπο να διαμοιραςτοφν οι πραγματικζσ τοποκεςίεσ που βρίςκονται οι χριςτεσ. Τεχνικζσ προδιαγραφζσ. Θ πλατφόρμα ILIAS ζχει δοκιμαςτεί ςε διακομιςτζσ Linux, Solaris, Windows και υποςτθρίηει τουσ παρακάτω γνωςτοφσ φυλλομετρθτζσ παγκόςμιου ιςτοφ: Internet Explorer, Mozilla Firefox, Opera, Safari και Google Chrome. Σα τεχνικά χαρακτθριςτικά του απαιτοφμενου εξυπθρετθτι, εξαρτάται από το πλικοσ των χρθςτϊν κα χρθςιμοποιοφν ταυτόχρονα τθν πλατφόρμα. 1.5 Moodle Ιςτότοποσ: Προζλευςθ: Martin Dougiamas Θ πλατφόρμα Moodle (Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment) αποτελεί ζνα ςφςτθμα διαχείριςθσ μάκθςθσ, ανοικτοφ κϊδικα που διανζμεται υπό τουσ όρουσ τθσ GNU(General Public License) άδειασ χριςθσ. Τλοποιικθκε από τον Martin Dougiamas, ζναν διαχειριςτι του λογιςμικοφ WebCT ςτο Curtin University τθσ Αυςτραλίασ. Ζχει αναπτυχκεί ελλθνοποιθμζνθ ζκδοςθ του Moodle και υπάρχουν 50 ςυνολικά μεταφραςμζνεσ εκδόςεισ του. Σο Moodle είναι βαςιςμζνο ςτθ κεωρία του κοινωνικοφ εποικοδομθτιςμοφ (social constructionism), θ οποία υπογραμμίηει τθ ςθμαςία τθσ ςυλλογικισ καταςκευισ γνϊςθσ. Σο Moodle επιτρζπει το ςχεδιαςμό μακθμάτων που βαςίηονται ςε δραςτθριότθτεσ και πόρουσ. Τπάρχουν διακζςιμοι ποικίλοι τφποι δραςτθριοτιτων (forums, chats, glossaries, wikis, κατάκεςθ εργαςίασ, quizzes, choices (polls), scorm players, κλπ.) και κάκε ζνασ από αυτοφσ μπορεί να προςαρμοςτεί ςτισ ανάγκεσ και τισ απαιτιςεισ του εκπαιδευτι-ςχεδιαςτι. Θ κφρια δφναμθ αυτοφ του μοντζλου, που βαςίηεται ςτθ δραςτθριότθτα, προζρχεται από τθ δυνατότθτα του ςυνδυαςμοφ τουσ, είτε ςε μια μορφι ακολουκίασ δραςτθριοτιτων είτε ςε μια ομάδα εργαςιϊν, ζτςι ϊςτε να εμπλζκουν ενεργά τουσ εκπαιδευόμενουσ υποδεικνφοντασ μία διαδρομι τθν οποία όμωσ μποροφν να προςαρμόςουν ςτισ ανάγκεσ τουσ. Υπθρεςίεσ Διαχείριςθσ Ηλεκτρονικϊν Μακθμάτων & Ηλεκτρονικισ Τάξθσ Θ πλατφόρμα Moodle παρζχει υπθρεςία διαχείριςθσ του ςυςτιματοσ και των παρεχόμενων υπθρεςιϊν τθσ. υγκεκριμζνα, παρζχεται ςτον διαχειριςτι τθσ πλατφόρμασ, κατάλλθλο περιβάλλον διαχείριςθσ αλλά και περιβάλλον web services για τθν διαχείριςθ του ςυςτιματοσ, των βάςεων δεδομζνων και του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Επίςθσ υπάρχει μια επεκτάςιμθ δομι που μποροφν να προςτεκοφν επιπλζον λειτουργίεσ web services ςτισ υπάρχουςεσ. Μζςα από το περιβάλλον διαχείριςθσ ο διαχειριςτισ τθσ πλατφόρμασ μπορεί να τροποποιιςει ρυκμίςεισ ςχετικά με τισ ειδοποιιςεισ που κα λαμβάνει, τουσ χριςτεσ, τα μακιματα, τισ [19]

21 βακμολογίεσ, τθν γλϊςςα, τα plugins, τθν αςφάλεια, κακϊσ και τον εξυπθρετθτι τθσ πλατφόρμασ. Θ πλατφόρμα Moodle υποςτθρίηει διακριτοφσ ρόλουσ χρθςτϊν με ζξι τφπουσ λογαριαςμϊν χρθςτϊν αλλά και δυνατότθτα δθμιουργίασ νζων ρόλων χρθςτϊν με διαμορφϊςιμα δικαιϊματα: Εκπαιδευόμενοσ: εξ οριςμοφ λογαριαςμόσ ο οποίοσ μπορεί να αλλθλεπιδρά με το περιεχόμενο του μακιματοσ μόνο. Εκπαιδευτισ: μπορεί να δθμιουργιςει θλεκτρονικά μακιματα και να πραγματοποιιςει οποιαδιποτε ρφκμιςθ αφορά τα θλεκτρονικά μακιματα τα οποία ζχει δθμιουργιςει, τουσ εκπαιδευόμενουσ που ςυμμετζχουν ςτο μάκθμα, κτλ. Εκπαιδευτισ περιοριςμζνων δυνατοτιτων: μπορεί να είναι ειςθγθτισ ςε μακιματα και να βακμολογιςει τουσ φοιτθτζσ αλλά δεν μπορεί να αλλάξει τισ δραςτθριότθτεσ τουσ. Δθμιουργόσ μακιματοσ: μπορεί να δθμιουργεί και να είναι ειςθγθτισ ςτα μακιματα. Επιςκζπτθσ: ζχει τα λιγότερα δικαιϊματα ςτθν πλατφόρμα. Διαχειριςτισ: ζχει πλιρθ δικαιϊματα διαχείριςθσ τθσ πλατφόρμασ και όλων των επιμζρουσ υποςυςτθμάτων τθσ. Θ πλατφόρμα Moodle εξαςφαλίηει προςωποποιθμζνθ αςφαλι πρόςβαςθ χρθςιμοποιϊντασ διάφορουσ μθχανιςμοφσ πιςτοποίθςθσ των χρθςτϊν και αςφαλοφσ πρόςβαςθσ: SSO πιςτοποίθςθ μζςω CAS εξυπθρετθτι, Χριςθ IMAP εξυπθρετθτι, Χριςθ LDAP εξυπθρετθτι, Χριςθ NNTP εξυπθρετθτι, PAM (Pluggable Authentication Modules), RADIUS εξυπθρετθτισ, Shibboleth. Θ πλατφόρμα Moodle προςτατεφει τα δεδομζνα προςωπικοφ χαρακτιρα υποςτθρίηοντασ διαφορετικά επίπεδα πρόςβαςθσ ςτο εκπαιδευτικό υλικό, και ςυγκεκριμζνα τα παρακάτω επίπεδα: ανοικτά μακιματα προσ τουσ επιςκζπτεσ, μακιματα ελεφκερα προσ εγγραφι, μακιματα με χρονικό περιοριςμό, κλειςτά μακιματα ςτα οποία απαιτείται κλειδί εγγραφισ από τουσ χριςτεσ ι τουσ επιςκζπτεσ, κλειςτά μακιματα προσ όλουσ τουσ χριςτεσ ςτα οποία μόνο ο διαχειριςτισ του μακιματοσ επιλζγει ποιοσ χριςτθσ κα ζχει πρόςβαςθ. Διακζτει δυνατότθτα επιβολισ πρωτοκόλου SSL κατά τθ πλοιγθςθ, απενεργοποιϊντασ όμωσ τθ δυνατότθτα για caching που προςφζρει το Moodle Διατίκεται ςτουσ χριςτεσ τθσ πλατφόρμασ χϊροσ αποκικευςθσ προςωπικοφ υλικοφ, με τθ μορφι παράδοςθσ εργαςιϊν προσ διόρκωςθ από τουσ εκπαιδευτζσ εντόσ προκακοριςμζνων χρονικϊν προκεςμιϊν. Θ υποβολι των εργαςιϊν πραγματοποιείται μζςω του εργαλείου dropbox με τθ χριςθ μθχανιςμοφ upload όπου καταγράφεται αυτόματα και θ θμερομθνία υποβολισ κάκε αρχείου. Ιδιαίτερθ ςθμαντικι είναι θ υπθρεςία εξαγωγισ ςτατιςτικϊν αναφορϊν ανά μάκθμα, ςυμμετζχοντα, επιςκζπτεσ, θμερομθνία, δραςτθριότθτεσ, ςφάλματα, και ενζργειεσ. Επιπλζον ςτθν πλατφόρμα ςυμπεριλαμβάνεται μθχανιςμόσ εξαγωγισ αναφορϊν διαγραμμάτων κίνθςθσ ςτα διάφορα θλεκτρονικά μακιματα. [20]

22 Υπθρεςίεσ Διαχείριςθσ Εκπαιδευτικοφ Περιεχομζνου και Εκπαιδευτικόσ Σχεδιαςμόσ. Θ πλατφόρμα Moodle ζχει πιςτοποιθκεί κατά το πρότυπο SCORM LMS RTE και IMS-CP για τθν ειςαγωγι και εξαγωγι μακθςιακϊν αντικειμζνων. Επίςθσ, υποςτθρίηει τo πρότυπο IMS QTI για τθν ειςαγωγι και εξαγωγι ερωτθματολογίων από άλλεσ ψθφιακζσ εκπαιδευτικζσ πλατφόρμεσ. Ακόμθ υποςτθρίηει τα πρότυπα IEEE LOM και AICC για τον χαρακτθριςμό των μακθςιακϊν αντικειμζνων με εκπαιδευτικά μεταδεδομζνα. Επίςθσ υποςτθρίηει τθν δθμιουργία νζων μακθςιακϊν αντικειμζνων ςε μορφι πακζτων περιεχομζνου, ςφμφωνα με τα πρότυπα SCORM και IMS-CP κάνοντασ χριςθ ενόσ web-based εργαλείου. χετικά με τθν αξιολόγθςθ των εκπαιδευομζνων και τθν παροχι ανατροφοδότθςθσ, θ πλατφόρμα Moodle επιτρζπει ςτουσ εκπαιδευτζσ χρθςιμοποιϊντασ το λογιςμικό Hot Potatoes να δθμιουργοφν αςκιςεισ αξιολόγθςθσ με ερωτιςεισ πολλαπλϊν επιλογϊν, μικρϊν απαντιςεων, ανακατωμζνων προτάςεων, ςταυρόλεξων, ταιριάςματοσ και γεμίςματοσ κενϊν. Επίςθσ παρζχει τθν δυνατότθτα δθμιουργίασ ερωτθματολογίων για τθν αξιολόγθςθ και τθν ανατροφοδότθςθ των μακθτϊν. Κάνοντασ χριςθ του ςυγκεκριμζνου εργαλείου, ο εκπαιδευτισ μπορεί να υποβάλει ερωτιματα και να κακορίςει μια επιλογι από πολλαπλζσ απαντιςεισ. Αυτό μπορεί να είναι χριςιμο ςαν μια γριγορθ δθμοςκόπθςθ για τθν αξιολόγθςθ τθσ εκπαιδευτικισ διαδικαςίασ από τουσ εκπαιδευόμενουσ και τθν ανατροφοδότθςι τουσ, ςφμφωνα με τα αποτελζςματα τθσ αξιολόγθςθσ. Επιπλζον παρζχεται εργαλείο διεξαγωγισ ερευνϊν κάνοντασ χριςθ πιςτοποιθμζνων εργαλείων ζρευνασ που ζχουν αποδειχκεί χριςιμα ςτθν αξιολόγθςθ και παρακίνθςθ τθσ μάκθςθσ ςε on-line μακθςιακά περιβάλλοντα. Θ πλατφόρμα Moodle, παρζχει επιπλζον ζναν μθχανιςμό υπολογιςμοφ και αυτόματθσ εξαγωγισ τθσ βακμολογίασ των εκπαιδευόμενων ςτισ διάφορεσ αςκιςεισ που ζχουν επιλφςει. Επιπλζον υπάρχει θ δυνατότθτα παροχισ προςωπικϊν οδθγιϊν ςτουσ εκπαιδευόμενουσ μζςω μετά τθν αξιολόγθςθ κάποιασ άςκθςθσ που ζχει ολοκλθρωκεί και ο εκπαιδευτισ μπορεί να επιτρζψει ςτουσ εκπαιδευόμενουσ, τθν υποβολι τθσ διορκωμζνθσ εργαςίασ και τθν επαναβακμολόγθςθ τθσ. θμειϊνεται ότι το ςφςτθμα αποςτζλλει αυτόματα ενθμερωτικό ςτουσ εκπαιδευόμενουσ, όταν βακμολογθκεί κάποια εργαςία τουσ. Κάκε απάντθςθ αυτόματα αποςτζλλεται ςτον εκπαιδευτι ο οποίοσ μπορεί να επιλζξει αν κα δϊςει ανατροφοδότθςθ ςτον εκπαιδευόμενο ι κα δείξει τθ ςωςτι απάντθςθ. Επιπλζον υποςτθρίηει διάφορα εργαλεία e-portfolio: SPDC Portfolio, The Open University's MyStuff, Exabis e-portfolio block, και Mahara. Αξίηει να ςθμειϊςουμε ότι θ πλατφόρμα Moodle, υποςτθρίηει τθν εξαγωγι τθσ βακμολογίασ των εκπαιδευόμενων, επί των διαφόρων δραςτθριοτιτων ςυγκεντρωτικά ςε μια ςελίδα ι τθν λιψθ τθσ τοπικά με τθν μορφι λογιςτικοφ φφλλου, παρζχοντασ με αυτόν τον τρόπο ζναν φάκελο επίδοςθσ ςε κάκε εκπαιδευόμενο. Θ πλατφόρμα Moodle παρζχει μθχανιςμό αναηιτθςθσ περιεχομζνου κάνοντασ χριςθ λζξεων-κλειδιϊν. Ο χριςτθσ μπορεί επίςθσ να χρθςιμοποιιςει ετικζτεσ που ζχει ο ίδιοσ ειςάγει για τθν διευκόλυνςθ τθσ αναηιτθςθσ εκπαιδευτικϊν αντικειμζνων. Επιπλζον θ πλατφόρμα Moodle παρζχει τθν δυνατότθτα εμφάνιςθσ [21]

23 του εκπαιδευτικοφ υλικοφ ενόσ θλεκτρονικοφ μακιματοσ ταξινομθμζνο με διάφορα κριτιρια. Επιπλζον, διαςυνδζεται με το αποκετιριο μακθςιακϊν αντικειμζνων DOOR. Επιπλζον, παρζχει ζναν εφχρθςτο οδθγό ςχεδίαςθσ και διαχείριςθσ των ψθφιακϊν μακθμάτων που αποτελοφνται από δραςτθριότθτεσ και πθγζσ. υγκεκριμζνα, ςε κάκε ενότθτα του μακιματοσ εμφανίηονται δφο επιλογζσ, μία για τθν προςκικθ μιασ πθγισ πλθροφοριϊν και μια για προςκικθ δραςτθριοτιτων. Ζνα από τα μεγαλφτερα πλεονεκτιματα του Moodle είναι ότι πρόκειται για ζνα αρκρωτό περιβάλλον, ςτο οποίο τα μακιματα χτίηονται κομμάτι κομμάτι. Αυτό ςθμαίνει αφενόσ ότι κάκε φορά o ςχεδιαςτισ μπορεί να προςκζτει ζνα αντικείμενο (πθγι, δραςτθριότθτα ι μπλοκ) γεγονόσ που ςασ προφυλάςςει από μαηικζσ αλλαγζσ του μακιματοσ και οριςτικζσ απϊλειεσ. Διακζτει πλθκϊρα εργαλείων για τθ διαμόρφωςθ ατομικϊν ι ομαδικϊν δραςτθριοτιτων όπωσ forums, chats, glossaries, wikis, κατάκεςθ εργαςίασ, quizzes, choices (polls), scorm players, ετικζτεσ, διαδικτυακζσ πθγζσ, ανάρτθςθ αρχείων κ.λπ. H διαχείριςθ των ψθφιακϊν μακθμάτων περιλαμβάνει τισ εξισ λειτουργίεσ: Ρυκμίςεισ μακιματοσ: Ρυκμίςεισ ςχετικά με τθν δομι του μακιματοσ, τον τρόπο εγγραφισ των ςπουδαςτϊν, ενθμζρωςθ για τθν λιξθ των εγγραφϊν, για τισ ομάδεσ, τθν διακεςιμότθτα και τθν γλϊςςα του μακιματοσ. Ανάκεςθ ρόλων: Παραχϊρθςθ/αφαίρεςθ δικαιωμάτων ςε/από τουσ χριςτεσ του ςυςτιματοσ ανά ρόλο. Ομάδεσ: δθμιουργία ομάδων, προςκαφαίρεςθ χρθςτϊν ςε αυτζσ και διαχείριςθ των ομάδων. Αντίγραφο αςφαλείασ: δθμιουργία εφεδρικϊν αρχείων για κάκε κατθγορία του μακιματοσ με ι χωρίσ τα δεδομζνα των χρθςτϊν. Επαναφορά: διαχείριςθ των αρχείων που ανεβάηει ο κακθγθτισ του μακιματοσ. Ειςαγωγι: ειςαγωγι δραςτθριοτιτων/δεδομζνων από άλλο μάκθμα και ςυγκεντρωτικι φόρτωςθ ομάδων. Αρχικζσ ρυκμίςεισ: αφαίρεςθ όλων των αρχείων των χρθςτϊν του μακιματοσ, χωρίσ ωςτόςο να διαγράφονται οι δραςτθριότθτεσ και οι πθγζσ πλθροφοριϊν. Αναφορζσ: δθμιουργία αναφορϊν από το ςφςτθμα με κριτιριο επιλογισ τουσ χριςτεσ του μακιματοσ, τθν θμερομθνία, και τισ δραςτθριότθτεσ. Ερωτιςεισ: δθμιουργία ερωτιςεων που κα χρθςιμοποιθκοφν ςε διαγωνίςματα ι ζρευνεσ. Μπορεί να γίνει κατθγοριοποίθςθ των ερωτιςεων με κατθγορίεσ που δθμιουργεί ο ίδιοσ ο εκπαιδευτισ. Οι ερωτιςεισ μποροφν να ειςαχκοφν από άλλο μάκθμα ι από αρχείο, όπωσ και να γίνει εξαγωγι των ερωτιςεων ςε αρχείο. Κλίμακεσ: οι κακθγθτζσ του μακιματοσ μποροφν να δθμιουργιςουν καινοφριεσ κλίμακεσ ςε ζνα μάκθμα, με ςκοπό τθν βακμολόγθςθ δραςτθριοτιτων. Αρχεία: διαχείριςθ των αρχείων που ανεβάηει ο εκπαιδευτισ του μακιματοσ. Βακμοί: προβολι των βακμολογικϊν καταςτάςεων των εκπαιδευόμενων του μακιματοσ, ρυκμίςεισ και εξαίρεςθ οριςμζνων ςπουδαςτϊν από τθν βακμολόγθςθ. [22]

24 Για τθν παρακολοφκθςθ ςυμμετοχισ των μακθτϊν οι εκπαιδευτζσ ζχουν πρόςβαςθ ςε ςτατιςτικά ςτοιχεία ςχετικά με τθν ςυμμετοχι των εκπαιδευόμενων ςτθν εκπαιδευτικι διαδικαςία. Θ πλατφόρμα Moodle τζλοσ επιτρζπει ςτουσ εκπαιδευτζσ να δθμιουργιςουν πολλαπλζσ ομάδεσ εκπαιδευομζνων. Επίςθσ υπάρχει θ δυνατότθτα αποςτολισ εκπαιδευτικοφ υλικοφ επιλεκτικά ςε μία ομάδα μακθτϊν κάνοντασ χριςθ υπθρεςίασ θλεκτρονικοφ ταχυδρομείου. Υπθρεςίεσ & Εργαλεία υποςτιριξθσ επικοινωνίασ και ςυνεργατικϊν / ςυμμετοχικϊν εργαςιϊν. Θ πλατφόρμα Moodle, υποςτθρίηει τισ παρακάτω υπθρεςίεσ πλθροφόρθςθσ, ενθμζρωςθσ και επικοινωνίασ μεταξφ των διαφόρων χρθςτϊν τθσ: φςτθμα ανταλλαγισ μθνυμάτων: δεν περιορίηεται ςε ζνα μόνο μάκθμα ι ςε κάποιον ρόλο ςε αντίκεςθ με τουσ χϊρουσ ςυηθτιςεων και τθν υπθρεςία μετάδοςθσ μθνυμάτων ςε πραγματικό χρόνο. Επομζνωσ μζςω του ςυςτιματοσ ανταλλαγισ μθνυμάτων, μποροφν να ανταλλαχκοφν μθνφματα μεταξφ όλων των χρθςτϊν του ςυςτιματοσ Χϊροι ςυηθτιςεων: Αποτελοφν ζνα από κφρια εργαλεία διεξαγωγισ αςφγχρονθσ επικοινωνίασ ςτο Moodle. Οι ςυηθτιςεισ μποροφν να εμφανιςτοφν ταξινομθμζνεσ ανά θμερομθνία, ςυγγραφζα ι κζμα. ε κάκε δθμοςίευςθ, μποροφν να επιςυνάπτονται αρχεία, τα οποία κα είναι προςβάςιμα από τουσ υπόλοιπουσ εκπαιδευόμενουσ. Πίνακασ Ανακοινϊςεων: Διατίκεται πίνακασ ανακοινϊςεων, ο οποίοσ εμφανίηεται ςτο κεντρικό μενοφ του περιβάλλοντοσ εργαςίασ κάκε εκπαιδευόμενου, δίνοντασ τισ γενικζσ κατευκφνςεισ των δραςτθριοτιτων που ακολουκοφνται. Wiki: Θ πλατφόρμα Moodle, παρζχει τθν δυνατότθτα δθμιουργίασ Wiki. Ιςτολόγια: Θ πλατφόρμα Moodle, παρζχει ςε κάκε χριςτθ τθσ, τθν δυνατότθτα δθμιουργίασ προςωπικοφ ιςτολόγιου. Θ πλατφόρμα Moodle παρζχει το εργαλείο Ipodcast το οποίο δθμιουργεί μια δραςτθριότθτα podcasting. Σο πλεονζκτθμα αυτισ τθσ υπθρεςίασ είναι ότι περιλαμβάνει μεταδεδομζνα για τθν ευκολότερθ ςυνεργαςία με εφαρμογζσ και ςυςτιματα εκτόσ τθσ πλατφόρμασ. Επίςθσ ςυνεργάηεται με τθν εφαρμογι Big Blue Button, θ οποία αποτελεί μια εφαρμογι ςφγχρονθσ τθλεκπαίδευςθσ ελεφκερου λογιςμικοφ. Με μια απλι διαδικαςία ενςωμάτωςθσ, το Big Blue Button εντάςςεται ςτον κατάλογο των εργαλείων που είναι διακζςιμα ςε κάκε θλεκτρονικό μάκθμα. Σζλοσ υποςτθρίηει RSS feeds. Οριηόντιεσ προδιαγραφζσ. Θ πλατφόρμα Moodle επιτρζπει τθν πρόςβαςθ μζςω φυλλομετρθτι παγκοςμίου ιςτοφ για όλουσ τουσ ρόλουσ χρθςτϊν που υποςτθρίηει. Επίςθσ υποςτθρίηει όλεσ τισ διαδεδομζνεσ τεχνολογίεσ Παγκοςμίου Ιςτοφ, εξαςφαλίηοντασ τθν φιλικότθτα και τθν ευχρθςτία ςτουσ χριςτεσ τθσ. Θ πλατφόρμα Moodle παρζχει τθν δυνατότθτα διαμόρφωςθσ τθσ προςωπικισ ςελίδασ των χρθςτϊν. Οι εκπαιδευόμενοι ζχουν τθ δυνατότθτα να δθμιουργιςουν μια απλι ςελίδα με τα προςωπικά τουσ ςτοιχεία. Επιπλζον, υπάρχει θ δυνατότθτα πραγματοποίθςθσ ρυκμίςεων, ςχετικά με τθν αρχικι ςελίδα του Moodle, όπωσ [23]

25 δθμιουργία περιγραφισ τθσ αρχικισ ςελίδασ μζςω επεξεργαςτι HTML κειμζνου, επιλογι ςτοιχείων που κα εμφανίηονται ςτθν αρχικι ςελίδα, (π.χ. εμφάνιςθ μιασ λίςτασ μακθμάτων ι κατθγοριϊν και πλικοσ μακθμάτων που προβάλλονται ςε κάκε ςελίδα ςτθν λίςτα μακθμάτων). Επιπλζον θ πλατφόρμα Moodle υποςτθρίηει ςελιδοδείκτεσ, ατηζντα και θμερολόγιο. Θ πλατφόρμα Moodle ζχει πιςτοποιθκεί κατά το πρότυπο SCORM LMS RTE. Τποςτθρίηει επίςθσ τα πρότυπα μεταδεδομζνων AICC και IMS QTI, ενϊ το ςφςτθμα μεταδεδομζνων που χρθςιμοποιεί ακολουκεί τισ οδθγίεσ του IMS Global Learning Consortium, ARIADNE Educational Metadata Recommendation κλπ. Θ πλατφόρμα διατίκεται ςε αρκετζσ γλϊςςεσ ςυμπεριλαμβανομζνου και των Ελλθνικϊν. Θ πλατφόρμα Moodle παρζχει εξελλθνιςμζνθ ζκδοςθ που παρουςιάηει ικανοποιθτικι ςυνζπεια ςτθν χρθςιμοποιοφμενθ ορολογία. Διακζτει ενεργι ελλθνικι κοινότθτα ανάπτυξθσ και υποςτιριξθσ, και αξιοποιείται από Ελλθνικά εκπαιδευτικά ιδρφματα με επιτυχία. Τεχνικζσ προδιαγραφζσ. Για τθν εγκατάςταςθ τθσ απαιτοφνται τα παρακάτω πακζτα λογιςμικοφ: HTTP Web Server, PHP, και για τθ διαχείριςθ των βάςεων δεδομζνων MySQL, MSSQL, PostGres ι Oracle Database. 1.6 Open eclass Ιςτότοποσ: Προζλευςθ: Ακαδθμαϊκό Διαδίκτυο GUnet Θ πλατφόρμα Open eclass είναι ζνα ολοκλθρωμζνο φςτθμα Διαχείριςθσ Θλεκτρονικϊν Μακθμάτων και αποτελεί τθν πρόταςθ του Πανελλινιου Ακαδθμαϊκοφ Διαδικτφου GUnet για τθν υποςτιριξθ τθσ Τπθρεςίασ Αςφγχρονθσ Σθλεκπαίδευςθσ. Ζχει ςχεδιαςτεί με προςανατολιςμό τθν ενίςχυςθ τθσ ςυμβατικισ εκπαιδευτικισ διαδικαςίασ και είναι προςαρμοςμζνθ ςτισ ιδιαίτερεσ ανάγκεσ τθσ Σριτοβάκμιασ εκπαίδευςθσ. Βαςίηεται ςτθ φιλοςοφία του λογιςμικοφ ανοικτοφ κϊδικα, υποςτθρίηεται ενεργά από το GUnet και διανζμεται ελεφκερα. Θ πλατφόρμα Open eclass υποςτθρίηει τθν υπθρεςία Αςφγχρονθσ Σθλεκπαίδευςθσ χωρίσ περιοριςμοφσ και δεςμεφςεισ. Θ πρόςβαςθ ςτθν υπθρεςία γίνεται με τθ χριςθ ενόσ απλοφ φυλλομετρθτι (web browser) χωρίσ τθν απαίτθςθ εξειδικευμζνων τεχνικϊν γνϊςεων και προθγοφμενθσ εμπειρίασ ςτθ χριςθ ανάλογων ςυςτθμάτων. τόχοσ είναι θ υποςτιριξθ δράςεων Σθλεκπαίδευςθσ ενιςχυτικϊν τθσ παραδοςιακισ διδαςκαλίασ ςε όλουσ τουσ ςυμμετζχοντεσ ςτθν εκπαιδευτικι διαδικαςία. Ειδικότερα ςτον εκπαιδευτι προςφζρεται ζνα δυναμικό περιβάλλον οργάνωςθσ και διάχυςθσ του ψθφιακοφ εκπαιδευτικοφ υλικοφ που διακζτει όπωσ παρουςιάςεισ, ςθμειϊςεισ. τον εκπαιδευόμενο παρζχει ζνα μία εικονικι τάξθ ανεξάρτθτθ από χωροχρονικζσ δεςμεφςεισ, ςτο διαχειριςτι ζνα ανοικτό, αςφαλζσ κι αξιόπιςτο ςφςτθμα και τζλοσ, ςτον εκπαιδευτικό οργανιςμό, αποτελεςματικότθτα, αξιοποίθςθ τθσ ςυςςωρευμζνθσ εμπειρίασ, οικονομία κλίμακασ και εποικοδομθτικι χριςθ τθσ υπάρχουςασ δικτυακισ υποδομισ. Ειδικότερα, βαςικοί ςχεδιαςτικοί άξονεσ τθσ πλατφόρμασ Open eclass αποτελοφν θ προςαρμοςτικότθτα ςτισ απαιτιςεισ, θ ευελιξία, θ ευκολία ςτθ χριςθ, θ δυνατότθτα αναβάκμιςθσ και επζκταςθσ, θ ελεφκερθ διάκεςθ χωρίσ τθν απαίτθςθ [24]

26 αδειϊν χριςθσ και ςυντιρθςθσ, οι μικρζσ λειτουργικζσ απαιτιςεισ, θ ανεξαρτθςία από το υποκείμενο λειτουργικό ςφςτθμα, θ χριςθ ανοικτϊν προτφπων, θ δυνατότθτα ολοκλιρωςθσ τθσ πλατφόρμασ με άλλεσ δικτυακζσ υπθρεςίεσ, οι ξεκάκαρεσ λειτουργικζσ δομζσ (εγγραφι, πρόςβαςθ, δθμιουργία μακιματοσ, διαχείριςθ κλπ), θ διαλειτουργικότθτα και θ αςφάλεια, κακϊσ και θ ςυνεχισ υποςτιριξθ από το Ακαδθμαϊκό Διαδίκτυο (GUnet). Υπθρεςίεσ Διαχείριςθσ Ηλεκτρονικϊν Μακθμάτων & Ηλεκτρονικισ Τάξθσ. Θ πλατφόρμα Open eclass παρζχει υπθρεςία διαχείριςθσ του ςυςτιματοσ και των παρεχόμενων υπθρεςιϊν. υγκεκριμζνα παρζχει τθν δυνατότθτα διαχείριςθσ του εξυπθρετθτι μζςα από γραφικό περιβάλλον (διαγραφι παλιϊν αρχείων, πλθροφορίεσ ςυςτιματοσ, πλθροφορίεσ για τθν PHP), κακϊσ και άλλα διαχειριςτικά εργαλεία. Επιπλζον παρζχει υπθρεςία διαχείριςθσ των βάςεων δεδομζνων τθσ και ςυγκεκριμζνα υπθρεςία διαχείριςθσ των χρθςτϊν και των μακθμάτων τθσ πλατφόρμασ κακϊσ αναβάκμιςθσ των βάςεων δεδομζνων, μζςω του περιβάλλοντοσ phpmyadmin. Οι βαςικοί ρόλοι χρθςτϊν που υποςτθρίηει θ πλατφόρμα είναι τρεισ, ο εκπαιδευτισ, ο εκπαιδευόμενοσ και ο διαχειριςτισ. Ο εκπαιδευτισ είναι υπεφκυνοσ για τθ δθμιουργία και τθ διαχείριςθ των θλεκτρονικϊν μακθμάτων. Ο λογαριαςμόσ του δθμιουργείται από τουσ διαχειριςτζσ τθσ πλατφόρμασ, κατόπιν αίτθςθσ του ενδιαφερόμενου. Ο κακθγθτισ μπορεί να δθμιουργιςει όςα μακιματα επικυμεί, να επικοινωνεί με τουσ χριςτεσ-φοιτθτζσ των μακθμάτων του, να ειςάγει το εκπαιδευτικό υλικό του μακιματοσ (κείμενα, εικόνεσ, παρουςιάςεισ, βίντεο, εργαςίεσ, αςκιςεισ αυτοαξιολόγθςθσ κλπ), κακϊσ επίςθσ να δθμιουργεί ομάδεσ εργαςίασ και περιοχζσ ςυηθτιςεων. Ο εκπαιδευόμενοσ μπορεί να εγγραφεί ςε όςα μακιματα του επιτρζπεται, να ζχει πρόςβαςθ ςτο εκπαιδευτικό υλικό που περιζχουν, και να ςυμμετάςχει ςε ομάδεσ εργαςίασ, περιοχζσ ςυηθτιςεων και αςκιςεισ αυτοαξιολόγθςθσ. Ο λογαριαςμόσ του δθμιουργείται είτε αυτόματα με τθν εγγραφι του ςτθν πλατφόρμα είτε από τουσ διαχειριςτζσ τθσ πλατφόρμασ, κατόπιν αίτθςθσ του ενδιαφερόμενου. Ο διαχειριςτισ ο οποίοσ ζχει τθ ςυνολικι εποπτεία τθσ πλατφόρμασ. Δθμιουργεί κι ελζγχει τουσ λογαριαςμοφσ των χρθςτϊν, διαχειρίηεται τα μακιματα, κακϊσ επίςθσ παρακολουκεί και διαχειρίηεται τον εξυπθρετθτι και τθ βάςθ δεδομζνων. Θ πλατφόρμα Open eclass υποςτθρίηει τουσ παρακάτω μθχανιςμοφσ προςωποποιθμζνθσ αςφαλοφσ πρόςβαςθσ: Shibboleth πιςτοποίθςθ, Πιςτοποίθςθ με υπθρεςία καταλόγου LDAP, Πιςτοποίθςθ μζςω POP3 ι ΙΜΑΡ, Πιςτοποίθςθ μζςω άλλθσ βάςθσ δεδομζνων. Θ πλατφόρμα Open eclass υποςτθρίηει τρεισ διακριτζσ κατθγορίεσ μακθμάτων για τθν προςταςία δεδομζνων προςωπικοφ χαρακτιρα: τα ανοικτά μακιματα, τα μακιματα που απαιτοφν εγγραφι, και τα κλειςτά μακιματα. Ο τφποσ πρόςβαςθσ ςε ζνα θλεκτρονικό μάκθμα κακορίηεται από τον υπεφκυνο κακθγθτι κατά τθ [25]

27 δθμιουργία του μακιματοσ, ενϊ μπορεί να αλλάξει δυναμικά μζςα από τθν διεπαφι διαχείριςθσ του μακιματοσ. Αναλυτικότερα οι υποςτθριηόμενεσ κατθγορίεσ μακθμάτων είναι οι εξισ: Ανοικτά μακιματα είναι τα μακιματα ελεφκερθσ πρόςβαςθσ, όπου ζχουν πρόςβαςθ ακόμα και χριςτεσ που δεν διακζτουν λογαριαςμό ςτθν πλατφόρμα. Ανοικτά ςε εγγραφι είναι τα μακιματα ςτα οποία ζνασ χριςτθσ μπορεί να ζχει πρόςβαςθ μόνο αν διακζτει λογαριαςμό ςτθν πλατφόρμα και εγγραφεί ςε αυτά. Κλειςτά μακιματα είναι τα μακιματα ςτα οποία ζνασ χριςτθσ που ζχει λογαριαςμό ςτθν πλατφόρμα ζχει πρόςβαςθ μόνο αν του το επιτρζψει ο υπεφκυνοσ κακθγθτισ. Θ πλατφόρμα επιτρζπει ςε κάκε εκπαιδευτι να διατθρεί αρχεία ςε προςωπικό χϊρο τα οποία μπορεί να είναι προςπελάςιμα από όλουσ τουσ χριςτεσ, προςπελάςιμα από ςυγκεκριμζνουσ χριςτεσ, ι να είναι ιδιωτικά. Θ πλατφόρμα Open eclass παρζχει τισ παρακάτω ςτατιςτικζσ αναφορζσ Προςωπικά ςτατιςτικά χριςθσ για κάκε χριςτθ. Κάκε χριςτθσ μπορεί να δει ςτατιςτικά που αφοροφν τον ίδιο. υγκεκριμζνα, βλζπει τον αρικμό των επιςκζψεων που ζχει κάνει ςτθν πλατφόρμα, μαηί με ζνα διάγραμμα που περιλαμβάνει τα ποςοςτά των προτιμιςεων του ςτα μακιματα. Παράλλθλα εμφανίηεται θ χρονικι διάρκεια ςυμμετοχισ του ανά μάκθμα και ακολουκεί ζνασ πίνακασ που δείχνει τισ τελευταίεσ ειςόδουσ του ςτθν πλατφόρμα. τατιςτικά ομάδασ χρθςτϊν: Κάκε εκπαιδευτισ μπορεί να δθμιουργιςει μια λίςτα με τθ ςυνολικι διάρκεια ςυμμετοχισ των εκπαιδευόμενων μιασ ςυγκεκριμζνθσ ομάδασ ςτο μάκθμα. Εναλλακτικά μπορεί να επιλζξει τθν εξαγωγι των ςτοιχείων ςε αρχείο csv (κωδικοποίθςθ UTF-8 ι κωδικοποίθςθ Windows-1253). τατιςτικά ςτοιχεία μακιματοσ: Σο υποςφςτθμα των ςτατιςτικϊν του μακιματοσ είναι ζνα πολφ ςθμαντικό εργαλείο ςτθν πλατφόρμα Open eclass. Ο εκπαιδευτισ ενόσ μακιματοσ μπορεί να δει τα ςτατιςτικά ςτοιχεία ενόσ μακιματοσ. υγκεκριμζνα, παρουςιάηεται ζνα διάγραμμα που περιζχει είτε τον αρικμό ειςόδων ςτα υποςυςτιματα του μακιματοσ είτε τον προςεγγιςτικό χρόνο παραμονισ των χρθςτϊν ςτα υποςυςτιματα για ζνα χρονικό διάςτθμα. Υπθρεςίεσ Διαχείριςθσ Εκπαιδευτικοφ Περιεχομζνου και Εκπαιδευτικόσ Σχεδιαςμόσ. Θ πλατφόρμα Open eclass επιτρζπει τθν ειςαγωγι και εξαγωγι μακθςιακϊν αντικειμζνων ςυμβατϊν με το πρότυπο SCORM. Σα περιεχόμενά τουσ εξαρτϊνται από το τι ζχει τοποκετιςει μζςα τουσ ο δθμιουργόσ τουσ, δθλαδι ζγγραφα, αςκιςεισ, ςυνδζςμουσ, κείμενο και οτιδιποτε άλλο είναι προςπελάςιμο ςφμφωνα με το πρότυπο SCORM ϊςτε να μπορζςει θ πλατφόρμα Open eclass να το χρθςιμοποιιςει κατάλλθλα. Επιτρζπει τθν ειςαγωγι ςυμπλθρωματικϊν πλθροφοριϊν για το μάκθμα (μεταδεδομζνα), τα οποία μποροφν να βοθκιςουν ςτθν καλφτερθ ταξινόμθςθ, οργάνωςθ και αναηιτθςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Σα μεταδεδομζνα που περιλαμβάνονται ςε κάκε μάκθμα ςυμμορφϊνονται με το πρότυπο ΙΕΕΕ LOM. [26]

28 Παρζχει επίςθσ εργαλείο παραγωγισ πακζτων ψθφιακοφ περιεχομζνου ςφμφωνα με το πρότυπο SCORM το οποίο δεν είναι ενςωματωμζνο ςτθν πλατφόρμα. υγκεκριμζνα χρθςιμοποιεί τα πακζτα λογιςμικοφ RELAOD και exe για τθν δθμιουργία των πακζτων εκπαιδευτικϊν αντικειμζνων. Θ πλατφόρμα Open eclass παρζχει εργαλεία δθμιουργίασ αςκιςεων αξιολόγθςθσ των εκπαιδευομζνων. υγκεκριμζνα παρζχει μία γεννιτρια παραγωγισ αςκιςεων αυτοαξιολόγθςθσ των εκπαιδευομζνων, θ οποία επιτρζπει τθ δθμιουργία αςκιςεων με ερωτιςεισ πολλαπλϊν επιλογϊν με μοναδικι απάντθςθ ι με πολλαπλι απάντθςθ. Ακόμα οι απαντιςεισ ςτισ ερωτιςεισ μπορεί να είναι του τφπου "ςυμπλιρωςθ κενϊν" ι "ταιριάςματοσ". Οι αςκιςεισ κεωροφνται βζβαια ανεπίςθμεσ, κακϊσ το ςφςτθμα δεν διακζτει μθχανιςμοφσ ϊςτε να διαςφαλίηει ότι ο ςπουδαςτισ που απάντθςε ςτισ ερωτιςεισ είναι ο ίδιοσ με αυτόν που χρθςιμοποιεί τον αντίςτοιχο κωδικό πρόςβαςθσ. τθν αρχικι ςελίδα των αςκιςεων εμφανίηονται όλεσ οι αςκιςεισ του μακιματοσ με δυνατότθτα διαχείριςισ τουσ (παρουςίαςθσ, αλλαγισ ι διαγραφισ, ενεργοποίθςθσ / απενεργοποίθςισ τουσ ϊςτε να είναι διακζςιμεσ ςτουσ Εκπαιδευόμενουσ). Επιπλζον θ πλατφόρμα διακζτει υποςφςτθμα εργαςιϊν των εκπαιδευόμενων το οποίο επιτρζπει τθν θλεκτρονικι διαχείριςθ, υποβολι και βακμολόγθςθ των εργαςιϊν του μακιματοσ. Ειδικότερα, παρζχει τθ δυνατότθτα να τοποκετθκοφν οι εκφωνιςεισ των εργαςιϊν, ο τφποσ τουσ και θ θμερομθνία υποβολισ. τθ ςυνζχεια επιτρζπει ςτουσ εγγεγραμμζνουσ εκπαιδευόμενουσ να ανεβάςουν θλεκτρονικά ςτθν πλατφόρμα τισ εργαςίεσ τουσ μζχρι τθν θμερομθνία υποβολισ και ςτθ ςυνζχεια αφοφ ο εκπαιδευτισ τισ βακμολογιςει να δουν το βακμό τουσ. Επίςθσ, υποςτθρίηει τθν δθμιουργία ερωτθματολογίων για τθν πραγματοποίθςθ δθμοςκοπιςεων και τθν αξιολόγθςθ τθσ εκπαιδευτικισ διαδικαςίασ από τουσ εκπαιδευομζνουσ. Επιπλζον, παρζχεται θ δυνατότθτα αποςτολισ οδθγιϊν ςε ςυγκεκριμζνουσ εκπαιδευόμενουσ, θ ομάδα εκπαιδευόμενων, μζςω ενόσ ενςωματωμζνου μθχανιςμοφ αποςτολισ μθνυμάτων θλεκτρονικοφ ταχυδρομείου. Θ δυνατότθτα αυτόματθσ εξαγωγισ τθσ βακμολογίασ των εκπαιδευομζνων υποςτθρίηεται μόνο ςτισ αςκιςεισ αυτοαξιολόγθςθσ όπου ο τρόποσ βακμολόγθςθσ είναι παραμετροποιιςιμοσ από τον εκπαιδευτι. Θ πλατφόρμα Open eclass παρζχει τουσ παρακάτω μθχανιςμοφσ αναηιτθςθσ περιεχομζνου: Απλι αναηιτθςθ περιεχομζνου με χριςθ λζξεων-κλειδιά. Τπάρχει μθχανιςμόσ αναηιτθςθσ περιεχομζνουσ κάνοντασ χριςθ λζξεων κλειδιϊν. υγκεκριμζνα ο χριςτθσ επιλζγοντασ τον ςφνδεςμο «φνκετθ αναηιτθςθ» μπορεί να εκτελζςει μια αναηιτθςθ ςτα μακιματα τθσ πλατφόρμασ με βάςθ τον τίτλο του μακιματοσ, τυχόν λζξεισ κλειδιά, τον εκπαιδευτι ι τον κωδικό του μακιματοσ. Πρζπει να ςθμειϊςουμε ότι ςε αυτιν τθν περίπτωςθ, θ αναηιτθςθ κα γίνει μόνο ςτα μακιματα ςτα οποία επιτρζπεται θ πρόςβαςθ (δθλαδι ςτα «ανοικτά» ι «ανοικτά με εγγραφι»). Επίςθσ, αναηιτθςθ μπορεί να πραγματοποιθκεί και από τθν αρχικι ςελίδα τθσ πλατφόρμασ και μζςα από το μάκθμα το οποίο παρακολουκεί ζνασ εκπαιδευόμενοσ. τθν τελευταία περίπτωςθ, θ αναηιτθςθ [27]

29 πραγματοποιείται μόνο ςτο περιεχόμενο του μακιματοσ ςτο οποίο βρίςκεςτε ο χριςτθσ. Αναηιτθςθ λαμβάνοντασ υπόψθ το ρόλο του χριςτθ: Δεν υποςτθρίηεται. Αναηιτθςθ βαςιςμζνθ ςε μεταδεδομζνα: Σο εκπαιδευτικό υλικό ςτθν πλατφόρμα περιγράφεται από μεταδεδομζνα τα οποία μπορεί να ειςάγει ο εκπαιδευτισ κατά τθν δθμιουργία ενόσ θλεκτρονικοφ μακιματοσ. Σα μεταδεδομζνα που περιλαμβάνονται ςε κάκε μάκθμα βοθκοφν ςτθ ςυμμόρφωςθ με το πρότυπο ΙΕΕΕ LOM. Σζλοσ, θ πλατφόρμα Open eclass υποςτθρίηει τθν ομαδοποίθςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ ςε καταλόγουσ και λίςτεσ περιεχομζνου. Εκπαιδευτικό Περιεχόμενο. Θ πλατφόρμα Open eclass περιλαμβάνει ζνα αυτοματοποιθμζνο ςφςτθμα διαχείριςθσ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ, με κατάλλθλεσ διεπαφζσ ϊςτε οι εκπαιδευτζσ να μποροφν να ενθμερϊνουν το εκπαιδευτικό υλικό των μακθμάτων που είναι ψθφιακά αρχεία αλλά πθγζσ από το διαδίκτυο, αςκιςεισ οργανωμζνα ςτθν περιοχι εγγράφων. Δίνει επιπλζον τθ δυνατότθτα αυτοαξιολόγθςθσ, κατάκεςθσ εργαςιϊν ςε ςυγκεκριμζνθ θμερομθνία, περιοχζσ ςυηθτιςεων, ανταλλαγι αρχείων. Επιπλζον, ςε κάκε εκπαιδευτι παρζχεται ζνασ εφχρθςτοσ οδθγόσ ςχεδίαςθσ και διαχείριςθσ του θλεκτρονικοφ μακιματοσ. Ο οδθγόσ δθμιουργίασ νζου μακιματοσ είναι χωριςμζνοσ ςε τρία βιματα. Κάκε βιμα απαιτεί τθν ειςαγωγι ςτοιχείων που αφοροφν το μάκθμα ι και τθν επιλογι επιπλζον πλθροφοριϊν που διαμορφϊνουν το μάκθμα ανάλογα με τισ ανάγκεσ και τισ απαιτιςεισ του εκπαιδευτι. Ο οδθγόσ μπορεί να χρθςιμοποιθκεί μόνο από χριςτεσ που είναι εγγεγραμμζνοι ςτο ςφςτθμα ωσ εκπαιδευτζσ και φυςικά από τουσ διαχειριςτζσ του ςυςτιματοσ. Ζνα ακόμθ ςθμαντικό εργαλείο εκπαιδευτικοφ ςχεδιαςμοφ που παρζχει θ πλατφόρμα είναι θ Γραμμι Μάκθςθσ που παρζχει τθ δυνατότθτα ςτουσ εκπαιδευτζσ να οργανϊςουν το εκπαιδευτικό τουσ υλικό ςε ενότθτεσ και ςτουσ εκπαιδευόμενουσ να ακολουκοφν μια ςειρά από βιματα ωσ δραςτθριότθτεσ μάκθςθσ (ακολουκεί το πρότυπο SCORM2004). Ο εκπαιδευτισ ενόσ μακιματοσ μπορεί να δει τα ςτατιςτικά ςτοιχεία ενόσ μακιματοσ μπαίνοντασ ςτο μάκθμα και επιλζγοντασ ςτατιςτικά χριςθσ. Εκεί παρουςιάηεται ζνα διάγραμμα που περιζχει είτε τον αρικμό ειςόδων ςτα υποςυςτιματα του μακιματοσ είτε τον προςεγγιςτικό χρόνο παραμονισ των χρθςτϊν ςτα υποςυςτιματα για ζνα χρονικό διάςτθμα. Σζλοσ υποςτθρίηεται θ δθμιουργία ςτατιςτικϊν που ςχετίηονται με τθ: ςυμμετοχι χρθςτϊν ανά μάκθμα, ςυμμετοχι χρθςτϊν ςτισ γραμμζσ μάκθςθσ και ςυγκεντρωτικά ςτατιςτικά των ομάδων χρθςτϊν. Παρζχεται θ δυνατότθτα ςτον εκπαιδευτι να δθμιουργιςει ςυγκεκριμζνεσ ομάδεσ χρθςτϊν για τθν επιλεκτικι αποςτολι εκπαιδευτικοφ υλικοφ, κάνοντασ χριςθ του εργαλείου ανταλλαγισ αρχείων. Τποςτθρίηεται θ αποςτολι οποιοδιποτε τφπου αρχείων κειμζνου, εικόνων ι παρουςιάςεων. Επιπλζον, κάκε εκπαιδευτισ [28]

30 μπορεί να δθμιουργιςει μια λίςτα με τθ ςυνολικι διάρκεια ςυμμετοχισ των εκπαιδευόμενων μιασ ςυγκεκριμζνθσ ομάδασ ςτο μάκθμα. Υπθρεςίεσ & Εργαλεία υποςτιριξθσ επικοινωνίασ και ςυνεργατικϊν / ςυμμετοχικϊν εργαςιϊν. Θ πλατφόρμα παρζχει τισ παρακάτω υπθρεςίεσ πλθροφόρθςθσ, ενθμζρωςθσ και επικοινωνίασ μεταξφ των διαφόρων χρθςτϊν τθσ πλατφόρμασ: Ανακοινϊςεισ: Σο υποςφςτθμα ανακοινϊςεων επιτρζπει τθν ενθμζρωςθ των εγγεγραμμζνων χρθςτϊν ςε κζματα που αφοροφν τα θλεκτρονικά μακιματα. Θ πλατφόρμα Open eclass προςφζρει τθ δυνατότθτα διαχείριςθσ των ανακοινϊςεων. Περιοχι ςυηθτιςεων: Θ περιοχι ςυηθτιςεων αποτελεί ζνα υποςφςτθμα αλλθλεπίδραςθσ εκπαιδευτι εκπαιδευόμενου. Θ πλατφόρμα παρζχει τθ δυνατότθτα ςτουσ εκπαιδευτζσ των θλεκτρονικϊν μακθμάτων να δθμιουργοφν και να διαχειρίηονται τισ περιοχζσ ςυηθτιςεων του μακιματοσ. Ειδικότερα, ςτθν περίπτωςθ δθμιουργίασ ομάδων χρθςτϊν, δθμιουργείται μια περιοχι ςυηιτθςθσ για κάκε ομάδα χρθςτϊν με όνομα το αντίςτοιχο όνομα τθσ ομάδασ. Μθχανιςμόσ ανταλλαγισ μθνυμάτων ςε πραγματικό χρόνο: Σο υποςφςτθμα τθλεςυνεργαςίασ τθσ πλατφόρμασ, περιλαμβάνει τθ λειτουργικότθτα τθσ ανταλλαγισ μθνυμάτων (chat). Ο εκπαιδευτισ ζχει τθν δυνατότθτα να ανταλλάςςει μθνφματα με όςουσ χριςτεσ είναι εγγεγραμμζνοι ςτο μάκθμα. Τπάρχει θ δυνατότθτα αποκικευςθσ των μθνυμάτων ςτο χϊρο των εγγράφων του μακιματοσ. Σζλοσ ο εκπαιδευτισ μπορεί να διαγράψει όλα τα μθνφματα που εμφανίηονται ςε μία ηωντανι ςυηιτθςθ. Περιγραφι μακιματοσ: Σο υποςφςτθμα «Περιγραφι Μακιματοσ» επιτρζπει να ςτουσ εκπαιδευτζσ να αναρτιςουν χριςιμεσ πλθροφορίεσ (περιγραφι, ςτόχοι, δραςτθριότθτεσ, βοθκιματα, τρόποι αξιολόγθςθσ, κλπ) για το μάκθμα που ςυντονίηουν ϊςτε να ενθμερωκοφν οι εκπαιδευόμενοι που το παρακολουκοφν. Ιςτολόγια που επιτρζπουν ςτουσ ςυμμετζχοντεσ ςτο μάκθμα εκπαιδευτζσ κι εκπαιδευόμενουσ να επεξεργάηονται από κοινοφ το περιεχόμενο διαφόρων κειμζνων. Εργαλείο δθμουργίασ Wiki. Θ πλατφόρμα Open eclass παρζχει υπθρεςία μετάδοςθσ βιντεοροϊν. Πρόκειται για ζνα υποςφςτθμα διάκεςθσ οπτικοακουςτικοφ εκπαιδευτικοφ υλικοφ τθσ πλατφόρμασ, όπου υπάρχουν αρχεία βίντεο και ςφνδεςμοι ςε εξωτερικά αρχεία βίντεο που βρίςκονται αποκθκευμζνα ςε ζνα Video On Demand (VOD) Server. το υποςφςτθμα μπορεί ζνα χριςτθσ να βρει μία λίςτα με όλα τα αρχεία βίντεο (τφπου mpeg, avi κ.λπ.) ι ςφνδεςμοι ςε εξωτερικά αρχεία βίντεο που αφοροφν το μάκθμα και ζχουν ανεβάςει ςτθν πλατφόρμα οι υπεφκυνοι εκπαιδευτζσ. Σο υποςφςτθμα τθλεςυνεργαςίασ τθσ πλατφόρμασ περιλαμβάνει τθ λειτουργικότθτα ανταλλαγισ μθνυμάτων κειμζνου (chat). Ωςτόςο δεν παρζχεται μθχανιςμόσ αμφίδρομθσ επικοινωνίασ με εικόνα και ιχο ςε πραγματικό χρόνο. Οριηόντιεσ προδιαγραφζσ. Παρζχει ζνα εξαιρετικά φιλικό πλιρωσ εξελλθνιςμζνο περιβάλλον για τθν ςυμμετοχι των μακθτϊν ςτα ψθφιακά μακιματα και ςτο ςφνολο των λειτουργιϊν τθσ ψθφιακισ τάξθσ. Δεδομζνου ότι ζχει αναπτυχκεί από [29]

31 Ελλθνικι επιςτθμονικι κοινότθτα, παρουςιάηει βζλτιςτθ δυνατι ςυνζπεια με τθν ορολογία. Παρζχει χϊρο παρουςίαςθσ προφίλ χριςτθ και δυνατότθτα μορφοποίθςθσ προςωπικισ ςελίδασ χριςτθ: Δυνατότθτα διαμόρφωςθσ τθσ προςωπικισ ςελίδασ για κάκε χριςτθ. Δεν παρζχεται θ δυνατότθτα διαμόρφωςθσ τθσ προςωπικισ ςελίδασ κάκε χριςτθ. Ωςτόςο κάκε εκπαιδευτισ μπορεί να ενεργοποιιςει θ απενεργοποιιςει τα εργαλεία ενόσ θλεκτρονικοφ μακιματοσ. Χϊροσ παρουςίαςθσ προφίλ. ε κάκε χριςτθ παρζχεται χϊροσ παρουςίαςθσ του προφίλ του, όπου μπορεί να ειςάγει προςωπικζσ πλθροφορίεσ του. ελιδοδείκτεσ. Παρζχεται θ δυνατότθτα ςτουσ χριςτεσ τθσ πλατφόρμασ να δθμιουργοφν ςελιδοδείκτεσ. Ατηζντα-θμερολόγιο. ε κάκε χριςτθ παρζχεται ατηζντα όπου μπορεί να ειςάγει ςθμειϊςεισ, κακϊσ και θμερολόγιο για τθν παρακολοφκθςθ νζων ςχετικά με τθν εκπαιδευτικι διαδικαςία. Θ πλατφόρμα Open eclass υποςτθρίηει το πρότυπο SCORM ενϊ τα μεταδεδομζνα του είναι ςφμφωνα με το πρότυπο IEEE LOM. Θ πλατφόρμα Open eclass παρζχει εξελλθνιςμζνθ ζκδοςθ που παρουςιάηει ικανοποιθτικι ςυνζπεια ςτθν χρθςιμοποιοφμενθ ορολογία. Διακζτει ενεργι ελλθνικι κοινότθτα ανάπτυξθσ και υποςτιριξθσ. Θ πλατφόρμα Open eclass ζχει αξιοποιθκεί από Ελλθνικά εκπαιδευτικά ιδρφματα με πολφ μεγάλθ επιτυχία. Τεχνικζσ προδιαγραφζσ. Για τθν εγκατάςταςθ τθσ απαιτοφνται τα παρακάτω πακζτα λογιςμικοφ: HTTP Web Server, PHP, MySQL Database. 1.7 Sakai Ιςτότοποσ: Προζλευςθ: Διάφορα ιδρφματα και πανεπιςτιμια Θ πλατφόρμα Sakai αποτελεί ζνα διαδικτυακό περιβάλλον μάκθςθσ και ςυνεργαςίασ, θ οποία ζχει υιοκετθκεί από αρκετοφσ οργανιςμοφσ και εκπαιδευτικά ιδρφματα για τθν υποςτιριξθ τθσ διδαςκαλίασ και τθσ μάκθςθσ, τθσ ςυνεργαςίασ ειδικϊν ομάδων, κακϊσ και για τθν υποςτιριξθ τθσ ζρευνασ και τθσ ςυνεργαςίασ. Αποτελεί λογιςμικό ΕΛ/ΛΑΚ που ζχει προκφψει από τθν ςυνεργαςία μεταξφ διαφόρων ερευνθτικϊν ιδρυμάτων και πανεπιςτθμίων. Χαρακτθρίηεται από τθν ευκολία χριςθσ του, θ οποία κακιςτά δυνατι τθν αποτελεςματικι ανάπτυξθ, παράδοςθ και διαχείριςθ των μακθμάτων και του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Υπθρεςίεσ Διαχείριςθσ Ηλεκτρονικϊν Μακθμάτων & Ηλεκτρονικισ Τάξθσ. Θ πλατφόρμα Sakai διακζτει ενςωματωμζνο ςφςτθμα διαχείριςθσ του ςυςτιματοσ και των παρεχόμενων υπθρεςιϊν. υγκεκριμζνα παρζχονται οι παρακάτω υπθρεςίεσ διαχείριςθσ: διαχείριςθ λογαριαςμϊν χρθςτϊν, διαχείριςθ πρόςβαςθσ ςε θλεκτρονικά μακιματα, διαχείριςθ θλεκτρονικϊν μακθμάτων, τροποποίθςθ τθσ δομισ και του περιεχομζνου θλεκτρονικϊν μακθμάτων, διαχείριςθ ρόλων και δικαιωμάτων χρθςτϊν, παρακολοφκθςθ τθσ χρθςιμοποίθςθσ του εξυπθρετθτι που φιλοξενεί τθν πλατφόρμα, προγραμματιςμόσ αυτοματοποιθμζνων εργαςιϊν διαχείριςθσ των δεδομζνων τθσ πλατφόρμασ. Θ πλατφόρμα Sakai υποςτθρίηει τουσ παρακάτω διακριτοφσ ρόλουσ χρθςτϊν: [30]

32 Εκπαιδευτισ: Ο εκπαιδευτισ ζχει πλιρθ δικαιϊματα ςε κάκε μάκθμα που δθμιουργεί. υγκεκριμζνα μπορεί να κάνει κάποια δθμοςίευςθ ςτον δικτυακό τόπο του θλεκτρονικοφ μακιματοσ, κακϊσ και να ορίςει τα επικυμθτά δικαιϊματα πρόςβαςθσ. Επιπλζον μπορεί να αναγνϊςει, να τροποποιιςει, να διαγράψει και να προςκζςει εκπαιδευτικό υλικό κακϊσ και να προςκζςει ι να διαγράψει εκπαιδευόμενουσ από ζνα θλεκτρονικό μάκθμα. Βοθκόσ κακθγθτι: Ο βοθκόσ κακθγθτι μπορεί να αναγνϊςει να προςκζςει και να διορκϊςει το εκπαιδευτικό υλικό ενόσ μακιματοσ. Εκπαιδευόμενοσ: Ο εκπαιδευόμενοσ ζχει πρόςβαςθ ςτο εκπαιδευτικό υλικό ενόσ μακιματοσ και μπορεί να προςκζςει εκπαιδευτικό υλικό εφόςον του δοκοφν τα κατάλλθλα δικαιϊματα. Διαχειριςτισ: Ο διαχειριςτισ του ςυςτιματοσ ζχει πλιρθ δικαιϊματα διαχείριςθσ τθσ πλατφόρμασ. Επιςκζπτθσ: Ο επιςκζπτθσ μπορεί να αναγνϊςει το υλικό τθσ ψθφιακισ εκπαιδευτικισ πλατφόρμασ κακϊσ και να προςκζςει υλικό όπου επιτρζπεται Θ πλατφόρμα Sakai υποςτθρίηει τουσ παρακάτω μθχανιςμοφσ ταυτοποίθςθσ των χρθςτϊν: ταυτοποίθςθ με χριςθ τοπικισ βάςθσ δεδομζνων, LDAP ταυτοποίθςθ, Single Sign On CAS ταυτοποίθςθ, Shibboleth, ταυτοποίθςθ μζςω Web Services και ςυγκεκριμζνα μζςω του SakaiPortalLogin Web Service που ζχει υλοποιθκεί από τθν κοινότθτα ανάπτυξθσ του Sakai, τοπικι πρόςβαςθ ςτο WebDAV μζςω Shibbolet. Θ πλατφόρμα Sakai για τθν προςταςία δεδομζνων προςωπικοφ χαρακτιρα υποςτθρίηει διαφορετικά επίπεδα πρόςβαςθσ ςτο εκπαιδευτικό υλικό, και ςυγκεκριμζνα θ πρόςβαςθ επιτρζπεται: (α) ςε κάκε χριςτθ ακόμα και ςε μθ εγγεγραμμζνουσ χριςτεσ, (β) μόνο ςε εγγραμμζνουσ χριςτεσ, (γ) μόνο ςτουσ εγγεγραμμζνουσ ςτο μάκθμα χριςτεσ. Θ πλατφόρμα Sakai παρζχει ςε κάκε χριςτθ χϊρο αποκικευςθσ προςωπικοφ υλικοφ, ςτον οποίο μποροφν να ζχουν πρόςβαςθ και άλλοι χριςτεσ τθσ πλατφόρμασ μετά από ςχετικι άδεια του ιδιοκτιτθ των αρχείων. Θ πλατφόρμα Sakai διακζτει ενςωματωμζνο μθχανιςμό δθμιουργίασ προβολισ και εξαγωγισ αναφορϊν ςχετικά με τθσ χριςθ τθσ πλατφόρμασ και των επιμζρουσ υποςυςτθμάτων τθσ. Επιπλζον παρζχεται ςε κάκε εκπαιδευτι θ δυνατότθτα εξαγωγισ ςτατιςτικϊν ςχετικά με τουσ εκπαιδευόμενουσ που ςυμμετζχουν ςε ζνα θλεκτρονικό μάκθμα και το προφίλ τουσ. Υπθρεςίεσ Διαχείριςθσ Εκπαιδευτικοφ Περιεχομζνου και Εκπαιδευτικόσ Σχεδιαςμόσ. Τποςτθρίηει τα πρότυπα IMS-CP και SCORM για τθν ειςαγωγι και εξαγωγι μακθςιακϊν αντικειμζνων. Παρζχεται θ δυνατότθτα δθμιουργίασ SCORM αντικειμζνων κακϊσ και όλα τα απαραίτθτα εργαλεία παραγωγισ ψθφιακοφ περιεχομζνου. Θ πλατφόρμα Sakai παρζχει τον μθχανιςμό Tests & Quizzes για τθν δθμιουργία αςκιςεων αξιολόγθςθσ (test, quiz, survey) μζςω μίασ web διεπαφισ για εκπαιδευόμενουσ ι ομάδεσ εκπαιδευομζνων. Περιλαμβάνει πολλαπλζσ ερωτιςεισ που ςε μερικζσ περιπτϊςεισ απαιτοφν το ανζβαςμα ενόσ αρχείου από τον εκπαιδευόμενο, και μποροφν να οργανωκοφν ςε ομάδεσ ερωτθμάτων επιτρζποντασ τθν επαναχρθςιμοποίθςθ τουσ. [31]

33 Θ αξιολόγθςθ και ανατροφοδότθςθ των εκπαιδευομζνων υποςτθρίηεται από το εργαλείο αυτόματθσ βακμολόγθςθσ των εργαςιϊν των εκπαιδευομζνων που αποςτζλλει τον βακμό κάκε εκπαιδευομζνου ςτον προςωπικό φάκελο επίδοςθσ (Gradebook) του. Επιπλζον υπάρχει θ δυνατότθτα πραγματοποίθςθσ ερευνϊνδθμοςκοπιςεων για τθν αξιολόγθςθ τθσ εκπαιδευτικισ διαδικαςίασ από τουσ εκπαιδευομζνουσ. Σζλοσ, θ πλατφόρμα διακζτει φάκελο επίδοςθσ των εκπαιδευόμενων, ενϊ ενςωματϊνει και το εργαλείο ανοικτοφ κϊδικα Open Source Portofolio (OSP). Θ πλατφόρμα Sakai παρζχει τουσ παρακάτω μθχανιςμοφσ αναηιτθςθσ περιεχομζνου: Απλι αναηιτθςθ περιεχομζνου με χριςθ λζξεων-κλειδιά. Ο ςυγκεκριμζνοσ μθχανιςμόσ αναηιτθςθσ, δίνει ςτον χριςτθ τθν δυνατότθτα να ορίςει διάφορεσ παραμζτρουσ ςχετικά με τθν αναηιτθςθ. Για παράδειγμα μπορεί ο χριςτθσ να πραγματοποιιςει μία αναηιτθςθ είτε ςε όλα τα επιμζρουσ υποςυςτιματα τθσ πλατφόρμασ (π.χ. ανακοινϊςεισ, θμερολόγιο, εκπαιδευτικό υλικό μακιματοσ, wiki, chat, κτλ), είτε ςε ςυγκεκριμζνα υποςυςτιματα τθσ πλατφόρμασ, να αναηθτιςει ςυγκεκριμζνουσ τφπουσ αρχείων (.doc,.pdf,.ppt. xls. zip), κτλ. Αναηιτθςθ βαςιςμζνθ ςε μεταδεδομζνα. Σο αποκετιριο που χρθςιμοποιεί θ πλατφόρμα Sakai υποςτθρίηει το πρωτόκολλο IEEE LOM (Learning Object Metadata), προφίλ εφαρμογϊν μεταδομζνων (metadata application profiles), όπωσ είναι το Dublin Core και το Cancore, κακϊσ και προςαρμόςιμα προφίλ μεταδεδομζνων. Αξίηει να ςθμειωκεί ότι ςτον επίςθμο δικτυακό τόπο τθσ πλατφόρμασ δεν αναφζρεται θ υποςτιριξθ μθχανιςμοφ αναηιτθςθσ με κριτιριο τον ρόλο του χριςτθ. Ωςτόςο παρζχονται κατάλογοι και λίςτεσ περιεχομζνου με προκακοριςμζνθ διάταξθ. Σζλοσ θ πλατφόρμα διακζτει το εργαλείο TwinPeaks το οποίο δίνει τθν δυνατότθτα αναηιτθςθσ ςε εξωτερικά αποκετιρια. Εκπαιδευτικό Περιεχόμενο. Θ πλατφόρμα παρζχει υπθρεςία διαχείριςθσ του εκπαιδευτικοφ περιεχομζνου θ οποία επιτρζπει ςτουσ χριςτεσ τθσ να διαχειρίηονται το πρωτογενζσ εκπαιδευτικό υλικό. Επιπλζον θ πλατφόρμα Sakai υποςτθρίηει τθν υπθρεςία WebDAV (Web-based Distributed Authoring and Versioning) θ οποία αποτελεί μια επζκταςθ του HTTP πρωτοκόλλου και επιτρζπει τθν ςυνεργατικι διαχείριςθ αρχείων και φακζλων ςτο διαδίκτυο με εφχρθςτο τρόπο. Επιπλζον διακζτει το εργαλείο Learning Path που υποςτθρίηει τθν ενορχιςτρωςθ των μακθςιακϊν αντικειμζνων ςτα πλαίςια των ψθφιακϊν μακθμάτων. Θ πλατφόρμα Sakai υποςτθρίηεται τθν δθμιουργία ομάδων εκπαιδευομζνων και τθν επιλεκτικι αποςτολι υλικοφ ςε αυτζσ. Υπθρεςίεσ & Εργαλεία υποςτιριξθσ επικοινωνίασ και ςυνεργατικϊν / ςυμμετοχικϊν εργαςιϊν. Θ πλατφόρμα Sakai παρζχει τισ παρακάτω υπθρεςίεσ πλθροφόρθςθσ, ενθμζρωςθσ και επικοινωνίασ: ανακοινϊςεισ ςχετικζσ με τθν εκπαιδευτικι διαδικαςία, αποςτολι προςωπικϊν μθνυμάτων ςε εκπαιδευόμενουσ ι ομάδα εκπαιδευόμενων, φόρουμ ςυηθτιςεων για τθν ανταλλαγι απόψεων [32]

34 ςχετικά με τθν τα θλεκτρονικά μακιματα και τθν εκπαιδευτικι διαδικαςία γενικότερα, ιςτολόγια, μθχανιςμόσ ανταλλαγισ μθνυμάτων μζςω chat, πρόγραμμα ςπουδϊν όπου δθμοςιεφεται θ περίλθψθ και οι απαιτιςεισ του εκπαιδευτικοφ μακιματοσ. Θ πλατφόρμα Sakai παρζχει υπθρεςία βιντεορροϊν υποςτθρίηοντασ μία μεγάλθ ποικιλία διαδεδομζνων ςχετικϊν προτφπων. Θ πλατφόρμα Sakai παρζχει τθν δυνατότθτα ςφνδεςθσ με τθν πλατφόρμα ςφχρονθσ τθλεδιάςκεψθσ BigBlueButton κακϊσ και με το OpenMeetings. Οριηόντιεσ προδιαγραφζσ. Θ πλατφόρμα Sakai δίνει τθν δυνατότθτα διαμόρφωςθσ τθσ προςωπικισ ςελίδασ των χρθςτϊν μόνο ςε ςχζςθ με τα διακζςιμα εργαλεία και τθν διάταξι τουσ. Κάκε χριςτθσ διακζτει χϊρο παρουςίαςθσ του προφίλ του, όπου μπορεί να ειςάγει προςωπικά του ςτοιχεία (ονοματεπϊνυμό, διεφκυνςθ, οργανιςμόσ ι το ίδρυμα ςτο οποίο ανικει, τθλζφωνο, διεφκυνςθ, ιδιότθτά) κακϊσ και να ανεβάςει μία φωτογραφία του. Επιπλζον υπάρχει θ δυνατότθτα να ορίςει κάποια από τα προςωπικά του ςτοιχεία ωσ ιδιωτικά (να μθν είναι ορατά ςτουσ υπόλοιπουσ χριςτεσ τθσ πλατφόρμασ) ι δθμόςια (να είναι ορατά ςτουσ υπόλοιπουσ χριςτεσ τθσ πλατφόρμασ), ενϊ παρζχεται και θμερολόγιο ςτουσ χριςτεσ του. Σζλοσ υποςτθρίηεται θ δθμιουργία ςελιδοδεικτϊν. Θ πλατφόρμα ςυμμορφϊνεται με τισ οδθγίεσ του WCAG 1.0/ Θ πλατφόρμα Sakai ζχει πιςτοποιθκεί κατά το πρότυπο SCORM Επιπλζον, το αποκετιριο που χρθςιμοποιεί θ πλατφόρμα Sakai υποςτθρίηει το μοντζλο μεταδεδομζνων IEEE LOM. Θ πλατφόρμα Sakai δεν παρζχει εξελλθνιςμζνθ ζκδοςθ. Επιπρόςκετα Χαρακτθριςτικά. Θ πλατφόρμα διακζτει το εργαλείο Link Tool για επικοινωνία με οποιαδιποτε εξωτερικι εφαρμογι χρθςιμοποιϊντασ web services. Τεχνικζσ προδιαγραφζσ. Για τθν εγκατάςταςθ τθσ απαιτοφνται τα παρακάτω πακζτα λογιςμικοφ: Apache Tomcat, Java, MySQL ι Oracle DB 1.8 ATutor Ιςτότοποσ: Προζλευςθ: Adaptive Technology Resource Centre, University of Toronto Η πλατφόρμα του Atutor αναπτύχθηκε ςτο Πανεπιςτήμιο του Toronto, έχοντασ ωσ βάςη το εκπαιδευτικό υλικό. Εκτόσ από την εκπαίδευςη προςφέρει και τη δυνατότητα διαχείριςησ του περιεχομένου του εκπαιδευτικού υλικού αλλά και την αξιολόγηςή του. Έχει υιοθετηθεί από διάφορα ιδρύματα και οργανιςμούσ ςε διεθνέσ επίπεδο και έχει μεταφραςτεί ςε περιςςότερεσ από 15 γλϊςςεσ, ςυμπεριλαμβανομζνων και τθσ Ελλθνικισ. Υπθρεςίεσ Διαχείριςθσ Ηλεκτρονικϊν Μακθμάτων & Ηλεκτρονικισ Τάξθσ. Θ πλατφόρμα ATutor διακζτει ενςωματωμζνο ςφςτθμα διαχείριςθσ τθσ πλατφόρμασ και των επιμζρουσ υποςυςτθμάτων τθσ. υγκεκριμζνα παρζχονται οι παρακάτω υπθρεςίεσ διαχείριςθσ: διαχείριςθ λογαριαςμϊν χρθςτϊν, διαχείριςθ ρόλων και δικαιωμάτων χρθςτϊν, διαχείριςθ των επιμζρουσ υποςυςτθμάτων τθσ πλατφόρμασ, δθμιουργία αντιγράφων αςφαλείασ των θλεκτρονικϊν μακθμάτων, διαχείριςθ βάςεων δεδομζνων, ενθμζρωςθσ τθσ πλατφόρμασ με διορκϊςεισ αςφαλείασ, νζα χαρακτθριςτικά, κτλ. [33]

35 Θ πλατφόρμα ATutor υποςτθρίηει τουσ παρακάτω διακριτοφσ ρόλουσ χρθςτϊν: Εκπαιδευόμενοσ: Κάκε εκπαιδευμζνοσ ζχει ζνα μοναδικό όνομα χριςτθ το οποίο δεν μπορεί να τροποποιθκεί μετά τθν δθμιουργία του λογαριαςμοφ του. Οι εκπαιδευόμενοι μποροφν να επωφελθκοφν από το ανοικτό εκπαιδευτικό υλικό και να ςυμμετάςχουν ςε όλεσ τισ δραςτθριότθτεσ τθσ εκπαιδευτικισ διαδικαςίασ. Εκπαιδευτισ: Οι εκπαιδευτζσ μποροφν να δθμιουργοφν θλεκτρονικά μακιματα, κακϊσ και να ειςάγουν εκπαιδευτικό υλικό ςτα μακιματα που ςυντονίηουν. Επιπλζον μποροφν να διαχειρίηονται τουσ ςυμμετζχοντεσ εκπαιδευόμενουσ, ςτο μάκθμα που ςυντονίηουν, κακϊσ και να δθμιουργοφν και ομάδεσ εκπαιδευόμενων. Διαχειριςτισ ςυςτιματοσ. Ο διαχειριςτισ ςυςτιματοσ ζχει πλιρθ δικαιϊματα διαχείριςθσ τθσ πλατφόρμασ. μπορεί να διαχειρίηεται τουσ διάφορουσ χριςτεσ του ςυςτιματοσ, κακϊσ και όλα τα διακζςιμα υποςυςτιματά και εργαλεία τθσ πλατφόρμασ. Θ πλατφόρμα ATutor χαρακτθρίηεται από τουσ παρακάτω μθχανιςμοφσ προςωποποιθμζνθσ αςφαλοφσ πρόςβαςθσ: Πρόςβαςθ με χριςθ ονόματοσ χριςτθ και ςυνκθματικοφ, LDAP πιςτοποίθςθ. Διατίκεται module το οποίο παρζχει μθχανιςμό πιςτοποίθςθσ χρθςτϊν μζςω LDAP εξυπθρετθτϊν, αντιγράφοντασ πλθροφορίεσ χρθςτϊν από τον LDAP εξυπθρετθτι και ειςάγοντασ τθν πλθροφορία ςτθν βάςθ δεδομζνων του ATutor, Shibboleth ταυτοποίθςθ, SOAP πιςτοποίθςθ. Θ πλατφόρμα ATutor προςτατεφει τα δεδομζνα προςωπικοφ χαρακτιρα υποςτθρίηοντασ διάφορα επίπεδα πρόςβαςθσ ςτο εκπαιδευτικό υλικό με ςκοπό τθν προςταςία δεδομζνων των χρθςτϊν προςωπικοφ χαρακτιρα. ε κάκε χριςτθ παρζχεται προςωπικόσ χϊροσ αποκικευςθσ υλικοφ το οποίο μπορεί να είναι είτε διακζςιμο ςε ςυγκεκριμζνουσ χριςτεσ ι ομάδεσ χρθςτϊν, είτε προςωπικό. Σζλοσ παρζχεται προσ τουσ διαχειριςτζσ τθσ πλατφόρμασ, θ δυνατότθτα προβολισ ςτατιςτικϊν αναφορϊν ςχετικά με τουσ χριςτεσ που είναι ςυνδεδεμζνοι ςτθν πλατφόρμα και ςε κάκε θλεκτρονικό μάκθμα. Υπθρεςίεσ Διαχείριςθσ Εκπαιδευτικοφ Περιεχομζνου και Εκπαιδευτικόσ Σχεδιαςμόσ. Θ πλατφόρμα ATutor υποςτθρίηει τα πρότυπα SCORM, IMS-CP και IMS- QTI για τθν ειςαγωγι και εξαγωγι μακθςιακϊν αντικειμζνων. Επίςθσ υποςτθρίηει τθν δθμιουργία νζων μακθςιακϊν αντικειμζνων ςε μορφι πακζτου περιεχομζνου, ςφμφωνα με τα πρότυπα IMS-CP και IMS QTI. Θ πλατφόρμα παρζχει μθχανιςμοφσ δθμιουργίασ αςκιςεων αξιολόγθςθσ και αυτοαξιολόγθςθσ των εκπαιδευόμενων. Οι εκπαιδευτζσ μποροφν να δθμιουργιςουν αςκιςεισ και να τισ ανακζςουν ςε όλουσ τουσ εκπαιδευόμενουσ ι μία ςυγκεκριμζνθ ομάδα εκπαιδευόμενων που παρακολουκοφν το θλεκτρονικό μάκθμα. Τπάρχει μία πλθκϊρα επιλογϊν που πρζπει να κακοριςτοφν κατά τθν δθμιουργία μίασ άςκθςθσ, όπωσ είναι το πλικοσ των προςπακειϊν που ζχει ο εκπαιδευόμενοσ για να απαντιςει ςε ζνα ερϊτθμα, θ δυνατότθτα ανϊνυμθσ ι όχι απάντθςθσ ςτα ερωτιματα, θ διάταξθ προβολισ των ερωτθμάτων, θ θμερομθνία ζναρξθσ και λιξθσ του τεςτ ι τθσ ζρευνασ, θ δυνατότθτα προβολισ των ςωςτϊν απαντιςεων μετά από τθν υποβολι κάκε απάντθςθσ από τον εκπαιδευόμενο ι τθν [34]

36 ολοκλιρωςθ του τεςτ και θ αποςτολι μθνφματοσ ςτον ερωτϊμενο μετά από κάκε ςωςτι ι λανκαςμζνθ απάντθςθ. Μετά τθν δθμιουργία τθσ άςκθςθσ, ο εκπαιδευτισ μπορεί να προςκζςει τα ερωτιματα μζςω του εργαλείου Question Bank. Σο ςυγκεκριμζνο εργαλείο παρζχει τθν δυνατότθτα ειςαγωγισ και εξαγωγισ τεςτ τα οποία ακολουκοφν το IMS QTI πρότυπο. Θ πλατφόρμα ATutor παρζχει τθν δυνατότθτα παροχισ ανατροφοδότθςθσ με τθν αυτόματθ εξαγωγι τθσ βακμολογίασ των εκπαιδευόμενων κακϊσ ζνα εργαλείο διαχείριςθσ τθσ βακμολογίασ τουσ με ςκοπό τθν αξιολόγθςθ τθσ απόδοςθσ τουσ. Επιπλζον υπάρχει θ δυνατότθτα αποςτολισ οδθγιϊν ςε όλουσ τουσ εκπαιδευόμενουσ που παρακολουκοφν ζνα θλεκτρονικό μάκθμα, ι ςε μία ςυγκεκριμζνθ ομάδα εκπαιδευόμενων, μζςω ενόσ ενςωματωμζνου μθχανιςμοφ αποςτολισ μθνυμάτων θλεκτρονικοφ ταχυδρομείου. Θ τελευταία διανομι τθσ πλατόφρμασ ATutor δεν υποςτθρίηει τθν υπθρεςία e- portfolio, ωςτόςο γίνονται ςυηθτιςεισ για ενςωμάτωςθ του εργαλείου e-portfolio «MyStuff» ςε κάποια νζα διανομι τθσ πλατφόρμασ. Ωςτόςο θ πλατφόρμα υποςτθρίηει φάκελο επίδοςθσ (Gradebook). Θ πλατφόρμα ATutor παρζχει τουσ παρακάτω μθχανιςμοφσ αναηιτθςθσ περιεχομζνου: Απλι αναηιτθςθ περιεχομζνου με χριςθ λζξεων-κλειδιϊν. Τπάρχει μθχανιςμόσ αναηιτθςθσ περιεχομζνου κάνοντασ χριςθ λζξεων-κλειδιϊν. Θ αναηιτθςθ μπορεί να περιοριςτεί ςε κάποιο μάκθμα, ςε όλα τα μακιματα ι ςτο forum, ενϊ τα αποτελζςματα τθσ αναηιτθςθσ μποροφν να ομαδοποιθκοφν ανά μάκθμα. Αναηιτθςθ λαμβάνοντασ υπόψθ το ρόλο του χριςτθ: Ορίηονται τζςςερα επίπεδα χρθςτϊν κατά τθν αναηιτθςθ του περιεχομζνου, όπου θ περιοχι αναηιτθςθσ για κάκε κατθγορία χριςτθ είναι διαφορετικι: Επιςκζπτθσ: μπορεί να πραγματοποιιςει μία αναηιτθςθ μόνο ςτο αποκετιριο, Εγγεγραμμζνοσ χριςτθσ: μπορεί να πραγματοποιιςει αναηιτθςθ ςτο αποκετιριο, τα μακιματα και τουσ ςελιδοδείκτεσ, Διαχειριςτισ: μπορεί να πραγματοποιιςει μία αναηιτθςθ ςε όλα τα επιμζρουσ υποςυςτιματα, εργαλεία τθσ πλατφόρμασ, Μεταφραςτισ: χριςτθσ: μπορεί να πραγματοποιιςει αναηιτθςθ ςτο αποκετιριο και ςτα μεταφραςτικά εργαλεία. Αναηιτθςθ βαςιηόμενθ ςε μεταδεδομζνα. Σζλοσ, θ πλατφόρμα ATutor παρζχει τθν δυνατότθτα εμφάνιςθσ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ ενόσ θλεκτρονικοφ μακιματοσ ταξινομθμζνο με διάφορα κριτιρια και τθν αναηιτθςθ εκπαιδευτικϊν αντικειμζνων ςε εξωτερικό αποκετιριο. Εργαλείο εκπαιδευτικοφ ςχεδιαςμοφ. Θ πλατφόρμα ATutor παρζχει ζνα αρκετά φιλικό περιβάλλον ςυμμετοχισ των μακθτϊν ςτα θλεκτρονικά μακιματα τθσ ψθφιακισ τάξθσ. ε κάκε εκπαιδευτι παρζχεται ζνασ εφχρθςτοσ οδθγόσ ςχεδίαςθσ και διαχείριςθσ των θλεκτρονικϊν μακθμάτων. Για κάκε θλεκτρονικό μάκθμα που δθμιουργείται υπάρχει θ δυνατότθτα οριςμοφ και διαχείριςθσ των επιμζρουσ ςτοιχείων του μακιματοσ: περιγραφι του μακιματοσ, ανακοινϊςεισ, δικαιϊματα πρόςβαςθσ ςτθν πλατφόρμα, θμερομθνία ενεργοποίθςθσ του θλεκτρονικοφ μακιματοσ, θμερομθνία απενεργοποίθςθσ του θλεκτρονικοφ μακιματοσ, κτλ. [35]

37 Θ πλατφόρμα ATutor επιτρζπει τθν δθμιουργία ομάδων εκπαιδευόμενων και υποςτθρίηει τθν αποςτολι εκπαιδευτικοφ υλικοφ επιλεκτικά ςε μία ομάδα μακθτϊν. Υπθρεςίεσ & Εργαλεία υποςτιριξθσ επικοινωνίασ και ςυνεργατικϊν / ςυμμετοχικϊν εργαςιϊν. Θ πλατφόρμα παρζχει τισ παρακάτω υπθρεςίεσ πλθροφόρθςθσ, ενθμζρωςθσ και επικοινωνίασ μεταξφ των διαφόρων χρθςτϊν: Ανακοινϊςεισ: Οι εκπαιδευτζσ μποροφν να αναρτοφν ςτθν ςχετικι περιοχι του θλεκτρονικοφ μακιματοσ που εποπτεφουν ανακοινϊςεισ ςχετικζσ με το μάκθμα. Αποςτολι ενθμερωτικϊν μθνυμάτων θλεκτρονικοφ ταχυδρομείου ςε χριςτεσ ι ςυγκεκριμζνεσ ομάδεσ χρθςτϊν: Σα μθνφματα αυτά παρουςιάηονται ςτθν προςωπικι ςελίδα κάκε χριςτθ με τθν μορφι ειδοποιιςεων. Ζρευνεσ: Αποτελοφν ζνα εργαλείο πλθροφόρθςθσ των εκπαιδευομζνων ςχετικά με τθν αξιολόγθςθ τθσ εκπαιδευτικισ διαδικαςίασ από τουσ εκπαιδευόμενουσ. Μθχανιςμόσ ανταλλαγισ μθνυμάτων. Θ πλατφόρμα ATutor διακζτει ζνα ενςωματωμζνο ςφςτθμα ςφγχρονθσ ανταλλαγισ μθνυμάτων. Μθχανιςμόσ κοινισ χριςθσ αρχείων. Διατίκεται ςε κάκε χριςτθ ζνασ προςωπικόσ χϊροσ όπου μπορεί να αποκθκεφςει ςυγκεκριμζνα αρχεία και να τα διαμοιράςει με ςυγκεκριμζνουσ χριςτεσ, οι ομάδεσ χρθςτϊν που ζχει ο ίδιοσ ορίςει. Χϊροι ςυηθτιςεων. Για κάκε ζνα μάκθμα υπάρχει χϊροσ ςυηθτιςεων (forum) όπου οι εκπαιδευτζσ μποροφν να ανταλλάςουν απόψεισ και προβλθματιςμοφσ ςχετικά με τισ διάφορεσ δραςτθριότθτεσ που λαμβάνουν χϊρα ςτο πλαίςιο τθσ εκπαιδευτικισ διαδικαςίασ. Ιςτολόγια: Διατίκεται υπθρεςία ιςτολογίου, ζτςι ϊςτε όλοι οι εκπαιδευόμενοι μίασ θλεκτρονικισ τάξθσ να μποροφν να πραγματοποιοφν δθμοςιεφςεισ ςτο ίδιο ιςτολόγιο. Θ πλατφόρμα ATutor υποςτθρίηει υπθρεςία βιντεοροϊν. Επίςθσ παρζχει υπθρεςία οπτικοακουςτικισ τθλεδιάςκεψθσ, εγκακιςτϊντασ ςυγκεκριμζνο module για τθν ενοποίθςθ τθσ με τθν πλατφόρμα ςφχρονθσ τθλεκπαίδευςθσ ανοικτοφ κϊδικα OpenMeeting. Οριηόντιεσ προδιαγραφζσ. Θ πλατφόρμα ATutor υποςτθρίηει τθν πρόςβαςθ μζςω δικτφων τεχνολογίασ TCP/IP, εξαςφαλίηοντασ ζτςι τθ διακεςιμότθτά τθσ από οποιοδιποτε ςθμείο διαςφνδεςθσ με το Internet. Θ πλατφόρμα ATutor επιτρζπει τθν πρόςβαςθ μζςω φυλλομετρθτι παγκόςμιου ιςτοφ, και ςυγκεκριμζνα υποςτθρίηει τουσ παρακάτω φυλλομετρθτζσ παγκόςμιου ιςτοφ: FireFox 2+, Opera 8+, Microsoft Internet Explorer 7+ και Google Chrome. Επίςθσ ςυμμορφϊνεται με το πρότυπο WAI. Τποςτθρίηει δυνατότθτα διαμόρφωςθσ προςωπικοφ χϊρου με διαμόρφωςθ: προςωπικισ ςελίδασ για κάκε χριςτθ. Κάκε χριςτθσ μπορεί να ενεργοποιιςει ι απενεργοποιιςει επιμζρουσ εργαλεία (Content Navigation, Related Topics, Search, Glossary, Forum Threads, Users Online, Poll, [36]

38 Networking, Web Search, Learner Tools) που εμφανίηονται ςτθν προςωπικι του ςελίδα. χϊρο παρουςίαςθσ του προφίλ του, όπου μπορεί να ειςάγει προςωπικζσ πλθροφορίεσ του (όνομα, επϊνυμο, , θμερομθνία γζννθςθσ, φφλλο, τθλζφωνο, διεφκυνςθ κατοικίασ, διεφκυνςθ, εργαςίασ, κτλ). ελιδοδείκτεσ. Δεν παρζχεται θ δυνατότθτα ςτουσ χριςτεσ τθσ πλατφόρμασ να δθμιουργοφν ςελιδοδείκτεσ. Ατηζντα-θμερολόγιο. τθν προςωπικι ςελίδα κάκε χριςτθ υπάρχει θμερολόγιο που μπορεί να βλζπει τισ διάφορεσ προγραμματιςμζνεσ δραςτθριότθτεσ που ςχετίηονται με τθν εκπαιδευτικι διαδικαςία κακϊσ και γενικότερου ενδιαφζροντοσ Θ πλατφόρμα ΑTutor παρζχει εξελλθνιςμζνθ ζκδοςθ, χωρίσ ωςτόςο να μπορεί να εξακριβωκεί θ ςυνζπεια με τθν χρθςιμοποιοφμενθ ορολογία. Θ πλατφόρμα ΑTutor, δεν διακζτει ενεργι ελλθνικι κοινότθτα ανάπτυξθσ και υποςτιριξθσ. Τεχνικζσ προδιαγραφζσ. Για τθν εγκατάςταςθ τθσ ψθφιακισ εκπαιδευτικισ πλατφόρμασ ATutor απαιτοφνται τα παρακάτω πακζτα λογιςμικοφ: HTTP Web Server, PHP, MySQL. τον επίςθμο ιςτοχϊρο υπάρχει ολιγάρικμθ (41 τον Ιοφλιο του 2014) ςυλλογι με πρόςκετα (modules) 1.10 Σφγχρονθ Τθλεκπαίδευςθ: BigBlueButton Ιςτότοποσ: Σο BigBlueButton αποτελεί μία πλατφόρμα ςφγχρονθσ τθλεκπαίδευςθσ προςφζροντασ τθν δυνατότθτα άμεςθσ επικοινωνίασ ςτα μζλθ τθσ εκπαιδευτικισ κοινότθτασ. Προςφζρει υλοποίθςθ Single Sign-On, προγραμματιςμό τθλεδιάςκεψθσ και αρχείο βιντεοςκοπθμζνων ςυνεδριϊν. Ζνα ςθμαντικό χαρακτθριςτικό τθσ του BigBlueButton είναι θ άψογθ ςυνεργαςία και ενςωμάτωςθ του ςτο Moodle με χριςθ plugin. Θ διανομι τθσ γίνεται κάτω από τθν άδεια χριςθσ ελεφκερου λογιςμικοφ / λογιςμικοφ ανοιχτοφ κϊδικα GNU Lesser GPL1 και αποτελεί ζνα πλιρεσ ςφςτθμα web-based τθλεκπαίδευςθσ ςχεδιαςμζνο για ςτισ ανάγκεσ των πανεπιςτθμιακϊν ιδρυμάτων. Σο όνομα τθσ εφαρμογισ προζκυψε από το όραμα των δθμιουργϊν τθσ ϊςτε να ςχεδιαςτεί μία πλατφόρμα τθλεκπαίδευςθσ που θ χριςθ τθσ κα ιταν τόςο απλι όςο το πάτθμα ενόσ «Μεγάλου μπλε κουμπιοφ». Σο BigBlueButton ανικει ςτισ εφαρμογζσ τθλεδιάςκεψθσ που δεν απαιτοφν τθν εγκατάςταςθ πρόςκετου υλικοφ (Software ι Hardware). Σο γεγονόσ αυτό το κακιςτά ικανό να χρθςιμοποιθκεί ανεξάρτθτα από τθν αρχιτεκτονικι καταςκευισ του υπολογιςτι του χριςτθ, αλλά και ανεξάρτθτα από το λειτουργικό του ςφςτθμα. Θ εφαρμογι εκτελείται απευκείασ από τον πλοθγό διαδικτφου (Internet Browser, Firefox, Opera, κ.α) με χριςθ του Adobe Flash Player6. Θ εφαρμογι αναγνωρίηει τρία είδθ χρθςτϊν με διαφορετικζσ λειτουργίεσ και δικαιϊματα χριςθσ, προςομοιϊνοντασ μία εικονικι τάξθ με τον ειςθγθτι (Presenter) και τουσ ςπουδαςτζσ (Viewers). Ο διαχειριςτισ (Moderator) αναλαμβάνει τον ςυντονιςμό και τθν ανάκεςθ των ρόλων ςτουσ ςυμμετζχοντεσ [37]

39 Viewer. Οι δυνατότθτεσ που δίνονται ςτουσ ςπουδαςτζσ, μεταξφ άλλων, είναι να βλζπουν και να ακοφν τουσ υπόλοιπουσ ςυμμετζχοντεσ και να ςυηθτοφν χρθςιμοποιϊντασ προςωπικό ι δθμόςιο text chat. Προςομοιϊνοντασ μία θλεκτρονικι τάξθ, ο ςπουδαςτισ μπορεί να παρζμβει ςθκϊνοντασ το εικονικό του χζρι (κουμπί) ενθμερϊνοντασ ζτςι τον ειςθγθτι ότι κζλει να του δοκεί ο λόγοσ. Κακϊσ ςε μια θλεκτρονικι τάξθ θ αντικατάςταςθ του παραδοςιακοφ πίνακα ιταν ζνα ανοιχτό πρόβλθμα, θ λφςθ μια τεχνολογίασ Whiteboard ενςωματϊκθκε επιτρζποντασ ςτουσ ςυμμετζχοντεσ να παρακολουκοφν τισ ςθμειϊςεισ (αρχεία κειμζνου, παρουςιάςεισ, κ.α) που ο Presenter χρθςιμοποιεί. Θ λειτουργία του Whiteboard κα μποροφςε να παρομοιαςτεί με τθν προβολι μιασ παρουςίαςθσ μζςω ενόσ projector ςυνδεδεμζνου με τον θλεκτρονικό υπολογιςτι. Σο αποτζλεςμα αυτισ τθσ παρουςίαςθσ, εμφανίηεται ςε ειδικό πλαίςιο ςτθν οκόνθ του παρατθρθτι (χ.4). Ο ειςθγθτισ (Presenter) κλθρονομεί τα δικαιϊματα χριςθσ του viewer, αλλά του παρζχονται ζξτρα δυνατότθτεσ όπωσ: ζλεγχοσ των χρθςτϊν που μποροφν να χρθςιμοποιιςουν μικρόφωνο, διαχείριςθ των αρχείων προσ παρουςίαςθ, χριςθ δυνατοτιτων του Whiteboard όπωσ ο «μαρκαδόροσ», μεγζκυνςθ κ.α Σφγκριςθ ψθφιακϊν εκπαιδευτικϊν πλατφορμϊν αυτι τθν ενότθτα γίνεται θ αξιολόγθςθ και θ ςυγκριτικι μελζτθ των ψθφιακϊν εκπαιδευτικϊν πλατφορμϊν που παρουςιάςτθκαν αναλυτικά ςτισ προθγοφμενεσ ενότθτεσ. Κατά τθν παρουςίαςθ των πλατφορμϊν δόκθκε ιδιαίτερθ ςθμαςία ςε υπθρεςίεσ και δυνατότθτεσ που είναι ςθμαντικό να διακζτουν ϊςτε να καλφψουν (α) τισ ανάγκεσ διαμόρφωςθσ των εικονικϊν τάξεων που κα υποςτθρίηουν τα ςενάρια μικτισ μάκθςθσ, (β) το ςχεδιαςμό του εκπαιδευτικοφ περιεχομζνου με τθ μορφι δραςτθριοτιτων ϊςτε να είναι ςε ςυνάφεια με τισ κεωρθτικζσ αρχζσ ςχεδιαςμοφ των ςεναρίων όπωσ αναλφονται ςτο Παραδοτζο 1 τθσ Δράςθσ 1, (γ) τισ ανάγκεσ διαχείριςθσ των τάξεων κατά τθ διάρκεια εκπόνθςθσ των ςεναρίων ςε ζνα πλαίςιο μικτισ μάκθςθσ ϊςτε να υποςτθρίηονται τόςο οι δια ηϊςθσ όςο και οι από απόςταςθ δράςεισ. Με βάςθ και τθ ςθμαςία των υπθρεςιϊν για τθν διαμόρφωςθ και λειτουργία των μικτϊν ςεναρίων μάκθςθσ με βάςθ τισ προδιαγραφζσ που τζκθκαν ςτο Παραδοτζο 1 τθσ Δράςθσ 1, δόκθκε ςε κάκε μία από αυτζσ ποςοςτό βαρφτθτασ από 1% μζχρι 5%. τον Πίνακα 1 παρουςιάηεται θ βακμολογία-βακμόσ ικανοποίθςθσ για κάκε μία υπό εξζταςθ πλατφόρμα και για κάκε κριτιριο αξιολόγθςθσ. Ο βακμόσ ικανοποίθςθσ ςε κάκε περίπτωςθ ξεκινά από το μθδζν μζχρι και το δφο. Σζλοσ ςτο χιμα 1 παρουςιάηεται θ τελικι βακμολογία κάκε πλατφόρμασ με μζγιςτθ δυνατι βακμολογία το 2,00. τθν πρϊτθ κζςθ βρίςκεται θ πλατφόρμα Moodle, ενϊ ακολουκοφν με ελάχιςτθ διαφορά οι πλατφόρμεσ Open eclass, Sakai, Atutor και Claroline. [38]

40 Παρατθροφμε ότι οι υπό εξζταςθ ψθφιακζσ πλατφόρμεσ, βρζκθκαν κοντά ςτθν τελικι βακμολογία με το Moodle και το ILIAS με το Sakai να ιςοβακμοφν ςτθν δεφτερθ κζςθ. Ειδικά όςον αφορά το Moodle προκρίνεται λόγω του παιδαγωγικοφ του υπόβακρου και των ιδιαιτζρων χαρακτθριςτικϊν του τα οποία καλφπτουν (α) τισ ιδιαίτερεσ απαιτιςεισ των τελικϊν χρθςτϊν που είναι Ζλλθνεσ προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτθτζσ από τρία Α.Ε.Ι., κακϊσ και απόφοιτοι Σριτοβάκμιασ εκπαίδευςθσ (υποψιφιοι ι εν ενεργεία εκπαιδευτικοί), αλλά και (β) του εκπαιδευτικοφ ςχεδιαςμοφ των ςεναρίων που απαιτοφν τθ διαμόρφωςθ εκπαιδευτικοφ περιεχομζνου με τθ μορφι δραςτθριοτιτων όπωσ περιγράφεται ςτο Παραδοτζο 1 τθσ Δράςθσ 1, (γ) τθσ υποςτιριξθσ ςφγχρονων μορφϊν Σθλεκπαίδευςθσ μζςω τθσ πλατφόρμασ Big Blue Button με τθν οποία ςυνεργάηεται. 1,7 Σχιμα 1: τελικι βακμολογία κάκε πλατφόρμασ Επίςθσ θ φπαρξθ ελλθνικισ κοινότθτασ υποςτιριξθσ και ανάπτυξθσ αποτζλεςε ζναν ακόμα παράγοντα ο οποίοσ ενδυνάμωςε τθν βακμολογία τθσ πλατφόρμασ Moodle. Ζνασ ςθμαντικόσ παράγοντασ που ςυνετζλεςε ςτθν υψθλι βακμολογία του Moodle ιταν και θ φπαρξθ πολλϊν plugins που μποροφν να καλφψουν ανάγκεσ εκτόσ τθσ βαςικισ του ζκδοςθ. Ωςτόςο, θ βακμολογία ςε άλλεσ κατθγορίεσ ιταν χαμθλότερθ άλλων διαδεδομζνων ψθφιακϊν εκπαιδευτικϊν πλατφόρμων το οποίο υποδεικνφει ότι απουςιάηουν ςθμαντικά εργαλεία που κα μποροφςαν να ενδυναμϊςουν περαιτζρω τισ παρεχόμενεσ υπθρεςίεσ τθσ. [39]

41 ΑΝΩΣΑΣΗ ΥΟΛΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΤΗ (Α..ΠΑΙ.Σ.Ε.) «Αρτιμήδης ΙΙΙ Ενίζτσζη Ερεσνηηικών ομάδων ζηην Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.» Claroline ILIAS Moodle Open eclass Sakai Atutor Κριτιριο Βαρφτθτα Ικανοποίθςθ Ικανοποίθςθ Ικανοποίθςθ Ικανοποίθςθ Ικανοποίθςθ Ικανοποίθςθ Περιβάλλον διαχείριςθσ ςυςτιματοσ 3% 2 0,06 2 0,06 2 0,06 2 0,06 2 0,06 2 0,06 Τποςτιριξθ διακριτϊν Ρόλων χρθςτϊν Προςωποποιθμζνθ αςφαλισ πρόςβαςθ - Τποςτιριξθ ψθφιακϊν ταυτοτιτων Προςταςία δεδομζνων προςωπικοφ χαρακτιρα Χϊροσ αποκικευςθσ προςωπικοφ υλικοφ 4% 2 0,08 2 0,08 2 0,08 2 0,08 2 0,08 2 0,08 2% 1 0,02 2 0,04 1 0,02 1 0,02 2 0,04 2 0,04 3% 1 0,03 1 0,03 1 0,03 1 0,03 1 0,03 1 0,03 4% 1 0,04 1 0,04 2 0,08 1 0,04 1 0,04 1 0,04 τατιςτικζσ αναφορζσ 4% 2 0,08 2 0,08 2 0,08 2 0,08 2 0,08 1 0,04 Ειςαγωγι (import), Εξαγωγι (export) Μακθςιακϊν Αντικειμζνων Web-based Εργαλείο παραγωγισ πακζτων Ψθφιακοφ περιεχομζνου 4% 2 0,08 2 0,08 2 0,08 1 0,04 1 0,04 2 0,08 4% 2 0,08 2 0,08 2 0,08 2 0,08 2 0,08 2 0,08

42 Εργαλεία δθμιουργίασ αςκιςεων αξιολόγθςθσ Αξιολόγθςθ και Ανατροφοδότθςθ των εκπαιδευομζνων Φάκελοσ Επίδοςθσ / e- portofolio Τπθρεςία Αναηιτθςθσ περιεχομζνου Τπθρεςίεσ διαχείριςθσ εκπαιδευτικοφ περιεχομζνου - Εκπαιδευτικόσ ςχεδιαςμόσ Δθμιουργία ομάδων μακθτϊν Τπθρεςία πλθροφόρθςθσ, ενθμζρωςθσ και επικοινωνίασ Τπθρεςία βιντεοροϊν (Video on Demand) Τποςτιριξθ εργαλείων ςφγχρονθσ τθλεκπαίδευςθσ Φιλικότθτα και ευχρθςτία προσ τουσ χριςτεσ Προφίλ χριςτθ και δυνατότθτα μορφοποίθςθσ προςωπικισ ςελίδασ χριςτθ 5% 2 0,10 2 0,10 2 0,10 2 0,10 2 0,10 2 0,10 5% 2 0,10 1 0,05 2 0,10 1 0,05 2 0,10 2 0,10 4% 1 0,04 0 0,00 1 0,04 1 0,04 2 0,08 1 0,04 5% 1 0,05 1 0,05 1 0,05 0 0,00 1 0,05 2 0,10 4% 2 0,08 1 0,04 1 0,1 1 0,04 2 0,08 1 0,04 3% 1 0,03 1 0,03 1 0,03 1 0,03 1 0,03 1 0,03 5% 2 0,10 2 0,10 2 0,10 2 0,10 2 0,10 2 0,10 3% 2 0,06 2 0,06 2 0,06 2 0,06 1 0,03 1 0,03 4% 1 0,04 1 0,04 2 0,08 0 0,00 1 0,04 1 0,04 5% 1 0,05 1 0,05 1 0,05 2 0,10 1 0,05 1 0,05 4% 2 0,08 2 0,08 2 0,08 2 0,08 2 0,08 1 0,04 Τποςτιριξθ ΑμΕΑ 2% 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 1 0,02 2 0,04 [41]

43 Τποςτιριξθ Ανοικτϊν προτφπων Διαλειτουργικότθτα Τπθρεςίεσ παροχισ λειτουργικισ και τεχνικισ βοικειασ Εξελλθνιςμζνθ ζκδοςθ πλατφόρμασ Ενεργι ελλθνικι κοινότθτα ανάπτυξθσ και υποςτιριξθσ Δυνατότθτα επζκταςθσ λειτουργικότθτασ με χριςθ πρόςκετων Επιπρόςκετα Χαρακτθριςτικά 5% 1 0,05 2 0,10 2 0,10 1 0,05 2 0,10 2 0,10 4% 1 0,04 1 0,04 1 0,04 2 0,08 1 0,04 1 0,04 4% 2 0,08 2 0,08 2 0,08 2 0,08 0 0,00 1 0,04 4% 0 0,00 1 0,04 2 0,08 2 0,08 0 0, % 0 0,00 1 0,05 2 0,10 0 0,00 0 0,00 1 0,05 1% 0 0,00 1 0,01 0 0,00 0 0,00 1 0, % 35 1, , ,7 34 1, , ,39 Πίνακασ 1: Βακμολογία-βακμόσ ικανοποίθςθσ για κάκε μία υπό εξζταςθ πλατφόρμα και για κάκε κριτιριο αξιολόγθςθσ [42]

44 ΑΝΩΣΑΣΗ ΥΟΛΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΤΗ (Α..ΠΑΙ.Σ.Ε.) «Αρτιμήδης ΙΙΙ Ενίζτσζη Ερεσνηηικών ομάδων ζηην Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.» 2. Εργαλεία Web 2.0 Θ δεφτερθ κατθγορία εργαλείων ςτθν παροφςα επιςκόπθςθ περιλαμβάνει εργαλεία ςυμμετοχικοφ ιςτοφ τφπου 2.0. τθν ενότθτα 2.1 περιγράφονται τα γενικά χαρακτθριςτικά αυτϊν των εργαλείων. Θ ςυμπερίλθψι τουσ ςτα ςενάρια μικτισ μάκθςθσ του παρόντοσ υποζργου ωσ αντικειμζνων ςπουδϊν κεωρικθκε απαραίτθτθ κατά πρϊτον εξαιτίασ αυτϊν των χαρακτθριςτικϊν (ενκάρρυνςθ διαμοιραςμοφ ψθφιακϊν αντικειμζνων, πρόςκετθ αξία για τθ διά βίου μάκθςθ, δόμθςθ ψθφιακϊν κοινοτιτων). Κατά δεφτερον, τα εργαλεία Web 2.0 επιτρζπουν ςτουσ εκπαιδευόμενουσ τθν καταςκευι διαδικτυακϊν μικροεφαρμογϊν, οι οποίεσ μποροφν να ενςωματωκοφν ςε άλλα διαδικτυακά περιβάλλοντα, όπωσ είναι οι πλατφόρμεσ θλεκτρονικισ μάκθςθσ και τα ςυγγραφικά εργαλεία εκπαιδευτικοφ περιεχομζνου, που επίςθσ χρθςιμοποιοφνται ωσ οργανικζσ τεχνολογίεσ ςτο υποζργο. ε ςχζςθ με τισ κατθγορίεσ των εργαλείων Web 2.0 που παρουςιάηονται, ζχουν οριςτεί με βάςθ τθ δραςτθριοκεντρικι προςζγγιςθ, δθλαδι με βάςθ τα είδθ των δραςτθριοτιτων ςτισ οποίεσ ζχει νόθμα να εμπλζκονται οι εκπαιδευόμενοι οι ίδιοι, ι να ςχεδιάηουν για τουσ μακθτζσ τουσ. Μ αυτό το ςκεπτικό, οι κατθγορίεσ εργαλείων Web 2.0 επιτρζπουν τισ εξισ δραςτθριότθτεσ: 1. γραπτι ζκφραςθ (ςυμπεριλαμβανόμενθσ τθσ ςυνεργατικισ ςυγγραφισ θλεκτρονικϊν κειμζνων): Ιςτολόγια, μικροϊςτολόγια, ςυςτιματα ςυνεργατικισ γραφισ (Wikis) 2. αναπαράςταςθ τθσ γνϊςθσ (χρονικζσ ακουλουκίεσ, εννοιολογικοί/νοθτικοί χάρτεσ, ςφννεφα λζξεων) 3. ψθφιακι αφιγθςθ (εργαλεία καταςκευισ κόμικ και ςκίτςων, animation, δυναμικϊν παρουςιάςεων και επεξεργαςίασ video) 4. ςφγχρονθ και αςφγχρονθ επικοινωνία (εργαλεία τθλεδιάςκεψθσ και ςυνδιάλεξθσ- chat) 5. κοινωνικι δικτφωςθ (εργαλεία κοινωνικισ δικτφωςθσ) 6. διαμοιραςμόσ πολυμζςων (εργαλεία διαμοιραςμοφ εικόνων, video, διαφανειϊν και ςκίτςων) 7. αξιολόγθςθ (εργαλεία κλειςτισ και ανοικτισ αξιολόγθςθσ) 8. καταςκευι ιςτοςελίδων (Web authoring tools) 2.1 Γενικά χαρακτθριςτικά των εργαλείων Web 2.0 O όροσ «παγκόςμιοσ ιςτόσ 2.0» (Web 2.0) αναφζρεται ςε ζνα εφροσ ψθφιακϊν εργαλείων που προζκυψαν ωσ προϊόντα τθσ ταχείασ εξζλιξθσ τθσ διαδικτυακισ τεχνολογίασ των τελευταίων ετϊν. Εφόςον o όροσ είναι ςυμπεριλθπτικόσ, τα εργαλεία που περιλαμβάνει ανικουν ςτθν κατθγορία του «κοινωνικοφ λογιςμικοφ»

45 (social software). Ο όροσ «κοινωνικό λογιςμικό» άρχιςε να χρθςιμοποιείται το 2002 και αποδίδεται γενικά ςτον Clay Shirky, κακθγθτι και μελετθτι των κοινωνικϊν διαςτάςεων των τεχνολογιϊν του διαδικτφου. Ο πρϊτοσ αυτόσ οριςμόσ αναφζρεται ςτο κοινωνικό λογιςμικό απλϊσ ωσ «λογιςμικό που υποςτθρίηει τθν ομαδικι διάδραςθ» (Shirky, 2003). O όροσ κακιερϊκθκε πολφ γριγορα, τόςο ςτουσ τεχνικοφσ, όςο και ςτουσ εκπαιδευτικοφσ κφκλουσ και παράλλθλα αναδφκθκαν ποικίλεσ περιγραφζσ και ερμθνείεσ του. ε αντίκεςθ με τθν αρχικι μορφι του διαδικτφου (Web 1.0), που επζτρεπε ςτο χριςτθ κυρίωσ να αναηθτεί, να διαβάηει και να αποκθκεφει πλθροφορία, ο παγκόςμιοσ ιςτόσ 2.0 δίνει ςτο χριςτθ το ρόλο του ενεργοφ παραγωγοφ περιεχομζνου ι πλθροφορίασ. Mε άλλα λόγια, αναμζνεται από τουσ χριςτεσ να ςυμμετζχουν ςε ςυηθτιςεισ με ποικίλουσ τρόπουσ, να δθμοςιεφουν πλθροφορία, ςυχνά προςωπικοφ χαρακτιρα και να τθ μοιράηονται με άλλουσ (ΟΕCD, 2008). Θ εξζλιξθ αυτι απεικονίηει τθ μετατόπιςθ του κφρουσ τθσ δθμοςίευςθσ ςτο διαδίκτυο από τουσ λίγουσ εξειδικευμζνουσ τεχνικοφσ, ςτουσ απλοφσ χριςτεσ, οι οποίοι πλζον το χρθςιμοποιοφν ωσ πλατφόρμα που τουσ επιτρζπει να δθμιουργοφν κοινωνικζσ ςχζςεισ και επαφζσ, να αλλθλεπιδροφν ανταλλάςςοντασ δικά τουσ ψθφιακά καταςκευάςματα, και να ςυνεργάηονται (JICS, Anderson, 2007). Θ χριςθ των εργαλείων Web 2.0 ζχει διειςδφςει ςε μεγάλο βακμό και ςτο χϊρο τθσ εκπαίδευςθσ (Αnderson, 2007). Ζγκυρεσ ζρευνεσ επίςθσ πιςτοποιοφν τθ χριςθ τουσ ςτθν ειδικι διδακτικι ςυγκεκριμζνων αντικειμζνων: γλϊςςασ (Ward, 2004), δθμοςιογραφίασ και επικοινωνίασ (O Donnell 2005), νομικισ (Williams and Jacobs, 2004), αλλά και ςε ευρφτερουσ τομείσ τθσ εκπαίδευςθσ και διά βίου μάκθςθσ, όπωσ τθν ακαδθμαϊκι ζρευνα (Mortensen & Walker, 2002), τθν τριτοβάκμια εκπαίδευςθ (Williams and Jacobs, 2004), τθν επιμόρφωςθ των εκπαιδευτικϊν (Carraher, 2003). Οι παραπάνω χριςεισ ενκαρρφνονται από τθ δυναμικι που φζρουν τα εργαλεία Web 2.0 να διαπλάκουν ανεξάρτθτουσ, αυτοκατευκυνόμενουσ μακθτζσ, εξοπλιςμζνουσ με ζνα εφροσ δεξιοτιτων, που τουσ επιτρζπουν να διαςυνδζονται, να αλλθλεπιδροφν και να ςυνεργάηονται επιτυχϊσ με διαφορετικοφσ ανκρϊπουσ, ςε διαφορετικζσ εργαςίεσ, και ςε ποικίλα περιβάλλοντα (IPTS, 2008). Εξάλλου, επίςθμα ζγγραφα εκπαιδευτικισ πολιτικισ τθσ Ε.Ε. υπογραμμίηουν τθν πρόςκετθ αξία των ΕΚΛ για τθ διά βίου μάκθςθ, μζςω προγραμμάτων που ενκαρρφνουν τα άτομα να διαμοιράηονται ψθφιακά αντικείμενα, να αναπτφςςουν τισ δικζσ τουσ μικροεφαρμογζσ λογιςμικοφ ςτο διαδίκτυο και να δομοφν ψθφιακζσ κοινότθτεσ (Commission Staff working document, 2008). 2.2 Κατθγορίεσ εργαλείων Web Eργαλεία ζκφραςθσ Iςτολόγια (blogs) Σα ιςτολόγια είναι ιςτοςελίδεσ που ενθμερϊνονται ςυχνά, αποτελοφνται από προςωπικζσ παρατθριςεισ, παρακζματα προερχόμενα από άλλεσ πθγζσ κτλ. υνικωσ τθν ευκφνθ ζχει ζνα άτομο, μπορεί όμωσ να ςυντθροφνται και από πολλοφσ ςυγγραφείσ. [44]

46 Χαρακτθρίηονται από: α) το ανεπίςθμο φφοσ γραφισ, που τοποκετείται ςτο όριο μεταξφ προςωπικοφ και δθμόςιου χϊρου, β) τθν ευκολία χριςθσ τουσ, κακϊσ ζχουν χαμθλό ι μθδαμινό κόςτοσ και θ καταςκευι και ςυντιρθςι τουσ απαιτεί ελάχιςτεσ τεχνικζσ γνϊςεισ, γ) τθ δυνατότθτα ςυντιρθςισ τουσ από ζναν ι πολλοφσ ςυγγραφείσ, με ποικίλεσ «άδειεσ» επεξεργαςίασ και δθμοςίευςθσ, δ) τθ δυνατότθτα αυτόματθσ κατθγοριοποίθςθσ περιεχομζνου βάςει αντίςτροφθσ χρονολογικισ ςειράσ ι βάςει προκακοριςμζνων από τουσ ςυγγραφείσ κατθγοριϊν ι ετικεττϊν (tags) και ε) τθ διαςυνδεςιμότθτά τουσ, μζςω ενόσ αυτόματου πρωτοκόλλου (blogroll) που επιτρζπει ςτον κάκε ςυγγραφζα / ιδιοκτιτθ να ςυνδζεται αυτόματα με τα blogs άλλων και να παρακολουκεί τθν ανανζωςθ του περιεχομζνου τουσ. Θ Farell (2003) διακρίνει πζντε εκπαιδευτικζσ χριςεισ των ιςτολογίων, κατατάςςοντάσ τισ ςε ςειρά αυξανόμενθσ δυςκολίασ ωσ προσ τθν εφαρμογι: αντικατάςταςθ τθσ ςτατικισ ιςτοςελίδασ του μακιματοσ, ςε μορφι εγγραφϊν του διδάςκοντα ςε ςχζςθ με το κζμα του μακιματοσ παράκεςθ ςυνδζςμων και πθγϊν ςχετικά με το μάκθμα οργάνωςθ ςυηιτθςθσ τθσ τάξθσ οργάνωςθ ςεμιναρίων, όπου οι φοιτθτζσ ςυνκζτουν και αναρτοφν περιλιψεισ τθσ εβδομαδιαίασ μελζτθσ τουσ και τζλοσ, ςχεδιαςμόσ και διατιρθςθ προςωπικοφ ιςτολογίου ωσ αντικείμενο του μακιματοσ και κριτιριο αξιολόγθςθσ των φοιτθτϊν Σα ιςτολόγια, από τθν πλευρά του εκπαιδευτικοφ, μποροφν να αξιοποιθκοφν και με τουσ τζςςερισ τρόπουσ που ζχουν διακρίνει οι Putnam & Borko (2000), δθλαδι ωσ εργαλεία: προςωπικισ ζρευνασ και ςυμμετοχισ ςε επαγγελματικζσ κοινότθτεσ διδακτικισ ςυγκεκριμζνων γνωςτικϊν αντικειμζνων οργάνωςθσ και αρχειοκζτθςθσ υλικοφ αξιολόγθςθσ τφπου ντοςιζ (portfolio assessment) των μακθτϊν Παραδείγματα: Blogger, Edublogs Μικροϊςτολόγια (Microblogging) Επιτρζπουν ςτουσ χριςτεσ να ςυντάςςουν ςφντομεσ κειμενικζσ αναρτιςεισ, ςυνικωσ με λιγότερουσ από χαρακτιρεσ, αλλά και φωτογραφίεσ ι θχθτικά κείμενα και να τα δθμοςιεφουν, με ςκοπό να μποροφν να είναι ορατά από οποιονδιποτε χριςτθ ι από κάποια ςυγκεκριμζνθ ομάδα που προςδιορίηεται από το δθμιουργό τθσ. Παραδείγματα: Twitter, Plurk Συςτιματα ςυνεργατικισ γραφισ (Wikis) Σα wikis είναι ζνα ςυνεργατικό μζςο ςχεδιαςμζνο για να προωκεί τθν ανταλλαγι περιεχομζνου. Πρόκειται για ζνα ςφςτθμα που επιτρζπει ςε ζνα ι περιςςότερα άτομα να δθμιουργιςουν ζνα ςϊμα γνϊςθσ ςε ζνα ςφνολο αλλθλζνδετων ιςτοςελίδων, χρθςιμοποιϊντασ μια διαδικαςία για τθ δθμιουργία και επεξεργαςία ςελίδων (Ruth & Houghton, 2009, Cole 2009). Θ μεγάλθ διαφορά των wiki ςε ςχζςθ [45]

47 με τουσ κοινοφσ ιςτοχϊρουσ, είναι ότι ο χριςτθσ χρθςιμοποιϊντασ απλι γλϊςςα ςιμανςθσ HTML, ζχει τθ δυνατότθτα να προςκζςει και να επεξεργαςτεί περιεχόμενο μζςω διαδικτφου, χωρίσ προθγοφμενθ γνϊςθ προγραμματιςμοφ. Σα wikis επιτρζπουν ςυχνά τθν προςκαφαίρεςθ υλικοφ από τα μζλθ και ζτςι προκφπτει μια εξελιςςόμενθ διαδικαςία ανάπτυξθσ τθσ ςελίδασ με ταυτόχρονθ εξζλιξθ τθσ γνϊςθσ των ςυμμετεχόντων και τθσ εμπλοκισ τουσ. Όλεσ οι αλλαγζσ ςτο wiki είναι ανοικτζσ για ςυηιτθςθ και κριτικι από οποιαδιποτε γωνία από οποιοδιποτε μζλοσ τθσ κοινότθτασ. Σο πιο χαρακτθριςτικό και δθμοφιλζσ παράδειγμα wiki είναι θ γνωςτι ςε όλουσ διαδικτυακι "εγκυκλοπαίδεια", θ Wikipedia, ςτθν οποία μπορεί οποιοςδιποτε χριςτθσ του διαδικτφου να αλλάξει και να προςκζςει περιεχόμενο. Σα εκπαιδευτικά wiki είναι ςιμερα ιδιαίτερα δθμοφιλι εργαλεία, τα οποία διαμορφϊνουν δυναμικά περιβάλλοντα μάκθςθσ όπου οι μακθτζσ ενεργοποιοφνται, ςυμμετζχουν, αλλθλεπιδροφν, ςυνεργάηονται και, τελικά, αναπτφςςουν και οικοδομοφν νζεσ γνϊςεισ (Bradley, et al. 2010). Άλλα ςυνεργατικά προγράμματα ςυγγραφισ και ανάγνωςθσ κειμζνου (Collaborative Text Editors Readers), με τα οποία πολλά άτομα μποροφν να δθμιουργοφν, να παράγουν και να αναγιγνϊςκουν ζνα κείμενο μαηί είναι τα Google docs, Springnote και Meeting Worlds. Ζχουν παρόμοια λειτουργικά χαρακτθριςτικά με τα Wikis και μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν με παρόμοιουσ τρόπουσ, θ χριςθ τουσ όμωσ εςτιάηει περιςςότερο ςτθ διαχείριςθ κοινϊν εργαςιϊν, οπότε εντάςςονται ςτθν κατθγορία των εργαλείων διαχείριςθσ ζργων (project management tools). Παραδείγματα: Wikispaces, PbWorks Διαγραμματικά εργαλεία και εργαλεία αναπαράςταςθσ τθσ γνϊςθσ Θ ζννοια τθσ αναπαράςταςθσ τόςο ςτθ γνωςτικι όςο και ςτθν κοινωνικι τθσ διάςταςθ, διαδραματίηει κεντρικό ρόλο ςτθ μάκθςθ εφόςον αυτοί που μακαίνουν α) με βάςθ τισ παρατθριςεισ και τθν προθγοφμενθ εμπειρία τουσ οικοδομοφν μια «προςωπικι εικόνα του κόςμου», β) διακζτουν ζνα ςφςτθμα αναπαραςτάςεων με τθ βοικεια του οποίου αφομοιϊνουν ςταδιακά νζεσ γνϊςεισ και πραγματϊνουν τθν προςωπικι τουσ μάκθςθ. Θ εκπαιδευτικι ςθμαςία των αναπαραςτάςεων ςυνάδει τόςο με τθν κλαςικι εποικοδομθτικι κεϊρθςθ των διαδικαςιϊν μάκθςθσ, όπου πλζον θ προςοχι εςτιάηεται ςτθ δραςτθριότθτα του υποκειμζνου που μακαίνει, όςο και ςτισ κοινωνικοπολιτιςμικζσ κεωριςεισ τθσ γνϊςθσ και τθσ μάκθςθσ Χρονικζσ ακολουκίεσ (timeline tools) Οι χρονικζσ ακολουκίεσ ι «χρονογραμμζσ» είναι δυναμικά Web 2.0 εργαλεία που προςφζρουν ςτο μακθτι και τον εκπαιδευτικό τθ δυνατότθτα να ταξινομιςουν ςε χρονικι ςειρά τα γεγονότα που τουσ ενδιαφζρουν. Σα γεγονότα αυτά μπορεί να ςυνοδεφονται από ςυνδζςμουσ που να παραπζμπουν ςτισ αντίςτοιχεσ πθγζσ, και από εικόνεσ, ςε κάποιεσ περιπτϊςεισ και από βίντεο. Σο μεγαλφτερο πλεονζκτθμα των χρονογραμμϊν είναι θ οπτικοποίθςθ δεδομζνων που ειδάλλωσ κα ιταν πολφ δφςκολο να απομνθμονεφςουν οι μακθτζσ ι και να ςυνδζςουν με άλλα γεγονότα. Εκτόσ όμωσ από αυτό βοθκά τουσ μακθτζσ να κάνουν ςυςχετίςεισ ανάμεςα ςε γεγονότα που ςυμπίπτουν χρονικά και φαινομενικά μοιάηουν να είναι ανεξάρτθτα. [46]

48 Παραδείγματα: Timerime, Dipity, Timetoast, X-timeline, Timeglider, Whenintime Εννοιολογικοί χάρτεσ (concept mapping tools) Οι εννοιολογικοί χάρτεσ αποτελοφν τθ γραφικι αναπαράςταςθ τθσ γνϊςθσ ςε δίκτυα εννοιϊν. Σα δίκτυα αυτά αποτελοφνται από κόμβουσ και ςυνδζςμουσ που ςυνδζονται μεταξφ τουσ με ζνα ςυνεκτικό τρόπο. Ο εκπαιδευόμενοσ καλείται να οργανϊςει τισ γνϊςεισ του παραςτατικά, διακρίνοντασ τισ ςυνδζςεισ που υπάρχουν ανάμεςα ςτισ ζννοιεσ. Με τον τρόπο αυτό μπαίνει ςτθ διαδικαςία επεξεργαςίασ των εννοιϊν που διαχειρίηεται.. Οι εννοιολογικοί χάρτεσ χρθςιμεφουν ακριβϊσ ςτθν αναπαράςταςθ τθσ γνϊςθσ που ζχει νόθμα και ςθμαςία. Ο μακθτισ ξεκακαρίηει τισ πλθροφορίεσ τοποκετϊντασ τεσ ςε ζνα ςυγκεκριμζνο πλαίςιο ςτο χϊρο και το χρόνο αλλά και ςυγκριτικά με τισ άλλεσ του γνϊςεισ. Σου δίνεται θ δυνατότθτα να παρακολουκιςει τθν εξελικτικι πορεία τθσ κατανόθςισ τουσ (μεταγνϊςθ) ϊςτε να τθ βελτιϊςει. Θ εννοιολογικι χαρτογράφθςθ μπορεί να χρθςιμοποιθκεί ωσ γνωςτικό εργαλείο για οικοδόμθςθ εννοιϊν και γνϊςεων, ωσ εποπτικό εργαλείο, ωσ εργαλείο αξιολόγθςθσ των μακθτϊν, ωσ μζςο ανταλλαγισ και επικοινωνίασ ιδεϊν, αλλά και ωσ μζςο ςχεδίαςθσ εφαρμογϊν υπερμζςων και γενικότερα ςυςτθμάτων πλοιγθςθσ. Θ δθμιουργία των εννοιολογικϊν χαρτϊν μπορεί να γίνει μζςα ςτθν τάξθ ι ςτο ςπίτι, ομαδικά ι ατομικά, με τθ χριςθ εργαλείων Web 2.0 καταςκευισ εννοιολογικϊν χαρτϊν. Σα τελευταία αξιοποιοφν όλεσ τισ ευκολίεσ τθσ θλεκτρονικισ γραφισ (εφκολθ τροποποίθςθ, χριςθ γραφικϊν και υπερςυνδζςμων κτλ.) κάνοντασ τθ δθμιουργία εννοιολογικϊν χαρτϊν ακόμθ ευκολότερθ ςτα πλαίςια τθσ τάξθσ. Πολλά από αυτά ευνοοφν τθν ςυνεργαςία μεταξφ των μακθτϊν, ςφγχρονα ι αςφγχρονα, ϊςτε οι χάρτεσ να δθμιουργοφνται από ομάδεσ. Παραδείγματα: Mindmeister, Bubbl.us, Edistorm, Mindomo, Diagrammr, Thinklinkr, Stickplan, Creately, Comapping, Spidershare, Mind Σφννεφα λζξεων (word cloud generators) Σα «ςφννεφα λζξεων» (word clouds), είναι οπτικζσ αναπαραςτάςεισ λζξεων κλειδιϊν που χρθςιμοποιοφνται για να περιγράψουν το λεκτικό περιεχόμενο ενόσ ιςτοτόπου ι κειμζνου και χρθςιμοποιοφνται ςτο διαδίκτυο από το 1997 (Viegas & Wattenberg 2008). Με τον τρόπο αυτό οπτικοποιείται θ ςυχνότθτα εμφάνιςθσ μιασ λζξθσ από ζνα δοςμζνο κείμενο, κακϊσ οι λζξεισ με τθ μεγαλφτερθ ςυχνότθτα εμφάνιςθσ παρουςιάηονται μεγαλφτερεσ ςε ςχζςθ με τισ υπόλοιπεσ. Σα εργαλεία αυτά διακζτουν μία ςειρά από ποιοτικά τεχνικά χαρακτθριςτικά που τα κακιςτοφν δυναμικά και ευζλικτα γνωςτικά εργαλεία που μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν ςτθν εκπαιδευτικι διαδικαςία με ποικίλουσ τρόπουσ, ευνοϊντασ ιδιαίτερα τουσ μακθτζσ που μακαίνουν με οπτικό τρόπο (visual learners). Ειδικότερα, μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν για τθν τθν απεικόνιςθ και τθν ανάλυςθ λεκτικϊν δεδομζνων, τθν παραγωγι γραπτοφ λόγου, τθ διερεφνθςθ των ιδεϊν τα μακθτϊν μζςω καταιγιςμοφ ιδεϊν, τθ ςφγκριςθ κειμζνων, κ.ά. [47]

49 Παραδείγματα: Wordle, Tagxedo, Make Cloud, To Cloud, Tag Crowd, Tag Cloud Generator, Tagul Εργαλεία ψθφιακισ αφιγθςθσ το χϊρο τθσ εκπαίδευςθσ, θ αφιγθςθ χρθςιμοποιείται εδϊ και δεκαετίεσ, είτε ωσ αυτοτελζσ μακθςιακό αντικείμενο (π.χ. μελζτθ αφθγθματικϊν τεχνικϊν, τεχνικζσ δθμιουργικισ γραφισ, κεωρία τθσ λογοτεχνίασ, κ.ά), είτε ωσ τεχνικι για τθν επίτευξθ άλλων μακθςιακϊν ςτόχων: όξυνςθ κρίςθσ, θκικισ ςυνείδθςθσ, φανταςίασ και δθμιουργικότθτασ. Μία ιςτορία ςυνικωσ τθν απευκφνει ζνα πρόςωπο ςε ζνα άλλο, ι ςε ζνα ακροατιριο, ςυνικωσ ςιωπθλό και δεκτικό, ι τουλάχιςτον, αυτό ςυνζβαινε μζχρι πριν λίγα χρόνια. Με τθν ανάδυςθ των δικτυακϊν τεχνολογιϊν δεφτερθσ γενιάσ (Web 2.0), αυτό το ςχιμα τείνει να αλλάξει: οι ιςτορίεσ ςιμερα ςτο διαδίκτυο είναι ανοικτζσ (χωρίσ δθλαδι προκακοριςμζνθ δομι), υπερςυνδεδεμζνεσ, ςυμμετοχικζσ, διερευνθτικζσ και απρόβλεπτεσ (Alexander & Levine, 2008). Θ αφιγθςθ γίνεται εφικτι με ζνα εφροσ τρόπων: μζςω ιςτολογίων, ςυνεργατικϊν ςυςτθμάτων διαχείριςθσ περιεχομζνου (wikis), εργαλείων διαμοιραςμοφ ψθφιακϊν εκπομπϊν (Podcasting), πολυμζςων (media sharing) και πολλϊν άλλων Σχεδίαςθ ςκίτςων και δθμιουργία ψθφιακϊν comic (cartoon design tools) Tα κόμικσ αποτελοφνται από γραφικά ι εικόνεσ τοποκετθμζνεσ με μια προμελετθμζνθ ςειρά, με ςκοπό να μεταφζρουν πλθροφορίεσ ι/και να προκαλζςουν μια αιςκθτικι ανταπόκριςθ ςτον παρατθρθτι (McCloud, 1993). Με τθ χριςθ ειδικϊν εργαλείων Web 2.0, τα ψθφιακά διαδικτυακά κόμικσ δθμιουργοφνται, παρουςιάηονται και γίνονται αντικείμενο διαμοιραςμοφ ςτο διαδίκτυο. Πρόκειται για μία δθμοφιλι και ενδιαφζρουςα εκπαιδευτικι τεχνικι, που μπορεί να εφαρμοςτεί ςτθ διδαςκαλία ποικίλων κεμάτων και αντικειμζνων. Θ χριςθ τουσ ενκαρρφνει τουσ μακθτζσ να πειραματιςτοφν με ζνα φιλικό προσ αυτοφσ τρόπο αναπαράςταςθσ εννοιϊν και καταςτάςεων, ςε ζνα εφροσ κεματικϊν. Παραδείγματα: Pixton, MakeBeliefsComix, Toondoo, Comic Creator, Go Comics, Make Beliefs Comix, Myths and Legends, Kabam Comic Creator, Chogger Κινοφμενεσ εικόνεσ (animation tools) Ζνα βιμα παρά πζρα από τα ψθφιακά κόμικσ προςφζρουν τα εργαλεία Web 2.0 και προσ το ςτόχο τθσ δθμιουργίασ και του διαμοιραςμοφ κινουμζνων ςχεδίων και εικόνων (animation). Ζνα κοινό χαρακτθριςτικό των περιςςοτζρων εργαλείων αυτισ τθσ κατθγορίασ είναι ότι απλοποιοφν μία ςφνκετθ διαδικαςία που είναι θ παραγωγι animation-, προςφζροντασ ζτοιμεσ ςυλλογζσ από χαρακτιρεσ και αντικείμενα και αυτοματοποιθμζνεσ ρουτίνεσ για τθ γριγορθ και εφκολθ υλοποίθςθ του animation. Κάποια από τα εργαλεία προςφζρουν τθ δυνατότθτα ςτο χριςτθ να χρθςιμοποιιςει και δικά του ςκίτςα ι εικόνεσ. Σα Web 2.0 εργαλεία animation μποροφν να χειριςτοφν πολφ μικρά παιδιά (π.χ. ΑΒCY), νεαροί ζφθβοι και ενιλικεσ (π.χ. GoAnimate!, Fluxtime), ι και χριςτεσ με υψθλότερο επίπεδο τεχνολογικοφ γραμματιςμοφ (π.χ. Digital Films, Muvizu). Mε τθ δθμιουργία animation, οι μακθτζσ αναπτφςςουν τθ [48]

50 δθμιουργικότθτά τουσ και επεκτείνουν τισ αναπαραςτάςεισ τουσ ςε δυναμικά ζργα, που μποροφν να διαμοιραςτοφν και να κοινοποιιςουν. Παραδείγματα: ΑΒCY,. GoAnimate, Fluxtime, Digital Films, Muvizu Επεξεργαςία video (video editing tools) H ψθφιακι αφιγθςθ μπορεί να υλοποιθκεί και μζςω τθσ επεξεργαςίασ ολιγόλεπτων εραςιτεχνικϊν video που μπορεί να περιλαμβάνουν εικόνεσ ι φωτογραφίεσ, άλλα μορφι video μάλιςτα κεωρείται από τα πιο ςυνθκιςμζνα και διαδεδομζνα είδθ ψθφιακισ αφιγθςθσ. Παραδείγματα: Masher, Stupeflix, Animoto Δυναμικζσ παρουςιάςεισ Μία εναλλακτικι μορφι παρουςίαςθσ, που διαφζρει από τθ ςειριακι παρουςίαςθ πλθροφορίασ που χαρακτθρίηει το πρότυπο του Microsoft Powerpoint, προςφζρεται από μία δυναμικι Web 2.0 εφαρμογι, το Prezi. Oι παρουςιάςεισ ςε prezi ςτθρίηονται ςτθν εναλλαγι των λειτουργιϊν τθσ μεγζκυνςθσ και τθσ ςμίκρυνςθσ μζςω του zoom, που χειρίηεται ο χριςτθσ με διαδοχικζσ κινιςεισ Εργαλεία επικοινωνίασ Με τθ διάδοςθ και τθν ευρεία διάκεςθ των εργαλείων Web 2.0, θ ςφγχρονθ και αςφγχρονθ επικοινωνία ζχει αφενόσ διευκολυνκεί, αφετζρου εμπλουτιςτεί και με επιπλζον λειτουργικά χαρακτθριςτικά Τθλεδιάςκεψθ (conferencing) Πρόκειται για μία κατθγορία ςυνεργατικϊν περιβαλλόντων που εςτιάηουν ςτθ δραςτθριότθτα τθσ τθλεδιάςκεψθσ, επιτρζποντασ τθ ςυμμετοχι ςε κοινζσ δραςτθριότθτεσ, τθν επικοινωνία και τθν αλλθλεπίδραςθ ςε πραγματικό χρόνο μζςω τθσ χριςθσ video, ιχουν και γραπτισ ςυνομιλιίασ (chat). Παραδείγματα: Εdoboard, Webex, Wiziq Συνδιάλεξθ (Conversing, Text, Sound, Video chat) Θ κατθγορία αυτι χτίηει πάνω ςτθν πρακτικι τθσ γραπτισ ςυνδιάλεξθσ (chat), εμπλουτίηοντάσ τθν και με άλλεσ λειτουργικεσ δυνατότθτεσ. Για παράδειγμα, κάποιεσ εφαρμογζσ (π.χ. Paltalk, Oovoo) επεκτείνουν τθ γραπτι ςυνδιάλεξθ ςε μία πλουςιότερθ εμπειρία, προςφζροντασ ςτουσ χριςτεσ δυνατότθτα ανταλλαγισ βιντεοςυνδζςμων. Άλλεσ (π.χ. Imvu) δθμιουργοφν μία πιο παιγνιϊδθ ατμόςφαιρα, επιτρζποντασ λεκτικζσ ανταλλαγζσ μζςω εικονικϊν χαρακτιρων (avatars), τουσ οποίουσ οι χριςτεσ μποροφν να ςχεδιάςουν και να ελζγξουν. Όλεσ οι εφαρμογζσ αυτοφ του τφπου επιτρζπουν τθν επικοινωνία ςε ςχιματα «ζνασ προσ ζναν» και «ζνασ προσ πολλοφσ». Παραδείγματα: Skype, Paltalk, Babelwithme Εργαλεία κοινωνικισ δικτφωςθσ (social networking) [49]

51 Πρόκειται για ιςτοςελίδεσ που δομοφν τισ κοινωνικζσ αλλθλεπιδράςεισ μεταξφ των μελϊν τουσ. Σα μζλθ μποροφν να δθμιουργοφν ομάδεσ και υποομάδεσ «φίλων». Σο μεγαλφτερο δίκτυο επικοινωνίασ ςτον κόςμο του Internet είναι το Facebook. O αρικμόσ των χρθςτϊν του αντικατοπτρίηει τθν επιτυχία, τθν αποδοχι του, ενϊ επθρεάηει πλζον ςθμαντικά τθν κακθμερινότθτά μασ. Για αρκετό καιρό το Facebook ιταν ζνα κλειςτό club για επικοινωνία φοιτθτϊν ςτισ ΘΠΑ. Από τθ ςτιγμι που ζγινε μια ανοιχτι υπθρεςία, μεταμορφϊκθκε ςε ζναν τόπο επικοινωνίασ με τουσ φίλουσ και τθν οικογζμεια, διαςκζδαςθσ, όπου ο κακζνασ μπορεί να μιλιςει, να δείξει τισ φωτογραφίεσ του ςτουσ φίλουσ του ι ςε όλουσ. To Myspace.com ιταν το πρϊτο κοινωνικό δίκτυο που κατάφερε να επεκτακεί και να αποκτιςει εκατοντάδεσ εκατομμφρια χριςτεσ. Ο ανταγωνιςμόσ του με το Facebook προοδευτικά το αποδυνάμωςε ςε πολφ μεγάλο βακμό, ωςτόςο εξακολουκεί να είναι το δεφτερο μεγαλφτερο κοινωνικό δίκτυο του πλανιτθ, ενϊ ζχει κακιερωκεί ςαν ο πιο δικτυακόσ χϊροσ για τουσ μουςικοφσ. Σο Linkedin ςτοχεφει ςτθν επαγγελματικι δικτφωςθ των μελϊν του. Από το 2003 που δθμιουργικθκε μζχρι ςιμερα ζχει καταφζρει να είναι το πρϊτο κοινωνικό δίκτυο του είδουσ ςε πάνω από 200 διαφορετικζσ χϊρεσ. Εδϊ oι χριςτεσ μποροφν να φτιάξουν ζνα online βιογραφικό, να αναηθτιςουν εργαςία και να βρουν ςυνεργάτεσ από όλο τον κόςμο (RAM 2010: 174). Κατά το παράδειγμα των παραπάνω δικτφων, ζχουν δθμιουργθκεί ανάλογα, με εςτίαςθ ςτθν εκπαίδευςθ, όπωσ: το Elesig, που υποςτθρίηει ερευνθτζσ με ενδιαφζρον ςτθν εκπαιδευτικι χριςθ των νζων τεχνολογιϊν, το Learnhub, που απευκφνεται ςε εκπαιδευτικοφσ τθσ πράξθσ, το Elgg, που εξειδικεφεται ςτθν αναηιτθςθ μακθμάτων και εκπαιδευτκϊν υπθρεςιϊν online και offline, και το Cloudworks, που ςτοχεφει ευρφτερα ςτθν ανταλλαγι τθσ γνϊςθσ για τθ διδαςκαλία και τθ μάκθςθ και ειδικότερα και ςτθν ανταλλαγι μακθςιακϊν ςχεδιαςμϊν (learning designs) μεταξφ εκπαιδευτικϊν όλων των ειδικοτιτων. Παραδείγματα: Facebook, MySpace, LinkedIn Εργαλεία διαμοιραςμοφ πολυμζςων H πρακτικι του διαμοιραςμοφ πολυμζςων είναι ζνα ςθμαντικό, όςο και ενδεικτικό παράδειγμα πρακτικισ με εργαλεία Web 2.0, που ζχει αναδυκεί παράλλθλα με τθ διάδοςθ των εργαλείων αυτϊν, τα τελευταία χρόνια. Oι χριςτεσ ζχουν τθ δυνατότθτα να μεταφορτϊνουν και να διαμοιράηονται ζνα εφροσ μζςων, όπωσ video, φωτογραφίεσ, παρουςιάςεισ, ςκίτςα κ.ά. το πλαίςιο τθσ κίνθςθσ για τισ ανοικτζσ εκπαιδευτικζσ πθγζσ (Open Educational Resources, OER), υπάρχουν επίςθσ εξειδικευμζνεσ πλατφόρμεσ διαμοιραςμοφ εκπαιδευτικοφ πολυμεςικοφ περιεχομζνου, όπωσ το Youtube Reteachers, το TeacherTube, το Αcademic Earth, το Videolectures Net, κ.ά. Παραδείγματα: Youtube, Flickr, Slideshare, Sketchfu Εργαλεία αξιολόγθςθσ Eργαλεία δθμιουργίασ δοκιμαςιϊν κλειςτοφ τφπου (Quizmakers) [50]

52 Σα εργαλεία αξιολόγθςθσ επιτρζπουν ςτουσ εκπαιδευτικοφσ τθ δθμιουργία αςκιςεων / δοκιμαςιϊν κλειςτοφ τφπου. Οι αςκιςεισ μπορεί να ανικουν ςε μία από τισ παρακάτω κατθγορίεσ: ερωτιςεισ πολλαπλισ επιλογισ, ταίριαςμα, ςυμπλιρωςθ κενϊν, ερωτιςεισ πολλαπλϊν απαντιςεων, και ερωτιςεισ ςωςτοφ / λάκουσ. Με τθ διάδοςθ των εργαλείων Web 2.0 δεν ζχει βζβαια αλλάξει το εκπαιδευτικό παράδειγμα που υποςτθρίηει το ςκεπτικό των αςκιςεων κλειςτισ αξιολόγθςθσ, είναι ωςτόςο, ςε πολλζσ περιπτϊςεισ, δυνατόσ ο διαμοιραςμόσ των αςκιςεων μεταξφ των εγγεγραμμζνων χρθςτϊν, κακϊσ και θ ενςωμάτωςθ των αςκιςεων ςε άλλουσ ιςτότοπουσ. Παραδείγματα: Θot Potatoes, Kubbu, My Studiyo Quizrevolution, Quizlet Κλίμακεσ διαβακμιςμζνων κριτθρίων (rubrics) Οι κλίμακεσ διαβακμιςμζνων κριτθρίων είναι περιγραφικά ςχιματα που καταςκευάηονται από τον εκπαιδευτικό ι από άλλουσ αξιολογθτζσ για τθν ανάλυςθ των ζργων ι των διαδικαςιϊν πραγμάτωςθσ των ζργων των μακθτϊν. Ορίηονται ωσ οδθγοί αξιολόγθςθσ, που αποτελοφνται από τα κριτιρια (προδιαγραφζσ που πρζπει να ζχει ζνα ζργο, προκειμζνου να κρικεί ςωςτό, κατάλλθλο, πλιρεσ) εκ των προτζρων κακοριςμζνα και το επίπεδο ποιότθτασ του ζργου (standards) (ποιοτικι διαβάκμιςθ που περιγράφει με τθ βοικεια χαρακτθριςμϊν, όπωσ άριςτο ι μζτριο, το επίπεδο ποιότθτασ ενόσ ζργου). Αποτελοφν εργαλείο αξιολόγθςθσ για τθν αποτίμθςθ τθσ απόδοςθσ των μακθτϊν ι των αποτελεςμάτων μιασ εργαςίασ (Mertler, 2001). Μία κλίμακα διαβακμιςμζνων κριτθρίων (α) βαςίηεται ςε ςυγκεκριμζνα κριτιρια αξιολόγθςθσ τα οποία ζχουν προκακοριςτεί και κοινοποιθκεί ςτουσ μακθτζσ, (β) προκαλεί τον εκπαιδευτικό να διευκρινίςει τα κριτιρια αξιολόγθςθσ με ςυγκεκριμζνουσ όρουσ και να τα ςυνδζςει με τισ προςδοκϊμενεσ δράςεισ των μακθτϊν, (γ) ενθμερϊνει τουσ μακθτζσ τι αναμζνεται να κάνουν και ποια ςτοιχεία τθσ εργαςίασ τουσ κα αξιολογθκοφν, (δ) καλλιεργεί μεταγνωςτικζσ δεξιότθτεσ ενιςχφοντασ τθν επίγνωςθ των μακθτϊν ωσ προσ τα κριτιρια που κα αξιοποιιςουν για να αξιολογιςουν τθν εργαςία τουσ αλλά και ςυμμακθτϊν τουσ εφόςον τουσ ηθτθκεί, (ε) παρζχει ανατροφοδότθςθ ςτουσ μακθτζσ ωσ προσ το επίπεδο επίδοςισ τουσ, ςχετικά με το που βρίςκονται και που αναμζνεται να φκάςουν, αλλά και ςτον εκπαιδευτικό για τθν ποιότθτα τθσ διδαςκαλίασ, (η) παρζχει ςθμεία αναφοράσ χριςιμα για τθ μζτρθςθ και καταγραφι τθσ προόδου των μακθτϊν. Προτείνονται δφο τφποι κλιμάκων διαβακμιςμζνων κριτθρίων: ο ολιςτικόσ και ο αναλυτικόσ (Allen, 2004). Θ ολιςτικι κλίμακα οδθγεί ςτθν αξιολόγθςθ τθσ διαδικαςίασ ι τθσ εργαςίασ, χωρίσ να κρίνει χωριςτά τα ςυςτατικά τθσ μζρθ, μειϊνει ςθμαντικά το χρόνο αξιολόγθςθσ αλλά παρζχει περιοριςμζνθ ανατροφοδότθςθ. Αντίκετα, ςτθν αναλυτικι κλίμακα, αξιολογοφνται μεμονωμζνα κάκε ςυςτατικό μζροσ τθσ εργαςίασ με βάςθ τα κριτιρια που ζχουν οριςτεί. Οι διαβακμίςεισ τθσ κλίμακασ αξιολόγθςθσ ςυνικωσ είναι 3-5 επιπζδων, ςε κάκε κριτιριο και διαβάκμιςθ κλίμακασ δίνονται ακριβείσ περιγραφζσ και κάκε κριτιριο μπορεί να ςυνοδεφεται από ζνα ςυντελεςτι βαρφτθτασ ϊςτε να είναι δυνατι και θ ποςοτικι αξιολόγθςθ. Επομζνωσ, ο ςχεδιαςμόσ διαβακμιςμζνων κριτθρίων απαιτεί τον προςδιοριςμό (α) κριτθρίων αξιολόγθςθσ τα οποία κα πρζπει να καλφπτουν τουσ επιδιωκόμενουσ ςτόχουσ, (β) [51]

53 κλίμακασ αξιολόγθςθσ για τα προτεινόμενα κριτιρια, και (γ) ςυγκεκριμζνων χαρακτθριςτικϊν που περιγράφουν τισ αναμενόμενεσ επιδόςεισ ςε κάκε διαβάκμιςθ τθσ κλίμακασ αξιολόγθςθσ για κάκε κριτιριο. Αποτελεί μια χρονοβόρα διαδικαςία κακϊσ απαιτεί ιδιαίτερο χρόνο τόςο ςτθν καταςκευι όςο και ςτθν αξιολόγθςθ. Όμωσ, παρζχεται ανατροφοδότθςθ ςε κάκε ζνα κριτιριο που αξιολογείται και δίνει τθ δυνατότθτα διερεφνθςθσ των δυνατοτιτων και των αδυναμιϊν του μακθτι (Nitko, 1996; Mertler, 2001). Θ χριςθ τθσ κλίμακασ διαβακμιςμζνων κριτθρίων, λόγω τθσ κοινισ και ομοιόμορφθσ ερμθνείασ τθσ επίδοςθσ των μακθτϊν ανά κριτιριο, μπορεί να αυξιςει τθν αξιοπιςτία τθσ αξιολογικισ διαδικαςίασ, ενιςχφοντασ τθ διαφάνεια, τθν αντικειμενικότθτα και ςυνζπεια τθσ διαδικαςίασ τθσ αξιολόγθςθσ. το διαδίκτυο διατίκενται ζνα ςφνολο εργαλείων/λογιςμικϊν που μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν για τθ δθμιουργία κλίμακασ διαβακμιςμζνων κριτθρίων. Παραδείγματα: Rcampus, Rubistar, RubricMaker, RubricBuilder Eργαλεία καταςκευισ ιςτοςελίδων (Web authoring tools) Σα εργαλεία καταςκευισ ιςτοςελίδων προςφζρονται, ςτθ βαςικι τουσ ζκδοςθ, δωρεάν, γεγονόσ που τα κακιςτά αυτομάτωσ πρόςφορα για εκπαιδευτικι χριςθ. Παρόλο που θ δυνατότθτα εφκολθσ δθμοςίευςθσ προςφζρεται ςιμερα ςτον εκπαιδευτικό και από εργαλεία τφπου Web 2.0 όπωσ τα ιςτολόγια ι τα wikis, οι ιςτοςελίδεσ, λόγω τθσ ξεκάκαρθσ δομισ τουσ και τθσ οικείασ τουσ μορφισ, αποτελοφν μία ελκυςτικι επιλογι για τον εκπαιδευτικό που δεν ζχει τεχνικζσ γνϊςεισ τθσ γλϊςςασ html, και επικυμεί να οργανϊςει το υλικό του και να το διακζςει ςτουσ μακθτζσ του ςτο Διαδίκτυο. Βαςικό χαρακτθριςτικό αυτϊν των εργαλείων είναι θ διάκεςθ προσ τουσ χριςτεσ ζτοιμων προτφπων (templates), που διζπουν τθ μορφι ολόκλθρου του ιςτότοπου, επιτρζποντασ τθν εςτίαςθ του εκπαιδευτικοφ που τα ςχεδιάηει ςτο περιεχόμενο. Παραδείγματα: Weebly, Wix 3. Εργαλεία ςυγγραφισ εκπαιδευτικοφ περιεχομζνου για το Διαδίκτυο 3.1 Γενικά χαρακτθριςτικά των εργαλείων ςυγγραφισ εκπαιδευτικοφ περιεχομζνου για το Διαδίκτυο Ωσ εργαλεία ςυγγραφισ εκπαιδευτικοφ περιεχομζνου για το Διαδίκτυο ορίηονται οι τεχνολογίεσ που επιτρζπουν ςτον εκπαιδευτικό ι ςτον επαγγελματία ςχεδιαςτι εκπαιδευτικοφ περιεχομζνου τθ δευτερογενι ανάπτυξθ υλικοφ και τθ δθμοςίευςι του ςτο Διαδίκτυο. Γενικά χαρακτθριςτικά αυτϊν των εργαλείων είναι θ υποςτιριξθ τθσ αλλθλεπίδραςθσ, οι δυνατότθτεσ προςκικθσ ςτα μακιματα ςφγχρονων και αςφγχρονων δράςεων, οι δυνατότθτεσ αξιολόγθςθσ, εξατομικευμζνθσ υποςτιριξθσ των εκπαιδευόμενων, οπτικοποίθςθσ τθσ αλλθλεπίδραςθσ, κακϊσ και θ διαλειτουργικότθτα με άλλα ςυςτιματα και θ υποςτιριξθ που δίδεται ςτον εκπαιδευτικό ι το ςχεδιαςτι. [52]

54 Ιδιαίτερθ ςθμαςία για τθν ζρευνα ςτο ςυγκεκριμζνο υποζργο ζχει το τελευταίο χαρακτθριςτικό, με δεδομζνο ότι το κφριο ςτοιχείο του κεωρθτικοφ υποβάκρου τθσ ζρευνασ είναι θ προςζγγιςθ του ςχεδιαςμοφ (learning design). Κρίςιμο ςτοιχείο επίςθσ αποτελεί το αν το εργαλείο ζχει ωσ κοινό ςτόχο τον εκπαιδευτικό, εν ενεργεία ι εκπαιδευόμενο, ι τον επαγγελματία ςχεδιαςτι. Οι άξονεσ, επομζνωσ, περιγραφισ και ανάλυςθσ των εργαλείων που περιγράφονται ς αυτι τθν ενότθτα είναι: α) θ προζλευςθ και θ ταυτότθτά τουσ. τθν ταυτότθτα περιλαμβάνονται και τα λειτουργικά χαρακτθριςτικά, β) θ υποςτιριξθ του εκπαιδευτικοφ ςχεδιαςμοφ, και γ) το κοινό ςτο οποίο απευκφνεται το κάκε εργαλείο. Σα εργαλεία που παρουςιάηονται είναι το LAMS, το ΙNSPIREus, το Learning Designer, το Udutu, το CourseLab, το Articulate Storyline, και το Smartbuilder. 3.2 LAMS Ιςτότοποσ: Προζλευςθ και ταυτότθτα. Σο LAMS είναι ζνα Διαδικτυακό ςφςτθμα δθμιουργίασ, διαχείριςθσ και εποπτείασ ψθφιακϊν μακθμάτων για δια ηϊςθσ, μικτι και εξ αποςτάςεωσ εκπαίδευςθ. Θ ανάπτυξθ του LAMS γίνεται από το Macquarie E-learning Centre Of Excellence (MELCOE) ςτο Πανεπιςτιμιο Macquarie, ςτο φδνεχ τθσ Αυςτραλίασ, με ςυντονιςτι τον κακθγθτι J. Dalziel. Παρζχει ζνα ιδιαίτερα εφχρθςτο γραφικό περιβάλλον (εικόνα 1) μζςω του οποίου ο κάκε εκπαιδευτικόσ ζχει τθ δυνατότθτα να αναπτφξει ψθφιακό εκπαιδευτικό υλικό για τα μακιματά του, δθμιουργϊντασ ακολουκίεσ μακθςιακϊν δραςτθριοτιτων που μποροφν να περιλαμβάνουν ατομικζσ δραςτθριότθτεσ, δραςτθριότθτεσ ςε μικρζσ ομάδεσ και δραςτθριότθτεσ με τθν ολομζλεια μιασ εκπαιδευτικισ ομάδασ. Σο LAMS μπορεί να χρθςιμοποιθκεί ωσ αυτόνομο ςφςτθμα ι ςε ςυνδυαςμό με άλλα υςτιματα Διαχείριςθσ Μάκθςθσ (LMS) όπωσ Moodle, Sakai,.LRN, WebCT και το BlackBoard. [53]

55 Εικόνα 1: το ςυγγραφικό περιβάλλον του LAMS Τποςτιριξθ εκπαιδευτικοφ ςχεδιαςμοφ. Σο LAMS ςτθρίηεται ςτισ αρχζσ του «μακθςιακοφ ςχεδιαςμοφ» (learning design), όπωσ ζχουν τεκμθριωκεί από τουσ Dalziel (2003) και Βritain (2004). Θ βαςικι μονάδα που χρθςιμοποιεί το ςφςτθμα για να υποςτθρίξει τον εκπαιδευτικό ςτο ςχεδιαςμό δραςτθριοτιτων είναι θ ακολουκία δραςτθριοτιτων. Ειδικότερα, θ εκπόνθςθ μιασ ακολουκίασ δραςτθριοτιτων ςτο LAMS μπορεί να περιλαμβάνει: μελζτθ εκπαιδευτικοφ περιεχομζνου ςε διαφορετικζσ μορφζσ (κείμενο, υπερκείμενο, υπερμζςα, εικόνεσ, κινοφμενα ςχζδια, ιχοσ, video, αντικείμενα εικονικισ πραγματικότθτασ) ςυμμετοχι ςε ατομικζσ ι ομαδικζσ δράςεισ χριςθ εργαλείων επικοινωνίασ (Chat, Forum) αξιοποίθςθ εξωτερικϊν πθγϊν μζςω υπερςυνδζςεων. Σο LAMS διακζτει εργαλεία δραςτθριοτιτων ταξινομθμζνα ςε τζςςερισ κατθγορίεσ: 1 Πλθροφόρθςθσ (Informative): Πίνακασ Ανακοινϊςεων, Διαμοίραςθ Πόρων, Λίςτα εργαςιϊν, κ.λπ. (ζχουν πορτοκαλί απόχρωςθ) 2 υνεργαςίασ (Collaboration): υηιτθςθ και Επιςκόπθςθ, υηιτθςθ, υνομιλία κ.λπ. (ζχουν κίτρινθ απόχρωςθ) 3 Αξιολόγθςθσ (Assessment): Τποβολι αρχείου, Αξιολόγθςθ, Ερωτιςεισ πολ. επιλογϊν (ζχουν μωβ απόχρωςθ) και 4 Αναςτοχαςμοφ/Ανατροφοδότθςθσ (Reflective): Ερωτιςεισ & Απαντιςεισ, Ζρευνα, Ψθφοφορία, κ.λπ. (ζχουν πράςινθ απόχρωςθ). Κοινό ςτο οποίο απευκφνεται. Σο LAMS απευκφνεται ςε εκπαιδευτικοφσ, εν ενεργεία ι εκπαιδευόμενουσ. Τποςτθρίηεται από μία ενεργό κοινότθτα χρθςτϊν διεκνϊσ αλλά [54]

56 και ςτθν Ελλάδα 3 και θ προςαρμογι του ςτθν Ελλθνικι γλϊςςα είναι πλιρθσ. H χριςθ του από τουσ εκπαιδευτικοφσ είναι ευρεία, όπωσ φαίνεται από το μεγάλο αρικμό μακθςιακϊν ακολουκιϊν που διαμοιράηονται ςτο κοινό αποκετιριο που ζχει δθμιουργθκεί γι αυτό το ςκοπό ( 3.3 INSPIREus Ιςτότοποσ: Προζλευςθ και ταυτότθτα. To INSPIREus (εικόνα 2) είναι ζνα προςαρμοςτικό εκπαιδευτικό ςφςτθμα για εξ αποςτάςεωσ ι μικτι εκπαίδευςθ. Ζχει αναπτυχκεί ςτο Σμιμα Πλθροφορικισ και Επικοινωνιϊν του Εκνικοφ και Καποδιςτριακοφ Πανεπιςτθμίου Ακθνϊν. Θ βαςικι λειτουργικότθτα του ςυςτιματοσ εςτιάηει ςτθ δυναμικι δθμιουργία μακθμάτων, τα οποία ανταποκρίνονται ςτο επίπεδο γνϊςεων, ςτισ επιλογζσ και το ςτυλ μάκθςθσ (learning style) του κάκε εκπαιδευόμενου. Ο γενικόσ εκπαιδευτικόσ ςχεδιαςμόσ του ςυςτιματοσ επιτρζπει ςτουσ εκπαιδευόμενουσ να επιλζγουν το γνωςτικό ςτόχο που επικυμοφν να μελετιςουν μζςα από ζνα ςφνολο προκακοριςμζνων ςτόχων. Με βάςθ το γνωςτικό ςτόχο, το ςφςτθμα δθμιουργεί μακιματα με ςυγκεκριμζνθ κεματολογία και εκπαιδευτικό υλικό ϊςτε ςταδιακά να τον οδθγιςουν ςτθν επίτευξθ του ςτόχου. Εικόνα 2: το ςυγγραφικό περιβάλλον του ΙΝSPIREus Σο ςφςτθμα παρακολουκεί τισ κινιςεισ και τισ αποκρίςεισ του εκπαιδευόμενου ςε όλθ τθ διάρκεια τθσ μελζτθσ του, τισ αξιολογεί και ανάλογα αναπροςαρμόηει το παρεχόμενο εκπαιδευτικό υλικό των μακθμάτων. Παράλλθλα όμωσ δίνει και ςτον εκπαιδευόμενο τθ δυνατότθτα να παρζμβει ςτο μοντζλο αυτό, και να ορίςει/αλλάξει ο ίδιοσ το γνωςτικό του επίπεδο ςτισ διαφορετικζσ ζννοιεσ του ςτόχου αλλά και το ςτυλ μάκθςισ του. Βαςικόσ ςτόχοσ του ςυςτιματοσ είναι να δϊςει ςταδιακά ςτον εκπαιδευόμενο το κατάλλθλο εκπαιδευτικό υλικό, ϊςτε θ επίδοςθ και οι ικανότθτζσ του να εξελιχκοφν 3 Ιστότοπος Ελληνικής κοινότητας LAMS: [55]

57 από τθν απομνθμόνευςθ εννοιϊν, γεγονότων και διαδικαςιϊν ςτθν εφαρμογι τουσ και τελικά ςτθν αξιοποίθςι τουσ ςε νζεσ καταςτάςεισ. Ετςι, ενϊ αρχικά περιορίηει το πεδίο γνϊςθσ που εμφανίηεται ςτον εκπαιδευόμενο (ςτα πρϊτα του βιματα), ςταδιακά το εμπλουτίηει ακολουκϊντασ τθν εξζλιξι του προτείνοντασ μια πλοιγθςθ ςε αυτό. Υποςτιριξθ εκπαιδευτικοφ ςχεδιαςμοφ. O εκπαιδευτικόσ ςχεδιαςμόσ υποςτθρίηεται ςτο INSPIREus με τουσ παρακάτω τρόπουσ. Σο εκπαιδευτικό υλικό που παρζχεται ςε κάκε μάκθμα περιλαμβάνει μονάδεσ γνϊςθσ που: (i) παρουςιάηουν πλιρωσ τισ ςθμαντικζσ ζννοιεσ ενόσ ςτόχου ακολουκϊντασ τον προτεινόμενο εκπαιδευτικό ςχεδιαςμό, (ii) παρουςιάηουν ςυνοπτικά τισ προαπαιτοφμενεσ ζννοιεσ (iii) που ορίηουν τισ ςχετικζσ ζννοιεσ. Eπιπρόςκετα, το εκπαιδευτικό υλικό εμπλουτίηεται από: υνοπτικζσ περιγραφζσ περιεχομζνων, Λζξεισ κλειδιά, Ανακεφαλαιϊςεισ, Βιβλιογραφία, Πθγζσ, Αςκιςεισ αυτοαξιολόγθςθσ. υνοπτικά θ ανάπτυξθ εκπαιδευτικοφ υλικοφ ακολουκεί τα παρακάτω βιματα: Προςδιοριςμόσ των γνωςτικϊν ςτόχων που υποςτθρίηει το ςφςτθμα Αποδόμθςθ του γνωςτικοφ αντικειμζνου ςε ζννοιεσ τισ οποίεσ ο εκπαιδευόμενοσ κα πρζπει να γνωρίηει για κάκε γνωςτικό ςτόχο. Ιεράρχθςθ εννοιϊν που ςυνδζονται με το ςτόχο: προςδιοριςμόσ των ςθμαντικϊν εννοιϊν που ο εκπαιδευόμενοσ κα πρζπει να γνωρίηει για να καλφψει το ςτόχο, τθσ προαπαιτοφμενθσ γνϊςθσ που απαιτείται για τθ μελζτθ των ςθμαντικϊν εννοιϊν του ςτόχου (προαπαιτοφμενεσ ζννοιεσ), αλλά και των λιγότερο ςθμαντικϊν εννοιϊν οι οποίεσ όμωσ ςχετίηονται με τισ ςθμαντικζσ ζννοιεσ (ςχετικζσ ζννοιεσ) Προςδιοριςμόσ των επιμζρουσ προςδοκϊμενων αποτελεςμάτων για τθν κάκε ςθμαντικι ζννοια του ςτόχου. Τιοκετείται θ ιεράρχθςθ των προςδοκϊμενων αποτελεςμάτων ςε τρία επίπεδα επίδοςθσ: Απομνθμόνευςθ, Χριςθ, Αναηιτθςθ Ανάπτυξθ εκπαιδευτικοφ υλικοφ: (i) για τισ ςθμαντικζσ ζννοιεσ απαιτοφνται πολλαπλζσ αναπαραςτάςεισ, οι οποίεσ να καλφπτουν τα τρία επίπεδα επίδοςθσ αλλά και εναλλακτικοφσ τρόπουσ παρουςίαςθσ που να καλφπτουν τισ απαιτιςεισ εκπαιδευομζνων με διαφορετικζσ προτιμιςεισ (ςτυλ μάκθςθσ) όπωσ, κείμενα, παραδείγματα, αςκιςεισ, δραςτθριότθτεσ ςε προςομοιϊςεισ πραγματικϊν καταςτάςεων, δραςτθριότθτεσ αναηιτθςθσ, κ.λπ.., (ii) για τισ προαπαιτοφμενεσ ζννοιεσ απαιτείται μία παρουςίαςθ θ οποία να εςτιάηει ςτθ ςχζςθ τθσ με τθ ςθμαντικι ζννοια και (iii) για τισ ςχετικζσ ζννοιεσ ζνασ οριςμόσ ςτο γλωςςάρι. Θ παραπάνω δομθμζνθ διαδικαςία οδθγεί ςτθ δθμιουργία ποιοτικοφ εκπαιδευτικοφ υλικοφ το οποίο μπορεί να ςτθρίξει τθν αξιοποίθςθ του υπολογιςτικϊν και δικτυακϊν τεχνολογιϊν ωσ εκπαιδευτικό μζςο ικανό να προςφζρει μερικά από τα οφζλθ τθσ πρόςωπο με πρόςωπο διδαςκαλίασ. Βαςικά χαρακτθριςτικά του INSPIREus είναι: [56]

58 Προςδιοριςμόσ ςτυλ μάκθςθσ. Αν κάποιοσ γνωρίηει το προςωπικό του ςτυλ μάκθςθσ, μπορεί να το επιλζξει, ϊςτε να εμφανίηεται κατάλλθλα και το εκπαιδευτικό υλικό. τθν περίπτωςθ που δεν το γνωρίηει, το ςφςτθμα μπορεί να τον βοθκιςει να το εντοπίςει, ςυμπλθρϊνοντασ το ερωτθματολόγιο των Honey & Mumford. Οποιαδιποτε ςτιγμι το επικυμεί μπορεί να αλλάξει το ςτυλ μάκθςθσ που ζχει δθλϊςει. Ρόλοι χρθςτϊν: εκπαιδευόμενοσ, εκπαιδευτισ, ςυγγραφζασ εκπαιδευτικοφ υλικοφ, διαχειριςτισ. Ενςωμάτωςθ διαφόρων μορφϊν υλικοφ. Σο ςφςτθμα δζχεται οποιοδιποτε πολυμεςικό υλικό (εικόνεσ, video), Web 2.0 αντικείμενα, προςομοιϊςεισ (applets). Αξιολογιςεισ/Ανατροφοδότθςθ. Παρζχει τθ δυνατότθτα δθμιουργίασ τεςτ αυτόματθσ διόρκωςθσ με διάφορουσ τφπουσ ερωτιςεων όπωσ πολλαπλισ επιλογισ, ςωςτό/λάκοσ, αντιςτοίχθςθσ, και παροχισ ανατροφοδότθςθσ. Εκπαιδευτικό Περιεχόμενο. To εκπαιδευτικό υλικό του INSPIREus δομείται ςε εκπαιδευτικά ςενάρια, ζννοιεσ και ςελίδεσ εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Κάκε εκπαιδευτικό ςενάριο περιλαμβάνει ςυγκεκριμζνεσ βαςικζσ ζννοιεσ, οι οποίεσ κεωροφνται ιδιαίτερα ςθμαντικζσ τθν ολοκλιρωςι του. Κάκε βαςικι ζννοια ςυνοδεφεται από ςελίδεσ εκπαιδευτικοφ υλικοφ διαφόρων τφπων. Οι ςελίδεσ εκπαιδευτικοφ υλικοφ ζχουν ςυγκεκριμζνθ μορφι και ακολουκοφν το Πρότυπο Μακθςιακοφ χεδιαςμοφ που αντανακλά το παιδαγωγικό υπόβακρο ςχεδιαςμοφ του ςεναρίου. Πρότυπα εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Σο εκπαιδευτικό υλικό δθμιουργείται με τθ βοικεια ζτοιμων προτφπων. Μπορεί να δθμιουργθκοφν και νζα πρότυπα και να προςφερκοφν για χριςθ ςτθν κοινι ομάδα ι μάκθμα που ςυμμετζχει ο χριςτθσ. Σα μακιματα δθμιουργοφνται ςε δενδρικι οπτικοποιθμζνθ μορφι για πιο εφκολθ και φιλικι χριςθ. Προςαρμοςτικότθτα. Θ εμφάνιςθ των ςελίδων εκπαιδευτικοφ υλικοφ εξατομικεφεται ςφμφωνα με το ςτυλ μάκθςθσ του εκπαιδευόμενου με βάςθ τον Αλγόρικμο Προςαρμογισ ελίδων που επιλζγει ι διαμορφϊνει ο υγγραφζασ. Σο ςφςτθμα προςφζρει ζτοιμουσ αλγόρικμουσ προςαρμογισ ανά ςτυλ μάκθςθσ, δίνεται όμωσ και θ δυνατότθτα να δθμιουργθκοφν και νζοι αλγόρικμοι. Επιπλζον με βάςθ το επίπεδο γνϊςθσ του εκπαιδευόμενου το ςφςτθμα ςχολιάηει γραφικά τα περιεχόμενα του μακιματοσ προτείνοντασ κάκε φορά το κατάλλθλο. Βιβλιοκικθ Τλικοφ. Όλο το εκπαιδευτικό υλικό (πρότυπα, αλγόρικμοι προςαρμογισ, ςενάρια, ερωτιςεισ) του INSIREus βρίςκεται ςε μια κοινι αποκικθ με πρόςβαςθ από τα μζλθ του ςυςτιματοσ. Επαναχρθςιμοποίθςθ Τλικοφ. Για τθν διευκόλυνςθ των χρθςτϊν κατά τθ δθμιουργία εκπαιδευτικοφ υλικοφ δίνεται θ δυνατότθτα να αντιγράψει από μια ερϊτθςθ αξιολόγθςθσ ζωσ ολόκλθρο ςενάριο, και να το χρθςιμοποιιςει για τθ δθμιουργία του δικοφ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Ζτςι μπορεί ζνασ χριςτθσ να αντιγράψει για παράδειγμα μια ενότθτα και να τθ χρθςιμοποιιςει αυτοφςια ςτο εκπαιδευτικό του υλικό ι να τθν τροποποιιςει ανάλογα με τισ ανάγκεσ του, χωρίσ αυτό όμωσ να επθρεάηει το αρχικό υλικό. [57]

59 υνεργατικι δθμιουργία εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Κατά τθ δθμιουργία του εκπαιδευτικοφ υλικοφ, μποροφν να ςυνεργάηονται τα μζλθ μια ομάδασ, προςκζτοντασ το κάκε μζλοσ, ςτο ίδιο εκπαιδευτικό ςενάριο, το δικό του υλικό. Ζτςι, και χρθςιμοποιϊντασ τον πίνακα ςυηθτιςεων και τθν αξιολόγθςθ υλικοφ, μποροφν να δθμιουργιςουν ζνα κοινό εκπαιδευτικό υλικό ζχοντασ λάβει υπόψθ τισ παρατθριςεισ για αυτό. υγγραφι και αξιολόγθςθ εκπαιδευτικοφ περιεχομζνου. Σο εκπαιδευτικό υλικό που αναπτφςςεται από εκπαιδευόμενουσ όταν ολοκλθρωκεί πρζπει να τεκεί προσ ζλεγχο, και ςτθ ςυνζχεια εφόςον εγκρικεί από τον υπεφκυνο εκπαιδευτι δθμοςιεφεται ςτο INSPIREus. Σόςο για ζνα δθμοςιευμζνο υλικό, όςο και κατά τθ φάςθ τθσ δθμιουργίασ του, υπάρχει θ δυνατότθτα αξιολόγθςισ του από τουσ χριςτεσ με ςυγκεκριμζνα κριτιρια. Περιοχι υηθτιςεων. Οι χριςτεσ μποροφν να επικοινωνοφν μζςα από τοθν Περιοχι ςυηθτιςεων και να κζτουν κζματα ςυηιτθςθσ. Κάκε κζμα ςυηιτθςθσ μπορεί να φζρει και ζνα χαρακτθριςμό για τθν ιδιότθτα του (π.χ. διατφπωςθ νζασ πλθροφορίασ ι ςυμφωνίασ, διατφπωςθ αντίρρθςθσ, διαπραγμάτευςθ προτάςεων/ορολογίασ, εξζταςθ ορκότθτασ νζασ ιδζασ/υπόκεςθσ, ανακεφαλαίωςθ/εφαρμογι νζασ γνϊςθσ), ϊςτε να είναι πιο άμεςα αντιλθπτό το περιεχόμενό του. θμειϊςεισ/διαμοιραςμόσ. Μια ςθμαντικι λειτουργία του INSPIREus είναι θ δυνατότθτα να διατθροφν οι εκπαιδευόμενοι ςθμειϊςεισ ςε κάκε ςελίδα των ςεναρίων ςτα οποία ςυμμετζχουν. Επιπλζον, οι χριςτεσ μποροφν να ςυνεργάηονται δθμοςιεφοντασ τισ προςωπικζσ τουσ ςθμειϊςεισ ςτα μζλθ τθσ ομάδασ ςτθν οποία ανικουν ι ςε όςουσ παρακολουκοφν το ίδιο ςενάριο. Οπτικοποίθςθ αλλθλεπίδραςθσ. Σο ςφςτθμα καταγράφει ςτοιχεία από τθν πλοιγθςθ του εκπαιδευόμενου ςτο ςφςτθμα και τισ επιλογζσ του, τα οποία αναλφει και οπτικοποιεί με ςτόχο τθν απόδοςθ ερμθνευτικϊν όψεων τθσ αλλθλεπίδραςισ του με το ςφςτθμα που ςτοχεφουν να ενιςχφςουν τον αναςτοχαςμό και τθν επίγνωςι τουσ ςτον τρόπο με τον οποίο εργάηεται. Επίςθσ, εκπαιδευόμενοι και εκπαιδευτζσ μποροφν να ςυγκρίνουν τα ςτοιχεία αλλθλεπίδραςισ τουσ με αυτά άλλων χρθςτϊν τθσ ομάδασ τουσ ι τθσ τάξθσ, εφόςον αυτοί το ζχουν επιτρζψει. Προςαρμοςιμότθτα. Σο INSPIREus διατθρεί το μοντζλο του κάκε εκπαιδευόμενου το οποίο είναι προςβάςιμο από τον εκπαιδευόμενο και παρζχει πλθροφορίεσ για το επίπεδο γνϊςθσ του ςτισ ζννοιεσ που μελετά, το ςτυλ μάκθςισ του, προτιμιςεισ ςχετικά με τθν προςαρμογι του ςυςτιματοσ, χαρακτθριςτικά τα οποία μπορεί και ο ίδιοσ να ενθμερϊςει. Επιπλζον ο εκπαιδευόμενοσ μπορεί να αλλάξει τον τρόπο εμφάνιςθσ των περιεχομζνων επιλζγοντασ ανάμεςα ςτισ τρεισ μεκόδουσ: απόκρυψθ μθ προτεινόμενων εννοιϊν, απενεργοποίθςθ (εμφάνιςθ και απενεργοποίθςθ μθ προτεινόμενων εννοιϊν), οπτικόσ ςχολιαςμόσ (εμφάνιςθ και οπτικόσ ςχολιαςμόσ μθ προτεινόμενων εννοιϊν). Επίςθσ, αν κάποιοσ το επικυμεί μπορεί να απενεργοποιιςει τθν προςαρμοςτικότθτα και να επιλζξει ποιεσ ζννοιεσ κζλει να του εμφανίηονται. [58]

60 Κοινό ςτο οποίο απευκφνεται. Σο κοινό ςτόχοσ του ΙNSPIREus είναι κατά κφριο λόγο οι εκπαιδευόμενοι εκπαιδευτικοί, αλλά και οποιοςδιποτε εν ενεργεία εκπαιδευτικόσ ςτρζφει το ενδιαφζρον του ςτθν ανάπτυξθ εκπαιδευτικοφ υλικοφ για το Διαδίκτυο. 3.4 Learning Designer Ιςτότοποσ: Προζλευςθ και ταυτότθτα. H ζκδοςθ που παρουςιάηεται αποτελεί μία απλουςτευμζνθ ζκδοςθ του LDSE (Learning Design Support Environment) (Charlton, Magoulas, Laurillard, 2012) που αναπτφχκθκε από τθν ESRC/EPSRC ςτο πλαίςιο του προγράμματοσ TEL ( Σο περιβάλλον του Learning Designer (εικόνα 3) περιλαμβάνει ζνα ςφνολο από εργαλεία για τουσ εκπαιδευτικοφσ τα οποία υποςτθρίηουν τθ λιψθ αποφάςεων ςε πολλά επίπεδα, από το ςχεδιαςμό απλϊν μακθμάτων μζχρι τθ δθμιουργικι ενςωμάτωςθ τθσ τεχνολογίασ ςτθν μάκθςθ. Επιπλζον επιτρζπει τθ ςυνεργαςία των εκπαιδευτικϊν ςτον προγραμματιςμό και ςχεδιαςμό τθσ διδαςκαλίασ τουσ. Εικόνα 3: θ οκόνθ ειςόδου του Learning Designer Σο περιβάλλον του Learning Designer ςτοχεφει να βοθκιςει τουσ εκπαιδευτικοφσ να μελετιςουν/διαπιςτϊςουν πωσ μία παιδαγωγικι προςζγγιςθ μπορεί να υποςτθρίξει διαφορετικά κζματα. Σο περιβάλλον παρζχει δείγματα προτφπων (patterns) τα οποία ο εκπαιδευτικόσ μπορεί να δει και επεξεργαςτεί, επιτρζποντασ και το ςχεδιαςμό προςωπικϊν προτφπων από τθν αρχι. Προςφζρει ςτουσ εκπαιδευτικοφσ ιδζεσ και ςυμβουλζσ, περιλαμβανομζνων παιδαγωγικϊν εννοιϊν ςχετικϊν με τθν δραςτθριότθτα που ζχει επιλζξει, εναλλακτικοφσ ςχεδιαςμοφσ ςχετικοφσ με τθν διδαςκαλία και τθ μάκθςθσ αυτισ τθσ δραςτθριότθτασ, και μία ανάλυςθ των επιπτϊςεων του ςχεδιαςμοφ τουσ ςτο πωσ ο χρόνοσ του μακθτι μοιράηεται ανάμεςα ςε διαφορετικοφσ τρόπουσ μάκθςθσ. Επιτρζπει επίςθσ ςτον [59]