ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕΘΟ ΩΝ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ COMPARATIVE EVALUATION OF MUNICIPAL SOLID WASTE MANAGEMENT METHODS

Transcript

1 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕΘΟ ΩΝ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Λιαπόπουλος Σ. 1 και Νικολάου Κ. 2 1 Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυµα Θεσσαλονίκης, Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα Περιβάλλον - Νέες Τεχνολογίες, sliap@tee.gr 2 Οργανισµός Ρυθµιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Θεσσαλονίκης, Βασ. Όλγας 105, Θεσσαλονίκη, kinikola@hol.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Οι διαδικασίες και οι µέθοδοι που χρησιµοποιούνται για τη διαχείριση των ΑΣΑ πρέπει να είναι αποδεκτές τεχνικά, οικονοµικά αλλά και όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που προκαλούν. Γι αυτό τα τελευταία χρόνια έχουν αποτελέσει αντικείµενο φροντίδας τόσο σε εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο, όσο και σε διεθνές επίπεδο (ΟΗΕ, ΟΟΣΑ). Στην παρούσα εργασία περιγράφηκαν αρχικά οι µέθοδοι διαχείρισης ΑΣΑ, στην συνέχεια συγκεντρώθηκαν σε πίνακες τα στοιχεία κόστους, τα στοιχεία εξωτερικού κόστους και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των µεθόδων διαχείρισης ΑΣΑ, λαµβάνοντας υπόψη κατά το δυνατόν όλους τους παράγοντες που επηρεάζουν τις παραπάνω παραµέτρους. Τέλος έγινε σύγκριση και σύνθεση των τριών πινάκων. Ο τέταρτος πίνακας που δηµιουργήθηκε, είναι η βάση στην οποία στηριζόµενοι µπορούµε να καταλήξουµε, για το ποιος είναι ο πιθανά πιο συµφέρον συνδυασµός, τόσο οικονοµικά, όσο και περιβαλλοντικά στη διαχείριση ΑΣΑ. COMPARATIVE EVALUATION OF MUNICIPAL SOLID WASTE MANAGEMENT METHODS Liapopoulos S. 1 and Nikolaou K. 2 1 Alexander Technological Educational Institution of Thessaloniki, MSc Environment - New Technologies, sliap@tee.gr 2 Organisation for the Master Plan and Environmental Protection of Thessaloniki, 105 Vas. Olgas St., Thessaloniki, Greece, kinikola@hol.gr ABSTRACT The procedures and methods used for municipal solid waste management have to be technically, economically and environmentally acceptable. For this reason, there is a great concern in national, European and global scale. In this paper, the MSW management methods have been described and then, data regarding their cost, external cost and environmental impacts have been included in appropriate tables. A synthesis of the above tables is the basis for concluding to the most acceptable combination for the MSW management. [1]

2 Πολυκριτηριακή Ανάλυση Brown-Gibson 1.1 Μέθοδος Brown-Gibson Το σύγχρονο περιβάλλον, µέσα στο οποίο λειτουργούν και κινούνται τα κράτη, οι επιχειρήσεις και οι άνθρωποι ως µονάδες, έχει πλέον ένα πολύπλοκο και πολυδιάστατο χαρακτήρα, γεγονός που δηµιουργεί δυσκολίες και προβλήµατα κυρίως στον τοµέα της λήψης αποφάσεων. Σε πολλά προβλήµατα αποφάσεων χρειάζεται να πάρουµε µια απόφαση µεταξύ πολλών εναλλακτικών επιλογών, αξιοποιώντας περισσότερα του ενός, κριτήρια. Σε ένα σύγχρονο πολύπλοκο περιβάλλον, είναι λογικό ότι τα προβλήµατα που προκύπτουν και οι αποφάσεις που πρέπει να παρθούν σχετικά µε αυτά, επηρεάζονται από πολλούς διαφορετικούς και µερικές φορές ασυσχέτιστους µεταξύ τους παράγοντες, οι οποίοι µπορεί να είναι µετρήσιµοι αλλά και µη-µετρήσιµοι. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο λήπτης αποφάσεων αντιµετωπίζει µεγάλη αβεβαιότητα σχετικά µε το ποιά είναι η άριστη λύση του προβλήµατος και γι αυτό το λόγο χρειάζεται µεθόδους λήψης αποφάσεων όσο το δυνατόν πιο ορθολογικές, οι οποίες να µειώνουν και τον κίνδυνο αποτυχίας. Η διαδικασία λήψης αποφάσεων µπορεί να χωριστεί σε τρία στάδια. Το πρώτο στάδιο της διαδικασίας είναι η συγκέντρωση πληροφορίας (intelligence), όπου ο λήπτης της απόφασης πρέπει να αναγνωρίσει τα προβλήµατα ή τις ευκαιρίες που εµπεριέχονται σε ένα σύνολο δράσεων και να συγκεντρώσει όλα τα δεδοµένα που αφορούν το υπό εξέταση θέµα. Το δεύτερο θέµα είναι ο σχεδιασµός (design), όπου ο λήπτης της απόφασης αναλύει συνολικά τα δεδοµένα που έχουν προκύψει από το προηγούµενο στάδιο και επιλέγει την καλύτερη µέθοδο βάσει της οποίας θα ληφθεί η απόφαση και τα κριτήρια στα οποία θα βασιστεί. Το τρίτο στάδιο είναι η επιλογή (choice), στην οποία επιλέγεται η άριστη λύση, όπως αυτή προκύπτει από την ανάλυση των δεδοµένων που έχουν συγκεντρωθεί από το πρώτο στάδιο και αφού αυτά έχουν επεξεργασθεί µε τη µεθοδολογία που έχει επιλεγεί στο δεύτερο στάδιο της διαδικασίας. Οι περισσότερες αποφάσεις µπορούν να χαρακτηριστούν ως πολυδιάστατες ή πολυκριτήριες ή πολυκριτηριακές αποφάσεις (multicriteria decisions). Η διαδικασία λήψης αποφάσεων σε τέτοιες περιπτώσεις περιλαµβάνει την εφαρµογή της κατάλληλης µεθόδου πολυκριτηριακής ανάλυσης προκειµένου να επιλεγεί η όσο το δυνατόν πιο σωστή απόφαση. Πρόκειται ουσιαστικά για µαθηµατικά µοντέλα που βοηθούν τον λήπτη της απόφασης να συµπεριλάβει στην ανάλυση τις δικές του προτεραιότητες και προτιµήσεις, ώστε να οδηγηθεί στην πιο κατάλληλη απόφαση. Τα µοντέλα της πολυκριτηριακής ανάλυσης, στην πλειοψηφία τους απεικονίζουν µια παραδοσιακή αντίληψη του ορθολογισµού που βασίζεται στις αρχές της γραµµικότητας και της αιτιότητας, δηλαδή στη λογική ότι η απόφαση καθορίζεται από τα κριτήρια. Μια γνωστή µεθοδολογία πολυκριτηριακής ανάλυσης είναι αυτή που προτείνουν οι Brown and Gibson το (Hibbard C., September 1993) Η µέθοδος των Brown and Gibson έρχεται να συνεισφέρει στην συνολική συζήτηση σχετικά µε την επιλογή τοποθεσίας εγκατάστασης µιας επιχείρησης ή την χωροθέτηση ενός ΧΥΤΑ. Επειδή η µέθοδος και το µοντέλο αξιοποιεί από την µία υποκειµενικούς παράγοντες σαν κριτήρια (περιβαλλοντικές επιπτώσεις) και από την άλλη µαθηµατικά µοντέλα µε µετρήσιµους οικονοµικούς παράγοντες (κόστος επένδυσης, κόστος λειτουργίας) και καταλήγει στην αξιολόγηση και ιεράρχηση των υποψηφίων λύσεων και προτάσεων, κρίναµε ότι µπορεί να χρησιµοποιηθεί και στην περίπτωση αξιολόγησης των µεθόδων διαχείρισης ΑΣΑ. [2]

3 1.2 Περιγραφή της µεθόδου Η µέθοδος βασίζεται στην σταθµισµένη αξιολόγηση των κριτηρίων που ο αξιολογητής θέτει σαν κύρια για να βοηθηθεί στην λήψη αποφάσεων. Το µοντέλο Brown-Gibson µπορεί να συνοψισθεί µε την µαθηµατική έκφραση: Σταθµισµένη Αξιολόγηση = (WT 1 )(SM 1 )+(WT 2 )(SM 2 )+(WT 3 )(SM 3 ) (1) Όπου: WT n = η βαρύτητα του κάθε κριτηρίου (κόστος, επιπτώσεις, κλπ) SM n = οι σταθµίσεις των κριτηρίων Το µοντέλο µπορεί να επεκταθεί και να καλύψει πολλές περιπτώσεις που στην αξιολόγησή τους συµµετέχουν κριτήρια κόστους, κριτήρια διαχείρισης αλλά και κριτήρια τεχνικοοικονοµικά. Οι βαρύτητες των κριτηρίων προκύπτουν µετά από την αξιολόγηση των κριτηρίων που ο µελετητής θέτει είτε µε τη χρήση ερωτηµατολογίων, ή ακόµη και µε την συµµετοχή οµάδων εµπειρογνωµόνων. Οι σταθµίσεις των κριτηρίων προκύπτουν από µαθηµατικό τύπο όπως παρακάτω: Ν εκτίµηση αξιολόγησης SM n = Σ (υποκειµενικό βάρος κριτηρίου) * (2) n=1 Σ (τιµών αξιολόγησης) Οι τιµές αξιολόγησης των κριτηρίων, καλύπτουν το φάσµα από το 1 έως το 10 δίνοντας στο 1 την µηδενική βαρύτητα και σταδιακά στο 10 την µέγιστη βαρύτητα. Οι στοχευµένες σταθµίσεις κόστους µετασχηµατίζουν το κόστος σε µία βαθµονόµηση ανάµεσα στο 0 και το 1, και το συνολικό άθροισµα των στοχευµένων σταθµίσεων κόστους είναι ίσο µε 1. Οι στοχευµένες σταθµίσεις προκύπτουν από τον µαθηµατικό τύπο όπως παρακάτω: ΟΜ n = κόστος n * S (3) OM n = οι στοχευµένες σταθµίσεις κόστους N S = Σ 1/κόστος n (4) n=1 Τέλος αφού έχουµε τα τρία µεγέθη για κάθε µέθοδο ή σενάριο που αξιολογούµε, καταρτίζουµε τον τελικό πίνακα στον οποίο συγκεντρώνουµε και αθροίζουµε τις σταθµίσεις των κριτηρίων (SM n ) και τις στοχευµένες σταθµίσεις κόστους (OM n ). Στον τελικό αυτό πίνακα οι σταθµίσεις των κριτηρίων (SM n ) και οι στοχευµένες σταθµίσεις κόστους (ΟΜ n ) συµµετέχουν µε τις βαρύτητες που ο µελετητής δίνει ανάλογα σε ποιο παράγοντα θέλει να δώσει έµφαση κατά τη λήψη της απόφασης. Εκεί προκύπτουν τιµές για κάθε κριτήριο και τοποθετώντας τις τιµές αυτές σε µία σχέση της µορφής: Α<Β<Γ< <.<Ν Καταλήγουµε στην τελική κατάταξη των µεθόδων ή των σεναρίων που εξετάζουµε. (Hibbard C., September 1993) [3]

4 1.3 Εφαρµογή της µεθόδου Αξιοποιώντας τα στοιχεία των Πινάκων Α1, Α2 και Α3 και προχωρώντας στην εφαρµογή του µοντέλου Brown-Gibson ορίζουµε τα κριτήρια και τις βαρύτητές τους. Ορίζουµε 10 κριτήρια, επιλέγοντας αυτά που θεωρητικά είναι τα πιο κρίσιµα για την περιβαλλοντική διαχείριση. Έτσι καταλήγουµε στον παρακάτω πίνακα: Μείωση Επαναχρησιµοποίηση Ανακύκλωση Λιπασµατοποίηση Καύση/Ενέργεια ΧΥΤΑ ΧΥΤΥ α/ α ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΒΑΡΥΤΗΤΕ Σ ΑΘΡΟΙΣΜΑ 1 Εκποµπές αερίων ΝΟx, VOCs 0, Κατανάλωση ενέργειας 0, Βιοαεροζόλ 0, ιοξίνες 0, Σκόνη, Σωµατίδια 0, Βιοαέριο 0, Στραγγίσµατα 0, Οσµές 0, Οδικά Ατυχήµατα 0, Αύξηση τοξικότητας 0, SM 1 SM 2 SM 3 SM 4 SM 5 SM 6 SM 7 Οι στήλες 1,2,3,4,5,6,7 αντιπροσωπεύουν τις µεθόδους διαχείρισης ΑΣΑ που αξιολογούµε 1 = Μείωση 2 = Επαναχρησιµοποίηση 3 = Ανακύκλωση 4 = Λιπασµατοποίηση 5 = Καύση/Παραγωγή ενέργειας 6 = ΧΥΤΑ 7 = ΧΥΤΥ [4]

5 Εφαρµόζουµε τον τύπο (2) και καταλήγουµε στα: SM 1 = SM 2 = SM 3 = SM 4 = SM 5 = SM 6 = SM 7 = Στη συνέχεια θα πρέπει να υπολογισθούν οι στοχευµένες σταθµίσεις κόστους. Θα γίνουν δύο κύκλοι υπολογισµών καθώς θα υπολογίσουµε τις στοχευµένες σταθµίσεις κόστους επένδυσης (ΟΜ εn ) και τις στοχευµένες σταθµίσεις κόστους λειτουργίας-διαχείρισης (ΟΜ λn ). Εφαρµόζουµε αρχικά τον τύπο (4) και έχουµε: S επένδυσης = 0,0048 S λειτουργίας = 0,0126 Γνωρίζοντας τα S επένδυσης & S λειτουργίας και µε τη βοήθεια του τύπου (3) καταλήγουµε στις στοχευµένες σταθµίσεις κόστους επένδυσης και κόστους λειτουργίας-διαχείρισης. ΟΜ ε1 =0 ΟΜ λ1 =0 ΟΜ ε2 =0 ΟΜ λ2 =0 ΟΜ ε3 =0,12 ΟΜ λ3 =0,2526 ΟΜ ε4 =1,44 ΟΜ λ4 =0,8209 ΟΜ ε5 =4,32 ΟΜ λ5 =1,5156 ΟΜ ε6 =3,36 ΟΜ λ6 =0,5052 ΟΜ ε7 =2,16 ΟΜ λ7 =0,4420 Έχοντας συγκεντρώσει όλους τους απαιτούµενους δείκτες SM n, & OM n καταρτίζουµε τον πίνακα αξιολόγησης. Στην περίπτωση που εξετάζουµε θα δώσουµε στις επιπτώσεις συντελεστή 0,50 και τα κόστη επένδυσης και λειτουργίας θα µοιραστούνε εξίσου το υπόλοιπο 0,50 που αντιστοιχεί στο συνολικό κόστος, έτσι έχουµε. Μείωση Επαναχρησιµοποίηση Ανακύκλωση Λιπασµατοποίηση Καύση/Ενέργεια ΧΥΤΑ ΧΥΤΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΒΑΡΥΤΗΤΑ Επιπτώσεις 0,50 0,0468 0,0468 0,1032 0,1605 0,4906 0,2180 0,0810 0, ,12 1,44 4,32 3,36 2,16 Κόστος επένδυσης Κόστος λειτουργίας 0, ,2526 0,8209 1,5156 0,5052 0,4420 Άθροισµα στήλης [5]

6 Πολλαπλασιάζουµε τους δείκτες µε τις βαρύτητες και προκύπτει ο τελικός πίνακας µε τις αξιολογήσεις απ όπου µας δίνεται η ευκαιρία να κατατάξουµε τις µεθόδους ως προς τις επιπτώσεις, το κόστος επένδυσης, το κόστος λειτουργίας και συνολικά στο άθροισµα των παραπάνω. Μείωση Επαναχρησιµοποίηση Ανακύκλωση Λιπασµατοποίηση Καύση/Ενέργεια ΧΥΤΑ ΧΥΤΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Επιπτώσεις 0,0234 0,0234 0,0516 0,0802 0,2453 0,1090 0, ,0300 0,3600 1,0800 0,8400 0,5400 Κόστος επένδυσης Κόστος λειτουργίας 0 0 0,0631 0,2052 0,3789 0,1263 0,1105 Άθροισµα στήλης 0,0234 0,0234 0,1447 0,6454 1,7042 1,0068 0, Αποτελέσµατα Σύµφωνα µε τον τελικό πίνακα αν θέλουµε να κατατάξουµε τις µεθόδους ως προς τους παράγοντες ξεχωριστά θα έχουµε: α) Κατάταξη ως προς τον παράγοντα επιπτώσεις 1 Καύση/Ενέργεια 0, ΧΥΤΑ 0, Λιπασµατοποίηση 0, Ανακύκλωση 0, Μείωση 0, Επαναχρησιµοποίηση 0, XYTY 0,0405 β) Κατάταξη ως προς τον παράγοντα κόστος επένδυσης 1 Καύση/Ενέργεια 1, ΧΥΤΑ 0, Λιπασµατοποίηση 0, Ανακύκλωση 0, Μείωση 0 6 Επαναχρησιµοποίηση 0 7 XYTY 0,5400 γ) Κατάταξη ως προς τον παράγοντα κόστος λειτουργίας 1 Καύση/Ενέργεια 0, Λιπασµατοποίηση 0, ΧΥΤΑ 0, Ανακύκλωση 0, Μείωση 0 6 Επαναχρησιµοποίηση 0 7 XYTY 0,1105 [6]

7 δ) Κατάταξη ως προς το άθροισµα των παραγόντων 1 Καύση/Ενέργεια 1, ΧΥΤΑ 1, Λιπασµατοποίηση 0, Ανακύκλωση 0, Μείωση 0, Επαναχρησιµοποίηση 0, XYTY 0,7595 Παρατηρούµε ότι ως προς τις επιπτώσεις και ως προς το κόστος επένδυσης έχουµε ακριβώς την ίδια κατάταξη, ενώ ως προς το κόστος λειτουργίας η κατάταξη αλλάζει ελάχιστα µε αντιµετάθεση στην δεύτερη και τρίτη θέση των µεθόδων λιπασµατοποίησης και ΧΥΤΑ δικαιολογηµένα διότι το κόστος κυρίως της µηχανικής λιπασµατοποίησης είναι µεγαλύτερο από το κόστος διάθεσης σε ΧΥΤΑ. 1.5 Συµπεράσµατα Το 100% είναι αυτοδυναµία; Σε µία συγκριτική αξιολόγηση εκείνο που αρχικά θα πρέπει να εξετάσουµε είναι αν είναι εφικτή η εκατό τοις εκατό εφαρµογή των επιµέρους µεθόδων. Από την αρχή αποκλείουµε την 100% µείωση και επαναχρησιµοποίηση των ΑΣΑ κάτι που θα ήταν η ιδανική λύση. Εξετάζοντας την περίπτωση της 100% εφαρµογής της ανακύκλωσης λιπασµατοποίησης αµέσως θα διαπιστώσουµε ότι θα έχουµε την δηµιουργία τεραστίων ποσοτήτων κυρίως πλαστικού και µετάλλων οι οποίες θα πρέπει να αποτελέσουν την πρώτη ύλη σε παραγωγικές διαδικασίες και µάλλον θα συσσωρεύονται και θα παραµένουν αδιάθετες. Ένα ακόµη πρόβληµα που θα ανακύψει είναι η απαίτηση πολλών και µεγάλων εγκαταστάσεων οι οποίες θα πρέπει να υποδεχθούν όλο των όγκο των ΑΣΑ. Η καύση σίγουρα δεν µπορεί από µόνη της να αποτελέσει το 100% της διαχείρισης των ΑΣΑ διότι πέραν του τεράστιου κόστους επένδυσης που απαιτείται, θα είναι πολύ µεγάλη και η απαιτούµενη ενέργεια αλλά και επίσης µεγάλη η επιβάρυνση από τα αέρια και τα υπολείµµατα της καύσης. Τέλος η 100% διάθεση σε χώρους υγειονοµικής ταφής απαιτεί και µεγάλο κόστος διαχείρισης αλλά και συνεχώς νέες εγκαταστάσεις που θα δηµιουργούνται για να υποδέχονται τα ΑΣΑ, κάτι που στη χώρα µας ξέρουµε πολύ καλά τι σηµαίνει Συµπεράσµατα πολυκριτηριακής ανάλυσης Στην εφαρµογή της µεθόδου Brown-Gibson δεν συµµετείχαν η µείωση και η επαναχρησιµοποίηση λόγω του ότι δεν επιφέρουν ούτε περιβαλλοντικές επιπτώσεις, αλλά και το κόστος εφαρµογής τους είναι αµελητέο. Για την σύγκριση των υπολοίπων µεθόδων ξεχωρίσαµε την ανακύκλωση µε την λιπασµατοποίηση και τους ΧΥΤΑ από τους ΧΥΤΥ. Η λογική χωρισµού των ΧΥΤΑ από τους ΧΥΤΥ βασίστηκε κυρίως στο γεγονός ότι οι δεύτεροι είναι πολύ καλύτερα µελετηµένοι και δεν έχουν διασταλάζοντα υγρά λόγω κατασκευής, άρα µικρότερη επιβάρυνση. Επίσης υποκειµενικά και µε βάση όλων των προηγουµένων θεωρητικών πληροφοριών που αναφέρθηκαν στα προηγούµενα κεφάλαια δόθηκαν και οι βαρύτητες, όπως επίσης και οι τιµές προτίµησης από το 1 έως το 10, µε σηµαντική την συνεισφορά των πινάκων Α1, Α2 & Α3. [7]

8 Παρατηρούµε στους πίνακες της προηγούµενης παραγράφου ότι ως προς τις επιπτώσεις και ως προς το κόστος επένδυσης έχουµε ακριβώς την ίδια κατάταξη, ενώ ως προς το κόστος λειτουργίας η κατάταξη αλλάζει ελάχιστα µε αντιµετάθεση στην δεύτερη και τρίτη θέση των µεθόδων λιπασµατοποίησης και ΧΥΤΑ δικαιολογηµένα διότι το κόστος κυρίως της µηχανικής λιπασµατοποίησης είναι µεγαλύτερο από το κόστος διάθεσης σε ΧΥΤΑ. Επίσης οι µέθοδοι της Μείωσης και της Επαναχρησιµοποίησης συµµετέχουν µε πάρα πολύ µικρό ποσοστό και αυτό προκύπτει διότι στο µοντέλο τοποθετήθηκαν µε µηδενικό κόστος επένδυσης και αντίστοιχα µηδενικό κόστος λειτουργίας-διαχείρισης. Τέλος η µέθοδος του ΧΥΤΥ ασχέτως της βαθµολογίας που λαµβάνει τοποθετείται πάντα τελευταία στα πινακάκια κατάταξης των µεθόδων και αυτό διότι πάντα λειτουργεί συµπληρωµατικά σε κάποια από τις άλλες µεθόδους. Κάθε χώρα έχει αναπτύξει τις δικές της κρατικές πρωτοβουλίες για να προωθήσει τις ιδέες ελαχιστοποίησης των απορριµµάτων, επαναχρησιµοποίησης και ανακύκλωσης καθώς και εξοικονόµησης ενέργειας οι οποίες εξαρτώνται από τις υπάρχουσες υποδοµές µεταφορών, τις πυκνότητες των πληθυσµών, την διαθεσιµότητα της γης, τις απαιτήσεις ενέργειας και τους περιβαλλοντικούς κανονισµούς. Εποµένως ο βαθµός στον οποίο κάθε επιλογή διαχείρισης χρησιµοποιείται σε µια χώρα, µπορεί να διαφέρει σηµαντικά. [8]

9 ΠΙΝΑΚΑΣ Α 1 : Εκτίµηση & βαθµολόγηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων από την εφαρµογή των µεθόδων διαχείρισης ΑΣΑ ΜΕΘΟ ΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΘΟ ΟΥ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ & ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ Πρόληψη Μείωση στερεών Μηδενικές επιπτώσεις για το περιβάλλον 0 αποβλήτων Επαναχρησιµοποίηση Μηδενικές επιπτώσεις για το περιβάλλον 0 Ανακύκλωση - Λιπασµατοποίηση Ανακύκλωση Εκποµπές αέριων ρύπων ++ ΝΟx, VOCs, SO 2, CO 2 Λιπασµατοποίηση Μηχανική επεξεργασία Κατανάλωση ενέργειας Παραγωγή αερίων ρύπων +++ Καύση & ανάκτηση ενέργειας ιάθεση σε χώρο υγειονοµικής ταφής ιάθεση σε χώρο υγειονοµικής ταφής Λιπασµατοποίηση Βιολογική επεξεργασία Θερµική επεξεργασία Πυρόλυση Αεριοποίηση ΧΥΤΑ CO 2 CH 4 NH 3 VOCs Βιοαεροζόλ Ρυπαντικά φορτία στον αέρα και στους υδατικούς πόρους SO 2 NOx CO Cd Tl Hg ιοξίνες Σκόνη CO 2 CH 4 N 2 O VOCs Παραγωγή βιοαερίου ηµιουργία στραγγισµάτων ΧΥΤΥ Παραγωγή βιοαερίου +++ Κλίµακα: 0 καθόλου, + πολύ λίγο, ++ λίγο, +++ µέτρια, ++++ πολύ, πάρα πολύ Πηγή : Παναγιώτης Σ. Κόλλιας «Απορρίµµατα» Λύχνος ΕΠΕ, 2004 [9]

10 ΠΙΝΑΚΑΣ Α 2 : Εκτίµηση & βαθµολόγηση του Εξωτερικού Κόστους από την εφαρµογή των µεθόδων διαχείρισης ΑΣΑ ΜΕΘΟ ΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΘΟ ΟΥ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ Πρόληψη Μείωση στερεών Μη υπολογίσιµο εξωτερικό κόστος 0 αποβλήτων Επαναχρησιµοποίηση Μη υπολογίσιµο εξωτερικό κόστος 0 Ανακύκλωση - Λιπασµατοποίηση Ανακύκλωση Αύξηση κυκλοφοριακού φόρτου + Θόρυβος υσάρεστες οσµές Οδικά ατυχήµατα Λιπασµατοποίηση Μηχανική επεξεργασία Κατανάλωση ενέργειας ++ Λιπασµατοποίηση Βιολογική επεξεργασία Εκλυόµενες οσµές ++ Καύση & ανάκτηση ενέργειας Θερµική επεξεργασία Αύξηση τοξικότητας οικοσυστηµάτων +++ ιάθεση σε χώρο υγειονοµικής ταφής ΧΥΤΑ Παραγωγή βιοαερίου +++ ηµιουργία στραγγισµάτων ιάθεση σε χώρο υγειονοµικής ταφής XYTY Παραγωγή βιοαερίου ++ Κλίµακα: 0 καθόλου, + πολύ λίγο, ++ λίγο, +++ µέτρια, ++++ πολύ, πάρα πολύ Πηγή : Παναγιώτης Σ. Κόλλιας «Απορρίµµατα» Λύχνος ΕΠΕ, 2004 [10]

11 ΠΙΝΑΚΑΣ Α 3 : Εκτίµηση & Βαθµολόγηση Κόστους κατά την εφαρµογή των µεθόδων διαχείρισης ΑΣΑ ΜΕΘΟ ΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΘΟ ΟΥ ΚΟΣΤΟΣ ΕΠΕΝ ΥΣΗΣ ΚΟΣΤΟΣ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Πρόληψη Μείωση στερεών Ανύπαρκτο 0 0 αποβλήτων Επαναχρησιµοποίηση Ανύπαρκτο 0 0 Ανακύκλωση - Λιπασµατοποίηση Ανακύκλωση /tn /tn + Λιπασµατοποίηση Μηχανική επεξεργασία /tn /tn ++ Λιπασµατοποίηση Βιολογική επεξεργασία /tn /tn +++ Καύση & ανάκτηση ενέργειας Θερµική επεξεργασία Πυρόλυση /tn δυναµικότητας /tn δυναµικότητας /tn /tn ++++ ιάθεση σε χώρο υγειονοµικής ταφής ιάθεση σε χώρο υγειονοµικής ταφής Αεριοποίηση /tn δυναµικότητας /tn ΧΥΤΑ 700 /tn δυναµικότητας /tn +++ XYTY 450 /tn δυναµικότητας /tn ++ Κλίµακα: 0 καθόλου, + πολύ λίγο, ++ λίγο, +++ µέτρια, ++++ πολύ, πάρα πολύ Πηγή : Παναγιώτης Σ. Κόλλιας «Απορρίµµατα» Λύχνος ΕΠΕ, 2004 [11]

12 Βιβλιογραφία 1. DEFRA (Department of environment, food and rural affairs), Economies of Scale - Waste Management Optimisation Study by AEA Technology, Final Report, April DEFRA (Department of environment, food and rural affairs), Mechanical biological treatment & Mechanical heat treatment of municipal solid waste, version 1, DEFRA (Department of environment, food and rural affairs), Mechanical biological treatment & Mechanical heat treatment of municipal solid waste, version 1, Doing M, Keldenich K., and Hiebel M., The European market for waste incineration plants: Markets Manufacturers Strategies Trends, Ecoprog GmbH, Fraunhofer UMSICHT, July EC (2005), Waste generated and treated iη Europe, Data European Commission. Eurostat, Theme Environment and Energy, Luxembourg European IPPC Bureau, Κείµενο για τις Βέλτιστες ιαθέσιµες Τεχνικές στον Τοµέα της Αποτέφρωσης Αποβλήτων, Ιούλιος Golden, European Economic Interest Grouping, November Hibbard C., O Brien T., The source selection evaluation decision support system DoD Cost Analysis Symposium, September International solid waste association (ISWA), Energy from Waste State of the Art Statistics, August Steiner M., Status of Mechanical Biological treatment of residual waste and utilization of refuse-derived fuels in Europe, Conference on the future of residual waste management in Europe, Αλµπάνης Τριαντάφυλλος «Ρύπανση και Τεχνολογία προστασίας περιβάλλοντος» Ιωάννινα ΕΕΑ (2006), European Topic Centre οη Resource and Waste Management. Ηµεροµηνία πρόσβασης [ ], ΕΕΣ Α, ΙΤΑ, (Ινστ. Τοπικής Αυτοδιοίκησης), «Εκτίµηση των γενικευµένων επιπτώσεων και κόστους διαχείρισης στερεών αποβλήτων», Οµάδα εργασίας, Αθήνα, Απρίλιος Εθνικός και Περιφερειακός Σχεδιασµός». ΦΕΚ 19091Β ΕΟΠ (Ευρωπαϊκός Οργανισµός Περιβάλλοντος). Σήµατα ΕΟΠ (2004), Ενηµέρωση του Ευρωπαϊκού Οργανισµού Περιβάλλοντος σχετικά µε επιλεγµένα θέµατα. Λουξεµβούργο ΕΠΕΜ Α.Ε, Μελέτη µονάδας µηχανικής επεξεργασίας απορριµµάτων υτ Μακεδονίας, Φεβρουάριος ΕΠΕΜ, «Μελέτες Προετοιµασίας Μονάδας Επεξεργασίας Απορριµµάτων Ν.Αχαΐας», Τεχνική Έκθεση Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Taking sustainable use of resources forward: A thematic strategy on the prevention and recycling of waste, Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions, εκέµβριος Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Κείµενο αναφοράς βέλτιστων διαθέσιµων τεχνικών για την επεξεργασία αποβλήτων, Ευρωπαϊκό Γραφείο για την ολοκληρωµένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης, Αύγουστος Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Κείµενο αναφοράς βέλτιστων διαθέσιµων τεχνικών για την αποτέφρωση αποβλήτων, Ευρωπαϊκό Γραφείο για την ολοκληρωµένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης, Αύγουστος Ευρωπαϊκός Οργανισµός Περιβάλλοντος, (Datasets), Ευρωπαϊκός Οργανισµός Περιβάλλοντος, Biodegradable municipal waste management in Europe Part 1: Strategies and instruments, Η.Π /2003 (2003), «Μέτρα και όροι για τη διαχείριση ΑΣΑ» 23. Κόλλιας Παναγιώτης, «Απορρίµµατα» Εκδόσεις Λύχνος, Κούγκολος Αθανάσιος, «Εισαγωγή στην περιβαλλοντική Μηχανική», Εκδόσεις Τζιόλα, Θεσσαλονίκη Μαυρόπουλος Α. «Τεχνολογίες επεξεργασίας απορριµµάτων, ΕΣ ΑΚ, Σεπτέµβριος 2008) 26. Μαυρόπουλος Α., Στοϊλόπουλος Β., Κολοκοτρώνη Κ, Φαγογένη Ε. (2002), «Οι ΧΥΤΑ στην Ελλάδα: υφιστάµενη κατάσταση και εµπειρίες», 10 Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΕ ΣΑ, «Βιώσιµη ιαχείριση Στερεών Αποβλήτων», Αθήνα, / Oδηγία 99/31/2003 της Ε.Ε. (απόφαση 2003/33/ΕΚ, Καθορισµός και ανάλυση του νοµοθετικού πλαισίου σχετικά µε τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων). 28. Παναγιωτακόπουλος ηµήτρης, «Βιώσιµη διαχείριση Αστικών Στερεών Αποβλήτων» Εκδόσεις ΖΥΓΟΣ, Παπαχρήστου Ε., Χ αγγέλου Η., Ιωαννίδου., αράκας Ε., Αλιβάνης Κ., & Μπέλλου Α., (2002), «Ποιοτική και ποσοτική ανάλυση των αστικών απορριµµάτων της Θεσσαλονίκης». 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΕ ΣΑ, «Βιώσιµη ιαχείριση Στερεών Αποβλήτων», Αθήνα, / ΤΕΕ, (Τεχνικό επιµελητήριο Ελλάδας), «ιαχείριση στερεών αποβλήτων στην Ελλάδα / Η περίπτωση της Αττικής» Οµάδα εργασίας, Αθήνα, Νοέµβριος Στατιστικές & ηµοσκοπήσεις, Περιβάλλον. [12]