Ανάπτυξη και αποτελέσµατα πολυκριτηριακής ανάλυσης Κατάταξη εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης ΑΚΚ Επιλογή βέλτιστου σεναρίου διαχείρισης

Transcript

1 Ανάπτυξη και αποτελέσµατα πολυκριτηριακής ανάλυσης Κατάταξη εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης ΑΚΚ Επιλογή βέλτιστου σεναρίου διαχείρισης 1. Εισαγωγή Στην τεχνική αυτή έκθεση περιγράφεται αναλυτικά η εφαρµογή της µεθόδου πολυκριτηριακής ανάλυσης για την εξέταση των εναλλακτικών συστηµάτων - σεναρίων διαχείρισης των ΑΚΚ στην Κύπρο και παρατίθενται τα αποτελέσµατα που προέκυψαν από την υλοποίηση του υπολογιστικού προγράµµατος. Επίσης λαµβάνει χώρα λεπτοµερής ανάλυση των αποτελεσµάτων (συµπεριλαµβανοµένης της ανάλυσης ευαισθησίας µε στόχο την αξιολόγηση της σταθερότητας της λύσης ως προς τις µεταβολές των συντελεστών βαρύτητας ορισµένων κριτηρίων), κατάταξη των εναλλακτικών σεναρίων ανάλογα µε την αποτελεσµατικότητά τους και τέλος επιλογή του βέλτιστου από αυτά για περαιτέρω διερεύνηση µέσω της εκπόνησης τεχνο-οικονοµικής µελέτης. 2. Καθορισµός συντελεστών βαρύτητας 2.1 Καθορισµός συντελεστών βαρύτητας οµάδων κριτηρίων Στον Πίνακα 1 που ακολουθεί παρουσιάζονται οι συντελεστές βαρύτητας για κάθε µία από τις οµάδες κριτηρίων, ανάλογα µε το βαθµό σπουδαιότητας της καθεµιάς. Το άθροισµα των συντελεστών είναι ίσο µε 100%. Πίνακας 1: Καθορισµός συντελεστή βαρύτητας για κάθε οµάδα κριτηρίων. Περιγραφή οµάδας κριτηρίων Συντελεστής βαρύτητας (%) Κοινωνικά και θεσµικά κριτήρια 15 Περιβαλλοντικά κριτήρια 30 Οικονοµικά κριτήρια 30 Τεχνικά κριτήρια 25 ΣΥΝΟΛΟ 100% 1

2 2.2 Καθορισµός συντελεστών βαρύτητας µεµονωµένων κριτηρίων σε κάθε οµάδα κριτηρίων Στον πίνακα 2 παρουσιάζονται οι συντελεστές βαρύτητας για κάθε ένα κριτήριο κάθε οµάδας κριτηρίων, ανάλογα µε το βαθµό σπουδαιότητας που έχει το κάθε κριτήριο µέσα στην οµάδα. Το άθροισµα των συντελεστών των κριτηρίων κάθε οµάδας είναι ίσο µε 100%. Πίνακας 2: Καθορισµός συντελεστή βαρύτητας κριτηρίων σε κάθε οµάδα. Κοινωνικά θεσµικά Συντελεστής Βαρύτητας (%) Εναρµόνιση µε το υφιστάµενο θεσµικό πλαίσιο 30 Εφαρµογή προτεραιοτήτων της νοµοθεσίας 30 Κοινωνική αποδοχή 25 υνατότητες δηµιουργίας νέων θέσεων εργασίας 15 ΣΥΝΟΛΟ 100% Περιβαλλοντικά Επίπεδο δυνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον 25 απαιτήσεις σε αντιρρυπαντικά συστήµατα Αέριες εκποµπές 20 Παραγωγή υγρών αποβλήτων 20 Παραγωγή στερεών αποβλήτων - καταλοίπων 20 Ηχορύπανση 10 Αισθητική όχληση 5 ΣΥΝΟΛΟ 100% Οικονοµικά Κόστος επένδυσης εκµετάλλευση χρηµατοδότησης 40 Κόστος λειτουργίας και συντήρησης 40 Απαιτήσεις γης 20 ΣΥΝΟΛΟ 100% Τεχνικά Λειτουργικότητα 25 Υφιστάµενη εµπειρία αξιοπιστία 30 Προσαρµοστικότητα στις τοπικές συνθήκες 25 Ευελιξία 20 ΣΥΝΟΛΟ 100% 2

3 2.3 Καθορισµός ανηγµένων συντελεστών βαρύτητας µεµονωµένων κριτηρίων Στον πίνακα 3 παρουσιάζονται οι ανηγµένοι συντελεστές βαρύτητας για κάθε ένα κριτήριο που προέκυψαν από το γινόµενο των συντελεστών βαρύτητας των οµάδων και των αντίστοιχων συντελεστών βαρύτητας των κριτηρίων σε κάθε οµάδα. Ακολουθεί αναγωγή στην µονάδα. Το άθροισµα των συντελεστών των επιµέρους κριτηρίων είναι ίσο µε 100%. Πίνακας 3: Καθορισµός επιµέρους συντελεστών βαρύτητας κριτηρίων. Κοινωνικά θεσµικά Συντελεστής Βαρύτητας (%) Εναρµόνιση µε το υφιστάµενο θεσµικό πλαίσιο 4.5 Εφαρµογή προτεραιοτήτων της νοµοθεσίας 4.5 Κοινωνική αποδοχή 3.75 υνατότητες δηµιουργίας νέων θέσεων εργασίας 2.25 Περιβαλλοντικά Επίπεδο δυνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον 7.5 απαιτήσεις σε αντιρρυπαντικά συστήµατα Αέριες εκποµπές 6 Παραγωγή υγρών αποβλήτων 6 Παραγωγή στερεών αποβλήτων - καταλοίπων 6 Ηχορύπανση 3 Αισθητική όχληση 1.5 Οικονοµικά Κόστος επένδυσης εκµετάλλευση χρηµατοδότησης 12 Κόστος λειτουργίας και συντήρησης 12 Απαιτήσεις γης 6 Τεχνικά Λειτουργικότητα 6.25 Υφιστάµενη εµπειρία αξιοπιστία 7.5 Προσαρµοστικότητα στις τοπικές συνθήκες 6.25 Ευελιξία 5 ΣΥΝΟΛΟ 100% 3

4 3. Βαθµολόγηση εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης Στην ενότητα αυτή παρουσιάζεται η βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης των ΑΚΚ ανά κριτήριο, λαµβάνοντας υπόψη τις παραµέτρους που εξετάζει το κάθε κριτήριο και την αντίστοιχη απόδοση του κάθε σεναρίου ως προς τις παραµέτρους αυτές. Τα σενάρια διαχείρισης που εξετάσθηκαν και αξιολογήθηκαν είναι τα εξής: Ι. Σενάριο - Σύστηµα ιαχείρισης 1: Κατεδάφιση και τελική διάθεση σε ΧΥΤΑ, ως έχουν ΙI. Σενάριο - Σύστηµα ιαχείρισης 2: Κατεδάφιση και χρήση για επιχωµατώσεις ή άλλες χωµατουργικές εργασίες ΙII. Σενάριο - Σύστηµα ιαχείρισης 3: Συµβατική κατεδάφιση, µεταφορά µικτού αποβλήτου σε Κεντρική Μονάδα Ανακύκλωσης, µεταφορά µη ανακυκλώσιµου υπολείµµατος σε ΧΥΤΑ ή σε µονάδα αποτέφρωσης αποβλήτων ΙV. Σενάριο - Σύστηµα ιαχείρισης 4: Συµβατική κατεδάφιση, ανάκτηση on site συγκεντρωτικά και ανακύκλωση ανόργανου κλάσµατος σε κινητή µονάδα ανακύκλωσης, µεταφορά ανακυκλώσιµου µη ανόργανου κλάσµατος σε εξειδικευµένες µονάδες ανακύκλωσης και µη ανακυκλώσιµου υπολείµµατος σε ΧΥΤΑ ή σε µονάδα αποτέφρωσης αποβλήτων V. Σενάριο - Σύστηµα ιαχείρισης 5: Μερικώς επιλεκτική κατεδάφιση, µεταφορά µικτού σε Κεντρική Μονάδα Ανακύκλωσης, µεταφορά µη ανακυκλώσιµου υπολείµµατος σε ΧΥΤΑ ή σε µονάδα αποτέφρωσης αποβλήτων VΙ. Σενάριο - Σύστηµα ιαχείρισης 6: Μερικώς επιλεκτική κατεδάφιση, ανάκτηση on site συγκεντρωτικά και ανακύκλωση ανόργανου κλάσµατος σε κινητή µονάδα ανακύκλωσης, µεταφορά ανακυκλώσιµου µη ανόργανου κλάσµατος σε εξειδικευµένες µονάδες ανακύκλωσης και µη ανακυκλώσιµου υπολείµµατος σε ΧΥΤΑ ή σε µονάδα αποτέφρωσης αποβλήτων VIΙ. Σενάριο - Σύστηµα ιαχείρισης 7: Επιλεκτική κατεδάφιση, µεταφορά µικτού σε Κεντρική Μονάδα Ανακύκλωσης, µεταφορά µη ανακυκλώσιµου υπολείµµατος σε ΧΥΤΑ ή σε µονάδα αποτέφρωσης αποβλήτων VIIΙ. Σενάριο - Σύστηµα ιαχείρισης 8: Επιλεκτική κατεδάφιση, ανάκτηση on site συγκεντρωτικά και ανακύκλωση ανόργανου κλάσµατος σε κινητή µονάδα ανακύκλωσης, µεταφορά ανακυκλώσιµου µη ανόργανου κλάσµατος σε 4

5 εξειδικευµένες µονάδες ανακύκλωσης και µη ανακυκλώσιµου υπολείµµατος σε ΧΥΤΑ ή σε µονάδα αποτέφρωσης αποβλήτων ΙX. Σενάριο - Σύστηµα ιαχείρισης 9: Επιλεκτική κατεδάφιση, ανάκτηση on site απευθείας και ανακύκλωση ανόργανου κλάσµατος σε κινητή µονάδα ανακύκλωσης, µεταφορά ανακυκλώσιµου µη ανόργανου κλάσµατος σε εξειδικευµένες µονάδες ανακύκλωσης και µη ανακυκλώσιµου υπολείµµατος σε ΧΥΤΑ ή σε µονάδα αποτέφρωσης αποβλήτων Πιο αναλυτικά: Κοινωνικά θεσµικά κριτήρια Κ 1 : Εναρµόνιση µε το υφιστάµενο θεσµικό πλαίσιο Τα σενάρια 3 έως και 9 παρουσιάζουν πλήρη εναρµόνιση µε το υφιστάµενο νοµικό πλαίσιο και κατά συνέπεια βαθµολογούνται µε 10. Αντίθετα το σενάριο 1 λόγω της µη εναρµόνισης του λαµβάνει την χειρότερη βαθµολογία που είναι 1 ενώ το σενάριο 2 βαθµολογείται µε 5. Η βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης σύµφωνα µε την εναρµόνιση µε το υφιστάµενο θεσµικό πλαίσιο παρουσιάζεται στον Πίνακα 4 που ακολουθεί. Πίνακας 4: Βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης σύµφωνα µε την εναρµόνιση µε το υφιστάµενο θεσµικό πλαίσιο. Εναλλακτικά σενάρια διαχείρισης Βαθµολογία κριτηρίου Κ 1 Σενάριο 1 1 Σενάριο 2 5 Σενάριο 3 10 Σενάριο 4 10 Σενάριο 5 10 Σενάριο 6 10 Σενάριο 7 10 Σενάριο 8 10 Σενάριο

6 Κ 2 : Εφαρµογή προτεραιοτήτων της νοµοθεσίας Προτεραιότητα δίνεται στην ανάκτηση υλικών για ανακύκλωση ή/και επαναχρησιµοποίηση σε όσο το δυνατόν λιγότερο χρόνο και σε δεύτερη φάση στην αξιοποίηση των αποβλήτων για παραγωγή ενέργειας. Συνεπώς το σενάριο 7 που συνδυάζει την µέθοδο της επιλεκτικής κατεδάφισης µε την επεξεργασία του αποβλήτου σε κεντρική µονάδα βαθµολογείται µε 10 διότι επιτυγχάνει τα παραπάνω στον µέγιστο δυνατό βαθµό. Τα σενάρια 8 και 9 που συνδυάζουν την επιλεκτική κατεδάφιση µε επεξεργασία του αποβλήτου σε κινητή µονάδα επιτυγχάνουν µικρότερο βαθµό ανάκτησης οπότε αξιολογούνται µε 9. Στην συνέχεια επειδή όσο λιγότερο προηγµένη είναι η µέθοδος κατεδάφισης τόσο χαµηλότερος ο βαθµός ανάκτησης υλικών, τα σενάρια 5 και 6 βαθµολογούνται µε 8 και 7 αντίστοιχα. Η διαφορά µεταξύ τους οφείλεται στο ότι στο σενάριο 5 η επεξεργασία του αποβλήτου γίνεται σε κεντρική µονάδα ενώ στο 6 σε κινητή µονάδα. Οµοίως τα σενάρια 3 και 4 αξιολογούνται µε 6 και 5. Τέλος το σενάριο 1 βαθµολογείται µε 1 επειδή αντιτίθεται στις προτεραιότητες της νοµοθεσίας και το 2 µε 3 επειδή τις εφαρµόζει σε µικρό βαθµό. Η βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης βάσει της εφαρµογής προτεραιοτήτων της νοµοθεσίας παρουσιάζεται στον Πίνακα 5. Πίνακας 5: Βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης σύµφωνα µε την εφαρµογή των προτεραιοτήτων της νοµοθεσίας. Εναλλακτικά σενάρια διαχείρισης Βαθµολογία κριτηρίου Κ 2 Σενάριο 1 1 Σενάριο 2 3 Σενάριο 3 6 Σενάριο 4 5 Σενάριο 5 8 Σενάριο 6 7 Σενάριο 7 10 Σενάριο 8 9 Σενάριο 9 9 6

7 Κ 3 : Κοινωνική αποδοχή Τα σενάρια 7, 8 και 9 τυγχάνουν της µεγαλύτερης κοινωνικής αποδοχής και βαθµολογούνται µε 10, 9 και 9 επειδή είναι τα πιο φιλικά προς το περιβάλλον. Η αποδοχή µειώνεται όσο µειώνεται η ευαισθησία προς το περιβάλλον και αυξάνεται η αισθητική όχληση. Συνακόλουθα τα σενάρια 3, 4, 5 και 6 βαθµολογούνται µε 8, 7, 9 και 8. Τα σενάρια 1 και 2 δεν τυγχάνουν κοινωνικής αποδοχής επειδή προκαλούν προβλήµατα στο φυσικό περιβάλλον και βαθµολογούνται µε 2 και 3 αντίστοιχα. Στον Πίνακα 6 που ακολουθεί παρουσιάζεται η βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης σύµφωνα µε την κοινωνική τους αποδοχή. Πίνακας 6: Βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης βάσει της κοινωνικής τους αποδοχή. Εναλλακτικά σενάρια διαχείρισης Βαθµολογία κριτηρίου Κ 3 Σενάριο 1 2 Σενάριο 2 3 Σενάριο 3 8 Σενάριο 4 7 Σενάριο 5 9 Σενάριο 6 8 Σενάριο 7 10 Σενάριο 8 9 Σενάριο 9 9 Κ 4 : υνατότητες δηµιουργίας νέων θέσεων εργασίας Η δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας αποτελεί σηµαντικό παράγοντα στην επιλογή τεχνικής διαχείρισης και επηρεάζεται τόσο από την πολυπλοκότητα της µεθόδου κατεδάφισης όσο και από το είδος της µονάδας. Έτσι όταν πραγµατοποιείται επιλεκτική κατεδάφιση χρειάζονται πολύ περισσότερα συνεργία και εργατοώρες από ότι στην συµβατική κατεδάφιση και όταν το απόβλητο επεξεργάζεται σε κεντρική µονάδα αποφέρει πολύ περισσότερες θέσεις εργασίας από ότι όταν η επεξεργασία γίνεται σε κινητή µονάδα. Η διάθεση του αποβλήτου ως έχει η χρήση του σε χωµατουργικές εργασίες δεν συντελούν στην δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας. Από τα παραπάνω προκύπτει η βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης 7

8 βάσει της δυνατότητας δηµιουργίας νέων θέσεων εργασίας που παρουσιάζεται στον Πίνακα 7. Πίνακας 7: Βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης βάσει της δυνατότητας δηµιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Εναλλακτικά σενάρια διαχείρισης Βαθµολογία κριτηρίου Κ 4 Σενάριο 1 1 Σενάριο 2 1 Σενάριο 3 5 Σενάριο 4 4 Σενάριο 5 7 Σενάριο 6 6 Σενάριο 7 9 Σενάριο 8 8 Σενάριο 9 8 Στον Πίνακα 8 παρουσιάζεται συγκεντρωτικά η αξιολόγηση των σεναρίων βάσει των Κοινωνικών κριτηρίων. Πίνακας 8: Συγκεντρωτική παρουσίαση της αξιολόγησης των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης βάσει των κοινωνικών κριτηρίων. Εναλλακτικά Βαθµολογία Κοινωνικών Κριτήρίων σενάρια διαχείρισης (Κ 1 ) (Κ 2 ) (Κ 3 ) (Κ 4 ) Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο

9 Περιβαλλοντικά κριτήρια Π 1 : Επίπεδο δυνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον απαιτήσεις σε αντιρρυπαντικά συστήµατα Τα σενάρια 1 και 2 παρουσιάζουν τις πιο σηµαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον επειδή το απόβλητο ενταφιάζεται στην γη χωρίς να προηγείται καµία ιδιαίτερη επεξεργασία για την αποµάκρυνση του ρυπαντικού τους φορτίου. Συνεπώς και τα δύο αυτά σενάρια βαθµολογούνται µε 1. Οι επιπτώσεις στο περιβάλλον αµβλύνονται όσο πιο εξελιγµένη είναι η µέθοδος κατεδάφισης που χρησιµοποιείται (δηλαδή όσο πιο «καθαρό» είναι το απόβλητο που προκύπτει) και όσο πιο ολοκληρωµένη είναι η επεξεργασία του αποβλήτου. Οπότε τα σενάρια 3, 5 και 7 αξιολογούνται µε 4, 7 και 8 ενώ τα σενάρια 4, 6, 8 και 9 αξιολογούνται µε 3, 6, 7 και 7. Η βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης βάσει των δυνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον και των απαιτήσεων σε αντιρρυπαντικά συστήµατα παρουσιάζεται στον Πίνακας 9. Πίνακας 9: Βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης βάσει των δυνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον και των απαιτήσεων σε αντιρρυπαντικά συστήµατα. Εναλλακτικά σενάρια διαχείρισης Βαθµολογία κριτηρίου Π 1 Σενάριο 1 1 Σενάριο 2 1 Σενάριο 3 4 Σενάριο 4 3 Σενάριο 5 7 Σενάριο 6 6 Σενάριο 7 8 Σενάριο 8 7 Σενάριο 9 7 9

10 Π 2 : Αέριες Εκποµπές Οι αέριες εκποµπές στην περίπτωση αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων οφείλονται στα σωµατίδια τα οποία απελευθερώνονται στην ατµόσφαιρα κατα την κατεδάφιση και επεξεργασία του αποβλήτου καθώς και από την ποσότητα του αποβλήτου που καταλήγει στα ΧΥΤΑ. Τα περισσότερα ιπτάµενα σωµατίδια απελευθερώνονται κατα την συµβατική κατεδάφιση ενώ ελαχιστοποιούνται κατα την επιλεκτική κατεδάφιση. Επιπρόσθετα η επεξεργασία σε κεντρική µονάδα προσφέρει µεγαλύτερη προστασία από τις αέριες εκποµπές από ότι η επεξεργασία σε κινητή µονάδα. Λαµβάνοντας υπόψη τα παραπάνω προκύπτει η βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης βάσει των αέριων εκποµπών η οποία συνοψίζεται στον Πίνακα 10. Πίνακας 10: Βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης βάσει των αέριων εκποµπών. Εναλλακτικά σενάρια διαχείρισης Βαθµολογία κριτηρίου Π 2 Σενάριο 1 4 Σενάριο 2 3 Σενάριο 3 5 Σενάριο 4 4 Σενάριο 5 7 Σενάριο 6 6 Σενάριο 7 9 Σενάριο 8 8 Σενάριο 9 8 Π 3 : Παραγωγή υγρών αποβλήτων Η παραγωγή υγρών αποβλήτων στην περίπτωση αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων είναι συνάρτηση της ποσότητας του αποβλήτου που καταλήγει σε ΧΥΤΑ. Ο µηχανισµός µε τον οποίο πραγµατοποιείται η µόλυνση οφείλεται στο βρόχινο νερό. Οι αποστραγγίσεις του βρόχινου νερού στα ΧΥΤΑ εφόσον δεν υπάρχει κατάλληλο σύστηµα να τις συλλέξει µπορούν να οδηγήσουν σε µόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα. Κατα συνέπεια τα σενάρια 3, 5 και 7 λαµβάνουν τον µεγαλύτερο βαθµό που είναι το 9. Τα σενάρια 3, 6, 8 και 9 αξιολογούνται µε 8 επειδή 10

11 στην περίπτωση που η επεξεργασία του αποβλήτου πραγµατοποιείται σε κινητή µονάδα µεγαλύτερη ποσότητα αποβλήτου καταλήγει σε ΧΥΤΑ. Τέλος τα σενάρια 1, 2 βαθµολογούνται µε 6 και 4 αντίστοιχα διότι συγκεντρώνουν τις περισσότερες πιθανότητες να οδηγήσουν σε µόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα. Στον Πίνακα 11 συνοψίζεται η αξιολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης βάσει την παραγωγή υγρών αποβλήτων. Πίνακας 11 : Βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης βάσει την παραγωγή υγρών αποβλήτων. Εναλλακτικά σενάρια διαχείρισης Βαθµολογία κριτηρίου Π 3 Σενάριο 1 6 Σενάριο 2 4 Σενάριο 3 9 Σενάριο 4 8 Σενάριο 5 9 Σενάριο 6 8 Σενάριο 7 9 Σενάριο 8 8 Σενάριο 9 8 Π 4 : Παραγωγή στερεών αποβλήτων - καταλοίπων Η παραγωγή καταλοίπων εξαρτάται τόσο από την µέθοδο κατεδάφισης όσο και από την µέθοδο επεξεργασίας του αποβλήτου. Έτσι η επιλεκτική κατεδάφιση σε συνδυασµό µε την επεξεργασία του αποβλήτου σε κεντρική µονάδα λαµβάνει τον πιο καλό βαθµό. Τα σενάρια που περιλαµβάνουν επεξεργασία του αποβλήτου σε κινητή µονάδα βαθµολογούνται µε πιο χαµηλούς βαθµούς διότι παράγουν µεγαλύτερη ποσότητα καταλοίπων. Εξαίρεση σε αυτό τον κανόνα αποτελεί το σενάριο 9 που βαθµολογείται µε τον ίδιο βαθµό µε το σενάριο 7 επειδή ο διαχωρισµός των ροών του αποβλήτου πραγµατοποιείται απευθείας µε αποτέλεσµα να επιτυγχάνεται µείωση των καταλοίπων. Τα σενάρια 1 και 2 για ακόµα µια φορά αποτελούν τις χειρότερες λύσεις από περιβαλλοντικής πλευράς οπότε αξιολογούνται µε τον χαµηλότερο βαθµό. Η βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης βάσει την παραγωγή στερεών αποβλήτων συνοψίζεται στον Πίνακα

12 Πίνακας 12: Βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης βάσει την παραγωγή στερεών αποβλήτων. Εναλλακτικά σενάρια διαχείρισης Βαθµολογία κριτηρίου Π 4 Σενάριο 1 4 Σενάριο 2 4 Σενάριο 3 7 Σενάριο 4 6 Σενάριο 5 8 Σενάριο 6 7 Σενάριο 7 9 Σενάριο 8 8 Σενάριο 9 9 Π 5 : Ηχορύπανση Η ηχορύπανση αποτελεί ακόµα ένα κριτήριο που επηρεάζεται τόσο από την µέθοδο κατεδάφισης όσο και από την µέθοδο επεξεργασίας του αποβλήτου. Η συµβατική κατεδάφιση προκαλεί περισσότερη ηχορύπανση από κάθε άλλη µέθοδο κατεδάφισης. Επιπρόσθετα όταν η επεξεργασία του αποβλήτου πραγµατοποιείται σε κινητή µονάδα το πρόβληµα της ηχορύπανσης επιβαρύνεται ακόµα περισσότερο. Τέλος στην ηχορύπανση συντελούν τόσο τα µηχανήµατα που χρησιµοποιούνται για την µεταφόρτωση του αποβλήτου όσο και τα φορτηγά που χρησιµοποιούνται για την µεταφορά του. Αξιολογώντας όλα τα παραπάνω πραγµατοποιείται η βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης σύµφωνα µε την ηχορύπανση η οποία συνοψίζεται στον Πίνακα 13. Πίνακας 13: Βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης βάσει της ηχορύπανσης. Εναλλακτικά σενάρια Βαθµολογία κριτηρίου Π 5 διαχείρισης Σενάριο 1 4 Σενάριο

13 Σενάριο 3 5 Σενάριο 4 4 Σενάριο 5 6 Σενάριο 6 5 Σενάριο 7 7 Σενάριο 8 6 Σενάριο 9 6 Π 6 : Αισθητική όχληση Η αισθητική όχληση συντελείται τόσο από την εικόνα του εργοταξίου όσο και από την εικόνα της µονάδας που µπορεί να υπάρχει σε κάποιο σενάριο. Το εργοτάξιο είναι σαφώς επιβαρηµένο αισθητικά όταν η επεξεργασία του αποβλήτου γίνεται onsite. Το πρόβληµα αυτό γίνεται πιο έντονο στις περιπτώσεις της συµβατικής και της µερικώς επιλεκτικής κατεδάφισης γι αυτό και τα σενάρια 4 και 6 βαθµολογούνται µε 5. Η κατάσταση βελτιώνεται όταν η κατεδάφιση γίνεται επιλεκτικά οπότε το σενάριο 8 βαθµολογείται µε 6 ενώ το σενάριο 9 στο οποίο ο διαχωρισµός των ροών του αποβλήτου γίνεται απευθείας αξιολογείται µε 7. Τα σενάρια 3, 5 και 7 τα οποία περιλαµβάνουν κεντρική µονάδα (µεγάλη έκταση περιφραγµένη συνήθως αποµακρυσµένη από κατοικηµένες περιοχές που δεν προσβάλει την αισθητική των πολιτών) βαθµολογούνται µε 6, 6 και 7. Τέλος τα σενάριο 2 αξιολογείται µε 7 αφού ουσιαστικά «εξαφανίζει» το απόβλητο ενώ το σενάριο 1 βαθµολογείται µε 1 αφού εµφανίζει την χειρότερη αισθητική κατάσταση. Στον Πίνακα 14 που ακολουθεί παρουσιάζεται η αξιολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης βάσει της αισθητικής όχλησης. Πίνακας 14: Βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης βάσει της αισθητικής όχλησης. Εναλλακτικά σενάρια διαχείρισης Βαθµολογία κριτηρίου Π 6 Σενάριο 1 1 Σενάριο 2 7 Σενάριο 3 6 Σενάριο

14 Σενάριο 5 6 Σενάριο 6 5 Σενάριο 7 7 Σενάριο 8 6 Σενάριο 9 7 Στον Πίνακα 15 παρουσιάζεται συγκεντρωτικά η αξιολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων βάσει των περιβαλλοντολογικών κριτηρίων. Πίνακας 15: Συγκεντρωτική παρουσίαση αξιολόγησης των εναλλακτικών σεναρίων σύµφωνα µε τα περιβαλλοντικά κριτήρια. Εναλλακτικά Βαθµολογία Περιβαλλοντικών κριτηρίων σενάρια διαχείρισης (Π 1 ) (Π 2 ) (Π 3 ) (Π 4 ) (Π 5 ) (Π 6 ) Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Οικονοµικά κριτήρια Ο 1 : Κόστος επένδυσης Το κόστος επένδυσης αποτελεί ένα από τα πιο σηµαντικά κριτήρια για τη λήψη απόφασης. Τα σενάρια 3, 5 και 7 βαθµολογούνται µε 5 επειδή εµφανίζουν µεγαλύτερο κόστος επένδυσης από όλα τα υπόλοιπα σενάρια λόγω της κεντρικής µονάδας. Όλα τα υπόλοιπα σενάρια αξιολογούνται µε 7 διότι το κόστος για να µεταφερθούν από την θεωρία στην πράξη θεωρείται µεσαίο. Η αξιολόγηση των 14

15 εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης σύµφωνα µε το κόστος επένδυσης συνοψίζεται στον Πίνακα 16. Πίνακας 16: Βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης σύµφωνα µε το κόστος επένδυσης. Εναλλακτικά σενάρια διαχείρισης Βαθµολογία κριτηρίου Ο 1 Σενάριο 1 7 Σενάριο 2 7 Σενάριο 3 5 Σενάριο 4 7 Σενάριο 5 5 Σενάριο 6 7 Σενάριο 7 5 Σενάριο 8 7 Σενάριο 9 7 Ο 2 : Κόστος λειτουργίας και συντήρησης Το λειτουργικό κόστος συνίσταται από το λειτουργικό κόστος κατεδάφισης (συνεργία, εργατοώρες, καύσιµα πετρέλαιο κ.λπ), το λειτουργικό κόστος επεξεργασίας του αποβλήτου (συντήρηση των εγκαταστάσεων, αµοιβές προσωπικού, βοηθητικές παροχές, έλεγχο και παρακολούθηση της λειτουργίας του συστήµατος κ.λπ) και από το λειτουργικό κόστος µεταφοράς του αποβλήτου (αµοιβές οδηγών, καύσιµα κ.λπ). Όσο πιο εξελιγµένη είναι η χρησιµοποιούµενη µέθοδος κατεδάφισης τόσο µεγαλύτερο το λειτουργικό της κόστος. Έτσι τα σενάρια που περιλαµβάνουν την επιλεκτική κατεδάφιση έχουν µεγαλύτερο κόστος αφού σε αυτό το είδος κατεδάφισης απαιτούνται περισσότερα συνεργία και εργατοώρες. Επιπλέον το λειτουργικό κόστος των κεντρικών µονάδων είναι µεγαλύτερο από το αντίστοιχο κόστος των κινητών µονάδων αφού τόσο οι αµοιβές του προσωπικού όσο και οι βοηθητικές παροχές και η συντήρηση των εγκαταστάσεων εµπεριέχουν πολύ µεγαλύτερα κόστη. Τέλος η µεταφορά του αποβλήτου έχει παρόµοιο κόστος σε όλα τα σενάρια. Η αξιολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης σύµφωνα µε το κόστος λειτουργίας και συντήρησης λαµβάνοντας υπόψη όλα τα προηγούµενα παρουσιάζεται στον Πίνακα

16 Πίνακας 17: Βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης σύµφωνα µε το κόστος λειτουργίας και συντήρησης. Εναλλακτικά σενάρια διαχείρισης Βαθµολογία κριτηρίου Ο 2 Σενάριο 1 7 Σενάριο 2 6 Σενάριο 3 6 Σενάριο 4 7 Σενάριο 5 5 Σενάριο 6 6 Σενάριο 7 4 Σενάριο 8 5 Σενάριο 9 5 Ο 3 : Απαιτήσεις γης Όπως είναι φυσικό η έκταση της µονάδας ισοδυναµεί µε την αύξηση της απαίτησης σε γη. Έτσι το σενάριο 1 που έχει τις µεγαλύτερες απαιτήσεις σε γη βαθµολογείται µε 1 ενώ το σενάριο 2 βαθµολογείται µε 3. Τα σενάρια 3, 5 και 7 που περιλαµβάνουν κεντρική µονάδα έχουν και αυτά υψηλές απαιτήσεις σε γη και αξιολογούνται µε 6 ενώ τα σενάρια 4, 6, 8 και 9 που περιλαµβάνουν κινητές µονάδες έχουν χαµηλότερες απαιτήσεις γης και αξιολογούνται µε 7. Στον Πίνακα 18 που ακολουθεί παρουσιάζεται η αξιολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης σύµφωνα µε τις απαιτήσεις σε γη. Πίνακας 18: Βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης σύµφωνα µε τις απαιτήσεις σε γη. Εναλλακτικά σενάρια διαχείρισης Βαθµολογία κριτηρίου Ο 3 Σενάριο 1 1 Σενάριο 2 3 Σενάριο 3 6 Σενάριο

17 Σενάριο 5 6 Σενάριο 6 7 Σενάριο 7 6 Σενάριο 8 7 Σενάριο 9 7 Στον Πίνακα 19 παρουσιάζεται συγκεντρωτικά η αξιολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων βάσει των οικονοµικών κριτηρίων. Πίνακας 19: Συγκεντρωτική παρουσίαση αξιολόγησης των εναλλακτικών σεναρίων βάσει των οικονοµικών κριτηρίων. Εναλλακτικά Βαθµολογία οικονοµικών κριτηρίων σενάρια διαχείρισης (Ο 1 ) (Ο 2 ) (Ο 3 ) Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Τεχνικά κριτήρια Τ 1 : Λειτουργικότητα Η λειτουργικότητα των σεναρίων είναι ακόµα ένα κριτήριο το οποίο διαδραµατίζει σε σηµαντικό ρόλο στην λήψη της απόφασης. Η επιλεκτική κατεδάφιση σε συνδυασµό µε την κεντρική µονάδα εµφανίζει την µέγιστη λειτουργικότητα. Αυτό συµβαίνει διότι µε την επιλεκτική κατεδάφιση επιτυγχάνεται ο βέλτιστος διαχωρισµός των ροών του αποβλήτου και επειδή η κεντρική µονάδα παρουσιάζει δυνατότητα πιο σταθερής και πιο οµαλής λειτουργίας, µεγαλύτερη αντοχή στο χρόνο και στις φυσικές φθορές 17

18 καθώς και µεγαλύτερη διάρκεια ζωής της εγκατάστασης. Η λύση της διάθεσης του αποβλήτου ως έχει σε ΧΥΤΑ και η χρήση του σε χωµατουργικές εργασίες αποτελούν τις λύσεις µε την χαµηλότερη λειτουργικότητα οπότε αξιολογούνται µε τις χαµηλότερες βαθµολογίες. Η αξιολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης σύµφωνα µε τη λειτουργικότητά τους παρουσιάζεται στον Πίνακα 20. Πίνακας 20: Βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης σύµφωνα µε τη λειτουργικότητά τους. Εναλλακτικά σενάρια διαχείρισης Βαθµολογία κριτηρίου Τ 1 Σενάριο 1 5 Σενάριο 2 3 Σενάριο 3 6 Σενάριο 4 5 Σενάριο 5 7 Σενάριο 6 6 Σενάριο 7 9 Σενάριο 8 8 Σενάριο 9 8 Τ 2 : Υφιστάµενη εµπειρία αξιοπιστία Στο κριτήριο αυτό τα σενάρια 1 και 2 επειδή είναι αυτά που ήδη εφαρµόζονται για πολλά χρόνια λαµβάνουν την µεγαλύτερη βαθµολογία που είναι το 9. Επιπρόσθετα εµπειρία υπάρχει τόσο στην συµβατική κατεδάφιση όσο και στην επεξεργασία αποβλήτων σε κεντρικές µονάδες, γεγονός που εξασφαλίζει την αξιοπιστία των πρακτικών αυτών. Έτσι τα σενάρια 3 και 4 βαθµολογούνται µε 8 και 6 αντίστοιχα. Το σενάριο 4 λαµβάνει χαµηλότερο βαθµό αφού δεν υπάρχει εµπειρία στην χρήση κινητής µονάδας. Τα σενάρια 5, 6, 7, 8 και 9 βαθµολογούνται µε 7, 5, 6, 4 και 4 αντίστοιχα αφού δεν υπάρχει εµπειρία στις µεθόδους της επιλεκτικής και της µερικώς επιλεκτικής κατεδάφισης. Στον Πίνακα 21 που ακολουθεί παρουσιάζεται η αξιολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης σύµφωνα µε την υφιστάµενη εµπειρία. 18

19 Πίνακας 21: Βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης σύµφωνα µε την υφιστάµενη εµπειρία. Εναλλακτικά σενάρια διαχείρισης Βαθµολογία κριτηρίου Τ 2 Σενάριο 1 9 Σενάριο 2 9 Σενάριο 3 8 Σενάριο 4 6 Σενάριο 5 7 Σενάριο 6 5 Σενάριο 7 6 Σενάριο 8 4 Σενάριο 9 4 Τ 3 : Προσαρµοστικότητα στις τοπικές συνθήκες Όλα τα σενάρια µε εξαίρεση το σενάριο 2 θεωρείται ότι έχουν από σχετικά υψηλή έως υψηλή προσαρµοστικότητα στις τοπικές συνθήκες. Το σενάριο 2 αποτελεί εξαίρεση διότι θεωρείται ότι ο όγκος των χωµατουργικών εργασιών που είναι πιθανόν να πραγµατοποιηθούν στην Κύπρο είναι περιορισµένος. Η αξιολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης σύµφωνα µε τη προσαρµοστικότητά τους παρουσιάζεται στον Πίνακα 22. Πίνακας 22: Βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης σύµφωνα µε τη προσαρµοστικότητά τους στις τοπικές συνθήκες. Εναλλακτικά σενάρια διαχείρισης Βαθµολογία κριτηρίου Τ 3 Σενάριο 1 9 Σενάριο 2 5 Σενάριο 3 9 Σενάριο 4 8 Σενάριο

20 Σενάριο 6 7 Σενάριο 7 8 Σενάριο 8 7 Σενάριο 9 7 Τ 4 : Ευελιξία Η ευελιξία του συστήµατος στις απότοµες µεταβολές της ποσότητας και της σύνθεσης των αποβλήτων αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την αξιολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης. Τα σενάρια που περιλαµβάνουν κεντρικές µονάδες επεξεργασίας του αποβλήτου παρουσιάζουν µεγαλύτερη ευελιξία τόσο στις µεταβολές της ποσότητας όσο και στις µεταβολές της ποιότητας του αποβλήτου. Η κινητή µονάδα παρουσιάζει µικρότερη ευελιξία διότι δεν µπορεί να επεξεργαστεί µεγάλες ποσότητες αποβλήτου και δεν µπορεί να επεξεργαστεί κατάλληλα απόβλητα χαµηλής «καθαρότητας». Τέλος το σενάρια 1 και 2 έχουν την χαµηλότερη ευελιξία λόγω έλλειψης χώρου το πρώτο και λόγω περιορισµένου αριθµού χωµατουργικών εργασιών το δεύτερο. Στον Πίνακα 23 που ακολουθεί παρουσιάζεται η αξιολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης σύµφωνα µε την ευελιξία τους. Πίνακας 23: Βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης σύµφωνα µε τη ευελιξία τους. Εναλλακτικά σενάρια διαχείρισης Βαθµολογία κριτηρίου Τ 4 Σενάριο 1 3 Σενάριο 2 1 Σενάριο 3 8 Σενάριο 4 5 Σενάριο 5 8 Σενάριο 6 5 Σενάριο 7 8 Σενάριο 8 5 Σενάριο

21 Στον Πίνακα 24 παρουσιάζεται συγκεντρωτικά η αξιολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων βάσει των τεχνικών κριτηρίων. Πίνακας 24: Αξιολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων σύµφωνα µε τα τεχνικά κριτήρια. Εναλλακτικά Βαθµολογία τεχνικών κριτηρίων σενάρια διαχείρισης (Τ 1 ) (Τ 2 ) (Τ 3 ) (Τ 4 ) Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Στον Πίνακα 25 παρουσιάζεται η αξιολόγηση των σεναρίων βάσει όλων των οµάδων κριτηρίων (πολυκριτηριακή µήτρα αξιολόγησης). 21

22 22

23 4. Κατώφλια αδιαφορίας Κατώφλια προτίµησης Η χρήση των κατωφλίων αδιαφορίας και προτίµησης διευκολύνει τον αποφασίζοντα να εκφράσει τις προτιµήσεις του, χωρίς να χρειάζεται να προσδιορίσει συναρτήσεις αξίας. Ο τύπος και οι τιµές των κατωφλίων εξαρτώνται από την φύση του κριτηρίου, από την διασπορά των επιδόσεων των επιλογών, από την αντικειµενική αβεβαιότητα ως προς την ακρίβεια των δεδοµένων και από τους υποκειµενικούς δισταγµούς του αποφασίζοντα µπροστά σε µικρές διαφορές επιδόσεων. Ένας εµπειρικός κανόνας για την εκτίµηση των κατωφλιών αδιαφορίας είναι ο υπολογισµός τους ως ποσοστών επί της µέγιστης διαφοράς επιδόσεων Στην συγκεκριµένη περίπτωση το κατώφλι αδιαφορίας εκτιµάται ως το 5-15% και το κατώφλι προτίµησης ως το 10-30% αυτής της διαφοράς. Στη συγκεκριµένη περίπτωση επιλέγονται ποσοστά 10% και 30% αντίστοιχα. Τα αποτελέσµατα για κάθε οµάδα κριτηρίων ξεχωριστά δίνονται στους παρακάτω πίνακες. Κοινωνικά θεσµικά κριτήρια K1 K2 K3 K4 Κατώφλι αδιαφορίας 0,9 0,9 0,8 0,8 Κατώφλι προτίµησης 2,7 2,7 2,4 2,4 Περιβαλλοντικά κριτήρια Ρ1 Ρ2 Ρ3 Ρ4 Ρ5 Ρ6 Κατώφλι αδιαφορίας 0,7 0,6 0,5 0,5 0,3 0,6 Κατώφλι προτίµησης 2,1 1,8 1,5 1,5 0,9 1,8 Οικονοµικά κριτήρια Ο1 Ο2 Ο3 Κατώφλι αδιαφορίας 0,2 0,3 0,6 Κατώφλι προτίµησης 0,6 0,9 1,8 Τεχνικά κριτήρια Τ1 Τ2 Τ3 Τ4 Κατώφλι αδιαφορίας 0,6 0,5 0,4 0,7 Κατώφλι προτίµησης 1,8 1,5 1,2 2,1 23

24 5. Αποτελέσµατα της πολυκριτηριακής ανάλυσης Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, για την εκτέλεση του προγράµµατος µε την µέθοδο PROMETHEE είναι απαραίτητο να υπολογιστούν οι συντελεστές βαρύτητας, τα κατώφλια αδιαφορίας και προτίµησης, να βαθµονοµηθούν τα κριτήρια ανά σενάριο και τέλος να συµπληρωθεί η Πολυκριτηριακή Μήτρα Επιδόσεων. Για τις ανάγκες του συγκεκριµένου έργου πραγµατοποιήθηκαν τρεις εφαρµογές του προγράµµατος (χρήση γραµµικού, βαθµωτού και κριτηρίου Gauss) προκειµένου να επιλεχθεί το καταλληλότερο εναλλακτικό σενάριο. Στις ενότητες που ακολουθούν παρουσιάζονται τα αναλυτικά αποτελέσµατα των εφαρµογών αυτών. Το περιβάλλον του προγράµµατος φαίνεται στο ιάγραµµα 1 που ακολουθεί: ιάγραµµα 1: Περιβάλλον υπολογιστικού προγράµµατος Decision Lab. 24

25 Στo παρακάτω ιάγραµµα 2 φαίνεται η εισαγωγή των δεδοµένων στο πρόγραµµα Decision Lab µε τη µέθοδο Promethee: 25

26 5.1 Αποτελέσµατα πολυκριτηριακής ανάλυσης µε χρήση του γραµµικού κριτηρίου Η εκτέλεση του προγράµµατος µε χρήση του γραµµικού κριτηρίου οδήγησε στα αποτελέσµατα τα οποία παρουσιάζονται και σχολιάζονται παρακάτω. Α. Μερική κατάταξη των επιλογών (Promethee I) ιάγραµµα 6.3: Μερική κατάταξη των επιλογών Όπως φαίνεται στο παραπάνω σχήµα µεταξύ των σεναρίων 7 και 9 υπάρχει ασυγκρισιµότητα. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για τα σενάρια 8, 5 καθώς και για τα σενάρια 3 και 6. Όποτε η τελική κατάταξη των σεναρίων δίνει ως βέλτιστη λύση ένα από τα σενάρια 7 ή 9. Στο δεύτερο επίπεδο προτίµησης βρίσκονται τα σενάρια 5 και 8 ενώ το σενάριο το οποίο συγκεντρώνει την λιγότερη προτίµηση είναι το σενάριο 2. Β. Πλήρης κατάταξη των επιλογών (Promethee II) 26

27 ιάγραµµα 6.4: Πλήρης κατάταξη των επιλογών Σύµφωνα µε την πλήρη κατάταξη των σεναρίων, όπως γίνεται φανερό, δεν υφίστανται πλέον ασυγκρισιµότητες µεταξύ των σεναρίων και ως βέλτιστη λύση, επιλέγεται το σενάριο 7 ακολουθούµενο από τα σενάρια 9 και 8. Για ακόµη µια φορά το σενάριο 2 εµφανίζεται ως η χειρότερη δυνατή επιλογή. Γ. Τιµές θετικών, αρνητικών και καθαρών ροών - Συντελεστές βαρύτητας και επιτρεπτά όρια των τιµών τους Οι τιµές των θετικών, αρνητικών και καθαρών ροών δείχνουν κατά πόσο µια λύση υπερέχει ή υπολείπεται έναντι όλων των υπολοίπων επιλογών. Η θετική ροή δείχνει το µέσο βαθµό κυριαρχίας της λύσης. Συνάγεται ότι όσο µεγαλύτερη η τιµή της θετικής ροής σε σχέση µε τις θετικές ροές των υπολοίπων επιλογών τόσο καλύτερη είναι η λύση αυτή. Η αρνητική ροή δείχνει το µέσο βαθµό που η λύση αυτή κυριαρχείται από τις υπόλοιπες επιλογές. Συνάγεται ότι όσο µικρότερη η τιµή της αρνητικής ροής σε σχέση µε τις αρνητικές ροές των υπολοίπων επιλογών τόσο καλύτερη είναι η λύση αυτή. Τέλος η καθαρή ροή αποτελεί µέτρο της καθαρής υπεροχής ή κυριαρχίας κάθε επιλογής και αναγνωρίζει µόνο καταστάσεις προτίµησης και αδιαφορίας επιτρέποντας την πλήρη κατάταξη τους. Οι τιµές των ροών υπολογίζονται από το πρόγραµµα και παρουσιάζονται στο παρακάτω σχήµα: ιάγραµµα 5: Τιµές των θετικών, αρνητικών και καθαρών ροών. Τα δεδοµένα του ιαγράµµατος 5 επιβεβαιώνουν την πλήρη κατάταξη των σεναρίων που περιγράφηκε παραπάνω, σύµφωνα µε την οποία το σενάριο 7 «Επιλεκτική κατεδάφιση, µεταφορά µικτού σε Κεντρική Μονάδα Ανακύκλωσης, µεταφορά µη 27

28 ανακυκλώσιµου υπολείµµατος σε ΧΥΤΑ ή σε µονάδα αποτέφρωσης αποβλήτων», παρουσιάζεται ως το δυνητικά καλύτερο. Επιπλέον παρουσιάζονται οι συντελεστές βαρύτητας και τα επιτρεπτά όρια τιµών αυτών µέσα στα οποία οποιαδήποτε µεταβολή τους δεν επηρεάζει την τελική κατάταξη των σεναρίων. ιάγραµµα 6: Συντελεστές βαρύτητας και τα επιτρεπτά όρια των τιµών τους. Όπως φαίνεται στο παραπάνω ιάγραµµα για κάποιους συντελεστές βαρύτητας υπάρχει µεγάλο περιθώριο µεταβολής (έως και 100%) ενώ για κάποιους άλλους τα όρια είναι πολύ πιο µικρά. Περαιτέρω ανάλυση της επιρροής των συντελεστών βαρύτητας στην τελική κατάταξη των σεναρίων θα πραγµατοποιηθεί στην ανάλυση ευαισθησίας. Στο ιάγραµµα που ακολουθεί εµφανίζεται η απεικόνιση των καθαρών ροών κάθε σεναρίου σε συνδυασµό µε τους συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων. 28

29 ιάγραµµα 7: Απεικόνιση συντελεστών βαρύτητας και καθαρών ροών. Στο σχήµα αυτό όπως και στα προηγούµενα γίνεται απόλυτα κατανοητή η υπεροχή του σεναρίου 7 έναντι των υπολοίπων. Επιπλέον το πρόγραµµα παρέχει την δυνατότητα µεταβολής της τιµής οποιουδήποτε συντελεστή βαρύτητας και ταυτόχρονα να εµφανίζονται οι όποιες αλλαγές, που ενδεχοµένως να προκύψουν στην τελική κατάταξη. Η δυνατότητα αυτή µπορεί να χρησιµοποιηθεί για την πραγµατοποίηση της ανάλυσης ευαισθησίας.. Επίδραση του συνόλου των κριτηρίων στα σενάρια Με την βοήθεια του προγράµµατος υπολογίζεται η επίδραση του κάθε κριτηρίου για το κάθε σενάριο καθώς και η συνολική επίδραση των κριτηρίων σε κάθε σενάριο. 29

30 ιάγραµµα 8: Επίδραση του συνόλου των κριτηρίων στα σενάρια 1 και 2. Όπως φαίνεται στο παραπάνω ιάγραµµα το σενάριο 1 επηρεάζεται αρνητικά από την πλειοψηφία των κριτηρίων. Μοναδική εξαίρεση αποτελούν τα κριτήρια Ο1, Ο2, Τ2 και Τ3. Αυτό ως αναφορά τα Ο1 και Ο2 οφείλεται στο ότι η διάθεση των αποβλήτων στους ΧΥΤΑ δεν προϋποθέτει κάποιο κόστος επένδυσης ή λειτουργίας ενώ ως προς τα Τ2 και Τ3 είναι πρακτική που συνηθίζεται στην Κύπρο και επιπροσθέτως έχει καλή προσαρµογή στις τοπικές συνθήκες. Ως αναφορά το σενάριο 2 τα περισσότερα κριτήρια το επηρεάζουν αρνητικά µε εξαίρεση τα Π6, Ο1, Ο2 και Τ2. Για τα Ο1 και Ο2 ισχύουν όσα έχουν ειπωθεί για το σενάριο 1. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί ότι το σενάριο 2 ευνοείται από το Π6. Αυτό οφείλεται στο ότι η χρήση σε χωµατουργικές εργασίες δεν προκαλεί σε µεγάλο βαθµό αισθητική όχληση του περιβάλλοντος. Η υφιστάµενη εµπειρία (Τ2) είναι εξίσου υψηλή µε αυτή του σεναρίου 1 ενώ η προσαρµοστικότητα στις τοπικές συνθήκες (Τ4) δεν ευνοεί το 30

31 σενάριο αυτό αφού στην Κύπρο οι απαιτούµενες χωµατουργικές εργασίες είναι περιορισµένης εµβέλειας. ιάγραµµα 9: Επίδραση του συνόλου των κριτηρίων στα σενάρια 3 και 4. Το σενάριο 3 ευνοείται από τα κριτήρια Π3, Ο2, Τ2, Τ3 και Τ4 ενώ επηρεάζεται αρνητικά από τα Κ2, Κ4, Π1, Π2, Ο1 και Τ1. Η επιρροή των υπόλοιπων κριτηρίων θεωρείται αµελητέα αφού οι ροές τους είναι σχεδόν µηδενικές. Το δυσµενέστερο κριτήριο για το σενάριο αυτό είναι το Ο1. Αυτό οφείλεται στο µεγάλο κόστος επένδυσης που απαιτεί η δηµιουργία µιας κεντρικής µονάδας. Αξίζει να σηµειωθεί ότι η τεχνική υπεροχή αυτής της λύσης εκφράζεται µέσα από τα κριτήρια Τ2, Τ3 και Τ4 λόγω της υφιστάµενης εµπειρίας (υπάρχει ήδη µια κεντρική µονάδα στην Κύπρο), της προσαρµοστικότητας στις τοπικές συνθήκες που παρέχει µια κεντρική µονάδα αλλά και της ευελιξίας τόσο στην ποσότητα όσο και στην σύνθεση του αποβλήτου. Όσον αφορά το σενάριο 4 ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η αρνητική επιρροή της πλειοψηφίας τόσο των κοινωνικών όσο και των περιβαλλοντικών κριτηρίων. Ως προς τα περιβαλλοντικά αυτό οφείλεται στο ότι η κινητή µονάδα δεν µπορεί να επεξεργαστεί επαρκώς τα µολυσµένα απόβλητα που προκύπτουν από την συµβατική κατεδάφιση ενώ ως προς τα κοινωνικά οφείλεται στα χαµηλά ποσοστά ανάκτησης, 31

32 στην µειωµένη κοινωνική αποδοχή λόγω έλλειψης ενηµέρωσης ως προς την µέθοδο και στις λιγοστές θέσεις εργασίας που δηµιουργεί. Από την άλλη πλευρά µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρατηρείται η επίδοση του σεναρίου ως προς τα οικονοµικά κριτήρια. Το χαµηλό κόστος επένδυσης και λειτουργίας καθώς και οι λιγοστές απαιτήσεις σε γη θεωρούνται οι βασικότεροι λόγοι για τους οποίους το σενάριο αυτό εµφανίζει τόσο µεγάλες θετικές ροές στα κριτήρια αυτά. ιάγραµµα 10: Επίδραση του συνόλου των κριτηρίων στα σενάρια 5 και 6. Όπως φαίνεται στο παραπάνω σχήµα το σενάριο 5 εµφανίζει θετικές ροές στην πλειοψηφία των κριτηρίων µε εξαίρεση τα κριτήρια Ο1 και Ο2 που το επηρεάζουν αρνητικά και τα Π6 και Ο3 που δεν το επηρεάζουν σχεδόν καθόλου. Η µεγάλη διαφορά στο σύνολο των κριτηρίων σε σχέση µε το σενάριο 3 που περιέχει και αυτό κεντρική µονάδα οφείλεται στο ότι στο σενάριο 5 η κατεδάφιση πραγµατοποιείται µερικώς επιλεκτικά. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα την βελτίωση της ποιότητας του αποβλήτου και την πιο αποτελεσµατική επεξεργασία του στην κεντρική µονάδα. Έτσι ως φυσικό επακόλουθο παρατηρείται κατακόρυφη αύξηση στις επιδόσεις του σεναρίου ως προς τα περιβαλλοντικά κριτήρια. Το ίδιο φαινόµενο παρατηρείται και 32

33 µε τα κοινωνικά κριτήρια αφού ο συνδυασµός κεντρικής µονάδας µε µερικώς επιλεκτική κατεδάφιση προσεγγίζει σε µεγάλο βαθµό τις προτεραιότητες της νοµοθεσίας, συγκεντρώνει µεγαλύτερο ποσοστό κοινωνικής αποδοχής λόγω του πιο οικολογικού τρόπου αντιµετώπισης του αποβλήτου και οδηγεί στην δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας. Ως προς τα τεχνικά κριτήρια η υπεροχή της κεντρικής µονάδας έχει παρατηρηθεί και στο σενάριο 3 µε µοναδική διαφοροποίηση το κριτήριο Τ1 που εµφανίζει πλέον θετική ροή. Αυτό οφείλεται στο ότι η βελτίωση της ποιότητας του εισερχόµενου αποβλήτου αυξάνει σηµαντικά την λειτουργικότητα της µονάδας. Το σενάριο 6 επηρεάζεται θετικά από τα κοινωνικά και τα οικονοµικά κριτήρια, ουδέτερα από τα περιβαλλοντικά και αρνητικά από τα τεχνικά. Η υπεροχή του σεναρίου στα οικονοµικά κριτήριο ως προς το αντίστοιχο µε την κεντρική µονάδα οφείλεται στην πολύ λιγότερες οικονοµικές απαιτήσεις που απαιτεί η λύση της κινητής µονάδας. Επιπλέον παρατηρείται βελτίωση της επίδοσης ως προς τα περιβαλλοντικά κριτήρια σε σχέση µε το σενάριο 4 λόγω βελτίωσης της ποιότητας του αποβλήτου. Τέλος η ελαφρά βελτίωση ως προς τα κοινωνικά κριτήρια οφείλεται κυρίως στην καλύτερη εφαρµογή των προτεραιοτήτων της νοµοθεσίας και στην δηµιουργία περισσότερων νέων θέσεων εργασίας λόγω των εξειδικευµένων συνεργείων που είναι απαραίτητα κατά την µερικώς επιλεκτική κατεδάφιση. 33

34 ιάγραµµα 11: Επίδραση του συνόλου των κριτηρίων στα σενάρια 7 και 8. Το σενάριο 7 εµφανίζει συντριπτική υπεροχή στην πλειοψηφία των κριτηρίων µε εξαίρεση τα κριτήρια Ο1, Ο2 και Τ2. Η υπεροχή αυτή οφείλεται κυρίως στην άριστη ποιότητα εισερχόµενου αποβλήτου που προέρχεται από την επιλεκτική κατεδάφιση και στην άρτια επεξεργασία αυτού στην κεντρική µονάδα. Φυσικά αυτή η ιδανική από πλευράς κοινωνικών, περιβαλλοντικών και τεχνικών κριτηρίων όπως είναι αναµενόµενο οδηγεί σε πολύ µεγάλα κόστη επένδυσης και λειτουργίας. Ως προς το κριτήριο Τ2, η αρνητική ροή οφείλεται κυρίως στην έλλειψη εµπειρίας ως προς την µέθοδο της επιλεκτικής κατεδάφισης. Το σενάριο 8 επίσης επηρεάζεται θετικά από το σύνολο των κριτηρίων µε εξαίρεση τα σενάρια Ο2, Τ2, Τ3, και Τ4. Το λειτουργικό κόστος είναι µεγάλο αφενός λόγω των πολλών διαφορετικών συνεργείων που δραστηριοποιούνται κατά την επιλεκτική κατεδάφιση και αφετέρου λόγω των πολύ περισσότερων εργατοωρών που απαιτούνται σε σχέση µε τις υπόλοιπες µεθόδους κατεδάφισης που εξετάζονται. Ως προς τα τεχνικά κριτήρια η µέθοδος εξακολουθεί να υπολείπεται έναντι της αντίστοιχης µε την κεντρική µονάδα. Τέλος αξίζει να σηµειωθεί η θετική επίδραση του κριτηρίου Τ1 στο σενάριο αυτό κάτι που συµβαίνει για πρώτη φορά για σενάριο που περιλαµβάνει κινητή µονάδα. Αυτό οφείλεται στο ότι η καθαρότερη σύσταση του αποβλήτου που προέρχεται από την επιλεκτική 34

35 κατεδάφιση συµβάλλει σηµαντικά στην αύξηση της λειτουργικότητας της µονάδας. ιάγραµµα 12: Επίδραση του συνόλου των κριτηρίων στο σενάριο 9. Η επίδραση των κριτηρίων στο σενάριο 9 όπως φαίνεται στο παραπάνω σχήµα είναι παρόµοια µε αυτή που εµφανίζεται και στο σενάριο 8. Στην περίπτωση αυτή αξίζει να σηµειωθεί ότι παρατηρείται ελαφρά αύξηση των θετικών ροών και µείωση των αρνητικών ροών. Αυτό οφείλεται στο ότι τα σενάρια αυτά διαφοροποιούνται ως προς τον τρόπο διαχωρισµού του αποβλήτου. Στο σενάριο 8 ο διαχωρισµός πραγµατοποιείται συγκεντρωτικά ενώ στο σενάριο 9 απευθείας. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα στο σενάριο 9 η ποιοτική σύσταση του αποβλήτου να είναι ακόµα πιο καθαρή και έτσι να επιτυγχάνεται υψηλότερος βαθµός ανάκτησης υλικών και βελτίωση στην λειτουργικότητα της κινητής µονάδας. Συνακόλουθα οι επιδόσεις του σεναρίου 9 ως προς τα κοινωνικά, τα περιβαλλοντικά κριτήρια και το κριτήριο Τ1 είναι ελαφρώς καλύτερες. Από την άλλη πλευρά τα κριτήρια στα οποία υστερεί η κινητή µονάδα δεν παύουν να υφίστανται, όµως οι αρνητικές ροές σε αυτά έχουν σαφώς πτωτικές τάσεις. 5.2 Αποτελέσµατα πολυκριτηριακής ανάλυσης µε χρήση του βαθµωτού κριτηρίου Η εκτέλεση του προγράµµατος µε χρήση του βαθµωτού κριτηρίου οδήγησε στα αποτελέσµατα τα οποία παρουσιάζονται και σχολιάζονται αναλυτικά παρακάτω. 35

36 Α. Μερική κατάταξη των επιλογών (Promethee I) ιάγραµµα 13: Μερική κατάταξη των επιλογών Όπως φαίνεται στο παραπάνω ιάγραµµα µεταξύ των σεναρίων 7 και 9 υπάρχει ασυγκρισιµότητα όπως παρουσιάστηκε και κατά την εκτέλεση του προγράµµατος µε το βαθµωτό κριτήριο. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για τα σενάρια 8, 5 καθώς και για τα σενάρια 3 και 6. Οπότε, η τελική κατάταξη των σεναρίων δίνει και σε αυτή την περίπτωση ως βέλτιστη λύση ένα από τα σενάρια 7 ή 9. Στο δεύτερο επίπεδο προτίµησης βρίσκονται τα σενάρια 5 και 8 ενώ το σενάριο το οποίο συγκεντρώνει την λιγότερη προτίµηση είναι το σενάριο 2. Β. Πλήρης κατάταξη των επιλογών (Promethee II) ιάγραµµα 6.14: Πλήρης κατάταξη των επιλογών Στο παραπάνω ιάγραµµα εµφανίζεται η πλήρης κατάταξη των σεναρίων και ως βέλτιστη λύση επιλέγεται το σενάριο 7 ενώ σαν δεύτερη επιθυµητή λύση επιλέγεται το σενάριο 9 και ως τρίτη το σενάριο 8. Για ακόµη µια φορά το σενάριο 2 εµφανίζεται ως η χειρότερη δυνατή επιλογή. Σε σχέση µε την περίπτωση του γραµµικού κριτηρίου παρατηρείται ελαφρά αύξηση στις καθαρές ροές των δυο πρώτων σεναρίών. Παρόλα αυτά η διαφορά των καθαρών ροών µεταξύ τους παραµένει σταθερή και ίση µε 0,03. 36

37 Γ. Τιµές θετικών, αρνητικών και καθαρών ροών - Συντελεστές βαρύτητας και επιτρεπτά όρια των τιµών τους Οι τιµές των ροών υπολογίζονται από το πρόγραµµα και παρουσιάζονται στο παρακάτω σχήµα: ιάγραµµα 15: Τιµές των θετικών, αρνητικών και καθαρών ροών. Το παραπάνω ιάγραµµα επιβεβαιώνει την πλήρη κατάταξη των σεναρίων, σύµφωνα µε την οποία ως βέλτιστο εναλλακτικό σύστηµα διαχείρισης επιλέγεται το σενάριο 7 «Επιλεκτική κατεδάφιση, µεταφορά µικτού σε Κεντρική Μονάδα Ανακύκλωσης, µεταφορά µη ανακυκλώσιµου υπολείµµατος σε ΧΥΤΑ ή σε µονάδα αποτέφρωσης αποβλήτων». Επιπλέον παρουσιάζονται οι συντελεστές βαρύτητας και τα επιτρεπτά όρια τιµών αυτών µέσα στα οποία οποιαδήποτε µεταβολή τους δεν επηρεάζει την τελική κατάταξη των σεναρίων. 37

38 ιάγραµµα 16: Συντελεστές βαρύτητας και τα επιτρεπτά όρια των τιµών τους. Παρατηρείται ότι για κάποιους συντελεστές βαρύτητας υπάρχει µεγάλο περιθώριο µεταβολής (έως και 100%) ενώ για κάποιους άλλους τα όρια είναι πολύ πιο µικρά. Σε σχέση µε την περίπτωση του γραµµικού κριτηρίου παρατηρείται αύξηση στα όρια µεταβολής του κριτηρίου Κ3 και Τ3. Όλα τα υπόλοιπα παραµένουν σχεδόν αµετάβλητα. Στο ιάγραµµα που ακολουθεί εµφανίζεται η απεικόνιση των καθαρών ροών κάθε σεναρίου σε συνδυασµό µε τους συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων. 38

39 ιάγραµµα 17: Απεικόνιση συντελεστών βαρύτητας και καθαρών ροών.. Επίδραση του συνόλου των κριτηρίων στα σενάρια Με την βοήθεια του προγράµµατος υπολογίζεται η επίδραση του κάθε κριτηρίου για το κάθε σενάριο καθώς και η συνολική επίδραση των κριτηρίων σε κάθε σενάριο. Στο ιάγραµµα 18 που ακολουθεί παρουσιάζεται η επίδραση των κριτηρίων στα σενάρια 1, 2, 3 και 4. Ύστερα από λεπτοµερή σύγκριση µε τα αντίστοιχα σχήµατα που προέκυψαν από την εκτέλεση του προγράµµατος µε το γραµµικό κριτήριο παρατηρήθηκε ότι τα αποτελέσµατα δεν διαφέρουν καθόλου µεταξύ τους εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις. Για να αποφευχθούν επαναλήψεις σε σχόλια που πραγµατοποιήθηκαν στο γραµµικό κριτήριο τα επόµενα σχήµατα θα σχολιασθούν µε γνώµονα τις διαφορές τους µε τα αντίστοιχα που παρουσιάστηκαν στην προηγούµενη ενότητα. Έτσι στο σενάριο 1 η µοναδική διαφοροποίηση που παρατηρείται στο κριτήριο Τ4. Στην παρούσα εκτέλεση του προγράµµατος η αρνητική ροή Τ4 είναι µικρότερη σε σχέση µε την αντίστοιχη του ιαγράµµατος 8. Ως προς το σενάριο 2 υπάρχει διαφοροποίηση ως προς τον συσχετισµό των κριτηρίων Π1, Π2 και Τ3, Τ4. Πιο συγκεκριµένα ενώ στο ιάγραµµα 8 η αρνητική ροή Π1 είναι πιο µικρή από την 39

40 Π2 ενώ στο ιάγραµµα 18 φαίνεται το αντίστροφο. Επιπλέον ενώ οι ροές των Τ3 και Τ4 ήταν ίδιες στην παρούσα εκτέλεση διαφοροποιούνται. ιάγραµµα 18: Επίδραση του συνόλου των κριτηρίων στα σενάρια 1, 2, 3 και 4. 40

41 Ως προς το σενάριο 3 παρατηρείται ελαφρά διαφοροποίηση των ροών των κριτηρίων Π1 και Π2 ενώ ήταν ίσες και µείωση της ροής του Ο3 από θετική σε µηδενική. Στο σενάριο 4 δεν παρατηρείται καµία διαφοροποίηση. Οι διαφορές αυτές είναι πολύ µικρές και δεν επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσµα της ανάλυσης. Το αίτιο που τις προκαλεί είναι η διαφορετική φύση των κριτηρίων που χρησιµοποιεί η µέθοδος Promethee για την επίλυση του προβλήµατος. Στο ιάγραµµα που ακολουθεί παρουσιάζεται η επίδραση του συνόλου των κριτηρίων στα σενάρια 5, 6, 7 και 8. Σχετικά µε το σενάριο 5 παρατηρείται µείωση των ροών των κριτηρίων Κ2, Κ4, Ο3 και Τ3. Ως προς το σενάριο 6 παρουσιάζεται µικρή µείωση στις ροές των κριτηρίων Κ3, Π1 και αύξηση στην ροή του κριτηρίου Ο3. Στο σενάριο 7 εµφανίζεται µείωση στην ροή του κριτηρίου Ο3 ενώ στο σενάριο 8 δεν παρατηρείται καµιά µεταβολή. Όπως έχει ειπωθεί και παραπάνω οι µεταβολές αυτές οφείλονται στον διαφορετικό τρόπο µετάβασης από την κατάσταση αδιαφορίας στην κατάσταση προτίµησης ανάλογα µε τον τύπο του κριτηρίου που χρησιµοποιείται. 41

42 ιάγραµµα 19: Επίδραση του συνόλου των κριτηρίων στα σενάρια 5, 6, 7 και 8. 42

43 ιάγραµµα 20: Επίδραση του συνόλου των κριτηρίων στο σενάρια 9. Όπως προκύπτει από την σύγκριση του ιαγράµµατος 12 µε το ιάγραµµα 20, δεν παρουσιάζεται καµία διαφοροποίηση ως προς τις ροές των κριτηρίων που επιδρούν στο σενάριο 9. Από όλα τα προηγούµενα γίνεται φανερό ότι η αλλαγή τύπου κριτηρίου δεν επηρέασε σε µεγάλο βαθµό την λύση του πολυκριτηριακού προβλήµατος. Η τελική κατάταξη των σεναρίων και µε αυτό τον τύπο κριτηρίου ήταν ίδια. Κάποια σενάρια (1, 2, 3, 5, 6 και 7) επηρεάστηκαν ως προς την επίδραση των επιµέρους κριτηρίων σε αυτά ενώ κάποια άλλα (4, 8 και 9) δεν επηρεάστηκαν καθόλου. Επιπλέον κάποια επιµέρους κριτήρια όπως τα Π1, Π2, Ο3, Τ3 και Τ4 παρουσίασαν ευαισθησία στην αλλαγή τύπου κριτηρίου ενώ κάποια άλλα δεν µεταβλήθηκαν καθόλου. 5.3 Αποτελέσµατα πολυκριτηριακής ανάλυσης µε χρήση του κριτηρίου Gauss Η εκτέλεση του προγράµµατος µε χρήση του κριτηρίου Gauss οδήγησε στα αποτελέσµατα τα οποία θα παρουσιαστούν και θα σχολιασθούν αναλυτικά παρακάτω. Α. Μερική κατάταξη των επιλογών ιάγραµµα 21: Μερική κατάταξη των επιλογών 43

44 Όπως φαίνεται στο παραπάνω ιάγραµµα, µεταξύ των σεναρίων 7 και 9 υπάρχει ασυγκρισιµότητα όπως παρουσιάστηκε και κατά την εκτέλεση του προγράµµατος µε το γραµµικό και το βαθµωτό κριτήριο. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για τα σενάρια 8, 5 καθώς και για τα σενάρια 3 και 6. Όποτε η τελική κατάταξη των σεναρίων δίνει και σε αυτή την περίπτωση ως βέλτιστη λύση ένα από τα σενάρια 7 ή 9. Στο δεύτερο επίπεδο προτίµησης βρίσκονται τα σενάρια 5 και 8 ενώ το σενάριο το οποίο συγκεντρώνει την λιγότερη προτίµηση είναι το σενάριο 2. Β. Πλήρης κατάταξη των επιλογών ιάγραµµα 22: Πλήρης κατάταξη των επιλογών. Στο παραπάνω ιάγραµµα εµφανίζεται η πλήρης κατάταξη των σεναρίων όπου ως βέλτιστη λύση επιλέγεται το σενάριο 7 ενώ σαν δεύτερη επιθυµητή λύση επιλέγεται το σενάριο 9 και ως τρίτη το σενάριο 8. Για ακόµη µια φορά το σενάριο 2 εµφανίζεται ως η χειρότερη δυνατή επιλογή. Σε σχέση µε την περίπτωση του βαθµωτού κριτηρίου παρατηρείται ελαφρά αύξηση στις καθαρές ροές των δυο πρώτων σεναρίών. Η διαφορά των καθαρών ροών µεταξύ τους αυξάνεται και γίνεται ίση µε 0,04. Γ. Τιµές θετικών, αρνητικών και καθαρών ροών - Συντελεστές βαρύτητας και επιτρεπτά όρια των τιµών τους Οι τιµές των ροών υπολογίζονται από το πρόγραµµα και παρουσιάζονται στο παρακάτω σχήµα: ιάγραµµα 23: Τιµές των θετικών, αρνητικών και καθαρών ροών. 44

45 Το παραπάνω ιάγραµµα επιβεβαιώνει ότι ως βέλτιστο σύστηµα διαχείρισης επιλέγεται και σε αυτή την περίπτωση το σενάριο 7 «Επιλεκτική κατεδάφιση, µεταφορά µικτού σε Κεντρική Μονάδα Ανακύκλωσης, µεταφορά µη ανακυκλώσιµου υπολείµµατος σε ΧΥΤΑ ή σε µονάδα αποτέφρωσης αποβλήτων». Επιπλέον παρουσιάζονται οι συντελεστές βαρύτητας και τα επιτρεπτά όρια τιµών αυτών µέσα στα οποία οποιαδήποτε µεταβολή τους δεν επηρεάζει την τελική κατάταξη των σεναρίων. ιάγραµµα 24: Συντελεστές βαρύτητας και τα επιτρεπτά όρια των τιµών τους. Όπως φαίνεται για κάποιους συντελεστές βαρύτητας υπάρχει µεγάλο περιθώριο µεταβολής (έως και 100%) ενώ για κάποιους άλλους τα όρια είναι πολύ πιο µικρά. Σε σχέση µε την περίπτωση του βαθµωτού κριτηρίου παρατηρείται αύξηση στα όρια µεταβολής του κριτηρίου Κ2, Π6, Ο2, Ο3, Τ2, Τ3 και Τ4. Όλα τα υπόλοιπα παραµένουν σχεδόν αµετάβλητα. Στο σχήµα που ακολουθεί εµφανίζεται η απεικόνιση των καθαρών ροών κάθε σεναρίου σε συνδυασµό µε τους συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων. 45

46 ιάγραµµα 25: Απεικόνιση συντελεστών βαρύτητας και καθαρών ροών.. Επίδραση του συνόλου των κριτηρίων στα σενάρια Με την βοήθεια του προγράµµατος υπολογίζεται η επίδραση του κάθε κριτηρίου για το κάθε σενάριο καθώς και η συνολική επίδραση των κριτηρίων σε κάθε σενάριο. Επειδή δεν υπάρχουν ιδιαίτερες διαφορές σε σχέση µε τα αντίστοιχα διαγράµµατα του γραµµικού και του βαθµωτού κριτηρίου, τα παρακάτω σχήµατα παρατίθενται χωρίς σχολιασµό. 46

47 ιάγραµµα 26: Επίδραση του συνόλου των κριτηρίων στα σενάρια 1, 2, 3 και 4. 47

48 ιάγραµµα 27: Επίδραση του συνόλου των κριτηρίων στα σενάρια 5, 6, 7 και 8. 48

49 ιάγραµµα 28: Επίδραση του συνόλου των κριτηρίων στο σενάριο Ανάλυση ευαισθησίας Στην ενότητα αυτή περιγράφεται η διαδικασία που ακολουθήθηκε για την ανάλυση ευαισθησίας. Η διαδικασία αυτή είναι πολύ σηµαντική διότι δείχνει το κατά πόσο επηρεάζονται τα αποτελέσµατα από τυχόν µεταβολές των συντελεστών βαρύτητας. Η ανάλυση ευαισθησία πραγµατοποιήθηκε µόνο για την περίπτωση που χρησιµοποιήθηκε το κριτήριο γραµµικού τύπου διότι θεωρήθηκε ότι και στις δύο άλλες περιπτώσεις (βαθµωτό κριτήριο και κριτήριο Gauss) τα αποτελέσµατα της θα ήταν παρόµοια. Έτσι πραγµατοποιήθηκαν δοκιµές µεταβολής των συντελεστών βαρύτητας, όλων των κριτηρίων, εκτός των επιτρεπόµενων ορίων (stability intervals) που δίνει το πρόγραµµα για µη επηρεασµό του τελικού αποτελέσµατος ( ιάγραµµα 6). Για την πραγµατοποίηση της διαδικασίας αυτής χρησιµοποιήθηκε η λειτουργία του παραθύρου walking weights του προγράµµατος. Στην συνέχεια θα αναφερθούν για κάθε οµάδα κριτηρίων, τα κριτήρια εκείνα τα οποία επηρεάζουν την τελική κατάταξη όταν µεταβληθούν οι συντελεστές βαρύτητας τους και θα παρουσιαστούν τα σχετικά διαγράµµατα ενδεικτικά για ένα κριτήριο από κάθε οµάδα. Κοινωνικά κριτήρια Οι µεταβολές που επεβλήθησαν στους συντελεστές βαρύτητας των κοινωνικών κριτηρίων οδήγησαν στο συµπέρασµα ότι κανένα από αυτά δεν µεταβάλλει την τελική κατάταξη των σεναρίων. Η µοναδική αλλαγή που παρατηρήθηκε ήταν στις τιµές των καθαρών ροών. Περιβαλλοντικά κριτήρια Από τα περιβαλλοντικά κριτήρια διαπιστώθηκε ότι επηρεάζει την τελική κατάταξη των σεναρίων το Π3. Για τα υπόλοιπα η µεταβολή των συντελεστών βαρύτητας 49

50 οδήγησε µόνο σε αλλαγή των τιµών των καθαρών ροών. Στην συνέχεια παρουσιάζεται η κατάταξη που προκύπτει από µια τυχαία αλλαγή του συντελεστή βαρύτητας του κριτηρίου Π3. ιάγραµµα 29: Απεικόνιση συντελεστών βαρύτητας και νέων καθαρών ροών κατά την µεταβολή του συντελεστή βαρύτητας του κριτηρίου Π3 Όπως φαίνεται στο παραπάνω ιάγραµµα ο συντελεστής βαρύτητας του κριτηρίου Π3 µεταβλήθηκε από 6 σε 20%. Αυτό είχε ως αποτέλεσµα µεταβολή της τελικής κατάταξης των σεναρίων. Η µεταβολή αυτή γίνεται φανερή παρατηρώντας την πλήρη κατάταξη των σεναρίων που παρουσιάζεται στο παρακάτω σχήµα. ιάγραµµα 30: Πλήρης κατάταξη των επιλογών 50

51 Οικονοµικά κριτήρια Ως αναφορά τα οικονοµικά κριτήρια διαπιστώθηκε ότι όλα επηρεάζουν την τελική κατάταξη των σεναρίων κάτι που ήταν αναµενόµενο εξαιτίας της σηµαντικότητας τους. Στην συνέχεια παρουσιάζεται ενδεικτικά η κατάταξη που προκύπτει από µια τυχαία αλλαγή του συντελεστή βαρύτητας του κριτηρίου Ο1. ιάγραµµα 31: Απεικόνιση νέων συντελεστών βαρύτητας και νέων καθαρών ροών κατά την µεταβολή του συντελεστή βαρύτητας του κριτηρίου Ο1 Όπως φαίνεται στο παραπάνω σχήµα ο συντελεστής βαρύτητας του κριτηρίου Ο1 µεταβλήθηκε από 12 σε 15%. Αυτό είχε ως αποτέλεσµα µεταβολή της τελικής κατάταξης των σεναρίων. Η µεταβολή αυτή γίνεται φανερή παρατηρώντας την πλήρη κατάταξη των σεναρίων που παρουσιάζεται στο παρακάτω σχήµα. 51

52 ιάγραµµα 32: Πλήρης κατάταξη των επιλογών Τεχνικά κριτήρια Ως προς τα τεχνικά κριτήρια διαπιστώθηκε ότι η τελική κατάταξη των σεναρίων επηρεάζεται από όλα εκτός από το Τ1. Στην συνέχεια παρουσιάζεται ενδεικτικά η κατάταξη που προκύπτει από µια τυχαία αλλαγή του συντελεστή βαρύτητας του κριτηρίου Τ2. ιάγραµµα 33: Απεικόνιση νέων συντελεστών βαρύτητας και νέων καθαρών ροών κατά την µεταβολή του συντελεστή βαρύτητας του κριτηρίου Τ2 Όπως φαίνεται ο συντελεστής βαρύτητας του κριτηρίου Τ2 µεταβλήθηκε από 7,5 σε 20%. Αυτό είχε ως αποτέλεσµα µεταβολή της τελικής κατάταξης των σεναρίων. Η 52

53 µεταβολή αυτή γίνεται φανερή παρατηρώντας την πλήρη κατάταξη των σεναρίων που παρουσιάζεται στο παρακάτω σχήµα. ιάγραµµα 34: Πλήρης κατάταξη των επιλογών Από όλα τα προηγούµενα γίνεται φανερό ότι η τελική κατάταξη των σεναρίων επηρεάζεται από την επιλογή των συντελεστών βαρύτητας όχι όµως και το είδος της τεχνολογίας που χρησιµοποιείται. Παρόλα αυτά η επιλογή των συντελεστών βαρύτητας σε ένα τέτοιου είδους πρόβληµα χρήζει ιδιαίτερης προσοχής. Τυχόν λανθασµένη επιλογή µπορεί να οδηγήσει σε αποτελέσµατα που να απέχουν από την βέλτιστη λύση. 7. Συζήτηση αποτελεσµάτων- Συµπεράσµατα Με βάση την ανάλυση και αξιολόγηση της υφιστάµενης κατάστασης αναφορικά µε τα ΑΚΚ επισηµαίνονται τα εξής: 1. Οι εξελίξεις στο θεσµικό πλαίσιο των αναπτυγµένων ευρωπαϊκών χωρών αποδεικνύουν ότι τα θέµατα της ολοκληρωµένης διαχείρισης των στερεών αποβλήτων αποτελούν ήδη επιτυχηµένη πράξη στη δεκαετία του 1990 και ταυτόχρονα αφετηρία-αφορµή για την εξέλιξη και της κοινοτικής νοµοθεσίας. Η πραγµατική αιτία της εξέλιξης βρίσκεται στην υποβάθµιση του περιβάλλοντος αλλά και στις οικονοµικές και κοινωνικές πιέσεις που ασκούνται σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο λόγω της τεχνολογικής προόδου και της ανάγκης για βελτίωση της ποιότητας ζωής. 2. Εισάγεται θεσµικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο: η υποχρέωση της οργάνωσης της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων η υποχρέωση της ανάπτυξης διαχειριστικών σχεδίων η υποχρέωση άσκησης ελέγχου προς τις εθνικές, τοπικές και περιφερειακές αρχές για το περιεχόµενο και την εφαρµογή των διαχειριστικών σχεδίων. 3. Η σύγχρονη άποψη για τα θέµατα διαχείρισης στερεών αποβλήτων δεν εξαντλείται στα θέµατα της τελικής διάθεσης και αποδίδει µεγαλύτερη σηµασία στις δράσεις: Πρόληψη παραγωγής, που αποτελεί τον βασικό και κύριο στόχο Μείωση της παραγωγής τους Μείωση επικινδυνότητας 53

54 Ανακύκλωση-επαναχρησιµοποίηση Ανάκτηση υλικών και ενέργειας Ασφαλής διάθεση των υπολειµµάτων, ως ύστατη και αναπόφευκτη λύση χωρίς προβλήµατα για το περιβάλλον. 4. Η Κύπρος, στο πλαίσιο της εφαρµογής της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά µε τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων θα πρέπει να διαµορφώσει την πολιτική της για τα στερεά απόβλητα µε στόχο την προστασία τόσο της δηµόσιας υγείας όσο και του φυσικού περιβάλλοντος. Συγκεκριµένα, θα πρέπει να αναπτύξει νοµοθετικό πλαίσιο σε εναρµόνιση µε την αντίστοιχη Ευρωπαϊκή νοµοθεσία για τα στερεά απόβλητα το οποίο να διέπεται από τις βασικές αρχές της Ευρωπαϊκής πολιτικής για τη διαχείριση των αποβλήτων αυτών. Το νοµοθετικό αυτό πλαίσιο θα αποτελέσει το βασικό εργαλείο για το σχεδιασµό, την ανάπτυξη και εφαρµογή της αντίστοιχης περιβαλλοντικής πολιτικής. Το υφιστάµενο νοµοθετικό πλαίσιο της Κύπρου δεν καλύπτει πλήρως τον τοµέα διαχείρισης των στερεών αποβλήτων. Τονίζεται, όµως, ότι έχουν γίνει οι απαιτούµενες ενέργειες και οι διαδικασίες για την ανάπτυξη και θεσµοθέτηση νοµοθετικού πλαισίου που να καλύπτει και τις υπόλοιπες παραµέτρους που συµµετέχουν στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων και αναµένεται να ολοκληρωθούν σύντοµα. Επίσης, αναφέρεται ότι θα απαιτηθεί η εξειδίκευση σε επιµέρους θέµατα που αφορούν στη διαχείριση συγκεκριµένων ρευµάτων στερεών αποβλήτων όπως είναι τα ΑΚΚ, τα επικίνδυνα απόβλητα κλπ. 5. Τα ΑΚΚ αποτελούν ένα από τα µεγαλύτερα ρεύµατα αποβλήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς η ποσότητά τους εκτιµάται ότι ξεπερνά τους 450 εκατοµµύρια τόνους το χρόνο και επιπλέον όπως αναφέρουν τα επίσηµα στοιχεία της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος της Ε.Ε. περίπου το 50% της ποσότητας των παραγόµενων αποβλήτων οφείλεται σε κατασκευαστικές και κατεδαφιστικές δραστηριότητες και στη βιοµηχανία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι το ποσοστό ανακύκλωσης αυτών των αποβλήτων (25% στην παρούσα φάση) δύναται να αυξηθεί αρκετά και να µειωθεί ταυτόχρονα το ποσοστό αυτών που καταλήγουν σε χώρους τελικής διάθεσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιθυµεί τη διαχείριση αυτών των αποβλήτων από τα κράτη µέλη, µε βάση την ιεράρχηση στη στρατηγική διαχείρισης στερεών αποβλήτων, δηλαδή, µε πρώτο µέληµα τη µείωση της ποσότητάς τους, ακολούθως την ανακύκλωση, ανάκτηση και τελικώς την ασφαλή διάθεσή τους. 54

55 6. Οι κατά κεφαλήν ποσότητες αποβλήτων ποικίλουν σηµαντικά από τη µία χώρα στην άλλη. Αυτό µπορεί, εν µέρει, να αποδοθεί στις οικονοµικές και πολιτιστικές διαφορές που υπάρχουν µεταξύ των χωρών. Επιπλέον υπάρχουν διαφορές στους χρησιµοποιούµενους ορισµούς για τον χαρακτηρισµό ενός υλικού ως απόβλητο. Για παράδειγµα στην Αυστρία και στη Γερµανία εµφανίζονται υψηλές ποσότητες παραγόµενων αποβλήτων επειδή αυτές οι χώρες συµπεριλαµβάνουν το ανασκαµµένο χώµα (µητρικό χώµα εκσκαφών) και τις πέτρες στα στοιχεία αποβλήτων. Τα διαφορετικά ποσοστά θα µπορούσαν επίσης, ως ένα ορισµένο βαθµό, να εξηγηθούν από το διαφορετικό τρόπο καταγραφής των ποσοτήτων και τη χρήση αυτού του είδους αποβλήτων. Για παράδειγµα είναι πιθανό τα τούβλα και το σκυρόδεµα να µην καταχωρηθούν ως απόβλητα εάν χρησιµοποιηθούν είτε άµεσα ως δοµικό υλικό για τους µικρούς δρόµους και πεζόδροµους είτε απευθείας ως υλικό πλήρωσης. Όσον αφορά τα υλικά, µεγάλο ποσοστό στα ΑΚΚ, περίπου το 70% αποτελούν τα υλικά κατασκευής των οικοδοµών όπως τούβλα, πέτρες, τσιµέντο, ενώ στα απόβλητα που προέρχονται από κατεδάφιση οικοδοµών πρόσφατων σχετικά δεκαετιών (των τελευταίων 20 µε 30 χρόνων), παρατηρούµε αύξηση στα ποσοστά υλικών όπως πλαστικά, σίδερα κλπ. 7. Η διαχείριση των στερεών αποβλήτων αποτελεί αναγκαιότητα και ταυτόχρονα προτεραιότητα για την Κύπρο, αφενός για την εξασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος και της δηµόσιας υγείας, αφετέρου για την υιοθέτηση της περιβαλλοντικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) στον τοµέα αυτό, αφού η Κύπρος βρίσκεται αποτελεί κράτος µέλος της Ε.Ε. Η κατάρτιση ενός ολοκληρωµένου στρατηγικού σχεδίου που να στοχεύει στην ανάπτυξη και εφαρµογή µιας ευέλικτης, οικονοµικά βιώσιµης και αποτελεσµατικής πολιτικής στον τοµέα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, µέσα από µία ολοκληρωµένη και ορθολογική προσέγγιση, θεωρείται απαραίτητη. 8. Στην Κύπρο, στο παρόν στάδιο η περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση των αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων πραγµατοποιείται σε πάρα πολύ µικρό βαθµό. Τα περισσότερα υλικά των αποβλήτων που προκύπτουν από κατασκευές και κατεδαφίσεις απορρίπτονται ανάµεικτα κυρίως σε χωµατερές αλλά και σε µη αδειοδοτηµένους χώρους κυρίως χαράδρες, κοίτες ποταµών ή εγκαταλελειµµένα λατοµεία κλπ. Η µελέτη για τις υφιστάµενες πρακτικές διαχείρισης των ΑΚΚ στην Κύπρο αποκαλύπτει το µεγάλο κενό που υπάρχει αναφορικά µε την απουσία ορθολογικού προγράµµατος διαχείρισής τους. Τα απόβλητα, στις πιο πολλές 55

56 περιπτώσεις, απορρίπτονται στους χώρους τελικής διάθεσης όπου απορρίπτονται και τα αστικά απόβλητα, ενώ λαµβάνει χώρα και περιπτώσεις στις οποίες γίνεται ανεξέλεγκτη απόρριψή τους. Έτσι, σε πολλές περιπτώσεις, δηµιουργείται περιβαλλοντικό πρόβληµα υποβάθµισης του τοπίου, ρύπανσης των επιφανειακών αλλά και των υπόγειων υδάτων. 9. Για την ανάπτυξη ενός ολοκληρωµένου συστήµατος διαχείρισης για τα ΑΚΚ στην Κύπρο, εξετάστηκαν ως προς την καταλληλότητα τους (µε χρήση µεθόδων πολυκριτηριακής ιεράρχησης) τα ακόλουθα εναλλακτικά σενάρια: Ι. Σύστηµα ιαχείρισης 1: Κατεδάφιση και τελική διάθεση σε ΧΥΤΑ, ως έχουν ΙI. Σύστηµα ιαχείρισης 2: Κατεδάφιση και χρήση για επιχωµατώσεις ή άλλες χωµατουργικές εργασίες ΙII. Σύστηµα ιαχείρισης 3: Συµβατική κατεδάφιση, µεταφορά µικτού αποβλήτου σε Κεντρική Μονάδα Ανακύκλωσης, µεταφορά µη ανακυκλώσιµου υπολείµµατος σε ΧΥΤΑ ή σε µονάδα αποτέφρωσης αποβλήτων ΙV. Σύστηµα ιαχείρισης 4: Συµβατική κατεδάφιση, ανάκτηση on site συγκεντρωτικά και ανακύκλωση ανόργανου κλάσµατος σε κινητή µονάδα ανακύκλωσης, µεταφορά ανακυκλώσιµου µη ανόργανου κλάσµατος σε εξειδικευµένες µονάδες ανακύκλωσης και µη ανακυκλώσιµου υπολείµµατος σε ΧΥΤΑ ή σε µονάδα αποτέφρωσης αποβλήτων V. Σύστηµα ιαχείρισης 5: Μερικώς επιλεκτική κατεδάφιση, µεταφορά µικτού σε Κεντρική Μονάδα Ανακύκλωσης, µεταφορά µη ανακυκλώσιµου υπολείµµατος σε ΧΥΤΑ ή σε µονάδα αποτέφρωσης αποβλήτων VΙ. Σύστηµα ιαχείρισης 6: Μερικώς επιλεκτική κατεδάφιση, ανάκτηση on site συγκεντρωτικά και ανακύκλωση ανόργανου κλάσµατος σε κινητή µονάδα ανακύκλωσης, µεταφορά ανακυκλώσιµου µη ανόργανου κλάσµατος σε εξειδικευµένες µονάδες ανακύκλωσης και µη ανακυκλώσιµου υπολείµµατος σε ΧΥΤΑ ή σε µονάδα αποτέφρωσης αποβλήτων VIΙ. Σύστηµα ιαχείρισης 7: Επιλεκτική κατεδάφιση, µεταφορά µικτού σε Κεντρική Μονάδα Ανακύκλωσης, µεταφορά µη ανακυκλώσιµου υπολείµµατος σε ΧΥΤΑ ή σε µονάδα αποτέφρωσης αποβλήτων VIIΙ. Σύστηµα ιαχείρισης 8: Επιλεκτική κατεδάφιση, ανάκτηση on site συγκεντρωτικά και ανακύκλωση ανόργανου κλάσµατος σε κινητή µονάδα ανακύκλωσης, µεταφορά ανακυκλώσιµου µη ανόργανου κλάσµατος σε 56

57 εξειδικευµένες µονάδες ανακύκλωσης και µη ανακυκλώσιµου υπολείµµατος σε ΧΥΤΑ ή σε µονάδα αποτέφρωσης αποβλήτων ΙX. Σύστηµα ιαχείρισης 9: Επιλεκτική κατεδάφιση, ανάκτηση on site απευθείας και ανακύκλωση ανόργανου κλάσµατος σε κινητή µονάδα ανακύκλωσης, µεταφορά ανακυκλώσιµου µη ανόργανου κλάσµατος σε εξειδικευµένες µονάδες ανακύκλωσης και µη ανακυκλώσιµου υπολείµµατος σε ΧΥΤΑ ή σε µονάδα αποτέφρωσης αποβλήτων 10. Η ανάπτυξη και εφαρµογή του υπολογιστικού µοντέλου πολυκριτηριακής ανάλυσης πραγµατοποιήθηκε µε τρεις διαφορετικούς τύπους κριτηρίων (γραµµικό, βαθµωτό και Gauss). Από την εκτέλεση του προγράµµατος µε τα κριτήρια αυτά προέκυψαν τα παρακάτω αποτελέσµατα: Αρχικά παρουσιάζονται οι τιµές των θετικών, αρνητικών και καθαρών ροών που δείχνουν κατά πόσο µια λύση υπερέχει ή υπολείπεται έναντι όλων των υπολοίπων επιλογών. Οι τιµές των ροών υπολογίζονται από το πρόγραµµα και παρουσιάζονται συγκεντρωτικά για τις τρεις εκτελέσεις του προγράµµατος στον παρακάτω πίνακα: Πίνακας 26: Τιµές θετικών αρνητικών και καθαρών ροών. Γραµµικό κριτήριο Βαθµωτό κριτήριο Κριτήριο Gauss Σενάριο Φ+ Φ- Φ Φ+ Φ- Φ Φ+ Φ- Φ Επιπλέον παρουσιάζονται οι συντελεστές βαρύτητας και τα επιτρεπτά όρια τιµών αυτών µέσα στα οποία οποιαδήποτε µεταβολή τους δεν επηρεάζει την τελική κατάταξη των σεναρίων. 57

58 ιάγραµµα 36: Συντελεστές βαρύτητας και τα επιτρεπτά όρια των τιµών τους. 58

59 Οι τελικές κατατάξεις µε την µέθοδο Promethee παρουσιάζονται στο παρακάτω σχήµα: ιάγραµµα 37: Πλήρης κατάταξη για εκτέλεση του προγράµµατος µε: α) γραµµικό κριτήριο, β) βαθµωτό κριτήριο και γ) κριτήριο Gauss. Από τα επιµέρους και τα συνολικά αποτελέσµατα προκύπτει ότι ως βέλτιστο εναλλακτικό σύστηµα διαχείρισης επιλέγεται το σενάριο 7 «Επιλεκτική κατεδάφιση, µεταφορά µικτού σε Κεντρική Μονάδα Ανακύκλωσης, µεταφορά µη ανακυκλώσιµου υπολείµµατος σε ΧΥΤΑ ή σε µονάδα αποτέφρωσης αποβλήτων». Στην δεύτερη θέση και µε εξίσου υψηλές τιµές προτίµησης βρίσκεται το σενάριο 9 «Επιλεκτική κατεδάφιση, ανάκτηση on site απευθείας και ανακύκλωση ανόργανου κλάσµατος σε κινητή µονάδα ανακύκλωσης, µεταφορά ανακυκλώσιµου µη ανόργανου κλάσµατος σε εξειδικευµένες µονάδες ανακύκλωσης και µη ανακυκλώσιµου υπολείµµατος σε ΧΥΤΑ ή σε µονάδα αποτέφρωσης αποβλήτων». Η επιτυχής επίλυση του προβλήµατος της διαχείρισης των ΑΚΚ κρίνεται ότι µπορεί να πραγµατοποιηθεί µε συνδυασµό των δύο αυτών µεθόδων. Για την περαιτέρω αξιολόγηση των αποτελεσµάτων πραγµατοποιήθηκε ανάλυση ευαισθησίας. Πιο συγκεκριµένα, πραγµατοποιήθηκαν δοκιµές µεταβολής των συντελεστών βαρύτητας, όλων των κριτηρίων, εκτός των επιτρεπόµενων ορίων (stability intervals) και εξήχθηκαν τα εξής συµπεράσµατα όσον αφορά στην κατάταξη των εναλλακτικών σεναρίων. - Οι µεταβολές στους συντελεστές βαρύτητας των κοινωνικών κριτηρίων οδήγησαν στο συµπέρασµα ότι κανένα από αυτά δεν µεταβάλλει την τελική κατάταξη των σεναρίων. Η µοναδική αλλαγή που παρατηρήθηκε ήταν στις τιµές των καθαρών ροών. 59

60 - Από τα περιβαλλοντικά κριτήρια διαπιστώθηκε ότι επηρεάζει την τελική κατάταξη των σεναρίων το Π3. Για τα υπόλοιπα η µεταβολή των συντελεστών βαρύτητας οδήγησε µόνο σε αλλαγή των τιµών των καθαρών ροών. - Αναφορικά µε τα οικονοµικά κριτήρια διαπιστώθηκε ότι όλα επηρεάζουν την τελική κατάταξη των σεναρίων κάτι που ήταν αναµενόµενο εξαιτίας της σηµαντικότητας τους. - Ως προς τα τεχνικά κριτήρια διαπιστώθηκε ότι η τελική κατάταξη των σεναρίων επηρεάζεται από όλα εκτός από το Τ1. Από τα παραπάνω σχήµατα γίνεται φανερό ότι, παρόλο που αλλάζει σε κάποιες περιπτώσεις η τελική κατάταξη των σεναρίων µε µεταβολή στους συντελεστές βαρύτητας συγκεκριµένων κριτηρίων, στις πρώτες θέσεις κατάταξης παραµένουν τα σενάρια τα οποία περιλαµβάνουν κεντρική µονάδα επεξεργασίας ΑΚΚ. Συµπερασµατικά, κρίνοντας από τα αποτελέσµατα αλλά και από την ανάλυση ευαισθησίας, γίνεται φανερό ότι βέλτιστα σενάρια συστήµατα διαχείρισης είναι αυτά που περιλαµβάνουν επιλεκτική κατεδάφιση και επεξεργασία σε κεντρική µονάδα ανακύκλωσης. Συγκεντρωτικά, η σειρά των σεναρίων τα οποία καταλαµβάνουν τις πρώτες θέσεις προτίµησης, είναι η ακόλουθη: 60

61 ιάγραµµα 38: Συστήµατα διαχείρισης που καταλαµβάνουν τις πρώτες θέσεις προτίµησης. 12. Στη συνέχεια, έχοντας υπόψη την υφιστάµενη κατάσταση στην Κύπρο, την κοινωνικοοικονοµική πραγµατικότητα του νησιού καθώς και τις µεθόδους διαχείρισης των ΑΚΚ σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, προτείνονται συγκεκριµένες λύσεις και µέτρα ώστε να δοθούν οι κατευθυντήριες γραµµές για την ορθολογική διαχείριση των ΑΚΚ. Συγκεκριµένα προτείνεται: Λήψη µέτρων για την προώθηση της αξιοποίησης των ΑΚΚ. Επιβολή ειδικού τέλους στις ποσότητες των ΑΚΚ που απορρίπτονται σε χώρους τελικής διάθεσης, έτσι ώστε να αποθαρρύνεται η τελική ταφή τους και να προωθείται η αξιοποίησή τους. Έκδοση τεχνικών προδιαγραφών για την ανακύκλωση των αποβλήτων από οικοδοµικές δραστηριότητες και κατεδαφίσεις. 61