ΝΕΩΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΛΙΘΙΑΣΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΝΕΩΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΛΙΘΙΑΣΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ"

Transcript

1 ΝΕΩΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΛΙΘΙΑΣΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ Κ. Χασταζέρης, Ν.Ε. Σταυρόπουλος Εισαγωγή Ο αρχαιότερος λίθος του ουροποιητικού συστήματος βρέθηκε στις αρχές του αιώνα μας από τον Άγγλο αρχαιολόγο Sir Grafton Elliot Smith ο οποίος τον χρονολογεί περί το 4800 π.χ. Ο συγκεκριμένος λίθος βρέθηκε ανάμεσα στα οστά της λεκάνης ενός νεαρού άνδρα, σε τάφο της προδυναστικής εποχής, στο El Amrah της Άνω Αιγύπτου. Η πρώτη ένδειξη νεφρολιθίασης είναι 4 λίθοι που βρέθηκαν στο ύψος του δεύτερου οσφυϊκού σπονδύλου σε τάφο της 4ης Δυναστείας (3000 π.χ.) στο Maya- el- Dier. Ο μεγαλύτερος από αυτούς είχε διάμετρο 1,6 cm και ήταν οξαλικού ασβεστίου. Άλλα παρόμοια ευρήματα αναφέρονται στη Μεσοποταμία, στην περιοχή των Εβραίων, την Ινδία, τη Μέση Ανατολή, την Κίνα αλλά και στον κόσμο του δυτικού ημισφαιρίου (από Έλληνες και Ρωμαίους) καθώς και από τους Ινδιάνους της Αμερικής. Επίσης γνωστές είναι οι συμβουλές διαιτητικού χαρακτήρα που έδινε ο Ιπποκράτης. Ο Γαληνός αναγνώριζε ως παράγοντες κινδύνου την κληρονομικότητα, το κλίμα, την φυλή, το πόσιμο νερό, την δίαιτα, και πίστευε ότι οι τόφοι ουρικού οξέος είχαν κοινή προέλευση σε κάποιους λίθους. Παρά το γεγονός ότι η λιθίαση του ουροποιητικού είναι γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων η έρευνα κυρίως για την παθογένεια της αρχίζει εδώ και 35 περίπου χρόνια. Ο λόγος που παρατηρείται αυτή η ενασχόληση με το ζήτημα της λιθίασης φαίνεται μάλλον να είναι η αύξηση της συχνότητας που αφορά κυρίως άνδρες ετών και ανέρχεται στο 1-4% του γενικού πληθυσμού. Επιδημιολογία Είναι γνωστό ότι τα τελευταία 30 χρόνια παρατηρήθηκε μια αύξηση της νεφρολιθίασης. Πληθυσμιακές μελέτες αναφέρουν ότι μέχρι την ηλικία των 70 ετών ο επιπολασμός ανέρχεται στην Αγγλία και Γαλλία στο 4-5% στη Γερμανία στο7% και στη Σαουδική Αραβία στο 20% όπου αναφέρεται και το υψηλότερο ποσοστό. Από επιδημιολογικής άποψης άξιο παρατήρησης είναι το στοιχείο ότι τον 20ον αιώνα αλλάζει η συχνότερη θέση εντόπισης που ήταν η ουροδόχος κύστη και επικρατεί η νεφρολιθίαση. Ανάλογες διαφορές που αφορούν την εντόπιση παρατηρούνται και μεταξύ αναπτυγμένων και υποανάπτυκτων χωρών και τούτο διότι η λιθίαση της κύστεως σχετίζεται με κακές συνθήκες υγιεινής και πλημμελή διατροφή, ενώ αντιθέτως η λιθίαση του ανώτερου ουροποιητικού με την ευμάρεια και την καθιστική ζωή. Ένα μεγάλο μέρος των ερευνών αφορά το μεγάλο ποσοστό υποτροπών στις περιπτώσεις που δεν λαμβάνονται προληπτικά μέτρα. Τότε η πιθανότητα υποτροπής αγγίζει το 60% στην 10ετια και το 70-80% όταν ο χρόνος παρακολούθησης είναι μεγαλύτερος. Στον δυτικό κόσμο η λιθίαση από ασβέστιο ανέρχεται στο 80%. Από αυτούς ένα 60% είναι αμιγείς λίθοι οξαλικού ασβεστίου, ένα 9% αμιγείς λίθοι φωσφορικού ασβεστίου και ένα 9-11% είναι μικτοί από οξαλικό και φωσφορικό ασβέστιο. Το υπόλοιπο 20% αφορά λίθους ουρικού οξέος και στρουβίτη σε ποσοστό 9-10%, ενώ ένα ποσοστό μικρότερο του 2% είναι λίθοι κυστίνης καθώς και άλλα πιο σπάνια είδη όπως ξανθίνης κλπ. Για ένα μέρος από τα ανωτέρω είδη τα αίτια σχηματισμού λίθων είναι γενετικά

2 καθοριζόμενα ενώ για τα υπόλοιπα φαίνεται να εμπλέκονται διαιτητικοί, περιβαλλοντικοί καθώς και δημογραφικοί παράγοντες. Δημογραφικοί παράγοντες κινδύνου Ως δημογραφικοί παράγοντες κινδύνου θεωρούνται η ηλικία, το φύλο και η φυλή. Η συνηθέστερη ηλικία εμφάνισης της νόσου στους άνδρες είναι τα 35 χρόνια ενώ για τις γυναίκες παρατηρούνται δυο περίοδοι, μια στα 30 και μία στα 55 χρόνια. Η συχνότητα εμφάνισης της νόσου στους άνδρες προς γυναίκες είναι 3/1. Η παρατήρηση ότι η λιθίαση είναι σπανιότερη στους μαύρους δεν ισχύει αν εξομοιωθούν οι διατροφικές συνήθειες. Η οικογενειακή προδιάθεση στην ιδιοπαθή λιθίαση ασβεστίου δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένη, ενώ ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού παρατηρείται περίπου στο 60%. Περιβαλλοντικοί παράγοντες κινδύνου Σε αυτούς ανήκουν η γεωγραφική θέση, το κλίμα, η εποχή του έτους, το stress, το επάγγελμα, το επίπεδο ευμάρειας, η δίαιτα και η πρόσληψη υγρών. Οι παράγοντες αυτοί συνήθως αλληλοεμπλέκονται στο σχηματισμό λίθου. Π.χ. στα θερμά κλίματα η μειωμένη παραγωγή ούρων συνδυάζεται με αυξημένη αποβολή ασβεστίου, που οφείλεται σε αυξημένη σύνθεση βιταμίνης D λόγω της υπεριώδους ακτινοβολίας και αυξημένη απορρόφησή του από το έντερο. Επίσης η ποσότητα των παραγομένων ούρων επηρεάζεται από τις απώλειες με τον ιδρώτα. Το επάγγελμα μπορεί να συμβάλλει με διάφορους τρόπους, όπως π.χ. με την καθιστική ζωή, τη θερμοκρασία στον χώρο εργασίας (π.χ. μάγειροι, θερμαστές) ενώ το stress έχει υποστηριχθεί ότι αυξάνει τη συγκέντρωση λιθογόνων συστατικών, όπως το ασβέστιο, το ουρικό οξύ και τα οξαλικά στα ούρα. Οι διατροφικές συνήθειες έχουν συζητηθεί πολύ σε σχέση με τη λιθίαση, κυρίως σε ότι αφορά τη μεγάλη κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων, οξαλικών, βιομηχανοποιημένων σακχάρων, πουρινών, λίπους, ζωικών πρωτεϊνών, καθώς επίσης και τη χαμηλή πρόσληψη ινών η βιταμίνης Β6. Στη Μεγάλη Βρετανία και σε άλλα Ευρωπαϊκά κράτη έχει παρατηρηθεί σχέση μεταξύ συχνότητας λιθίασης και δαπανών για διατροφή, οι οποίες σχετίζονται άμεσα με την κατανάλωση ζωικών πρωτεϊνών. Είναι δεδομένο λοιπόν ότι ο κίνδυνος νεφρολιθίασης στους χορτοφάγους είναι σημαντικά μικρότερος, παρά το γεγονός ότι αυτοί ανήκουν στις ανώτερες κοινωνικά τάξεις και παρά τη συνήθως υψηλότερη πρόσληψη οξαλικών. Εντούτοις, οι κλινικές μελέτες που συνέκριναν τη δίαιτα των λιθιασικών αρρώστων με εκείνη των μαρτύρων υπήρξαν αντιφατικές. Σ` αυτές όπου οι μάρτυρες εκτός από το φύλο και την ηλικία είχαν το ίδιο κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο με τους λιθιασικούς δεν παρατηρήθηκαν ουσιώδεις διαφορές. Σε άλλες μελέτες όπου το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο δεν ελήφθη υπόψη, παρατηρήθηκε ότι οι λιθιασικοί προσλάμβαναν σημαντικά υψηλότερες ποσότητες ζωικών πρωτεϊνών από τους μάρτυρες. Είναι γνωστό ότι η πλούσια σε πρωτεΐνες δίαιτα αυξάνει την απέκκριση κιτρικών, δηλαδή δημιουργεί συνθήκες ευνοϊκές για δημιουργία λίθων οξαλικού ασβεστίου και ουρικού οξέως. Αλλά ενδεχομένως παράγοντες παράλληλοι με την αυξημένη πρόσληψη πρωτεϊνών να παίζουν ρόλο, όπως π.χ. μια αυξημένη ευαισθησία των λιθιασικών στην ασβεστιουρική και οξαλουρική δράση των πρωτεϊνών. Εκτός των ζωικών πρωτεϊνών, η πλούσια σε νάτριο δίαιτα συμβάλλει στην αύξηση της ασβεστιουρίας, τόσο γιατί τα δύο αυτά ιόντα μοιράζονται κοινές θέσεις επαναρρόφησης στο σωληνάριο, όσο και γιατί η έκπτυξη του εξωκυττάριου χώρου που συνεπάγεται η αυξημένη πρόσληψη νατρίου, συμβάλλει στην αυξημένη απέκκριση ασβεστίου Είναι πλέον παραδεκτό από όλους ότι η υπεροξαλουρία είναι πολύ σημαντικότερος παράγοντας υπερκορεσμού από την υπερασβεστιουρία και φαίνεται ότι για οποιοδήποτε επίπεδο πρόσληψης οι λιθιασικοί, ως ομάδα, αποβάλλουν μεγαλύτερα ποσά οξαλικών απ` τους φυσιολογικούς. Η διαιτητική πρόσληψη οξαλικών πολύ λίγο συμβάλλει στη δημιουργία της ήπιας υπεροξαλουρίας, που παρατηρείται σε αρκετούς ασθενείς με λιθίαση ασβεστίου και εδώ θα πρέπει να δεχθεί κανείς είτε ότι αυτοί απορροφούν μεγαλύτερα ποσά οξαλικών, είτε ότι προσλαμβάνουν πολύ μεγαλύτερα ποσά ουσιών που μεταβολίζονται

3 σε οξαλικά, όπως. π.χ. η γλυκίνη, τη υδροξυπρολίνη και η τρυπτοφάνη που προέρχονται από τις ζωικές πρωτεΐνες. Η σημασία επομένως της διαιτητικής πρόσληψης ασβεστίου, στην οποία είχε δοθεί τόση έμφαση στο παρελθόν, αμφισβητείται όλο και περισσότερο. Πολλοί πιστεύουν ότι μεγαλύτερη σημασία από την πρόσληψη ασβεστίου ή οξαλικών έχει η σχέση οξαλικών προς ασβέστιο στη διατροφή, η οποία και καθορίζει το ρυθμό απορρόφησης των πρώτων. Ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για την δημιουργία λίθου είναι η χαμηλή ποσότητα προσλαμβανομένων υγρών και κατά συνέπεια ο μειωμένος όγκος παραγόμενων ούρων, στον οποίο ακόμη και φυσιολογικές τιμές απέκκρισης των διαφόρων λιθογόνων ουσιών δημιουργούν συνθήκες υπερκορεσμού. - Γενετικοί παράγοντες κινδύνου Οι συγγενείς μεταβολικές διαταραχές που σχετίζονται με τη νεφρολιθίαση, όπως η κυστινουρία, οι πρωτοπαθείς υπεροξαλουρίες, ή το σύνδρομο Lesch - Nyhan είναι γνωστό ότι κληρονομούνται με αυτοσωματικά υπολειπόμενα γονίδια ή με αυτοσωματικό επικρατούν γονίδιο στην περίπτωση της νεφρικής σωληναριακής οξέωσης τύπου Ι. Οι συχνότητες των ανωμαλιών αυτών κυμαίνονται από 1/700 για την ομόζυγη κυστινουρία, μέχρι 1/ γεννήσεις. Για την ιδιοπαθή λιθίαση ασβεστίου τα υψηλά ποσοστά οικογενειακής προδιάθεσης αποτελούν, ένδειξη πολυγονικής κληρονομικότητας στην οποία πρέπει να ενέχονται μερικοί μόνο γενετικοί επίτοποι. Παρόλο ότι η καθαυτού επίτοποι των πολυγονικών διαταραχών κληρονομούνται κατά τον ίδιο τρόπο, όπως και στην μονογονική κληρονομικότητα, ο μεγάλος αριθμός πιθανών γονότυπων και συνδυασμών, που μπορεί να προκύψουν, συντελεί στο να διαφέρει ο κίνδυνος από οικογένεια σε οικογένεια και από άτομο σε άτομο. Ένα άλλο στοιχείο υπέρ της πολυγονικότητας είναι ότι σε αυτού του τύπου τις διαταραχές τα επιρρεπή γονίδια είναι συχνά και κοινά για λιθιασικούς και μη. Στην ιδιοπαθή λιθίαση ασβεστίου η κληρονομικότητα φαίνεται να είναι αυτοσωματικού επικρατούντος τύπου και δεδομένου ότι οι συνηθέστερα παρατηρούμενες μεταβολικές ανωμαλίες είναι η υπερασβεστιουρία, η υπεροξαλουρία και η υποκιτρικουρία, τα γονίδια που επηρεάζουν την απέκκριση ή και την απορρόφηση του ασβεστίου, των οξαλικών ή των κιτρικών, είναι οι πιθανότεροι υποψήφιοι για γενετική συμμετοχή, χωρίς βέβαια να αποκλείεται και η εισχώρηση άλλων γονιδίων που πιθανότερα σχετίζονται με τους αναστολείς ή άλλες προαγωγούς ουσίες όπως π.χ. νεφροκαλσίνη, βλεννοπρωτεΐνη Tamm - Horsfall και άλλες. Χαρακτηριστικό του τι μπορεί να αφορούν οι διάφοροι επίτοποι είναι η ασβεστιουρία. Ένας επίτοπος μπορεί να έχει σχέση με την σύνθεση της βιταμίνης D στο νεφρικό σωληνάριο ή ενδεχομένως με την αντλία Ca - Mg - ATPασης. Κάτι ανάλογο μπορεί να συμβαίνει με τα οξαλικά ή τα κιτρικά άλατα. Με βάση τα ανωτέρω, οι Goodmann at el (1995) δημιούργησαν σε Η/Υ ένα μοντέλο λιθίασης με την προϋπόθεση ύπαρξης τριών παθολογικών επιτόπων, ήτοι των γόνων που ρυθμίζουν την απέκκριση του ασβεστίου των κιτρικών και οξαλικών αλάτων. Τα δεδομένα που προκύπτουν από αυτό είναι συμβατά με την παρατηρούμενη συχνότητα λιθίασης οξαλικού ασβεστίου, το σχετικό κίνδυνο συγγενών, τις διαφορές φύλου κλπ. Λαμβάνοντας βέβαια πάντοτε υπόψη και άλλους παράγοντες όπως είναι οι περιβαλλοντικοί ή το φύλο στο οποίο ανήκει ο προσβεβλημένος γονέας. Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην καλύτερη γνώση της παθογένειας της νεφρολιθίασης πολλά είναι τα ερωτήματα που παραμένουν ακόμη αναπάντητα. Παθογένεια Νεφρολιθίασης Οι θεωρίες που διατυπώθηκαν κατά καιρούς για την ερμηνεία της παθογένειας της νεφρολιθίασης είναι αυτή της μητρικής ουσίας (matrix), του υπερκορεσμού, των

4 ανασταλτών και των προαγωγών ουσιών. Σημαντικό ρόλο στον μηχανισμό σχηματισμού των λίθων έχει ο υπερκορεσμός των ούρων με δυσδιάλυτα άλατα, που ευθύνεται για το σχηματισμό του αρχικού πυρήνα. Η διαλυτότητα μιας κρυσταλλικής ουσίας εξαρτάται από το pη, την ιονική ισχύ και την θερμοκρασία του διαλύματος. Στα ούρα, που είναι διάλυμα αλάτων, είναι δυνατόν ένα άλας να παραμείνει σε διάλυση και σε πυκνότητα μεγαλύτερη από την διαλυτότητά του, μέχρι όμως ένα ανώτατο όριο, το οποίο και ονομάζεται γινόμενο σχηματισμού. Πάνω από αυτό το γινόμενο σχηματισμού, οι κρύσταλλοι αυτομάτως καθιζάνουν και μεγαλώνουν, ενώ στην κορεσμένη περιοχή, πριν δηλαδή το γινόμενο σχηματισμού, δεν έχουμε αυτόματη καθίζηση κρυστάλλων αλλά μια μεγέθυνση των υπαρχόντων κρυστάλλων. Οι απαραίτητες προϋποθέσεις για τον σχηματισμό ουρολίθων είναι: α) Ο σχηματισμός πυρήνα (nucleation) που μπορεί να είναι ομοιογενής ή ετερογενής β) Η αύξηση του μεγέθους (crystal growth) και η συσσώρευση (crystal aggregation) των κρυστάλλων. Οι κρύσταλλοι που σχηματίζονται στα ούρα, έχουν δύο εναλλακτικές λύσεις: είτε αποβάλλονται, είτε αυξάνονται σε μέγεθος και σχηματίζουν μικρολίθους. Για το σχηματισμό μικρολίθων υπάρχουν δύο θεωρίες: α/ η θεωρία του ελεύθερου σωματιδίου και β/ η θεωρία του καθηλωμένου σωματιδίου. Σύμφωνα με την πρώτη έχουμε μια μαζική καθίζηση κρυστάλλων που συσσωρεύονται και φράσσουν το σωληνάριο, ενώ διαβρεχόμενοι συνεχώς με υπερκορεσμένα ούρα αυξάνουν σε μέγεθος και σχηματίζουν το λίθο. Σύμφωνα με την δεύτερη θεωρία η κρύσταλλοι προσκολλώνται σε ένα σημείο του αθροιστικού σωληναρίου και εκεί μεγεθύνονται και σχηματίζουν λίθο. Έχουν περιγραφεί διάφοροι μηχανισμοί προκειμένου να εξηγήσουν την καθήλωση των κρυστάλλων, όπως οι υποβλεννογόνιες κρυσταλλικές πλάκες του Randall, τα σωμάτια Carr, οι ενδονεφρικές ασβεστώσεις και οι ενδοκυττάριες ασβεστοποιήσεις. Πρόσφατες μελέτες αναδεικνύουν ότι αλλαγές στην επιφάνεια του ουροθηλίου μπορεί να παίζουν σημαντικό ρόλο στο σχηματισμό των λίθων. Οι περισσότεροι των λίθων περιέχουν οργανική μητρική ουσία η οποία συμβάλλει στο σχηματισμό πυρήνα. Η θεωρία αυτή, της οργανικής μητρικής ουσίας, δέχεται ότι διάφορες ουσίες όπως πρωτεΐνες και βλεννοπρωτεΐνες λειτουργούν ως μητρική ουσία πάνω στην οποία γίνεται ο σχηματισμός του λίθου. Η μητρική ουσία αποτελεί συνήθως το 2-6% περίπου του ξηρού βάρους του λίθου. Η σημασία της στην παθογένεια της νεφρολιθίασης παραμένει αντικείμενο αμφισβητήσεων και το βασικό ερώτημα είναι αν η οργανική μητρική ουσία συμβάλει όντως στον σχηματισμό του πυρήνα και την αύξηση του μεγέθους των κρυστάλλων ή απλά παγιδεύεται μέσα στις κρυσταλλικές ουσίες του λίθου κατά τη διαδικασία σχηματισμού του. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία η μητρική ουσία μπορεί να έχει διάφορους ρόλους. Κάποια συστατικά της, όπως π.χ. προϊόντα αποδόμησης των κυττάρων μπορεί να συμβάλλουν στη δημιουργία ετερογενούς πυρήνα ή όπως η βλεννοπρωτεΐνη Tamm- Horsfall, μπορεί να μετέχει στη συσσώρευση των κρυστάλλων, το σχηματισμό και την συγκράτηση του πυρήνα του λίθου. Επίσης η οργανική μητρική ουσία μπορεί να έχει σημαντικό ρόλο στο καθορισμό της συμπεριφοράς των κρυστάλλων και της σύστασης λίθων, αφού η παρουσία ξένων στοιχείων στα κρυσταλλικά διαλύματα έχει επίδραση στην εξωτερική συμπεριφορά των κρυστάλλων. Τελικά φαίνεται ότι ο σχηματισμός του λίθου αρχίζει με την κρυστάλλωση, σε στενή πάντα σχέση με την οργανική μητρική ουσία των ούρων η οποία ίσως να μην είναι η αρχή του σχηματισμού του λίθου αλλά είναι παρούσα και μπορεί να επηρεάζει κάθε φάση της διαδικασίας σχηματισμού. Ο υπερκορεσμός των ούρων με ένα δυσδιάλυτο άλας αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την δημιουργία λιθίασης του ουροποιητικού, εκτός ίσως όταν υπάρχουν ανατομικές ανωμαλίες, που μεταβάλουν την ροή των ούρων κατά μήκος της αποχετευτικής οδού. Επίσης η προκαλούμενη στάση εκτός από την αύξηση του διαθέσιμου χρόνου για την κρυστάλλωση, αυξάνει και τον κίνδυνο ανάπτυξης λοιμώξεως η οποία εν συνεχεία μπορεί να εμπλακεί στην λιθογενετική διαδικασία. Για ορισμένα είδη λιθίασης, όπως του ουρικού οξέως, της κυστίνης ή της λοίμωξης, ο

5 υπερκορεσμός των ούρων, που προκαλείται είτε από την αποβολή της συγκεκριμένης ουσίας σε περίσσεια, είτε από την μεταβολή της διαλυτότητάς της ανάλογα με το ph, φθάνει για να ερμηνεύσει ικανοποιητικά την παθογένειά της. Λίθους ουρικού οξέος εμφανίζουν άτομα που ή απεκκρίνουν περισσότερο ουρικό από το φυσιολογικό ή για μεγάλα χρονικά διαστήματα έχουν όξινο pη όπου το ουρικό είναι δυσδιάλυτο. Οι λίθοι της κυστίνης συναντώνται μόνο σε άτομα με γενετική διαταραχή τα οποία αποβάλουν φορές περισσότερη κυστίνη στα ούρα από το φυσιολογικό. Επειδή ακριβώς η κυστίνη είναι δυσδιάλυτη, η αυξημένη αποβολή της οδηγεί σε κρυστάλλωση και κατά συνέπεια σε σχηματισμό λίθων. Οι λίθοι εναμμωνίου φωσφορικού μαγνησίου ή στρουβίτη, προκαλούν ουρολοιμώξεις από βακτηρίδια που διασπούν την ουρία με την ταυτόχρονη παραγωγή αμμωνίας η οποία εκτός από τον υπερκορεσμό των ούρων με ιόντα αμμωνίου, αλκαλοποιεί τα ούρα και έτσι ευνοείται η καθίζηση των φωσφορικών αλάτων Οι λίθοι από άλατα ασβεστίου, αμιγείς ή μεικτοί, έχουν μία περίπλοκη παθογένεια. Οι ουσίες που ευθύνονται είναι το ασβέστιο και τα οξαλικά. Η αυξημένη αποβολή ασβεστίου ευνοεί την καθίζηση κρυστάλλων οξαλικού ή φωσφορικού ασβεστίου. Έτσι το 30%-40% των ασθενών με λιθίαση ασβεστίου παρουσιάζει υπερασβεστιουρία η οποία σε ένα μικρό ποσοστό είναι δευτεροπαθής, όπως π.χ. στον υπερπαραθυρεοειδισμό, τον υπερθυρεοειδισμό, την υπερβιταμίνωση D, καθώς και στις περιπτώσεις εξωνεφρικής σύνθεσης (σαρκοείδωση, λεμφώματα, φυματίωση), τη αυξημένη οστική απορρόφηση (κακοήθειες), νόσο του Paget. Δευτεροπαθώς υπερασβεστιουρία αλλά χωρίς υπερασβεστιαιμία έχουμε και στην νεφρική σωληναριακή οξέωση. Η υπερασβεστιουρία είναι κατ' εξοχήν ιδιοπαθής με κάποιο οικογενή χαρακτήρα και χωρίζεται σε επί μέρους κατηγορίες ανάλογα με τον παθοφυσιολογικό μηχανισμό που την διέπει. Ως παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί της ιδιοπαθούς υπερασβεστιουρίας θεωρούνται η αυξημένη εντερική απορρόφηση, είτε μέσω βιταμίνης D, είτε ανεξάρτητα από αυτήν, η πρωτοπαθής νεφρική απώλεια ασβεστίου η οποία θα μπορούσε μέσω διέγερσης των παραθυρεοειδών αδένων να οδηγήσει και αυτή σε (εντερογενή) υπερασβεστιουρία λόγω αυξημένης σύνθεσης 1,25- (ΟΗ)2D3, η πρωτοπαθής νεφρική απώλεια φωσφόρου, επίσης μέσω αυξημένης σύνδεσης 1,25- (ΟΗ)2D3 και διάφοροι διαιτητικοί παράγοντες όπως αυξημένη πρόσληψη σακχάρων, ζωικών πρωτεϊνών και νατρίου. Επειδή οι θέσεις επαναρρόφησης του νατρίου και ασβεστίου είναι κοινές στο σωληνάριο τόσο η έκπτυξη του εξωκυττάριου χώρου, όσο και η παρατεταμένη αύξηση πρόσληψης του νατρίου, προκαλούν ασβεστιουρία. Ο μηχανισμός με τον οποίο η αυξημένη πρόσληψη πρωτεϊνών προκαλεί υπερασβεστιουρία δεν είναι γνωστός. Αρκετά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα σχετικά με τους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς της ιδιοπαθούς υπερασβεστιουρίας, όπως π.χ. πού οφείλεται η μικρή ή σε ένα ποσοστό μόνο των ασθενών πρωτοπαθής αύξηση της 1,25- (ΟΗ)2D3, πού οφείλεται η μεγαλύτερη νεφρική απώλεια ασβεστίου σε αυτούς τους ασθενείς, τι γενετικό υπόστρωμα υπάρχει, ποια η σημασία των διαιτητικών παραγόντων, που προκαλούν στους λιθιασικούς μεγαλύτερη ασβεστιουρία από ότι στα φυσιολογικά άτομα. Φαίνεται ότι αυτή η κατάσταση έχει σχέση με την δραστικότητα της Ca-Mg ATPασης των ερυθροκυττάρων τους. Δεδομένου ότι το ένζυμο αυτό υπάρχει και στα άπω νεφρικά σωληνάρια, ενδέχεται κάποιο γενετικό στοιχείο να ρυθμίζει την ταχύτερη μεταφορά του ασβεστίου, τόσο στην ερυθροκυτταρική μεμβράνη, όσο και στην μεμβράνη των νεφρικών σωληναριακών και των εντερικών επιθηλιακών κυττάρων. Η υπεροξαλουρία είναι ένας παράγοντας κινδύνου υψίστης σημασίας στην παθογένεια της ιδιοπαθούς λιθίασης από οξαλικό ασβέστιο. Τα οξαλικά των ούρων προέρχονται από δύο πηγές: το 80-90% αυτών παράγεται στο ήπαρ ενώ το υπόλοιπο προέρχεται από την διατροφή (οξαλικά τροφών, βιταμίνη C). Έτσι πρωτοπαθείς διαταραχές στην ενδογενή σύνθεση των οξαλικών, αυξημένη κατανάλωση τροφών με οξαλικά ή αυξημένη πρόσληψη βιταμίνης C μπορούν να οδηγήσουν σε αυξημένη αποβολή οξαλικών στα ούρα Η πρωτοπαθής υπεροξαλουρία είναι πάθηση κληρονομική και σπάνια και οφείλεται σε διαταραχή δύο ενζύμων: η τύπου Ι στην διαταραχή της αλανινο-γλυοξυλικής αμινοτρανσφεράσης και η τύπου ΙΙ στην διαταραχή της D-γλυκερικής

6 αφυδρογονάσης. Εντερική υπεροξαλουρία (υπεραπορρόφηση οξαλικών από το έντερο) παρατηρείται σε όσους παρουσιάζουν φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου και σε εκείνους με παράκαμψη ή εκτομή τμήματος του λεπτού εντέρου. Δύο είναι οι παράγοντες που προκαλούν υπεραπορρόφηση των οξαλικών: α) Η εντερική μεταφορά των οξαλικών μπορεί να αυξάνει πρωτοπαθώς εξαιτίας της δράσης των χολικών αλάτων και των λιπαρών οξέων στην διαπερατότητα του εντερικού βλεννογόνου στα οξαλικά β) Το συνολικό φορτίο των οξαλικών που απορροφάται μπορεί να αυξάνει λόγω αύξησης της ενδοαυλικής δεξαμενής των οξαλικών που είναι διαθέσιμα για απορρόφηση Η άθροιση λιπαρών οξέων στο έντερο λόγω δυσαπορρόφησης και η ένωσή τους με ασβέστιο οδηγεί σε μείωση του εντερικού ασβεστίου που θα ενωνόταν με τα οξαλικά για τον σχηματισμό δυσαπορρόφητου οξαλικού ασβεστίου, με συνέπεια αυξημένα ποσά οξαλικών να παραμένουν ενδοαυλικά και να είναι έτσι διαθέσιμα για απορρόφηση. Ανεπάρκεια πυριδοξίνης οφειλόμενη είτε σε ανεπαρκή πρόσληψη είτε σε ανεπαρκή απορρόφηση θα μπορούσε να ευθύνεται για ένα ποσοστό ασθενών με ήπια υπεροξαλουρία. Υπάρχουν επίσης στοιχεία τα οποία αποδεικνύουν ότι ορισμένοι ασθενείς με ήπια υπεροξαλουρία έχουν κάποια διαταραχή στην μετατροπή της στην δραστική μορφή, τη στιγμή που η απορρόφησή της από έντερο είναι φυσιολογική. Για την ιδιοπαθή λιθίαση ασβεστίου φαίνεται ότι μεγάλη σημασία έχουν και οι παροδικές αυξήσεις οξαλικών στα ούρα, οι οποίες δημιουργούν συνθήκες υπερκορεσμού. Η δίαιτα από μόνη της δεν αρκεί να εξηγήσει την ήπια αυτή υπεροξαλουρία. Υπάρχουν ενδείξεις που πιθανολογούν αυξημένη εντερική απορρόφηση και άλλες, που υποδεικνύουν ότι ενδεχόμενα μια ομάδα λιθιασικών εκκρίνει στο σωληνάριο περισσότερα οξαλικά από ότι οι φυσιολογικοί και ότι αυτή σχετίζεται άμεσα με την διακίνηση των θειικών. Για τους λίθους από φωσφορικό ασβέστιο εκτός από την αυξημένη απέκκριση ασβεστίου, ο υπερκορεσμός των ούρων επηρεάζεται σημαντικά και από τις μεταβολές του pη, αφού η διαλυτότητά τους μειώνεται όσο τούτο αλκαλοποιείται. Αν και ο υπερκορεσμός αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση, δεν αρκεί από μόνος του για να ερμηνεύσει την παθογένεια της λιθίασης ασβεστίου, αφενός διότι ούρα υπερκορεσμένα με φωσφορικό ή οξαλικό ασβέστιο αποβάλουν αρκετές φορές και φυσιολογικά άτομα αφ' ετέρου επειδή σε αρκετούς λιθιασικούς δεν διαπιστώνεται κάποια ανωμαλία, που θα ήταν δυνατόν να οδηγήσει σε υπερκορεσμό. Έτσι δημιουργήθηκε η ιδέα της παρουσίας στα ούρα ανασταλτών, δηλαδή ουσιών που προστατεύουν από τον σχηματισμό ουρολίθων. Αυτές οι ουσίες δρουν στις διάφορες φάσεις σχηματισμού των λίθων, είναι διαφορετικές για κάθε άλας αλλά διαφορετικό είναι και το ποσοστό αποτελεσματικότητάς τους. Επί παραδείγματι το Mg και τα κιτρικά δρουν ως ανασταλτές, αλλά ταυτόχρονα μειώνουν τον υπερκορεσμό, σχηματίζοντας σύμπλοκες ενώσεις, το μεν Mg με τα οξαλικά, τα δε κιτρικά με το ασβέστιο. Τα τελευταία χρόνια από πολλούς ερευνητές έχει δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο ρόλο τους στην παθογένεια της λιθίασης. Φυσιολογικά, τα κιτρικά των ούρων κυμαίνονται από 350 mg έως και 1450 mg/24ωρο και η αποβολή τους είναι μεγαλύτερη στις γυναίκες από ότι στους άνδρες. Αναστέλλουν τη διαδικασία της λιθίασης σχηματίζοντας στα ούρα σύμπλοκες ενώσεις με ασβέστιο, εμποδίζοντας την αυτόματη καθίζηση του οξαλικού ασβεστίου και επιβραδύνοντας τη συσσώρευση των σχηματισθέντων κρυστάλλων οξαλικού ασβεστίου. Τα κιτρικά διηθούνται ελεύθερα στο σπείραμα, επαναπορροφούνται στο εγγύς σωληνάριο μέσω ενός συμμεταφορέα Na - κιτρικών, η δε επαναρρόφηση επιταχύνεται σε μεταβολική οξέωση και επιβραδύνεται σε μεταβολική αλκάλωση. Η οξέωση μειώνει τα κιτρικά των ούρων αυξάνοντας τη σωληναριακή επαναρρόφηση, αλλά και μειώνοντας τη σύνθεσή τους. Έτσι, η υποκιτρουρία, η οποία παρατηρείται σ ένα ποσοστό λιθιασικών, μπορεί να είναι δευτεροπαθής και να οφείλεται σε οξέωση, είτε συστηματική (νεφρική σωληναριακή οξέωση, χρόνιες διάρροιες), είτε

7 ενδοκυτταρική, (υποκαλιαιμία από θειαζίδες) ή ιδιοπαθής, όπως επί αυξημένης διαιτητικής πρόσληψης νατρίου ή ζωικών πρωτεϊνών ή ελαττωμένης πρόσληψης ή απορρόφησης αλκάλεος, συνθήκες που και αυτές δρουν μειώνοντας το ενδοκυττάριο ph. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η ιδιοπαθής υποκιτρουρία μπορεί να οφείλεται σε μειωμένη εντερική απορρόφηση αλκάλεος, η οποία φαίνεται μάλλον να έχει σχέση με μειωμένη απορρόφηση, παρά με μειωμένη πρόσληψη. Υποκιτρουρία μπορεί να παρατηρηθεί και στο 50% των ασθενών με λιθίαση ασβεστίου, ενώ υφίσταται ως μόνη αιτία στο 10% περίπου των περιπτώσεων. Το πυροφωσφορικό θεωρείται ο κύριος ανασταλτής της κρυστάλλωσης του φωσφορικού ασβεστίου. Ένα μόριο που μπορεί να δεσμεύσει μέχρι και 1000 μόρια ασβεστίου και φωσφόρου προσροφούμενο στην επιφάνεια των κρυστάλλων και εμποδίζοντας έτσι την αύξηση του μεγέθους τους. Η ανασταλτική του δράση στην αύξηση του μεγέθους των κρυστάλλων του οξαλικού ασβεστίου είναι μικρή. Υπάρχουν ενδείξεις ότι το μεγαλύτερο ποσοστό της ανασταλτικής δραστικότητας των ούρων στην περίπτωση της οξαλικής λιθίασης οφείλεται σε μεγαλομοριακές ενώσεις, κυρίως γλυκοζαμινογλυκάνες, υλικό RNA και όξινες γλυκοπρωτείνες (π.χ. νεφροκαλσίνη). Οι ανασταλτές έχουν αποτελέσει αντικείμενο επισταμένης έρευνας τα τελευταία χρόνια και, πολλές φορές, τα αποτελέσματα των μελετών είναι αλληλοσυγκρουόμενα. Οι διαφορές ενδεχομένως να σχετίζονται με το γεγονός ότι τα πειράματα γίνονται κάτω από διαφορετικές συνθήκες ή μελετούν διάφορες φάσεις της λιθιασικής διαδικασίας. Σε πρόσφατη μελέτη εκτιμήθηκε η επίδραση ουσιών, οι οποίες υπάρχουν φυσιολογικά στα ανθρώπινα ούρα (κιτρικά, γλυκοζαμινογλυκάνες, πυροφωσφορικό), στην καθίζηση διαλυμάτων λιθογενών μιγμάτων. Τα πειράματα έγιναν σε συνθήκες παρόμοιες με αυτές, που υπάρχουν στα αρχικά στάδια δημιουργίας του λίθου. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι εφόσον ληφθούν υπόψη οι ποσότητες οι οποίες υπάρχουν φυσιολογικά στα ούρα, τα κιτρικά παρουσιάζουν μεγαλύτερη ανασταλτική δράση στη δημιουργία κρυστάλλων φωσφορικού, ενώ οι γλυκοζαμινογλυκάνες και το πυροφωσφορικό είναι λιγότερο δραστικά. Αν δε συνεκτιμηθεί και η βαρύτητα που έχουν τα φωσφορικά ως ετερογενής πυρήνας για τη δημιουργία λίθων οξαλικού ασβεστίου, τα ευρήματα αυτά αποκτούν ιδιαίτερη σημασία. Ενώ όμως υπάρχει σαφής διαφορά στις ανασταλτικές ιδιότητες των ούρων μεταξύ λιθιασικών και φυσιολογικών ατόμων όταν ελεγχθούν σε ένα σύστημα κρυστάλλωσης in vitro και, παρ όλο ότι πειραματικά έχει αποδειχθεί η ανασταλτική δραστηριότητα των διαφόρων ανασταλτών, οι περισσότερες έρευνες δεν μπόρεσαν να αποδείξουν διαφορές στην απέκκρισή τους μεταξύ των δυο ομάδων. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε αλληλεπίδραση, σε μεθοδολογικές ατέλειες ή στην ύπαρξη ποιοτικών και όχι ποσοτικών διαφορών. Επίσης, υπάρχουν ενδείξεις ότι στους λιθιασικούς το μειονέκτημα της σύνθεσης των γλυκοζαμινογλυκανών δεν περιορίζεται στο ουροποιητικό. Είναι, λοιπόν, ενδεχόμενο οι μεγαλομοριακές αυτές ενώσεις να μην δρουν μόνο στα ούρα αναστέλλοντας στην κρυστάλλωση του οξαλικού ασβεστίου, αλλά και σε κυτταρικό επίπεδο εμποδίζοντας την ταχεία διακίνηση των οξαλικών. Εκτός από τον υπερκορεσμό και τους ανασταλτές υπάρχουν στα ούρα ουσίες οι οποίες προάγουν την κρυστάλλωση του οξαλικού ασβεστίου δρώντας ενδεχομένως ως αντιανασταλτές, όπως η βλεννοπρωτεΐνη Tamm-Horsfall που ανταγωνίζεται τους πολυανιονικούς ανασταλτές. Η ίδια όμως πρωτεΐνη υπό διαφορετικές συνθήκες πολυμερισμού μπορεί να δρα και ανασταλτικά στην κρυστάλλωση. Πρόσφατα στοιχεία υποδεικνύουν, ότι η βλεννοπρωτεΐνη Tamm-Horsfall μειώνει τη δράση του ουρικού στη συσσώρευση των κρυστάλλων οξαλικού ασβεστίου και έτσι θα μπορούσε να μειώσει την πιθανότητα σχηματισμού λίθου σε ασθενείς με υπερουρικοζουρία. Το ουρικό φαίνεται να προάγει την κρυστάλλωση του οξαλικού ασβεστίου με μηχανισμούς που ακόμα και τώρα αποτελούν αντικείμενο αμφισβητήσεων. Αρχικά, είχε υποτεθεί ότι αυτό γίνεται με τον μηχανισμό της επίταξης, δηλαδή εναπόθεσης κρυστάλλων οξαλικού ασβεστίου πάνω σε ένα πυρήνα ουρικού αλλά πρόσφατα στοιχεία απορρίπτουν το μηχανισμό αυτό. Επίσης, η άποψη ότι το ουρικό δρα μειώνοντας την ανασταλτική δράση των γλυκοζαμινογλυκανών έχει ουσιαστικά αποδυναμωθεί, αφού σε ούρα από τα οποία είχαν αφαιρεθεί οι γλυκοζαμινογλυκάνες η κρυστάλλωση του οξαλικού ασβεστίου με την προσθήκη ουρικού έγινε με τον ίδιο

8 ακριβώς τρόπο, που πραγματοποιήθηκε και παρουσία γλυκοζαμινογλυκανών. Έτσι, ελλείψει άλλου γνωστού πιθανού μηχανισμού, η προαγωγή της κρυστάλλωσης του οξαλικού ασβεστίου και, ως εκ τούτου, η δημιουργία λίθων οξαλικού ασβεστίου μπορεί να θεωρείται συμβατή μόνο με βάση την παλιά θεωρία της εξαλάτωσης. Πρόσφατα στοιχεία αφήνουν να διαφανεί ότι η υπερουρικοζουρία στους ασθενείς με λιθίαση οξαλικού ασβεστίου μπορεί να οφείλεται σε διαταραχή της κυτταρικής μεταφοράς του ουρικού και, έτσι, ενισχύεται η υπόθεση ότι η ιδιοπαθής νεφρολιθίαση είναι μεταβολική πάθηση, η οποία χαρακτηρίζεται από διαταραχές στην κυτταρική μεταφορά των ανιόντων. Είναι σαφές από τα προαναφερθέντα ότι, παρά τις σημαντικές εξελίξεις που παρουσιάστηκαν τα τελευταία έτη, υπάρχουν ακόμα αρκετά σκοτεινά σημεία και καμία θεωρία δεν μπορεί να δώσει επαρκείς απαντήσεις. Δεν υπάρχει, όμως αμφιβολία ότι όλες οι ενδείξεις οδηγούν σε αναθεώρηση των γνώσεών μας σε κυτταρικό επίπεδο. Εργαστηριακή Εκτίμηση της Λιθισιακής Νόσου Η λιθιασική νόσος και το τελικό προϊόν της, ο λίθος, συνδέονται μεταξύ τους με τη λιθογενετική διαδικασία, που κρατά ακόμη ζηλότυπα αρκετά μυστικά της. Το βιολογικό δείγμα, είτε αίμα λέγεται αυτό, είτε ούρα, είτε λίθος, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της "ιστορίας του λιθιασικού". Οποιαδήποτε αντιμετώπιση της λιθίασης, χειρουργική ή με τη χρήση των νεότερων τεχνολογικών εφαρμογών, αφήνει ανέγγιχτο τον κίνδυνο υποτροπών ή επανεμφανίσεων της νόσου, εάν δεν υπάρξει επέμβαση στον αιτιοπαθογενετικό παράγοντα. Η σωστή διαγνωστική τακτική οδηγεί στην επιτυχή θεραπευτική αντιμετώπιση. Με βάση τις γενετικές αυτές αρχές προτείνεται η εφαρμογή του κατώτερου πρωτοκόλλου που περιλαμβάνει τέσσερα βήματα: Το πρώτο βήμα περιλαμβάνει τον κλινικό (ιστορικό, φυσική εξέταση) και απεικονιστικό έλεγχο του αρρώστου. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στο δεύτερο βήμα, την εργαστηριακή προσέγγιση, με την αναζήτηση των αιτιοπαθογενετικών παραγόντων. Τρίτο βήμα είναι η εξέταση του λίθου ή ο προεπεμβατικός και μετεπεμβατικός έλεγχος των κρυστάλλων των ούρων (κρυσταλλουρίας), όταν η θεραπεία περιλαμβάνει εξωσωματική λιθοτριψία ή ενδοουρολογικές μεθόδους. Τέταρτο βήμα αποτελεί ο έλεγχος της αποτελεσματικότητας της εφαρμοσθείσας αγωγής και η προσπάθεια συντήρησης του αποτελέσματος με αποφυγή υποτροπών. Εργαστηριακός έλε γχος. Ο εργαστηριακός έλεγχος περιλαμβάνει τρεις ομάδες εξετάσεων: 1η ομάδα: Εκτίμηση της γενικής κατάστασης (γενική αίματος, ΤΚΕ, ουρία, σάκχαρο, κρεατινίνη, ηλεκτρολύτες ορού). 2η ομάδα: Μεταβολικός έλεγχος αίματος και ούρων 24ωρου. Ελέγχoνται: ασβέστιο, φωσφόρος, ουρικό οξύ, μαγνήσιο. Γίνεται επίσης εκτίμηση των γενικών χαρακτήρων των ούρων με αναβάθμιση της σημασίας της γενικής και βακτηριολογικής εξέτασής τους. Από τους φυσικούς χαρακτήρες των ούρων ενδιαφέρουν η διαύγεια (θολερότητα μπορεί να σημαίνει πυουρία ή κρυσταλλουρία), η οσμή, όπως αυτή της αμμωνίας σε λοίμωξη με ουρεολυτικά βακτηρίδια ή η δυσοσμία ή οσμή υδρόθειου στην κυστινουρία και, κυρίως το ph. Το τελευταίο έχει σαφή επίδραση στη διαλυτότητα των λιθογενετικών συστατικών ουρικού, φωσφορικού κλπ. Όσον αφορά στα έμμορφα συστατικά, μόνο με τη σχέση κρύσταλλος = δομική μονάδα του λίθου είναι δυνατό να εκτιμήσουμε τη σημασία της οντότητας "κρύσταλλος". Κύρια σημασία έχει η άμεση εξέταση του δείγματος των ούρων. Στις περισσότερες περιπτώσεις συνιστάται η εξέταση δείγματος της πρώτης πρωινής ούρησης, έχει δε σημασία η ακριβής μέτρηση του pη και του ειδικού βάρους. Για να αξιολογηθεί η παρουσία συγκεκριμένων κρυστάλλων, αυτοί πρέπει να ανευρίσκονται σε τρία τουλάχιστον δείγματα ληφθέντα

9 σε ανάλογες συνθήκες διαβίωσης και διατροφής. Κατανάλωση π.χ. φρούτων ή φυσικών χυμών προκαλεί εμφάνιση οξαλικών κρυστάλλων μη αξιολογούμενων. Το αλκοόλ, το ξενύχτι κλπ, επηρεάζοντας σημαντικά το ph των ούρων, προκαλούν μη αξιολογήσιμη κρυσταλλουρία. Αναλυτικότερα, τα χαρακτηριστικά των ούρων για κάθε είδος κρυστάλλου είναι τα εξής: Α: Οξαλικού ασβεστίου : Είναι συχνότεροι και λιγότερο αξιολογήσιμοι κρύσταλλοι των ούρων. Η επανειλημμένη όμως ανεύρεσή τους σε μεγάλο αριθμό και σε ειδικό βάρος κάτω του 1015, θέτει υποψία υπεροξαλουρίας ή/και υπερουρικοζουρίας. Δύο μορφές κρυστάλλωσης διακρίνονται, το μονοϋδρικό οξαλικό ασβέστιο (whewellite) και το διυδρικό (weddellite), ενώ η τριυδρική μορφή εμφανίζεται σπανιότατα. Β: Ουρικού οξέος: Η παρουσία τους αξιολογείται ιδιαίτερα σε pη μεγαλύτερο του 5,3 αποδεικνύοντας υπεραπέκκριση ουρικού οξέος. Σε χαμηλότερο ph αποδεικνύουν ουρική διάθεση ή διαταραχές του οξινοποιητικού μηχανισμού των ούρων, όπως επί ειλεοστομίας, κολεκτομής, φλεγμονωδών παθήσεων του εντέρου κλπ. Γ: Κυστίνης: Επί ανευρέσεώς τους στα ούρα αξιολογούνται πάντοτε και είναι παθογνωμονικό σημείο της κυστινουρίας. Δ: Ξανθίνης: Είναι παθογνωμονικοί της ξανθινουρίας. Εμφανίζονται σπανίως και όταν ληφθούν μεγάλες δόσεις αλλοπουρινόλης από ασθενείς με ουρική διάθεση. Ε: Φαρμακευτικής αιτιολογίας: Κρύσταλλοι π.χ. σουλφαμεθοξαζόλης είναι ενδεικτικοί υπεραπεκκρίσεων του φαρμάκου και έχουν ανευρεθεί και ανάλογης σύστασης λίθοι. Η διακοπή της θεραπείας οδηγεί σε υποχώρηση της κρυσταλλουρίας. Στ: Φωσφορικού ασβεστίου: Παρατηρούνται συχνά, σε συνδυασμό με κρυστάλλους οξαλικού ασβεστίου σε ούρα με ph μεγαλύτερο του 6,5. Η παρουσία τους μπορεί να υποδεικνύει και ασβεστιουρία. Έχει διαγνωστική αξία ο διαχωρισμός σε άμορφο φωσφορικό ασβέστιο, απατίτη, ανθρακικό απατίτη, φωσφορικό ασβέστιο (whitlockite) και όξινο φωσφορικό ασβέστιο (brushite). Z: Εναμμωνίου φωσφορικού μαγνησίου: Είναι ενδεικτικοί ύπαρξης ph ούρων μεγαλύτερου του 7,6 και λοίμωξης με ουρεολυτικά βακτηρίδια. Συνοδεύονται συνήθως από κρυστάλλους ανθρακικού απατίτη και ουρικού αμμωνίου. Η βακτηριολογική εξέταση των ούρων έχει προφανή σημασία, δεδομένου του υψηλού ποσοστού λιθιάσεων φλεγμονώδους αιτιολογίας. Η εκτίμηση των δεδομένων του ελέγχου των ούρων του 24ωρου αναφέρεται στον κλασικό πλέον έλεγχο των λιθιασικών ασθενών. Πρόκειται για τη μέτρηση της ημερήσιας αποβολής δια των ούρων ουσιών, που αποτελούν τη βασική ύλη σχηματισμού λίθων, όπως του ασβεστίου, του φωσφόρου, του ουρικού οξέος, του μαγνησίου, των οξαλικών (σε επιλεγμένα περιστατικά) καθώς και της ουρίας και κρεατινίνης. Η συλλογή γίνεται υπό ομαλές συνθήκες και συνήθεις καθημερινές συνθήκες διαβίωσης και διατροφής επί τρεις συνεχείς ημέρες. Παράλληλα, γίνεται μέτρηση των ανωτέρων παραμέτρων και στο αίμα. Ειδικά το μαγνήσιο, ενδιαφέρει ιδίως τη σχέση μαγνήσιο (σε mg)/ουρία (σε g) η οποία φυσιολογικά είναι περίπου 5, ενώ στους λιθιασικούς παρουσιάζονται μειωμένες τιμές. Η μέτρηση των κιτρικών των ούρων δεν θεωρείται από όλους απαραίτητο στοιχείο του ελέγχου, παρά τη σημασία τους ως ανασταλτών της κρυστάλλωσης. 3η ομάδα: Έλεγχος υδροξυπρολίνης, κυκλικού ΑΜΡ, παραθορμόνης. Αφορά μεταβολικές ή άλλες διαταραχές. Η μέτρηση της υδροξυπρολίνης π.χ. έχει τη θέση της στην έρευνα της νόσου Paget, της ιδιοπαθούς υπερασβεστιουρίας και του υπερπαραθυρεοειδισμού. Για τη διερεύνηση του τελευταίου, σημαντικής χρησιμότητας είναι η μέτρηση της παραθορμόνης και του κυκλικού AMP. Εξέταση του λίθου Τρίτο βήμα στο πρωτόκολλο μελέτης αποτελεί η εξέταση του λίθου. Με το δεδομένο ότι είναι το τελικό προϊόν της λιθογενετικής διαδικασίας, η μελέτη της φυσικής του ιστορίας δίνει διαγνωστικές πληροφορίες, που αναφέρονται στο σχηματισμό του πυρήνα, των επάλληλων στιβάδων και της επιφάνειας, που θεωρείται η "ζώσα" στιβάδα του λίθου, διότι δι' αυτής συντελείται η περαιτέρω αύξησή του. Η εξέταση περιλαμβάνει περιγραφή των φυσικών χαρακτηριστικών, δηλαδή χρώματος, μεγέθους, σχήματος κλπ. Η διατομή του, κατά τον επιμήκη συνήθως άξονα, επιτρέπει

10 την αναγνώριση των διαφόρων διακεκριμένων τμημάτων (πυρήνα, επαλλήλων στιβάδων, επιφάνειας) και περιγραφή των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους. Η μακροσκοπική εξέταση με τη βοήθεια μεγεθυντικού φακού και με τα ην εμπειρία, που με το χρόνο αποκτάται, επιτρέπει την εκτίμηση της σύστασης των διαφόρων μερών του, είτε πρόκειται για αμιγείς, είτε για μικτούς λίθους Η ανάλυση του λίθου που ακολουθεί δίνει τη δυνατότητα ακριβούς καθορισμού της σύστασης. Χρησιμοποιούνται: Α/ Χημικές μέθοδοι. Πρόκειται για ποιοτικές μεθόδους ανίχνευσης των διαφόρων μεταλλικών συστατικών των λίθων. Β/ Φυσικές μέθοδοι. Εδώ ανήκουν η υπέρυθρος φασματοφωτομετρία και ο διαχωρισμός με ακτίνες Χ. Στον ερευνητικό τομέα αναφέρονται η φασματομετρία με ατομική απορρόφηση, η φασματοφωτομετρία μάζης και χρωματογραφικές και οπτικές μέθοδοι, όπως η μικροσκοπική εξέταση στο πολωμένο φως κλπ. Η υπέρυθρος φασματοφωτομετρία αποτελεί τη μέθοδο με τα περισσότερα πλεονεκτήματα. Είναι απλή, επαναλήψιμη και ακριβής ποιοτική και ημιποσοτική μέτρηση. Απαιτεί πολύ μικρή ποσότητα δείγματος και επιτρέπει πολλαπλές λήψεις από τα διάφορα μέρη του λίθου, ούτως ώστε να υπάρχει σαφής και ακριβής εικόνα της σύστασής του. Καθιστά δυνατό τον διαγνωστικό διαχωρισμό των οξαλικών αλάτων σε μόνο - και διυδρικά, των διαφόρων μορφών του ουρικού οξέος και των φωσφορικών αλάτων καθώς και την αποκάλυψη φαρμακευτικών ουσιών μέσα στο λίθο. Η τεχνική στηρίζεται στη μελέτη του φάσματος, που δίνει στο υπέρυθρο ( cm-1) κάθε ουσία χωριστά, με υπολογισμό της αναλογικής της εμφάνισης στη μάζα μικρού λίθου ή των διαφόρων στιβάδων Η ανάπτυξη της νεότερης τεχνολογίας στον τομέα αντιμετώπισης της λιθίασης, άλλαξε ριζικά τα δεδομένα αλλά και μετέβαλε της αρχές της ακτινολογικής έρευνας. Δεν έχουμε πλέον ακέραιο λίθο να εξετάσουμε, οι διαγνωστικές όμως ανάγκες όπως και οι ανάγκες παρακολούθησης της θεραπείας παραμένουν. Η εξωσωματική λιθοτριψία και η ενδοουρολογικές προσεγγίσεις για να δώσουν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα πρέπει αφενός να εκτελεστούν με προηγούμενη γνώση της ποιότητας του λίθου (σκληρότης, σύσταση, φλεγμονώδης λιθίαση κλπ) και αφετέρου να ακολουθηθούν από συμπληρωματική αγωγή προς αποφυγή υποτροπής, αφού προηγουμένως έχει χαρτογραφηθεί η λιθογενετική διαδικασία. Ως εκ τούτου η κλασική διαδικασία εξέτασης και ανάλυσης του λίθου προσαρμόστηκε στη νέα πραγματικότητα. Με ειδική τεχνική λαμβάνεται το στερεό υπόλειμμα των ούρων σε ξηρά μορφή. Πρόκειται περί κρυστάλλων που, κατά τεκμήριο θεωρείται ότι προέρχονται από την επιφάνεια του λίθου, τη "ζώσα" στοιβάδα του. Με μέθοδο μικροπαστίλιας ΚΒR οι κρύσταλλοι αυτοί αναλύονται με τη βοήθεια της υπέρυθρης φασματοφωτομετρίας, όπως και κατά τη συμβατική ανάλυση του λίθου. Τα αποτελέσματα της φασματοφωτομετρικής ανάλυσης των κρυστάλλων της επιφάνειας του λίθου σε συνδυασμό με τα δεδομένα του εργαστηριακού ελέγχου δίνουν πρώτη προσέγγιση στην εκτίμηση της σύστασής του. Στη διαδικασία της προεπεμβατικής εκτίμησης της σύστασης του λίθου συνεκτιμώνται τα ανωτέρω στοιχεία και εξάγονται συμπεράσματα χρήσιμα στο σχεδιασμό της λιθοτριψίας ή της ενδοουρολογικής επέμβασης (π.χ. όσον αφορά στη σκληρότητα του λίθου). Μετά την επέμβαση γίνεται συλλογή των αποβαλλόμενων θραυσμάτων και νέος κύκλος φασματοφωτομετρικής ανάλυσης στο υπέρυθρο φως. Η σύγκριση και ο συνδυασμός των νέων αποτελεσμάτων με τα προηγούμενα της κρυσταλλουρίας της επιφάνειας, δηλαδή του λίθου, μας δίνουν αποτελέσματα ανάλογα με αυτά της εξέτασης του ακέραιου λίθου. Απεικονιστικός Έλεγχος Ο απεικονιστικός έλεγχος και δη ο ακτινολογικός, εκτός από τον αριθμό, το είδος (κοραλλιοειδής, πολλαπλή κλπ), τη θέση (κάλυκες, πύελος) του λίθου ή την ύπαρξη ανατομικών ανωμαλιών, δίνει πληροφορίες και για τη σύσταση του με τη μελέτη της ακτινοσκιερότητας (Πιν. 1). Το ανώμαλο ή μη περίγραμμα, το μονήρες ή όχι της

11 λιθίασης και, γενικά, όλες οι ποικιλίες εμφάνισης δίνουν πολύτιμες προεπεμβατικές πληροφορίες. Με τον αναφερθέντα έλεγχο καθίσταται δυνατή η ανεύρεση της αιτιολογίας της λιθίασης σε πολύ μεγάλο ποσοστό και υποβοηθείται σημαντικά η ακολουθητέα θεραπευτική αγωγή. Συντηρητική Θεραπεία Νεφρολιθίασης Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικές πρόοδοι και εμφανίστηκαν νέες μέθοδοι για την αφαίρεση των λίθων του ουροποιητικού συστήματος. Η αφαίρεση των νεφρικών λίθων, ενώ απαλλάσσει τον ασθενή από τα διάφορα συμπτώματα της νεφρολιθίασης, όμως δεν θεραπεύει τις μεταβολικές και βιοχημικές διαταραχές οι οποίες αποτελούν την αιτία για την πρόκλησή της. Για την πρόληψη της νεφρολιθίασης, των υποτροπών της, την αναστολή αύξησης μικρών λίθων, αλλά και τη διάλυση ορισμένων ειδών νεφρόλιθων απαιτείται ειδική συντηρητική θεραπεία. Η συντηρητική αντιμετώπιση της νεφρολιθίασης περιλαμβάνει την κατάλληλη διαιτητική και φαρμακευτική αγωγή για κάθε είδος νεφρολιθίασης και έχει, κυρίως, ως σκοπό να διορθώσει τις μεταβολικές και βιοχημικές διαταραχές, οι οποίες βοηθούν στο σχηματισμό νεφρόλιθων. Ανάλογα με την παθογένεια των διαφόρων νεφρόλιθων, αλλά και για την καλύτερη καταγραφή της συντηρητικής θεραπείας, μπορούμε να χωρίσουμε τους νεφρόλιθους σε τέσσερις μεγάλες κατηγορίες: Ι. Λίθοι ασβεστίου, ΙΙ. Λίθοι ουρικού οξέος και ξανθίνης, ΙV. Λίθοι στρουβίτου (λοίμωξης). Διαιτητική θεραπεία νεφρολιθίασης Το ποσό των προσλαμβανομένων υγρών και το είδος της τροφής παίζουν σημαντικό ρόλο στην ποσότητα και τη σύσταση των ούρων. Η διαιτητική θεραπεία μπορεί να διακριθεί σε μη ειδική και ειδική. Στη μη ειδική θεραπεία περιλαμβάνεται η λήψη αρκετής ποσότητας υγρών από όλους τους ασθενείς με προδιάθεση νεφρολιθίασης, με σκοπό ο όγκος των ούρων 24ώρου να υπερβαίνει τα λίτρα. Σε ορισμένες περιπτώσεις (κυστινουρία) τα ούρα θα πρέπει να υπερβαίνουν τα 3 λίτρα, διότι τα 300 mg κυστίνης μπορούν να διαλυθούν σε ένα λίτρο ούρων. Τα προσλαμβανόμενα υγρά πρέπει να είναι κυρίως νερό, ενώ οι διάφοροι χυμοί πρέπει να αποφεύγονται, επειδή μπορεί να προκαλέσουν αύξηση των οξαλικών στα ούρα. Μεγάλες ποσότητες τροφής το βράδυ και η μη λήψη υγρών κατά τη νύχτα βοηθούν στο σχηματισμό νεφρόλιθων. Η ειδική δίαιτα στους ασθενείς με νεφρολιθίαση εξαρτάται από τις μεταβολικές και βιοχημικές μεταβολές και το είδος των νεφρόλιθων. Σε νεφρολιθίαση από υπερασβεστιουρία περιορίζονται οι ζωικές πρωτεΐνες, το αλάτι και η ζάχαρη, τα οποία αυξάνουν την αποβολή ασβεστίου στα ούρα. Αντιθέτως οι τροφές που περιέχουν

12 φυτικές ίνες δεσμεύουν με τα φυτικά οξέα το ασβέστιο, και αυξάνουν την κινητικότητα του εντέρου, με αποτέλεσμα τη μείωση της εντερικής απορρόφησης του ασβεστίου. Επίσης τροφές πλούσιες σε ζωικά λευκώματα μειώνουν τα κιτρικά στα ούρα και ευνοούν το σχηματισμό λίθων οξαλικού ασβεστίου. Οι χορτοφάγοι παρουσιάζουν μειωμένα ποσοστά νεφρολιθίασης. Σε περιπτώσεις νεφρόλιθων οξαλικού ασβεστίου από εντερική υπεροξαλουρία θα πρέπει να περιορίζονται τα πράσινα λαχανικά, οι σοκολάτες, το κακάο, το τσάι, τα καρύδια και, γενικώς, ν' αποφεύγεται η μεγάλη κατανάλωση σε φρούτα και σαλάτες. Αντιθέτως, τροφές πλούσιες σε ασβέστιο μειώνουν την απορρόφηση των οξαλικών στο έντερο και, κατά συνέπεια, την αυξημένη αποβολή αυτών στα ούρα. Σε ασθενείς με λίθους ουρικού οξέως συνίσταται περιορισμός των τροφών με ζωικές πρωτεΐνες και πουρίνες, διότι αυξάνουν την αποβολή ουρικού οξέως στα ούρα και μειώνουν το ph τους. Επίσης, οι ασθενείς αυτοί θα πρέπει να αποφεύγουν φάρμακα, τα οποία προκαλούν αύξηση του ουρικού οξέος στα ούρα (προμπενεσίδη, ασπιρίνη) καθώς και τα οινοπνευματώδη ποτά. Σε ασθενείς με νεφρολιθίαση από κυστινουρία συνιστάται περιορισμός των ζωικών λευκωμάτων και του άλατος, διότι αμφότερα αυξάνουν την κυστίνη στα ούρα. Επειδή οι μεταβολές του ph των ούρων επηρεάζουν τον κορεσμό τους σε διάφορες ουσίες, πρέπει να τονισθεί ότι τροφές πλούσιες σε ζωικό λεύκωμα μειώνουν το ph, ενώ τροφές με λαχανικά το αυξάνουν. - Φαρμακευτική θεραπεία νεφρολιθίασης Ι. Λίθοι ασβεστίου Οι αιτίες σχηματισμού λίθων ασβεστίου μπορούν να διακριθούν σε: 1) Αιτίες υπερασβεστιουρικές και 2) Αιτίες μη υπερασβεστιουρικές 1.Υπερασβεστιουρικές αιτίες 1.1. Απορροφητική υπερασβεστιουρία (Τύπου 1). Χαρακτηρίζεται από αυξημένη απορρόφηση ασβεστίου στο έντερο και κατά συνέπεια αυξημένη αποβολή του στα ούρα. Στις καταστάσεις αυτές η χορήγηση νατριούχου φωσφορικής κυτταρίνης σε δόση 2.5-5gr σε κάθε γεύμα δεσμεύει το ασβέστιο στο έντερο, μειώνει την εντερική απορρόφηση και διορθώνει την υπερασβεστιουρία. Οι σοβαρές επιπτώσεις του φαρμάκου είναι η υπομαγνησιιαιμία και η υπεροξαλουρία. Η υπομαγνησιαιμία αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση γλυκονικού μαγνησίου gr δύο φορές την ημέρα, σε διαφορετικό χρόνο από την νατριούχο φωσφορική κυτταρίνη, ενώ για την υπεροξαλουρία συνιστάται περιορισμός τροφών πλούσιων σε οξαλικά. Οι θειαζίδες δεν θεωρούνται ως κύριο φάρμακο εκλογής της εντερικής υπερασβεστιουρίας. Όμως υπάρχουν μελέτες, οι οποίες αναφέρουν ότι η χορήγηση θειαζιδών, μολονότι δεν επηρέασε την εντερική απορρόφηση, μείωσε την αποβολή ασβεστίου στα ούρα και ανέστειλε το σχηματισμό πυρήνων οξαλικού και φωσφορικού μαγνησίου. Η μακρόχρονη χορήγηση θειαζιδών σε αυτές τις περιπτώσεις προκαλεί μια μικρή αύξηση της πυκνότητας ορισμένων οστών από αυξημένη εναπόθεση ασβεστίου. Η παρατήρηση αυτή έδωσε την αφορμή να υποστηριχθεί η άποψη ότι σε περιπτώσεις εντερικής υπερασβεστιουρίας, που τα οστά έχουν ανάγκη ασβεστίου (παιδιά σε ανάπτυξη, γυναίκες σε εμμηνόπαυση) οι θειαζίδες θα πρέπει ή να προτιμούνται της νατριούχου φωσφορικής κυτταρίνης ή τα δύο φάρμακα να χορηγούνται διαδοχικά. Για την πρόληψη της υποκαλιαιμίας από την χορήγηση των θειαζιδών συνιστάται η χορήγηση κιτρικού καλίου. Ένα σχήμα θεραπείας είναι: Τριχλωρομεθειαζίδη 4mg ημερησίως και κιτρικό κάλιο meq δύο φορές ημερησίως. Η χορήγηση αμιλορίδης μαζί με θειαζίδη μπορεί να προκαλέσει την πρόκληση υποκαλιαιμίας Η νεφρική υπερασβεστιουρία και η από αυτήν προκαλούμενη νεφρολιθίαση αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση θειαζιδών. Τα φάρμακα αυτά μειώνουν την νεφρική απώλεια ασβεστίου προκαλώντας αυξημένη επαναρρόφησή του στα σωληνάρια. Με τη δράση τους αυτή διορθώνουν τον εμφανιζόμενο σε αυτές τις καταστάσεις δευτεροπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό και επαναφέρουν σε φυσιολογικά επίπεδα την 1.25 (ΟΗ)2D στον ορό και την απορρόφηση ασβεστίου στο έντερο. Επιπλέον, οι θειαζίδες με άγνωστους μηχανισμούς μειώνουν τον κορεσμό των ούρων και προστατεύουν από το σχηματισμό πυρήνων.

13 Ένα σχήμα θεραπευτικής αντιμετώπισης της υπερασβεστιουρίας με θειαζίδες και κιτρικό κάλιο αναφέρεται ανωτέρω. Η χορήγηση θειαζιδών σε πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό αντενδείκνυται, γιατί μπορεί να επιδεινώσει την υπάρχουσα υπερασβεστιαιμία Στη νεφρική απώλεια φωσφόρου έχουμε υπερασβεστιουρία από αυξημένη εντερική απορρόφηση ασβεστίου. Τα ουδέτερα ορθοφωσφορικά άλατα νατρίου και καλίου (Neutra-Phos) σε ποσότητα 1.5 gr φωσφόρου ημερησίως σε τρεις δόσεις αναχαιτίζουν την αυξημένη σύνθεση της 1.25(ΟΗ)2D στο νεφρό και αποκαθιστούν σε φυσιολογικά επίπεδα την απορρόφηση από το έντερο και την αποβολή στα ούρα του ασβεστίου. Επιπλέον, αυτά τα φάρμακα μειώνουν τον κορεσμό των ούρων και εμποδίζουν το σχηματισμό πυρήνων οξαλικού ασβεστίου Σε υπερασβεστιουρία και νεφρολιθίαση από πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό, η παραθυρεοειδεκτομή είναι η ιδανική αντιμετώπιση. Όμως σε καταστάσεις με ήπιες διαταραχές καθώς και σ' αυτές, που η χειρουργική επέμβαση είναι προβληματική, έχει προταθεί η χορήγηση ορθοφωσφορικών. Επίσης, η χορήγηση οιστρογόνων είναι δυνατόν να μειώσει το ασβέστιο των ούρων και του αίματος σε γυναίκες με πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό και εμμηνόπαυση Σε σωληναριακή οξέωση τύπου Ι η υπερασβεστιουρία και η υπερφωσφατουρία προκαλούν νεφρασβέστωση και νεφρολιθίαση. Η χορήγηση κιτρικού καλίου σε ποσότητα 2mEq/Kg βάρους σώματος βελτιώνει την οξέωση, την υποκαλιαιμία, την υπερασβεστιουρία και την υποκιτρικουρία. Σε περιπτώσεις, που η ασβεστιουρία επιμένει, η χορήγηση θειαζιδών μπορεί να ωφελήσει. Πρέπει εδώ να αναφερθεί ότι τα αντιπροσταγλανδινικά φάρμακα βελτιώνουν επίσης την υπερασβεστιουρία. Η χορήγηση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, ιχθυελαίων και μερικών φυτικών ελαίων, μειώνουν την παραγωγή νεφρικών προσταγλανδινών (Ε2) και βελτιώνουν την υπερασβεστιουρία. Όμως, η χρήση αυτών των φαρμάκων μέχρι στιγμής είναι αμφιλεγόμενη. Τέλος στις υπερασβεστιουρικές καταστάσεις έχουν δοκιμαστεί και οι ανταγωνιστές του ασβεστίου καθώς έχει αναφερθεί ότι τα φάρμακα αυτά μειώνουν το ασβέστιο και τα οξαλικά των ούρων. ΙΙ. Λίθοι ουρικού οξέως και ξανθίνης Οι λίθοι ουρικού οξέως με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή είναι δυνατόν να διαλυθούν, αν δεν έχουν επικαλυφθεί από άλατα ασβεστίου. Είναι το είδος νεφρολιθίασης που παρουσιάζει θεαματικά αποτελέσματα με την θεραπευτική αγωγή. Η αντιμετώπιση των ουρικών λίθων επιτυγχάνεται κυρίως με την αλκαλοποίηση των ούρων (ph 6-6.5). Για το σκοπό αυτό το κιτρικό κάλιο προτιμάται έναντι του κιτρικού νατρίου, διότι δεν ευνοεί το σχηματισμό κρυστάλλων οξαλικού ασβεστίου. Το φάρμακο χορηγείται σε δόση meq ημερησίως σε τρεις δόσεις. Ακεταζολαμίδη και διττανθρακικό νάτριο έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί για την αλκαλοποίηση των ούρων. Στις περιπτώσεις αύξησης του ουρικού οξέως στο αίμα και στα ούρα ενδείκνυται η χορήγηση αλλοπουρινόλης. Η αλκαλοποίηση των ούρων πρέπει να ελέγχεται, ώστε το ph να μην υπερβεί το 7.0, διότι το υψηλό ph ευνοεί το σχηματισμό λίθων φωσφορικού ασβεστίου. Η νεφρολιθίαση από ξανθίνη που είναι κληρονομικής αιτιολογίας αντιμετωπίζεται με αλκαλοποίηση των ούρων, ενώ η ξανθινουρία που προκαλείται από λήψη αλλοπουρινόλης αντιμετωπίζεται με την διακοπή αυτής. ΙΙΙ. Λίθοι κυστίνης Η κυστινουρία κατ' αρχήν αντιμετωπίζεται με αλκαλοποίηση των ούρων, αυξάνοντας το ph > 7.0 με τη χρήση κιτρικού καλίου. Εάν αυτή η θεραπεία δεν είναι αρκετή, χορηγείται D-πενικιλλαμίνη 1-2 gr ημερησίως. Το φάρμακο αυτό μπορεί να προκαλέσει αιματολογικές, αλλεργικές και νεφροτοξικές αντιδράσεις, καθώς επίσης διαταραχές γεύσης και οσμής. Η χορήγηση ψευδαργύρου και βιταμίνης Β6 μπορεί να αμβλύνουν μερικές επιπλοκές. Αντί της D-πενικιλλαμίνης μπορεί να χρησιμοποιηθεί η α-μερκαπτοπροπιονυλ-γλυκίνη (Thiola) (0.5-2 gr ημερησίως), που είναι λιγότερο τοξική. Προσφάτως παρατηρήθηκε ότι η καπτοπρίλη, η οποία περιέχει ελεύθερη σουλφιδριλική ομάδα μπορεί να μειώσει την αποβολή της κυστίνης στα ούρα. ΙV. Λίθοι στρουβίτου

14 Οι λίθοι στρουβίτου ονομάζονται και λίθοι λοίμωξης. Η καταπολέμηση της λοίμωξης με μακροχρόνια χορήγηση αντιβιοτικών με την ταυτόχρονη χορήγηση ακετοϋδροξαιμικού οξέως, 250 mg τρις ημερησίως, το οποίο αναχαιτίζει τη δράση της ουρεάσης, μπορούν να εμποδίσουν υποτροπή σχηματισμού τέτοιων νεφρόλιθων σε περιπτώσεις που προηγήθηκε χειρουργική αφαίρεση ή λιθοτριψία. Επίσης μπορεί να αναστείλει την αύξηση υπαρχόντων νεφρολίθων. Αναστολή της δράσης της ουρεάσης μπορεί επίσης να προκληθεί με την υδροξυουρία και το προπιονικό-υδροξαιμικό οξύ. Οι ασθενείς με λίθους στρουβίτου θα πρέπει να υποβάλλονται σε συχνές καλλιέργειες ούρων. Η εμφάνιση και λίγων αποικιών μικροβίων θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Η χορήγηση methelamine mandelate (MM), η οποία είναι βακτηριοστατικό φάρμακο και ταυτόχρονα προκαλεί οξινοποίηση των ούρων, έδωσε ικανοποιητικά αποτελέσματα σε ασθενείς με νεφρολιθίαση λοίμωξης. Προτεινόμενη Βιβλιογραφία Για Μελέτη 1. GOLDMANN IL, RESNICK MI, BUCK AC. The history of urinary lithiasis and its treatment in: Wickham JEA and Buck AC, eds. Renal Tract Stone. Metabolic basis and clinical practice. Churchill Livingstone 1990, LJUNGHALL S. Incidence of upper urinary tract stones. Min. Electrol. Metab. 1987, 13: PEMINGER GM. Renal calculi: Pathogenesis diagnosis and medical therapy. Sem. Nefhrol. 1992,12: ROBENSON WG. Epidemiology of urinary stone disease. Urol. Res. 1990,18(SI):S3-S8. 5. IGUCHI M, UMEKAWA T, ISHIKAWA Y. Clinical effects of prophylactic dietary treatment on renal stones. J Urol 1990, 144: ΜΑΓΙΟΠΟΥΛΟΥ-ΣΥΜΒΟΥΛΙΔΟΥ ΝΤ. Νεφρολιθίαση: Ο εφηβικός γέροντας της νεφρολογίας. Υπάρχουν εξελίξεις στην παθογένεια και αντιμετώπιση Ελληνική Νεφρολογική Εταιρεία Αθήνα ΒΙΡΒΙΔΑΚΗΣ Κ. Παθογένεια Νεφρολιθίασης, Ελληνική Μεφρολογία 1996, 8(2): JUNGERS P., DAUDON M. Epidemiologie de la lithiase renale. Presse Med 1990, 19: RESNICK MI. PERSKY L. Summry of the national institutes of arthritis, diabetes, digestive and kidney disease conference on urolithiasis: State of the art and future research needs. J. Urol. 1995, 153: GOLDFARB S. The role of diet in the pathogenesis and therapy of nerhrolithiasis. Endocrinol.Metab. Clin N. Am. 1990, 19: KOK DJ., IESTRA J., DOORENBOS CJ., PAPAPOULOS SE. The effects of dietary excesses in animal protein and sodium on the composi tion and the crystallization kinetics of calcium oxalate monohydrate in urines of healthy men. J Clin Endocrinol Metab 1990, 71: GOODMAN HD. HOLMES RP. ASSIMOS DG. Genetic factors in calcium oxalate stone disease. J Urol. 1995, 153: SAKHAEE K., HARVEY JA., PADALINO PK., WHISTON P., PAK CYC. The potential role of salt abuse on the risk for kidney stone formation. J Urol. 1993, 150: ΚΗΑΝ SR. HACKETT RL; Role of organic matrix in urinary stone formation: An ultrastructural study of crystal matrix interface of calcium monohydtate stones. J Urol 1993, 150: MENON M. KOUL H. Clinical review 32: Calcium oxalate nefhrolithiasis. J Clin Endocrinol Metab 1992, 74: PREMINGER GM. Renal calculi: pathogenesis,diagnosis and medical therapy. Semin Nephrol 1992, 12: BAGGIO B., et al: Glycosaminoglycan content, oxalate self exchange and protein

15 phosphorylation in erythocytes of patients with "idiopathic" calcium oxalate nephrolithiasis. Clin Sci 1990, 79: GROVER PK., MARSHALL VR.,RYALL RL. Tamm-Horsfall mucoprotein reduces promotion of calcium oxalate aggregation induced by urate in human urine in vitro Clin Sci 1994, 87: ΒΑΖΑΙΟΣ Λ. Εργαστηριακή εκτίμηση της λιθιασικής νόσου. Ελληνική Νεφρολογία 1996, 8(2) ΑΓΡΟΓΙΑΝΝΗΣ Β. Συντηρητική θεραπεία νεφρολιθίασης. Ελληνική Νεφρολογία, 1996, 8(2): PAK CYC.Medical management of nephrolithiasis in Dalas: Update J Urol. 1988, 140: WOLF JS, STOLLER ML. Inhibition of calculi fragment gtowth by metalbisphosphonate complexes demonstrated with a new assay measuring the surface activity of urolithiasis inhibitors. J Urol 1994, 152:

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ 1 ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ Κυριακή Σταματέλου Ειδικός Νεφρολόγος, MBA Τι είναι η νεφρολιθίαση; Η νεφρολιθίαση λέγεται κοινά «πέτρες στα νεφρά» και είναι γνωστή στην ανθρωπότητα από τα αρχαία χρόνια.

Διαβάστε περισσότερα

Οι διαθέσιμοι λίθοι πρέπει να αναλύονται για να προσδιορίζεται η σύστασή τους σε κρυστάλλους, ώστε να επιλεγεί το κατάλληλο είδος θεραπείας.

Οι διαθέσιμοι λίθοι πρέπει να αναλύονται για να προσδιορίζεται η σύστασή τους σε κρυστάλλους, ώστε να επιλεγεί το κατάλληλο είδος θεραπείας. Η νεφρολιθίαση είναι σχετικά συνήθης νόσος, συχνότερη στη λευκή φυλή και στους άνδρες. Οι κύριοι τύποι ουρολίθων αποτελούνται από οξαλικό ή φωσφορικό ασβέστιο (80%), ουρικό, στρουβίτη και κυστίνη. Οι ασθενείς

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΘΟΓΕΝΕΣΗ ΤΗΣ ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗΣ Για τον σχηματισμό των λίθων απαιτείται αλληλουχία γεγονότων που περιλαμβάνει: Τον Υπερκορεσμό των ούρων.

ΠΑΘΟΓΕΝΕΣΗ ΤΗΣ ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗΣ Για τον σχηματισμό των λίθων απαιτείται αλληλουχία γεγονότων που περιλαμβάνει: Τον Υπερκορεσμό των ούρων. ΠΑΘΟΓΕΝΕΣΗ ΤΗΣ ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗΣ Για τον σχηματισμό των λίθων απαιτείται αλληλουχία γεγονότων που περιλαμβάνει: Τον Υπερκορεσμό των ούρων. Την πυρηνοποίηση. Την συνένωση των κρυστάλλων. Την κατακράτηση των

Διαβάστε περισσότερα

15λεπτη προετοιμασία του φοιτητή για το μάθημα της λιθίασης του ουροποιητικού.

15λεπτη προετοιμασία του φοιτητή για το μάθημα της λιθίασης του ουροποιητικού. 15λεπτη προετοιμασία του φοιτητή για το μάθημα της λιθίασης του ουροποιητικού. Τι είναι η λιθίαση του ουροποιητικού ; Λιθίαση του ουροποιητικού Είναι η ύπαρξη των λίθων σε οποιοδήποτε σημείο του ουροποιητικού.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΙΤΡΙΚΑ ΚΑΙ ΛΙΘΙΑΣΗ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ

ΚΙΤΡΙΚΑ ΚΑΙ ΛΙΘΙΑΣΗ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΚΙΤΡΙΚΑ ΚΑΙ ΛΙΘΙΑΣΗ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ Χύτας Χ. Γεώργιος M.Sc Χειρουργός Ουρολόγος ΕΙΔΗ ΛΙΘΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Λίθοι ασβεστίου - οξαλικού ασβεστίου (μονουδρικό, διυδρικό) - φωσφορικού

Διαβάστε περισσότερα

Νεφρική ρύθμιση Καλίου, Ασβεστίου, Φωσφόρου και Μαγνησίου. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό»

Νεφρική ρύθμιση Καλίου, Ασβεστίου, Φωσφόρου και Μαγνησίου. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Νεφρική ρύθμιση Καλίου, Ασβεστίου, Φωσφόρου και Μαγνησίου Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Κάλιο Το 98% του ολικού Κ + του σώματος βρίσκεται στο εσωτερικό των κυττάρων Το 2% στο εξωκυττάριο

Διαβάστε περισσότερα

Στρατής Κασιμάτης Νεφρολόγος, Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο»

Στρατής Κασιμάτης Νεφρολόγος, Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο» Ποια είναι η απάντηση του νεφρού σε ένα φορτίο οξέος ή βάσης; Στρατής Κασιμάτης Νεφρολόγος, Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο» ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΟ ΟΞΙΝΟ ΦΟΡΤΙΟ Δίαιτα πλούσια σε ζωικό λεύκωμα Φωσφορικό οξύ - Οργανικός

Διαβάστε περισσότερα

Επιπλέον η έλλειψη ασβεστίου μπορεί να οδηγήσει στις παρακάτω παθολογικές καταστάσεις:

Επιπλέον η έλλειψη ασβεστίου μπορεί να οδηγήσει στις παρακάτω παθολογικές καταστάσεις: Γράφει: Φανή Πρεβέντη, MSc Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Το σώμα μας περιέχει μεγάλες ποσότητες ασβεστίου. Συγκεκριμένα, το ασβέστο είναι υπεύθυνο για το 1,5-2% του σωματικού μας βάρους. Είναι το

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΑΜΟΥΛΑΚΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΑΣ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΑΜΟΥΛΑΚΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΛΙΘΙΑΣΗ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ: ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΑΜΟΥΛΑΚΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΑΣ Αλληλουχία γεγονότων που οδηγούν στο σχηματισμό των

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ ΚΑΙ Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ

ΟΙ ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ ΚΑΙ Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΟΙ ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ ΚΑΙ Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗΣ Ε. ΚΟΥΤΣΟΝΙΚΟΛΑΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ(ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΠΑΙΔΩΝ) ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Α.Π.Θ ΟΙ ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ ΑΝΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ / ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ

ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ / ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ / ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ https://users.auth.gr/epontiki Ελένη Ποντίκη Θεσσαλονίκη 2018 Παρεντερικά διαλύματα Αποστειρωμένα διαλύματα που προορίζονται: για την στοιχείων αναπλήρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΘΙΑΣΗ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ

ΛΙΘΙΑΣΗ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΛΙΘΙΑΣΗ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ Ορισμός Συμπτώματα Αίτια Παράγοντες κινδύνου Προετοιμασία για το ραντεβού Εξετάσεις και διάγνωση Θεραπεία Πρόληψη Ορισμός Οι νεφρικοί λίθοι (νεφρική λιθίαση, νεφρολιθίαση) είναι μικρά,

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΘΙΑΣΗ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ - ΝΕΦΡΩΝ - ΟΥΡΗΤΗΡΑ - ΚΥΣΤΕΩΣ - ΟΥΡΗΘΡΑΣ

ΛΙΘΙΑΣΗ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ - ΝΕΦΡΩΝ - ΟΥΡΗΤΗΡΑ - ΚΥΣΤΕΩΣ - ΟΥΡΗΘΡΑΣ ΛΙΘΙΑΣΗ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ - ΝΕΦΡΩΝ - ΟΥΡΗΤΗΡΑ - ΚΥΣΤΕΩΣ - ΟΥΡΗΘΡΑΣ Τι είναι η "λιθίαση του ουροποιητικού" Λιθίαση ουροποιητικού είναι η δημιουργία λίθου ή λίθων μέσα στην αποχετευτική μοίρα του

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΥΠΟΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΛΙΘΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΥΠΟΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΛΙΘΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΥΠΟΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΛΙΘΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ Παπαχρήστου Χρήστος MD, PhD Χειρουργός Ουρολόγος Ουρολογικό Τμήμα ΕΛ.ΑΣ 13 η Εκπαιδευτική Εβδομάδα Ειδικευομένων Ουρολόγων ΣΧΕΔΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Νεφρολιθίαση κι επιδημιολογία

Νεφρολιθίαση κι επιδημιολογία Νεφρολιθίαση κι επιδημιολογία Λιότση Χριστίνα Ειδικευόμενη Νεφρολογίας, Νεφρολογική Κλινική Γ.Ν.Α.Ευαγγελισμός Διευθυντής:Δρ. Θεοφάνης Αποστόλου ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗΕΙΣΑΓΩΓΗ Σημαντικό πρόβλημα δημόσιας

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Νεφρολογική Κλινική και Μονάδα Μεταµόσχευσης Νεφρού, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Γ.Ν.

ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Νεφρολογική Κλινική και Μονάδα Μεταµόσχευσης Νεφρού, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Γ.Ν. ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Νεφρολογική Κλινική και Μονάδα Μεταµόσχευσης Νεφρού, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Νεφρολιθίαση-Επιδημιολογία Σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας παγκόσμια

Διαβάστε περισσότερα

Πρόκειται για 4 μικρούς αδένες στο μέγεθος "φακής" που βρίσκονται πίσω από το θυρεοειδή αδένα. Οι αδένες αυτοί παράγουν μια ορμόνη που λέγεται

Πρόκειται για 4 μικρούς αδένες στο μέγεθος φακής που βρίσκονται πίσω από το θυρεοειδή αδένα. Οι αδένες αυτοί παράγουν μια ορμόνη που λέγεται Πρόκειται για 4 μικρούς αδένες στο μέγεθος "φακής" που βρίσκονται πίσω από το θυρεοειδή αδένα. Οι αδένες αυτοί παράγουν μια ορμόνη που λέγεται παραθορμόνη και ρυθμίζει τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα. Ορμόνες

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Εύα Ζιώζιου, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος - Επιστήμων Τροφίμων

Γράφει: Εύα Ζιώζιου, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος - Επιστήμων Τροφίμων Γράφει: Εύα Ζιώζιου, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος - Επιστήμων Τροφίμων Ουρολιθίαση είναι η κατάσταση που περιγράφει η ίδια η λέξη και εννοεί πέτρα στα ούρα. Mπορεί να εντοπιστεί σε οποιοδήποτε σημείο του

Διαβάστε περισσότερα

Νεώτερα δεδομένα στη Νόσο της Κατώτερης Ουροφόρου Οδού της Γάτας (FLUTD)

Νεώτερα δεδομένα στη Νόσο της Κατώτερης Ουροφόρου Οδού της Γάτας (FLUTD) Νεώτερα δεδομένα στη Νόσο της Κατώτερης Ουροφόρου Οδού της Γάτας (FLUTD) Κατερίνα Αδαμαμά Μωραΐτου Επίκουρη Καθηγήτρια Κλινική Ζώων Συντροφιάς Κτηνιατρική Σχολή, Α.Π.Θ. FLUTD Σύνδρομο με κοινή συμπτωματολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Α. ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΕ ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ (ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ): ΗΛΙΚΙΑ < 50 ΕΤΩΝ: Κατάγματα χαμηλής βίας

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22 Δημήτρης Ι. Χατζηδάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας - Ενδοκρινολογίας, Υπεύθυνος Ενδοκρινολογικής Mονάδας Β' Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν την οστεοπόρωση ;

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν την οστεοπόρωση ; ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Ο σ τ ε ο π ό ρ ω σ η καλείται η ελάττωση της οστικής μάζας, χωρίς όμως να έχουμε διαταραχή της χημικής σύστασης του οστού. Η φυσιολογική αποδόμηση του οστού δεν ακολουθείται από αντίστοιχη

Διαβάστε περισσότερα

Νικόλαος Μπουντουβής Ενδοκρινολόγος

Νικόλαος Μπουντουβής Ενδοκρινολόγος Νικόλαος Μπουντουβής Ενδοκρινολόγος Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα 2012 2013 Νοσοκομείο ΚΑΤ, 17 Ιανουαρίου 2013 Παραθυρεοειδείς αδένες 1880 Ο Σουηδός φοιτητής

Διαβάστε περισσότερα

Τι μας λέει και τι δε μας λέει το ασβέστιο ορού;

Τι μας λέει και τι δε μας λέει το ασβέστιο ορού; Ετήσιο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Υγρών, Ηλεκτρολυτών & Οξεοβασικής Ισορροπίας 10 ο Σεμινάριο Διαταραχές ύδατος και νατρίου 23 & 24 Σεπτεμβρίου 2016, ΚΟΜΟΤΗΝΗ Τι μας λέει και τι δε μας λέει το ασβέστιο

Διαβάστε περισσότερα

Nεφρολιθίαση ίαιτα - Θεραπευτικές παρεμβάσεις. Μπέη Ελευθερία Ειδικευόμενη Νεφρολογικού Τμήματος ΓΝΑ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ»

Nεφρολιθίαση ίαιτα - Θεραπευτικές παρεμβάσεις. Μπέη Ελευθερία Ειδικευόμενη Νεφρολογικού Τμήματος ΓΝΑ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» Nεφρολιθίαση ίαιτα - Θεραπευτικές παρεμβάσεις Μπέη Ελευθερία Ειδικευόμενη Νεφρολογικού Τμήματος ΓΝΑ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» Εισαγωγή 1 στα 11 άτομα 50% ασθενών με 1 επεισόδιο λιθίασης 2 ο επεισόδιο σε 5 10 χρόνια

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρολυτικές διαταραχές των αλκοολικών. Γεώργιος Τουλκερίδης, Νεφρολόγος, Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας, Κύπρος

Ηλεκτρολυτικές διαταραχές των αλκοολικών. Γεώργιος Τουλκερίδης, Νεφρολόγος, Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας, Κύπρος Ηλεκτρολυτικές διαταραχές των αλκοολικών Γεώργιος Τουλκερίδης, Νεφρολόγος, Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας, Κύπρος Αλκοολισμός Διαταραχή από χρήση αλκοόλ (αιθανόλη C 2 H 6 O) 208.000.000 αλκοολικοί σε όλο τον

Διαβάστε περισσότερα

(dietary fiber, nonnutritive fiber)

(dietary fiber, nonnutritive fiber) KΥΤΤΑΡΙΝΗ - ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ Στα τρόφιμα, παράλληλα με τους υδατάνθρακες που πέπτονται στον ανθρώπινο οργανισμό (δηλαδή που υδρολύονται, απορροφώνται και μεταβολίζονται κατά τα γνωστά), υπάρχουν και υδατάνθρακες

Διαβάστε περισσότερα

Ιοντικό Στερεό διαλύεται σε Πολικό Διαλύτη π.χ.η2ο. τα ανιόντα περιβάλλονται με το θετικό μέρος του μορίου του Διαλύτη.

Ιοντικό Στερεό διαλύεται σε Πολικό Διαλύτη π.χ.η2ο. τα ανιόντα περιβάλλονται με το θετικό μέρος του μορίου του Διαλύτη. Παθογενετικοί μηχανισμοί μ νεφρολιθίασης Γλυκερία Τσούκα Επιμελήτρια Β Νεφρολογικού Τμήματος Γ.Ν.Α. ΓΝ Ο Ο Ευαγγελισμός Φυσικοχημικές ιδιότητες των διαλυμάτων Ιοντικό Στερεό διαλύεται σε Πολικό Διαλύτη

Διαβάστε περισσότερα

Ο μεταβολικός έλεγχος της λιθίασης του ουροποιητικού

Ο μεταβολικός έλεγχος της λιθίασης του ουροποιητικού Α. Πετρολέκας MD FEBU, Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center Ο μεταβολικός έλεγχος της λιθίασης του ουροποιητικού Η αντιμετώπιση της λιθίασης του ουροποιητικού έχει αλλάξει ριζικά τα τελευταια 30 χρόνια. Εχουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ. Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ»

ΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ. Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ» ΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ» ΣΧΕΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ Πρόληψη εμφάνισης νοσημάτων Θεραπεία ασθενών στο χώρο του νοσοκομείου

Διαβάστε περισσότερα

Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή;

Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή; Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή; Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ξεκίνησε μία μεγάλη έρευνα, γνωστή ως η μελέτη των 7 χωρών, όπου μελετήθηκαν οι διατροφικές συνήθειες ανθρώπων από τις εξής

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Διευθυντής: Καθηγητής κ. Γεώργιος Ανωγειανάκις

Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Διευθυντής: Καθηγητής κ. Γεώργιος Ανωγειανάκις 1 Πόσα λίτρα πρόουρο σχηματίζονται ημερησίως; α) 15-18 L β) 1,5-1,7 L γ) 170-180 L δ) 1700-1800 L ε) 100-120 L 2. Ποιο τμήμα του νεφρού ανήκει στον μυελό του νεφρού; α) Τα νεφρικά σωμάτια β) Η κάψα του

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση. Διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία. Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός

Οστεοπόρωση. Διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία. Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός Οστεοπόρωση Διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός Η οστεοπόρωση είναι πιο συχνή από τις παθήσεις της καρδιάς και των πνευμόνων Οστεοπόρωση: Η σιωπηλή επιδημία

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΦΡΙΚΕΣ ΣΩΛΗΝΑΡΙΑΚΕΣ ΟΞΕΩΣΕΙΣ

ΝΕΦΡΙΚΕΣ ΣΩΛΗΝΑΡΙΑΚΕΣ ΟΞΕΩΣΕΙΣ ΝΕΦΡΙΚΕΣ ΣΩΛΗΝΑΡΙΑΚΕΣ ΟΞΕΩΣΕΙΣ ΝΕΦΡΙΚΕΣ ΣΩΛΗΝΑΡΙΑΚΕΣ ΟΞΕΩΣΕΙΣ (ΝΣΟ) ΝΣΟ τύπου Ι: αδυναμία απέκκρισης Η + στα άπω σωληνάρια (διαταραχή αντλίας Η + -ATPάσης / ΔV) ΝΣΟ τύπου IΙ: αδυναμία επαναρρόφησης HCO

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΩΑΝΝΑ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΚΠΑ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΣΗΜΑΣΙΑ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ Η ακριβής ρύθμιση των ιόντων υδρογόνου (Η

Διαβάστε περισσότερα

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακή βιολόγος, medlabnews.gr Τα κολοκυθάκια αποτελούν πολύτιμο σύμμαχο της καθημερινής μας διατροφής.

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακή βιολόγος, medlabnews.gr Τα κολοκυθάκια αποτελούν πολύτιμο σύμμαχο της καθημερινής μας διατροφής. της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακή βιολόγος, medlabnews.gr Τα κολοκυθάκια αποτελούν πολύτιμο σύμμαχο της καθημερινής μας διατροφής. Μπορεί να μην έχουν πληθώρα θρεπτικών συστατικών όπως άλλα λαχανικά,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι η προοδευτική, μη αναστρέψιμη μείωση της νεφρικής λειτουργίας, η οποία προκαλείται από βλάβη του νεφρού ποικίλης αιτιολογίας. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Μειώστε τον κίνδυνο για πρόωρο θάνατο µε τα Ωµέγα-3

Μειώστε τον κίνδυνο για πρόωρο θάνατο µε τα Ωµέγα-3 Μειώστε τον κίνδυνο για πρόωρο θάνατο µε τα Ωµέγα-3 Για χρόνια, οι καταναλωτές µαθαίνουν για τα οφέλη της µείωσης των καρδιαγγειακών παθήσεων µε τη λήψη ωµέγα-3 λιπαρών οξέων. Αυτή η άποψη έχει επικρατήσει,

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της διατροφής στη διαμόρφωση μέγιστης οστικής μάζας

Ο ρόλος της διατροφής στη διαμόρφωση μέγιστης οστικής μάζας Σύμφωνα με τους ειδικούς, σημαντικό ρόλο στην πρόληψη και αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης παίζει η σωστή διατροφή σε συνδυασμό με άσκηση και υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Ο ρόλος της διατροφής στη

Διαβάστε περισσότερα

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΥΠΕΡΤΑΣΗ-ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΥΠΕΡΤΑΣΗ-ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C. MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΥΠΕΡΤΑΣΗ-ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S Αποτελέσματα ερευνών έχουν δείξει πως η μείωση της πρόσληψης

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ Παθοφυσιολογία- ιερεύνηση-αντιµετώπιση

ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ Παθοφυσιολογία- ιερεύνηση-αντιµετώπιση ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ Παθοφυσιολογία- ιερεύνηση-αντιµετώπιση Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Νεφρολογική Κλινική και Μονάδα Μεταµόσχευσης Νεφρού, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Νεφρολιθίαση-Επιδημιολογία Σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ Κρήτης. Σητεία. Γεωργία Χ. Κατσογριδάκη

ΤΕΙ Κρήτης. Σητεία. Γεωργία Χ. Κατσογριδάκη ΤΕΙ Κρήτης Σητεία ΛΙΘΙΑΣΗ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΙΑΤΡΟΦΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Γεωργία Χ. Κατσογριδάκη Ιούνιος 2005 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η ουρολιθίαση είναι ίσως η µόνη πάθηση για την οποία έχουν συµβεί τόσο

Διαβάστε περισσότερα

gr

gr Η επίδραση της περίσσειας θυρεοειδικών ορµονών στα οστά ήταν γνωστή πριν από την εµφάνιση των αντιθυρεοειδικών φαρµάκων. Μία από τις πρώτες αναφορές καταγράφηκε το 1891από τον von Recklinghausen και αναφέρει

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΩΑΝΝΑ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΚΠΑ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΣΗΜΑΣΙΑ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ Η ακριβής ρύθμιση των ιόντων υδρογόνου (Η

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΘΙΑΣΗ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΥΠΟΤΡΟΠΩΝ ΙΩΑΝΝΗΣ Σ. ΚΑΡΔΑΚΟΣ ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ Γ.Ν.Ν. ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ

ΛΙΘΙΑΣΗ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΥΠΟΤΡΟΠΩΝ ΙΩΑΝΝΗΣ Σ. ΚΑΡΔΑΚΟΣ ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ Γ.Ν.Ν. ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΛΙΘΙΑΣΗ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΥΠΟΤΡΟΠΩΝ ΙΩΑΝΝΗΣ Σ. ΚΑΡΔΑΚΟΣ ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ Γ.Ν.Ν. ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΛΙΘΙΑΣΗΣ ΜΕΤΑ ΤΙ? Υπάρχει ενδιαφέρον από τους ασθενείς για την πρόληψη της λιθίασης;

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. 1. Εισαγωγή Εισαγωγή Σημασία των νεφρών στη ζωή Βιβλιογραφία Δομή και λειτουργία των νεφρών...

Περιεχόμενα. 1. Εισαγωγή Εισαγωγή Σημασία των νεφρών στη ζωή Βιβλιογραφία Δομή και λειτουργία των νεφρών... Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή... 1 1. Εισαγωγή... 1 2. Σημασία των νεφρών στη ζωή... 4 3. Βιβλιογραφία... 6 2. Δομή και λειτουργία των νεφρών... 7 1. Εισαγωγή... 8 2. Νεφρικά αγγεία... 9 3. Νεφρικό σπείραμα...

Διαβάστε περισσότερα

Βρέφη 0-12 μηνών. Παιδιά 4-8 ετών. Παιδιά και έφηβοι 9-18 ετών. Ενήλικες > 50 ετών. Γυναίκες έγκυες και θηλάζουσες

Βρέφη 0-12 μηνών. Παιδιά 4-8 ετών. Παιδιά και έφηβοι 9-18 ετών. Ενήλικες > 50 ετών. Γυναίκες έγκυες και θηλάζουσες ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ Ασβέστιο Συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου Βρέφη 0-12 μηνών Παιδιά 1-3 ετών Παιδιά 4-8 ετών Παιδιά και έφηβοι 9-18 ετών Ενήλικες 19-50 ετών Ενήλικες > 50 ετών Γυναίκες έγκυες και θηλάζουσες

Διαβάστε περισσότερα

ΟΥΡΟΛΙΘΙΑΣΕΙΣ Λ.Β.Α.

ΟΥΡΟΛΙΘΙΑΣΕΙΣ Λ.Β.Α. Ειδική Παθολογία Ουροποιητικού ΟΥΡΟΛΙΘΙΑΣΕΙΣ Λ.Β.Α. Εισαγωγή Οι ουρολιθιάσεις είναι συχνές στο σκύλο και τη γάτα. Παρότι οι ουρόλιθοι μπορεί να προκαλέσουν την εμφάνιση κλινικών συμπτωμάτων, η ανεύρεση

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ ΕΦΗΒΕΙΑ- ΑΝΑΓΚΕΣ v Επιτάχυνση ρυθμού ανάπτυξης v Ωρίμανση και αύξηση ιστών v Αποκτά το 20% του ύψους και το 50% του βάρους του ενήλικα, ενώ οι μύες, ο όγκος του αίματος και γενικά

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Αναστολή αντλίας πρωτονίων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ

ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Αναστολή αντλίας πρωτονίων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Αναστολή αντλίας πρωτονίων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ Περιγραφή της περίπτωσης Άνδρας 43 ετών εισάγεται σε κλινική λόγω επιγαστραλγίας. Μετά από έλεγχο ετέθη η διάγνωση του πεπτικού

Διαβάστε περισσότερα

Τα αμινοξέα ωστόσω επιτελούν πολλαπλούς ρόλους πέρα της συμμετοχής τους στη διάπλαση του μιυκού συστήματος. Συγκεκριμένα τα αμινοξέα:

Τα αμινοξέα ωστόσω επιτελούν πολλαπλούς ρόλους πέρα της συμμετοχής τους στη διάπλαση του μιυκού συστήματος. Συγκεκριμένα τα αμινοξέα: Γράφει: Φανή Πρεβέντη, MSc, Κλινική διαιτολόγος - Διατροφολόγος Ο όρος αμινοξέα χρησιμοποιείται ευρέως στους αθλητικούς κύκλους και όχι αδίκως. Τα αμινοξέα αποτελούν βασικό συστατικό των μυών, η διάπλαση

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Τσαπακίδης Ιωάννης, Χειρουργός Ορθοπαιδικός

Γράφει: Τσαπακίδης Ιωάννης, Χειρουργός Ορθοπαιδικός Γράφει: Τσαπακίδης Ιωάννης, Χειρουργός Ορθοπαιδικός Η ραχίτιδα και η οστεομαλακία αποτελούν παρόμοιες μεταβολικές παθήσεις των οστών και χαρακτηρίζονται από την ανεπαρκή αποτιτάνωση (εναπόθεση ασβεστίου),

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΕΙΟ: 2 ο Λύκειο Κομοτηνής ΜΑΘΗΜΑ: Ερευνητική Εργασία ΤΑΞΗ: Α2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ:

ΣΧΟΛΕΙΟ: 2 ο Λύκειο Κομοτηνής ΜΑΘΗΜΑ: Ερευνητική Εργασία ΤΑΞΗ: Α2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: ΣΧΟΛΕΙΟ: 2 ο Λύκειο Κομοτηνής ΜΑΘΗΜΑ: Ερευνητική Εργασία ΤΑΞΗ: Α2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2011-2012 a. Υδατάνθρακες : i. μονοσακχαρίτες (π.χ. γλυκόζη, φρουκτόζη κ.α.) ii. iii. δισακχαρίτες ( π.χ. λακτόζη (γάλα),

Διαβάστε περισσότερα

Μηδενική Δίαιτα: Η πιο αυστηρή Δεν γίνεται πρόσληψη ενέργειας Οργανισμός καταφεύγει σε αποθήκες του: Λίπος Πρωτεΐνες Γλυκογόνο

Μηδενική Δίαιτα: Η πιο αυστηρή Δεν γίνεται πρόσληψη ενέργειας Οργανισμός καταφεύγει σε αποθήκες του: Λίπος Πρωτεΐνες Γλυκογόνο Μηδενική Δίαιτα: Η πιο αυστηρή Δεν γίνεται πρόσληψη ενέργειας Οργανισμός καταφεύγει σε αποθήκες του: Λίπος Πρωτεΐνες Γλυκογόνο 1 Γλυκογόνο: επαρκεί για μια ημέρα για ανάγκες εγκεφάλου -> Πρωτεΐνη: για

Διαβάστε περισσότερα

Αυξημένες τιμές Lp(a) ή ουρικού οξέος. Τι πρακτικά σημαίνουν για τον ασθενή και το γιατρό του

Αυξημένες τιμές Lp(a) ή ουρικού οξέος. Τι πρακτικά σημαίνουν για τον ασθενή και το γιατρό του Αυξημένες τιμές Lp(a) ή ουρικού οξέος. Τι πρακτικά σημαίνουν για τον ασθενή και το γιατρό του Λουκιανός Ραλλίδης, MD, FESC Αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας Υπεύθυνος Υπολιπιδαιμικού Ιατρείου Β Καρδ.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Ορισμός: Σύμφωνα με τη Νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως Καλλυντικό Προϊόν ορίζεται κάθε ουσία ή παρασκεύασμα που προορίζεται να έρθει σε επαφή με τα εξωτερικά μέρη του ανθρώπινου

Διαβάστε περισσότερα

Τα οφέλη της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής στην πράξη - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 27 Δεκέμβριος :17

Τα οφέλη της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής στην πράξη - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 27 Δεκέμβριος :17 Απαντά ο κ. Θεμιστοκλής Ευκαρπίδης, Γενικός Χειρουργός Ίσως λίγοι από εμάς να είμαστε ενημερωμένοι για τη σπουδαία εργασία που εκτελεί στο σώμα μας, ένα από τα όργανα του, η χοληδόχος κύστη. Εκεί μέσα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΩΝ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΠΟΙΑ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ;

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΩΝ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΠΟΙΑ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΩΝ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΠΟΙΑ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ; Ελένη Α. Φράγκου Νεφρολόγος ΧΩΡΙΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΜΕ ΤΟΥΣ ΧΟΡΗΓΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

<<Διαγνωστικά Προβλήματα και θεραπευτική προσέγγιση>> Σφυρόερα Κατερίνα Ρευματολόγος

<<Διαγνωστικά Προβλήματα και θεραπευτική προσέγγιση>> Σφυρόερα Κατερίνα Ρευματολόγος Σφυρόερα Κατερίνα Ρευματολόγος Η οστεοπόρωση στον άνδρα συνήθως εμφανίζεται με κατάγματα ΕΝΩ στη γυναίκα διαγιγνώσκεται με την εξέταση ρουτίνας της

Διαβάστε περισσότερα

12 Kορυφαίες αλκαλικές τροφές που μπορούμε να τρώμε καθημερινά για απίστευτη υγεία!!

12 Kορυφαίες αλκαλικές τροφές που μπορούμε να τρώμε καθημερινά για απίστευτη υγεία!! 12 Kορυφαίες αλκαλικές τροφές που μπορούμε να τρώμε καθημερινά για απίστευτη υγεία!! Μελέτες έχουν αποδείξει ότι όσο πιο αλκαλικό είναι το PH τόσο περισσότερη είναι η ενέργεια, η ζωτικότητα και τα οφέλη

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την birisioan Πέμπτη, 23 Φεβρουάριος :36 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 23 Φεβρουάριος :12

Συντάχθηκε απο τον/την birisioan Πέμπτη, 23 Φεβρουάριος :36 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 23 Φεβρουάριος :12 Οι παραθυρεοειδείς είναι συνήθως τέσσερις αδένες, με μέγεθος και εμφάνιση σαν μια φακή, που βρίσκονται συνήθως ανά δύο στην οπίσθια επιφάνεια κάθε λοβού του θυρεοειδή. Αυτοί είναι υπεύθυνοι για την παραγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Τι ονομάζουμε προστάτη και πoιός ο ρόλος του.

Τι ονομάζουμε προστάτη και πoιός ο ρόλος του. : Τι ονομάζουμε προστάτη και πoιός ο ρόλος του. Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας των αρσενικών θηλαστικών, περιλαμβανομένων και των ανδρών, που βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη και περιβάλλει

Διαβάστε περισσότερα

Αλληλεπιδράσεις θρεπτικών συστατικών των τροφίμων

Αλληλεπιδράσεις θρεπτικών συστατικών των τροφίμων Αλληλεπιδράσεις θρεπτικών συστατικών των τροφίμων Τα τρόφιμα είναι σύνθετοι συνδυασμοί που προέρχονται από πολλές πηγες. Όλα τα τρόφιμα έχουν τη δυνατότητα αλλεπίδρασης (χημικής) σε διαφορετικό βαθμό.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 13: ΕΝΤΑΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Η χορήγηση διατροφής δεν ΠΡΕΠΕΙ να ξεπερνά την ικανότητα χρησιμοποίησης/οξείδωσης τους απο τον οργανισμό ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Κάλυψη των ενεργειακών

Διαβάστε περισσότερα

Είδη Γιαουρτιού. Ανάλογα με την παρασκευή του διακρίνεται σε: Κανονικό : Παράγεται με όλα του τα συστατικά

Είδη Γιαουρτιού. Ανάλογα με την παρασκευή του διακρίνεται σε: Κανονικό : Παράγεται με όλα του τα συστατικά ΓΕΝΙΚΑ Το γιαούρτι προέρχεται από το αγελαδινό, κατσικίσιο ή πρόβειο γάλα, το οποίο βράζεται και αργότερα, όταν η θερμοκρασία του κατέβει στους 40 50 ο C προστίθεται η μαγιά και αφήνεται να πήξει. Αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοσμένη Διατροφική Ιατρική

Εφαρμοσμένη Διατροφική Ιατρική Γλωσσάρι για το Μάθημα της Διατροφικής Ιατρικής Λιπαρά οξέα: περιέχουν μακριές αλυσίδες μορίων που αποτελούν σχεδόν όλο το σύμπλεγμα λιπιδίων τόσο για τα ζωικά όσο και για τα φυτικά λίπη. Αν αποκοπούν

Διαβάστε περισσότερα

Φαρμακοκινητική. Χρυσάνθη Σαρδέλη

Φαρμακοκινητική. Χρυσάνθη Σαρδέλη Φαρμακοκινητική Χρυσάνθη Σαρδέλη Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κλινικής Φαρμακολογίας Εργαστήριο Κλινικής Φαρμακολογίας Τμήμα Ιατρικής, Σχολή Επιστημών Υγείας, ΑΠΘ Φαρμακοκινητική Η Φαρμακοκινητική είναι η επιστήμη

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 7 - Ένζυμα, οι μηχανισμοί της ζωής

Κεφάλαιο 7 - Ένζυμα, οι μηχανισμοί της ζωής 1 Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά Κεφάλαιο 7 - Ένζυμα, οι μηχανισμοί της ζωής Μικροσκοπικοί οργανισμοί που ρυθμίζουν τη λειτουργία του ανθρώπινου σώματος σε

Διαβάστε περισσότερα

ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ)

ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ) ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ) ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ) {Erythrocyte Sedimentation Rate (ESR)} η ταχύτητα με την οποία καθιζάνουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια μέσα στον εξεταστικό σωλήνα του μεγαλύτερου

Διαβάστε περισσότερα

Νεφρική ρύθμιση Καλίου, Ασβεστίου, Φωσφόρου και Μαγνησίου. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό»

Νεφρική ρύθμιση Καλίου, Ασβεστίου, Φωσφόρου και Μαγνησίου. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Νεφρική ρύθμιση Καλίου, Ασβεστίου, Φωσφόρου και Μαγνησίου Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Κάλιο Το 98% του ολικού Κ + του σώματος βρίσκεται στο εσωτερικό των κυττάρων Το 2% στο εξωκυττάριο

Διαβάστε περισσότερα

Υπερπαραθυρεοειδισμός : Μπορεί να είναι η αιτία των συμπτωμάτων σας;

Υπερπαραθυρεοειδισμός : Μπορεί να είναι η αιτία των συμπτωμάτων σας; Υπερπαραθυρεοειδισμός : Μπορεί να είναι η αιτία των συμπτωμάτων σας; Συνεχής κούραση; Χαμηλά επίπεδα ενέργειας; Πόνοι στους μύες και στις αρθρώσεις; Αναγούλες, δυσκοιλιότητα και στομαχικός πόνος; Δίψα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 3: ΗΠΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΗΠΑΤΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Κάλυψη των ενεργειακών αναγκών Πρόληψη της απώλειας βάρους Ενίσχυση προγράμματος αποκατάστασης ΕΡΓΑΛΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Γνωρίστε τα νηστίσιμα - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 14 Φεβρουάριος :44

Γνωρίστε τα νηστίσιμα - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 14 Φεβρουάριος :44 Γράφει: Κωνσταντίνου Κρήνη, Κλινικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος Τα λαχανικά, τα όσπρια, οι πατάτες, τα δημητριακά, τα ζυμαρικά, οι ξηροί καρποί, οι ελιές, τα φρούτα, τα θαλασσινά, ο ταραμάς, τα τουρσί ανήκουν

Διαβάστε περισσότερα

3. Το σχεδιάγραμμα παρουσιάζει τομή ανθρώπινου πεπτικού συστήματος.

3. Το σχεδιάγραμμα παρουσιάζει τομή ανθρώπινου πεπτικού συστήματος. ΠΕΠΤΙΚΟ 1. Α. Να γράψετε τα είδη των δοντιών Α, Β, Γ, Δ και τα μέρη του δοντιού Ε Μ. Β. Πόσα δόντια έχει ένα παιδί 3 χρόνων; Γ. Ποιοι αδένες αφήνουν το έκκριμά τους στη στοματική κοιλότητα και ποιο το

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Πρωτοπαθή Μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση Οστεοπόρωση των ηλικιωμένων ή γεροντική οστεοπόρωση Δευτεροπαθή

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Πρωτοπαθή Μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση Οστεοπόρωση των ηλικιωμένων ή γεροντική οστεοπόρωση Δευτεροπαθή ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Τι είναι η οστεοπόρωση; Η οστεοπόρωση είναι η συχνότερη πάθηση των οστών και χαρακτηρίζεται, πρώτον, από χαμηλή οστική μάζα ή, πιο απλά, από λιγότερη ποσότητα οστού και δεύτερον, από διαταραχή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΝΑΤΡΙΟ ΑΝΘΡΑΚΙΚΟ ΟΞΙΝΟ/DEMO Ενέσιμο διάλυμα 4% και 8%

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΝΑΤΡΙΟ ΑΝΘΡΑΚΙΚΟ ΟΞΙΝΟ/DEMO Ενέσιμο διάλυμα 4% και 8% ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΝΑΤΡΙΟ ΑΝΘΡΑΚΙΚΟ ΟΞΙΝΟ/DEMO Ενέσιμο διάλυμα 4% και 8% 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Νάτριο Ανθρακικό Όξινο/DEMO (Sodium Bicarbonate/DEMO) 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Tα ιδιαίτερα οφέλη το καλοκαίρι. Μεσογειακή διατροφή: Ο γευστικός θησαυρός του καλοκαιριού

Tα ιδιαίτερα οφέλη το καλοκαίρι. Μεσογειακή διατροφή: Ο γευστικός θησαυρός του καλοκαιριού Οι καλοκαιρινοί μήνες αποτελούν ιδανική περίοδο για την υιοθέτηση της αποκαλούμενης «μεσογειακής διατροφής». Η μεσογειακή διατροφή, η οποία πήρε το όνομά της από τον τρόπο διατροφής των λαών της Μεσογείου,

Διαβάστε περισσότερα

ESWL(εξωσωματική λιθοτριψία) Ureteroscopy(ουρητηροσκόπηση) PCNL(διαδερμική( ή νεφρολιθοτριψία) Open or laparoscopic surgery

ESWL(εξωσωματική λιθοτριψία) Ureteroscopy(ουρητηροσκόπηση) PCNL(διαδερμική( ή νεφρολιθοτριψία) Open or laparoscopic surgery ESWL(εξωσωματική λιθοτριψία) Ureteroscopy(ουρητηροσκόπηση) PCNL(διαδερμική( ή νεφρολιθοτριψία) ρ ) Open or laparoscopic surgery -ΟυρητηρολιθοτομήΟ λθ ή -Ανατροφική νεφρολιθοτομή -Πυελολιθοτομή Χρήση κρουστικών

Διαβάστε περισσότερα

Διάγνωση της ουρολοίμωξης

Διάγνωση της ουρολοίμωξης Διάγνωση της ουρολοίμωξης Κων. Κολλιός Γ Παιδιατρική Κλινική ΑΠΘ 13-5-2015 1 Οι ουρολοιμώξεις στα παιδιά Είναι συχνό πρόβλημα Η αναγνώρισή τους: δεν είναι εύκολη, ιδιαίτερα στην ηλικία < 24 μηνών Η συλλογή

Διαβάστε περισσότερα

Σχετιζομενος Με Το NLRP-12 Υποτροπιαζων Πυρετος

Σχετιζομενος Με Το NLRP-12 Υποτροπιαζων Πυρετος www.printo.it/pediatric-rheumatology/cy/intro Σχετιζομενος Με Το NLRP-12 Υποτροπιαζων Πυρετος Έκδοση από 2016 1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΟΣ ΜΕ ΤΟ NLRP12 ΥΠΟΤΡΟΠΙΑΖΩΝ ΠΥΡΕΤΟΣ 1.1 Τι είναι; Ο σχετιζόμενος με

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗΣ ΑΛΚΑΛΩΣΗΣ- ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ ΔΕΝ ΑΝΤΙΡΡΟΠΟΥΝ ΣΥΝΗΘΩΣ ΤΗ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗ ΑΛΚΑΛΩΣΗ;

ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗΣ ΑΛΚΑΛΩΣΗΣ- ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ ΔΕΝ ΑΝΤΙΡΡΟΠΟΥΝ ΣΥΝΗΘΩΣ ΤΗ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗ ΑΛΚΑΛΩΣΗ; Ετήσιο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Υγρών, Ηλεκτρολυτών & Οξεοβασικής Ισορροπίας 9 ο Σεμινάριο Διαταραχές Οξεοβασικής Ισορροπίας 25 & 26 Σεπτεμβρίου 2015, ΚΟΜΟΤΗΝΗ ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗΣ ΑΛΚΑΛΩΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Διαγνωστική και Θεραπευτική προσέγγιση του ασθενή με Μεταβολική Οξέωση

Διαγνωστική και Θεραπευτική προσέγγιση του ασθενή με Μεταβολική Οξέωση Διαγνωστική και Θεραπευτική προσέγγιση του ασθενή με Μεταβολική Οξέωση Ευγενία Γκαλιαγκούση MD, PhD Β Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Διαγνωστική και Θεραπευτική

Διαβάστε περισσότερα

ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Σ.Μαρινάκη Νεφρολογική Κλινική και Μονάδα Μεταμόσχευσης Νεφρού ΕΚΠΑ, Ιατρική Σχολή, Λαϊκό Νοσοκομείο, Αθήνα Μαθήματα Φυσιολογίας 13.12.2017 Η συγκέντρωση

Διαβάστε περισσότερα

Σοφία Παυλίδου. 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012

Σοφία Παυλίδου. 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012 Σοφία Παυλίδου Ιατρός, Επιστημονική Συνεργάτης Ιατρείου Αθηροσκλήρωσης, Β Καρδιολογική Κλινική ΑΠΘ Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

Διαβάστε περισσότερα

Ρύθμιση της οξεοβασικής ισορροπίας από τους νεφρούς

Ρύθμιση της οξεοβασικής ισορροπίας από τους νεφρούς Ρύθμιση της οξεοβασικής ισορροπίας από τους νεφρούς Δημήτριος Σ. Γούμενος Νεφρολογικό και Μεταμοσχευτικό Κέντρο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Πατρών www.nephrology-patra.gr Πηγές υδρογονοϊόντων [H + ] Ημερήσιος

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΣΤΑΤΙΝΗ C ΟΡΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΟΜΕΝΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΟΞΕΙΑΣ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΒΛΑΒΗΣ ( Acute kidney injury )

ΚΥΣΤΑΤΙΝΗ C ΟΡΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΟΜΕΝΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΟΞΕΙΑΣ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΒΛΑΒΗΣ ( Acute kidney injury ) ΚΥΣΤΑΤΙΝΗ C ΟΡΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΟΜΕΝΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΟΞΕΙΑΣ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΒΛΑΒΗΣ ( Acute kidney injury ) Α. Δραγαμεστιανού, Α. Κουτρουμπέλη, Ι. Κοντοτέζα, Δ. Θεοφιλοπούλου, Ε.Μαυρομμάτη, Γ.Μαρόπουλος. Βιοχημικό

Διαβάστε περισσότερα

Δυσκοίλιο, θεωρούμε ένα άτομο όταν εμφανίζει δύο τουλάχιστον από τα παρακάτω προβλήματα για 3 ή περισσότερους μήνες:

Δυσκοίλιο, θεωρούμε ένα άτομο όταν εμφανίζει δύο τουλάχιστον από τα παρακάτω προβλήματα για 3 ή περισσότερους μήνες: Δυσκοιλιότητα. Η δυσκοιλιότητα αποτελεί ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα του κατώτερου πεπτικού σωλήνα, επηρεάζοντας κάθε χρόνο ένα μεγάλο αριθμό ασθενών, κυρίως των χωρών του δυτικού κόσμου. Εικόνα 1.

Διαβάστε περισσότερα

ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Σ.Μαρινάκη Νεφρολογική Κλινική και Μονάδα Μεταμόσχευσης Νεφρού ΕΚΠΑ, Ιατρική Σχολή, Λαϊκό Νοσοκομείο, Αθήνα Μαθήματα Φυσιολογίας 18.01.2017 Η συγκέντρωση

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ. ΒΑΛΚΑΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Χειρουργός Ορθοπαιδικός ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ. Παν. Γεν. Νοσοκ.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ. ΒΑΛΚΑΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Χειρουργός Ορθοπαιδικός ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ. Παν. Γεν. Νοσοκ. ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Παν. Γεν. Νοσοκ. Αλεξανδρούπολης Δ/ντης: Καθ. Κ. Καζάκος Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΒΑΛΚΑΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Χειρουργός Ορθοπαιδικός Επικουρικός

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπεία της μεταβολικής οξέωσης σε ΧΝΝ (πριν το τελικό στάδιο) με φρούτα και λαχανικά

Θεραπεία της μεταβολικής οξέωσης σε ΧΝΝ (πριν το τελικό στάδιο) με φρούτα και λαχανικά Θεραπεία της μεταβολικής οξέωσης σε ΧΝΝ (πριν το τελικό στάδιο) με φρούτα και λαχανικά Θεόδωρος Ελευθεριάδης Επίκουρος Καθηγητής Νεφρολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Υπάρχουν πειραματικά δεδομένα που τεκμηριώνουν

Διαβάστε περισσότερα

Είναι σχεδόν βέβαιο, είτε να γνωρίζετε κάποιον που πάσχει από μια τέτοια ασθένεια είτε να έχετε μια εσείς οι ίδιοι.

Είναι σχεδόν βέβαιο, είτε να γνωρίζετε κάποιον που πάσχει από μια τέτοια ασθένεια είτε να έχετε μια εσείς οι ίδιοι. Γράφει: Δημήτρης Τσουκαλάς, Ιατρός Φυσικής Υγείας Τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι ασθένειες που προκύπτουν γιατί το σώμα μας επιτίθεται και καταστρέφει τα δικά του κύτταρα και όργανα. Γνωρίζετε ότι ένας στους

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΑΘΗΝΑ 2008 ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 12: HIV Ο HIV έχει συνδεθεί με κακή θρέψη και με το σύνδρομο απώλειας καθαρής σωματικής μάζας και λιπώδους ιστού (AIDS wasting syndrome). Η απώλεια σωματικού

Διαβάστε περισσότερα

ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ. Νικολούδη Μαρία. Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος»

ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ. Νικολούδη Μαρία. Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος» ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ Νικολούδη Μαρία Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος» Ο όρος δυσλιπιδαιμία εκφράζει τις ποσοτικές και ποιοτικές διαταραχές των λιπιδίων του αίματος. Τα λιπίδια όπως η χοληστερόλη και

Διαβάστε περισσότερα

Μεταβολική Αλκάλωση. ph >7,4 [ΗCO 3- ] > 24 meq/l

Μεταβολική Αλκάλωση. ph >7,4 [ΗCO 3- ] > 24 meq/l Μεταβολική Αλκάλωση ph >7,4 [ΗCO 3- ] > 24 meq/l Παθοφυσιολογία μεταβολικής αλκάλωσης [ΗCO 3- ] = ποσό ΗCO 3- στον εξωκυττάριο όγκο εξωκυττάριο όγκο Παθοφυσιολογία μεταβολικής αλκάλωσης: Εξωγενής προσθήκη

Διαβάστε περισσότερα

Πηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005

Πηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005 Πηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005 ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΟΞΕΙΔΩΣΗΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι προχωρημένες τεχνικές

Διαβάστε περισσότερα

Nεφρολιθίαση: O Ρόλος του Νοσηλευτή Νεφρολογίας στη Διαιτητική Αγωγή

Nεφρολιθίαση: O Ρόλος του Νοσηλευτή Νεφρολογίας στη Διαιτητική Αγωγή xxxxxxxx ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 2009, 48(3): 165 172 NOSILEFTIKI 2009, 48(3): 165 172 Ως νεφρολιθίαση ή νεφρική λιθιασική νόσος ορίζεται η ανώμαλη συγκέντρωση κρυσταλλικών ουσιών στο νεφρικό παρέγχυμα. Η συγκέντρωση

Διαβάστε περισσότερα

Version 7.2, 10/2006 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

Version 7.2, 10/2006 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Version 7.2, 10/2006 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Lactated Ringer s Injection/Fresenius, (3,1+0,3+6+0,2)g, ενέσιμο διάλυμα για έγχυση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΚΟΝΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ Ι Αντιμέτωποι με τον υποτροπιάζοντα λιθιασικό ασθενή. Σ. Γιαννακόπουλος Α. Σκολαρίκος

ΕΙΚΟΝΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ Ι Αντιμέτωποι με τον υποτροπιάζοντα λιθιασικό ασθενή. Σ. Γιαννακόπουλος Α. Σκολαρίκος ΕΙΚΟΝΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ Ι Αντιμέτωποι με τον υποτροπιάζοντα λιθιασικό ασθενή Σ. Γιαννακόπουλος Α. Σκολαρίκος ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ Ασθενής ηλικίας 15 ετών διαγιγνώσκεται το 2003 µε µονήρη λίθο αριστερής νεφρικής

Διαβάστε περισσότερα