Αναρρόφθςθ πνευμονικϊν εκκρίςεων

Transcript

1 Αναρρόφθςθ πνευμονικϊν εκκρίςεων Περιςτερόπουλοσ Αργφρθσ Φυςικοκεραπευτισ MSc Ζνασ οδθγόσ που περιγράφει βιμα-βιμα τθν τεχνικι τθσ αναρρόφθςθσ των πνευμονικϊν εκκρίςεων. Η ζκδοςθ αυτι αφορά ςυνοδοφσ, ςυγγενείσ και αςκενείσ που εφαρμόηουν τθν τεχνικι αυτι ςε μθ κλινικό περιβάλλον. 1 θ ζκδοςθ, Βόλοσ 2009

2 2

3 Πεξηερόκελα 1. Δηζαγσγή 2. Οξηζκόο 3. θνπόο 4. Δλδείμεηο 5. Αληελδείμεηο 6. Πηζαλέο επηπινθέο 7. Βαζηθέο γλώζεηο γηα ηελ αλαξξόθεζε 8. Πξνεηνηκαζία ηνπ αζζελή πξννμπγόλσζε 9. Η ηερληθή ηεο αλαξξόθεζεο 10. Αμηνιόγεζε ηνπ απνηειέζκαηνο ηεο αλαξξόθεζεο 11. Δλαιιαθηηθνί ηξόπνη παξνρέηεπζεο ησλ εθθξίζεσλ 12. Πεξηνξηζκνί ηεο κεζόδνπ 13. Απαξαίηεηνο εμνπιηζκόο 14. Πξόιεςε θαη απνθπγή επηκνιύλζεσλ 15. πληήξεζε ηνπ εμνπιηζκνύ 16. Γηάδνζε θαη θύιαμε ηνπ νδεγνύ

4 Παξάξηεκα 1 Πεξηγξαθή ηεο ζηνκαηνθαξπγγηθήο νδνύ Παξάξηεκα 2 Πεξηγξαθή ηεο ξελνθαξπγγηθήο νδνύ Παξάηξεκα 3 Πεξηγξαθή ηεο ζσζηήο πιύζεο ησλ ρεξηώλ Δπηπιένλ δηάβαζκα Γισζζάξη Λίζηα παξαπνκπώλ

5 1. Δηζαγσγή Οδθγόσ αναρρόφθςθσ για ενιλικουσ αςκενείσ, Βόλοσ Αφγουςτοσ 2010 Η αλαξξόθεζε ησλ πλεπκνληθώλ εθθξίζεσλ είλαη κηα ηερληθή ε νπνία ελώ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηείηαη ζρεδόλ θαζεκεξηλά ζε θάπνηνπο αζζελείο, ειινρεύεη θηλδύλνπο θαη είλαη πεξίπινθε. Απηόο ν νδεγόο έρεη γξαθεί γηα λα απνζαθελίζεη ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν εθαξκόδνπκε ηελ αλαξξόθεζε. Σν ύθνο ηνπ νδεγνύ είλαη θαηά βάζε ηερληθό, δειαδή εμεγεί ηελ δηαδηθαζία βήκα-βήκα αθνύ πξώηα όκσο αλαθεξζεί ζε ιίγεο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο θαη ζεσξεηηθέο γλώζεηο. Ο νδεγόο απηόο γξάθηεθε γηα όζνπο ρξήζηεο ηεο ηερληθήο δελ αλήθνπλ ζηα επαγγέικαηα πγείαο θαη δελ είραλ ηελ επθαηξία λα δηδαρηνύλ από ην ζύζηεκα εθπαίδεπζεο. Με άιια ιόγηα νη αλαγλώζηεο είλαη νη ζπγγελείο, νη ζπλνδνί ή αθόκα θαη νη ίδηνη νη αζζελείο νη νπνίνη ρξεηάδεηαη λα θάλνπλ αλαξξόθεζε ζην πεξηβάιινλ ηνπ ζπηηηνύ ηνπο, ρσξίο λα έρνπλ ζηελ δηάζεζή ηνπο εθιεπηπζκέλα κεραλήκαηα ή ηελ θξνληίδα θαη ηελ βνήζεηα ηνπ πξνζσπηθνύ ελόο πγεηνλνκηθνύ νξγαληζκνύ. Γη απηόλ ηνλ ιόγν είλαη απαξαίηεην όζνη εθαξκόδνπλ αλαξξόθεζε ζην ζπίηη λα είλαη ζε ζέζε λα αληηιακβάλνληαη ηελ επζύλε πνπ παίξλνπλ απέλαληη ζηνλ αζζελή. Θα πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα αλαγλσξίδνπλ ηηο ηπρόλ αδπλακίεο ηνπο θαη λα δεηήζνπλ θαζνδήγεζε θαη ζπκβνπιέο από έλαλ έκπεηξν επαγγεικαηία πγείαο 1. Οη αζζελείο έρνπλ ην δηθαίσκα λα θξνληίδνληαη κε ηνλ θαηαιιειόηεξν δπλαηό ηξόπν ρσξίο λα εκπιέθνληαη ζε αδηθαηνιόγεην θίλδπλν ε πόλν. Δίλαη ρξένο ηόζν ησλ επαγγεικαηηώλ πγείαο όζν θαη ησλ ζπλνδώλ-θξνληηζηώλ λα είλαη ελήκεξνη θαη λα θάλνπλ ρξήζε ησλ θαιύηεξσλ κεζόδσλ γηα ηελ αλαθνύθηζε ησλ αζζελώλ κε ζεβαζκό πάληα ζηηο ηδηαίηεξεο απαηηήζεηο θαη αλάγθεο ηνπο 9,10. Γηα ηελ θαιύηεξε θαηαλόεζε ηνπ θεηκέλνπ, ζην ηέινο ηνπ νδεγνύ ππάξρεη έλα γισζζάξη πνπ επεμεγεί ηνπο δηάθνξνπο ηερληθνύο όξνπο θαη ηελ επηζηεκνληθή νξνινγία. Οη όξνη πνπ αλαθέξνληαη ζην γισζζάξη βξίζθνληαη ζην θείκελν κε πιάγηα γξαθή γηα λα 5

6 μερσξίδνπλ (π.ρ. ε ιέμε ηξαρεία βξίζθεηαη ζην θείκελν σο ηξαρεία). Γηα πεξηζζόηεξεο δηεπθξηλήζεηο παξαθαιείζηε λα επηθνηλσλήζεηε κε ηνλ ζπγγξαθέα. 2. Οξηζκόο Ωο «αλαξξόθεζε» αλαθεξόκαζηε ζηελ κεραληθή απνκάθξπλζε ησλ πλεπκνληθώλ εθθξίζεσλ από ηελ ηξαρεία 1. Η αλαξξόθεζε είλαη απαξαίηεηε ζηνπο αζζελείο νη νπνίνη δελ κπνξνύλ λα απνκαθξύλνπλ ηηο εθθξίζεηο κε βήρα ή άιιεο ηερληθέο παξνρέηεπζεο 2. Μπνξεί λα εθαξκνζηεί ζε κηα επείγνπζα θαηάζηαζε ή λα απνηειεί κέξνο ηεο θαζεκεξηλήο θξνληίδαο ελόο αζζελή ν νπνίνο κπνξεί λα δέρεηαη ή λα κελ δέρεηαη κεραληθή ππνζηήξημε ηεο αλαπλνήο ηνπ 3,4. Η πξόζβαζε ζηελ ηξαρεία γίλεηαη κε έλαλ εηδηθό απνζηεηξσκέλν ζσιήλα πνπ νλνκάδεηαη θαζεηήξαο αλαξξόθεζεο. Μπνξνύκε λα θηάζνπκε ηελ ηξαρεία είηε κέζσ ηεο ξηληθήο θνηιόηεηαο θαη έπεηηα από ηνλ ιάξπγγα, είηε κέζσ ηεο ζηνκαηηθήο θνηιόηεηαο θαη ηνλ ιάξπγγα. Η πξώηε ηερληθή νλνκάδεηαη ξηλνηξαρεηαθή αλαξξόθεζε ελώ ε δεύηεξε ζηνκαηνηξαρεηαθή. Δλαιιαθηηθά ε είζνδνο ζηελ ηξαρεία γίλεηαη κέζν ηεο ηξαρεηνζηνκίαο κηαο ηερλεηήο εηζόδνπ πνπ ηνπνζεηείηαη ρεηξνπξγηθά. 3. θνπόο Κάλνληαο αλαξξόθεζε ζηνρεύνπκε ζην λα: Απνκαθξύλνπκε ηηο πλεπκνληθέο εθθξίζεηο από ηελ ηξαρεία ζε αζζελείο πνπ δελ κπνξνύλ λα ην θαηαθέξνπλ κόλνη ηνπο κε ηνλ βήρα. Οη αζζελείο απηνί κπνξεί λα έρνπλ πιήξε ζπλείδεζε ή λα βξίζθνληαη ζε κηα θαηάζηαζε κεησκέλεο αληίιεςεο ηνπ πεξηβάιινληόο. 6

7 Οη πλεπκνληθέο εθθξίζεηο απνκαθξύλνληαη γηα ηελ απνθπγή ηεο απόθξαμεο ησλ αεξαγσγώλ ζηνλ έλαλ ή θαη ζηνπο δύν πλεύκνλεο. Η απνθξάμεηο απηέο κπνξεί πξνθαιέζνπλ αηειεθηαζίεο ή/θαη λα παξεκπνδίζνπλ ηελ αληαιιαγή ησλ αεξίσλ ζηηο θπςειίδεο. Η αλαξξόθεζε ζηελ ζηνκαηηθή θνηιόηεηα ζθνπεύεη λα δηαηεξήζεη ηελ πγηεηλή θαη ηελ άλεζε ζην ζηόκα θπξίσο ζε αζζελείο πνπ δελ έρνπλ θαιό αληαλαθιαζηηθό θαηάπνζεο ή λα απνκαθξύλεη αίκα, εκεηό ή νπνηνδήπνηε άιιν εκπόδην ζε κηα επείγνπζα θαηάζηαζε Δλδείμεηο Η αλαξξόθεζε είλαη κηα απαξαίηεηε δηαδηθαζία, πνπ όκσο πξνθαιεί αλεζπρία θαη δπζθνξία ζηνπο αζζελείο 3 Πξέπεη λα εθαξκόδεηαη κόλν όηαλ ρξεηάδεηαη θαη όηαλ νη ελαιιαθηηθέο ηερληθέο έρνπλ απνηύρεη 2,3. Οη δπλεηηθέο ελδείμεηο όηη έλαο αζζελήο ρξεηάδεηαη αλαξξόθεζε είλαη 1,2,3,4 : 1. Απμεκέλε ζπρλόηεηα αλαπλνώλ. 2. Μεησκέλε είζνδνο αέξα θαηά ηελ εηζπλνή (θαίλεηαη αλ γίλεη ρξήζε ζηεζνζθνπίνπ). 3. Σξαρείο ξόγρνη πνπ κπνξνύλ λα αθνπζηνύλ κε ή ρσξίο ζηεζνζθόπην. 4. Απζόξκεηνο, ζπλερήο βήραο πνπ όκσο δελ επαξθεί γηα ηελ απνβνιή ησλ εθθξίζεσλ. 5. Δκθαλείο εθθξίζεηο πνπ όκσο δελ παξνρεηεύνληαη πιήξσο. 6. Μεησκέλνο θνξεζκόο νμπγόλνπ ηνπ ηξηρνεηδηθνύ αίκαηνο πνπ πηζηεύεηαη όηη νθείιεηαη ζηελ αύμεζε ησλ εθθξίζεσλ (θαίλεηαη αλ γίλεη ρξήζε παικηθνύ νμπκέηξνπ). 7. Τπνςία εηζξόθεζεο γαζηξηθώλ εθθξίζεσλ/εκεζκάησλ ή εθθξίζεσλ ηνπ αλώηεξνπ αλαπλεπζηηθό (π.ρ. ζάιην). 7

8 8. Απμεκέλεο αλαπλεπζηηθέο πηέζεηο ή κεησκέλνο όγθνο αλαπλνήο (tidal volume) ζε αζζελείο πνπ ππνβνεζνύληαη από αλαπλεπζηήξα. 9. Όηαλ ν αζζελείο καο ππνδείμεη όηη ρξεηάδεηαη αλαξξόθεζε (γηα ηνπο αζζελείο κε θαιή αληίιεςε). 10. Καηά η άιια αλεμήγεηε δύζπλνηα, αύμεζε ηεο ζπρλόηεηα ησλ αλαπλνώλ ή/θαη ησλ θαξδηαθώλ παικώλ. 11. Λήςε δείγκαηνο πλεπκνληθώλ εθθξίζεσλ γηα θαιιηέξγεηα θαη ηαπηνπνίεζε παζνγόλσλ κηθξννξγαληζκώλ. 5. Αληελδείμεηο Οη ζεκαληηθόηεξεο αληελδείμεηο γηα ηελ αλαξξόθεζε είλαη 2,5 : 1. Ύπαξμε ζνβαξήο δηαηαξαρήο ηεο πήμεο ηνπ αίκαηνο ή/θαη αλαίηηα αηκόπηπζε 2. Μεησκέλνο αξηζκόο αηκνπεηαιίσλ (ιηγόηεξα από /mm 3 αίκαηνο) 3. Αλ ν αζζελείο είλαη αηκνδπλακηθά αζηαζήο 4. Λαξπγγόζπαζκνο κε αλαπλεπζηηθό ζπξηγκό 5. Κάηαγκα ή ηξαύκα ζηνλ απρέλα, ζην πξόζσπν ή ζην θξαλίν (εηδηθά ζηελ βάζε ηνπ θξαλίνπ κε ξνή εγθεθαινλσηηαίνπ πγξνύ από ην απηί) 6. νβαξόο βξνρόζπαζκνο 7. Απμεκέλε Ελδνθξαληαθή πίεζε 8. Απνθξαζκέλεο ξηληθέο θνηιόηεηεο γηα ξηλνηξαρεηαθή αλαξξόθεζε 9. Αηκνξξαγία από ηελ κύηε γηα ξηλνηξαρεηαθή αλαξξόθεζε 10. Υαιαξό δόληη όπνπ ππάξρεη θίλδπλνο ινίκσμεο γηα ζηνκαηνηξαρεηαθή αλαξξόθεζε Η απόθαζε γηα ην αλ ζα θάλνπκε αλαξξόθεζε δελ είλαη πάληα εύθνιε. Αλ ρξεηάδεηαη λα γίλεη αλαξξόθεζε (βάζεη ησλ παξαπάλσ ελδείμεσλ) ηόηε θακία αληέλδεημε δελ είλαη απόιπηε θαη ην λα κελ γίλεη αλαξξόθεζε κπνξεί λα είλαη πην επηβιαβείο από νπνηαδήπνηε 8

9 δπζκελή θαηάζηαζε πνπ πξνθαιεί ε αλαξξόθεζε ηειηθά 1,4. Όπσο έρεη πξναλαθεξζεί πξέπεη πξώηα λα εμαληιεζνύλ νη ελαιιαθηηθέο κέζνδνη (βιέπε θεθάιαην 11) θαη δελ πξνηείλεηαη λα γίλνληαη ρξνληθά πξνγξακκαηηζκέλεο αλαξξνθήζεηο ρσξίο ηελ ύπαξμε ελδείμεσλ (βιέπε θεθάιαην 4) 1,2,3,4. 6. Πηζαλέο επηπινθέο Οη αζζελείο πνπ λνζειεύνληαη ζην ζπίηη ηνπο δελ είλαη δπλαηόλ λα επνπηεύνληαη κε ηελ ίδηα επηκέιεηα ηελ νπνία ζα είραλ ζηελ κνλάδα εληαηηθήο ζεξαπείαο. Παξόια απηά αλ ιακβάλνπκε ππόςε καο ηηο παξαπάλσ αληελδείμεηο θάζε θνξά πξηλ θάλνπκε αλαξξόθεζε ε πηζαλόηεηα λα παξνπζηαζηνύλ νη αλαθεξόκελεο επηπινθέο είλαη πεξίπνπ ε ίδηα κε ην αλ λνζειεύνληαλ ζην λνζνθνκείν. πλεπώο ζα πξέπεη λα παξαηεξνύκε ηνπο αζζελείο κεηά από θάζε αλαξξόθεζε γηα ηα παξαθάησ πηζαλά ζεκεία 1,2,3,4 : 1. Μείσζε ηνπ θνξεζκνύ ηνπ ηξηρνεηδηθνύ αίκαηνο ζε νμπγόλν (πξέπεη λα γίλεη ρξήζε ελόο παικηθνύ νμύκεηξνπ δαθηύινπ) 2. Σξαπκαηηζκόο ηνπ βιελλνγόλνπ ηεο κύηεο, ηνπ ζηόκαηνο, ηεο ηξαρείαο θαη ησλ βξόγρσλ πνπ κπνξεί λα νδεγήζεη θαη ζε αηκνξξαγία (ν πηζαλόο ηξαπκαηηζκόο ζα είλαη αλάινγνο ηεο ηερληθή εηζόδνπ πνπ ρξεζηκνπνηνύκε) 3. Έκεηνο (θαηά ηελ ζηνκαηνηξαρεηαθή αλαξξόθεζε) 4. Εηζξόθεζε 5. Αξξπζκίεο ηεο θαξδηαθήο ζπρλόηεηαο 6. Αηειεθηαζία (κπνξεί λα πξνθιεζεί από ηελ αλαξξόθεζε ηνπ αέξα από ην βξνγρηθό δέληξν, όηαλ ρξεζηκνπνηνύληα πνιύ πςειέο πηέζεηο αλαξξόθεζεο) 7. Βξνρόζπαζκνο 8. Τπέξηαζε 9. Τπόηαζε 10. Δπηκόιπλζε ησλ αεξαγσγώλ 11. Πλεπκνζώξαθαο 12. Καηαπόλεζε θαη ηαξαρή ηνπ αζζελή 9

10 13. Αύμεζε ηεο ελδνθξαληαθήο πίεζεο 14. Αλαπλεπζηηθή αλαθνπή (respiratory arrest) ή άπλνηα ή δηαηαξαρή ζηελ αλαπλεπζηηθή ζπρλόηεηα 15. Καξδηαθή αλαθνπή (cardiac arrest) 7. Βαζηθέο γλώζεηο γηα ηελ αλαξξόθεζε Η αλαξξόθεζε είλαη κηα ηερληθή πνπ ζθνπόο ηεο είλαη λα αλαξξνθήζεη ηηο πλεπκνληθέο εθθξίζεηο από ηελ ηξαρεία θαη ηνπο ππεξθείκελνπο αεξαγσγνύο. Οη πηζαλνί νδνί πξνο ηελ ηξαρεία είλαη 3 : Μέζν ηνπ ζηόκαηνο, όπνπ γίλεηαη ρξήζε κηαο ζηνκαηνθαξπγγηθήο (oropharyngeal airway) νδνύ (δελ είλαη πνιύ πηζαλό λα γίλεη αλεθηή από έλαλ αζζελή κε πιήξε ζπλείδεζε) Μέζν ηεο κύηεο, όπνπ κπνξεί λα γίλεη ρξήζε θαη κηαο ξηλνθαξπγγηθήο νδνύ (nasopharyngeal airway) Μέζν ηξαρεηνζηνκίαο Μέζν ελδνηξαρεηαθνύ ζσιήλα Η ζσζηή δηάκεηξνο ηνπ θαζεηήξα αλαξξόθεζεο είλαη πνιύ ζεκαληηθή πξνθεηκέλνπ λα απνθεπρζεί ε απόθξαμε ηεο αλαπλεπζηηθήο νδνύ θαη ε εθαξκνγή πνιύ πςειώλ αλαξξνθεηηθώλ πηέζεσλ. Όηαλ ε αλαξξόθεζε γίλεηε κέζν ηξαρεηνζηνκίαο ηόηε ε δηάκεηξνο ηνπ θαζεηήξα ζα πξέπεη λα είλαη όζν ε κηζή δηάκεηξνο ηνπ ηξαρεηνζηνκείνπ ή κηθξόηεξε. Γηα κεγαιύηεξε αθξίβεηα ε δηάκεηξνο ηνπ θαζεηήξα αλαξξόθεζεο ππνινγίδεηαη από ηνλ ηύπν 3 : Γηάκεηξνο ηνπ ηξαρεηνζηνκείνπ (ζε ρηιηνζηά) x 3 2 Έηζη αλ έρνπκε έλα ηξαρεηόζηνκν λνύκεξν 8 (δειαδή 8 ρηιηνζηά δηάκεηξν) ηόηε : 10

11 8 x 3 = 24 Καη 24 2 = 12 Fg (French gauge) Οπόηε ν θαζεηήξαο πνπ πξέπεη λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ζα είλαη λνύκεξν 12 (ζα πξέπεη λα γξάθεη ζην πίζσ κέξνο ηεο ζπζθεπαζίαο ηνπ 12 Fg). Η αξλεηηθή πίεζε πνπ παξάγεηε από ηελ ζπζθεπή αλαξξόθεζεο ζα πξέπεη λα είλαη αξθεηή γηα λα αλαξξνθήζεη ηηο εθθξίζεηο αιιά όρη ηόζν κεγάιε ώζηε λα πξνθαιέζεη ηξαύκα. Έρεη πεξηγξαθεί όηη πίεζε -120mmHg (-16KPa) είλαη αξθεηή αιιά ζηελ πξάμε θαίλεηαη όηη ζε πεξηπηώζεηο όπνπ νη εθθξίζεηο είλαη πην πεθηέο πξέπεη λα αζθεζεί κεγαιύηεξε πίεζε 3. Γεληθά αλαθέξεηαη πσο ε πίεζε δελ πξέπεη λα απμάλεηαη πεξηζζόηεξν από -150 mmhg (-20KPa) 2. Η αύμεζε ηεο πίεζεο πξέπεη λα γίλεηε κε πξνζνρή αιιά γεληθόηεξα ζα πξέπεη πξώηα λα γίλεηαη πξνζπάζεηα λα καιαθώζνπλ νη εθθξίζεηο (π.ρ. λα εμαζθαιίζνπκε ηελ θαιή ελπδάησζε ηνπ αζζελή). 8. Πξνεηνηκαζία ηνπ αζζελή πξννμπγόλσζε Πξηλ ηελ αλαξξόθεζε ζα πξέπεη, όπνηε είλαη δπλαηόλ, λα ελζαξξύλνπκε ηνλ αζζελή λα πξνζπαζεί λα θαζαξίζεη κόλνο ηνπ ηηο εθθξίζεηο είηε κε βήρα είηε κε θάπνηα άιιε κέζνδν παξνρέηεπζεο ησλ εθθξίζεσλ (βιέπε θεθάιαην 11). ε απηέο ηηο πεξηπηώζεηο ζα πξέπεη επίζεο λα ελζαξξύλνπκε ηνλ αζζελή λα επηηειεί ηελ αλαξξόθεζε κόλνο ηνπ 1,3. Μεξηθέο θνξέο ζηαιάδνπκε ιίγα ml από 0,9% νξό πξηλ ηελ αλαξξόθεζε γηα λα ελπδαησζνύλ νη εθθξίζεηο. Η πξαθηηθή απηή όκσο δελ έρεη δείμεη επαξθώο όηη έρεη ζεηηθά απνηειέζκαηα θαη ζε κεξηθέο πεξηπηώζεηο κπνξεί λα είλαη επηθίλδπλε 3. 11

12 Η πξννμπγόλσζε/ ππεξέθπηπμε δελ ελδείθλπηαη γηα όινπο ηνπο αζζελείο, ν πλεπκνλνιόγνο ή ν ΩΡΛ πνπ παξαθνινπζεί ηνλ αζζελή ζα ζαο ζπκβνπιέςεη αλαιόγσο. Γεληθά ε πξννμπγόλσζε ελδείθλπηαη ζε 1,4 : Αζζελείο πνπ έρνπλ παξνπζηάζεη ρακειό θνξεζκό ηνπ αίκαηνο ζε νμπγόλν θαηά ηελ αλαξξόθεζε ζην παξειζόλ (όπνπ θαίλεηαη ζε έλα παικηθό νμύκεηξν δαθηύινπ) Αζζελείο πνπ έρνπλ παξνπζηάζεη θαξδηαθέο αξξπζκίεο θαηά ηελ αλαξξόθεζε ζην παξειζόλ. Αζζελείο πνπ δέρνληαη ππνζηήξημε από ζπλερή παξνρή νμπγόλνπ. Δλώ ε πξννμπγόλσζε γεληθά δελ ελδείθλπηαη ζε 1,4 : Αζζελείο πνπ ρξεηάδεηαη λα θάλνπλ κόλν ξηλνηξαρεηαθή ή ζηνκαηνηξαρεηαθή αλαξξόθεζε. Αζζελείο πνπ δελ έρνπλ ηξαρεηνζηνκία θαη ε δσηηθή αλαπλεπζηηθή ηνπο ρσξεηηθόηεηα θαη ε κπτθή ηνπο ηζρύ επαξθνύλ γηα λα έρνπλ παξαγσγηθό βήρα. Αζζελείο πνπ ην εξέζηζκα ηεο αλαπλνήο ηνπο (ventilatory drive) αλαθόπηεηαη ιόγσ ππνμίαο Αζζελείο πνπ δείρλνπλ όηη πάλε θαιά θαηά ηελ αλαξξόθεζε ζην παξειζόλ. ηελ πεξίπησζε πνπ νη ζπλνδνί/ζπγγελείο ρξεηαζηεί λα εθαξκόδνπλ ππεξέθπηπμεηο πξηλ ηελ αλαξξόθεζε, ζα πξέπεη πξνεγνπκέλσο λα εθπαηδεπηνύλ ζηελ ηερληθή απηή από έλαλ έκπεηξν επαγγεικαηία πγείαο. 9. Η ηερληθή ηεο αλαξξόθεζεο Παξόιν πνπ κεηαμύ ησλ ζπγγξαθέσλ ππάξρνπλ νξηζκέλεο δηαθνξνπνηήζεηο ζηηο ιεπηνκέξεηεο, ε παξαθάησ ιίζηα πεξηγξάθεη 12

13 βήκα-βήκα όιε ηελ απνδεθηή δηαδηθαζία. Δπίζεο πεξηγξάθεηαη θαη ε αηηία γηα ηελ νπνία θάλνπκε ην θάζε βήκα. 1 Βήμα Ενθμερϊςτε τον αςκενι για τθν διαδικαςία που πρόκειται να ακολουκιςει. Εξθγιςτε του για ποιο λόγω γίνεται θ αναρρόφθςθ. Ο λόγος που το κάνουμε Μειϊνεται θ δυςφορία του αςκενι, αυξάνετε θ ςυνεργαςία του, χαλαρϊνει και ςυναινεί Αξιολογιςτε τθν αναγκαιότθτα τθσ αναρρόφθςθ (βάςθ των ενδείξεων ςτο κεφάλαιο 4). Ελζγξτε αν θ ςυςκευι αναρρόφθςθσ είναι ρυκμιςμζνθ ςτθν ςωςτι πίεςθ. Απολυμάνετε τα χζρια ςασ με ζνα αλκοολοφχο διάλλειμα. Αν τα χζρια ςασ ζχουν εμφανείσ ρφπουσ πρζπει να πλυκείτε με νερό και ςαποφνι (όπωσ περιγράφεται ςτο παράρτθμα 3) προτοφ χρθςιμοποιιςετε το αλκοολοφχο διάλυμα. Μειϊνεται θ πικανότθτα να γίνουν αναρροφιςεισ που δεν είναι απαραίτθτεσ. Αποφεφγεται θ πικανότθτα να προκαλζςετε τραυματιςμό. Διευκρινίηεται ότι θ αυξθμζνθ πίεςθ δεν διευκολφνει πάντα τθν αναρρόφθςθ των εκκρίςεων. Μειϊνεται θ πικανότθτα επιμόλυνςθσ του αςκενι. 5 Φορζςτε ποδιά μιασ χριςεωσ και προςτατευτικό προςϊπου (όταν ενδείκνυται). Μειϊνεται θ πικανότθτα επιμόλυνςθσ του αςκενι ι/και του εαυτοφ ςασ. 13

14 6 7 8α 8β 9 10α Βήμα Σοποκετιςτε τον αςκενι ςε όςο το δυνατϊν πιο όρκια κζςθ ςτο κρεβάτι και με τθν μεγαλφτερθ δυνατι ζκταςθ του αυχζνα. Σοποκετιςτε το οξφμετρο και εφαρμόςτε προοξυγόνωςη ι υπερέκπτυξη εάν χρειάηεται. Για ςτοματοτραχειακι αναρρόφθςθ: τοποκετιςτε τθν ςτοματοτραχειακι οδό (παράρτθμα 1). Για ρινοτραχειακι αναρρόφθςθ: τοποκετιςτε τθν ρινοτραχειακι οδό εφόςον ζχετε πάρει αυτιν τθν οδθγία (παράρτθμα 2). Ανοίξτε τθν άκρθ τθσ ςυςκευαςίασ του κακετιρα αναρρόφθςθσ και ςυνδζςτε τον κακετιρα με τθν ςυςκευι αναρρόφθςθσ. Κρατιςτε τον υπόλοιπο του κακετιρα μζςα ςτθν ςυςκευαςία του. Ζπειτα βάλτε τθν ςυςκευι ςε λειτουργία. Για τθν ςτείρα μζκοδο: χρθςιμοποιιςτε αποςτειρωμζνα γάντια. ε αντίκετθ περίπτωςθ χρθςιμοποιιςτε απλά μθ αποςτειρωμζνα γάντια, εξαςφαλίηοντασ ότι τα γάντια ςασ δεν κα ζρκουν ςε επαφι με το ρφγχοσ του κακετιρα αναρρόφθςθσ Ο λόγος που το κάνουμε Επιτρζπει τθν καλφτερθ ζκπτυξθ των πνευ-μόνων και τον αποτελεςματικότερο βιχα. Επίςθσ ανοίγοντασ τον αεραγωγό, μειϊνουμε τθν πικανότθτα να ειςζρκουμε ςτον οιςοφάγο αντί τθσ τραχείασ. Επιτρζπει τθν αξιολόγθςθ τθσ οξυγόνωςθσ του αςκενι κακ'όλθ τθν διαδικαςία, και μειϊνει τθν πικανότθτα υποξίασ και αρρυκμιϊν. Παρζχεται μια αςφαλι οδό για τθν ειςαγωγι του κακετιρα αναρρόφθςθσ ςτον λάρυγγα. Παρζχεται μια πιο άνετθ οδό για τθν επανειλθμμζνθ ειςαγωγι του κακετιρα ςτον λάρυγγα. Για να αρχίςει θ διαδικαςία τθσ αναρρόφθςθσ. Μειϊνεται θ πικανότθτα επιμόλυνςθσ του αςκενι ι/και του εαυτοφ ςασ. 14

15 10β Βήμα Για τθν αναρρόφθςθ τον εκκρίςεων από το ςτόμα μόνο, χρθςιμοποιοφμε ζναν κακετιρα yankauer και απλά μθ αποςτειρωμζνα γάντια. Ο λόγος που το κάνουμε Αποφεφγεται θ πικανότθτα να προκαλζςετε τραυματιςμό και μειϊνετε θ δυςφορία του αςκενι. 11 Σραβιξτε τον κακετιρα αναρρόφθςθσ ζξω από τθν ςυςκευαςία του. Αν φοράτε αποςτειρωμζνα γάντια προςζχετε να πιάςετε με τα γάντια ςασ μόνο τον κακετιρα (και όχι τθν ςυςκευαςία του). Αν φοράτε απλά γάντια προςζχετε να πιάςετε τον κακετιρα μόνο από τθν βάςθ του. Μειϊνεται θ πικανότθτα επιμόλυνςθσ του αςκενι. 12 Ειςάγετε τον κακετιρα από τθν ςτοματοτραχειακι οδό, τθν ρινοτραχειακι οδό, ςε ζνα από τα δφο ρουκοφνια ι τθν τραχειοςτομία. Όποια οδό και αν χρθςιμοποιιςετε ειςάγετε τον κακετιρα απαλά μζχρι να διεγείρετε αντανακλαςτικό βιχα ι μζχρι του ςθμείου που ζχετε μετριςει ότι θ τραχεία διακλαδίηεται ςτουσ δφο κυρίωσ βρόγχουσ. Δεν ςυνίςταται να ειςάγετε τον κακετιρα μζχρι να αιςκανκείτε αντίςταςθ γιατί ζτςι μπορεί να προκαλζςετε τραυματιςμό. ΚΑΣΑ ΣΗΝ ΕΙΑΓΩΓΗ ΣΟΤ ΚΑΘΕΣΗΡΑ ΜΗΝ ΑΝΑΡΡΟΦΑΣΕ. Αποφεφγεται θ πικανότθτα να προκαλζςετε τραυματιςμό και μειϊνετε θ δυςφορία του αςκενι. 15

16 Βήμα Αν υποπτευτείτε ότι ο κακετιρασ ζχει ειςζλκει ςτον οιςοφάγο (ζλλειψθ βιχα, τάςθ για εμετό, αναρρόφθςθ γαςτρικϊν υγρϊν) απομακρφνετε τον κακετιρα, και επαναλάβετε τθν διαδικαςία από το βιμα 9. Αν ζχετε ειςζλκει ςτθν τραχεία και μόλισ προκλθκεί βιχασ τράβθξε τον κακετιρα περίπου 1 εκατοςτό και αρχίςτε τθν αναρρόφθςθ (κλείνοντασ τθν οπι που βρίςκετε πάνω ςτθν βάςθ του κακετιρα ι πάνω ςτο ςυνδετικό με τον ςωλινα αναρρόφθςθσ). Σραβιξτε απαλά τον κακετιρα μζχρι ζξω αναρροφϊντασ ςυνεχϊσ. Δεν είναι απαραίτθτο να περιςτρζφετε τον κακετιρα κατά τθν ζξοδό του επειδι υπάρχουν οπζσ περιμετρικά. Όλθ θ διαδικαςία ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΡΑΣΗΕΙ ΠΕΡΙΟΣΕΡΟ ΑΠΟ 15 ΔΕΤΣΕΡΟΛΕΠΣΑ ΠΕΡΙΠΟΤ. Ο κακετιρασ πρζπει να αποτραβιζται ομαλά και να ΜΗΝ ΣΟΝ ΕΠΑΝΕΙΑΓΕΣΕ ΓΙΑ ΔΕΤΣΕΡΗ ΦΟΡΑ. Παρακολουκιςτε τισ αντιδράςεισ του αςκενι (όπωσ περιγράφθκαν ςτο κεφάλαιο 6) ςε όλθ τθν διάρκεια τθσ διαδικαςίασ. Αν χρειαςτεί επαναλάβετε τθν διαδικαςία ξανά από το βιμα 9 επιτρζποντασ τον αςκενι να ξεκουραςτεί και αν χρειάηεται ςυνδζςτε τον με τθν παροχι οξυγόνου μεταξφ των αναρροφιςεων. Ο λόγος που το κάνουμε Μεγιςτοποιείται τθν αποτελεςματικότθτα τθσ διαδικαςίασ και μειϊνει τθν πικανότθτα ειςρόφηςησ. Αποφεφγεται θ πικανότθτα να προκαλζςετε τραυματιςμό. Μειϊνεται θ πικανότθτα να δθμιουργθκοφν επιπλοκζσ όπωσ υποξία, αρρυκμίεσ, διακυμάνςεισ τθσ πίεςθσ κ.α. όπωσ περιγράφθκαν παραπάνω. Εξαςφαλίηεται θ αςφάλεια του αςκενι και αξιολογείται θ βελτίωςθ τθσ κατάςταςισ του. 16

17 17 Βήμα Αν υπάρχουν εκκρίςεισ ςτο ςτόμα του αςκενι χρθςιμοποιιςτε ζναν κακετιρα yankauer (με κοινά μθ αποςτειρωμζνα γάντια). Αποφφγετε να φζρετε ςε άμεςθ επαφι το άκρο του κακετιρα με τα μαλακά μζρθ τθσ ςτοματικήσ κοιλότητασ. Ο λόγος που το κάνουμε Εξαςφαλίηεται θ αςφάλεια και θ άνεςθ του αςκενι. 18 Απορρίψτε τον κακετιρα και τα γάντια ςασ και ζπειτα κακαρίςτε τθν ςυςκευι αναρροφϊντασ λίγο αποςτειρωμζνο νερό ι νερό που ζχει βράςει. Σζλοσ αναρροφιςτε λίγο αζρα για να επιτρζψετε τθν ςυςκευι να ςτεγνϊςει. Διατιρθςθ κακαροφ περιβάλλοντοσ γφρω από τον αςκενι. 19 Αν χρθςιμοποιιςατε ςτοματοτραχειακι οδό αφαιρζςτε τθν εφόςον ο αςκενισ μπορεί να διατθριςει ανοιχτό τον αεραγωγό του. Αν χρθςιμοποιιςατε ρινοτραχειακι οδό διατθριςτε τθν ςτθν κζςθ τθσ. Εξαςφαλίηεται θ αςφάλεια και θ άνεςθ του αςκενι. 20 Αν είναι δυνατόν ενκαρρφνεται τον αςκενι να πάρει μερικζσ βακιζσ αναπνοζσ. Μειϊνετε θ πικανότθτα / μζγεκοσ τθσ ατελεκταςίασ. 21 Βγάλτε τα προςτατευτικά ροφχα και πλυκείτε ξανά όπωσ περιγράφθκε ςτο βιμα 4. Διατιρθςθ κακαροφ περιβάλλοντοσ γφρω από τον αςκενι. 17

18 10. Αμηνιόγεζε ηνπ απνηειέζκαηνο ηεο αλαξξόθεζεο Μεηά ηελ αλαξξόθεζε πξέπεη λα επηβεβαηώζνπκε όηη ν αζζελήο ληώζεη άλεηα. Πξέπεη λα παξαθνινπζήζνπκε ηνλ αζζελή γηα ηπρόλ εκθάληζε κηαο ή πεξηζζνηέξσλ από ηηο επηπινθέο (βιέπε θεθάιαην 6). Η αμηνιόγεζε γηα ην αλ ε δηαδηθαζία ήηαλ επηηπρεκέλε γίλεηαη κέζσ κίαο ή πεξηζζνηέξσλ από ηηο παξαθάησ παξακέηξνπο 1,4 : 1. Σελ απνκάθξπλζε ησλ εθθξίζεσλ 2. Σελ βειηίσζε ησλ αλαπλεπζηηθώλ ήρσλ 3. Σελ κείσζε ησλ πηέζεσλ ηνπ αλαπλεπζηήξα ή/θαη αύμεζε ηεο δσηηθή ρσξεηηθόηεηαο ζε αζζελείο πνπ αλαπλένπλ κε κεραληθή ππνζηήξημε. 4. Με ηελ δηαθνπή ηνπ βήρα 5. Σελ αύμεζε ηνπ θνξεζκνύ ηνπ αίκαηνο ζε νμπγόλν, βάζε ηεο έλδεημεο ελόο νμπκέηξνπ. 6. Σελ κείσζε ηεο ζπρλόηεηαο ησλ αλαπλνώλ, ηνπ θαξδηαθνύ ξπζκνύ θαη ηεο δύζπλνηαο 7. Αλ ν ίδηνο ν αζζελήο καο πεη όηη αηζζάλεηαη θαιύηεξα. Σέινο αμηνινγνύκε ηελ πνηόηεηα ησλ πηπέισλ, ηα νπνία κπνξεί λα ραξαθηεξίδνληαη σο 3 : Άθζνλα Διάρηζηα Βιελλνππώδε (όπνπ είλαη θηηξηλόρξνα ή πξαζηλόρξνα) ηα νπνία δειώλνπλ όηη ππάξρεη ινίκσμε Αθξώδε -κπνξεί λα εκθαληζηνύλ ζε αζζελείο πνπ έρνπλ πλεπκνληθό νίδεκα Αηκαηεξά ηα νπνία δειώλνπλ ηξαπκαηηζκό ηνπ βιελλνγόλνπ ηεο ηξαρείαο ή ςειόηεξα Πεθηά Τδαξή (πγξά) 18

19 11. Δλαιιαθηηθνί ηξόπνη παξνρέηεπζεο ησλ εθθξίζεσλ ε αζζελείο κε απμεκέλν επίπεδν ζπλείδεζεο ε δηαδηθαζία ηεο αλαξξόθεζεο δελ γίλεηε εύθνια αλεθηή. Οη αζζελείο απηνί ζα πξέπεη λα ελζαξξύλνληαη ζην λα ηελ θάλνπλ κόλνη ηνπο αιιά θαη ζην λα πξνζπαζνύλ λα παξνρεηεύζνπλ ηηο εθθξίζεηο ηνπο κε βήρα εθ όζνλ απηό είλαη δπλαηόλ. Η εθκάζεζε ηεο θπθιηθήο αλαπλνήο, ε επαλεθπαίδεπζε ηνπ βήρα, ε ελδπλάκσζε ησλ αλαπλεπζηηθώλ κπώλ, ε έθπηπμε ηνπ ζώξαθα θαη ε ζσζηέο ζέζεηο είλαη θάπνηεο από ηηο ηερληθέο πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηελ βειηίσζε ηεο παξνρέηεπζεο. Έλαο έκπεηξνο θπζηθνζεξαπεπηήο/ηξηα ζα ζαο βνεζήζεη ζηελ θαηαλόεζε θαη ηελ εθαξκνγή απηώλ ησλ κεζόδσλ. 12. Πεξηνξηζκνί ηεο κεζόδνπ 1,4 Η αλαξξόθεζε κπνξεί λα απνκαθξύλεη κόλν ηηο εθθξίζεηο πνπ ππάξρνπλ ζηελ ηξαρεία κέρξη ηελ πεξηνρή πνπ δηαθιαδίδεηαη ζηνπο δύν βξόγρνπο (ή ςειόηεξα). Γελ κπνξνύκε λα αλαξξνθήζνπκε ηηο εθθξίζεηο πνπ βξίζθνληαη κέζα ζην βξνγρηθό δέληξν όπνπ απηέο ζα πξέπεη λα παξνρεηεπηνύλ κε ηηο κεζόδνπο πνπ αλαθέξζεθαλ ζην παξαπάλσ θεθάιαην. 13. Απαξαίηεηνο εμνπιηζκόο 1,2,4 πζθεπή αλαξξόθεζεο ηελ νπνία πξέπεη λα κπνξνύκε λα ειέγμνπκε ηελ πίεζε αλαξξόθεζεο (κεηαμύ -80 θαη -120mmHg ή -10,7 θαη -16KPa). 19

20 σιήλαο αλαξξόθεζεο Οδθγόσ αναρρόφθςθσ για ενιλικουσ αςκενείσ, Βόλοσ Αφγουςτοσ 2010 Δίλαη ν ζσιήλαο πνπ ζπλδέεη ηελ ζπζθεπή αλαξξόθεζεο κε ηνλ θαζεηήξα αλαξξόθεζεο. Πξέπεη λα έρνπκε αξθεηή πνζόηεηα γηαηί πξέπεη λα αιιάδεηε πεξίπνπ θάζε 7 κέξεο ή ζπληνκόηεξα αλ ρξεηαζηεί. Καζεηήξεο αλαξξόθεζεο κηαο ρξήζεσο Πξνηείλεηαη λα ρξεζηκνπνηνύληαη θαζεηήξεο πνπ έρνπλ ζηελ βάζε ηνπο νπή γηα ηνλ έιεγρν ηεο αλαξξόθεζεο Καζεηήξεο Yankauer Γηα ηελ αλαξξόθεζε εθθξίζεσλ από ην ζηόκα Απνζηεηξσκέλν ή βξαζκέλν λεξό Γηα ην μέπιπκα ηνπ ζσιήλα αλαξξόθεζεο Γάληηα Αλάινγα κε ην πηα ηερληθή αλαξξόθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί ηα γάληηα ζα είλαη απνζηεηξσκέλα ή απιά κε απνζηεηξσκέλα γάληηα. Πξνζηαζία καηηώλ/πξνζώπνπ Αλάινγα κε ην πηα ηερληθή αλαξξόθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί Πνδηέο κίαο ρξήζεσο Αλάινγα κε ην πηα ηερληθή αλαξξόθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί Μάζθεο πξνζώπνπ Υξεζηκνπνηνύληαη ζπλήζσο κόλν αλ ν αζζελείο λνζεί από αζζέλεηα πνπ κεηαδίδεηαη κε ηνλ αέξα ή ζε πεξίπησζε παλδεκίαο 20

21 14. Πξόιεςε θαη απνθπγή επηκνιύλζεσλ Οη ζπλνδνί θαη νη ζπγγελείο αζζελώλ νη νπνίνη λνζειεύνληαη ζην ζπίηη ηνπο ζα πξέπεη λα εμνηθεησζνύλ ζηελ δηαδηθαζία ηνπ ειέγρνπ ησλ επηκνιύλζεσλ. Δπηκόιπλζε είλαη όηαλ έλαο αζζελήο κνιπλζεί από έλα κηθξόβην ην νπνίν βξέζεθε ζην πεξηβάιινλ ηνπ από θάπνην άιιν άηνκν ή από θάπνην αληηθείκελν. Έηζη ινηπόλ ζα πξέπεη, ζηνλ βαζκό πνπ είλαη δπλαηόλ, νη αζζελείο λα πξνζηαηεύνληαη από ηνπο επηζθέπηεο νη νπνίνη λνζνύλ από ηνύο ή βαθηήξηα ηα νπνία είλαη αεξόβηα ή κεηαδίδνληαη από άκεζε επαθή 4. Γηα ηα κέξε ηεο ζπζθεπήο αλαξξόθεζεο ππάξρεη ζπγθεθξηκέλνο ηξόπνο θαζαξηζκνύ: Σν δνρείν πνπ καδεύνληαη νη εθθξίζεηο κπνξεί λα είλαη είηε αλαιώζηκν είηε πνιιώλ ρξήζεσλ. ηελ πεξίπησζε πνπ δελ είλαη κηαο ρξήζεο ν θαζαξηζκόο ηνπ πξέπεη λα γίλεηε σο εμήο 6 : 1. πζηήλεηαη ε ρξήζε απιώλ κε απνζηεηξσκέλσλ γαληηώλ θαη πνδηάο κηαο ρξήζεσο θαηά ην άδεηαζκα ηνπ δνρείνπ. Αλ ππάξρεη θίλδπλνο λα ιεξσζνύκε από παθιαζκό πξέπεη λα ρξεζηκνπνηεζεί έλα επηπιένλ πξνζηαηεπηηθό γηα ηα κάηηα. Γηα ηελ πεξίπησζε πνπ ν αζζελήο πάζρεη από λόζν πνπ κεηαδίδεηαη αεξόβηα, ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηείηαη κάζθα πξνζώπνπ. 2. Σν δνρείν πξέπεη λα απνζπλδέεηαη θαη λα κεηαθέξεηαη πξνζερηηθά ζηελ ηνπαιέηα ή ζε θάπνηα άιιε αληίζηνηρε εγθαηάζηαζε. Σν άδεηαζκα πξέπεη λα γίλεηε πξνζερηηθά γηα λα κελ ιεξσζεί ν πιεζίνλ ρώξνο από ηπρόλ παθιαζκνύο. Οη εθθξίζεηο ζα πξέπεη λα απνκαθξύλνληαη κε άθζνλν λεξό. 3. Έλα ειαθξό δηάιπκα από δηηηαλζξαθηθό λάηξην (καγεηξηθή ζόδα) κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα απνκαθξπλζνύλ βιέλλεο πνπ παξακέλνπλ. 4. Σν δνρείν ζα πξέπεη μεπιέλεηαη θαη έπεηηα λα πιέλεηαη κε έλα απνιπκαληηθό γεληθήο ρξήζεσο θαη δεζηό λεξό. Έπεηηα 21

22 πξέπεη λα μεπιέλεηαη μαλά κε λεξό θαη λα αθήλεηαη λα ζηεγλώζεη ή λα ζθνππίδεηαη κε ράξηηλε πεηζέηα κηαο ρξήζεσο. 5. Σν δνρείν ζα πξέπεη λα αδεηάδεηαη όηαλ έρεη γεκίζεη πεξίπνπ ζην 1/3 ηεο ρσξεηηθόηεηαο ηνπ. Όηαλ ην δνρείν είλαη κηαο ρξήζεσο ζα πξέπεη λα απνκαθξύλεηαη σο εμήο: 1. πζηήλεηαη λα θνξάκε απιά κε απνζηεηξσκέλα γάληηα θαη πνδηά κηαο ρξήζεσο. 2. Σν αληαιιαθηηθό δνρείν ζα πξέπεη λα απνζπλδέεηαη από ηελ ζπζθεπή αλαξξόθεζεο λα ζθξαγίδεηαη ζύκθσλα κε ηεο νδεγίεο ηνπ θαηαζθεπαζηή. 3. Σν δνρείν ζα πξέπεη λα είλαη ζθξαγηζκέλν θαιά θαη λα απνξξίπηεηαη σο θιηληθό θαηάινηπν/απόβιεην. 4. πζηήλεηαη λα ρξεζηκνπνηνύληαη ζπζθεπέο κε δνρεία κηαο ρξήζεο γηα κεγαιύηεξε πξνζηαζία από ηηο επηκνιύλζεηο. Οη ζσιήλεο αλαξξόθεζεο είλαη αλαιώζηκνη θαη δελ πξέπεη λα δηαηεξνύληαη γηα πνιύ θαηξό ζπγθεθξηκέλα 7 : 1. Πξέπεη λα αιιάδνληαη θάζε 7 κέξεο πεξίπνπ αιιά αλ βιέπνπκε όηη παξακέλνπλ ππνιείκκαηα από εθθξίζεηο ζα πξέπεη λα αιιάδνληαη θαζεκεξηλά. 2. Μεηαμύ ησλ αλαξξνθήζεσλ ν ζσιήλαο ζα πξέπεη λα μεπιέλεηαη κε ηελ αλαξξόθεζε πξνζθάησο βξαζκέλνπ ή απνζηεηξσκέλνπ λεξνύ από έλα δνρείν πνπ ζα βξίζθεηαη θνληά γηα απηό ηνλ ζθνπό. Έπεηηα ζα πξέπεη λα αλαξξνθάηαη αέξαο πξνθεηκέλνπ λα ζηεγλώζεη ν ζσιήλαο. Οη θαζεηήξεο αλαξξόθεζεο κπνξεί λα είλαη απινί θαζεηήξεο ή ηύπνπ Yankauer, ε απόξξηςε ηνπο πξέπεη λα γίλεηε σο εμήο 8 : Οη θαζεηήξεο ηύπνπ Yankauer κπνξνύλ λα μαλαρξεζηκνπνηεζνύλ εθόζνλ πξώηα έρνπλ θαζαξηζηεί επηκειώο. Μεηά ηελ ρξήζε θαη αθνύ μεπιπζνύλ κε 22

23 βξαζκέλν ή απνζηεηξσκέλν λεξό, πξέπεη λα πιπζνύλ κε έλα απνιπκαληηθό γεληθήο ρξήζεσο θαη δεζηό λεξό. Γηα λα ζηεγλώζεη ην εζσηεξηθό ηνπο κπνξνύκε λα αλαξξνθήζνπκε ιίγν αέξα. Πξέπεη λα θπιάζζνληαη ζηεγλνί θαη θαζαξνί γηα λα πξνζηαηεπζνύλ από θάπνηα πεξηβαληνιινγηθή επηκόιπλζε. Γεληθά δελ ζπζηήλεηαη λα επαλαρξεζηκνπνηνύληαη γηα πνιύ θαηξό, όρη πεξηζζόηεξν από 7 κέξεο ή ιηγόηεξν. Όινη νη ππόινηπνη θαζεηήξεο είλαη θαηαζθεπαζκέλνη γηα κηα ρξήζε θαη δελ είλαη εθηθηό λα απνζηεηξώλνληαη γηα λα μαλαρξεζηκνπνηεζνύλ ζην ζπίηη ρσξίο εηδηθό εμνπιηζκό θαη ηερλνγλσζία. Γηα πεξηζζόηεξεο πιεξνθνξίεο όζσλ αθνξά ην πιύζηκν ησλ ρεξηώλ αλαηξέμηε ζην παξάξηεκα 3. Πιεξνθνξίεο γηα ηελ ρξήζε πξνζηαηεπηηθώλ ξνύρσλ, ηελ απόξξηςε θιηληθώλ απνβιήησλ θαη ηελ απνιύκαλζε ζπζθεπώλ θαη επηθαλεηώλ απεπζπλζείηε ζηελ ηνπηθή Γηεύζπλζε Τγείαο. 15. πληήξεζε ηνπ εμνπιηζκνύ Σν θίιηξν πνπ βξίζθεηαη ζηελ ζπζθεπή αλαξξόθεζεο ζα πξέπεη λα αιιάδεηαη ζύκθσλα κε ηηο νδεγίεο ηνπ θαηαζθεπαζηή (ζα βξίζθνληαη ζην βηβιίν νδεγηώλ ηεο ζπζθεπήο). Ο ρξόλνο απηόο κπνξεί λα πνηθίιεη από έλα κήλα κέρξη έλα ρξόλν. Σα θίιηξα ζα πξέπεη επίζεο λα αιιάδνληαη ζηελ πεξίπησζε πνπ αιιάδεη ην ρξώκα ηνπο ή γίλνπλ πγξά (ζεκάδη όηη θάηη έρεη ζπγθξαηεζεί εθεί). Γηαθνξεηηθά ην θίιηξν ζα αιιαρζεί θαη θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο πξνγξακκαηηζκέλεο ζπληήξεζεο. Πξνζνρή ζα πξέπεη λα δίλεηαη ζηελ πεξίπησζε πνπ κε ηελ ίδηα ζπζθεπή εθηειέζνπκε αλαξξόθεζε ζε θάπνηνλ άιινλ αζζελή. Αλ ν πξώηνο αζζελήο πάζρεη από θάπνηα ηνγελή αζζέλεηα ηνπ αίκαηνο ή από θπκαηίσζε (pulmonary tuberculosis) ην θίιηξν ζα πξέπεη λα αιιάδεηαη νπσζδήπνηε πξηλ ρξεζηκνπνηήζνπκε ηελ ζπζθεπή ζε 23

24 θάπνηνλ άιινλ. Γεληθά είλαη ζπλεηό λα έρνπκε ιίγα αληαιιαθηηθά θίιηξα ζηελ απνζήθε καο. Η ζπληήξεζε ηεο ζπζθεπήο ζα πξέπεη λα γίλεηαη ζύκθσλα κε ηηο νδεγίεο ηνπ θαηαζθεπαζηή. πλήζσο ν νξγαληζκόο ή ε εηαηξία πνπ πξνκεζεύεη ηελ ζπζθεπή ζα πξέπεη λα αλαιακβάλεη ή λα εμνπζηνδνηεί ηελ ζπληήξεζε θαη ηελ πξνκήζεηα ησλ αλαιώζηκσλ (ζσιήλεο αλαξξόθεζεο, θαζεηήξεο, κάζθεο θηι) Όηαλ ν εμνπιηζκόο δελ είλαη ζε ρξήζε, ην δνρείν ζα πξέπεη λα είλαη άδεην θαη θαζαξό θαη ν θαζεηήξαο δελ ζα πξέπεη λα είλαη ζπλδεδεκέλνο. Έλα θάιπκκα γηα ηελ ζθόλε ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηείηε κέρξη λα ηεζεί μαλά ε ζπζθεπή ζε ιεηηνπξγία. 16. Γηάδνζε θαη θύιαμε ηνπ νδεγνύ Πξνο ην παξόλ ε δηάδνζε ηνπ νδεγνύ γίλεηαη θπξίσο από ην δηαδίθηπν κέζσ ηεο ηζηνζειίδαο: Η έληππε κνξθή ηνπ θπιιαδίνπ ζα πξέπεη λα θέξεη εκεξνκελία θαη ηελ ππνγξαθή ηνπ ζπγγξαθέα. πζηήλεηαη ηζρπξώο ε δηαλνκή ηνπ θπιιαδίνπ λα γίλεηαη κέζσ ηνπ δηαδηθηύνπ γηαηί έληππα κε παιηά εκεξνκελία ελδέρεηαη λα κελ είλαη ελεκεξσκέλα ζε ηπρώλ αιιαγέο ή λέεο εθδώζεηο. Γελ ζπζηήλεηαη ε δηάδνζε ηνπ θπιιαδίνπ από άηνκα πνπ δελ αλήθνπλ ζηνλ ρώξν ηεο πγείαο αιιά είλαη πξνηηκόηεξν νη ηπρόλ ελδηαθεξόκελνη λα δεηνύλ ζπκβνπιέο ή δηεπθξηλήζεηο θαηεπζείαλ από ηνλ ζπγγξαθέα ζηελ δηεύζπλζε/ηειέθσλν πνπ αλαγξάθεηαη ζην νπηζζόθπιιν. Σκήκα ή νιόθιεξνο ν νδεγόο κπνξεί λα αληηγξαθεί ειεύζεξα γηα επηζηεκνληθνύο αιιά όρη γηα δηαθεκηζηηθνύο ιόγνπο. Παξαθαιείζηε λα αλαθέξεηε ηνλ ζπγγξαθέα θαη ηνλ εθδόηε. 24

25 Παξάξηεκα 1 Πεξηγξαθή ηεο ζηνκαηνθαξπγγηθήο νδνύ Δπηινγή ηεο ζηνκαηνθαξπγγηθήο νδνύ: πλήζσο ρξεζηκνπνηνύληαη ηα κεγέζε 2,3 θαη 4 γηα κηθξόζσκνπο, θαλνληθνύο θαη κεγαιόζσκνπο ελήιηθεο αληηζηνίρσο. Σν κήθνπο ηνπ αεξαγσγνύ πξέπεη λα είλαη όζν ε θάζεηε απόζηαζε από ηνπο θνπηήξεο ηνπ αζζελνύο θαη ηελ γσλία ηεο θάησ γλάζνπ (βιέπε Εηθόλα 2). Εικόνα 1 ηνκαηνθαξπγγηθνί νδνί 25

26 Δηζαγσγή/ηνπνζέηεζε: Εικόνα 2 Δπηινγή ηνπ ζσζηνύ κεγέζνπο Η ηνπνζέηεζε είλαη επθνιόηεξε ζε αζζελείο κε κεησκέλε επίπεδν αληίιεςεο, γηαηί κπνξεί λα πξνθιεζεί εκεηόο ή ιαξπγγόζπαζκνο αλ είλαη ππαξθηά ηα γισζζνθαξπγγηθά θαη ιαξπγγηθά αληαλαθιαζηηθά. Αλνίρηε ην ζηόκα ηνπ αζζελή θαη ζηγνπξεπηείηε όηη δελ ππάξρνπλ μέλα αληηθείκελα πνπ κπνξεί λα πηεζζνύλ βαζύηεξα ζηνλ ιάξπγγα. Δηζάγεηε ηνλ αεξαγσγό αλάπνδα κέρξη ην ηέινο ηεο ζθιεξήο ππεξώαο (νπξαλίζθνπ) θαη έπεηηα πεξηζηξέςηε ηνλ 180 κνίξεο. Με απηήλ ηελ πεξηζηξνθή κεηώλνπκε ηελ πηζαλόηεηα λα ζπξώμνπκε ηελ βάζε ηεο γιώζζαο πξνο ηα θάησ θαη πίζσ (βιέπε εηθόλα 2). Δηζάγεηε ηνλ αεξαγσγό κέρξη λα θηάζεη ζηνλ θάξπγγα. Αθαηξέζηε ακέζσο ηνλ αεξαγσγό αλ εκθαληζηεί νπνηνδήπνηε αλαθιαζηηθό 26

27 Εικόνα 2 Η ηνπνζέηεζε ηεο ζηνκαηνθαξπγγηθήο νδνύ 27

28 Παξάξηεκα 2 Πεξηγξαθή ηεο ξηλνθαξπγγηθήο νδνύ Δπηινγή ηεο ξηλνθαξπγγηθήο νδνύ: πλήζσο ρξεζηκνπνηνύληαη ηα κεγέζε 6 κε 7 mm. Η δηάκεηξνο ηνπ αεξαγσγνύ πξέπεη λα ηαηξηάδεη κε ηελ δηάκεηξν ηνπ κηθξνύ ηνπ δαθηύινπ. Εικόνα 1 Ρηλνθαξπγγηθνί αεξαγσγνί 28

29 Δηζαγσγή/ηνπνζέηεζε: Γεληθά είλαη πην εύθνια αλεθηή ζε αζζελείο κε απμεκέλν επίπεδν ζπλείδεζεο, ζε ζρέζε κε ηελ ζηνκαηνθαξπγγηθήο νδνύ. Γελ είλαη θαηάιιειε γηα αζζελείο κε πξαγκαηηθό ή πηζαλό θάηαγκα ζηελ βάζε ηνπ θξαλίνπ. Μπνξεί λα ηξαπκαηίζεη ηνλ βιελλνγόλν ηεο κύηεο θαη λα πξνθαιέζεη αηκνξξαγία. Δίλαη ινηπόλ πνιύ ζεκαληηθό λα μέξνπκε ηελ θαηάζηαζε ηεο πεθηηθόηεηαο ηνπ αίκαηνο. Αλ ν αεξαγσγόο είλαη πνιύ καθξύο κπνξεί λα ελεξγνπνηήζεη ηα γισζζνθαξπγγηθά θαη ιαξπγγηθά αλαθιαζηηθά θαη λα πξνθαιέζεη εκεηό ή ιαξπγγόζπαζκν. Υξεζηκνπνηήζηε έλα ιηπαληηθό βαζηζκέλν ζε λεξό γηα λα ιηπαίλεηε ηνλ αεξαγσγό. Αξγά θαη κε κηθξέο ζηξνθηθέο θηλήζεηο εηζάγεηε ηνλ αεξαγσγό κε ηελ θακπύιε ηνπ πξνο ηελ θαηεύζπλζε ησλ πνδηώλ ηνπ αζζελή. Όηαλ νινθιεξσζεί ε ηνπνζέηεζε εμαζθαιίζηε όηη ν αεξαγσγόο είλαη ζηελ ζσζηή ζέζε θαη όηη ν αζζελείο αλαπλέεη θαλνληθά (κε ηελ ηερληθή βιέπσ, αθνύσ, αηζζάλνκαη) 29