Pammesinian Brotherhood Papaflessas 50 Years Anniversary

Transcript

1 Pammesinian Brotherhood Papaflessas 50 Years Anniversary PAMMESSHNIAKH ADELFOTHTA "O PAPAFLESSAS" MELBOURNE - AUSTRALIA MELBOURNH - AUSTRALIA

2 Laiki Bank congratulates the Pammessinian Brotherhood Papaflessas on its 50th Anniversary Laiki Bank is a full service retail bank, dedicated to working closely with its customers to build lasting relationships. Are you re looking for an award winning home loan, a no-fee transaction account, a high return savings account or the ability to unlock the investment potential of your superannuation? If you need business or commercial deposit and lending products, we re uniquely positioned to offer highly competitive alternatives, with the added benefit of truly personal service. If its convenience you seek, the rediatm network of over 3100 machines means your funds are always within reach. Find out why we have the reputation for working closely with customers to understand and meet their individual needs. Call and arrange to meet with one of our banking specialists, or visit and find out more. Laiki Bank is a part of Marfin Group Laiki Bank (Australia) Lts ABN AFSL

3 ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΓΙΑ ΤΑ 50 ΧΡΟΝΙΑ 2009 Πρόεδρος: Καλλιάνης Γεώργιος Αντιπρόεδρος: Πουλή Μαρία Γραμματέας: Κάργας Αντώνης Β Γραμματέας: Γκαρδιακός Αθανάσιος Ταμίας: Κολοκάθης Κωνσταντίνος Β Ταμίας: Νικολάου Μαρία Μέλη του Δ.Σ: Αργυρόπουλος Χρήστος Αλεξανδρόπουλος Νικήτας Γραμπά Μαρία Ηλιόπουλος Δημήτριος Μπαλάκας Γιάννης Πολύδωρας Βασείλιος Ζήρας Ιωάννης (έως 6/10/2009) Αλεξόπουλος Νεκτάριος (απο 7/10/2009) Απουσιάζουν από τη φωτογραφία οι: Μαρία Γραμπά, Νικήτας Αλεξανδρόπουλος, Γιάννης Ζήρας 3

4 MHNYMA Με τη συμπλήρωση των 50 χρόνων από την ίδρυση της Παμμεσσηνιακής Αδελφότητας «Ο Παπαφλέσσας», απευθύνω θερμό χαιρετισμό στους ιδρυτές και σε όλους όσους συνέβαλαν επί 50 συναπτά χρόνια στη σύσταση, ανάπτυξη και δραστηριοποίηση του οργανισμού, βοηθώντας και προσφέροντας τα μέγιστα στους Μεσσήνιους κατά τα δύσκολα χρόνια της εγκατάστασής τους στην πολυπολιτισμική κοινωνία της Αυστραλίας. Οι Μεσσήνιοι εδραιώθηκαν και συνεισέφεραν το κατά δύναμη τόσο στη διαμόρφωση της ελληνικής παροικίας όσο και της σημερινής Αυστραλιανής κοινωνίας, χωρίς να ξεχνούν την ιδιαίτερη πατρίδα τους Μεσσηνία, τα εθνικά μας θέματα, τη γλώσσα και την κουλτούρα μας, αγωνιζόμενοι πάντα για ένα καλύτερο αύριο της μεσσηνιακής μας πατριάς αλλά και της παροικίας μας γενικότερα. Είμαι πολύ υπερήφανος γι αυτό ως Μεσσήνιος και ως πρόεδρος της Αδελφότητας εύχομαι οι Μεσσήνιοι αδελφομένοι και αγαπημένοι να συνεχίσουν με επιτυχία και στο μέλλον το δημιουργικό τους έργο τόσο ως μεμονωμένα άτομα όσο και μέσω της Αδελφότητάς μας. Γιώργος Καλλιάνης Πρόεδρος 4

5 Premier of Victoria 1 Treasury Place GPO Box 4912VV Melbourne Victoria 3002 DX Telephone: (03) Facsimile: (03) Internet: Our Ref: MESSAGE FROM THE PREMIER On the occasion of its 50 th anniversary I would like to extend my warmest wishes to the Pammessinian Brotherhood Papaflessas. The ties between Victoria and Greece are strong. They were forged by generations of migrants who bravely made a journey to the other side of the world and established friends and families in a new land. These ties have been maintained and strengthened by associations such as yours. Thanks to groups like the Pammessinian Brotherhood Papaflessas, the traditions of Messinia and Greece still hold a firm place in the hearts of young Greek Australians and are also known to the wider community. After 50 years of service, your organisation can be proud of its contribution towards Victoria s social, cultural and economic life and more specifically the altruistic support that you provide to the Greek community. The Victorian Government is proud of our State s coveted multicultural ethos, which has been formed in part by the efforts of your members. I wish the Brotherhood all the best in the future. JOHN BRUMBY MP Premier of Victoria 5

6 6

7 7

8 ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΠΡΕΣΒΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ κ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΖΩΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ 50 ΧΡΟΝΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΠΑΜΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ «Ο ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ» Με μεγάλη χαρά δράττομαι της ευκαιρίας του εορτασμού της 50ής επετείου από την ίδρυση της Παμμεσσηνικής Αδελφότητας «Ο Παπαφλέσσας», για να σας συγχαρώ για τη συμβολή σας, όλα αυτά τα χρόνια, στη διατήρηση των πλούσιων παραδόσεων και του πολιτισμού μας στην Αυστραλία. Τα πενήντα χρόνια ζωής της Αδελφότητας, αποτελούν από μόνα τους την καλύτερη επιβράβευση για την ιδιαίτερη φροντίδα και επίμονή που δείχνετε στο έργο που επιτελείτε. Εύχομαι οι εφετινές εορταστικές εκδηλώσεις να στεφθούν και πάλι με επιτυχία και να αποτελέσουν σημαντικό ορόσημο της πορείας της Αδελφότητας στο μέλλον, προς όφελος της εδώ Ομογένειας και της Μητέρας Πατρίδας. Με Φιλικούς Χαιρετισμούς, Γεώργιος Θ. Ζώης Πρέσβυς της Ελλάδος στην Αυστραλία ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΠΡΟΞΕ- ΝΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ κ. ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΑΛΑΜΑΝΗ ΓΙΑ ΤΑ 50 ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΠΑΜΜΕΣΣΗΜΙΑΚΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗ- ΤΑΣ «Ο ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ» Με την ευκαιρία των 50 χρόνων από την ίδρυση της ιστορικής αδελφότητας σας, επιθυμώ να σας συγχαρώ από καρδίας και να σας ευχηθώ κάθε επιτυχία σ όλες τις προγραμματισμένες εκδηλώσεις σας. Η συμμετοχή των συμπατριωτών σας στις κοινωφελείς και εθνoφελείς προσπάθειες του «Παπαφλέσσα», από το 1959 μέχρι σήμερα, δείχνουν τη μεγάλη ευαισθησία και προσήλωσή σας στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, των ηθών και εθίμων της πατρίδας αλλά και του γενέθλιου τόπου σας, της όμορφης Μεσσηνίας. Τελειώνοντας, θα ήθελα να συγχαρώ επίσης ένα-ένα όλα τα μέλη σας για την προσφορά τους προκειμένου ο «Παπαφλέσσας» να επιτελεί όλες αυτές τις δεκαετίες, εδώ στη Μελβούρνη, αξιόλογο εθνικό έργο προβάλλοντας το ελληνικό όνομα και προωθώντας τη σύσφιξη των δεσμών Ελλάδας και Αυστραλίας. Χρήστος Σαλαμάνης Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στη Μελβούρνη 8

9 9

10 Αγαπητοί φίλοι, Ως πρόεδρος της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας Μελβούρνης και Βικτώριας και εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου, θέλω εκφράσω τα θερμά συγχαρητήριά μου για τη συμπλήρωση των 50 ετών από την ίδρυση της ιστορικής Παμμεσσηνιακής Αδελφότητας «Ο Παπαφλέσσας» Η Αδελφότητα είναι μια από τους ελάχιστους οργανισμούς που έχουν αναπτύξει σημαντική ενεργή δράση προσφέροντας τα μέγιστα, επί 50 συναπτά έτη, στα παροικιακά δρώμενα και στη διάδοση και διατήρηση των ελληνικών ηθών και εθίμων και των ιδιαίτερων μεσσηνιακών παραδόσεων, τόσο στη μεσσηνιακή πατριά όσο και στην ευρύτερη παροικία και αυστραλιανή κοινωνία. Οι πρωτεργάτες της Αδελφότητας, από τους πρώτους του μεταπολεμικού μεταναστευτικού ρεύματος της Αυστραλίας, εφρόνισαν ορθώς ότι η Αδελφότητα θα συσπειρώσει και ενώσει τη μεσσηνιακή πατριά και θα είναι φορέας υποδοχής και αρωγής των νέων μεταναστών από τη Μεσσηνία. Ετσι και σήμερα η Αδελφότητα, στα χέρια των νεότερων συνεχίζει με επιτυχία το έργο της. Εύχομαι να συνεχισθεί με τον ίδιο ρυθμό και ένταση η δράση της Αδελφότητας και στις επόμενες δεκαετίες. Βασίλειος Παπαστεργιάδης Πρόεδρος Ελληνική Ορθόδοξη Κοινότητα Μελβούρνης και Βικτώριας!"#$%&'(")*+!!,-.+/%))*00-.1%23++45*678,-,%+9+:+/4/4;<=!!4!+9! >("+)*+,-.+>?'(5(+,("+$'8.("! 9BC+D'8.1%+9!! 10!"##$%&'$("&)*+,&!""#$%&'()*+*,'-"*./!%'! 9"0$#&O$##3++8&& E:1=F=92CA(

11

12 Αισθάνομαι πολύ μεγάλη συγκίνηση που καλή τύχη με φέρνει νοερά κοντά στην Παμμεσσηνιακή Αδελφότητα της Μελβούρνης για να χαιρετίσω μια σημαντική στιγμή στην ιστορία της.:την παρουσίαση του λευκώματος για τα 50 χρόνια μιας παρουσίας δημιουργικής και πρωταγωνιστικής στα δρώμενα της αυστραλιανής κοινωνίας. Αγαπητοί Μεσσήνιοι, Ελληνοαυστραλιανοί Αδελφοί, Ζείτε σε μια ισχυρή χώρα και λειτουργείται ως γέφυρα φιλίας και συνεργασίας ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Αυστραλία.Χάρη σε σας,έχει καταγραφεί στην συνείδηση και το νου των μελών της αυστραλιανής κοινωνίας η εικόνα του Ελληνισμού.Χάρη σ εσάς, γίνεται πιο ισχυρή η εικόνα της σύγχρονης Ελλάδας. Η προσφορά σας όλα αυτά τα χρόνια στους αγώνες για τα δίκαια του Ελληνισμού και όσα έχετε καταφέρει εδώ, στη μακρινή Αυστραλία για να κρατήσετε ισχυρές τις αρχές και τις αξίες που ενώνουν τους απανταχού Ελληνες, είναι πολλά και πολύ σημαντικά. Το πάθος για την εθνική ταυτότητά σας προβάλλει έντονα, μέσα από τις δράσεις σας και τη συμμετοχή σας στην Αδελφότητα που γιορτάζει σήμερα 50 χρόνια άσβεστης αγάπης και άδολης προσφοράς υπηρεσιών στους ομοεθνείς. Σε αυτή την διαδρομή τη δική σας που, αν και δύσκολη και αρκετές φορές σκληρή, απέσπασε επαίνους και διακρίσεις σπουδαίες, εύχομαι, με την ευκαιρία της παρουσίασης του λευκώματος, κάθε δημιουργική συνέχεια με δραστηριότητες που αναδυκνείουν το ποιοτικό στοιχείο μέσα απο τη δύναμη της οικονομικής, πνευματικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας, που χαρακτηρίζει τις κοινότητες και τις αδελφότητες των Ελλήνων του εξωτερικού. Η θυσία του Παπαφλέσσα προώθησε το ελληνικό ζήτημα, όσο καμία ελληνική νίκη.εύχομαι από καρδιάς η Παμμεσσηνιακή Αδελφότητα «Παπαφλέσσας» να στηρίζει και να προάγει το μεσσηνιακό στοιχείο και το ελληνικό μεγαλείο για πολλά χρόνια στην φιλόξενη γη της Αυστραλία. 12 Παναγιώτης Ε. Νίκας Δήμαρχος Καλαμάτας Σεμπτέβριος 2009

13 ΜΗΝΥΜΑ ΝΟΜΑΡΧΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ κ. ΔΗΜΗΤΡΗ ΔΡΑΚΟΥ Λεύκωμα- Εορτασμός 50 χρόνων Παμμεσσηνιακής Αδελφότητος «Ο Παπαφλέσσας» Ο απόδημος ελληνισμός, ο ελληνισμός της διασποράς, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες εκφράσεις του ελληνισμού στη διαχρονική του πορεία. Αποτελεί μια νοητή, αναπόσπαστη, προέκταση του ελληνισμού που ξεπερνά τα οριοθετημένα γεωγραφικά σύνορα του ελληνικού κράτους. Δίχως άλλο, με τον απόδημο ελληνισμό και ιδιαίτερα με εσάς, τους συμπατριώτες μας, έχουμε δημιουργήσει αναλλοίωτους δεσμούς αίματος, που αποπνέουν μια ενότητα ψυχής και πνεύματος. Και είμαι βέβαιος πως όπου κι αν ζείτε, όπου κι αν χτυπάει η καρδιά σας, χτυπά πάντα ελληνικά. Η Παμμεσσηνιακή Αδελφότης «Ο Παπαφλέσσας» που δρα στη μακρινή Μελβούρνη της Αυστραλίας αποτελεί ζωντανή απόδειξη της Οικουμενικότητας του ελληνισμού. Με το πλούσιο έργο σας τα τελευταία 50 χρόνια έχετε συμβάλλει καθοριστικά στη διατήρηση και ανάδειξη της ελληνικής κουλτούρας στην Αυστραλία. Η Παμμεσσηνιακή Αδελφότης υπήρξε αναντικατάστατος συμπαραστάτης των Ελλήνων μεταναστών στη Μελβούρνη και συντέλεσε καθοριστικά στη διατήρηση και σύσφιξη των δεσμών μεταξύ των απόδημων Μεσσήνιων και της γενέτειράς τους. Με τις ιδέες, τις πρωτοβουλίες και τις δράσεις σας αποδεικνύετε έμπρακτα την ισχυρή σας βούληση να προσφέρετε στον τόπο, να συμμετέχετε στους αγώνες για τα εθνικά μας θέματα, να λειτουργήσετε ως οι πιο αξιόλογοι εκπρόσωποι της χώρας μας στο εξωτερικό. Είναι χρέος και καθήκον μας, τόσο της ελληνικής Πολιτείας όσο και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, να σας υποστηρίζουμε, να αποδεικνύουμε έμπρακτα την αγάπη μας και το σεβασμό μας για τα κατορθώματα και την αφοσίωσή σας στην πατρίδα. Ιδιαίτερα εμείς, ως Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μεσσηνίας, διατηρούμε ως πάγιο μέλημά μας τη στήριξη των απανταχού Ελλήνων μεταναστών και του έργου των αδελφοτήτων που μας τιμούν -ως Μεσσήνιους και ως Έλληνες- με τη ενεργό δράση τους και προσφορά τους στη χώρα και στον τόπο. Έλληνες της Μελβούρνης, Μεσσήνιοι αδερφοί μου, η αγαπημένη σε όλους μας Μεσσηνία αλλάζει, αναπτύσσεται, εκσυγχρονίζεται. Τα αναλλοίωτα χρώματα και μυρωδιές της διαδέχονται καίρια έργα και υποδομές. Η όμορφη Μεσσηνία μας προχωρά με βήματα αυτοπεποίθησης στο μέλλον και περιμένει να τη γνωρίσετε, περιμένει να σας καλωσορίσει όλους και πάλι στην αγκαλιά της στην πατρίδα! Νομάρχης Μεσσηνίας Δημήτρης Δράκος 13

14 Προς κ. Γεώργιον Καλλιάνην Πρόεδρον της Παμμεσσηνιακής Αδελφότητος «Παπαφλέσσας» εις Μελβούρνην Αυστραλίας Αξιότιμε κ. Πρόεδρε, Συγχαίρομεν υμάς δια τάς εξαιρέτους πρωτοβουλίας και τας λαμπράς δραστηριότητας της εν Μελβούρνη της Αυστραλίας, Παμμεσσηνιακής Αδελφότητος «Παπαφλέσσας», της οποίας λαμπρώς και επιτυχώς προεδρεύετε. Είναι αληθές ό,τι τοιούτου είδους Αδελφότητες, αι οποίαι δραστηριοποιούνται εν τη αλλοδαπή, συντελούν τα μέγιστα εις την διατήρησιν της ελληνικής γλώσσης, των εθίμων και των παραδόσεών μας καθώς και του ελληνορθοδόξου ήθους, εις χώρας άλλης κουλτούρας και πολιτισμού, σεβόμεναι πάντοτε, διακριτικώ τω τρόπω, τά τοπικά ήθη και έθιμα, αποδεικνύουν δε πάντοτε την αγάπην, το ενδιαφέρον και την νοσταλγίαν των αποδήμων ελλήνων διά την μητέρα Πατρίδα. Ήδη, η Παμμεσσηνιακή Αδελφότης, συμπληρώνει 50 έτη προσφοράς και δράσεως εις τον απόδημον ελληνισμόν της Αυστραλίας, διαδραματίζουσα σημαντικόν ρόλον τόσον εις τα τεκταινόμενα της ελληνικής παροικίας, οσον και εις εθνικά θέματα. Διαπέμπομεν τας Αρχιερατικάς και πατρικάς Ημών ευλογίας διά την επιτυχίαν των εκδηλώσεων, επι τω ιωβηλαίω της Αδελφότητος και συγχαίρομεν υμάς διά την έκδοσιν του επικαίρου λευκώματος. Ευχόμεθα δε εγκαρδίως, ο Πανάγαθος Θεός να χαρίζη εις υμάς προσωπικώς αλλα και εις άπαντα τα μέλη της Αδελφότητος και της παροικίας, υγείαν και χαράν οικογενειακήν, εις τρόπον ώστε, να συνεχίζεται το πολύτιμον έργον σας και την λαμπράν προσφοράν, διά το καλόν του ελληνικού ιδεώδους και της φιλτάτης ημών Πατρίδος. Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ Ο ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ 14

15 ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ 18/09/1988 Διακρίνονται Β. Κορδός αντιπρόεδρος, Γ. Τσάλτας Ταμείας, Β. Πουλής, Ι. Ζήρας, καθιστός Γ. Καλλιάνης γραμματέας, Α.Γκαρδιακός,Ε. Γιαννοπούλου, Β. Γκονόπουλος, Β. Μαλικούρτης, και Π. Χριστόπουλος πρόεδρος Γενική Συνέλευση 1988 ακροατήριο PORTARLINGTON PICNIC Εκδρομή στο Πορτ Αρλιγτον Γενάρης 1988 διακρίνεται στην μέση ο Πρόεδρος Αθανάσιος Γκαρδιακός με μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και ο Αϊ Βασίλης να μοιράση τα δώρα των παιδιών.

16 Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Μελβούρνη κ. Χ. Σαλαμάνης ΕΤΗΣΙΟΣ ΧΟΡΟΣ 2009 ΤΡΑΠΕΖΙ ΠΡΟΣΚΕΚΛΗΜΕΝΩΝ Καθιστοί επίτιμος πρόεδρος Π. Αλεξόπουλος,Σκιώδης υπουργός μετανάστευσης Νίκος Κότσιρας,Υφυπουργός Χωροταξίας Τζένη Μικάκου,πρόεδρος της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας Μελβούρνης και Βικτωρίας Βασίλης Παπαστεργιάδης, και ο πρόεδρος της αδελφότητας Γιώργος Καλλιάνης Ορθοι οι σύμβουλοι Δημήτρης Ηλιόπουλος (γραμματέας Αντώνης Κάργας) ( αντιπρόεδρος Μαρία Πουλή) Χρίστος Αργυρόπουλος,( ταμείας Κώστας Κολοκάθης) Αθανάσιος Γκαρδιακός και Γιάννης Μπαλάκας. 16 ΕΤΗΣΙΟΣ ΧΟΡΟΣ 2009 ΤΡΑΠΕΖI ΕΠΙΣΗΜΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΝΕΟΛΑΙΑ Διακρίνονται από αριστερά : Θανάσης και Ευαγγελία Μάρκου, Γιάννης Καλλιάνης, Νατάσα και Άλεξ Βαλδιμή/Μπαλάκα, Αλέξανδρος, Χριστιάνα, Σταυρούλα και Χρήστος Αργυρόπουλος, Σταματία Καλλιάνη, Νίκος Ασβεστάς, Δήμητρα Καλλιάνη. Μπροστά ο μικρούλης Κρίστιαν Stojanovic.

17 Official Address : 2-4 Gooch Street Thornbury 3071 VIC Australia PO Box 131 Fitzroy 3065 VIC Australia ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΩΝ ΜΕΣΣΗΝΙΩΝ Το ιδιόκτητο οίκημα της Παμμεσσηνιακής αδελφότητας όπου στεγάζεται σήμερα βρίσκεται στο 2-4 Gooch Street Thornbury. Αγοράστηκε το 1994 μετά την πώληση του προηγούμενου ιδιόκτητου κτίριου της που ήταν στο 365 Brunswick st Fitzroy και είναι σπίτι όλων των μεσσηνίων. Το ισόγειο ενοικιάζεται για να ανταπελξέθει στα έξοδα συντήρησής της, ενώ ο πρώτος οροφός χρησημοποιήτε για της ανάγκες της αδελφότητας και όλων των Μεσσηνίων της Μελβούρνης. Το παλιό Κτίριο του Παπαφλέσσα. Στο 365 Brunswick Street Fitzroy Αγοράστηκε το 1981 και το πουλήθηκε το

18 18

19 ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ Της Παμμεσσηνιακής Αδελφότητας ο Παπαφλέσσας Μελβούρνης και Βικτωρίας Αυστραλίας. Απο τα αρχαία χρόνια ακατάπαυστη είναι η ροή του ελληνισμού προς όλες της άκρες του κόσμου. Αυτή ακριβώς η ροή χάραξε τον δρόμο της ξενητειάς και οδήγησε χιλιάδες έλληνες μέχρι και την πέμτη ήπειρο, την Αυστραλία, την ποιό απομεμακρυσμένη χώρα του κόσμου. Ετσι απο τα παλιότερα χρόνια εγκαταστάθηκαν στην πολιτεία της βικτώριας και ιδιαίτερα στην πρωτεύουσα αυτής την Μελβούρνη οι πρώτοι Ελληνες μεταξύ των οποίων υπήρχαν και λίγοι μεσσήνιοι. Με την πάροδο του χρόνου ο αριθμός των μεσσηνίων αυξήθηκε και αμέσως ξεπήδησε απο μέσα τους το συναίσθημα ευθύνης και του χρέους για την διατήρηση της φυλετικής κληρονομιάς. Σκέφτηκαν οι μεσσήνιοι οτι επιβάλλεται να εποικινωνούν μεταξύ τους, να ανταλλάσουν σκέψεις,να αλληβοηθούνται, να βοηθούν τους ομογενείς έλληνες και να διατηρούν σταθερή τη γέφυρα επικοινωνίας με την μάνα, Ελλάδα. Με αυτές τις σκέψεις μια ομάδα μεσσηνίων αποφάσισαν να ιδρύσουν αδελφότητα για να δώσουν απάντηση στη φωνή της φυλετικής κληρωνομιάς που πάντα λέγει στα τέκνα της Ελλάδας. -Ελληνες της διασποράς! Σταθήτε αντάξιοι της πατρίδας- Τον Ιούνιο μήνα του 1959 συστήθηκε η πρωσορινή επιτροπή απο τους Αθαν Αλεξόπουλο,Στ. Αδαμόπουλο, Βασ. Αλεξόπουλος Στ. Αποστολόπουλο, Αντ. Γιαννακόπουλο, Παν. Γυφτόπουλο,Σωτ. Δημητρακόπουλο,Ν. Διονυσόπουλο, Κων. Κουτίβα, Γεωρ.Μενουδάκη και Ηλ. Σιδέρη και ίδρυσε την παμμεσσηνιακή αδελφότητα ο Παπαφλέσσας σ ένδειξη τιμήςκαι δόξας της Ελληνικής επαναστάσεως του 1821,ήρωα της Μεσσηνίας αρχιμανδρίτου Γρηγορίου Δικαίου- Παπαφλέσσα. Τον αύγουστο του 1959 η Γενική συνέλευση των μελών της αδελφότητας ενέκρινε το καταστατικό και καθιέρωσε την διοργάνωση ετήσιας εθνικής εκδήλωσης την 23 ην Μαρτίου, ημέραν απελευθέρωσης της Καλαμάτας. Ετσι η πρώτη ετήσια εθνική εκδήλωση έγινε στις 23 Μαρτίου 1960 και έκτοτε κάθε χρόνο υπό την αιγίδα του εκάστοτε γενικού προξένου της Ελλάδας στη Μελβούρνη, ο οποίος τιμής ένεκεν τυγχάνει επίτιμο μέλος της αδελόφτητας. Απο το έτος 1980 η αδελφότητα αναγνωρίστηκε απο τις αρμόδιες Αυστραλιανές αρχές κάτω απο το νόμο περί εταιριών με την επωνιμίαν PAMMESSINIAN BROOTHERHOOD PAPAFLESSAS LTD και έγινε επίσημο το καταστατικό αυτής. ΜΕΛΗ Μέλη της αδελφότητας εγγράφονται οι καταγόμενοι απο την μεσσηνία οι ίδιοι,οι σύζυγοι ή τα παιδιά αυτών. ΠΕΡΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η Παμμεσσηνιακή αδελφότητα έχει ιδιόκτητο διώροφο οίκημα όπου στεγάζεται σήμερα βρίσκεται στο 2-4 Gooch Steet Thornbury. Αγοράστηκε το 1994 μετά την πώληση του προηγούμενου ιδιόκτητου κτρίου της που ήταν στο 365 Brunswick Street Fitzroy,και είναι σπίτι όλων των μεσσηνίων. Το ισόγειο ενοικιάζεται για να ανταπελξέθει στα έξοδα συντήρησής της, ενώ ο πρώτος οροφώς χρησημοποιήται για της ανάγκες της αδελφότητας και όλων των μεσσηνίων της Μελβούρνης. Η αξία του ειναι περίπου στα δολλάρια Αυστραλίας. Η Παμμεσσηνιακή αδελφότητα έχει προσφέρει δωρεές απο το ταμείο της για διάφορους σκοπούς όπως Στην ποδοσφαιρική ομάδα της Καλαμάτας Υπέρ της έδρας Νεοελληνικών στην Μελβούρνη, (της Κύπρου,) έρανος Ελλάδος για την άμυνα(ακρόπολης)σεισμών Θεσσαλονίκης, (Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας) Ελληνικής πρόνιας Μελβούρνης,Νοσοκομείο παίδων Μελβούρνης, κ.ά. Επίσης το 1986 στούς καταστρεπτικούς σεισμούς της Καλαμάτας προτοστάτησε και συγκροτήθηκε ερανική επιτροπή απο όλους τους Μεσσηνιακούς οργανισμούς που σε λίγο χρονικό διάστημα συγκέτρωσαν $ σημαντικό ποσό για την εποχή εκείνη απο της οποίες οι $ εστάλθηκαν στην πόλη της Καλαμάτας για ανέγερση δημοτικού σχολείου. ΕΚΓΗΛΩΣΕΙΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Ολοι οι οργανισμοίτης παροικίας έχουν ετήσιο χορό,μα αυτό της Παμμεσσηνιακής έχει εθνική σημασία.γίνεται στις 23ης Μαρτίου, ημέρα που άρχισε η Ελληνική επανάσταση του 1821 και ελευθερώθηκε η Καλαμάτα απο τους αγωνιστές της μεσσηνίας με υποκινητή τον μπουρλοτιέρη των ψυχών,τον αρχιμανδρίτη Παπαφλέσσα. Η εθνική αυτή εκδήλωση των μεσσηνίων έχει τιμηθεί απο όλους τους κατά καιρούς Προξένους, Αρχιεπισκόπους, Επισκόπους, Υπουργούς, βουλευτές, και πολλές άλλες προσωπικτητες. 19

20 Από αριστερά ο αείμνηστος Π. Γυφτόπουλος, Γ. Δρακιώτης, Α. Αλεξόπουλος και ο αείμνηστος Γ. Νιάρχος. Από δεξιά. Σόνια Γυφτοπούλου, Αείμνηστη Φωτεινή Γυφτοπούλου,Παγώνα Αλεξοπούλου, και Θάλεια Νιάρχου. Από τα παλιά τα χρόνια διακρίνονται, από αριστερά η Παγώνα Αλεξοπούλου, Βίκυ Σπηλιώτη, αείμνηστη Παναγιώτα Αλεξοπούλου και η Σοφία Δεδούση. Δεξιά ο Κώστας Σπηλιώτης, Περεκλής Αλεξόπουλος, Φώτης Δεδούσης, Θανάσης, Αλεξόπουλος. ΣΤΗΝ ΜΝΗΜΗ ΕΚΕΙΝΩΝ ΠΟΥ ΕΦΥΓΑΝ Δημήτρης Κοντογιαννόπουλος Πρόεδρος και μέλος του Δ.Σ για πολλά χρόνια 20 Κώστας Γκονόπουλος Γραμματέας και μέλος του Δ.Σ για πολλά χρόνια Γιάννης Γραμπάς Ισόβιο Μέλος και Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Μεσσηνίων Παναγιώτης Χριστόπουλος Πρόεδρος και μέλος του Δ.Σ για πολλά χρόνια Σωτήρης Δημητρακόπουλος, ιδρυτικό μέλος του Παπαφλέσσσα, Γραμματέας και μέλος του Δ.Σ για πολλά χρόνια.

21 ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ Το παλαιότερο έγγραφο που υπάρχει στο αρχείο της αδελφότητας είναι ένα Πρωτόκολλον Παράδοσεις Παραλαβής με ημερομηνία 18/10/1959 όταν το ιδρυτικό μέλος και ταμίας της αδελφότητας κ.βασίλειος Αλεξόπουλος παράδωσε στον καινούργιο ταμία της αδελότητας κ. Καντρέβαν Μουρδουκούταν το ποσόν των 177 λιρών 10 πέννες Αυστραλίας, και ένα χρεωστικό ποσό από 77.λίρες και10 πέννες.με αυτό το ποσό ξεκίνησε το ταμείο της αδελφότητας,ενώ τα περουσιακά της σήμερα ανέρχονται σε $2.εκατομύρια δολλάρα ($ ) Σημ. Ένας εβδομαδιαίος μισθός την εποχή εκείνη ήταν περίπου 8-με 10 λίρες. 21

22 50 Years of Celebration Pammessinian Brotherhood Papaflessas Venue (all events):papaflessas House Program 2 Gooch St Thornbury Victoria 1) Topic: The Role of 2 nd and 3 rd Generation Greek Women in Australian Society Speaker: Jenny Mikakos, MP Upper House Member for Northern Metropolitan Region Parliamentary Secretary for Planning (pres. in English) Date: Friday 12 th June 2009 Time: 7.00 p.m. 2) Topic: The Politics of Transition: The Need for Succession Planning and Generational Leadership Change in Greek Community Organisations. Will the Post-Partisan 2 nd and 3 rd Generation Greek/Australians stand up? Speaker: Bill Giavris Lawyer and Member of Youth Greeks Abroad (presentation in English) Date: Friday 3 rd July 2009 Time: 7.00 p.m. 3) Topic: The Role of Papaflessas in the Greek Revolution of 1821 Speaker: Kyriakos Amanatidis Author and Poet (presentation in Greek) Date: Sunday 19 th July 2009 Time 3.00p.m Awards for the recognition of members for their contributions to the Association will follow 4) Topic : The 112 years of the Greek Orthodox Community of Melbourne and Victoria Speaker - 1: Vasillios Papastergiadis, Lawyer and President of the Greek Orthodox Community of Melbourne and Victoria (presentation in Greek and English) & Topic: The Future of the Greek Newspaper in Australia Speaker -2: Sotiris Hatzimanolis. Chief Editor Neos Kosmos (presentation in Greek) & Topic: The Voting Rights in Greece of Greeks Living Abroad Speaker-3: George Angelopoulos Pres. Aus/Oceania World Council of Hellenes Abroad S.A.E Date: Friday 31st July 2009 (presentation in Greek) Time: 7.00 p.m. 5) Film: I Megali Stigmi tou '21 : PAPAFLESSAS. Date: Friday 11 th, September 2009 Time: 10:30 a.m. Venue: Westgarth Theatre, 89 High Street, Northcote Phone: ) Presentation of the 50 year commemorative booklet of Papaflessas Date: Sunday 18 th October Time: 3.00 p.m All functions are auspiced by the Consulate General of Greece Melbourne Mr Hristos Salamanis ***************Light refreshments will follow at the end of each presentation*************** 22

23 50 YEARS OF CELEBRATION - PAMMESSINIAN BROTH- ERHOOD PAPAFLESSAS The role of second and third generation Greek Women in Australian society (Abbreviated speech presented by Jenny Mikakos MP, Member for Northern Metropolitan Region on 12 June 2009) I would like to congratulate the Panmessinian Brotherhood Papaflessas on the occasion of its 50th anniversary celebration. The Panmessinian Brotherhood has, since its inception in 1959, grown into a successful organisation actively promoting Greek culture in the Australian community. In particular, I congratulate the executive committee for the initiative of organising a series of speakers around different topics, and I am honoured to speak at the first of these tonight. The topic I have been asked to speak about is the role of second and third generation Greek-Australian women. I acknowledge and value the important contribution of the first-generation of Greek-Australians, both women and men, firstly for helping to shape and inspire the achievements of my own generation, but also for their many and diverse achievements within our community and within the wider Australian society. I see the Greek community in Australia as a migrant success story, with members successful in every profession and type of business, the highest level of citizenship of any community and strong language retention rates among the young. We have so much to be proud of collectively. The first generation offers a lifetime of experience and understandably feels a sense of ownership over what has been achieved through a lot of effort and work. The second and third generation have different ways of doing things, reflecting their educational and professional expertise and the cultural influence of the wider society in which we live. I don t think that there should be a conflict between the different generations. I see the role of the younger generations, both women and men, is to expand on the many achievements of the first generation. I hope that we can look at how we can work to support their efforts. Each generation has something to offer to the other and the best outcome will be achieved if they work together. The first generation of Greek migrant women have been essential to the establishment of the Greek diaspora communities throughout the world. Those Greek women who came to Australia in the post war period maintained the home and family, socialised the children into the Greek culture and entered the paid workforce. They have been fundamental to the success of the Greek Australian community, even if they have assumed the quiet, behind the scenes, roles in the running of most of our community s organisations. In recent years, some of these women have taken on more prominent leadership roles as presidents of some of our social clubs and there have been many first generation women who have been active in the promotion of Greek literature for many years. It is pleasing to see the first generation Greek women take on these leadership roles as they have much to offer our community. 23

24 Compared with early immigrant women, the lives of second and third generation Greek-Australian women are less constrained by traditional views about the division of household and family responsibilities. However, compared to the wider Australian society, Greek-Australian women still shoulder a greater responsibility in the home and the family. It is evident in today s society that the many problems faced by Greek-Australian women today are same issues facing all Australian women. I would argue that one of the biggest challenges facing women today is the struggle to balance work and family life. Education has given women more choices in life but their lives are more complicated and demanding. Australian social trends shows that there has been a significant increase in women s workforce participation overall, with up to 55% of women participating in the labour market. Despite this, they do not compensate by reducing work around the home. As a society we don t value women s unpaid work in the home. As such work/life balance still remains a major challenge for many women. We need to provide the kind of work environments that allow women to balance those often competing demands. I welcome Kevin Rudd s recent announcement in this year s federal budget to introduce a Paid Parental Leave scheme to support Australian families and encourage women to stay connected to their jobs. With the multiple layers of complexity that women are facing today in balancing work and family, the need to have support from other women facing similar challenges is paramount in succeeding in today s demanding world. For many of us, these women are our mothers, our grandmothers and our sisters. They form our biggest source of inspiration and encouragement, more so than the high profile women we read about or see on television. One thing I have observed is that we have limited networks for younger Greek-Australian women, such as the Food for Thought Network that has many events aimed at both first and second generation women. Most of the women s organisations in our community are exclusively for first generation women. This is something that I think my generation of Greek- Australian women needs to focus on. We can learn from each other and support each other in a more organised way than we have to date. We have much to share also with men of our generation about these issues. Networks of second and third generation Greek-Australians could be formed based around professions, for example, lawyers, teachers, accountants and so on. While struggling to maintain this healthy work/life balance, women will of course continue to play an essential role in the passing down of Greek culture, language and religion to their children. We are privileged to carry such a significant cultural inheritance, and the younger generations need to work hard to maintain it. From what young women tell me, they are seen to have the primary nurturing role and therefore it predominately falls onto their shoulders. This can be more complicated in mixed marriages, but passing down Greek culture should be a joint effort. Most first generation Greek-Australians managed to socialise their children into the many important aspects of Greek culture. They passed on the Greek language by continuing to speak Greek at home and enrolling their children into Greek language programs. This is something that the second and third generation need to continue to keep the language alive. 24 With a culinary tradition stretching back thousands of years it is important that Greek mother s continue to pass on their knowledge to their children. After all, the Mediterranean cuisine is regarded as one of the healthiest and a key characteristic of the Greek culture. Important aspects of Greek culture such as folk dancing and folk music have been strongly embraced by second and third generation Greek-Australians, however while younger women are largely underrepresented in leadership positions, more active participation in our

25 cultural organisations is needed. Understandably the Greek identity is changing and it means different things to different generations. Second and third generation Greek-Australians retain the customs and traditions most meaningful to them. Yet while more and more second or third generation Greek-Australian women are educated and working in mainstream organisations, many have very little to do with Greek community organisations. This leaves a rich source of talent unexplored and underutilised by the Greek community. My challenge to these women is to consider playing a more active role in our community, to help shape its future. Its future depends on your active engagement. I encourage more young Greek Australian women to step forward to these many varied roles, as all organisations benefit from a wide range of skills and experiences. I also point out that the women themselves will benefit, as volunteering in any organisation builds a sense of personal satisfaction from contributing to the wider society. Just as I am grateful to those who came before me, I also feel an obligation to those generations who will come after me. To work to leave the world a better place for them. And I know there is still a lot that remains to be done. To all the second and third generation Greek-Australian women like myself I say, we have a responsibility to step up and play a more prominent role in our community and in Australian society. They say knowledge is power. You need to immerse yourself in education while never forgetting the heritage that allowed you that opportunity. As the Ancient Greeks said «Τα λεφτά δίνουν τι έχεις, αλλά η γνώσεις αυτός που είσαι». Thank you. 25

26 Voula Kallianis Social Worker Being present and listening to the presentation of the Honourable Jenny Mikakos on the role of 2nd and 3rd generation of Greek Australian women in Australian society, on Friday the 12thJune organised by the Pammessinian Brotherhood, Papaflessas, was very interesting and insightful. She espoused that today s women face a number choices and opportunities but also have to contend with many obligations and expectations. They need to have the ability to balance work and family commitments. Ms. Mikakos acknowledged the hard work of 1st generation Greek women and that we are grateful to them. She acknowledged women are underrepresented in politics with 30% in Victoria Parliament. This is a consistent picture of women around the world and there is the desire to address this imbalance. Women can opt to exert influence in many areas of community life such as arts, and sports, or community groups such as Papaflessas which organised this forum. It is refreshing for a small community organisation in its 50 years since its inception to try and revitalise itself and be relevant in It has organised a series of seminars to discuss diverse and contemporary social issues. These issues need to be talked about, and debated as they are relevant. It was heartening to see interest and enthusiasm in this forum and to be attended by so many women. The Greek community is a mature and vibrant community and forums such as these enable young and old ;women and men; non-professionals and professionals; to come together, be given a voice and important ideas to be crystallised and acted upon. 26 THE POLITICS OF TRANSITION: The need for Succession Planning and Generational Leadership Change in Greek Community Organisations. Will the Post-Partisan 2nd and 3rd Generation Greek- Australians stand up? This article is a summary of a speech provided by Vasilis Giavris on 3/7/09 commemorating the 50th year anniversary of the Papaflessas Brotherhood.* Reflecting on the presence of over 250 Greek community organizations in Victoria in the last century, one must inherently recognize and acknowledge their vital role and contribution to the Greek community and the fabric of the wider Australian society. However, the passage of time, the downward spiral of our organizations, and the natural progression and evolution of the Greek community necessitate the introduction of a new theoretical approach to the role, structure and character of Greek community organizations and the wider Greek community, an existential search achieved through open social dialogue. Speaker: Vasilis Giavris It is imperative that such search and approach must, from its very nature, raise vital existential questions and seek solutions based on new theoretical underpinnings. If one takes a quick glance at the 2006 Australian Census he or she will note that the number of Greek-Australians that declare to have Greek ancestry but are not born in Greece currently outnumber the Greece born Greek-Australians more then 3 to 1. The changing demographics in the Greek community and the needs of the 2nd and 3rd generation Greek Australians need to be seriously considered by Greek community organizations when determining what their current role, aims and purpose is. If they fail to do so and choose to maintain an outmoded and archaic notional understanding of our organizations and the wider Greek community then such understanding can only serve to further marginalize and undermine their presence in the Antipodes and have serious negative repercussions on the wider Greek

27 community. Greek community organizations need to acquire social vigor and political vision. They need to understand that in order for them to continue to retain any relevance in the coming decades they must undertake a holistic and strategic approach to succession planning and become pro-active vehicles enticing 2nd and 3rd generation Greek-Australians to get acquainted and involved in the Greek community. Indeed, succession planning needs to become more integrated into the everyday life and fabric of Greek community organizations via the immediate establishment of taskforce committees that will overlook and examine the real and significant issues affecting their membership and the wider Greek community. They must introduce mentoring and coaching programs that aim to attract and retain talented 2nd and 3rd generation Greek-Australians in their ranks and provide them with opportunities to partake, develop and contribute to the wider community. However, the 2nd and 3rd generation Greek-Australians need to stand up and accept that they too have responsibilities and obligations and that their lack of involvement cannot be solely blamed on others. They must accept that to carry the torch of Hellenism in Australia in the coming decades requires them to take a stance and a more pro-active role and engagement with the Greek community. Indeed, the 2nd and 3rd generation Greek-Australians must provide post-partisan leadership, must act as unifiers that will eradicate problems, hatreds and political divisions of the past. It is from their ranks that a new leadership championing a new vision and ethos for the Greek community must derive. The leaders of all Greek community organizations have a responsibility and historical obligation to seek through a new open dialogue with the wider Greek community solutions and practical applications that will lead our community in the future. However, to assure a suitable environment for the conduct of such dialogue it is essential that our leadership disentangle itself from ill practices of the past, party politics, personal misapprehensions and politicaleconomic strategies that serve only to protract the current crisis and to promote individual agendas and interests. Now is the time for our leadership and for the 2nd and 3rd generation Greek- Australians to call for an Ideas Forum for the Future of Hellenism in Australia to take place. An Ideas Forum that will methodically invite and engage all Greek-Australians and especially, our academics, politicians, artists, community leaders, youth and the wider public to participate and share their vision on the role and the structure of Hellenism in Australia. An Ideas Forum that will mobilize our community and secure a blueprint for the future and presence of the Greek community in Australia and will openly pose and deal with vital existential questions such as: - What is the identity, expectation, and needs of Hellenism in Australia today? What in the next decades? - What concerted, systematic and organized action should be undertaken to ensure the future historical, political, social and cultural presence of Hellenism in Australia? - How do we endeavor to engage second and third generation Greek Australians the majority of which are disillusioned with the Greek community and increasingly express their dissatisfaction toward Greek Australian organizations? - How do we preserve the Greek language in an era where Greek language schools and Modern Greek departments at Universities are being shut down? - What will become of over 250 Greek-Australian organizations in Victoria that are slowly but surely descending into oblivion? What will become of their assets (exceeding $200 million dollars in value) and how can these assets be best preserved and utilized for the benefit of the wider Greek community? Make no mistake. Now is the time for the 2nd and 3rd generation post-partisan Greek Australians to stand up and provide leadership. Now is the time to take the urgent and drastic decisions required to motivate, encourage and mobilize our wider community forces and create the essential consents and cohesion required to enhance the aspirations of the Greek community and lead it in the 21st century. Now is the time to realize and understand that the survival of Greek community organizations hinges on the adoption of these processes and our own willingness to be involved. Vasilis Giavris is a Greek/Australian Lawyer & Political Scientist. 27

28 Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΣΤΗ 2η και 3η ΓΕΝΙΑ ΚΑΙ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΠΑΡΟΙΚΙΑΚΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ. Tο μέλλον του ελληνισμού στην Αυστραλία Ή «όσα γνωρίζουμε και δεν πράττουμε» ΤΗΣ ΒΙΒΙΑΝ ΜΟΡΡΙΣ. Από την εφημερίδα της Μελβούρνης Νέος Κόσμος. Ο Βασίλης Γιαβρής ανήκει στην κατηγορία των νέων της δεύτερης γενιάς που «έχουν φάει με το κουτάλι» τους παροικιακούς οργανισμούς και, μάλιστα, από προεδρικές, ως επί το πλείστον σουίτες. Είναι μπαρουτοκαπνισμένος, ποτισμένος μέχρι το μεδούλι από την «ιδιοσυγκρασία» της πρώτης γενιάς, αλλά και την νοοτροπία της δεύτερης. Επιπλέον, ως νομικός, έχει συνηθίσει να βλέπει τα πράγματα σφαιρικά, αντικειμενικά και να επικεντρώνεται στην ουσία του θέματος. Το ότι καλέστηκε από την Παμεσσηνιακή Αδελφότητα ο «Παπαφλέσσας» να μιλήσει για το μέλλον του ελληνισμού στην Αυστραλία, σίγουρα ήταν πολύ καλή επιλογή. Αρκάς και πατριώτης μέχρι το κόκκαλο έχει δαπανήσει πολύ χρόνο και αρκετή φαιά ουσία στους παροικιακούς οργανισμούς, συσσωρεύοντας πείρα πολύτιμη την οποία προσφέρει σήμερα ανιδιοτελώς. Το Διοικητικό Συμβούλιο του «Παπαφλέσσα» στη συμπλήρωση 50 χρόνων από την ίδρυσή του, αντί χοροεσπερίδων, αποφάσισε να οργανώσει μια σειρά ομιλιών, αρχής γενομένης την περασμένη Παρασκευή 3 Ιουλίου με θέμα «Πολιτικές και πρακτικές για την μεταρρύθμιση της ελληνικής παροικίας: η μετάβαση εξουσίας στη δεύτερη και τρίτη γενιά και η συμμετοχή τους στους παροικιακούς οργανισμούς», με ομιλητή τον Βασίλη Γιαβρή. Το θέμα μέσα στην ειδικότητά του, οι απόψεις του εκφρασμένες από διάφορα φόρα είχε, αυτή τη φορά, φανερά την πρόθεση να μοιράσει «δίκαια» τις ευθύνες, για το μέλλον του Ελληνισμού στην Αυστραλία. ΑΝΟΙΧΤΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ Κάνοντας μια αναδρομή στην πορεία των παροικιακών οργανισμών θα τονίσει την ανάγκη ανοιχτού διαλόγου: «Θα πρέπει να αναγνωρίσει κανείς την παρουσία των 250 και παροικιακών οργανισμών, τον ζωτικό τους ρόλο και την προσφορά τους όχι μόνο στην ελληνική παροικία, αλλά και στον ιστό της ευρύτερης αυστραλιανής κοινωνίας. Το πέρασμα, όμως, του χρόνου, η καθοδική πορεία των οργανισμών και η φυσική πρόοδος και ανέλιξη της ελληνικής παροικίας, καθιστούν απαραίτητη την υιοθέτηση μιας νέας προσέγγισης στο ρόλο, τη διάρθρωση και το χαρακτήρα των ελληνικών οργανισμών καθώς και της ευρύτερης ελληνικής παροικίας, πράγμα που μόνο μέσα από έναν ανοιχτό διάλογο μπορεί να επιτευχθεί». Στη συνέχεια, ο Βασίλης Γιαβρής μίλησε για τις δημογραφικές αλλαγές που έχουν συντελεστεί, και την ανάγκη να ληφθούν υπόψη, από τους παροικιακούς οργανισμούς, οι ανάγκες της δεύτερης και τρίτης γενιάς. Αν τις αγνοήσουν αυτό θα αποβεί σε βάρος της ελληνικής παροικίας, δεδομένου ότι θα έχει ως αποτέλεσμα να τους περιθωριοποιήσει». Προχωρώντας, ο Βασίλης Γιαβρής, θα αναφερθεί στην ανάγκη «παράδοσης των ηνίων από την πρώτη στη δεύτερη γενιά», για σχέδιο διαδοχής το οποίο θα πρέπει να λάβει χώρα ομαλά μ έναν τρόπο που θα ελκύσει τη δεύτερη και τρίτη γενιά, θα προσφέρει ευκαιρίες που θα τους εκφράζουν και θα τους δώσουν τη δυνατότητα να προσφέρουν στην ευρύτερη κοινωνία. «Όπως και αν το δούμε το θέμα, η ηγεσία των περισσότερων οργανισμών σήμερα βρίσκεται στα χέρια της πρώτης γενιάς. Επομένως, από εκείνους εξαρτάται να πάρουν την πρωτοβουλία για να φροντίσουν για το μέλλον των οργανισμών, αλλά και το μέλλον του ελληνισμού στην Αυστραλία. Αν, όμως, δεν το πράξουν τότε θα πρέπει να αναλάβει την πρωτοβουλία η δεύτερη και η τρίτη γενιά». Με φανερή πρόθεση να κρατήσει ίσες αποστάσεις θα στραφεί

29 στις νεότερες γενιές, θα κοιτάξει τον εαυτό του στον καθρέφτη και θα πει: «Όλοι είμαστε συνυπεύθυνοι για το μέλλον της παροικίας και του ελληνισμού στην Αυστραλία. Εγώ, εσείς, η οργανωμένη παροικία, αλλά και οι έξω από τους οργανισμούς». Υπονοώντας ότι δεν έχουμε το δικαίωμα να ρίχνουμε ο ένας το μπαλάκι στον άλλον, θα πει: «Η δεύτερη και η τρίτη γενιά των Ελληνοαυστραλών θα πρέπει να παραδεχτούν ότι κι εκείνοι δεν είναι απαλλαγμένοι ευθυνών και να σταματήσουν να επιρρίπτουν τις ευθύνες της απραξίας τους στους άλλους. Θα πρέπει να καταλάβουν ότι για να μεταφέρουν τη δάδα του Ελληνισμού στην Αυστραλία τις επόμενες δεκαετίες, επιβάλλεται να πάρουν θέση και να αναλάβουν έναν ουσιαστικότερο ρόλο στην ελληνική παροικία. Ιδανικά, η δεύτερη και η τρίτη γενιά θα πρέπει να αναλάβουν ένα νέο είδος ηγεσίας, απαλλαγμένο από αντιπαραθέσεις, μίση και πολιτικές διαφορές του παρελθόντος. Πιστεύω ότι από εκείνους θα γεννηθεί ένα άλλο είδος ηγεσίας με νέα οράματα που θα εκφράζουν τις νεότερες γενιές των Ελληνοαυστραλών στους Αντίποδες». ΟΛΟΙ ΣΤΟ «ΠΑΙΧΝΙΔΙ» Το ακροατήριο τον παρακολουθεί προσεχτικά. Εκεί βρίσκονται εκπρόσωποι και από τις τρεις γενιές. Είναι ευκαιρία, λοιπόν, με κίνδυνο ακόμη να γίνει επαναληπτικός, να τους φέρει όλους μέσα στο «παιχνίδι». Η τακτική που ακολουθεί είναι να μετακινείται με ευλυγισία από τη μία ομάδα στην άλλη. Να τους κρατά όλους σε εγρήγορση και σε μόνιμη βάση προ των ευθυνών τους. Η σειρά, λοιπόν, της σημερινής ηγεσίας των οργανισμών στο προσκήνιο για άλλη μια φορά: «Οι αρχηγοί των παροικιακών οργανισμών έχουν καθήκον και ιστορική ευθύνη να ζητήσουν, μέσα από έναν ανοιχτό διάλογο με την ευρύτερη ελληνική παροικία, λύσεις και πρακτικές που θα καθορίσουν το μέλλον της παροικίας. Λέγοντας αυτό, θέλω να τονίσω την αναγκαιότητα ο διάλογος αυτός να γίνει σ ένα επίπεδο που θα είναι απαλλαγμένο από τα κακά του παρελθόντος, όπως κομματικά, προσωπικές αντιπαραθέσεις και πολιτικο-οικονομικά κίνητρα που το μόνο που πετυχαίνουν είναι να δίνουν συνέχεια στην παρούσα κρίση και να προωθούν προσωπικές βλέψεις και ατομικά συμφέροντα». Στη συνέχεια, ο Βασίλης Γιαβρής, θα δώσει όνομα και ταυτότητα στο όραμά του. «Τώρα είναι η ώρα η ηγεσία των οργανισμών, η δεύτερη και η τρίτη γενιά να οργανώσουν αυτό που θα λέγαμε «Φόρουμ Ιδεών για το Μέλλον του Ελληνισμού στην Αυστραλία». Ένα φόρουμ που θα καλέσει και θα φέρει στο ίδιο τραπέζι κατά μεθοδικό τρόπο συζητήσεων όλους τους Ελληνοαυστραλούς και, ιδιαίτερα, τους ακαδημαϊκούς, πολιτικούς, καλλιτέχνες, παροικιακούς παράγοντες, νέους και το πλατύτερο κοινό, ώστε να πάρουν μέρος στη συγκρότηση του οράματος για το ρόλο και τη μορφή του Ελληνισμού στην Αυστραλία». Ο ίδιος θα πει αργότερα ότι βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη καμπή και δεν έχουμε την πολυτέλεια να ολιγωρούμε. «Ας μην πλανιόμαστε. Τώρα είναι η ώρα η δεύτερη και τρίτη γενιά να πάρουν θέση και να δραστηριοποιηθούν. Τώρα είναι η ώρα να πάρουν τις επείγουσες και δραστικές αποφάσεις που απαιτούνται για να κινητοποιήσουν, ενθαρρύνουν και ενεργοποιήσουν τις δυνάμεις της πλατύτερης παροικίας ώστε να δημιουργηθούν οι απαραίτητες προϋποθέσεις που θα την οδηγήσουν στον 21ο αιώνα. Τώρα είναι η ώρα να συνειδητοποιήσουν ότι η επιβίωση των παροικιακών μας οργανισμών εξαρτάται από την υιοθέτηση αυτών των προϋποθέσεων και από την δική μας απόφαση και θέληση να είμαστε κι εμείς εκεί». Μια από τις αποφάσεις ζωτικής σημασίας που θα καλεστεί να απαντήσει το φόρουμ των ιδεών είναι τι θα γίνει με την περιουσία αξίας άνω των $200εκατ. των παροικιακών οργανισμών και ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να χρησιμοποιηθούν προς όφελος της πλατύτερης ελληνικής παροικίας. Ο ομιλητής έθιξε θέματα τα οποία απασχολούν περισσότερο από ποτέ την ελληνική παροικία και για τα οποία θα ήταν εγκληματικό να εθελοτυφλούμε. Βασίλης Γιαβρής: «Όλοι είμαστε συνυπεύθυνοι για το μέλλον του ελληνισμού στην Αυστραλία». Στην αίθουσα του «Παπαφλέσσα» ήταν εκπρόσωποι και από τις τρεις γενιές εκεί. Βασίλης Γιαβρής, δικηγόρος και Πολιτικός Επιστήμονας, πρώην πρόεδρος της Παγκόσμιας Παναρκαδικής Συνωμοσπονδίας και πρώην μέλος του Σ.Α.Ε (ομιλία στα Αγγλικά), ημερ. Παρασκευή 3 Ιουλίου 2009, 7:00μ.μ. 29

30 Ο ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821 Ομιλητής Κυριάκος Αμανατίδης Στις αρχές του 19ου αιώνα η πίστη για την αναγέννηση του γένους, από τη σκλαβιά στην οποία είχε βυθισθεί μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, ήταν βαθιά ριζωμένη στις ψυχές των σκλαβωμένων μεν, όχι όμως και ψυχικά υποταγμένων, Ελλήνων. Από τη μια η λαϊκή παράδοση, με τους διάφορους θρύλους και τα ιστορικά και δημοτικά τραγούδια, και από την άλλη η λόγια παράδοση, με πρωτεργάτες τους ονομαστούς δάσκαλους του Γένους, όπως ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Άνθιμος Γαζής, ο Αθανάσιος Ψαλίδας, και πολλοί άλλοι, κράτησαν αναμμένη τη φλόγα για την απελευθέρωση του ελληνικού γένους. Κατά ευτυχή ιστορική συγκυρία ο εθνομάρτυρας Ρήγας Φεραίος έζησε την Γαλλική Επανάσταση, και προσάρμοσε τα φιλελεύθερα διδάγματά της στα οράματα του ελληνικού έθνους και των άλλων βαλκανικών εθνών για ελευθερία και ανεξαρτησία. Το έργο του Ρήγα ήταν διαφωτιστικό, πατριωτικό και εθνεγερτικό. Την ίδια εποχή Έλληνες ναυτικοί, κυρίως από την Ύδρα, τις Σπέτσες και τα Ψαρά, εκμεταλλευόμενοι την ανυπαρξία του τουρκικού εμπορικού ναυτικού, άρχισαν να διευρύνουν τις εμπορικές τους δραστηριότητες. Κάτω από την προστασία της σημαίας της Ρωσίας, αλλά και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κατόρθωσαν μέσα σε λίγα χρόνια να πάρουν στα χέρια τους τη μεταφορά σιτηρών από τον Εύξεινο Πόντο σε άλλα λιμάνια της Μεσογείου. Τα εμπορικά αυτά πλοία μετατράπηκαν σε πολεμικά κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, εξασφαλίζοντας την ελληνική κυριαρχία στην θάλασσα. Παράλληλα με αυτές τις εξελίξεις στο εμπορικό ναυτικό, στην Κεντρική Ευρώπη και στη Ρωσία οι ελληνικές παροικίες βρίσκονταν σε μια περίοδο ακμής, και άρχισαν να αποτελούν ισχυρές αστικές τάξεις, με κύρος και επιρροή στις ευρύτερες κοινωνίες τους. Μέλη αυτών των αστικών τάξεων μετέφεραν νέες αντιλήψεις ζωής και επαναστατικές ιδέες όταν επέστρεφαν στους τόπους καταγωγής τους. Ο Παπαφλέσσας επιλέχθηκε ως «απόστολος» για την Πελοπόννησο 30 Την ελπίδα για την απελευθέρωση του γένους ήρθε να αναζωπυρώσει η Φιλική Εταιρεία, η οποία ιδρύθηκε το 1814 από τρεις Έλληνες φίλους που ήταν εγκατεστημένοι στην Οδησσό: τον Εμμανουήλ Ξάνθο, τον Νικόλαο Σκουφά και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ. Οι ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας δεν παρουσιάζονταν ως αρχηγοί, αλλά ως εκτελεστικά όργανα της «Αρχής», με την οποία εννοούσαν την ανώτατη εξουσία. Δεν προσδιόριζαν όμως ποια ήταν αυτή η Αρχή, γιατί στην πραγματικότητα δεν υπήρχε. Τον Απρίλιο του 1820, μετά από την άρνηση του Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος τότε ήταν Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, να αναλάβει την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας, στελέχη της Εταιρείας πλησίασαν τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, Υπασπιστή του Τσάρου, ο οποίος με ενθουσιασμό αποδέχθηκε την αρχηγία του απελευθερωτικού αγώνα. Έχοντας αποφασίσει για την γρήγορη έναρξη της επανάστασης, ο Υψηλάντης έστειλε «αποστόλους», έτσι αποκαλούσε τους

31 ανθρώπους της εμπιστοσύνης του, σε διάφορες χώρες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και κυρίως σε περιοχές της Ελλάδας, με προκηρύξεις προς τους κατοίκους τους για να προετοιμαστούν για τον αγώνα. Στις προκηρύξεις αυτές τονιζόταν η ανάγκη για «Αγάπη και ομόνοια», απαραίτητη προϋπόθεση για το ξεκίνημα, αλλά και την αίσια έκβαση, της εθνεγερσίας για την πολυπόθητη ελευθερία του γένους. Για την Πελοπόννησο ο Υψηλάντης επέλεξε, μεταξύ άλλων, και τον κληρικό Γρηγόριο Δικαίο, ευρύτερα γνωστό ως Παπαφλέσσα, ο οποίος ανέλαβε την αποστολή αυτή με πραγματικό αποστολικό ζήλο. Μέρος της αποστολής του Παπαφλέσσα ήταν να προετοιμάσει το έδαφος για την κάθοδο του Υψηλάντη στην Πελοπόννησο, από όπου θα έκανε την έναρξη του αγώνα. Η αρχική σκέψη του Υψηλάντη και των Φιλικών ήταν η Επανάσταση να αρχίσει ταυτόχρονα από την Μολδοβλαχία και την Ελλάδα, συγκεκριμένα δε από την Πελοπόννησο, όπου οι περιστάσεις που επικρατούσαν ήταν πιο ευνοϊκές από ότι σε άλλες περιοχές. Το αρχικό σχέδιο ανασκευάστηκε, και αποφασίσθηκε να προηγηθεί η εξέγερση στις Παραδουνάβιες ηγεμονίες - Μολδαβία και Βλαχία, γνωστές και ως Μολδοβλαχία. Έτσι, στις 22 Φεβρουαρίου 1821, Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, με την στολή του Ρώσου στρατηγού, πέρασε τον Προύθο ποταμό, συνοδευόμενος από δύο αδελφούς του, τον Γεώργιο και τον Νικόλαο, και στην πόλη Ιάσιο συναντήθηκε με τον Φαναριώτη Ηγεμόνα της Μολδαβίας Μιχαήλ Σούτσο, ο οποίος είχε μυηθεί στην Φιλική Εταιρεία. Από το Ιάσιο ο Υψηλάντης εξέδωσε την πρώτη επαναστατική προκήρυξη, με τον τίτλο «Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος!». Όμως η τραγική ήττα στις 7 Ιουνίου 1821 στο Δραγατσάνι, όπου ο Ιερός Λόχος αποδεκατίστηκε, σφράγισε τη μοίρα της Επανάστασης στην Μολδοβλαχία. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης πέρασε στην επικράτεια της Αυστρίας, με την πρόθεση από εκεί να μεταβεί στην Ελλάδα για να συνεχίσει τον αγώνα. Το σχέδιό του δεν πραγματοποιήθηκε, γιατί τον συνέλαβαν οι αυστριακές αρχές και τον φυλάκισαν ως πολιτικό αιχμάλωτο στη Βιέννη. Κοντά εφτά χρόνια αργότερα, στις 19 Ιανουαρίου 1828, σε ηλικία μόλις 37 ετών, ο πρώτος αρχηγός της Επανάστασης πέθανε στη Βιέννη, πριν καν προλάβει να πατήσει σε ελληνικό έδαφος. Ευτυχώς που ο Δημήτριος Υψηλάντης είχε κατεβεί νωρίτερα στην Πελοπόννησο, όπου ανέλαβε την αρχηγία του αγώνα, στη θέση του αδερφού του Αλέξανδρου. Ετοιμοπόλεμη η Πελοπόννησος Πολλοί, και διάφοροι, ήταν οι λόγοι που συνηγορούσαν για την Πελοπόννησο ως τον τόπο έναρξης της Επανάστασης. Όπως και το τοπωνύμιο της περιοχής υποδηλώνει, η Πελοπόννησος είναι σχεδόν μια νήσος. Από ξηράς μόνο από τον Ισθμό της Κορίνθου θα μπορούσαν να περάσουν τα τουρκικά στρατεύματα, τα οποία όμως θα ήταν εκτεθειμένα στους αγωνιστές της Ρούμελης. Ανατολικά της Πελοποννήσου είναι τα δύο νησιά Σπέτσες και Ύδρα, τα οποία με τον ισχυρό στόλο που διέθεταν, θα μπορούσαν να αποκρούσουν απόβαση τουρκικών στρατευμάτων από τη θάλασσα. Η ορεινή διαμόρφωση του εσωτερικού της Πελοποννήσου ήταν κατάλληλη για ανταρτοπόλεμο, και οι στενές διαβάσεις μέσα από τα βουνά και τις χαράδρες, δυσχέραιναν την μεταφορά πυροβολικού, και εξέθεταν τον τουρκικό στρατό στις επιθέσεις από μικρά σώματα των επαναστατών, όπως συνέβη στα Δερβενάκια το Ένα άλλο σημαντικό πλεονέκτημα ήταν το ότι ο τουρκικός πληθυσμός ήταν πολύ μικρότερος, σε σύγκριση με άλλες περιοχές της Ελλάδας. Υπήρχαν περιοχές της Πελοποννήσου από τις οποίες έλειπαν εντελώς οι Τούρκοι. Η Μάνη ήταν το μεγάλο ατού της Πελοποννήσου. Αν και υποτελής στον Σουλτάνο, και υποχρεωμένη να πληρώνει έναν ασήμαντο φόρο, ήταν απάτητη από τους Τούρκους, και οι κάτοικοί της ήταν ένοπλοι και εμπειροπόλεμοι. Οι ανυπότακτοι στους Τούρκους Μανιάτες θαυμάζονταν από τους συμπατριώτες τους της Πελοποννήσου, οι οποίοι πίστευαν πως θα πρόσφεραν μεγάλες υπηρεσίες σε μελλοντικό απελευθερωτικό κίνημα, και έλεγαν πως «Η τουφεκιά του Μανιάτη βροντά περισσότερο από το κανόνι». Χωρίς προηγούμενο σε ολόκληρη την Πελοπόννησο ήταν το κύρος του Μανιάτη 31

32 32 πρόκριτου Πέτρου Μαυρομιχάλη. Για τους λόγους που αναφέρθηκαν, οι Φιλικοί έστρεψαν την προσοχή τους στην Πελοπόννησο σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι σε άλλες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας. Χαρακτηριστικά της ψυχολογίας του ελληνικού λαού κατά την περίοδο εκείνη είναι τα σχόλια του αγωνιστή, και ιστορικού της Επανάστασης, Φώτιου Χρυσανθόπουλου. Ο Φώτιος Χρυσανθόπουλος, ο οποίος ήταν γνωστός ως Φωτάκος, είχε γεννηθεί στο χωριό Μαγούλιανα της Γορτυνίας, επαρχία της Αρκαδίας. Ήταν νέος όταν πήγε στη Ρωσία, όπου μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία. Το 1820 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης τον έστειλε στην Πελοπόννησο για την προετοιμασία της εξέγερσης. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης είχε προαχθεί σε Υπασπιστή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, του οποίου υπήρξε και γραμματικός. Με αυτές τις ιδιότητες παρακολούθησε από κοντά όλη την εξέλιξη του Αγώνα στο Μοριά. Η συμβολή του Φωτάκου δεν περιορίστηκε μόνο στην στρατιωτική του δράση κατά τη διάρκεια του ένοπλου αγώνα. Μετά την απελευθέρωση έγραψε τα ακόλουθα τρία σημαντικά βιβλία, που αποτελούν πολύτιμες πηγές για τα πολεμικά γεγονότα, αλλά και για τα πρόσωπα που πρωτοστάτησαν σ αυτά: «Απομνημονεύματα», «Βίος του Παπαφλέσσα», δηλαδή του Γρηγόριου Δικαίου, και «Βίοι Πελοποννησίων». Πολλές από τις πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του Παπαφλέσσα οι ιστορικοί τις αντλούν από τα βιβλία του Φωτάκου. Ο Γρηγόριος Δικαίος - Παπαφλέσσας γεννήθηκε στην Πολιανή Μεσσηνίας το Φοίτησε στη Σχολή Δημητσάνας, και μετά το τέλος των εγκύκλιων σπουδών του, πιθανώς το 1816, έγινε μοναχός στη Μονή Βελανιδιάς στην Καλαμάτα. Εκεί ήρθε σε ρήξη με την ιεραρχία και αναγκάστηκε να φύγει και να εγκατασταθεί στην Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Ρεκίτσας. Χρηματικές διαφορές του μοναστηριού με τους Τούρκους αφέντες της περιοχής τον έφεραν σε σύγκρουση μαζί τους. Αυτό το γεγονός μαζί με άλλα επεισόδια που είχε δημιουργήσει με το δεσπότη της Μονεμβασίας, τον ανάγκασαν να φύγει για τη Ζάκυνθο. Από τη Ζάκυνθο έφυγε για την Κωνσταντινούπολη, όπου φιλοξενήθηκε από συμπατριώτες του. Εκεί μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία από τον Παναγιώτη Αναγνωστόπουλο, έναν από τους ιδρυτές της. Τον Παπαφλέσσα η Φιλική Εταιρεία τον έστειλε στις παραδουνάβιες ηγεμονίες της Μολδοβλαχίας ως «απόστολο», με το ψευδώνυμο «Αρμόδιος». Όταν επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη έγινε μέλος του στενού κύκλου της Φιλικής Εταιρείας, και συνέχισε και εκεί τη δράση του. Με εντολή του Υψηλάντη, τον Νοέμβριο του 1820 ο Παπαφλέσσας αναχώρησε για την Ελλάδα, με προορισμό την Πελοπόννησο, όπου θα μεριμνούσε για την έγκαιρη κήρυξη της Επανάστασης. Στη διαδρομή του για την Ελλάδα ο Παπαφλέσσας πέρασε από το Αϊβαλί της Μικράς Ασίας και από τη Σμύρνη, από όπου παρέλαβε πολεμοφόδια για τον αγώνα, τα οποία φόρτωσε σε ένα καράβι, ναυλωμένο με χρήματα της Φιλικής Εταιρείας, και από εκεί κατευθύνθηκε για την Ύδρα. Όταν έφτασε στο νησί ανακοίνωσε στους προκρίτους τον σκοπό της άφιξής του, και τους διαβεβαίωσε πως τα πάντα ήταν έτοιμα για την Επανάσταση, και πως ελληνικά πλοία θα πυρπολούσαν τον τουρκικό στόλο στον Βόσπορο. Οι πρόκριτοι της Ύδρας δεν πείσθηκαν από τις διαβεβαιώσεις του Παπαφλέσσα. Από την Ύδρα ο Παπαφλέσσας πέρασε στις Σπέτσες, όπου του επιφυλάχθηκε πιο ένθερμη υποδοχή. Όταν οι πρόκριτοι της Πελοποννήσου πληροφορήθηκαν την παρουσία του Παπαφλέσσα, και τους έγιναν γνωστά τα όσα έλεγε για την έναρξη της Επανάστασης, έστειλαν μήνυμα στους προκρίτους της Ύδρας να εμποδίσουν την μετάβασή του στην Πελοπόννησο, μέχρι να συναντηθούν οι πρόκριτοι και να κρίνουν αν εκείνα που έλεγε ήταν βάσιμα ή όχι. Ο Παπαφλέσσας εντωμεταξύ, έχοντας αντιληφθεί τις προθέσεις των προκρίτων να εμποδίσουν τη μετάβασή του στην Πελοπόννησο, φρόντισε να μεταβεί μυστικά στο Άργος, όπου συναντήθηκε με τον αδελφό του Νικήτα. Από το Άργος, με τη συνοδεία του αδελφού του και τριών άλλων, κατευθύνθηκε για την Κόρινθο, από όπου πήγε στην Βοστίτσα, το σημερινό Αίγιο. Στην Βοστίτσα ο Παπαφλέσσας προσκάλεσε σε σύσκεψη τους προκρίτους της Αχαΐας, των Καλαβρύτων, της Αιγιαλείας και της Κυπαρισσίας. Στη σύσκεψη της 26ης Ιανουαρίου 1821 παρευρέθηκαν τρεις Δεσπότες, μεταξύ των οποίων και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός. Ο Παπαφλέσσας μίλησε για τον αγώνα με ενθουσιασμό, και έδωσε διαβεβαιώσεις για προετοιμασίες, λέγοντας πως η ρωσική αυλή γνώριζε για την Φιλική Εταιρεία, και πως είχε

33 εφοδιάσει τον Υψηλάντη με όλα τα απαραίτητα, πράγμα που δεν ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα. Όταν ο Παλαιών Πατρών Γερμανός του έθεσε συγκεκριμένες ερωτήσεις για την ετοιμότητα του γένους, για την έκταση της ρωσικής βοήθειας, και για τη στάση της Ευρώπης έναντι της Επανάστασης, ο Παπαφλέσσας απάντησε με γενικόλογα και υπεκφυγές. Οι ιεράρχες και οι προεστοί δεν πείσθηκαν από τις διαβεβαιώσεις του Παπαφλέσσα, γι αυτό ακολούθησαν και άλλες συσκέψεις. Τελικά αποφασίσθηκε ο Παπαφλέσσας να αναχωρήσει για τον τόπο του, όπου θα παρέμενε μέχρι να κατερχόταν στην Ελλάδα ο Υψηλάντης, οπότε θα λαμβάνονταν οι αποφάσεις για την έναρξη της Επανάστασης. Εντωμεταξύ και άλλοι Φιλικοί, και οπλαρχηγοί, όπως ο Κολοκοτρώνης και ο Αναγνωσταράς, περιέρχονταν την Πελοπόννησο, και μιλούσαν με ενθουσιασμό για την μεγάλη ημέρα της έναρξης της Επανάστασης. Τα μηνύματα αυτά είχαν τεράστια απήχηση στις ψυχές των Ελλήνων, γιατί ανταποκρίνονταν στον ενδόμυχο πόθο τους για ελευθερία από την σκληρή σκλαβιά. Έτσι, μέσα σ ένα μικρό χρονικό διάστημα, οι πρώην σκλάβοι απέκτησαν τις ψυχικές δυνάμεις που χαλύβδωσαν την αποφασιστικότητά τους για την αυτοθυσία, και τους χάρισαν την τόλμη και την ανδρεία για τον μεγάλο αγώνα. Άξιες αναφοράς είναι οι παρατηρήσεις του Φωτάκου για αυτήν την ψυχολογική κατάσταση του ελληνικού λαού στις παραμονές του αγώνα, όπως καταγράφονται στο βιβλίο του «Απομνημονεύματα»: «Τα διάφορα ταύτα σπερματολογήματα, τα οποία ελέγοντο από ανθρώπου εις άνθρωπον και από συναθροίσεως εις συνάθροισιν, διεδίδοντο έπειτα εις όλην την ελληνικήν φυλήν και εγίνοντο πιστευτά όχι μόνον εις όλους τους άλλους, αλλά και εις εκείνους ακόμη, οι οποίοι τα επρωτοέλεγαν, διότι επεθύμουν την επανάστασιν, και ούτω εκυκλοφόρουν διάφορα ενθουσιαστικά και ηρωικά σχέδια, τα οποία εγαργάλιζαν την εθνικήν φιλοτιμίαν, έως ότου είδαν την ιδέαν να περπατή και ούτως οι Έλληνες επίστευσαν ως άφευκτον την επιτυχίαν της ελευθερίας των». (Απόστολου Βακαλόπουλου, «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821», σελ. 58). Μετά τη Βοστίτσα ο Παπαφλέσσας προχώρησε στα ενδότερα της Πελοποννήσου, και στις 23 Μαρτίου 1821 πήρε μέρος στην ιστορική απελευθέρωση της Καλαμάτας, της πρώτης μεγάλης νίκης των Ελλήνων. Με την έναρξη του Αγώνα, οι ετοιμοπόλεμες ομάδες των κλεφτών και των αρματολών αποτέλεσαν τους πυρήνες στις διάφορες επαναστατημένες περιοχές, ενώ στη θάλασσα τα εμπορικά πλοία νησιών όπως η Ύδρα, οι Σπέτσες και τα Ψαρά, μετατράπηκαν σε αξιόμαχο στόλο, που έδρασε στο Αιγαίο Πέλαγος, παρεμποδίζοντας τη μεταφορά τουρκικών στρατευμάτων από την Μικρά Ασία στην επαναστατημένη Ελλάδα. Για να επιτύχει όμως η Επανάσταση, απαραίτητος ήταν ο συντονισμός των κατά τόπους πολεμικών επιχειρήσεων. Ο συντονισμός αυτός απαιτούσε την ύπαρξη κάποιας ενιαίας κεντρικής διοίκησης, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο για τις συνθήκες της περιόδου εκείνης, δεδομένου ότι ο τουρκοκρατούμενος Ελληνισμός ήταν οργανωμένος σε κοινότητες με έντονα τοπικό χαρακτήρα. Αποτελεί ένδειξη της ωριμότητας των αγωνιστών, αλλά και του σημαντικού έργου που είχε επιτελεσθεί από την Φιλική Εταιρεία από το 1814, η οποία μιλούσε για την «ανάσταση του γένους», και όχι απλώς την απελευθέρωση ορισμένων περιοχών, το γεγονός ότι από νωρίς λήφθηκαν μέτρα για το συντονισμό του Αγώνα. Έτσι, από τους πρώτους μήνες της εξέγερσης, άρχισαν να σχηματίζονται επαναστατικές επιτροπές, οι οποίες έγιναν γνωστές ως εφορείες. Αν και στην αρχή η κάθε εφορεία λειτουργούσε ως αυτόνομο όργανο, πολύ συχνά βοηθούσε η μια την άλλη. Όμως η ανάγκη μιας πιο ενιαίας διοικητικής αρχής έγινε συνειδητή από τους πρώτους μήνες της Επανάστασης, από τις ανάγκες στήριξης και ανεφοδιασμού των πολεμιστών. Στις αρχές του Αγώνα τις ανάγκες αυτές τις κάλυπταν τοπικές αρχές, όπως η «Μεσσηνιακή Γερουσία», η «Μεσσηνιακή Σύγκλητος», το «Αχαϊκό Διευθυντήριο», η «Εφορεία της Καρυταίνης», κ. ά. 33

34 Η Επανάσταση κινδυνεύει από τον Εμφύλιο Πόλεμο Από τη συνειδητοποίηση αυτής της ανάγκης για τη δημιουργία ενός συντονιστικού οργάνου προέκυψε η Συνέλευση των Καλτετζών, στις 26 Μαΐου 1821, στη Μονή των Καλτετζών, στα σύνορα των νομών Αρκαδίας και Λακωνίας. Ο Παπαφλέσσας πήρε μέρος στη Συνέλευση εκείνη. Με την «Πράξη των Καλτετζών» συστάθηκε η «Πελοποννησιακή Γερουσία», η οποία λίγες ημέρες αργότερα με εγκύκλιό της, που απευθυνόταν στους εφόρους των επαρχιών, ίδρυσε στις επαρχίες της Πελοποννήσου «Γενικές Εφορείες», και καθόρισε τις αρμοδιότητές τους. Όταν όμως στις 8 Ιουνίου 1821 έφτασε στην Ύδρα, και στη συνέχεια στο Άστρος της Πελοποννήσου, ο Δημήτριος Υψηλάντης, ως πληρεξούσιος του αδελφού του Αλέξανδρου, που ήταν ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας, άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους οι πρώτες προστριβές μεταξύ του Δημήτριου και των προκρίτων που απάρτιζαν την Πελοποννησιακή Γερουσία. Όμως η σύνεση του Δημήτριου Υψηλάντη, ο υψηλός πατριωτισμός του, η αγνότητα των αισθημάτων του και η ανιδιοτέλειά του, εκτιμήθηκαν από τους οπλαρχηγούς της Πελοποννήσου, οι οποίοι στο πρόσωπό του βρήκαν τον ηγέτη που θα περιόριζε την παντοδυναμία των προκρίτων, οι οποίοι ήταν γνωστοί και ως κοτζαμπάσηδες. Κερδίζοντας την εμπιστοσύνη των κατατρεγμένων κατά την τουρκοκρατία οπλαρχηγών, όχι μόνο από τους Τούρκους, αλλά και από κάποιους κοτζαμπάσηδες, ο Δημήτριος Υψηλάντης πήρε με το μέρος του και ένα μεγάλο μέρος του λαού. Με την άφιξη του Υψηλάντη στην Πελοπόννησο οι διαφορές μεταξύ των κοτζαμπάσηδων και καπετάνιων, αναφορικά με το ποιοι θα έβγαζαν τις αποφάσεις για τη διεξαγωγή του Αγώνα, πήραν μεγαλύτερες διαστάσεις, και εξελίχθηκαν σε ανταγωνισμό μεταξύ των πολιτικών και των στρατιωτικών. Τα πράγματα περιπλέχθηκαν ακόμη πιο πολύ με την άφιξη στην Ελλάδα του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, του Θεόδωρου Νέγρη και του Κωνσταντίνου Καρατζά από το Φανάρι της Κωνσταντινούπολης. Οι Φαναριώτες αυτοί, συνηθισμένοι καθώς ήταν στην άσκηση πολιτικής εξουσίας κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, θέλησαν να πάρουν στα χέρια τους την ηγεσία της Επανάστασης. Είναι λοιπόν ευνόητο το ότι οι Φαναριώτες που κατέβηκαν στην Ελλάδα για να πάρουν μέρος στην Επανάσταση προσεταιρίσθηκαν τους κοτζαμπάσηδες, αφού και εκείνοι, σαν τοπικοί προύχοντες, ασκούσαν πολιτική εξουσία επί των Ελλήνων στις περιοχές τους. Η Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου και το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας Στη Συνέλευση των Καλτετζών είχε αποφασισθεί η θητεία της Πελοποννησιακής Γερουσίας να λήξει μετά από την άλωση της Τριπολιτσάς. Έτσι, όταν η Τριπολιτσά απελευθερώθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1821, η ανάγκη για ενιαία πολιτική και στρατιωτική διοίκηση έγινε έντονα αισθητή, και οδήγησε στην πρώτη Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου. Ο Παπαφλέσσας πήρε μέρος ως πληρεξούσιος στην Α αυτή Εθνοσυνέλευση. Εκεί, εκπροσωπώντας τους φιλικούς και τα λαϊκά στοιχεία, ήρθε σε δριμύτατη σύγκρουση με τους κοτζαμπάσηδες που ζητούσαν να καπηλευτούν τον Αγώνα. Η Συνέλευση συνήλθε στις 20 Δεκεμβρίου Λίγες ημέρες αργότερα, την 1η Ιανουαρίου 1822, ψηφίσθηκε το πρώτο Σύνταγμα του ελληνικού κράτους, γνωστό ως «Προσωρινόν Σύνταγμα της Ελλάδος», ή το «Σύνταγμα της Επιδαύρου», και κήρυξε την ανεξαρτησία του ελληνικού έθνους, ακολουθώντας το παράδειγμα της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής το Το κείμενο της διακήρυξης θεωρείται κλασικό παράδειγμα από πλευράς διατύπωσης και πατριωτικής έξαρσης. Δίνω ένα απόσπασμα: «Το ελληνικόν έθνος, το υπό την φρικτώδη οθωμανικήν δυναστείαν, μη δυνάμενον να φέρη τον βαρύτατον και απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας, και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας, κηρύττει σήμερον διά των νομίμων παραστατών του, εις εθνικήν συνηγμένων συνέλευσιν, ενώπιον Θεού και ανθρώπων, την πολιτικήν αυτού ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν». Με την μεγάλη νίκη των Ελλήνων στα Δερβενάκια στα τέλη του Ιουλίου 1822, και την 34

35 καταστροφή του μεγαλύτερου μέρους του στρατεύματος του Δράμαλη, η δόξα του Κολοκοτρώνη, ο οποίος ήταν ο κύριος συντελεστής της νίκης, έφτασε στο ζενίθ της. Η Γερουσία τον ανακήρυξε αρχιστράτηγο. Αυτή του η φήμη ανησύχησε την παράταξη των πολιτικών, οι οποίοι φοβήθηκαν πως η μεγάλη δύναμη του Κολοκοτρώνη θα είχε ως αποτέλεσμα την επικράτηση των στρατιωτικών. Η κατάσταση επιδεινώθηκε από την κίνηση του Μαυροκορδάτου να συνενώσει τους πολιτικούς της Πελοποννήσου εναντίον των στρατιωτικών, αρχηγοί των οποίων ήταν ο Υψηλάντης και ο Κολοκοτρώνης. Έτσι είχαν τα πράγματα όταν στις 29 Μαρτίου του 1823 άρχισε η Β εθνοσυνέλευση του Άστρους, κωμόπολη της επαρχίας Κυνουρίας, νομού Αρκαδίας, στην οποία πήρε μέρος και ο Παπαφλέσσας. Η συνέλευση, που τερμάτισε τις εργασίες της στις 18 Απριλίου, έσπειρε τους σπόρους του εμφυλίου πολέμου που ακολούθησε μεταξύ των πολιτικών και των στρατιωτικών. Στην κυβέρνηση του Γιώργου Κουντουριώτη, που σχηματίσθηκε μετά από την εθνοσυνέλευση του Άστρους, ο Παπαφλέσσας υπηρέτησε ως Υπουργός Εσωτερικών. Γραμματέας της κυβέρνησης ήταν ο Φαναριώτης Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Η Πελοπόννησος χωρίσθηκε σε δύο αντίπαλες παρατάξεις: των πολιτικών, με αρχηγούς τον Ζαΐμη και τον Λόντο, και άλλους, οι οποίοι έλεγχαν το βουλευτικό μέρος της κυβέρνησης, και των στρατιωτικών, με αρχηγούς τον Κολοκοτρώνη, τον Δεληγιάννη και άλλους, που έλεγχαν το εκτελεστικό μέρος της κυβέρνησης. Τα κομματικά πάθη είχαν φτάσει σε τέτοιο βαθμό, που οι οπαδοί των δύο παρατάξεων είχαν αρχίσει να συγκρούονται σε διάφορες περιοχές. Η κατάσταση επιδεινώθηκε όταν η κυβέρνηση του Κουντουριώτη κάλεσε στην Πελοπόννησο τον Γκούρα και τον Καραϊσκάκη με τα στρατιωτικά τους σώματα από την Στερεά Ελλάδα. Σε αυτήν τη φάση ο εμφύλιος πόλεμος, ο οποίος ξεκίνησε από τον ανταγωνισμό μεταξύ των πολιτικών και των στρατιωτικών, πήρε τη μορφή συνασπισμού των Πελοποννησίων απέναντι των Ρουμελιωτών και των Νησιωτών. Ο εθνικός μας ποιητής, Διονύσιος Σολωμός, ο οποίος από τη Ζάκυνθο παρακολουθούσε με αγωνία τις εξελίξεις της Επανάστασης, περιέγραψε ως ακολούθως τον εμφύλιο πόλεμο στο ποίημά του «Ύμνος εις την Ελευθερία». Παραθέτω τις στροφές 144 και 145: Η Διχόνοια, που βαστάει Κειο το σκήπτρο, που σας δείχνει ένα σκήπτρο η δολερή, έχει αλήθεια ωραία θωριά. καθενός χαμογελάει, Μην το πιάστε, γιατί ρίχνει πάρ το, λέγοντας κι εσύ. εισέ δάκρυα θλιβερά. Ο θάνατος του Παπαφλέσσα εμψύχωσε τους αγωνιστές Ένας από τους πολλούς νεκρούς του εμφυλίου πολέμου ήταν και ο γιος του Κολοκοτρώνη Πάνος. Ο Κολοκοτρώνης, μολονότι ζήτησε συμβιβασμό γιατί ήταν συντετριμμένος από το φόνο του γιου του, συνελήφθη με 24 άλλους ηγέτες της Πελοποννήσου και φυλακίσθηκε στην Ύδρα τον Ιανουάριο του Αυτή ήταν η πιο μελανή περίοδος της Επανάστασης, που παρ ολίγο να σημάνει το τέλος της. Ενώ οι ηγέτες των δύο παρατάξεων είχαν εμπλακεί σε έναν αδελφοκτόνο πόλεμο, ο τουρκικός στόλος κατέστρεφε την Κάσο και τα Ψαρά, και ο Ιμπραήμ με τα αιγυπτιακά στρατεύματα αποβιβαζόταν στην Πελοπόννησο. Ο πρωθυπουργός Γιώργος Κουντουριώτης, Υδραίος στην καταγωγή, ξεκίνησε με 3000 άντρες προκειμένου να αντιμετωπίσει τον εχθρό, αλλά σύντομα εγκατέλειψε την προσπάθεια, εξουθενωμένος προτού εμπλακεί σε μάχη, αμάθητος καθώς ήταν στις χερσαίες επιχειρήσεις. Στην ένοπλη σύρραξη Ελλήνων και Αιγυπτίων στις 7 Απριλίου 1825, κοντά στη θέση Κρεμμύδι της Μεσσηνίας, οι ελληνικές δυνάμεις ηττήθηκαν κατά κράτος, με περισσότερους από 600 πολεμιστές νεκρούς στο πεδίο της μάχης. Στη συνέχεια, οι 800 Έλληνες που ταμπουρώθηκαν στη Σφακτηρία, μικρό νησί απέναντι στην Πύλο, δέχθηκαν καταιγισμό πυρών και σφαγιάστηκαν στις 26 Απριλίου από τους στρατιώτες του Ιμπραήμ. Ακολούθησε η πτώση του Νεοκάστρου στις 11 Μαΐου. Η Μεσσηνία εγκαταλείφθηκε από τους Έλληνες κατοίκους της, καθώς και από τις περισσότερες φρουρές της. Έτσι είχαν τα πράγματα όταν ο Παπαφλέσσας δήλωσε ενώπιον της Βουλής και του 35

36 Εκτελεστικού της Κυβέρνησης ότι ήταν αποφασισμένος να αφήσει το Ναύπλιο, όπου έδρευε η Κυβέρνηση, και να κατευθυνθεί προς την Τριπολιτσά, και εν συνεχεία προς τη Μεσσηνία, με σκοπό να αναμετρηθεί με τη στρατιά του Ιμπραήμ. Χαρακτηριστικά λέγεται ότι δήλωσε πως είτε θα επέστρεφε νικητής, είτε θα έπεφτε στο πεδίο της μάχης. Παρ όλο που ο Παπαφλέσσας, ως μέλος της Κυβέρνησης του Γιώργου Κουντουριώτη, βρέθηκε αντίπαλος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, όταν ο Ιμπραήμ απείλησε σοβαρά την έκβαση της Επανάστασης, πρότεινε την αποφυλάκιση του Κολοκοτρώνη και των άλλων φυλακισμένων, για να αντιμετωπίσουν ενωμένοι τον κοινό εχθρό. Η πρόταση του Παπαφλέσσα για αμνηστία δεν εισακούστηκε και έτσι ανέλαβε ο ίδιος να αντιμετωπίσει τον Ιμπραήμ. Η Επανάσταση βρισκόταν στην κρισιμότερή της καμπή. Περιοχές ολόκληρες της Πελοποννήσου είχαν ερημωθεί, οι στρατιωτικές δυνάμεις είχαν αποδεκατιστεί, ενώ οι κορυφαίοι Πελοποννήσιοι πολιτικοί και στρατιωτικοί τελούσαν υπό κράτηση. Ό Παπαφλέσσας από το Ναύπλιο τράβηξε για την Τριπολιτσά, όπου σχημάτισε τον πυρήνα του εκστρατευτικού του σώματος. Από την Τριπολιτσά πήγε στο Λεοντάρι, όπου έσμιξαν μαζί του ο ανεψιός του Δημήτρης Φλέσσας, με εκατόν πενήντα παλικάρια, καθώς και άλλοι καπετάνιοι. Ο στρατός που συγκέντρωσε ο Παπαφλέσσας έφτανε τους 2000 άντρες, δύναμη ασήμαντη για να σταματήσει την προέλαση του Ιμπραήμ. 36 Μανιάκι Οι Θερμοπύλες της Επανάστασης Παρά το γεγονός ότι στον Παπαφλέσσα έφταναν ειδήσεις πως οπλαρχηγοί από διάφορα μέρη της Πελοποννήσου συγκέντρωναν άντρες για να τον συνδράμουν, εκείνος αποφάσισε να φράξει το δρόμο του Ιμπραήμ στο Μανιάκι της Μεσσηνίας, πριν προχωρήσει περισσότερο στα ενδότερα της Πελοποννήσου. Εκεί οχυρώθηκε στις 16 Μαΐου και έστησε τρία πρόχειρα προχώματα (ταμπούρια) σε θέσεις που επέτρεπαν την εποπτεία της γύρω περιοχής από ψηλά. Στο ένα πρόχωμα επικεφαλής τοποθετήθηκε ο ανιψιός του, ο Δημήτριος Φλέσσας, με τους Μεσσηνίους, το άλλο ανέλαβαν να προστατεύσουν ο Βοϊδής Μαυρομιχάλης και οι Μανιάτες οπλαρχηγοί και τέλος στο τρίτο, το βόρειο, το πιο επικίνδυνο και εκτεθειμένο, έμεινε ο ίδιος με μερικά από τα παλικάρια του. Ξημέρωνε 20ή Μαΐου Ο αιγυπτιακός στρατός πλησίαζε από τον κάμπο. Στη θέα του αιγυπτιακού πεζικού και ιππικού περίπου πολλοί ήταν οι Έλληνες που δείλιασαν, και εξέφρασαν την άποψη ότι το σημείο εκείνο δεν ήταν κατάλληλο για άμυνα, πόσο μάλλον για αναμέτρηση των άνισων αριθμητικά στρατών, με συνέπεια τη γενικευμένη λιποταξία. Περισσότεροι από 1000 εγκατέλειψαν το μέτωπο. Ο ιστορικός της Επανάστασης Φωτάκος, στον τρίτο τόμο των «Απομνημονευμάτων» του περιγράφει ως ακολούθως τις στιγμές λίγο πριν από τη μάχη: «Ύστερα από αλλεπάλληλες βολές του αιγυπτιακού πυροβολικού, και από σειρά εφόδων του ιππικού, το πρώτο οχύρωμα που έπεσε ήταν αυτό του Παπαφλέσσα, και στη συνέχεια αυτό του Βοϊδή. Ακολούθησε δραματική μάχη σώμα με σώμα. Αφού προξένησαν τη μέγιστη

37 δυνατή φθορά στα στίφη των Αιγυπτίων - περισσότεροι από 600 ήταν οι Αιγύπτιοι νεκροί - τα ελληνικά τυφέκια σίγησαν μέχρις ενός». Μετά τη μάχη ο Ιμπραήμ έβαλε τους στρατιώτες του να βρουν το πτώμα του αρχηγού. Το βρήκαν, αλλού το σώμα, και αλλού το κεφάλι. Έστησαν τον νεκρό Παπαφλέσσα όρθιο να ακουμπά σ ένα δέντρο, με το κεφάλι τοποθετημένο στη θέση του. Έτσι καθώς ήταν ορθός φάνταζε σαν ζωντανός. Αυτόπτες μάρτυρες είπαν ότι ο Ιμπραήμ στάθηκε μπροστά του ακίνητος και αμίλητος για πολλή ώρα να κοιτά τον εχθρό του. Ύστερα, γυρίζοντας προς τους αξιωματικούς του είπε: «Αληθινά ήταν γενναίος άνθρωπος». Την επόμενη, 21 Μαΐου, οι Αιγύπτιοι πάτησαν την Κυπαρισσία. Στις 23 Μαΐου γύρισαν στις βάσεις τους στο Νεόκαστρο και στην Μεθώνη. Ύστερα από λίγες ημέρες, με βάση τα ίδια ορμητήρια, κυρίευσαν και πυρπόλησαν την Καλαμάτα και άλλες κωμοπόλεις της Μεσσηνίας. Έτσι είχαν τα πράγματα, όταν η κυβέρνηση αποφάσισε να αποφυλακίσει τον Κολοκοτρώνη και άλλους αρχηγούς των Πελοποννησίων. Όπως και στα πρώτα χρόνια της Επανάστασης, ο Κολοκοτρώνης, με τις δημηγορίες και τις αναφορές του στους αρχαίους Έλληνες, άρχισε πάλι να σκορπίζει τον ενθουσιασμό και την αισιοδοξία στους συμπατριώτες του. Μετά από αγώνα δύο χρόνων, , κατά τη διάρκεια του οποίου ο Κολοκοτρώνης εφάρμοσε τις τακτικές του κλεφτοπολέμου στην αντιμετώπιση του αιγυπτιακού κινδύνου, ο γέρος του Μοριά αποδείχθηκε σωτήρας της Πελοποννήσου, και γενικότερα της Ελλάδας. Ο απεγνωσμένος αγώνας των Ελλήνων για την αποφυγή της ήττας, που θα σήμαινε εκ νέου σκλαβιά, και μάλιστα πιο βάρβαρη, υπό τους Τούρκους, άρχισε να βρίσκει ανταπόκριση στην Ευρώπη. Παράλληλα με τη διεύρυνση του φιλελληνικού κινήματος, και οι κυβερνήσεις των Μεγάλων Δυνάμεων άρχισαν να ασκούν πίεση στην Οθωμανική Αυτοκρατορία να αναγνωρίσει την αυτονομία της Ελλάδας. Εν όψει της απροθυμίας της Υψηλής Πύλης να ανταποκριθεί στις διπλωματικές προσεγγίσεις των Ευρωπαίων, οι τρεις Μεγάλες Δυνάμεις Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία και Ρωσία κατέφυγαν στην στρατιωτική λύση. Στην Ναυμαχία του Ναβαρίνου στις 8 Οκτωβρίου 1827, ή 20 Οκτωβρίου με το νέο ημερολόγιο, ο στόλος των Μεγάλων Δυνάμεων κατέστρεψε τον τουρκικό και αιγυπτιακό στόλο, δημιουργώντας έτσι τις προϋποθέσεις για την ίδρυση του σύγχρονου ελληνικού κράτους, το οποίο το 1830 αναγνωρίσθηκε ως αυτόνομο, και το 1832 ως ανεξάρτητο. Ως ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους της Φιλικής Εταιρείας από το 1818, ως απόστολός της στην Ελλάδα από το 1820, και στη συνέχεια ως δεινός πολεμιστής, διακεκριμένο μέλος των Εθνικών Συνελεύσεων, και υψηλόβαθμο στέλεχος της ελληνικής κυβέρνησης, ο Γρηγόριος Δικαίος, ευρύτερα γνωστός ως Παπαφλέσσας, υπήρξε ένας από τους κύριους συντελεστές για την έναρξη και συνέχιση της Επανάστασης. Με την ηρωική του αντίσταση στα στρατεύματα του Ιμπραήμ, και την αυτοθυσία του στις 20 Μαΐου 1825, σε ηλικία 37 ετών, ο Παπαφλέσσας έγινε σύμβολο ηρωισμού και παράδειγμα προς μίμηση από τους συμπατριώτες του, στην πιο κρίσιμη φάση της Επανάστασης. Ο πρόωρος θάνατός του γαλβάνισε τις ψυχές του αγωνιζόμενου γένους, και το κατέστησε πιο δεκτικό στα μηνύματα και στις προτροπές του Κολοκοτρώνη για την υπέρτατη θυσία στον αγώνα για την αποτίναξη της σκλαβιάς, και την απόκτηση της πολυπόθητης ελευθερίας. Στην περίπτωση του Παπαφλέσσα το σύνθημα της Επανάστασης «Ελευθερία ή Θάνατος» βρήκε την ιδανική του προσωποποίηση. Η ιστορία δικαίωσε τον Παπαφλέσσα στο ότι ενώ στη συνέλευση της Βοστίτσας δεν μπόρεσε να αντιπαραθέσει πειστικές απαντήσεις στον σκεπτικισμό κάποιων προκρίτων και αρχιερέων ως προς την ετοιμότητα του γένους για την έναρξη της Επανάστασης, στο χρονοδιάγραμμα που είχε αποφασισθεί από την Φιλική Εταιρεία, ο ενθουσιασμός του, η αισιοδοξία του και η θυελλώδης ορμή του είχαν τέτοια απήχηση στα λαϊκά στρώματα, που συμπαρέσυραν και τους διστακτικούς και σκεπτικιστές. Ο Παπαφλέσσας απέδειξε πως ήξερε να αγωνίζεται και να πεθαίνει. Μένει πάντα ο ήρωας που αγωνίστηκε για την ελευθερία του Έθνους, δουλεύοντας σ όλους τους τομείς, ως άριστος οργανωτής, ως έξοχος πολιτικός και με το σπαθί στο χέρι ως άξιος πολέμαρχος. Με τον ηρωικό του θάνατο επισφράγισε την ανεκτίμητη προσφορά του στην πατρίδα ο αγνός πατριώτης, ο ενθουσιώδης αγωνιστής, ο Γρηγόριος Δικαίος Παπαφλέσσας, ο φλογερός αυτός μπουρλοτιέρης των ψυχών. Κυριάκος Αμανατίδης Νεοελληνιστής Ιστορικός ερευνητής 37

38 38 Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Ορθόδοξης κοινότητας Μελβούρνης & Βικτωρίας κ. Βασίλης Παπαστεργιάδης. 112 Χρόνια ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΕΛΒΟΥΡΝΗΣ και ΒΙΚΤΩΡΙΑΣ Η ιστορία της Κοινότητάς μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία της μετανάστευσης των Ελλήνων στην πόλη της Μελβούρνης αλλά και της Πολιτείας της Βικτωρίας. Κάπου 45 χρόνια μετά την ίδρυση της Πολιτείας της Βικτωρίας αρχίζουν και οι πρώτες προσπάθειες για την ίδρυση Ελληνικής Κοινότητας με κύριο σκοπό τη συνένωση των Ελλήνων και των Ορθοδόξων και την ανέγερση Ναού για να μπορούν να εκκλησιάζονται. Αλλά αυτές δεν ήταν οι πρώτες προσπάθειες. Κατά την περίοδο της Κρητικής επανάστασης ( ) έγιναν κάποιες κινήσεις από μια μικρή ομάδα ατόμων για την ίδρυση ενός Φιλοελληνικού συλλόγου με σκοπό την προώθηση των συμφερόντων του νεοσύστατο ελληνικού κράτους και την βοήθεια του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων. Όμως οι προσπάθειες αυτές δεν έφεραν θετικά αποτελέσματα. Με τις προσπάθειες των λίγων Ελλήνων μεταναστών της περιόδου της χρυσοθηρίας να αποβαίνουν άκαρπες ως προς την συσπείρωση τους σε μια μαζική οργάνωση, φτάνουμε στη δεκαετία του 1890 όπου οι νεοφερμένοι μετανάστες ξεκινούν ένα νέο γύρο προσπαθειών μαζί με Ορθόδοξους άλλων εθνοτήτων. Ο Στρατής Ανδρουλάκης σε μια επιστολή του προς εφημερίδα της Κρήτης το Γενάρη του 1896 αναφέρει με περιγραφικό τρόπο την ζωή και την δραστηριότητα των Ελλήνων της Μελβούρνης. Τονίζει ότι προ καιρού ιδρύσαμε ένα σύλλογο τον οποίον ονομάσαμε «Ομόνοιαν» αλλά δυστυχώς διαλύθηκε. (Δηλαδή πριν από την ίδρυση της Ελληνικής Κοινότητας υπήρχε ένας άλλος ελληνικός σύλλογος ο οποίος όμως διαλύθηκε). Στην ίδια επιστολή αναφέρει ότι ο Αγγλικανικός Αρχιερέας διέθεσε για κάποια χρονική περίοδο ένα χώρο για να μπορούν να προσκυνούν κάθε Κυριακή οι Έλληνες της Μελβούρνης. Στο τέλος της επιστολής του ο Ανδρουλάκης κάνει λόγο για την ανάγκη αποστολής Ιερέα για να τελούνται μυστήρια και αναφέρεται σε κάποιες ενέργειες των τότε Ελλήνων να φέρουν εις πέρας το όραμά αυτό. Ο Παναγιώτης Λεκατσάς στην κατάθεσή του στην περίφημη δίκη της Κοινότητας του 1925 προσδιορίζει τη χρονολογία έναρξης των προσπαθειών για την ίδρυση της Ελληνικής Κοινότητας. Όπως μας λέει ο ίδιος, το 1895 έγραψε επιστολή προς το Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων ζητώντας την αποστολή Ιερέα στην Μελβούρνη. Έτσι κάπου εκεί, το έτος 1895, μπορούμε να πούμε ότι γίνονται οι πρώτες προσπάθειες και μπαίνουν τα θεμέλια για την ίδρυση της Κοινότητας. Η πρώτη εκκλησία της νεο-ιδρυθείσας Κοινότητας λειτούργησε για έξι μήνες σε ενοικιασμένο χώρο από τις 22 Αυγούστο 1897 μέχρι τις 26 Φεβρουαρίου Ο δε Ιερέας π. Μπακαλιάρος λειτούργησε στον χώρο αυτό για εννέα εβδομάδες από τις 11 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 13 Νοεμβρίου Για την κάλυψη των λειτουργικών εξόδων της εκκλησίας αυτής συνέβαλαν 57 Έλληνες της Μελβούρνης οι περισσότεροι από ήταν μικρο-επιχειρηματίες ή πλανόδιοι πωλητές στην πόλη της Μελβούρνης. Στη συνέχεια με πρωτοβουλία της Κοινότητας αγοράζεται το οικόπεδο στη γωνία Lansdowne Street & Victoria Parade ενώ το Δεκέμβριο του 1900 τέθηκε ο θεμέλιος λίθος της εκκλησίας του Ευαγγελισμού. Στο μεταξύ, η Κοινότητα είχε ήδη εξασφαλίσει τον ιερέα π. Καντόπουλο και οι Ορθόδοξοι της Βικτωρίας είχαν αποκτήσει έναν πνευματικό πατέρα. Το 1902 η Κοινότητα αποκτά νομική οντότητα με την έγκριση του καταστατικού από τα πρώτα μέλη της. Τα επόμενα 25 σχεδόν χρόνια, η Κοινότητα, θα έλεγε κανείς ότι εστίασε την προσοχή της κυρίως στις θρησκευτικές ανάγκες της Παροικίας ενώ συνάμα συγκέντρωνε χρήματα για το Ελληνικό κράτος είτε για την ενίσχυση των απελευθερωτικών αγώνων κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους του είτε για την ενίσχυση του ελληνικού ναυτικού. Η πορεία της Κοινότητας όμως την περίοδο αυτή στιγματίζεται από τις κόντρες που υπήρχαν ανάμεσα στα ηγετικά της στελέχη.

39 Υπήρχαν και εξαιρέσεις, όπως το 1922 για παράδειγμα, έγινε έρανος για την ανέγερση Κοινοτικού σχολείου, αλλά δεν γνωρίζουμε τι απέγιναν τα χρήματα. Πάντως σύμφωνα με τα πρακτικά, προς τα τέλη του 1920 άρχισε να λειτουργεί το πρώτο Κοινοτικό Σχολείο. Επίσης το Γενάρη του 1925 μια επιτροπή στην οποία συμμετείχε και η Κοινότητα συναντήθηκε με τον αρμόδιο Υπουργό Μετανάστευσης για να διαμαρτυρηθεί για τους περιορισμούς που υπήρχαν σχετικά με τους Ελληνες μετανάστες. Επίσης, υπήρχαν και κάποιες μεμονωμένες φιλανθρωπικές χειρονομίες ως προς τους άπορους Έλληνες. Με την αλλαγή του καταστατικού και την εφαρμογή του νέου ονόματος «Ελληνική Ορθόδοξη Κοινότητα Μελβούρνης και Βικτωρίας», λίγα χρόνια πριν την έναρξη του 2ου Παγκόσμιο Πόλεμο, αρχίζει μια νέα περίοδος για την Κοινότητα. Δίνεται έμφαση στις οικονομικές δυσκολίες του οργανισμού και στην επίλυσή τους, στην ιδέα της έλκυσης περισσότερων μελών και στην ομαλή λειτουργία του Κοινοτικού σχολείου. Με την έναρξη του πολέμου η Κοινότητα γνώρισε μια περίοδο οικονομικής άνθησης και έκανε την δεύτερη αγορά, αυτή του μεγάρου στο SΤ Kilda Road. Κατά την διάρκεια αυτή υπήρχε και οικονομική στήριξη εκ μέρους της Κοινότητας στον αγώνα των στρατευμάτων κατά των Φασιστικών καθεστώτων. Μια νέα περίοδος για την Κοινότητα ξεκινά με την μαζική μεταπολεμική μετανάστευση. Η έμφαση τώρα δίνεται στη στήριξη των νέων μεταναστών και ανέργων, το άνοιγμα νέων σχολείων, την ίδρυση βιβλιοθήκης, την δημιουργία νέων εκκλησιών και την λειτουργία Κοινοτικού γραφείου. Την ίδια περίοδο παρατηρούμε την εισαγωγή των ελλαδικών κομματικών ιδεολογιών στην Κοινότητα ενώ γίνονται προσπάθειες για την εφαρμογή του Συστήματος Αμερικής από τους εκκλησιαστικούς κόλπους της Κοινότητας. Τέλος, σε μια ταραγμένη περίοδο γύρω από το Εκκλησιαστικό ζήτημα, δίνεται στις αρχές του 1970 όπου η Κοινότητα επανεντάχθηκε στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας. Η δράση της Κοινότητας επεκτείνεται και σε άλλους τομείς. Συμμετέχει στην επιτροπή Αποκατάστασης της Δημοκρατίας στην Ελλάδα και στους Απελευθερωτικούς Αγώνες για την Κύπρο. Με την εκλογή του Ανδρέα Σκρινή ως Προέδρου η διοίκηση της Κοινότητας για πρώτη φορά περνά στους μεταπολεμικούς μετανάστες. Εδώ ξεκινά και μια άλλη νέα περίοδος για την Κοινότητα όπου η Κοινωνική Πρόνοια, η εκπαίδευση και ο πολυπολιτισμός είναι οι κύριοι άξονες στους οποίους κινείται. Η κομματικοποίηση της Κοινότητας παραμένει όμως έντονη και θα παραμείνει για σχεδόν άλλα 30 χρόνια. Η ίδρυση από την Κοινότητα του δίγλωσσου σχολείου Alphington το 1988 ίσως είναι και ένα από τα σπουδαιότερα επιτεύγματα του οργανισμού. Ωστόσο, η αγορά του σχολείου μαζί με την οικονομική κρίση της περιόδου αυτής φέρουν την Κοινότητα στο χείλος της πτώχευσης. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε την συμβουλή της Ελληνικής Πολιτείας στην επίλυση του τεράστιου οικονομικού προβλήματος που μάστιζε τον οργανισμό με την χορήγηση δανείου ύψους $ μέσω της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας. Το 1988 ξεκινά και το πολιτιστικό Φεστιβάλ «Αντίποδες» με σκοπό την προβολή του Ελληνικού Πολιτισμού όχι μόνον στην Ελληνική Παροικία αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία. Στις αρχές του 1980 βλέπουμε για πρώτη φορά παιδιά των μεταναστών, δηλαδή της λεγόμενης δεύτερης γενιάς, να ενεργούν και να δρουν στα κοινά και στη Διοίκηση του οργανισμού. Το δε έτος 2000 για πρώτη φορά η πλειοψηφία της Διοίκησης αποτελείται από άτομα της δεύτερης γενιάς ενώ το 2008 για πρώτη φορά στην ιστορία του οργανισμού εκλέγεται Πρόεδρος άτομο που γεννήθηκε στην Αυστραλία. Μαζί και ο μικρός Λέανδρος Παπαστεργιάδης 39

40 Οι εκδηλώσεις της Αδελφότητας «Παπαφλέσσας» Τρεις ενδιαφέρουσες ομιλίες έγιναν την περασμένη Παρασκευή στο εντευκτήριο της Παμμεσηνιακής Αδελφότητας «Ο Παπαφλέσσας», στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα 50 χρόνια της Αδελφότητας. Ομιλητές ο πρόεδρος της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας Μελβούρνης και Βικτωρίας, κ. Βασίλης Παπαστεργιάδης, ο συντονιστής του ΣΑΕ Ωκεανίας, κ. Γεώργιος Αγγελόπουλος, και ο αναπληρωτής αρχισυντάκτης του «Νέου Κόσμου», Κώστας Νικολόπουλος. Ο κ. Παπαστεργιάδης έκανε σύντομη αναδρομή στην ιστορία της Κοινότητας και επικεντρώθηκε στο παρόν και το μέλλον του ιστορικού φορέα, με έμφαση στα μελλοντικά βήματα της Κοινότητας. Ο πρόεδρος της Κοινότητας αναφέρθηκε διεξοδικά στα σχέδια για το Alphington Grammar, το οποίον χαρακτήρισε «καμάρι» της Κοινότητας, χωρίς να παραλείψει να ευχαριστήσει τον προκάτοχό του κ. Γέωργιο Φουντά για την εξασφάλιση οικονομικής βοήθειας από την Ελλάδα και την επιτροπή του σχολείου, που εργάστηκε εντατικά για την εξασφάλιση της άδειας κατασκευής της αίθουσας πολλαπλών χρήσεων και άλλων κτιρίων για την αρτιότερη λειτουργία του σχολείου. Ο συντονιστής του ΣΑΕ επικέντρωσε στο θέμα της ψήφου των αποδήμων, υπογραμμίζοντας ότι «η ψήφος θα συντελέσει στην αμεσότερη σύνδεση με τη γενέτειρα και την αποτελεσματική προώθηση των ενδιαφερόντων των αποδήμων». Ο κ. Αγγελόπουλος ανακοίνωσε, ότι το ΣΑΕ θα υποβάλει σχέδιο νόμου στην ελληνική κυβέρνηση, το οποίο «θα ενσωματώνει τις απόψεις των αποδήμων για τον τρόπο εκπροσώπησής τους στη Βουλή των Ελλήνων». Ο κ. Αγγελόπουλος ανακοίνωσε, επίσης, τη διενέργεια των Πανελλήνιων Αγώνων στη Μελβούρνη τον προσεχή Νοέμβριο, με συμμετοχή 500 και πλέον Ελληνόπουλων από ολόκληρη την Αυστραλία και βασικό χρηματοδότη τα Ταχυδρομικά Ταμιευτήρια και ζήτησε τη στήριξη των Αγώνων από ολόκληρη την ομογένεια. Ο Κώστας Νικολόπουλος μίλησε για το μέλλον των ομογενειακών μέσων ενημέρωσης. Ο ομιλητής υπενθύμισε τις απόψεις ακαδημαϊκών και ερευνητών ότι «τα μεταναστευτικά μέσα ενημέρωσης είναι προϊόντα της μετανάστευσης» και υπογράμμισε ότι η μείωση της μετανάστευσης από την Ελλάδα, σε συνδυασμό με τις δημογραφικές αλλαγές στον ομογενειακό χώρο (όπως αυτές κατεγράφησαν από τις δύο τελευταίες απογραφές του πληθυσμού, ο αριθμός των Ελληνοπαίδων της Αυστραλίας που σπουδάζουν την ελληνική γλώσσα σε πανεπιστημιακό επίπεδο, απειλούν τη μακροβιότητα των ομογενειακών μέσων ενημέρωσης. Ο Κώστας Νικολόπουλος εκτίμησε, ότι τα ομογενειακά μέσα ενημέρωσης αντιμετωπίζουν τρεις προκλήσεις: Την προσέγγιση των νέων γενεών Ελληνοαυστραλών με αλλαγές που θα ικανοποιούν τις ανάγκες τους, την προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα, χωρίς να απομακρύνουν τους παραδοσιακούς αναγνώστες τους και την Άμβλυνση των συνεπειών του διαδικτύου, της καλωδιακής τηλεόρασης και άλλων πηγών ενημέρωσης και ψυχαγωγίας. Οι απαντήσεις των ομογενειακών μέσων ενημέρωσης στις προκλήσεις αυτές θα καθορίσουν τη βιωσιμότητά τους, κατέληξε. Την εκδήλωση παρακολούθησαν η εκπρόσωπος του Γενικού Προξένου, κ. Έφη Νικολοπούλου, ο εκπρόσωπος της Λαϊκής Τράπεζας, κ. Θεοχάρης Αλαβέρας, και δεκάδες ομογενών, που καλωσόρισε ο πρόεδρος της Αδελφότητας, κ. Γεώργιος Καλλιάνης. Από αριστερά Γ. Αγγελόπουλος (Συντονιστής ΣΑΕ Ωκεανίας και Απω Ανατολής), Γ. Καλλιάνης, Θ. Αλαβέρας (Λαϊκή Τράπεζα), Κ. Νικολόπουλος (Δημοσιογράφος), Β. Παπαστεργιάδης (Πρόεδρος Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας Μελβούρνης και Βικτώριας).

41 Παπαφλέσσας πρωτογνωρίζει τον Κολοκοτρώνη στη Ζάκυνθο. Ο θρυλικός <<Γέρος του Μωριά> τον <<έκοψε>> με την πρώτη ματιά και κατάλαβε με τι άνθρωπο είχε να κάνει. ( από εκδόσεις Στρατίκη ) Θάρρος και φόβος κατά την Επανάσταση του 1821 Ο Παπαφλέσσας Κάθε χρόνο με τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου ο νους και η καρδιά όλων των Ελλήνων όπου γης πηγαίνει ταξίδι στο παρελθόν, σε εκείνους τους χρόνους που ο τόπος και οι άνθρωποι της ελλαδικής γης ζούσαν κάτω από τον τουρκικό ζυγό, γιατί όλα <τα σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά>. Διάβασα για μια άλλη φορά την ιστορία του γένους, τα χρόνια της σκλαβιάς και τα χρόνια τα αιματοβαμμένα της εξέργεσης. Θαύμασα το θάρρος,την τόλμη, τη γενναιότητα και την αγάπη για την πατρίδα και την λευτεριά, που είχαν εκείνοι οι άνθρωποι που ζούσαν πολύ σφίγος και πίστη στο έργο που ανελάμβαναν και μια αφοβία. Ένα αψήφισμα προς τον θάνατο. Με όλες τις ελλείψεις που είχαν, χωρίς οπλισμό, χωρίς τροφές, χωρίς, χωρίς, τόλμησαν όσα δεν τόλμησαν άλλοι πριν από αυτούς. Ήσαν άραγε απερίσκεπτοι; Δεν μπόρεσαν να υπολογίσουν τη δύναμη του κατακτητή και των συμμάχων του; Ήσαν απλοϊκοί; Και ξεκίνησαν χωρίς σκέψη και περίσκεψη; Γιατί, όπως γράφει η ιστορία μερικοί ήσαν διστακτικοί και αναποφάσιστοι. Προπαντός η εκκλησία και οι προύχοντες. Αυτοί που ήξεραν καλύτερα από τους άλλους τι τους περίμενε και πόσο αίμα θα χυνόταν και ίσως χωρίς αίσιο τέλος. Και όμως οι μικρότεροι στα αξιώματα, οι φτωχοί και οι χωριάτες ξεκίνησαν τον αγώνα αυτοί ήσαν πλουσιότεροι σε αγάπη για την πατρίδα και την λευτεριά. Γιατί αυτοί ήσαν που κακοπερνούσαν και υπέφεραν περισσότερο από τους άρχοντες κάτω από τον τουρκικό ζυγό. Οι άρχοντες και ο ανώτερος κλήρος με τον φόβο και τον εκβιασμό για αντίποινα των τούρκων. Αλλά ως πότε θα τους συγκρατούσαν; Έτσι κινδύνευε το γένος,να αφανισθεί, να ξεχάσει την καταγωγή του, τους ένδοξους προγόνους,να γίνει μια ανάμνηση ενός ένδοξου αρχαίου λαού που χάθηκε όπως τόσοι και τόσοι άλλοι λαοί (όπως οι Σουμέριοι, οι Ηξώς, οι Φιλισταίοι, οι Ίνκας κ.ά ). Αυτό κινδύνευαν να πάθουν και οι Έλληνες. Αφού είχαν χάσει και το όνομά τους.δεν ήσαν πια οι Έλληνες, ήσαν οι ραγιάδες, οι γκιαούρηδες, και στην καλύτερη περίπτωση ήσαν οι Ρωμιοί. Με γνώση του κινδύνου και πολύ φόβο ρίχτηκαν στη μάχη. Ήσαν ήρωες δεν ήσαν μεθυσμένοι για δόξα. Ήθελαν να έχουν πατρίδα, νάναι νοικοκυραίοι στο σπίτι τους να κανονίζουν τις δουλειές τους με το δικό τους νόμο, ήξεραν τι ήθελαν. Ήρωας είναι εκείνος που γνωρίζει τον κίνδυνο, που φοβάται και όμως κατορθώνει να ξεπεράσει τον φυσικό φόβο γιατί είναι γιομάτος αγάπη και πόθο για το αποτέλεσμα το οποίο θεωρεί πράξη ενάρετη και ωφέλιμη για τους άλλους, όχι για τον εαυτόν του. Έτσι κίνησαν τον αγώνα οι Έλληνες το 1821 με φόβο και θάρρος, και με την βοήθεια φίλων μας και φιλελλήνων και θαυμαστών και υπέροχων προγόνων αποχτήσαμε την πολυπόθητη λευτεριά. Αποχτήσαμε όνομα, πατρίδα, νόμους, κράτος, υπόσταση. Σήμερα γιορτάζουμε οι πανέλληνες όπου γης τη λευτεριά μας. Μπορούμε να περπατάμε περήφανοι σε όποιο σημείο της γης κι αν ζούμε και να δηλώνουμε με περηφάνια Έλληνες. Έλληνες απόγονοι εκείνων των ηρώων που αν και άνθρωποι με όλες τις ατέλειες και αδυναμίες των ανθρώπων κατόρθωσαν να ξεπεράσουν τα όρια του φόβου και με θάρρος προχώρησαν μέσα στη φωτιά και μας έδωσαν πατρίδα Για να έχουμε όμως πατρίδα, για να γίνει το ξεκίνημα του αγώνα, για να ξεσηκωθούν οι φοβισμένοι, έπρεπε να βρεθεί κάποιος θερμοκέφαλος, κάποιος φλογισμένος κάποια ψυχή επαναστάτισσα, κάποιος άνθρωπος που να νοιάζεται για το μέλλον του τόπου, για το όνομα της Ελλάδας, για την ζωή των Ελλήνων. Και φάνηκε και βρέθηκε, ήταν ο Γρηγόριος Δικαίος η Φλέσσας, ο αρχιμανδρίτης, ο γνωστός με το όνομα Παπαφλέσσας. Άνδρας θερμόαιμος, παλικάρι, αυτός δεν έπαιρνε κουβέντα για αναβολή του αγώνα. Αυτός μόνος του είχε πάρει την απόφαση, όλα ήσαν έτοιμα, ο Μοριάς έπρεπε να ξεσηκωθεί. Αρκετές φορές ο αγώνας είχε αναβληθεί. Και δεν έχαιρε εμπιστοσύνης 41

42 ο Παπαφλέσσας, τον θεωρούσαν αλλοπρόσαλλο η και μουρλόπαπα ακόμη τον φώναζαν. Όμως, όπως πολλές φορές έχει αποδειχθεί, αν δεν υπάρξει ένας τρελός δεν προχωρούν τα πράγματα. Η πολλή σκέψη και η λογική δεν οδηγούν ποτέ σε επαναστάσεις. Αλλά χωρίς καμπόση τρέλα δεν κερδίζεται κανένας αγώνας. Ο Παπαφλέσσας δυο φορές έσωσε τον αγώνα με την ιερή του τρέλα. Μια στην αρχή, τότε που χρειαζόταν το άναμμα της φλόγας, μόνος αυτός κατόρθωσε να ενθουσιάσει τους προύχοντες. Έφερε << τας εγγράφους οδηγίας>> της Σεβαστής Αρχής. Κατόρθωσε με αλήθειες και ψευτιές να πείσει τους προύχοντες ότι πίσω από τον Αλέξανδρο κρύβεται ο Τσάρος της Ρωσίας. Και παραλίγο να βουλιάξει για άλλη μια φορά ο αγώνας. Οι προύχοντες της Βοστίτσας όλα αυτά τα θεωρούσαν μπιρμπάντικα καμώματα του Δικαίου. Και είχαν δίκιο, όλα ήσαν παχιά λόγια, ενθουσιασμοί και πόθοι του Παπαφλέσσα για ξεσηκωμό και λευτεριά. Και το κατόρθωσε να τους ξεσηκώσει γιατί τα πρώτα υλικά που χρειάζονται για κάθε μεγάλη, καλή και ιστορική πράξη είναι η πίστη στο έργο, ο ενθουσιασμός και το πάθος, χωρίς πάθος και πόθο δεν κατορθώνεις τίποτα, θα μείνεις ραγιάς. Αυτός ήταν ο Παπαφλέσσας, ενθουσιώδης, παθιασμένος, φλογερός ήρωας.δεν ήταν απερίσκεπτος, δεν ήταν άμυαλος που έπεφτε και έριχνε και τους άλλους στη φωτιά χωρίς να γνωρίζει τον κίνδυνο, ήταν από ηρωική πάστα, δεν άντεχε άλλο τη σκλαβιά και τις προσβολές των τούρκων, σαν το Ρήγα κι αυτός αποφάσισε ότι ήταν καλύτερα να ζήσουν οι Έλληνες μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή. Και το απέδειξε αυτό στο Μανιάκι (1825 ο Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο) πολλοί αμφισβήτησαν τη μάχη στο Μανιάκι, κι όμως ως κι ο Ιμπραήμ θαύμασε το παλικάρι που αντιστάθηκε, κι ο ηρωισμός του αναγνωρίστηκε από την ιστορία. Είναι ηρωισμός και πράξη θυσίας να θέτεις το σώμα σου τείχο για να μην περάσει ο εχθρός και σου μολύνει την πατρίδα. Κι αν είναι να πεθάνει κανείς, ή να ζήσει σκλάβος ωραιότερο και ηρωικό είναι αγωνιστεί μέχρι θανάτου για τα ιερά σου.οι Έλληνες όλοι απανταχού της γης και σε όλους τους αιώνες θα χρωστάμε ευγνωμοσύνη στους αγωνιστές της ελληνικής παλιγγενεσίας και με ιδιαίτερο σεβασμό θα στεκόμαστε μπροστά στη θυσία του Παπαφλέσσα. Πιστεύουμε πως ο επονομαζόμενος μουρλόπαπας κήρυξε την αρχή και συνέλαβε στην έκβαση της επανάστασης. Ας είναι ευλογημένος. Αιωνία του η μνήμη Ιωάννα Λιακάκου Ποιήτρια/λογοτέχνης Νεολαία του Παπαφλέσσα. Παρέλαση 25ης Μαρτίου στη Μελβούρνη :( από αριστερά) Σταματία, Δήμητρα, και Γιάννης Καλλιάνης.

43 Αρχαία Μεσσήνη Ιδρύθηκε από τον Θηβαίο στρατηγό Επαμεινώνδα το 369 π.χ. μαζί με την Αρκαδική Μεγαλόπολη. Η επίβλεψη των έργων ανατέθηκε στον Αργείο στρατηγό Επιτέλη και χτίστηκε από Μεσσήνιους. Κατά τον 4ον αιώνα π.χ υπήρξε μια μοναδικής ακτινοβολίας πόλη. Στη γενική δομή της είναι ένας οικισμός με γεωργικό και εμπορικό χαρακτήρα, με κλειστή οικονομία, πόλη-κράτος με κοινή θρησκεία και αντίληψη ζωής. Το σύστημα οικοδόμησης της είναι το ιπποδάμειο, δηλαδή ορθογώνια δομή με άξονες Α-Δ, Β-Ν. Εκτός από την Ακρόπολη υπάρχουν τρία κέντρα το θρησκευτικό, το πολιτικό, το διοικητικό και εμπορικό. Το μνημειώδες της σύνθεσης τονίζεται με απόλυτα συμμετρικές διαμορφώσεις στις οποίες ο Ναός του Ασκληπιού παίρνει δεσπόζουσα θέση στη Μέση. Μέχρι στιγμής οι ανασκαφές έφεραν στο φως 2 ιερά στη νοτιοδυτική πλαγιά του όρους Ιθώμη,τη βόρεια πλευρά της αγοράς της πόλης, το ιερό της Θεάς Δήμητρας και των Διοσκούρων, το ιερό της Ορθίας Αρτέμιδος, τη βόρεια υπερυψωμένη πτέρυγα του Ασκληπιείου, το Δημόσιο Λουτρό, δύο αίθουσες οικοδομήματος ρωμαϊκής εποχής, τμήμα του Ιεροθυσίου, το Στάδιο, που περιβάλλεται από δωρικές στοές που ανήκουν στο Γυμνάσιο. Πίσω από τη δυτική στοά ανασκάπτονται το τέμενος του Ηρακλή και του Ερμή με τους ναούς και τα λατρευτικά αγάλματά τους. Συνδεδεμένο με το στάδιο, αρχιτεκτονικά και λειτουργικά, είναι το Ηρώο, δωρικός πρόστυλος ναός κτισμένος σε υψηλό πόδιο. Το δυτικό ανάλημμα του κοίλου του Θεάτρου με κλίμακες ανόδου προς το άνω διάζωμα, καθώς και η αντίστοιχη πάροδος με μέρος της σκηνής. Την κρήνη Κλεψύδρα, από την οποία υδρεύεται σήμερα η Κοινότητα. Ιερό του Θεού των υδάτων Αχελώου, εντοπίστηκε πίσω από την δεξαμενή της Κρήνης, η οποία τροφοδοτείται με νερό μέσω λαξευμένων στο πέτρωμα του ορεινού όγκου της Ιθώμης σηράγγων. Τα τείχη της, περιμέτρου 9,5 χλμ. είναι δομημένα με μεγάλους ορθογωνικούς ασβεστόλιθους και μέχρι στιγμής υπάρχουν 2 πύλες. Η Αρκαδική με κυκλικό σχήμα διαμέτρου 16,5μ και η Λακωνική που όμως καταστράφηκε όταν ανοίχθηκε ο δρόμος προς τη νέα Ιερά Μονή Βουλκάνου Η αρχαία Μεσσήνη ευτυχώς ούτε έχει καταστραφεί ολοσχερώς ούτε έχει καλυφθεί από νεότερους οικισμούς γι αυτό και οι συνεχιζόμενες ανασκαφές φέρνουν στο φως όλο και περισσότερα για την ιστορία των ανθρώπων που την έκτισαν και την έζησαν μέχρι την εισβολή των Γότθων το 395 μ.χ. Η Αρχαία Μεσσήνη, μια από τις μεγαλουπόλεις της Ελλάδος στα ελληνιστικά ( π.χ.) και ρωμαϊκά χρόνια (146 π.χ μ.χ.), ήταν η πρωτεύουσα της ελεύθερης αρχαίας Μεσσηνίας, για επτά (7) ολόκληρους αιώνες. Πολύ δύσκολα θα νοιώσει αλλού ο επισκέπτης τόση συγκίνηση, που επιβάλει το φυσικό και υποβάλει το ιστορικό περιβάλλον, πάνω στο οποίο αποτυπώθηκε, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, το βήμα της Ιστορίας μέσα στο χρόνο. Ακόμα πιο δύσκολα κάποιος θα κατορθώσει να βρει ένα τόσο τεράστιο αρχαιολογικό χώρο, με τους ναούς, τα σπίτια, τα τείχη, τα δημόσια κτίρια να σώζονται σε τόσο μεγάλο ύψος και τόσο καλή κατάσταση.ο ευρύτερος χώρος της Αρχαίας Μεσσήνης αποτελεί ένα υπερσύνολο, που σήμερα υποδιαιρείται σε φυσικό, ιστορικό και σύγχρονο χώρο: * Ως φυσικός χώρος εννοείται η πεδιάδα των στρεμμάτων, που εκτείνεται νοτιοδυτικά των λόφων Ιθώμη και Εύα. * Ως αρχαιολογικός χώρος, υποσύνολο του φυσικού, εκλαμβάνεται η έκταση γης, ανασκαμμένης ή όχι, με ευρήματα και λείψανα πολιτιστικής κληρονομιάς. Ο αρχαιολογικός χώρος ομαδοποιείται για τις ανάγκες καλύτερης κατανόησης, σε αυτοτελείς ενότητες:- Η Οχύρωση σε όλο το μήκος της, με κυρίαρχη την Αρκαδική Πύλη και των γύρω 43

44 από αυτήν οκτώ (8) πύργων της- Η Ακρόπολη, σε όλες τις ιστορικές της φάσεις, στην κορυφή του λόφου Ιθώμη, με το αρχαίο ιερό και το Βυζαντινό Μοναστήρι Βουλκάνου - Δημόσια κτίρια πολιτικού και λατρευτικού χαρακτήρα- Το Θέατρο- Η Αγορά- Το Στάδιο- Το Ηρώο- Η Κρήνη- Οι Οικίες (μη ανασκαμμένος ακόμα χώρος)- Οι Βυζαντινές οικοδομικές νησίδες* Ως σύγχρονος χώρος εννοείται εκείνος των δύο πλησιέστερων οικισμών:- Η Κοινότητα, που είναι κτισμένη πριν από το 1923, εντός των τειχών, σχεδόν επί της αρχαίας πόλης, και- Η Αρσινόη, που βρίσκεται 3 κλμ νοτιοανατολικά από την Αρχαία Μεσσήνη, σε ελάχιστη απόσταση έξω από τα τείχη Επίσης, ο Οδικός Άξονας, που συνδέει τους δύο οικισμούς με τον Μελιγαλά, δια της Αρκαδικής Πύλης. Η Αρχαία Μεσσήνη βρίσκεται 30 χιλιόμετρα Β.Δ της Καλαμάτας και 20 χιλιόμετρα βόρεια της πόλης της Μεσσήνης.

45 45