ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΔΧΣΔΡΙΚΧΝ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΑΠΟΚΔΝΣΡΧΗ ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΣΟΠΙΚΗ ΑΤΣΟΓΙΟΙΚΗΗ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ

Transcript

1 ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΔΧΣΔΡΙΚΧΝ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΑΠΟΚΔΝΣΡΧΗ ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΣΟΠΙΚΗ ΑΤΣΟΓΙΟΙΚΗΗ ΣΜΖΜΑ: ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Ο.Σ.Α. ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΔ ΤΠΗΡΔΙΔ: ΠΑΡΟΤΑ ΚΑΣΑΣΑΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΑ ΠΡΟΟΠΣΙΚΔ ΓΗΜΟΙ ΒΤΡΩΝΑ ΚΑΙ ΚΑΙΑΡΙΑΝΗ Δπηβιέπνπζα Καζεγήηξηα: Μέιε 3κεινχο Δπηηξνπήο: Γξ. Γειεζένπ Βαζηιηθή Γξ. Ακίηζεο Γαβξηήι Γξ. Μαπξσλάο Μηράιεο πνπδάζηξηα : ΔΙΟΝΥΣΙΑ ΠΟΛΥΓΕΝΗ Α ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΑΘΖΝΑ,

2 Οη ηνπηθνί θαη πξνζσπηθνί παξάγνληεο έρνπλ φιν θαη κεγαιχηεξε ζεκαζία γηα ηελ θαηαλφεζε ηνπ θφζκνπ. Γελ πξέπεη πιένλ λα πεξηγξάθνπκε ζπιινγηθέο ηαπηφηεηεο αιιά αηνκηθέο δηαδξνκέο Με ηελ ζεηξά ηνπ θαη ν επαλαθαζνξηζκφο ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο ζρεηίδεηαη κε απηή ηελ γλσζηηθή επαλάζηαζε.. Πηεξ Ρνδαλβαιόλ «Τν λέν θνηλσληθφ δήηεκα»,

3 ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ ΔΤΡΔΣΖΡΗΟ ΠΗΝΑΚΧΝ... 9 ΔΤΡΔΣΖΡΗΟ ΓΗΑΓΡΑΜΜΑΣΧΝ ΔΤΡΔΣΖΡΗΟ ΥΖΜΑΣΧΝ ΠΗΝΑΚΑ ΤΝΣΜΖΔΧΝ ΚΑΗ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΧΝ ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ ΠΔΡΗΛΖΦΖ ΜΔΛΔΣΖ ABSTRACT ΔΗΑΓΧΓΖ Θεσξεηηθέο θαη κεζνδνινγηθέο παξαδνρέο ηεο κειέηεο Μεζνδνινγία ηεο έξεπλαο Κξηηήξηα επηινγήο πεδίνπ Μέζνδνο ζπιινγήο ζηνηρείσλ Γνκή θαη πεξηερφκελν Σπλεληεχμεσλ θαη Δξσηεκαηνινγίσλ Θεκαηηθή δηάξζξσζε θεθαιαίσλ Α ΜΔΡΟ ΘΔΧΡΗΣΙΚΔ ΠΡΟΔΓΓΙΔΙ ΑΚΗΗ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ Δ ΔΤΡΧΠΑΨΚΟ, ΔΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΣΟΠΙΚΟ ΔΠΙΠΔΓΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 Ο : ΤΓΥΡΟΝΔ ΣΑΔΗ ΣΖΝ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ: ΑΠΟ ΣΟ ΚΡΑΣΟ ΝΤΥΣΟΦΤΛΑΚΑ ΣΟ ΚΟΗΝΧΝΗΚΟ ΚΡΑΣΟ ΚΑΗ ΣΖΝ ΔΝΔΡΓΟΠΟΗΖΖ ΣΖ ΚΟΗΝΧΝΗΑ ΣΧΝ ΠΟΛΗΣΧΝ Ζ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΚΑΗ Ζ ΚΡΗΖ ΣΟΤ «ΚΡΑΣΟΤ ΠΡΟΝΟΗΑ» ΠΡΟΔΓΓΗΔΗ ΓΗΑ ΜΗΑ ΤΓΥΡΟΝΖ «ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ»

4 Πεξηερφκελν θαη νξηνζέηεζε ηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο Σα επίπεδα άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ΤΓΥΡΟΝΔ ΣΑΔΗ ΣΖΝ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ: Ζ ΔΝΔΡΓΟΠΟΗΖΖ ΣΖ ΚΟΗΝΧΝΗΑ ΣΧΝ ΠΟΛΗΣΧΝ ΣΑ ΠΛΑΗΗΑ ΣΟΤ ΔΘΔΛΟΝΣΗΜΟΤ ΚΑΗ ΣΖ ΦΗΛΑΝΘΡΧΠΗΑ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΗΚΔ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 Ο : Ζ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΖ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΈΝΧΖ Ζ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΑΝΣΗΛΖΦΖ ΠΔΡΗ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ Ζ ΣΟΠΗΚΖ ΓΗΑΣΑΖ ΣΖ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΗΚΔ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 Ο : Ζ ΑΚΖΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ Δ ΔΘΝΗΚΟ ΔΠΗΠΔΓΟ ΟΗ ΔΠΗΜΔΡΟΤ ΓΗΑΣΑΔΗ ΣΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΖΝ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΟΣΖΣΑ Ζ παξνρή ηεο θνηλσληθήο πξφλνηαο ζηελ Διιάδα Καηνρχξσζε ηεο θνηλσληθήο πξφλνηαο ζην Διιεληθφ Σχληαγκα Ζ θνηλσληθή αζθάιηζε ζηελ Διιάδα Καηνρχξσζε ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο ζην Διιεληθφ Σχληαγκα Ο ηνκέαο ηεο πγείαο ζηελ Διιάδα Καηνρχξσζε ηεο Υγείαο ζην Διιεληθφ Σχληαγκα ΜΔΑ ΑΚΖΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΗΚΔ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ - Ζ ΑΝΑΓΚΖ ΓΗΑ ΜΗΑ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΖ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 Ο : Ζ ΑΚΖΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ Δ ΣΟΠΗΚΟ ΔΠΗΠΔΓΟ ΤΦΗΣΑΜΔΝΖ ΚΑΣΑΣΑΖ-ΣΟ ΠΛΑΗΗΟ ΓΡΑΖ ΣΖ Σ.Α. ΣΟΝ ΚΟΗΝΧΝΗΚΟ ΣΟΜΔΑ ΣΟ ΘΔΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΑΚΖΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΟΤ Ο.Σ.Α Νφκνο 2539/1997: Σν πξφγξακκα «Ησάλλεο Καπνδίζηξηαο»

5 4.2.2 Σν Πξφγξακκα «Θεζέαο» Ν. 3463/2006, «Κψδηθαο Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ» Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα Ο.Τ.Α. Α Βαζκνχ (Δ.Π.Ο.Τ.Α.) ΟΡΓΑΝΧΣΗΚΔ ΓΟΜΔ ΑΚΖΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΟΤ Ο.Σ.Α ΠΟΡΟΗ ΣΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΠΑΡΟΥΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΧΝ ΤΠΖΡΔΗΧΝ Δ ΣΟΠΗΚΟ ΔΠΗΠΔΓΟ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΗΚΔ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ - ΤΓΥΡΟΝΔ ΠΡΟΚΛΖΔΗ ΓΗΑ ΜΗΑ ΤΓΥΡΟΝΖ Σ.Α Β ΜΔΡΟ ΜΔΛΔΣΔ ΠΔΡΙΠΣΧΔΧΝ ΑΚΗΗ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΑΠΟ ΣΗΝ ΣΟΠΙΚΗ ΑΤΣΟΓΙΟΙΚΗΗ ΔΜΠΔΙΡΙΚΗ ΓΙΔΡΔΤΝΗΗ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 Ο : ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΧΝ ΓΡΑΔΧΝ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΧΝ Ο.Σ.Α. ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΒΤΡΧΝΑ ΚΑΗ ΚΑΗΑΡΗΑΝΖ (ΜΔΛΔΣΖ ΠΔΡΗΠΣΧΔΧΝ) ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΣΖ ΣΑΤΣΟΣΖΣΑ ΣΧΝ ΓΖΜΧΝ ΜΔΧ ΚΟΗΝΧΝΗΚΟ- ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΓΔΗΚΣΧΝ Γηαπηζηψζεηο απφ ηελ αλάιπζε ησλ θνηλσληθφ-νηθνλνκηθψλ δεηθηψλ ΘΔΧΡΖΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΒΤΡΧΝΑ ΚΑΗ ΚΑΗΑΡΗΑΝΖ Γηνηθεηηθή Τπνδνκή Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο Αλαπηπμηαθή ηξαηεγηθή ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο Πφξνη ηνπ ζπζηήκαηνο παξνρψλ θνηλσληθήο πξφλνηαο ζηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο ΟΗ «ΚΟΗΝΧΝΗΚΔ» ΓΟΜΔ ΣΧΝ ΓΖΜΧΝ Πξνζσπηθφ ρξήζηεο θαη εζεινληηθή πξσηνβνπιία ζην πιαίζην ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο Ζ εθαξκνγή ηεο S.W.O.T. analysis ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο

6 5.4. ΔΠΔΞΔΡΓΑΗΑ ΔΡΧΣΖΜΑΣΟΛΟΓΗΧΝ ΓΗΑ ΣΖΝ ΗΚΑΝΟΠΟΗΖΖ ΣΧΝ ΔΠΧΦΔΛΟΤΜΔΝΧΝ ΑΠΟ ΣΗ ΚΟΗΝΧΝΗΚΔ ΤΠΖΡΔΗΔ ΓΖΜΧΝ ΒΤΡΧΝΑ ΚΑΗ ΚΑΗΑΡΗΑΝΖ (Mε ηε ρξήζε ηνπ ζηαηηζηηθνχ πξνγξάκκαηνο S.P.S.S.) Πίλαθεο Καηαλνκήο πρλνηήησλ (Frequencies) Γεκνγξαθηθά θαη Κνηλσληθά ζηνηρεία Οξγάλσζε Γνκήο ηεο Παξνρήο Κνηλσληθψλ Υπεξεζηψλ Γηθηχσζε ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ Γξακκηθή ζπζρέηηζε πνζνηηθψλ κεηαβιεηψλ (Correlations) Ηθαλνπνίεζε απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο Σπλνιηθφο ρξφλνο εμππεξέηεζεο πζρέηηζε πνηνηηθψλ κεηαβιεηψλ (Crosstabs) Σπζρέηηζε κνξθσηηθνχ επηπέδνπ θαη ηξφπνπ πιεξνθφξεζεο ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο Σπζρεηίζεηο πνπ αθνξνχλ ζηνλ βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ησλ εξσηεζέλησλ Σπζρεηίζεηο πνπ αθνξνχλ ζηελ ζχζηαζε ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο ζε άηνκα κε αληίζηνηρα αηηήκαηα Σπζρέηηζε εξσηψκελσλ πνπ δηαζπλδέζεθαλ κε άιιεο θνηλσληθέο ππεξεζίεο θαη ζθνπηκφηεηα δηαζχλδεζεο Σπζρεηίζεηο κεηαμχ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΗΚΔ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ ΑΠΟ ΣΖΝ ΔΠΔΞΔΡΓΑΗΑ ΣΧΝ ΔΡΧΣΖΜΑΣΟΛΟΓΗΧΝ (πδήηεζε Απνηειεζκάησλ) Γ ΜΔΡΟ ΣΔΛΙΚΑ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 Ο : ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ-ΚΡΗΣΗΚΔ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ-ΠΡΟΣΑΔΗ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΑΝΑΦΟΡΗΚΑ ΜΔ ΣΗ ΤΠΟΘΔΔΗ ΔΡΓΑΗΑ ΣΑ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΣΖ ΔΜΠΔΗΡΗΚΖ ΔΡΔΤΝΑ Αμηνιφγεζε ηεο άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο απφ ηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο, κε ηελ κέζνδν ησλ ζπλεληεχμεσλ Μέηξεζε ηεο ηθαλνπνίεζεο ησλ επσθεινχκελσλ απφ ηελ ρξήζε ησλ θνηλσληθψλ δνκψλ ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο κε ηελ κέζνδν ησλ αλψλπκσλ εξσηεκαηνινγίσλ

7 6.3. ΟΗ ΠΔΡΗΟΡΗΜΟΗ ΚΑΗ ΟΗ ΔΞΑΡΣΖΔΗ ΣΖΝ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΣΧΝ ΓΖΜΧΝ ΒΤΡΧΝΑ ΚΑΗ ΚΑΗΑΡΗΑΝΖ ΠΡΟΣΑΔΗ ΓΗΑ ΣΖΝ ΒΔΛΣΗΧΖ ΑΚΖΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΑΠΟ ΣΖΝ Σ.Α ΔΠΗΛΟΓΟ-ΠΡΟΟΠΣΗΚΔ ΣΖ ΈΡΔΤΝΑ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΠΡΧΣΟΓΔΝΔΗ ΠΖΓΔ ΒΗΒΛΗΑ Διιελφγισζζα Ξελφγισζζα ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΗΑ ΓΗΑΓΗΚΣΤΑΚΔ ΠΖΓΔ-ΣΟΠΟΗ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑΣΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΓΔΝΗΚΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΚΑΣΑΓΡΑΦΖ ΣΧΝ ΚΟΗΝΧΝΗΚΧΝ ΓΟΜΧΝ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΒΤΡΧΝΑ «Κέληξν Αλνηρηήο πξνζηαζίαο Ζιηθησκέλσλ» (Κ.Α.Π.Ζ.) Α) Πξφγξακκα «Βνήζεηα ζην Σπίηη» Β) Πξφγξακκα «Πξφιεςεο Γεξνληηθήο Άλνηαο» ρέδην Γξάζεο «πκβνπιεπηηθή ππνζηήξημε εππαζψλ νκάδσλ γηα ηελ θνηλσληθή θαη επαγγεικαηηθή ηνπο έληαμε» «πκβνπιεπηηθή Γνληψλ θαη Παηδηψλ» Πξφγξακκα Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο Equal γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο αλεξγίαο ζην Γήκν Βχξσλα Γεκνηηθνί Βξεθνλεπηαθνί-Παηδηθνί ηαζκνί Κέληξν Φπρηθήο Τγηεηλήο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο «Κέληξν Φξνληίδαο Οηθνγέλεηαο» (Κ.Δ.Φ.Ο.)

8 Γεκνηηθφ Ηαηξείν Γηαδεκνηηθφ Γίθηπν Γνκψλ Τγείαο «Κνηλσληθφο Ξελψλαο Αζηέγσλ» Γξαθείν Αιινδαπψλ Κέληξν Τγείαο Βχξσλα ` Δπηπιένλ Γξάζεηο ΚΑΣΑΓΡΑΦΖ ΣΧΝ ΚΟΗΝΧΝΗΚΧΝ ΓΟΜΧΝ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΚΑΗΑΡΗΑΝΖ Πξφγξακκα ελίζρπζεο απφξσλ θαη νηθνλνκηθά αδπλάησλ δεκνηψλ Πξφγξακκα εζεινληηθήο αηκνδνζίαο Κέληξα Αλνηρηήο Πξνζηαζίαο Ζιηθησκέλσλ (Κ.Α.Π.Ζ.) Κέληξν πκβνπιεπηηθήο θαη Απαζρφιεζεο Αηφκσλ κε Δηδηθέο Αλάγθεο «Ρφδα Ηκβξηψηε» Κέληξν Τγείαο Παηδηνχ Γεκνηηθνί Παηδηθνί ηαζκνί θαη Βξεθνλεπηαθφο ηαζκφο ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΟΗ ΚΟΗΝΧΝΗΚΔ ΓΑΠΑΝΔ ΣΖ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΈΝΧΖ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΖΝ Δ.Δ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΣΑΣΗΣΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΓΗΑ ΣΖΝ ΓΡΑΖ ΣΟΤ ΔΘΔΛΟΝΣΗΜΟΤ ΣΟΝ ΚΟΗΝΧΝΗΚΟ ΣΟΜΔΑ, Δ ΔΠΗΠΔΓΟ Δ.Δ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΔΡΧΣΖΜΑΣΟΛΟΓΗΟ ΓΗΑ ΣΖΝ ΗΚΑΝΟΠΟΗΖΖ ΣΧΝ ΔΠΧΦΔΛΟΤΜΔΝΧΝ ΑΠΟ ΣΗ ΚΟΗΝΧΝΗΚΔ ΤΠΖΡΔΗΔ ΣΧΝ ΓΖΜΧΝ ΒΤΡΧΝΑ ΚΑΗ ΚΑΗΑΡΗΑΝΖ

9 ΔΤΡΔΣΖΡΗΟ ΠΗΝΑΚΧΝ Πίλαθαο 1: Οη θνηλσληθέο δνκέο ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο Πίλαθαο 2: Σα θνηλσληθά πξνγξάκκαηα ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο Πίλαθαο 3: Αλζξψπηλν δπλακηθφ, επσθεινχκελνη θαη εζεινληηθή πξνζθνξά ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο, Γήκνη Βχξσλαο θαη Καηζαξηαλήο, Πίλαθαο 4: Καηαλνκή εξσηεκαηνινγίσλ ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο Πίλαθαο 5: Αξηζκφο απαληήζεσλ αλά θνηλσληθή ππεξεζία Πίλαθαο 6: Αξηζκφο ηέθλσλ αλά νηθνγέλεηα Πίλαθαο 7: πζρέηηζε ηθαλνπνίεζεο απφ ηελ ππεξεζία κε ειηθία, ηζαγέλεηα θαη επίπεδν εθπαίδεπζεο Πίλαθαο 8: πζρέηηζε ηθαλνπνίεζεο ησλ εξσηψκελσλ απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο κε ηηο πιηθνηερληθέο ππνδνκέο ησλ ππεξεζηψλ Πίλαθαο 9: πζρέηηζε ηθαλνπνίεζεο ησλ εξσηψκελσλ απφ ηελ θνηλσληθή ππεξεζία, κε ηελ ζπκπεξηθνξά ησλ ζηειερψλ ηεο Πίλαθαο 10: πζρέηηζε ηθαλνπνίεζεο απφ ην ζπλνιηθφ ρξφλν εμππεξέηεζεο κε δεκνγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά Πίλαθαο 11: Αλζξψπηλν δπλακηθφ, ρξήζηεο ησλ ππεξεζηψλ θαη εζεινληηθή πξσηνβνπιία ζηνπ Γήκνπο Βχξσλαο θαη Καηζαξηαλήο Πίλαθαο 12: Αξηζκφο ρξεζηψλ αλά εξγαδφκελν θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ζηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο Πίλαθαο 13: Απνηειέζκαηα απφ ηνλ έιεγρν ππνζέζεσλ Πίλαθαο 14: Γήκνη θαη Κνηλφηεηεο Ννκαξρίαο Αζελψλ (πιεζπζκφο, έθηαζε, θάηνηθνη) Πίλαθαο 15: Οη θνηλσληθέο δνκέο ηνπ Γήκνπ Βχξσλα Πίλαθαο 16: Δξγαδφκελνη, Υξήζηεο, Δζεινληέο θαη Α.κ.Δ.Α. ζηα Κ.Α.Π.Ζ. ηνπ Γήκνπ Βχξσλα, Πίλαθαο 17: Δξγαδφκελνη, Δπηζηεκνληθφ Πξνζσπηθφ θαη Υξήζηεο πξνγξάκκαηνο «Πξφιεςεο Γεξνληηθήο Άλνηαο» Πίλαθαο 18: Σν πξνζσπηθφ θαη νη ρξήζηεο ηνπ πξνγξάκκαηνο πκβνπιεπηηθήο ζην Γήκν Βχξσλα

10 Πίλαθαο 19: Ζιηθηαθέο θαηεγνξίεο παηδηψλ θαη βξεθψλ ζην Γήκν Βχξσλα Πίλαθαο 20: πξνζσπηθφ Παηδηθψλ θαη Βξεθνλεπηαθψλ ζηαζκψλ Γήκνπ Βχξσλα Πίλαθαο 21: Μέιε Γηαδεκνηηθνχ Γηθηχνπ Τγείαο Πίλαθαο 22: Σα πξνγξάκκαηα ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο ηνπ Γήκνπ Καηζαξηαλήο Πίλαθαο 23: Απαζρνινχκελνη Κέληξνπ πκβνπιεπηηθήο θαη Απαζρφιεζεο Α.κΔ.Α., Γήκνο Καηζαξηαλήο, Πίλαθαο 24: Πξνζσπηθφ Βξεθνλεπηαθψλ θαη Παηδηθψλ ζηαζκψλ Γήκνπ Καηζαξηαλήο

11 ΔΤΡΔΣΖΡΗΟ ΓΗΑΓΡΑΜΜΑΣΧΝ Γηάγξακκα 1: Πνζνζηφ ΟΣΑ πνπ πξνζθέξνπλ πζηεκαηηθέο Τπεξεζίεο Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο αλά Κιάδν, Γηάγξακκα 2: Γηάξζξσζε Σαθηηθψλ θαη Έθηαθησλ Δζφδσλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο αλά θαηεγνξία Γηάγξακκα 3: Μφληκνο πιεζπζκφο ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο θαηά ειηθηαθή θαηεγνξία, Γηάγξακκα 4: Μφληκνο πιεζπζκφο, Γήκνη Βχξσλα, Καηζαξηαλήο θαηά θχιν, Γηάγξακκα 5: Πξαγκαηηθφο πιεζπζκφο Γήκνπ Βχξσλα, θαηά νκνδεκφηεο, εηεξνδεκφηεο θαη αιινδαπνχο, Γηάγξακκα 6: Πξαγκαηηθφο πιεζπζκφο Γήκνπ Καηζαξηαλήο, θαηά νκνδεκφηεο, εηεξνδεκφηεο θαη αιινδαπνχο, Γηάγξακκα 7: Απαζρνινχκελνη θαη νηθνλνκηθά κε ελεξγνί θαηά θχιν ζην Γήκν Βχξσλα, Γηάγξακκα 8: Απαζρνινχκελνη θαη νηθνλνκηθά κε ελεξγνί θαηά θχιν ζην Γήκν Καηζαξηαλήο, Γηάγξακκα 9: Δξγαδφκελνη θαη νηθνλνκηθά κε ελεξγνί, Γήκνη Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο, Γηάγξακκα 10: Οηθνλνκηθά ελεξγφο πιεζπζκφο, θαηά νκάδεο θιάδσλ νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, Γήκνο Βχξσλα, Γηάγξακκα 11: Οηθνλνκηθά ελεξγφο πιεζπζκφο, θαηά νκάδεο θιάδσλ νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, Γήκνο Καηζαξηαλήο, Γηάγξακκα 12: Βαζηθέο θαηεγνξίεο επσθεινχκελσλ απφ ηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο, Γήκνο Βχξσλα, Γηάγξακκα 13: Βαζηθέο θαηεγνξίεο επσθεινχκελσλ απφ ηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο, Γήκνο Καηζαξηαλήο, Γηάγξακκα 14: Αμηνιφγεζε Υξεκαηνδφηεζεο απφ ηνπο εξγαδφκελνπο ζηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο Γηάγξακκα 15: Γηάξζξσζε δαπαλψλ θνηλσληθήο αιιειεγγχεο, Γήκνη Βχξσλα, Καηζαξηαλήο,

12 Γηάγξακκα 16: Δμππεξεηνχκελνη αλά Δξγαδφκελν θαη Δζεινληή, Γήκνη Βχξσλα, Καηζαξηαλήο, Γηάγξακκα 17: Τπεξεηνχληεο ππάιιεινη ζε θνηλσληθέο ππεξεζίεο θαηά ζρέζε εξγαζίαο, Γήκνη Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο, Γηάγξακκα 18: Τπεξεηνχληεο ππάιιεινη θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ζηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο, θαηά επίπεδν εθπαίδεπζεο, Γηάγξακκα 19: Φχιν εξσηεζέλησλ δεκνηψλ Γηάγξακκα 20: «ε πνηα ειηθηαθή θαηεγνξία αλήθεηε;» Γηάγξακκα 21: «Πνηα ε νηθνγελεηαθή ζαο θαηάζηαζε;» Γηάγξακκα 22: «Ζ ηζαγέλεηα ζαο είλαη Διιεληθή;» Γηάγξακκα 23: «Πνην ην επίπεδν εθπαίδεπζε ζαο;» Γηάγξακκα 24: «Πνηα ε επαγγεικαηηθή ζαο θαηάζηαζε;» Γηάγξακκα 25: «Πνην ην χςνο ηνπ εηήζηνπ εηζνδήκαηνο ζαο;» Γηάγξακκα 26: «Πσο ελεκεξσζήθαηε γηα ηελ ιεηηνπξγία ηεο ππεξεζίαο;» Γηάγξακκα 27: «Πφζν ηθαλνπνηεκέλνο/ε είζηε απφ ηελ ζπλνιηθή εηθφλα νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγία ηεο ππεξεζίαο;» Γηάγξακκα 28: «Πφζν ηθαλνπνηεκέλνο/ε είζαζηε σο πξνο ηελ πιηθνηερληθή ππνδνκή ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο;» Γηάγξακκα 29: «Πφζν ηθαλνπνηεκέλνο/ε είζαζηε απφ ηνλ ζπλνιηθφ ρξφλν εμππεξέηεζεο;» Γηάγξακκα 30: «Πφζν ηθαλνπνηεκέλνο/ε είζαζηε απφ ηα ζηειέρε ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο;» Γηάγξακκα 31: «Γηα πνην ιφγν επηζθεθηήθαηε γηα πξψηε θνξά ηελ θνηλσληθή ππεξεζία ηνπ Γήκνπ;» Γηάγξακκα 32: «Γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ηνπ αηηήκαηνο ζαο θξίζεθε απαξαίηεηε ε δηαζχλδεζε ζαο κε άιιν θνξά;» Γηάγξακκα 33: «Δθφζνλ θξίζεθε ζθφπηκε ε δηαζχλδεζε ζαο κε θάπνηνλ άιιν θνξέα, πφζν ηθαλνπνηεκέλνο είζαζηε απφ απηή ηελ δηαζχλδεζε;» Γηάγξακκα 34: «Θεσξείηαη ζθφπηκε ηελ δηαζχλδεζε ζαο κε άιιν θνξέα πξνθεηκέλνπ λα ηθαλνπνηεζεί ην αίηεκα ζαο;» Γηάγξακκα 35: «ε πνην βαζκφ ηθαλνπνηήζεθε ην αίηεκα ζαο;» Γηάγξακκα 36: «Θα ζπζηήλαηε ηελ ππεξεζία ηνπ Γήκνπ ζε θίινπο ή ζπγγελείο εάλ ηπρφλ είραλ θάπνην αληίζηνηρν αίηεκα;»

13 Γηάγξακκα 37: πζρέηηζε εθπαηδεπηηθνχ επηπέδνπ εξσηψκελσλ κε ηξφπν ελεκέξσζεο γηα ηελ ιεηηνπξγία ηεο ππεξεζίαο Γηάγξακκα 38: πζρέηηζε θνηλσληθήο ππεξεζίαο θαη ζπλνιηθνχ ρξφλνπ εμππεξέηεζεο Γηάγξακκα 39: Βαζκφο ηθαλνπνίεζεο απφ ηηο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο Γηάγξακκα 40: Βαζκφο ηθαλνπνίεζεο αηηήκαηνο αλά ππεξεζία Γηάγξακκα 41: πζρέηηζε ππεξεζίαο θαη πξφζεζεο γηα ζχζηαζε ηεο απφ ηνπο εξσηψκελνπο ζε άηνκα κε αληίζηνηρν αίηεκα Γηάγξακκα 42: πζρέηηζε ηθαλνπνίεζεο αηηήκαηνο ησλ εξσηεζέλησλ κε ζχζηαζε ζε θίινπο θαη γλσζηνχο ηεο ζπγθεθξηκέλεο ππεξεζίαο Γηάγξακκα 43: πζρέηηζε εξσηψκελσλ πνπ δηαζπλδέζεθαλ κε άιιεο θνηλσληθέο ππεξεζίεο θαη ζθνπηκφηεηα δηαζχλδεζεο Γηάγξακκα 44: πζρέηηζε Γήκσλ κε βαζκφ αληαπφθξηζεο ηνπ πξνζσπηθνχ ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ζηηο αλάγθεο ησλ επσθεινχκελσλ Γηάγξακκα 45: πζρέηηζε Γήκνπ θαη βαζκνχ ηθαλνπνίεζεο ησλ Γεκνηψλ απφ ηηο θνηλσληθέο ηνπ ππεξεζίεο Γηάγξακκα 46: Πξνγξάκκαηα θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζηα νπνία απαζρνινχληαη νη πεξηζζφηεξνη εξγαδφκελνη Γηάγξακκα 47: Τπεξεζίεο ηηο νπνίεο ρξεζηκνπνηνχλ πεξηζζφηεξν νη απνδέθηεο δξάζεσλ θνηλσληθήο πνιηηηθήο Γηάγξακκα 48: Οη πεγέο Δζφδσλ ησλ Κ.Α.Π.Ζ. ζην Γήκν Βχξσλα, Γηάγξακκα 49: Οη πεγέο Δμφδσλ ησλ Κ.Α.Π.Ζ. ζην Γήκν Βχξσλα, Γηάγξακκα 50: Δπηζθέπηεο Κέληξνπ Φπρηθήο πγηεηλήο Βχξσλα-Καηζαξηαλήο θαη έηνο, Γηάγξακκα 51: Γηαρξνληθή εμέιημε πεξηζηαηηθψλ Γεκνηηθνχ ηαηξείνπ Βχξσλα, Γηάγξακκα 52: Ηαηξνί πνπ παξέρνπλ ηηο ππεξεζίεο ηνπο εζεινληηθά ζην Γεκνηηθά ηαηξείν ηνπ Γήκνπ Βχξσλα, Γηάγξακκα 53: Πξνζσπηθφ Α θαη Β Κ.Α.Π.Ζ., Γήκνο Καηζαξηαλήο, Γηάγξακκα 54: Πξνζσπηθφ πξνγξακκάησλ «Βνήζεηα ζην πίηη» θαη «Κνηλσληθήο Μέξηκλαο», Γήκνο Καηζαξηαλήο, Γηάγξακκα 55:χλζεζε Κνηλσληθψλ Γαπαλψλ ζηελ Δ.Δ Γηάγξακκα 56: Γαπάλεο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ζηελ Δ.Δ. (% ζην Α.Δ.Π.) 2000 Πεγή: EUROSTAT-ESSPROS

14 Γηάγξακκα 57: Δμέιημε ησλ Κνηλσληθψλ Γαπαλψλ (% ζην Α.Δ.Π.) ζηελ Δ.Δ.-15, Γηάγξακκα 58: ρέζε κεηαμχ Κνηλσληθψλ Γαπαλψλ (% ζην Α.Δ.Π.) θαη Α.Δ.Π. θαηά θεθαιήλ ζηελ Δ.Δ Γηάγξακκα 59: Πνζνζηφ ησλ πνιηηψλ ηεο Δ.Δ.-15 πνπ ζπκκεηέρνπλ ζε εζεινληηθέο νξγαλψζεηο, Γηάγξακκα 60:Καηά ηελ άπνςε ζαο πνηα νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ζθαίξα ζα πξέπεη λα έρεη δηθαηνδνζία ζηηο δηάθνξεο εθθάλζεηο ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο

15 ΔΤΡΔΣΖΡΗΟ ΥΖΜΑΣΧΝ ρήκα 1: Ζ ηππνινγία ησλ Κνηλσληθψλ Μνληέισλ ηεο Δπξψπεο ρήκα 2: Δπηδξάζεηο ζηελ αλάπηπμε Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ρήκα 3: Σν Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Μνληέιν ρήκα 4: Σα ππνζπζηήκαηα ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ρήκα 5: χλδεζε κεηαμχ ησλ βαζκηδψλ πεξίζαιςεο ρήκα 6: Οηθνλνκηθνί πφξνη ηεο Σ.Α ρήκα 7: Οξγαλφγξακκα Γήκνπ Βχξσλα, ρήκα 8: Οξγαλφγξακκα Γήκνπ Καηζαξηαλήο, ρήκα 9: Μήηξα S.W.O.T. ANALYSIS ρήκα 10: ηξαηεγηθέο θαηεπζχλζεηο ηεο S.W.O.T. ANALYSIS ρήκα 11: ηφρνο θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο ρήκα 12: Καηεγνξίεο Δξγαδφκελσλ ζηα Κ.Α.Π.Ζ. ηνπ Γήκνπ Βχξσλα, 2007 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε ρήκα 13: Δπσθεινχκελνη ρεδίνπ Γξάζεο «πκβνπιεπηηθή ππνζηήξημε εππαζψλ νκάδσλ γηα ηελ θνηλσληθή θαη επαγγεικαηηθή ηνπο έληαμε» ρήκα 14: Σνκείο πξφιεςεο πνπ θαιχπηεη ν Γήκνο Βχξσλα ρήκα 15: Γνκή Α θαη Β Κ.Α.Π.Ζ. Γήκνπ Καηζαξηαλήο θαη ηα πξνγξάκκαηα πνπ πεξηιακβάλνπλ,

16 ΠΗΝΑΚΑ ΤΝΣΜΖΔΧΝ ΚΑΗ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΧΝ E.S.S.P.R.O.S.S. European System of Integrated Social Protection Statistics L.G.O. s Local Government Organizations S.P.S.S. Statistical Package for Social Sciences Sig Test of Significance Α.Δ.Π. Αθαζάξηζην Δζληθφ Πξντφλ Α.Μ.. Αλνηρηή Μέζνδν πληνληζκνχ Α.κE.Α. Άηνκα κε Αλαπεξίεο Γ.Γ. Γεληθή Γξακκαηεία Γ.Γ.Η. Γεληθή Γξακκαηεία Ηζφηεηαο Δ. Π. Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Δ.Δ. Δπξσπατθή Έλσζε Δ.Δ.Π. Δληαία Δπξσπατθή Πξάμε Δ.Δ.Σ.Α.Α. Διιεληθή Δηαηξεία Σνπηθήο Αλάπηπμεο θαη Απηνδηνίθεζεο Δ.Κ.Α.. Δπίδνκα Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο πληαμηνχρσλ Δ.Κ.Μ. Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Μνληέιν Δ.Κ.Σ. Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν Δ.Κ.Τ. Δζσηεξηθφο Καλνληζκφο Τπεξεζηψλ Δ.Ο.Κ.Φ. Δζληθφο Οξγαληζκφο Κνηλσληθήο Φξνληίδαο Δ.Π.Μ. Δζληθφ Πξφγξακκα Μεηαξξπζκίζεσλ Δ.Π.Ο.Σ.Α. Δπηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα Ο.Σ.Α. Δ.Π.Σ.Α. Δηδηθφ Πξφγξακκα Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο Δ..Π.Α. Δζληθφ ηξαηεγηθφ Πιαίζην Αλαθνξάο Δ..Τ. Δζληθφ χζηεκα Τγείαο Δ..Τ.Δ. Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία Διιάδαο Δ.Υ.Σ.Α. Δπξσπατθφο Υάξηεο Σνπηθήο Απηνλνκίαο Η.Κ.Α. Ίδξπκα Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ Η.Κ.Π.Α Ηλζηηηνχην Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο θαη Αιιειεγγχεο Η.ΜΔ.ΠΟ. Ηλζηηηνχην Μεηαλαζηεπηηθήο Πνιηηηθήο Κ.Α.Π. Κεληξηθνί Απηνηειείο Πφξνη Κ.Α.Π.Ζ. Κέληξν Αλνηθηήο Πεξίζαιςεο Ζιηθησκέλσλ 16

17 Κ.Γ.Α.Π. Κ.Γ.Κ. Κ.Δ.Γ.Κ.Δ. Κ.Δ.Θ.Η. Κ.Δ.Π. Κ.Ζ.Φ.Ζ. Κ.Π.Α. Κ.Π.. Κ.Τ.Α. ΚΔ.Φ.Ο. Μ.Κ.Δ.Α. Μ.Κ.Ο. Ν.Α. Ν.Π.Γ.Γ Ν.Π.Η.Γ Ο.Α.Δ.Γ. Ο.Ζ.Δ. Ο.Ν.Δ. Ο.Ο..Α. Ο.Π.Γ. Ο..Κ. Ο.Σ.Α. Π.Γ.Δ. Π.Δ.Π. Π.Φ.Τ ΠΔ..Τ.Π..Γ.Η.Σ Σ.Α. Σ.Α.Π. Σ.Δ.Γ.Κ. ΤΠ.Δ.Π.Θ. ΤΠ.Δ.Γ.Γ.Α. Κέληξν Γεκηνπξγηθήο Απαζρφιεζεο Παηδηψλ Κψδηθαο Γήκσλ Κνηλνηήησλ Κεληξηθή Έλσζε Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ Διιάδνο Κέληξν Δξεπλψλ Θεκάησλ Ηζφηεηαο Κέληξν Δμππεξέηεζεο Πνιηηψλ Κέληξν Ζκεξήζηαο Φξνληίδαο Ζιηθησκέλσλ Κέληξν Πξνψζεζεο Απαζρφιεζεο Κνηλνηηθφ Πιαίζην ηήξημεο Κνηλή Τπνπξγηθή Απφθαζε Κέληξν Φξνληίδαο Οηθνγέλεηαο Μνλάδεο Κνηλσληθήο Έληαμεο θαη Απνθαηάζηαζεο Με Κπβεξλεηηθή Οξγάλσζε Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε Ννκηθφ Πξφζσπν Γεκνζίνπ Γηθαίνπ Ννκηθφ Πξφζσπν Ηδησηηθνχ Γηθαίνπ Οξγαληζκφο Απαζρφιεζεο Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ Οξγαληζκφο Ζλσκέλσλ Δζλψλ Οηθνλνκηθή Ννκηζκαηηθή Έλσζε Οξγαληζκφο Οηθνλνκηθήο πλεξγαζίαο θαη Αλάπηπμεο Οινθιεξσκέλν Πξφγξακκα Γξάζεο Οξγαληζκφο ρνιηθψλ Κηηξίσλ Οξγαληζκφο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο Πξνυπνινγηζκφο Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ Πεξηθεξεηαθφ Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Πξσηνβάζκηα Φξνληίδα Τγείαο Πεξηθεξεηαθφ χζηεκα πγείαο Πξφλνηαο πκπξάμεηο Γεκφζηνπ Ηδησηηθνχ Σνκέα Σνπηθή Απηνδηνίθεζε Σνπηθά Αλαπηπμηαθά Πξνγξάκκαηα Σνπηθή Έλσζε Γήκσλ Κνηλνηήησλ Τπνπξγείν Δζληθήο Παηδείαο θαη Θξεζθεπκάησλ Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο 17

18 ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ Ζ παξνχζα κειέηε δελ ζα ήηαλ δπλαηφ λα νινθιεξσζεί, δίρσο ηελ ζπκβνιή δηαθνξεηηθψλ αλζξψπσλ, θαζέλαο απφ ηνπο νπνίνπο ζπλέβαιιε κε ην δηθφ ηνπ ηξφπν. Αηζζάλνκαη ηελ αλάγθε λα εθθξάζσ ηηο ηδηαίηεξεο επραξηζηίεο κνπ, ζηνπο θαζεγεηέο ηεο Δζληθήο Σρνιήο Τνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, νη νπνίνη κε βνήζεζαλ ζεκαληηθά κέζα απφ ηηο δηαιέμεηο ηνπο, ψζηε λα πξνζεγγίζσ ηα ζέκαηα πνπ πξαγκαηεχεηαη ε κειέηε, κε ηε κέγηζηε δπλαηή θξηηηθή θαη επηζηεκνληθά έγθπξε δηάζεζε. ηελ θ. Γειεζένπ Βαζηιηθή, δηδάθηνξα ηνπ Υαξνθφπεηνπ Παλεπηζηεκίνπ, ζα ήζεια λα εθθξάζσ ηηο ζεξκέο επραξηζηίεο θαη ηελ επγλσκνζχλε κνπ, γηα ηελ θαζνδήγεζε πνπ κνπ πξφζθεξε, θαζψο επίζεο θαη γηα ηηο παξαηεξήζεηο ηεο ζην ζρεδηαζκφ ηεο κειέηεο απηήο. Βξηζθφηαλ πάληνηε παξνχζα, θαη απαληνχζε πάληνηε κε πξνζπκία ζηα δεηήκαηα πνπ πξνέθππηαλ θαηά ηελ εθπφλεζε ηεο κειέηεο. Σαπηφρξνλα, κνπ παξείρε ην πεδίν λα αληηκεησπίζσ ηα ηπρφλ πξνβιήκαηα απηφλνκα, κε απνηέιεζκα ην παξφλ θείκελν λα εθθξάδεη πξνζσπηθέο απφςεηο θαη ζέζεηο. Δπηπιένλ, εμαηξεηηθά ζεκαληηθή ππήξμε ε θαζνδήγεζε πνπ κνπ παξείρε ν θνο Γεψξκαο Κσλζηαληίλνο, δηδάθηνξαο Κνηλσληνινγίαο. Σνλ επραξηζηψ ζεξκά γηα ηελ ππνκνλή θαη ηελ ελζάξξπλζε πνπ κνπ πξφζθεξε. Ήηαλ δίπια κνπ θάζε θνξά πνπ ρξεηαδφκνπλ βνήζεηα, εζηθή ελίζρπζε θαη πλεπκαηηθή θαζνδήγεζε, ζε θαηξνχο πνπ ν ρξφλνο ηνπ ήηαλ πξαγκαηηθά πνιχηηκνο. Αθφκε, επραξηζηψ ηνπο εξγαδφκελνπο ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο, ρσξίο ηελ πνιχηηκε βνήζεηα ηνπο, ε κειέηε απηή ζα ήηαλ αδχλαην λα νινθιεξσζεί. Ηδηαίηεξεο επραξηζηίεο ρξσζηψ ζηελ ππεχζπλε θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζην Γήκν Βχξσλα θα Σίλα Καλνχζε. Σέινο, νθείισ ηδηαίηεξε επγλσκνζχλε ζηνπο γνλείο κνπ Γηάλλε θαη Αδακαληία, γηα ηελ πιηθή θαη εζηθή ππνζηήξημε πνπ κνπ παξείραλ φια απηά ηα ρξφληα. Ζ πξνζπάζεηά κνπ ειπίδσ λα απνηέιεζε ηζρπξφ αληηζηάζκηζκα ζηελ αγσλία ηνπο. Ζ αθηέξσζε ηεο παξνχζαο κειέηεο ζηνπο ίδηνπο απνηειεί ηελ ειάρηζηε αλαγλψξηζε ηεο θαζνξηζηηθήο ζπκβνιήο ηνπο. Γηνλπζία Η. Πνιπγέλε Βχξσλαο, επηέκβξηνο

19 ΠΔΡΗΛΖΦΖ ΜΔΛΔΣΖ Ζ παξνχζα κειέηε απνζθνπεί ζηελ νξηνζέηεζε ηεο άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο απφ ηνπο πξσηνβάζκηνπο Ο.Σ.Α. θαη ηελ δηεξεχλεζε ησλ εμειίμεσλ πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζε ηνπηθφ επίπεδν. Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ εθπφλεζε ηεο απνηέιεζε ε θαηαγξαθή ηεο θνηλσληθήο ιεηηνπξγίαο ησλ Ο.Σ.Α. κε βάζε ηφζν ηηο ζεσξεηηθέο πξνζεγγίζεηο, φζν θαη ηηο πθηζηάκελεο ζπλζήθεο ζην ηνπηθφ επίπεδν. Γεδνκέλνπ φηη ην ηνπίν θνηλσληθήο πνιηηηθήο κεηαιιάζζεηαη ζπλερψο, ε ηνπηθή απηνδηνίθεζε πξέπεη λα ελδπλακσζεί γηα λα αληαπνθξηζεί ζηηο ζχγρξνλεο ηάζεηο άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, εμαζθαιίδνληαο θνηλσληθή επεκεξία θαη πνηφηεηα παξερφκελσλ ππεξεζηψλ ζε φινπο ηνπ πνιίηεο. Ζ πξνψζεζε ηεο πγείαο, ε θξνληίδα ησλ παηδηψλ, ησλ Αηφκσλ κε Δηδηθέο Αλάγθεο θαη ηεο ηξίηεο ειηθίαο, ε πνιηηηζηηθή αλάηαζε ησλ δεκνηψλ, ε πξνψζεζε ησλ αζιεηηθψλ πξνγξακκάησλ, απνηεινχλ ιίγεο κφλν απφ ηηο θνηλσληθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ αλαιακβάλνπλ νη Γήκνη ζε ηνπηθφ επίπεδν. Οη Ο.Σ.Α. απνηεινχλ ζπλεπψο, ηνπο βαζηθνχο θνξείο πξνψζεζεο ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο θαη ζπληνληζκνχ ησλ ηνπηθψλ ζπλεξγαζηψλ. ην πιαίζην ησλ παξαπάλσ πξνβιεκαηηθψλ, εληάρζεθε θαη ε παξνχζα κειέηε, επηρεηξψληαο ηελ αλάιπζε ησλ ζεσξεηηθψλ πξνζεγγίζεσλ ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζε Δπξσπατθφ, Δζληθφ θαη Σνπηθφ επίπεδν. Ζ κειέηε νινθιεξψλεηαη κε ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο γηα ηελ θαηαγξαθή θαη εθηίκεζε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο ζηελ Σ.Α. ζε ζέκαηα θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Οη Γήκνη νη νπνίνη επηιέρζεθαλ γηα ηελ έξεπλα είλαη νη Γήκνη Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο, δχν Γήκνη δξαζηήξηνη θαη αληηπξνζσπεπηηθνί ησλ Διιεληθψλ Γήκσλ. Ζ κέζνδνο ζπιινγήο ζηνηρείσλ πνπ ρξεζηκνπνηήζακε είλαη νη ζπλεληεχμεηο θαη ηα εξσηεκαηνιφγηα. Βαζηθή επηδίσμε ηεο έξεπλαο πνπ πξαγκαηνπνηήζακε απνηέιεζε αθελφο ε θαηαγξαθή ηεο θαηάζηαζεο ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηνπο ελ ιφγσ Γήκνπο θαη αθεηέξνπ ε απνηχπσζε ησλ κεηαβιεηψλ πνπ επεξεάδνπλ ηνλ βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ησλ εξσηψκελσλ απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζην Γήκν ηνπο. 19

20 ABSTRACT The aim of this study is to present how social policy is exercised by first degree L.G.O. s and to investigate the developments which take place at local level. To this purpose, the social operation of L.G.O. s has been examined with emphasis on the theoretical approaches and the existing conditions at local level. Given that the field of social policy is continuously changing, local governments should be strengthened in order to meet the modern tendencies of social policy exercise advancing social prosperity by providing services to frail social groups. The guarantee of social prosperity, the promotion of health, the care of children, of people with special needs and of people in the third age, the cultural balance of citizens, the promotion of athletic programs, are only a few of the social activities that Municipalities undertake at local level. Hence, L.G.O. s constitute the basic institutions which promote local growth and co-ordination of local collaborations. Within the context above, the present study focuses on the analysis of theoretical approaches of social policy at European, National and Local level, and reports the results of research on the existing situation in local government concerning issues of social policy. The Municipalities selected for the research are the Municipalities of Byron and Kaisariani, which are actually two quite active Municipalities and a representative sample of Greek Municipalities. The data was collected through interviews and questionnaires. The study also recorded the situation of social services that function in the Municipalities in question, and looked into the variables that influence the degree of satisfaction of the people questioned concerning the social services they receive from their Municipality. 20

21 ΔΗΑΓΧΓΖ «Δθείλνο πνπ άξρηζε κε ζηγνπξηά, ζα ηειεηψζεη κε ακθηβνιίεο, αιιά εθείλνο πνπ άξρηζε ην δξφκν ηνπ κε ακθηβνιίεο, ζα ηειεηψζεη κε ζηγνπξηά» Φξάλζηο Μπέτθνλ 1. Θεσξεηηθέο θαη κεζνδνινγηθέο παξαδνρέο ηεο κειέηεο Οη νηθνλνκηθέο θαη θνηλσληθέο εμειίμεηο ησλ ηειεπηαίσλ εηψλ ηφζν ζηελ Δπξψπε, φζν θαη ζηελ Διιάδα ραξαθηεξίδνληαη απφ φμπλζε ησλ θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ, ηδηαίηεξα αηζζεηψλ ζηνλ ηνπηθφ θνηλσληθφ ρψξν. Απνηέιεζκα, λα νδεγνχληαη φιν θαη κεγαιχηεξεο νκάδεο ηνπ πιεζπζκνχ ζηελ πεξηζσξηνπνίεζε, ηελ αδπλακία ελεξγνχο ζπκκεηνρήο θαη ζηνλ θνηλσληθφ απνθιεηζκφ.[δ.δ.σ.α.α., 1995, ζει.13] Παξάιιεια, παξαηεξείηαη κηα κεηαηφπηζε ηνπ θέληξνπ βάξνπο, άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο απφ ηελ ζθαίξα ηεο θχξηαο «θξαηηθήο επζχλεο θαη κέξηκλαο» πξνο ηελ ελεξγνπνίεζε ππεξεζηψλ ζην ηνπηθφ επίπεδν (Σ.Α., εζεινληηθνί θνξείο, νκάδεο απηνβνήζεηαο, θ.ι.π). Ζ ζεψξεζε απηή πξεζβεχεη φηη ε παξνρή θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ δελ απνηειεί απνθιεηζηηθή επζχλε ηνπ θξάηνπο, αιιά εμίζνπ ζεκαληηθή ζέζε ζηνλ ρψξν θαηέρεη θαη ν ηδησηηθφο (θεξδνζθνπηθφο) ηνκέαο, θαζψο επίζεο θαη ε νηθνγέλεηα, ην ζπγγεληθφ θαη θηιηθφ πεξηβάιινλ, νη κε θεξδνζθνπηθέο (εζεινληηθέο) νξγαλψζεηο θαη γεληθφηεξα ην άηππν δίθηπν θνξέσλ πνπ πιένλ απνθαιείηαη «αλεπίζεκνο ηνκέαο». [ηαζηλόπνπινπ Ο., 1992, ζει ]. Ζ πηινηηθή ιεηηνπξγία Κνηλσληθήο Τπεξεζίαο ζε Γήκνπο ηεο Διιάδαο, θαζψο θαη ε αλάπηπμε δξαζηεξηνηήησλ ζηα πιαίζηα Κνηλνηηθψλ Πξσηνβνπιηψλ θαη πξνγξακκάησλ ηεο Δ.Δ. απνηεινχλ ηα πξψηα δείγκαηα ηεο δπλαηφηεηαο απνηειεζκαηηθήο παξέκβαζεο ζηελ πξφιεςε θαη ηελ αληηκεηψπηζε θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ ζην ηνπηθφ επίπεδν. ην ζεκείν απηφ ζα πξέπεη λα ηνλίζνπκε φηη κε ηνλ φξν «θνηλσληθέο ππεξεζίεο», ζχκθσλα κε ην ζεζκηθφ-νξγαλσηηθφ θξηηήξην, λννχληαη φινη νη θνξείο ρνξήγεζεο θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ. πλεπψο, δελ ρξεζηκνπνηνχκε ηνλ φξν κε ηελ νξγαληθή ηνπ έλλνηα ε 21

22 νπνία αθνξά κφλν ζηελ παξνρή πξνλνηαθψλ ππεξεζηψλ (επξεία θαη ζηελή έλλνηα θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ) [Ακίηζεο Γ., 2001, ζει. 49] Δχινγα ινηπφλ, πξέπεη λα ηεζνχλ πξνβιεκαηηθέο πνπ αθνξνχλ ζην πνην είλαη ην «πεξηβάιινλ», Δζληθφ θαη Δπξσπατθφ, κέζα ζην νπνίν ε Απηνδηνίθεζε θαιείηαη λα αλαιάβεη ξφιν ζηελ ράξαμε θαη άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Θέηνπκε ινηπφλ ηηο εμήο πξνβιεκαηηθέο: 1. Πνην είλαη ην πξνθίι ησλ παξερφκελσλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ (δξαζηεξηφηεηεο, δνκέο, αλζξψπηλν δπλακηθφ); 2. Πνηεο είλαη, νη θαηεπζχλζεηο κειινληηθήο ελεξγνπνίεζεο θαη δξάζεο; 3. Έρνπλ δηακνξθσζεί νη θνηλσληθέο δνκέο ζε ηνπηθφ επίπεδν απφ ην λνκνζεηηθφ πιαίζην (ζην πσο απηέο νξγαλψλνληαη, δηνηθνχληαη θαη ζηειερψλνληαη); 4. Καη ηέινο πνηνο ν αξηζκφο ησλ δεκνηψλ πνπ εμππεξεηνχληαη ζε ζπγθεθξηκέλεο ρξνληθέο πεξηφδνπο απφ ηηο δεκνηηθέο θνηλσληθέο ππεξεζίεο θαη πνηα ε πνηφηεηα απηήο ηεο εμππεξέηεζεο; ην πιαίζην ησλ παξαπάλσ πξνβιεκαηηθψλ, εληάρζεθε θαη ε παξνχζα κειέηε. Σθνπφο ηεο είλαη ε θαηαγξαθή θαη εθηίκεζε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο ζηελ Σ.Α. φζνλ αθνξά ζηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο, πξνζδηνξίδνληαο επηιεγκέλνπο ζηφρνπο παξέκβαζεο θαη ηηο πξνυπνζέζεηο επίηεπμεο ηνπο (ζεζκηθέο θαη νξγαλσηηθέο ξπζκίζεηο, αλαγθαίνη πφξνη θαη κεραληζκνί ππνζηήξημεο). Πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί ν ελ ιφγσ ζθνπφο ζέζακε σο ζηφρν ηελ απνηχπσζε ησλ θνηλσληθψλ ιεηηνπξγηψλ θαη ηελ αλάπηπμε ηνπ θνηλσληθνχ έξγνπ, δχν Γήκσλ ηεο Αζήλαο, ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο. ην πιαίζην ηεο παξνχζαο κειέηεο, ζα επηρεηξεζεί λα δηεξεπλεζεί ν εηδηθφο ξφινο ηεο απηνδηνίθεζεο ζηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο, κε αθεηεξία ηηο παξαθάησ ππνζέζεηο: I. Μπνξεί ε απηνδηνίθεζε λα αληαπνθξηζεί ζε έλα ζχγρξνλν πξφηππν θνηλσληθήο πνιηηηθήο απνηειεζκαηηθά θαη λα θαηνρπξψζεη ξφιν θεληξηθήο ζεκαζίαο; 1 Ζ πξψηε θαη θεληξηθή ππφζεζε ζπληζηά ην εξέζηζκα γηα ην θχξην ζεσξεηηθφ κέξνο ηεο κειέηεο. Δπηρεηξείηαη ε απνζαθήληζε ησλ ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζε Δπξσπατθφ, Δζληθφ θαη Σνπηθφ επίπεδν. Εεηνχκελν απνηειεί λα δηαθσηηζηεί ν ραξαθηήξαο ηεο ζπκκεηνρήο ησλ θνξέσλ ηεο απηνδηνίθεζεο ζηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο, ψζηε λα θαηαζηεί πξνθαλήο ε πξνζθνξά ηνπο. 1 Γεδνκέλνπ φηη ν ξφινο ηεο απηνδηνίθεζεο ζην πεδίν νξγάλσζεο θαη ηειηθήο εθαξκνγήο πνιηηηθψλ θνηλσληθψλ πξνζηαζίαο, δελ είλαη απηφλνκνο, πνηνο είλαη ν ηξφπνο εμάξηεζεο ηνπ απφ ηελ θεληξηθή δηνίθεζε, αιιά θαη απφ θάζεηεο δηαζπλδέζεηο κε ππεξεζληθνχο ζεζκνχο θαη θπξίσο ηελ Δ.Δ., ζην πεδίν νξγάλσζεο θαη ηειηθήο εθαξκνγήο πνιηηηθψλ θνηλσληθψλ πξνζηαζίαο. 22

23 II. Δίηε κε ζπκκεηνρή ζε επξείεο θαη εζληθά ή ππεξεζληθά ζπληνληζκέλεο δξάζεηο, είηε κε ηνπηθέο θαη ρσξηθά πεξηνξηζκέλεο πξσηνβνπιίεο, είλαη δπλαηή ζηελ ειιεληθή πεξίπησζε, ε αλάιεςε απφ ηελ απηνδηνίθεζε ζεκαληηθνχ ξφινπ ζην πεδίν ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο; Με ηελ δεχηεξε ππφζεζε εμεηδηθεχνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο πξψηεο ππφζεζεο, ζηελ ειιεληθή πεξίπησζε ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο. Ζ ζεσξεηηθή αλάιπζε, φπσο πξνθχπηεη θαη νξγαλψλεηαη απφ ηελ παξαπάλσ ππφζεζε εξγαζίαο, ειέγρεηαη κε ηελ ρξήζε δχν ειιεληθψλ πεξηπηψζεσλ, ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο. Σαπηφρξνλα, κε ηελ εηζαγσγή ζηελ αλάιπζε ηεο εκπεηξηθήο έξεπλαο πνπ επηρεηξείηαη, πξνθχπηνπλ δχν επηπιένλ δεηνχκελα. Σν πξψην δεηνχκελν αθνξά ζηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ζηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο, κε ηελ θαηαγξαθή ησλ θνηλσληθψλ δνκψλ ηνπο θαη ηελ παξνπζίαζε ησλ βαζηθφηεξσλ θνηλσληθφ-νηθνλνκηθψλ δεηθηψλ ζε ηνπηθφ επίπεδν θαη ην δεχηεξν δεηνχκελν αθνξά ζηελ κέηξεζε ηνπ βαζκνχ ηθαλνπνίεζεο ησλ επσθεινχκελσλ ζηνπο ζπγθεθξηκέλνπο Γήκνπο θαη ζηνλ εληνπηζκφ ησλ κεηαβιεηψλ εθείλσλ πνπ επεξεάδνπλ ηνλ βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ηνπο. Ζ παξνχζα κειέηε ηνπνζεηείηαη ζην καγλεηηθφ πεδίν πνπ δηακνξθψλεηαη απφ ηηο κεγαιχηεξεο ζεζκηθέο πξνθιήζεηο ηεο επνρήο καο: ηελ πξφθιεζε ηεο εθαξκνγήο ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλσληθνχ Μνληέινπ, ηελ πξφθιεζε ηεο απηφλνκεο Τ.Α. θαη ηελ πξφθιεζε ηεο αλάπηπμεο. Καη επεηδή ηελ πεξίνδν απηή ζπδεηνχκε θαη πάιη γηα ηελ πηζαλφηεηα κηαο λέαο αλαζεσξεηηθήο πξνζπάζεηαο, αμίδεη λα ζπκεζνχκε φηη ην 2001 ν Έιιελαο αλαζεσξεηηθφο λνκνζέηεο θηλήζεθε αληίζεηα πξνο ηηο δηεζλείο ηάζεηο. Παξά ηνπο πξνβιεκαηηζκνχο γηα ηελ δεκνζηνλνκηθή αληνρή ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο ελέγξαςε ξεηά ζην Διιεληθφ Σχληαγκα ηελ αξρή ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο δηθαίνπ (Αξ.25 παξ.1) θαη πεξηέιαβε ζηνλ θαηάινγν ησλ θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ δχν λέα δηθαηψκαηα, κε ηηο αληίζηνηρεο ζεζκηθέο εγγπήζεηο 2 Αλ ππάξρεη ζπλεπψο κηα θνηλσληθή πξφθιεζε γηα ηνλ αλαζεσξεηηθφ λνκνζέηε, απηή βξίζθεηαη ζηελ δπλαηφηεηα ηεο ξεηήο πιένλ θαηνρχξσζεο ηνπ εγγπεκέλνπ επηπέδνπ αμηνπξεπνχο δηαβίσζεο γηα φινπο [Κνληίαδεο Ξ., Απίζηνπιαο Α., 2006, ζει. 21]. 2 Απηφ ηεο δεκνγξαθηθήο πνιηηηθήο θαη ηεο ηζφηηκεο πξφζβαζεο ησλ Α.κΔ.Α. ζηελ νηθνλνκηθή θνηλσληθή θαη πνιηηηθή δσή ηεο ρψξαο, Αξ. 21 παξ.5,6. 23

24 2. Μεζνδνινγία ηεο έξεπλαο ηφρνο ηεο έξεπλαο ε νπνία πξαγκαηνπνηήζεθε ζηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο κειέηεο, είλαη ε θαηαγξαθή ησλ θνηλσληθψλ δξαζηεξηνηήησλ ησλ πξνο αλάιπζε Γήκσλ, ε εθηίκεζε ησλ ζπλζεθψλ κέζα ζηηο νπνίεο αλαπηχζζεηαη ην θνηλσληθφ ηνπο έξγν, ε δηεξεχλεζε ησλ ζρέζεσλ θξάηνπο-πνιίηε θαη ε απνηχπσζε ηνπ βαζκνχ ηθαλνπνίεζεο ησλ πνιηηψλ απφ ηηο δεκνηηθέο θνηλσληθέο δνκέο. 2.1 Κξηηήξηα επηινγήο πεδίνπ Σν βαζηθφ θξηηήξην δηακφξθσζεο ηεο κεζφδνπ κε βάζε ηελ νπνία αληιήζακε ηηο πιεξνθνξίεο γηα ηηο ζπλεληεχμεηο θαη ηα εξσηεκαηνιφγηα ήηαλ νη δπλαηφηεηεο θαη πξννπηηθέο ησλ Γήκσλ ζηελ αλάπηπμε θνηλσληθήο πνιηηηθήο, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο αλάγθεο θαη ηα αηηήκαηα ηεο εθάζηνηε ηνπηθήο θνηλσλίαο. Γηα ηελ εκπεηξηθή έξεπλα αξρηθά επηζεκάλζεθε φηη ζα ήηαλ πξνζθνξφηεξε ε επηινγή ρψξνπ εθηφο Λεθαλνπεδίνπ Αηηηθήο πξνθεηκέλνπ λα απνθεπρζνχλ πξνβιήκαηα πνιππινθφηεηαο ή αζαθψλ νξίσλ ζηελ θαηαλνκή αξκνδηνηήησλ. Χζηφζν ε ελδειερήο έξεπλα νδήγεζε ζην ζπκπέξαζκα φηη ε πξφζβαζε ζε Γήκνπο ηεο Αηηηθήο πνπ ιεηηνπξγεί ε θεληξηθή δηνίθεζε, ε ζπιινγή ζηνηρείσλ ζα ήηαλ ζαθψο επθνιφηεξε δεδνκέλεο ηεο κεραλνξγάλσζεο ησλ πεξηζζφηεξσλ Γήκσλ. Δμάιινπ ε εκπεηξηθή έξεπλα ζα έπξεπε λα αθνξά Γήκνπο νη νπνίνη ζα έρνπλ ηηο δπλαηφηεηεο, ζε ππνδνκέο θαη έκςπρν πιηθφ ψζηε λα κπνξνχλ λα ππνζηεξίμνπλ ηηο ζρεηηθέο δξάζεηο θνηλσληθήο πνιηηηθήο πνπ πξνσζνχληαη ζε επίπεδν απηνδηνίθεζεο. 3 Σέινο, ζεκαληηθφ ξφιν γηα ηελ επηινγή ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο δηαδξακάηηζε ην γεγνλφο φηη πξφθεηηαη γηα αληηπξνζσπεπηηθφ παξάδεηγκα φκνξσλ Γήκσλ κε θνηλά πξνβιήκαηα ηα νπνία ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο βξίζθνπλ θαη θνηλέο ιχζεηο κέζσ ησλ 3 Δπηπιένλ, εμαξρήο έγηλε αληηιεπηφ φηη λενζχζηαηνη Καπνδηζηξηαθνί Γήκνη δελ ζα ήηαλ δπλαηφ λα ιάβνπλ κέξνο ζηελ παξνχζα έξεπλα εθφζνλ ζηνπο πεξηζζφηεξνπο απφ απηνχο ηνπο Γήκνπο παξνπζηάδεηαη κηα νξγαλσηηθή πζηέξεζε (ζε ζρέζε κε ηνπο ππφινηπνπο Γήκνπο ηεο Διιάδαο) ιφγσ ηεο πξφζθαηεο ζπλέλσζεο ηνπο (κφιηο ην 1997 κε ην Ν.2539/97). 24

25 δηαδεκνηηθψλ ζπλεξγαζηψλ. πλεπψο ε επηινγή ησλ ελ ιφγσ Γήκσλ έγηλε κε δηνηθεηηθά 4, γεσγξαθηθά 5 θαη πιεζπζκηαθά 6 θξηηήξηα, ηα νπνία είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλα κεηαμχ ηνπο θαη δηαδξακαηίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ δηακφξθσζε θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ζην ηνπηθφ επίπεδν. Οη πξνο δηεξεχλεζε Γήκνη, αλ θαη απνηέιεζαλ ην πεδίν ηεο εκπεηξηθήο έξεπλαο δελ κπνξνχλ σζηφζν λα παξάγνπλ γεληθεπκέλα ζπκπεξάζκαηα γηα ην ζχλνιν ησλ Γήκσλ ηεο ρψξαο. Άιισζηε θάζε πεξίπησζε παξνπζηάδεη ηδηαηηεξφηεηεο πνπ ηελ θαζηζηνχλ έλα κνλαδηθφ ζπλδπαζκφ ζπληζησζψλ νη νπνίεο δηακνξθψλνπλ θάζε θνξά δηαθνξεηηθφ ηειηθφ απνηέιεζκα Μέζνδνο ζπιινγήο ζηνηρείσλ Σν δείγκα ηεο έξεπλαο ζπλέζηεζαλ νη Γήκνη Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο. Ο ζρεδηαζκφο ησλ εξσηεκαηνινγίσλ θαη ε δνκή ησλ ζπλεληεχμεσλ (ηφζν γηα ηνπο ππεπζχλνπο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζην Γήκν 7 φζν θαη γηα ηνπο επσθεινχκελνπο ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ) μεθίλεζε ζηηο αξρέο ηνπ Ηνπιίνπ θαη νινθιεξψζεθε ζηα κέζα ηνπ ίδηνπ κήλα, ρξνληθφ δηάζηεκα θαηά ην νπνίν επηιέρζεθε θαη ε κέζνδνο ζπιινγήο ζηνηρείσλ. Οη ζπλεληεχμεηο ζηνπο δχν Γήκνπο έιαβαλ ρψξα ην δηάζηεκα 15 Ηνπιίνπ κε αξρέο Απγνχζηνπ, θαηφπηλ πξνζσπηθψλ επηζθέςεσλ. πλνιηθά πξαγκαηνπνηήζεθαλ 22 επηζθέςεηο (12 επηζθέςεηο ζην Γήκν Βχξσλα θαη 10 ζην Γήκν Καηζαξηαλήο) ζε θάζε κία απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο πνπ ιεηηνπξγνχλ, πξνθεηκέλνπ λα ζπκπιεξσζνχλ ηα εξσηεκαηνιφγηα απφ ηνπο εμππεξεηνχκελνπο ησλ Γήκσλ αιιά θαη λα ζπιιερζνχλ επί κέξνπο πιεξνθνξίεο γηα θάζε θνηλσληθή δνκή ρσξηζηά. 8 4 Οη πξνο κειέηε Γήκνη έρνπλ αλαπηχμεη φιεο ηηο ζεζκηθά θαηνρπξσκέλεο θνηλσληθέο δνκέο πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ άζθεζε θνηλσληθήο ιεηηνπξγίαο ηνπο, ελψ παξάιιεια ζπκκεηέρνπλ ζηελ πινπνίεζε πξνγξακκάησλ πνπ έρνπλ θνηλσληθφ ραξαθηήξα θαη ιακβάλνπλ θνηλσληθέο πξσηνβνπιίεο. 5 Οη Γήκνη πνπ δηεμάρζεθε ε έξεπλα εληάζζνληαη γεσγξαθηθά ζηα φξηα ηεο Αλαηνιηθήο Αζήλαο 6 Οη ελ ιφγσ Γήκνη ζπγθιίλνπλ ζεκαληηθά σο πξνο ηνλ αξηζκφ ησλ δεκνηψλ ηνπο νη νπνίνη θαηνηθνχλ ζηα εδαθηθά ηνπο φξηα, γεγνλφο πνπ καο επηηξέπεη λα παξαηεξήζνπκε ηηο θνηλσληθέο ιεηηνπξγίεο δχν κεζαίσλ πιεζπζκηαθά Γήκσλ. 7 Ζ επηινγή ησλ ζπλεληεπμηαδφκελσλ έγηλε κε βάζε ηα νξγαλνγξάκκαηα ησλ Γήκσλ θαη ησλ Γηεπζχλζεσλ, Σνκέσλ θαη Γξαθείσλ πνπ δηαζέηνπλ θαη είλαη επηθνξηηζκέλα κε ηελ νξγάλσζε θαη εθαξκνγή πνιηηηθψλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο ζην ηνπηθφ επίπεδν. Μηα ζεκαληηθή πεγή πιεξνθφξεζεο ήηαλ ην Τπνπξγείν Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο απφ ην νπνίν αληιήζεθαλ ζεκαληηθέο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε πξνσζνχκελα πξνγξάκκαηα θαη πνιηηηθέο. 8 Δίλαη γεγνλφο φηη ε ζπκπιήξσζε ησλ εξσηεκαηνινγίσλ έγηλε κε ηελ θπζηθή παξνπζία ηεο γξάθνληνο θαη έπεηηα απφ άζθεζε πεηζνχο εθφζνλ αθ ελφο νη θαηά ηφπν θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ αδπλαηνχζαλ λα 25

26 Γηα ηελ άληιεζε πιεξνθνξηψλ απφ ηνπο επσθεινχκελνπο επηιέρζεθε ε κέζνδνο ησλ αλσλχκσλ εξσηεκαηνινγίσλ (ζπλνιηθά ζπιιέρζεζαλ 212 εξσηεκαηνιόγηα), κε εξσηήζεηο πνπ αθνξνχζαλ ζηελ δηεξεχλεζε πνηνηηθψλ θαη πνζνηηθψλ δεδνκέλσλ ηφζν γηα ηα δεκνγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπο, φζν θαη γηα ηνλ βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ηνπο απφ ηελ ιεηηνπξγία, ηελ δηθηχσζε θαη ην πξνζσπηθφ ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ. 9 Ζ ηερληθή δεηγκαηνιεςίαο πνπ αθνινπζήζακε είλαη ε «Γεηγκαηνιεςία Δπθνιίαο» (Convenience Sampling). ε απηνχ ηνπ είδνπο ηε δεηγκαηνιεςία, επηηξέπεηαη ε ρξεζηκνπνίεζε νπνηαζδήπνηε δηαζέζηκεο νκάδαο κειψλ ηνπ πιεζπζκνχ ηεο έξεπλαο, απζαίξεηα, ρσξίο νξγάλσζε θαη κε ηπραία δεηγκαηνιεςία Πεξί ηα κέζα Απγνχζηνπ μεθίλεζε ηειηθά ε εηζαγσγή ησλ ζηνηρείσλ ζηα θχιια δεδνκέλσλ θαη ε ζηαηηζηηθή ηνπο επεμεξγαζία απφ ην ζηαηηζηηθφ πξφγξακκα S.P.S.S. 15, ελψ ε ζπλαγσγή ησλ ζπκπεξαζκάησλ νινθιεξψζεθε ζην ηέινο ηνπ ίδηνπ κήλα. Ζ επεμεξγαζία ησλ πνηνηηθψλ δεδνκέλσλ αθνινχζεζε ηεο κέζνδν ηεο «αλάιπζεο πεξηερνκέλνπ»-content analysis. Με ηελ νινθιήξσζε ηεο θάζεο ζπιινγήο πνηνηηθψλ δεδνκέλσλ θαη ηελ απνκαγλεηνθψλεζε ηνπο, πξνρσξήζακε ζηελ ζηαηηζηηθή επεμεξγαζία ησλ πνζνηηθψλ δεδνκέλσλ θαη ζπλάγακε ζπκπεξάζκαηα γηα ηνλ βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ησλ επσθεινχκελσλ. Οη ζπλεληεχμεηο θαη ηα εξσηεκαηνιφγηα, απνηέιεζαλ ηα βαζηθά κεζνδνινγηθά εξγαιεία γηα ηελ παξνχζα έξεπλα. Με ηηο ζπλεληεχμεηο κπνξέζακε λα αλαπηχμνπκε «ειεχζεξε ζπδήηεζε» κε ηνπο ππεπζχλνπο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ησλ Γήκσλ αιιά θαη κε ηνπο απινχο εξγαδφκελνπο ησλ θνηλσληθψλ δνκψλ 10, ελψ κε ηελ ζπκπιήξσζε εξσηεκαηνινγίσλ θαη ηελ κεηέπεηηα ζηαηηζηηθή ηνπο επεμεξγαζία, εμάγακε ρξήζηκα ζπκπεξάζκαηα γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ δεκνηψλ απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ ηνπο. 11 ζπκπιεξψζνπλ ηαρπδξνκηθά ηα εξσηεκαηνιφγηα εμαηηίαο ηεο ζπλερνχο αλαβιεηηθφηεηαο ηνπο θαη αθεηέξνπ νη δεκφηεο-εμππεξεηνχκελνη ζεσξνχζαλ ηε ζπκπιήξσζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξσηεκαηνινγίνπ σο έλα είδνο ειέγρνπ ηεο πξνζσπηθήο ηνπο δσήο. 9 Σα εξσηεκαηνιφγηα παξαδφζεθαλ θαη ζπκπιεξψζεθαλ πξνζσπηθά απφ ηνπο εξσηεζέληεο. Σπρφλ δηεπθξηληζηηθέο επεμεγήζεηο ζε εξσηήζεηο δφζεθαλ επί ηφπνπ, ψζηε λα εμαζθαιηζηεί ε νξζφηεηα ηνπ ηξφπνπ ζπκπιήξσζεο θαη ε πιεξφηεηα ησλ απαληήζεσλ. 10 Πξάγκαηη, ε ζπδήηεζε κε ηνπο εξγαδφκελνπο ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ καο έδσζε ηε δπλαηφηεηα λα πξνζεγγίζνπκε κε ζαθήλεηα ηα πξνβιήκαηα θαη ηηο ηνπηθέο αλάγθεο πνπ θαινχληαη λα αληηκεησπίζνπλ νη ππεξεζίεο ηνπο, θαζψο θαη ηηο αιιαγέο πνπ πξέπεη λα πξαγκαηνπνηεζνχλ (θαηά ηελ άπνςε ηνπο). Σαπηφρξνλα, ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο κέζα απφ ζπδεηήζεηο εθθξάζηεθαλ ηα «παξάπνλα» πνπ έρνπλ νη ππάιιεινη απφ ηηο δεκνηηθέο αξρέο γηα ηηο ειιείςεηο θαη ηηο αδπλακίεο πνπ εκθαλίδνπλ ηελ παξνρή ησλ ππεξεζηψλ ηνπο 11 Οη πεξηζζφηεξν επνηθνδνκεηηθέο απφ άπνςε άληιεζεο πιεξνθνξηψλ ζπδεηήζεηο πξαγκαηνπνηήζεθαλ σο επί ην πιείζηνλ κε ηνπο θνηλσληθνχο ιεηηνπξγνχο ησλ ππεξεζηψλ θαη φρη θαηά αλάγθε απφ ηνπο δηνηθεηηθνχο ππαιιήινπο γηα ηνλ απινχζηαην ιφγν φηη νη πξψηνη παξέρνληαο πεξηζζφηεξν πνηνηηθέο θαη πιεζηέζηεξα ζηνπο δεκφηεο ππεξεζίεο γλψξηδαλ κε αθξίβεηα ηα κεηνλεθηήκαηα αιιά θαη ηα δπλαηά ζεκεία ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο ζηελ νπνία ππάγνληαη 26

27 2.3. Γνκή θαη πεξηερφκελν Σπλεληεχμεσλ θαη Δξσηεκαηνινγίσλ πλεληεχμεηο: Ζ δηαηχπσζε ησλ εξσηήζεσλ ζηνπο ππαιιήινπο ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ θαη ζηνπο ππεπζχλνπο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο, απνζθνπνχζε ζε ζπδήηεζε γχξσ απφ ζπγθεθξηκέλεο ζεκαηηθέο ελφηεηεο, παξέρνληαο ηε δπλαηφηεηα ζηνλ νκηιεηή λα εθθξαζηεί γχξσ απφ ην ζέκα. 12 Σα εξσηήκαηα πνπ απεπζχλακε ζην πξνζσπηθφ ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ησλ Γήκσλ δηαθξίλνληαη ζηηο αθφινπζεο θαηεγνξίεο: Δξσηήκαηα πνπ αθνξνχλ ζηελ νξγαλσηηθή δνκή ηεο ππεξεζίαο, θαη ζηελ ζρέζε ηεο κε ηελ Γηεχζπλζε Κνηλσληθψλ Τπεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ Δξσηήκαηα πνπ αθνξνχλ ηνλ ηξφπν ρξεκαηνδφηεζεο ησλ θνηλσληθψλ δνκψλ (π.ρ. απφ Κ.Α.Π., απφ επηρνξεγήζεηο απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε, απφ δσξεέο θ.ι.π.). Δξσηήκαηα πνπ αθνξνχλ ζηηο ζρέζεηο ζπλεξγαζίαο πνπ αλαπηχζζνπλ νη θνηλσληθέο ππεξεζίεο κε ηηο ππφινηπεο δνκέο ηνπ Γήκνπ ή ηελ θεληξηθή δηνίθεζε (π.ρ. Τπνπξγεία, Ννκαξρίεο, Ο.Α.Δ.Γ., θ.ι.π.), κε ηνπο ζπιινγηθνχο θνξείο (Κ.Δ.Γ.Κ.Δ., Σ.Δ.Γ.Κ., Δ.Δ.Σ.Α.Α., Αλαπηπμηαθέο Δηαηξείεο) αιιά θαη ινηπνχο θνξείο πνπ ππνζηεξίδνπλ ηνλ Γήκν ζηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο (π.ρ. Δθθιεζία, Δζεινληηθνί Φνξείο, Μαδηθνί Φνξείο, χλδεζκνη εξγαδνκέλσλ θαη εξγνδνηψλ θ.ι.π.) Δξσηήζεηο πνπ αλαθέξνληαη ζηελ πιεξνθφξεζε ησλ Γεκνηψλ γηα ηα πξνγξάκκαηα θαη ηηο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ, θαζψο επίζεο θαη ηνλ ηξφπν πνπ ελεκεξψλεηαη ν Γήκνο γηα ηα αηηήκαηα θαη ηα πξνβιήκαηα ησλ δεκνηψλ ηνπ. Δξσηήζεηο γηα ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδεη ν Γήκνο θαη ηαμηλφκεζε απηψλ (βαζκνινγψληαο ηα κε κηα θιίκαθα απφ ην έλα έσο ην ηξία αλάινγα κε ην βαζκφ ζνβαξφηεηαο).13 Σέινο, εξσηήζεηο πνπ αθνξνχζαλ ζηηο ιχζεηο πνπ πξφηεηλαλ νη εξγαδφκελνη ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ, γηα ηελ απνηειεζκαηηθή άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζηνλ Γήκν ηνπο. 12 Αθνχ δηακνξθψζακε κηα βαζηθή δνκή εξσηεκάησλ, κεηέπεηηα ηηο πξνζαξκφζακε αλάινγα κε ηελ θνηλσληθή ππεξεζία ζηελ νπνία απεπζπλφκαζηαλ. 13 Με 1=Καζφινπ, 2=Αξθεηά θαη 3=Πνιχ 27

28 Ο ζπλνιηθόο αξηζκόο ησλ ζπλεληεύμεσλ ζηνπο ππεπζύλνπο ησλ θνηλσληθώλ ππεξεζηώλ ήηαλ είθνζη δύν (22), όζεο θαη νη επηζθέςεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζηνπο Γήκνπο Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο. Δξσηεκαηνιφγηα: ην πιαίζην ηεο κειέηεο, θξίζεθε αλαγθαία ε δηεμαγσγή ζηαηηζηηθήο έξεπλαο, πξνθεηκέλνπ λα εμεηαζηεί ν βαζκφο ηθαλνπνίεζεο ησλ επσθεινχκελσλ απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο, φπσο απηή απνηππψζεθε απφ ηελ γλψκε ησλ εξσηεζέλησλ. Οη θαηεγνξίεο ησλ επσθεινχκελσλ πνπ εξσηήζεθαλ δηαθνξνπνηνχληαλ αλάινγα κε ηελ θνηλσληθή ππεξεζία ζηελ νπνία απεπζπλφκαζηαλ. πλεπψο, ην δείγκα καο απνηειείηαη απφ: Αλέξγνπο Αζηέγνπο πληαμηνχρνπο Άηνκα ηα νπνία αληηκεησπίδνπλ πξνβιήκαηα ζηελ νηθνγέλεηα Αλχπαληξεο κεηέξεο Αιινδαπνχο Αζζελείο Οη εξσηήζεηο (ησλ εξσηεκαηνινγίσλ) ηαμηλνκήζεθαλ ζε ηξεηο δηαθξηηέο θαηεγνξίεο: ην πξψην κέξνο νη εξσηψκελνη απαληνχλ ζε δεκνγξαθηθνχ ηχπνπ εξσηήζεηο. Αλαθέξνπλ ηελ ειηθία ηνπο, ην θχιν ηνπο, ηελ νηθνγελεηαθή ηνπο θαηάζηαζε, ηελ ηζαγέλεηα, ην κνξθσηηθφ ηνπο επίπεδν, ηελ επαγγεικαηηθή ηνπο θαηάζηαζε θαη ην χςνο ηνπ εηζνδήκαηνο ηνπο. ην δεχηεξν κέξνο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ ν εξσηψκελνο απαληά ζε εξσηήζεηο πνπ αθνξνχλ ζηελ νξγάλσζεο ηεο δνκήο παξνρήο θνηλσληθήο ππεξεζηψλ. Αλαθέξεη ινηπφλ ηνλ ηξφπν πνπ ελεκεξψζεθε γηα ηελ ιεηηνπξγία ηεο ππεξεζίαο ζηελ νπνία είλαη ρξήζηεο, ηνλ βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ηνπ απφ ηελ ζπλνιηθή εηθφλα νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ ηνπ, απφ ηελ πιηθνηερληθή ππνδνκή ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ θαζψο επίζεο θαη απφ ηελ ζπκπεξηθνξά ηνπ πξνζσπηθνχ απέλαληη ηνπ. 28

29 Σν ηξίην θαη ηειεπηαίν κέξνο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ θαηαγξάθεη ηνπο ιφγνπο πνπ νη εξσηψκελνη επέιεμαλ λα επηζθεθηνχλ ηελ ζπγθεθξηκέλε θνηλσληθή ππεξεζία, ηνλ κέζν αξηζκφ επηζθέςεσλ ηνπο αλά κήλα θαη ηελ άπνςε ηνπο γηα ηελ δηθηχσζε ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ. Ο ζπλνιηθόο αξηζκόο ησλ εξσηεκαηνινγίσλ ήηαλ 212 από ηα νπνία ηα 145 ζπκπιεξώζεθαλ από επσθεινύκελνπο ηνπ Γήκνπ Βύξσλα, ελώ ηα ππόινηπα 67 από δεκόηεο ηεο Καηζαξηαλήο Θεκαηηθή δηάξζξσζε θεθαιαίσλ Ζ παξνχζα κειέηε είλαη δηαξζξσκέλε ζε έμη θεθάιαηα. ην πξψην θεθάιαην εμεηάδνληαη νη ζχγρξνλεο εμειίμεηο φζνλ αθνξά ζηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο. ην πιαίζην απηφ επηρεηξείηαη λα αλαδεηρζεί πψο νη θνηλσληθέο θαη νηθνλνκηθέο αλαθαηαηάμεηο θαη ε ελεξγνπνίεζε λέσλ κνξθψλ θνηλσληθήο αιιειεγγχεο αλαλνεκαηνδνηνχλ θαη εκπινπηίδνπλ ηηο παξαδνζηαθέο αληηιήςεηο άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, ζεκαηνδνηψληαο παξάιιεια έλα λέν θνηλσληθφ ξφιν γηα ηελ Σ.Α. Σν δεχηεξν θεθάιαην επηθεληξψλεηαη ζηελ αλάιπζε ησλ κνληέισλ νξγάλσζεο θαη δηνίθεζεο ησλ ζπζηεκάησλ πξφλνηαο, φπσο εληνπίδνληαη ζην πιαίζην ηνπ επξσπατθνχ κνληέινπ θνηλσληθήο πνιηηηθήο θαη ππφ ηελ πξννπηηθή εληαίαο εθαξκνγήο ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλσληθνχ Μνληέινπ, φπσο απηφ παξνπζηάζηεθε ζηελ Δπξσπατθή Αηδέληα Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ην Σν ηξίην θεθάιαην εμεηάδεη ηηο αξρέο νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ Διιεληθνχ ζπζηήκαηνο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, αλαιχνληαο ηηο επηκέξνπο δηαζηάζεηο ηεο ζηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα. Σαπηφρξνλα, επηρεηξείηαη κηα θσδηθνπνίεζε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ ηεο θνηλσληθήο πξφλνηαο, ηεο αζθάιηζεο θαη ηεο πγείαο ζε εζληθφ επίπεδν. Σν ηέηαξην θεθάιαην θαιχπηεη ηηο κνξθέο νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ απηνδηνηθεηηθψλ θνηλσληθψλ κεραληζκψλ πνπ δηαζέηνπλ δηνηθεηηθή θαη νηθνλνκηθή απηνηέιεηα (Άξζξν 102 παξ /86/01) ζε ηνπηθφ επίπεδν, θαζψο θαη ζηνπο δηαχινπο κε ηνπο νπνίνπο επηθνηλσλνχλ κε ηηο ηνπηθέο θνηλσλίεο. ην ίδην θεθάιαην αλαιχνληαη ην 14 Σν εξσηεκαηνιφγην παξαηίζεηαη ζην παξάξηεκα ηεο κειέηεο 29

30 ζεζκηθφ πιαίζην θαηνρχξσζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζε ηνπηθφ επίπεδν θαη πεξηγξάθεηαη ε πξνέιεπζε ησλ πφξσλ ηνπ ζπζηήκαηνο παξνρήο ηνπηθψλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ. ην πέκπην θεθάιαην θαη κέζα απφ ηελ δηεμαγσγή πξσηνγελνχο έξεπλαο κε ηελ ρξήζε ζπλεληεχμεσλ θαη εξσηεκαηνινγίσλ, κειεηάηαη ε πεξίπησζε ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο. ην πιαίζην ηεο έξεπλαο θαη κε ηελ ρξήζε ζπλεληεχμεσλ επηρεηξείηαη, ε εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ γηα ηνλ επαξθή ή κε επαξθή αξηζκφ απαζρνινχκελσλ ζηηο ηνπηθέο θνηλσληθέο ππεξεζίεο, γηα ην κέγεζνο θαη ηελ ζπκκεηνρή ηνπ εζεινληηθνχ ηνκέα ζε δξάζεηο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζε ηνπηθφ επίπεδν, γηα ηνλ αξηζκφ ησλ ρξεζηψλ θαη ηα πξνβιήκαηα θαη αηηήκαηα πνπ νη ηνπηθνί άξρνληεο δηαηππψλνπλ πξνθεηκέλνπ νη ηνπηθέο θνηλσληθέο ππεξεζίεο λα ιεηηνπξγνχλ απνηειεζκαηηθφηεξα. ην δεχηεξν θαη ζεκαληηθφηεξν κέξνο ηνπ πέκπηνπ θεθαιαίνπ εξεπλάηαη κε ηελ ρξήζε εξσηεκαηνινγίσλ ν βαζκφο ηθαλνπνίεζεο ησλ πνιηηψλ απφ ηηο δεκφζηεο θνηλσληθέο ππεξεζίεο. Καηαγξάθεηαη ε ζπρλφηεηα ησλ απαληήζεσλ ησλ εξσηψκελσλ θαη επηρεηξείηαη ε ζπζρέηηζε κεηαμχ πνηνηηθψλ θαη πνζνηηθψλ κεηαβιεηψλ πξνθεηκέλνπ λα εμαρζνχλ ζπκπεξάζκαηα γηα ηνπο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηνλ βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ηνπο. Σν έθην θαη ηειεπηαίν θεθάιαην απνηειεί ην απαχγαζκα ησλ ζεσξεηηθψλ θαη εκπεηξηθψλ δηαπηζηψζεσλ πνπ πξνεγήζεθαλ, αμηνινγψληαο ηηο ππνζέζεηο πνπ ηέζεθαλ ζην εηζαγσγηθφ θεθάιαην. Αλαθέξνληαη νη βαζηθέο δηαπηζηψζεηο απφ ηελ κειέηε πεξηπηψζεσλ ησλ Γήκσλ, θαζψο θαη νη βαζηθνί πεξηνξηζκνί θαη εμαξηήζεηο πνπ ζα πξέπεη λα ππεξπεδήζεη ε απηνδηνίθεζε πξνθεηκέλνπ λα ιεηηνπξγήζεη κε ηξφπν απνδνηηθφ θαη απνηειεζκαηηθφ. Σέινο, αλαθέξνληαη νη ζεκαληηθφηεξεο πξνηάζεηο βειηίσζεο ηεο άζθεζεο ηνπηθήο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζε κηθξνζθνπηθφ θαη καθξνζθνπηθφ επίπεδν 30

31 Α ΜΔΡΟ ΘΔΧΡΗΣΙΚΔ ΠΡΟΔΓΓΙΔΙ ΑΚΗΗ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ Δ ΔΤΡΧΠΑΨΚΟ, ΔΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΣΟΠΙΚΟ ΔΠΙΠΔΓΟ 31

32 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 Ο : ΤΓΥΡΟΝΔ ΣΑΔΗ ΣΖΝ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ: ΑΠΟ ΣΟ ΚΡΑΣΟ ΝΤΥΣΟΦΤΛΑΚΑ ΣΟ ΚΟΗΝΧΝΗΚΟ ΚΡΑΣΟ ΚΑΗ ΣΖΝ ΔΝΔΡΓΟΠΟΗΖΖ ΣΖ ΚΟΗΝΧΝΗΑ ΣΧΝ ΠΟΛΗΣΧΝ. «Απηφο πνπ αλαδεηά ηελ αιήζεηα, πξέπεη λα έρεη απέξαληε ππνκνλή» 15 Σσθξάηεο ην παξφλ θεθάιαην επηρεηξείηαη κηα πξψηε εηζαγσγή ζηνπο φξνπο «Κξάηνο Πξφλνηαο» θαη «Κνηλσληθή Πνιηηηθή», ελψ αλαθέξνληαη νη θχξηνη παξάγνληεο πνπ ζπλέβαιιαλ ζηελ αλάπηπμε ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο, ηα κνληέια ηα νπνία θπξηάξρεζαλ θαη επηθξάηεζαλ, θαζψο θαη νη πεξίνδνη θαη ηα ζηάδηα αλάπηπμεο απηνχ. Σν θεθάιαην ζα νινθιεξσζεί κε ηνλ πξνβιεκαηηζκφ γηα ηηο ζχγρξνλεο ηάζεηο ζηελ άζθεζε ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο θαη ηηο επηπηψζεηο πνπ νη λέεο ζπλζήθεο θαίλεηαη λα δηακνξθψλνπλ ζηελ ιεηηνπξγία ηεο Σ.Α. 1.1 Ζ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΚΑΗ Ζ ΚΡΗΖ ΣΟΤ «ΚΡΑΣΟΤ ΠΡΟΝΟΗΑ» Σν Κξάηνο Πξφλνηαο απνηειεί αδηακθηζβήηεηα βαζηθή κεζνδνινγηθή αθεηεξία γηα ηελ θαηαλφεζε ηεο έλλνηαο ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Άιισζηε ε θνηλσληθή πνιηηηθή ζπλίζηαηαη ζε εθείλνπο ηνπο ζεζκνχο θαη ππεξεζίεο κέζσ ησλ νπνίσλ ην θξάηνο πξφλνηαο αζθεί ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ κε απνηέιεζκα νη δχν έλλνηεο λα είλαη ηζηνξηθά αιιειέλδεηεο. [Γηακαληνπνύινπ Α., ]. Οη ζηφρνη ην πεξηερφκελν, ν ξφινο ηνπ θξάηνπο πξφλνηαο, θαζψο θαη ε ζρέζε ηνπ κε ηνλ ηδησηηθφ-κε θεξδνζθνπηθφ ηνκέα θαη ηα άηππα δίθηπα πξνζεγγίδνληαη απφ δηαθνξεηηθά ηδενινγηθά πξίζκαηα. Οη ζεκαληηθφηεξεο ζεσξεηηθέο αληηπαξαζέζεηο επηθεληξψλνληαη γχξσ

33 απφ ηε θχζε, ηα φξηα θαη ηελ θξίζε ηνπ «Κξάηνπο Πξφλνηαο» 16 θαη ζηα κνληέια πνπ απηφ θαηεγνξηνπνηείηαη. [Ιωαθεηκίδεο, 2003]. ηελ επηζηεκνληθή βηβιηνγξαθία δχν είλαη νη θχξηεο θαηεγνξηνπνηήζεηο κε πξψηε απηή ηνπ Titmuss, ν νπνίνο δηαθξίλεη ηα θξάηε πξφλνηαο ζε ππνιιεηκαηηθά, βηνκεραληθά θαη ζεζκηθά αλαδηαλεκεηηθά [Titmuss R., 1974]. Απφ ηηο κεηαγελέζηεξεο νκαδνπνηήζεηο ησλ θαζεζηψησλ (regimes) θνηλσληθήο πνιηηηθήο, επξχηεξε απνδνρή βξήθε ε κνληεινπνίεζε ηνπ Esping-Andersen πνπ δηαθξίλεη ηα Κξάηε Πξφλνηαο ζε θηιειεχζεξα, ζπληεξεηηθάθνξπνξαηηζηηθά θαη ζε ζνζηαιδεκνθξαηηθά [Esping-Andersen C., 1990]. Σέινο,, πνιινί ππνζηεξίδνπλ ηελ χπαξμε ελφο Νφηην-Δπξσπατθνχ Μνληέινπ Πξφλνηαο, φπνπ ε θνηλσληθή θξνληίδα αζθείηαη απφ θπξίσο απφ ηελ νηθνγέλεηα, ελψ ε θεληξηθή αλαδηαλνκή εμαληιείηαη θπξίσο ζηελ παξνρή ζπληάμεσλ [Ferrera M., 1996]. 17 Βαζηθφ θξηηήξην απηήο ηεο κνληεινπνίεζεο είλαη ε ζρέζε κεηαμχ Αγνξάο, Οηθνγέλεηαο, θαη Κξάηνπο ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ θνηλσληθήο θξνληίδαο θαη πξνζηαζίαο. Πξέπεη σζηφζν επζχο εμ αξρήο λα ηνλίζνπκε φηη ε πεξηγξαθή ηνπ Δπξσπατθνχ Κξάηνπο Πξφλνηαο, ησλ ζηφρσλ θαη ησλ θχξησλ πνιηηηθψλ ηνπ, αλαθέξνληαη ζε έλα ηδεαηφ πξφηππν, ην νπνίν πξνζεγγίδνπλ ιηγφηεξν ή πεξηζζφηεξν ηα ππαξθηά θαπηηαιηζηηθά θξάηε. ην ρήκα 1 παξνπζηάδνπκε ζρεκαηηθά ηα βαζηθφηεξα κνληέια θξαηψλ Πξφλνηαο ηεο Δπξψπεο, ζχκθσλα κε ηνλ Titmuss, ηνλ Esping-Andersen θαη Ferrera 16 πλδπάδνληαο ηηο αληηιήςεηο ηφζν ηεο Νενθιαζηθήο φζν θαη ηεο Κευλζηαλήο ζεσξίαο γηα ην Κξάηνο- Πξφλνηαο θαη γεληθφηεξα γηα ην Κξάηνο, κπνξνχκε λα απνδψζνπκε έλαλ νξηζκφ ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο ζχκθσλα κε ηνλ νπνίν, «Σν Κξάηνο Πξφλνηαο αλαθέξεηαη ζηελ παξέκβαζε ηνπ Κξάηνπο, ζηνλ θνηλσληθφ ηνκέα, ε νπνία απνζθνπεί ζε ζεκαληηθφ βαζκφ ζηελ ηθαλνπνίεζε ησλ θνηλσληθψλ αλαγθψλ θαη εδξαηψλεη κηα ζπγθεθξηκέλε αληίιεςε γηα ηε ζρέζε Κνηλσλίαο Πνιίηε, φπνπ ε ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ είλαη θνηλσληθήζπιινγηθή θαη φρη αηνκηθή επζχλε. Βαζηθφ ιεηηνπξγηθφ ραξαθηεξηζηηθφ απηνχ ηνπ θξάηνπο είλαη φηη αθηεξψλεη κεγάιν κέξνο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπ θαη ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηνπ ζηελ παξνρή θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ γηα ηελ αλαβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο δσήο ησλ πνιηηψλ ηνπ.» 17 πρλά γίλεηαη ιφγνο θαη γηα ην Σνβηεηηθφ Κνηλσληθφ Μνληέιν, ραξαθηεξηζηηθά ηνπ νπνίνπ δηαηεξνχλ νη ρψξεο ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο πνπ εηζήιζαλ ζηελ Δ.Δ., φπσο είλαη ε παξνρή θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ αλάινγα κε ηελ πξνζθνξά ηνπ θαζελφο ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία. 33

34 ρήκα 1: Ζ ηππνινγία ησλ Κνηλσληθώλ Μνληέισλ ηεο Δπξώπεο Πεγή: Ίδηα δηακφξθσζε Ζ ακθηζβήηεζε 18 ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο σο ηδέα θαη εθαξκνγή, επήιζε ζρεηηθά γξήγνξα, (ηέιε δεθαεηίαο ηνπ 60 έσο ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80 ) [OECD, 1981]. Σα ζεκαληηθφηεξα επηρεηξήκαηα, απφ ηελ δηεζλή βηβιηνγξαθία, (θαηά θχξην ιφγν απφ ηνπο λενθηιειεχζεξνπο θαη ηνπο καξμηζηέο), επηθεληξψζεθαλ ζην γεγνλφο φηη ην θξάηνο απνδείρζεθε αλαπνηειεζκαηηθφ ζηελ εμάιεηςε ηεο θηψρεηαο θαη ησλ θνηλσληθψλ αληζνηήησλ, νη θνηλσληθέο ππεξεζίεο ιεηηνχξγεζαλ ηειηθά ππέξ ησλ κεζαίσλ ηάμεσλ θαη φρη ησλ θησρψλ θαη φηη ηα θνηλσληθά πξνγξάκκαηα θαηέιεμαλ ζε κέηξα θνηλσληθνχ ειέγρνπ θαη φρη θνηλσληθήο έληαμεο [Βνύιγαξεο Γ., 1994]. Ζ θξηηηθή ζην θιαζζηθφ Κξάηνο Πξφλνηαο ψζεζε ηελ πξνβνιή ελαιιαθηηθψλ κνληέισλ ή θαηεπζχλζεσλ αιιαγήο ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, ππνζηεξίδνληαο είηε ην ειάρηζην θξάηνο [Barry N., 1991], είηε ηελ θαζνιηθή παξέκβαζε ηνπ θξάηνπο [Andersen, 1990]. Ζ πξνζπάζεηα ζπγθεξαζκνχ ησλ δχν πξνεγνχκελσλ πξνηάζεσλ νδήγεζε ζε κηα πιεζψξα αληηιήςεσλ πνπ εθθξάζηεθαλ σο ξεχκα ηνπ πξνλνηαθνχ πινπξαιηζκνχ ή κηθηή νηθνλνκία ηεο πξφλνηαο. Απηή ε ζηξαηεγηθή ακθηζβεηεί ηνλ θεληξηθφ ξφιν ηνπ θξάηνπο ζηελ παξνρή θνηλσληθήο θξνληίδαο θαη ηάζζεηαη ππέξ ηεο κείσζεο ηνπ κε παξάιιειε αχμεζε ηνπ αλεπίζεκνπ, ηνπ εζεινληηθνχ θαη ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα παξνρήο θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ. 18 Γηα ηνλ θαζεγεηή θν αθειιαξφπνπιν, ην θξάηνο πξφλνηαο δελ πεξλά θξίζε απιά κεηαιιάζζεηαη. 34

35 [Δ.Δ.Σ.Α.Α. Κ.Δ.Γ.Κ.Δ., 1995]. 19 Πξφβιεκα σζηφζν παξακέλεη ν αθξηβήο ξφινο ηνπ κίγκαηνο δειαδή ε ζπκκεηνρή ηνπ θάζε ηνκέα θαη ε εμαζθάιηζε ηεο επηδεηνχκελεο ηζνξξνπίαο [Κηνύθηαο Γ., 1997]. Κάησ απφ απηφ ην πξίζκα ε ζεκαζία ηεο απνθέληξσζεο ησλ ππεξεζηψλ απνθηά λέα ζεκαζία, κε ηηο ζχγρξνλεο ηάζεηο λα νδεγνχλ πξνο ηελ θαηεχζπλζε ελφο θξάηνπο ην νπνίν ζα δηαδξακαηίδεη επηηειηθφ ξφιν αιιά ζα ζπλεξγάδεηαη άκεζα κε ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα, ηα άηππα δίθηπα θαη ηνπο εζεινληηθνχο θνξείο ζηελ πξνζπάζεηα παξαγσγήο θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ΠΡΟΔΓΓΗΔΗ ΓΗΑ ΜΗΑ ΤΓΥΡΟΝΖ «ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ» Ζ έλλνηα ηεο ζχγρξνλεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζπλδέεηαη άξξεθηα κε ηελ πξνβιεκαηηθή ηεο έθηαζεο θαη ηνπ ραξαθηήξα ηεο θξαηηθήο παξέκβαζεο θαη κε ην Κξάηνο Πξφλνηαο σο πξαθηηθή θαη σο ηδεαηφ ηχπν. Αλ θαη έρεη ππνζηεξηρζεί φηη ε θνηλσληθή πνιηηηθή απνηειεί έλα μερσξηζηφ επηζηεκνληθφ αληηθείκελν, ζήκεξα γίλεηαη επξχηεξα απνδεθηφ φηη πξφθεηηαη γηα έλα δηεπηζηεκνληθφ πεδίν. Απηφ ζεκαίλεη φηη γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ζεσξεηηθνχ ηεο ππνβάζξνπ θαη ηεο κεζφδνπ παξέκβαζεο ζηελ πξάμε, αληιεί απφ έλα θάζκα άιισλ θνηλσληθψλ επηζηεκψλ Πεξηερόκελν θαη νξηνζέηεζε ηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο Απφ ηελ πιεζψξα ησλ νξηζκψλ θαη ησλ πξνζεγγίζεσλ, ε νιηζηηθή εξκελεία ηνπ Titmuss πνπ ζεσξεί ηελ θνηλσληθή πνιηηηθή αλαπφζπαζην κέξνο ηεο θνηλσλίαο, πνπ εμειίζζεηαη ζε ζηελφηαηε ζρέζε κε ηα άιια θνηλσληθά πεδία, θαίλεηαη λα εξκελεχεη ζσζηφηεξα ην θαηλφκελν. [Titmuss R., 1974]. Σέζζεξα είλαη ηα ζηνηρεία πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηελ έλλνηα ηεο κνληέξλαο θνηλσληθήο πνιηηηθήο: νη θνηλσληθνί θίλδπλν 20 η, ε νηθνλνκία ηεο αγνξάο 21, ε ζπιινγηθή αιιειεγγχε 22 θαη ε 19 χκθσλα κε ηνλ Hill M., ν πξνλνηαθφο πινπξαιηζκφο ζπγθαιχπηεη πξνζέζεηο ηδησηηθνπνίεζεο θαη εκπνξεπκαηνπνίεζεο ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, κε πεξηνξηζκφ ηνπ θξάηνπο θαη κεηαηφπηζε ηεο επζχλεο ηεο θξνληίδαο ζηα άηνκα. 35

36 αλαδηαλνκή ηνπ εηζνδήκαηνο 23. Σα δχν πξψηα ζπληζηνχλ φξνπο ζπγθξφηεζεο, ηα δχν επφκελα ηελ βαζχηεξε νπζία ηεο. [αθειιαξόπνπινο Θ., 1999, ζει. 26] ήκεξα πηνζεηείηαη κηα δηεπξπκέλε νπηηθή ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζηελ νπνία εληάζζνληαη πνιηηηθέο πνπ αθνξνχλ ζηελ εξγαζία, ζηελ θαηνηθία, ζην πεξηβάιινλ, ζηνλ πνιηηηζκφ. κσο, ν ζρεδηαζκφο κηαο εθαξκφζηκεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο δελ απνηειεί απιή δηαδηθαζία. Αληίζεηα δεκηνπξγεί κεγάια εζηθά, νηθνλνκηθά θαη θνηλσληθά πξνβιήκαηα. Σν πξψην ζεκαληηθφ πξφβιεκα είλαη ε εγθπξφηεηα ησλ ζεσξηψλ θαη ηεο κεζνδνινγίαο κε ηηο νπνίεο θαηαγξάθνπκε ηελ εμέιημε ηεο θνηλσληθήο αληζφηεηαο, πξνθεηκέλνπ λα αληαπνθξίλεηαη νπζηαζηηθά ζηελ θνηλσληθή πξαγκαηηθφηεηα. Γεχηεξν ζεκαληηθφ πξφβιεκα απνηειεί ε ρξεζηκνπνίεζε κηαο θαηάιιειεο ηδέαο ηεο θνηλσληθήο δηθαηνζχλεο [Rawls J., 1975], πνπ ζα είλαη πνιηηηθά θαη θνηλσληθά λνκηκνπνηεκέλε θαη απνδεθηή απφ ηελ πιεηνςεθία ηνπ πιεζπζκνχ θαη ελαξκνληζκέλε κε ην πνιηηηθφ-νηθνλνκηθφ ζχζηεκα ηεο θνηλσλίαο. Σέινο, ηξίην ζεκαληηθφ ζέκα είλαη ν νξηζκφο ελφο βέιηηζηνπ θαη θνηλσληθά απνδεθηνχ βαζκνχ αλαδηαλνκήο ηνπ εηζνδήκαηνο, ηνπ πινχηνπ, κε ζθνπφ ηελ εμαζθάιηζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο. Απφ ηα πξνβιήκαηα πνπ πξναλαθέξζεθαλ γίλεηαη θαλεξφ φηη ε θνηλσληθή πνιηηηθή είλαη κηα ζχλζεηε πνιηηηθή. Ζ εθαξκνγή ηεο, πξνυπνζέηεη ηε δηακφξθσζε ηεο ζε ηξία ηνπιάρηζηνλ ζπκπιεξσκαηηθά θαη αληαγσληζηηθά πεδία: α) ην πεδίν ησλ αμηψλ, δειαδή ζε ζρέζε κε ηηο αμίεο πνπ ηζρχνπλ ζε κηα θνηλσλία, β) ην πεδίν ηεο πνιηηηθήο εμηζνξξφπεζεο ησλ θνηλσληθψλ ζπκθεξφλησλ θαη γ) ην πεδίν ηεο επηζηεκνληθήο θαη ηερλνδηνηθεηηθήο εθαξκνγήο ησλ ζεζκψλ ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο. [Υηνύξεο., 1999, ζει.185]. Σα πεδία απηά ζπκκεηέρνπλ κε δηαθνξεηηθφ ηξφπν θαη βαζκφ ζηελ ηειηθή εθαξκνγή ηεο θνηλσληθήο πνιηθήο. εκαληηθφ ξφιν δηαδξακαηίδεη ζ απηφ ν ηχπνο ηεο πνιηηηθήο νξγάλσζεο κηαο θνηλσλίαο θαη νη ηδενινγίεο πνπ ηζρχνπλ ηελ ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή πεξίνδν. 20 Αξξψζηηα, ζάλαηνο, αλαπεξία, γεξαηεηά, αλεξγία απνηέιεζαλ ηνπο πξψηνπο θηλδχλνπο, ελψ ζηέγαζε, ηεθλνπνίεζε, εθπαίδεπζε, θηψρεηα απνθιεηζκφο, εμάξηεζε, αλαδείρηεθαλ ζε κεηαγελέζηεξεο απεηιέο. 21 Αλαθέξεηαη ζηνπ φξνπο ζπγθξφηεζεο ηεο. Ζ παξέκβαζε ηνπ θξάηνπο απνθαζηζηά ηελ ζπιινγηθφηεηα θαη ηελ αιιειεγγχε πνπ πξνζέθεξε ε νηθνγέλεηα, ε εθθιεζία, ε ηνπηθή θνηλφηεηα ζηνπο πνιίηεο, εθφζνλ κε ηελ είζνδν ηνπο ζηελ αγνξά εξγαζίαο απνθφπεθαλ απφ ηηο παξαδνζηαθέο κνξθέο δηαβίσζεο. 22 Δθθξάδεη ηελ αμηνινγηθή δηάζηαζε ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο. 23 Ζ αλαδηαλνκή απνηειεί ην πεξηερφκελν ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Πξφθεηηαη γηα αλαδηαλνκή πφξσλ πνπ ζπληειείηαη δηα κέζνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ ή κεηαμχ ησλ ηάμεσλ κε ηελ εγγχεζε ηνπ θξάηνπο. Ζ πξσηνγελήο δηαλνκή ηνπ θνηλσληθνχ πξντφληνο ζπληειείηαη απφ ηελ αγνξά κε ηελ ακνηβή ησλ παξαγσγηθψλ ζπληειεζηψλ. Ζ αλαδηαλνκή ηνπ εηζνδήκαηνο πνπ επσκίδεηαη ην θνηλσληθφ θξάηνο έρεη σο ζηφρν ηελ πξνζηαζία ησλ πνιηηψλ απφ ηνπο θνηλσληθνχο θηλδχλνπο, θαιχπηνληαο ηηο θνηλσληθέο ηνπο αλάγθεο θαη κεηξηάδνληαο ηηο θνηλσληθέο αληζφηεηεο πνπ δεκηνπξγεί ε δηαλνκή ηεο αγνξάο. 36

37 Σα επίπεδα άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο. ηελ λεσηεξηθφηεηα ην θξάηνο είλαη ν επηηειηθφο θνξέαο ζην ζρεδηαζκφ θαη ηελ άζθεζε ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Καζνξίδεη ην ζεζκηθφ πιαίζην θαη νπζηαζηηθά ην εχξνο θαη ην πεξηερφκελν ηεο θαη ηα εμεηδηθεχεη ζε ζπγθεθξηκέλα κέηξα. Δπίζεο απνθαζίδεη γηα ηνπο πφξνπο θαη ηνπο ζεζκνχο κέζα απφ ηνπο νπνίνπο απηά ζα εθαξκνζηνχλ. Σξία είλαη ηα επίπεδα άζθεζεο ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, ην θεληξηθφ, ην ηνπηθφ θαη ην ππεξεζληθφ. ην θεληξηθφ επίπεδν εληάζζνληαη ηα αξκφδηα Τπνπξγεία. Κχξηα επζχλε ηνπο είλαη ν επηηειηθφο ζρεδηαζκφο, ν θαζνξηζκφο ησλ θχξησλ θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ άζθεζεο ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο θαη ν έιεγρνο. 24 ην ηνπηθφ επίπεδν, ε θνηλσληθή πνιηηηθή αζθείηαη θπξίσο απφ ηνπο Ο.Σ.Α. θπξίσο ηνπο Γήκνπο θαη ηελ N.A.. Ο βαζκφο θαη ν ραξαθηήξαο ηεο απνθέληξσζεο ησλ ππεξεζηψλ εμαξηάηαη απφ ηελ δηνηθεηηθή απηνηέιεηα, ην θάζκα ησλ αξκνδηνηήησλ θαη ηνπο πφξνπο ησλ ηνπηθψλ απηνδηνηθήζεσλ. ην ηνπηθφ επίπεδν επίζεο θαη ζην πιαίζην αλάδεημεο ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ πξνσζείηαη ε ζπλεξγαζία κε ζπιιφγνπο, εζεινληηθέο νξγαλψζεηο θαη πξσηνβνπιίεο πνιηηψλ. Ζ Δπξσπατθή Έλσζε αζθεί κεγάιε επίδξαζε κέζα απφ πξνγξάκκαηα θνηλσληθήο πνιηηηθήο πνπ πινπνηεί ε απηνδηνίθεζε Α θαη Β βαζκνχ κε ηελ δηθή ηεο ρξεκαηνδφηεζε θαη ππνζηήξημε. ην ππεξεζληθφ θαη παγθφζκην επίπεδν, ε θνηλσληθή πνιηηηθή αζθείηαη απφ ππεξεζληθνχο θαη δηεζλείο θνξείο (π.ρ. Δπξσπατθή Έλσζε, Ο.Ζ.Δ., Ο.Ο..Α. θ.ι.π.).. Σα θξάηε έρνπλ ηελ αξκνδηφηεηα άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο θαζψο ε Έλσζε ξπζκίδεη απηά ηα ζέκαηα κε ήπηα λνκνζεζία, θπξίσο κε ζπζηάζεηο θαη αλαθνηλψζεηο εθαξκφδνληαο ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο, ζχκθσλα κε ηελ νπνία ην πξνβάδηζκα δίλεηαη ζην εζληθφ θξάηνο θαη ζηνπο θνξείο πνπ βξίζθνληαη πιεζηέζηεξα ζην πνιίηε (π.ρ. Ο.Σ.Α.). Χζηφζν, κε ηελ αλάπηπμε ησλ επηδνηνχκελσλ πξνγξακκάησλ θαη ηελ ιεηηνπξγία παξαηεξεηεξίσλ, ε Δ.Δ. έρεη επεξεάζεη ζε κεγάιν βαζκφ ηελ αζθνχκελε θνηλσληθή πνιηηηθή ησλ θξαηψλ-κειψλ, θαζψο απνηειεί βαζηθή πεγή εμεχξεζεο πφξσλ [ηαζηλνπνύινπ Ο., 2006]. 24 Ζ Πεξηθέξεηα ζε άιια θξάηε απνηειεί βαζκίδα απνθέληξσζεο ή αθφκα θαη απηνδηνίθεζεο ελψ ζηελ ρψξα καο νπζηαζηηθά εθθξάδεη κηα απνζπγθέληξσζε γηα ηελ πην νξζνινγηθή εθαξκνγή ηεο θπβεξλεηηθήο πνιηηηθήο. Γηα ηνπο ζθνπνχο ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο είλαη πην θνληά ζην ζπγθεληξσηηθφ παξά ζην απνθεληξσηηθφ ζχζηεκα. 37

38 1.3. ΤΓΥΡΟΝΔ ΣΑΔΗ ΣΖΝ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ: Ζ ΔΝΔΡΓΟΠΟΗΖΖ ΣΖ ΚΟΗΝΧΝΗΑ ΣΧΝ ΠΟΛΗΣΧΝ ΣΑ ΠΛΑΗΗΑ ΣΟΤ ΔΘΔΛΟΝΣΗΜΟΤ ΚΑΗ ΣΖ ΦΗΛΑΝΘΡΧΠΗΑ Οη εμειίμεηο ζηνλ ρψξν ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ελαιιάζζνληαη κε κεγάιε ηαρχηεηα ζε ζπλζήθεο ξεπζηφηεηαο. Ζ έθηαζε θαη ν ραξαθηήξαο ησλ πξνβιεκάησλ θαη ε έληαζε ησλ αληζνηήησλ ζέηνπλ λέεο πξνθιήζεηο ζε φιν ην θάζκα, θαη ηδηαίηεξα ζηελ πξφλνηα φπνπ είλαη θαλεξφ πσο νχηε ην θξάηνο απφ κφλν ηνπ, νχηε ε ειεχζεξε αγνξά κπνξνχλ λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο λέεο αλάγθεο πνπ δηακνξθψλνληαη. Ο κε-θεξδνζθνπηθφο θαη εζεινληηθφο ηνκέαο είλαη απηφο πνπ θαιείηαη λα θαιχςεη ηα θελά, λα αλαιάβεη λέεο πξσηνβνπιίεο, λα εηζρσξήζεη εθεί πνπ ην θξάηνο θαη ε αγνξά δελ κπνξνχλ λα παξέκβνπλ. Ζ έλλνηα ηεο εζεινληηθήο πξνζθνξάο είλαη δχζθνιν λα πξνζδηνξηζηεί κηαο θαη δηαθνξνπνηείηαη αλάινγα κε ηηο εθάζηνηε θνηλσληθέο, πνιηηηθέο, νηθνλνκηθέο, ζξεζθεπηηθέο, παξαδνζηαθέο θαη πνιηηηζκηθέο δνκέο. Παξφια απηά ζα κπνξνχκε λα νξίζνπκε ηνλ «εζεινληηζκφ» σο ηε δξαζηεξηφηεηα εθείλε πνπ αλαπηχζζεηαη θαηά ηξφπν πξνζσπηθφ, απζφξκεην, ειεχζεξν, ρσξίο ζθνπφ αηνκηθνχ θέξδνπο, απφ κεκνλσκέλνπο πνιίηεο αηνκηθά ή δηα κέζνπ ησλ νξγαλψζεσλ ησλ νπνίσλ απνηεινχλ κέιε, πξνο ην ζπκθέξνλ ηεο νκάδαο ζηελ νπνία αλήθνπλ ή ηξίησλ πξνζψπσλ ή ηεο ηνπηθήο, θξαηηθήο ή δηεζλνχο θνηλφηεηαο, απνθιεηζηηθά γηα ζθνπνχο αιιειεγγχεο. [Αλζόπνπινο Υ., 1999]. ηηο ζχγρξνλεο αλαιχζεηο ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, ν εζεινληηζκφο εληάζζεηαη ζηνλ «Τξίην Τνκέα», «κηα ζπγθεθξηκέλε δηάζηαζε ηνπ δεκνζίνπ ρψξνπ ζηηο θνηλσλίεο ησλ πνιηηψλ». Απνηειεί έλα δπλακηθφ πεδίν, γεκάην εληάζεηο, παξά έλαλ απζηεξά νξηνζεηεκέλν ρψξν, πνπ πθίζηαηαη ηηο επηδξάζεηο ησλ θξαηηθψλ ζεζκψλ, ηεο νηθνλνκίαο ηεο αγνξάο, ηεο νηθνγέλεηαο θαη ηεο θνηλφηεηαο. Τελ νλνκαζία ηνπ ηελ ρξσζηά ζηνλ ελδηάκεζν ραξαθηήξα ηνπ, γηαηί δελ αλήθεη νχηε ζηελ αγνξά, νχηε ζην θξάηνο, παξφιν πνπ επεξεάδεηαη απφ ηελ ιεηηνπξγία ηνπο θαη ηελ κεηαμχ ηνπο ζρέζε. [Παλαγόπνπινο Γ., 2002]. Δμαηξεηηθφ ξφιν δηαδξακαηίδνπλ επίζεο νη δηάθνξεο θηιαλζξσπηθέο νξγαλψζεηο ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, ζην βαζκφ πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ δηακφξθσζε ζρέζεο αιιειεγγχεο θαη θνηλσληθήο ζπλνρήο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δ.Δ. Παξά ηηο δηαθνξέο πνπ πθίζηαληαη ηα πζηήκαηα Κνηλσληθήο Πξφλνηαο ηεο Δπξψπεο, παξαηεξείηαη κηα απμαλφκελε ζπκκεηνρή ησλ θηιαλζξσπηθψλ νξγαλψζεσλ ζηελ παξνρή θνηλσληθήο 38

39 βνήζεηαο, ζε φια ηα θξάηε ηεο Δπξψπεο, ε νπνία ιεηηνπξγεί ζπκπιεξσκαηηθά ζηελ θξαηηθή αξσγή [Κνθηλάθεο., 1995]. Οη ιφγνη πνπ εμεγνχλ απηφ ην γεγνλφο είλαη φηη αθελφο νξηζκέλα θξάηε δελ κπνξνχλ λα θαιχςνπλ πιήξσο ηηο αλάγθεο ηνπ πιεζπζκνχ, άξα απαξαίηεηε θξίλεηαη ε επηζηξάηεπζε θαη ηεο ηδησηηθήο πξσηνβνπιίαο, θαη αθεηέξνπ ε δξάζε ησλ θηιαλζξσπηθψλ νξγαλψζεσλ είλαη ιηγφηεξν δαπαλεξή θαη ζπρλά πεξηζζφηεξν απνηειεζκαηηθή εθφζνλ ζηεξίδεηαη ζηελ θνηλσληθή επαηζζεζία θαη ηνλ αιηξνπηζκφ ησλ πνιηηψλ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΗΚΔ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ ηνλ ρψξν θνηλσληθήο πνιηηηθήο αλαδεηνχληαη ζήκεξα ξηδηθά δηαθνξεηηθέο πξνζεγγίζεηο ζε ζρέζε κε απηέο πνπ ίζρπαλ πξηλ εηθνζαεηίαο γηα δχν θπξίσο ιφγνπο: 1. Ζ νηθνλνκηθή βησζηκφηεηα ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο δηαθπβεχεηαη ιφγσ ησλ δεκνγξαθηθψλ αιιαγψλ θαη ηεο εθζεηηθήο αχμεζεο ησλ ελδηαθεξφκελσλ δηθαηνχρσλ. 2. Ζ ζηφρεπζε ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο έρεη κεηαηνπηζηεί απφ ηελ πνιηηηθή ηεο κείσζεο ησλ εηζνδεκαηηθψλ αληζνηήησλ, ζηελ αληηκεηψπηζε πξνβιεκάησλ κε πεξίπινθε δπλακηθή, φπσο ε καθξνρξφληα αλεξγία, ε παγίδα θηψρεηαο, ν θνηλσληθφο απνθιεηζκφο. [Υξηζηνδνπιάθεο Ν., 1999, ζει. 16] Έρνληαο απηά ηα δεδνκέλα ππφςε, ππάξρνπλ δχν ηξφπνη άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, αλεμάξηεηα αλ βαζίδνληαη ζε εηζνδεκαηηθά ή κε εηζνδεκαηηθά κέζα γηα ηελ εθαξκνγή ηνπο. Χο κεραληζκφο απνδεκίσζεο θαη αληηζηάζκηζεο ζε πεξηπηψζεηο πνπ ζεσξνχληαη δχζθνια ή θαζφινπ αλαζηξέςηκεο κε ηε κνξθή επηδνκάησλ, ξπζκίζεσλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη παξνρήο ζπγθεθξηκέλσλ ππεξεζηψλ πξψηεο αλάγθεο («Βνήζεηα ζην πίηη», Κ.Α.Π.Ζ. θ.ι.π.). ε απηή ηελ θαηεγνξία αλήθεη ε πιεηνλφηεηα ηεο πξνλνηαθήο πνιηηηθήο (Α.κΔ.Α., ειηθησκέλνη, άλεξγνη, θησρνί, ζπληαμηνχρνη θ.ι.π.). Καη σο κεραληζκφο θηλήηξσλ ζε φζεο πεξηπηψζεηο ζεσξνχληαη αλαζηξέςηκεο θαη ε θνηλσληθή πνιηηηθή έρεη ζθνπφ ηελ επηηάρπλζε ηεο εμφδνπ ελφο αηφκνπ απφ ηελ αξλεηηθή θαηάζηαζε, κε ηελ κνξθή πξνγξακκάησλ επαλέληαμεο, θαηάξηηζεο, εθπαίδεπζεο θ.ι.π. γίλεηαη θαλεξφ ινηπφλ, φηη κηα βαζηθή κέξηκλα ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο πξέπεη λα είλαη ε ζσζηή επηινγή κέηξσλ πνπ εθαξκφδνληαη ζε θάζε πεξίπησζε. 39

40 Γεληθά πάλησο, ν ραξαθηήξαο θαη ηα κέζα θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζα πξέπεη λα είλαη ηέηνηα ψζηε λα εμαζθαιίδνπλ ηξία θξηηήξηα: 1. Απνθπγή ηεο «παγίδαο θηψρεηαο» (moral hazard). Σν θαηλφκελν απηφ παξαηεξείηαη φηαλ ε θνηλσληθή πνιηηηθή πνπ αζθείηαη δεκηνπξγεί πεξηζζφηεξα θίλεηξα παξακνλήο, παξά εμφδνπ απφ κηα θαηλνκεληθά αξλεηηθή θαηάζηαζε (π.ρ. πξνγξάκκαηα θαηάξηηζεο πνπ ρξεκαηνδνηήζεθαλ απφ ηελ Δ.Δ.) 2. Δπίηεπμε ζηφρσλ (effectiveness): Ζ θνηλσληθή πνιηηηθή πξέπεη λα ζρεδηάδεηαη θαη λα αζθείηαη κε ζηφρν ην κέγηζην δπλαηφ απνηέιεζκα, ψζηε ζην κέιινλ λα κεηψλεηαη ε αλάγθε παξέκβαζεο ηεο. 3. Βέιηηζηε θαηαλνκή πεξηνξηζκέλσλ πφξσλ (efficiency): Οη δαπάλεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζα πξέπεη λα θαηεπζχλνληαη εθεί πνπ ππάξρεη κεγαιχηεξε αλάγθε θαη φρη αλεμαξηήησο ζπλζεθψλ θαη θαηεγνξίαο ιεπηψλ. Ζ αξρή απηή ηθαλνπνηείηαη κε ηελ θαζηέξσζε Κξηηεξίσλ Γηαβίσζεο (means testing) ησλ δηθαηνχρσλ. [Υξηζηνδνπιάθεο Ν., 1999, ζει. 17] Απηφ πνπ ζήκεξα πξνηείλεηαη είλαη έλαο «λένο πινπξαιηζκφο» ν νπνίνο ζα ζπλζέηεη δεκηνπξγηθά ηηο δξάζεηο ηνπ θξάηνπο, ησλ ηδησηψλ θαη ησλ εζεινληψλ, κε ζηφρν ηνλ βέιηηζηε άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Σν ραξαθηεξηζηηθφ ηεο λέαο απηήο πξφηαζεο είλαη φηη ηελ ηδενινγηθή ηεο βάζε ηελ ζπλζέηνπλ πεξηζζφηεξν παξαηλέζεηο γηα ην ηη πξέπεη λα απνθεπρζεί κε βάζε ηηο πξνεγνχκελεο εκπεηξίεο. [Giddens A. 1998] 40

41 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 Ο : Ζ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΖ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΈΝΧΖ «Οη κειέηεο έρνπλ ηνπο ίδηνπο ερζξνχο κε ηνλ άλζξσπν: ηελ θσηηά, ηελ πγξαζία, ηνλ ρξφλν θαη ην ίδην ηνπο ην πεξηερφκελν» 25 Πνι Βαιεξχ ηφρνο ηνπ θεθαιαίνπ είλαη ε ζπζηεκαηηθή πεξηγξαθή ηεο θαηάζηαζεο πνπ επηθξαηεί ζηηο ρψξεο-κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ζην πεδίν ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, ψζηε λα γίλεη εκθαλήο ε αλάγθε πνπ αλέθπςε γηα ηελ αλαδήηεζε λέσλ πεγψλ θάιπςεο ησλ θνηλσληθψλ αλαγθψλ, κε θξηηήξην ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα θαη ηελ θαζνιηθή θάιπςε. εκεηψλεηαη σζηφζν, φηη ππάξρνπλ νξηζκέλνη παξάγνληεο νη νπνίνη επεξεάδνπλ ηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο θαη νη νπνίνη δηαθνξνπνηνχληαη αλάινγα κε ηελ ηζηνξηθή πνιηηηθή, θνηλσληθή, νηθνλνκηθή θαη πνιηηηζηηθή παξάδνζε θάζε ρψξαο (βι. ζρήκα 2). ρήκα 2: Δπηδξάζεηο ζηελ αλάπηπμε Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο Πεγή: Ίδηα δηακφξθσζε

42 2.1. Ζ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΑΝΣΗΛΖΦΖ ΠΔΡΗ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ Οη εκπλεπζηέο ηεο ελνπνηεκέλεο Δπξψπεο ππνγξάθνληαο ηε πλζήθε ηεο Ρψκεο, είραλ θαηά λνπ, ηελ Οηθνλνκηθή Δλνπνίεζε ηεο «Γεξαηάο Ζπείξνπ». ην επξσπατθφ θνηλσληθφ έιιεηκκα, ζπλέβαιιε ε θξίζε ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο, θαη νη ζπλέπεηεο ηεο πνπ ήηαλ έληνλεο ζηα πξψηα ζηάδηα ηεο ελνπνηεηηθήο δηαδηθαζίαο. Υξεηάζηεθαλ ινηπφλ αξθεηά ρξφληα απφ ηελ πλζήθε ηεο Ρψκεο, γηα λα θαηαζηεί αληηιεπηή ε αλάγθε ηεο δηακφξθσζεο κηαο νπζηαζηηθήο Δπξσπατθήο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο. Χζηφζν, απφ ηελ ππνγξαθή ηεο ζπλζήθεο ηνπ Άκζηεξληακ θαη κεηά, ε Δ.Δ. έζεζε πςειά ηα επίπεδα θνηλσληθήο πξνζηαζίαο (Άξζξν 2) 26 Απφ ην ζχλνιν ηεο ζπλζήθεο πξνθχπηεη φηη νη θνηλσληθνί ζηφρνη ηεο Δ.Δ. ήηαλ ε πξνψζεζε ηεο απαζρφιεζεο, ε νξζή θνηλσληθή πξνζηαζία, ε βειηίσζε ησλ εξγαζηαθψλ ζπλζεθψλ θαη ε αλάπηπμε αλζξψπηλσλ πφξσλ γηα ηελ πξνψζεζε ηεο ζπλερνχο επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο. Σν Σπκβνχιην ηεο Ληζζαβφλαο ην 2000 απνηέιεζε ην ζεκείν αλαθνξάο γηα ηελ λέα Δπξσπατθή Κνηλσληθή Πνιηηηθή εθφζνλ έζεζε σο ζηφρν λα γίλεη ε Δ.Δ. ε αληαγσληζηηθφηεξε θαη δπλακηθφηεξε νηθνλνκία ηεο γλψζεο, ηθαλή γηα βηψζηκε αλάπηπμε, θαιχηεξεο ζέζεηο εξγαζίαο θαη κε κεγαιχηεξε θνηλσληθή ζπλνρή έσο ην Σν Σπκβνχιην ηεο Νίθαηαο (2000) έξρεηαη λα επηβεβαηψζεη ηηο λέεο εμειίμεηο κε ηελ πηνζέηεζε δξάζεσλ (Αηδέληα Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο) πνπ απνζθνπνχλ ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο Ληζαβφλαο. Ζ «Αηδέληα Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο» παξείρε ηελ πνιηηηθή βάζε γηα ηελ εδξαίσζε κηαο νινθιεξσκέλεο ζηξαηεγηθήο πνπ ζπλίζηαηαη ζηελ ακνηβαία ελίζρπζε ηεο νηθνλνκηθήο θαη ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο θαη ηεο πνιηηηθήο γηα ηελ απαζρφιεζε. Πέξαλ απφ ηελ εθαξκνγή ηεο Αλνηθηήο Μεζφδνπ Σπληνληζκνχ (Α.Μ.Σ.) ζηνλ ηνκέα ηεο απαζρφιεζεο ζην πκβνχιην ηεο Νίθαηαο απνθαζίζηεθε λα αθνινπζεζεί ε κέζνδνο ηεο Αλνηθηήο Μεζφδνπ πληνληζκνχ θαη ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη ελζσκάησζεο. ην ζρήκα 3 26 «Ζ Κνηλφηεηα έρεη σο απνζηνιή λα πξνάγεη ηελ αξκνληθή, ηζζφξνπε θαη αεηθφξν αλάπηπμε ησλ νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, ην πςειφ επίπεδν απαζρφιεζεο θαη θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, ηελ ηζφηεηα κεηαμχ ησ δχν θχισλ, ηελ άλνδν βηνηηθνχ επηπέδνπ θαη ηελ πνηφηεηα δσήο, ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ζπλνρή θαη ηελ αιιειεγγχε κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ.» 27 Δηδηθφηεξα ζηφρνη ηεο ηξαηεγηθήο ηεο Ληζζαβφλαο απνηεινχλ: 1. Μεηάβαζε πξνο κηα θνηλσλία θαη νηθνλνκία ηεο γλψζεο 2. Δθζπγρξνληζκφ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλσληθνχ Μνληέινπ θαη θαηαπνιέκεζε ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ 3. Δθαξκνγή ζπλδπαζκνχ καθξννηθνλνκηθψλ πνιηηηθψλ γηα ζηνρνζεηεκέλεο θαη ελεξγεηηθέο πνιηηηθέο. 42

43 παξνπζηάδνπκε ην Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Μνληέιν (Δ.Κ.Μ.), φπσο απηφ πηνζεηήζεθε ζηελ Δπξσπατθή Αηδέληα Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο. ρήκα 3: Σν Δπξσπατθό Κνηλσληθό Μνληέιν Πεγή: COM(2000) 379 Σα ηξία ζπζηήκαηα φπσο παξνπζηάδνληαη ζην παξαπάλσ ζρήκα είλαη ακνηβαία εληζρπφκελα. Χζηφζν, ε έλλνηα ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλσληθνχ Μνληέινπ δελ έρεη γίλεη νκφζπκα απνδεθηή. Πνιινί ππνζηεξίδνπλ φηη ην Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Μνληέιν απνηειεί ηδενινγηθφ θαη πνιηηηθφ κφξθσκα, παξά κηα απηή θνηλσληθή δνκή 28 [COM(2000) 379]. πκπεξαζκαηηθά, ε λέα Δπξσπατθή Κνηλσληθή Πνιηηηθή επεξεάζηεθε ξηδηθά απφ ηα πκβνχιηα ηεο Ληζαβφλαο θαη ηεο Νίθαηαο, ζηελ πξνζπάζεηα ηεο λα αληαπνθξηζεί ζηηο ζχγρξνλεο θνηλσληθέο αλάγθεο, ηελ Αλάπηπμε, ηελ Αληαγσληζηηθφηεηα, ηελ Απαζρφιεζε θαη θαηά δεχηεξν ιφγν, ηελ Κνηλσληθή Σπλνρή. Έηζη είλαη ζαθέο φηη ε αληίιεςε ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο απφ ηελ Δ.Δ. πεξηιακβάλεη φια ηα ζηνηρεία πνπ αλαθέξζεθαλ παξαπάλσ, κε ηε αιιειεγγχε λα ηνλίδεηαη ηδηαίηεξα σο αμία ηνπ Δ.Κ.Μ. θαη ηελ αλαδηαλνκή λα ζεσξείηαη σο απαξαίηεην κέζν γηα ηελ αξσγή πξνο ηνπο κεηνλεθηνπληεο πνιίηεο.[γεηίκεο Π., Γξαβαξεο Γ., 1993] 28 Σελ επφκελε ρξνληά ηα Σπκβνχιηα ηεο Σηνθρφικεο ηνπ Λάαθελ θαη ηνπ Γθέηεκπνξγθ (2001) ζπκθσλήζεθε ε εθαξκνγή ηεο Α.Μ.. θαη ζηνλ ηνκέα ησλ ζπληάμεσλ, ηεο πγείαο θαη ηεο καθξνρξφληαο θξνληίδαο θαζψο θαη ε ζέζπηζε πνζνηηθψλ δεηθηψλ γηα ηελ παξαθνινχζεζε ηεο πξνφδνπ ζην δήηεκα ηεο θνηλσληθήο ελζσκάησζεο, ηεο πνηφηεηαο ζηελ εξγαζία θαη ησλ ζηφρσλ γηα ηελ αλακφξθσζε ησλ ζπληάμεσλ. 43

44 2.2. Ζ ΣΟΠΗΚΖ ΓΗΑΣΑΖ ΣΖ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ Σα ηειεπηαία ρξφληα, είλαη έθδειε ε ηάζε ζηελ Δ.Δ. γηα ηελ ελίζρπζε ηεο ηνπηθήο δηάζηαζεο ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ηδίσο ζηνπο ηνκείο ηεο απαζρφιεζεο θαη ηεο θνηλσληθήο ελζσκάησζεο. Γίλεηαη αληηιεπηφ φηη νη ζηφρνη ηεο Δπξσπατθήο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο είλαη ζπγγελείο κε εθείλνπο ηεο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο θαη απνβιέπνπλ ζηελ εμηζνξξφπεζε ησλ επξσπατθψλ αζζπκεηξηψλ. Βαζηθφ εξγαιείν θαη ησλ δχν είλαη ην Δ.Κ.Τ. [(ΔΚ), 1081/2006, Δπξωπαϊθό Κνηλνβνύιην] Σν Δ.Κ.Σ. ρξεκαηνδνηεί δξάζεηο γηα ηελ ελίζρπζε ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ, ηελ δηα βίνπ κάζεζε, ηελ απαζρφιεζε, ηελ θνηλσληθή ελζσκάησζε, ηελ θνηλσληθή δηάζηαζε ηεο θνηλσλίαο ηεο πιεξνθνξίαο θαζψο θαη ηελ ηνπηθή αλάπηπμε, ε νπνία απνηειεί θξίζηκν παξάγνληα γηα ηελ πξνψζεζε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο, εθφζνλ ην ηνπηθφ επίπεδν ζεσξείηαη ηδαληθφ γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ πνιίηε ζε φινπο ηνπο θνηλσληθνχο ηνκείο. Βέβαηα, ζηελ αλαβάζκηζε ηεο ηνπηθήο δηάζηαζεο ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζπλέβαιιε ε θνηλσληθή ζηξνθή ησλ πνιηηψλ θαη ησλ ηνπηθψλ αξρψλ πξνο κηα πην ελεξγή ζπκκεηνρή ζηα θνηλσληθά δεηήκαηα. Απηφ νθείιεηαη ζηελ αλαγλσξηζκέλε δπλαηφηεηα ηεο Σ.Α. λα αλαπηχζζεη πξσηνβνπιίεο θαη δξαζηεξηφηεηεο πνπ λα αληαπνθξίλνληαη ζηηο ηνπηθέο αλάγθεο δεκηνπξγψληαο λέεο δεκνηηθέο δνκέο (π.ρ. ηνπηθέο αλαπηπμηαθέο ππεξεζίεο), πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ βειηίσζε ηεο απαζρνιηζηκφηεηαο ζε ηνπηθφ επίπεδν, ηνπηθέο επηρεηξήζεηο θαζψο θαη πξνυπνζέζεηο γηα ηελ χπαξμε νξγαληζκψλ θνηλσληθήο νηθνλνκίαο 29 Δπηπιένλ, ζεκαληηθφ ξφιν δηαδξακαηίδεη ε αμηνπνίεζε ησλ «ηνπηθψλ πφξσλ» θαη ε bottom-up approach θαζψο θαη ε ακθίδξνκε επηθνηλσλία αλάκεζα ζην θεληξηθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν γηα ηνλ ζρεδηαζκφ ησλ θνηλσληθψλ δξάζεσλ. ε απηφ ην ζεκείν θξίλεηαη ζθφπηκν λα αλαθέξνπκε νξηζκέλα πξνγξάκκαηα θνηλνηηθέο πξσηνβνπιίεο πνπ πινπνηνχληαη ζηνλ επξσπατθφ αιιά θαη ζηνλ ειιαδηθφ ρψξν θαη θαηαδεηθλχνπλ ηελ επξχηεξε θνηλσληθή πνιηηηθή. Οη βαζηθέο θνηλνηηθέο πξσηνβνπιίεο πνπ πινπνηνχληαη ζήκεξα θαη νη νπνίεο ρξεκαηνδνηνχλ ζπγθεθξηκέλεο δξάζεηο ζηελ Δ.Δ. είλαη ην Leader γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ αγξνηηθνχ ρψξνπ, ην Interreg γηα ηελ πξνψζεζε ηεο 29 ηνπο νξγαληζκνχο θνηλσληθήο νηθνλνκία πεξηιακβάλνληαη νξγαλψζεηο κε θεξδνζθνπηθέο, αλεμάξηεηεο απφ ην δεκφζην θαη ηδησηηθφ ηνκέα, νη νπνίεο απνζθνπνχλ ζηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ησλ πνιηηψλ θαη ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο πνπ δελ θαιχπηνληαη απφ άιιεο δνκέο. 44

45 δηαζπλνξηαθήο ζπλεξγαζίαο, ην Urban γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ππνβαζκηζκέλνπ αζηηθνχ ρψξνπ θαη ην Equal (πνπ αληηθαηέζηεζε ην Adapt θαη ην Employment) γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ θαη αληζνηήησλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Υαξαθηεξηζηηθφ ζηνηρείν ησλ ελ ιφγσ πξσηνβνπιηψλ απνηειεί ε εζηίαζε ηνπο ζηνλ ηνπηθφ ρψξν, κε ην πξφγξακκα Equal αθνινπζεί ηελ επξσπατθή θηινζνθία γηα ηελ ελδπλάκσζε ηεο ηνπηθά ζπληνληζκέλεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο κε ηελ δεκηνπξγία «αλαπηπμηαθψλ ζπκπξάμεσλ», νη νπνίεο πξνσζνχλ ζπληνληζκέλα ηνπο ζηφρνπο ηεο πξσηνβνπιίαο ζη ηνπηθφ επίπεδν. ην πιαίζην ηεο Δ.Δ. εθηφο ησλ θνηλσληθψλ πξσηνβνπιηψλ, πξνσζνχληαη πξνγξάκκαηα πνπ έρνπλ εμίζνπ ηνπηθή πξνζέγγηζε, φπσο ην SOCRATES θαη ην LEONARDO DA VIΝCI γηα ηελ εθπαίδεπζε θαη ηελ βειηίσζε ησλ δεμηνηήησλ ηνπ αηφκνπ, [Σξάληαο Ν., 2004]. Βέβαηα, ηα πξνγξάκκαηα απηά εληάζζνληαη ζην γεληθφηεξν θνηλσληθφ πιαίζην γηα ηελ απαζρφιεζε θαη ηελ θνηλσληθή ελζσκάησζε, αξρήο γελφκελεο απφ ην ηνπηθφ ρψξν. Σαπηφρξνλα, ε Διιάδα, σο κέινο ηεο Δ.Δ. ελζσκάησζε ηηο επξσπατθέο θνηλσληθέο δηαδηθαζίεο κέζσ ηεο εθπφλεζεο ησλ Δζληθψλ ρεδίσλ Γξάζεο γηα ηελ Απαζρφιεζε θαη γηα ηελ Κνηλσληθή Δλζσκάησζε (Δ.Σ.Γ.Α., Δ.Σ.Γ.ΔΝ), αιιά θαη απφ ηελ ζεζκνζέηεζε (Ν.3144/2003) ηνπ θνηλσληθνχ δηαιφγνπ θαη ηεο εηαηξηθήο ζρέζεο αλάκεζα ζηηο δεκφζηεο αξρέο θαη ηνπο θνηλσληθνχο εηαίξνπο. πκπεξαζκαηηθά, ν ηνπηθφο ρψξνο απνηειεί πιένλ έλα θξίζηκν παξάγνληα γηα ηελ πινπνίεζε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ζε φιεο ηηο πξνεθηάζεηο ηεο. Απηή ε εμέιημε νθείιεηαη ζε δχν παξάγνληεο. Ο πξψηνο, ζρεηίδεηαη κε ηηο δπλαηφηεηεο πνπ πξνζθέξεη ν ηνπηθφο ρψξνο γηα ηελ επίηεπμε απνηειεζκαηηθψλ πνιηηηθψλ, ελψ ν δεχηεξνο, ζρεηίδεηαη κε ηηο λέεο θνηλσληθνπνιηηηθέο ηάζεηο πνπ πξνάγνπλ ηνλ πξνλνηαθφ πινπξαιηζκφ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΗΚΔ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ Απφ ηελ παξαπάλσ ζπδήηεζε αλαθχπηεη έλα βαζηθφ δήηεκα ην νπνίν ζρεηίδεηαη κε ηελ δηαδηθαζία ζχγθιηζεο ησλ ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο ζηηο ρψξεο-κέιε ηεο Δ.Δ. Καηά κία άπνςε είλαη πξφσξν λα κηιήζνπκε γηα ζχγθιηζε γηαηί ππνβφζθεη αληαγσληζκφο κεηαμχ ησλ θξαηψλ γηα ηελ ρξεκαηνδφηεζε θαη νξγάλσζε ηεο θνηλσληθήο 45

46 ηνπο πνιηηηθήο. πλεπψο, ε ελαξκφληζε ησλ ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, αλ θαη παξνπζηάδεηαη ιίγν νπηνπηθή κπνξεί λα επηηεπρζεί θάησ απφ πξνυπνζέζεηο. Ζ ζχγθιηζε πάλησο πνπ ζα κπνξνχζε λα επηηεπρζεί είλαη ζε επίπεδν ζηφρσλ θαη απνηειεζκάησλ, εθφζνλ θάζε ρψξα ραξαθηεξίδεηαη απφ δηαθνξεηηθέο θνηλσληθφ-νηθνλνκηθέο παξακέηξνπο. Σέηνηνπο ζηφρνπο απνηεινχλ ε ηζφηεηα πξφζβαζεο ζηηο πνηνηηθέο θνηλσληθέο ππεξεζίεο, ν εθζπγρξνληζκφο ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, ε πξναγσγή ηεο θνηλσληθήο έληαμεο, ε θηλεηνπνίεζε ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ θ.ι.π. 46

47 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 Ο : Ζ ΑΚΖΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ Δ ΔΘΝΗΚΟ ΔΠΗΠΔΓΟ «Τν θχξην θαζήθνλ ηεο πνιηηείαο είλαη λα πξνζηαηεχεη ην άηνκν θαη λα ηνπ δίλεη ηελ επθαηξία λα αλαπηπρζεί, ζε κηα δεκηνπξγηθή πξνζσπηθφηεηα» 30 Άικπεξη Ατλζηαηλ Δλψ ζηηο βηνκεραληθέο ρψξεο ηεο Δπξψπεο θπξίσο κεηά ηνλ Β παγθφζκην πφιεκν αλαπηχρζεθε ην Κξάηνο Πξφλνηαο, ζηελ Διιάδα δελ παξαηεξήζεθε µία παξφκνηα εμέιημε δεδνκέλνπ φηη επηθξαηνχζαλ εληειψο δηαθνξεηηθέο θνηλσληθέο, νηθνλνκηθέο θαη πνιηηηζηηθέο ζπγθπξίεο. Ζ αλαγθαζηηθή ζπζηεκαηνπνίεζε παξαδνζηαθψλ κνξθψλ άηππεο πξφλνηαο (νηθνγέλεηα, αιιεινβνήζεηα, άηππεο µκνξθέο εξγαζίαο) ζε ζπλδπαζκφ µε ην ραξαθηήξα ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο νπζηαζηηθά επέηξεςαλ ηελ αλάπηπμεο ηνπ ζπλφινπ ηεο θνηλσλίαο δίρσο ηελ παξνρή νξγαλσκέλεο βνήζεηαο απφ ην θξάηνο. [Αθνπλεμίδεο, 1999, ζει. 244]. Απηά ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο ειιεληθήο πξαγκαηηθφηεηαο δελ νδήγεζαλ ζε παξεκβάζεηο εθ κέξνπο ηνπ θξάηνπο γηα ηελ δεκηνπξγία ππνδνκψλ θαη ηελ αλάπηπμε ελφο ζπζηήκαηνο θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ, κε απνηέιεζκα ην Κξάηνο Πξφλνηαο λα πεξηνξηζηεί ζε ζηνηρεηψδεηο θνηλσληθέο παξνρέο πνπ είραλ θπξίσο επηδνκαηηθφ θαη ηδξπκαηηθφ ραξαθηήξα. Δμάιινπ, ζηελ Διιάδα ην δίθηπν ππεξεζηψλ πξφλνηαο ζηφρεπε θπξίσο ζε ηξεηο θαηεγνξίεο ηνπ πιεζπζκνχ, ζηνπο ειηθησκέλνπο, ζηα παηδηά θαη ηηο νηθνγέλεηέο ηνπο θαη ζηα Α.κ.Δ.Α. [Αθνπλεμίδεο, 1999]. Απφ ηα παξαπάλσ γίλεηαη αληηιεπηφ φηη, ην θχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο πνιηηηθήο πνπ αθνινπζήζεθε ήηαλ ε έιιεηςε απνηειεζκαηηθήο ηθαλνπνίεζεο ησλ θνηλσληθψλ αλαγθψλ, θαζψο θαη ε πνιπδηάζπαζε ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο µε ζπλέπεηα ηελ ππνθαηάζηαζε ηεο απφ ηελ αγνξά θαη ηελ νηθνγέλεηα

48 3.1. ΟΗ ΔΠΗΜΔΡΟΤ ΓΗΑΣΑΔΗ ΣΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΖΝ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΟΣΖΣΑ ε ιεηηνπξγηθφ επίπεδν ε θνηλσληθή πξνζηαζία ζπλαπαξηίδεηαη απφ κηα ζεηξά δεκφζησλ κέηξσλ πνπ ζηφρν έρνπλ ηελ δηαζθάιηζε ησλ πνιηηψλ απφ δηάθνξνπο θηλδχλνπο. (βι. ζρήκα 4). Σα κέηξα απηά δηαθξίλνληαη:[γεώξκαο Κ.2007]. 1. ηελ Κνηλσληθή Αζθάιηζε πνπ επηδηψθεη ηελ θάιπςε ζπγθεθξηκέλσλ θηλδχλσλ 2. ηελ Κνηλσληθή Πξφλνηα πνπ πξνζαλαηνιίδεηαη ζηελ πξνζηαζία αηφκσλ ρσξίο επαξθείο πφξνπο βηνπνξηζκνχ, απνβιέπνληαο ηφζν ζηελ θάιπςε βαζηθψλ αλαγθψλ δηαβίσζεο ηνπο φζν θαη ζηελ επξχηεξε θνηλσληθή ηνπο ζπκκεηνρή [Ακίηζεο, 2001] 3. ηελ παξνρή Υπεξεζηψλ Υγείαο, πνπ αληηζηνηρεί ζην ζχλνιν ησλ κέηξσλ πνπ ξπζκίδνπλ ηελ ρνξήγεζε παξνρψλ θαη ππεξεζηψλ απφ εμεηδηθεπκέλνπο θνξείο γηα ηελ θάιπςε πγεηνλνκηθψλ αλαγθψλ ηνπ πιεζπζκνχ. [Yfantopoulos, 1999] ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΦΑΛΔΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΦΑΛΙΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΝΟΙΑ ΤΓΔΙΑ ρήκα 4: Σα ππνζπζηήκαηα ηεο θνηλσληθήο αζθάιεηαο Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 48

49 Ζ παξνρή ηεο θνηλσληθήο πξόλνηαο ζηελ Διιάδα Σν ζχζηεκα θνηλσληθήο πξφλνηαο ζηελ Διιάδα έρεη αλαπηπρζεί απνζπαζκαηηθά, ρσξίο λα θαιχπηεη ην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ. Δπηθεληξψλεηαη ζε ζπγθεθξηκέλεο θαηεγνξίεο θαη απφ απηήλ ηελ άπνςε θαίλεηαη λα έρεη ζηνηρεία ηνπ ππνιεηκκαηηθνχ κνληέινπ πξνζηαζίαο ηνπ Titmuss. [Ακίηζεο Γ, 2007] θνπφο ηεο πξφλνηαο είλαη «ε εμαζθάιηζε ζπλζεθψλ δσήο ζχκθσλσλ πξνο ηελ αλζξψπηλε αμηνπξέπεηα» [Κξέκαιεο Κ., 1985, ζει.21]. Ζ θνηλσληθή πξφλνηα ζπλήζσο απεπζχλεηαη ζε κεκνλσκέλα άηνκα ή νκάδεο αηφκσλ πνπ δηαζέηνπλ ην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο εππάζεηαο (π.ρ. Α.κΔ.Α, ειηθησκέλνη, αλχπαληξεο κεηέξεο, ζχκαηα ζενκεληψλ, ζεηζκψλ θ.ι.π). Απφ νπζηαζηηθή άπνςε, ην ζχζηεκα πηνζεηεί ηελ παξαδνζηαθή ηππνινγία ησλ πεξηζζφηεξσλ εζληθψλ ζπζηεκάησλ ηεο Δπξσπατθήο Πεξηθέξεηαο, πξνβιέπνληαο ηξεηο δηαθνξεηηθέο θαηεγνξίεο πξνγξακκάησλ θνηλσληθήο πξφλνηαο: α). πξνγξάκκαηα εηζνδεκαηηθήο ελίζρπζεο, β). πξνγξάκκαηα παξνρψλ ζε είδνο θαη γ). πξνγξάκκαηα πξνζσπηθψλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ (θνηλσληθήο θξνληίδαο). [Ακίηζεο Γ, 2007] Οη ππεξεζίεο θαη ηα επηδφκαηα παξέρνληαη θαηαθεξκαηηζκέλα κέζσ απνθεληξσκέλσλ λνκηθψλ πξνζψπσλ πνπ επνπηεχνληαη απφ ην Τπνπξγείν Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο. Κνηλσληθέο ππεξεζίεο ζε κηθξφηεξε έθηαζε παξέρνληαη επίζεο απφ ηνπο Ο.Σ.Α. θαη απφ έλα πιέγκα εζεινληηθψλ νξγαληζκψλ θαη Μ.Κ.Ο. πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη έληνλα, ηδίσο ζην πεδίν πξνζηαζίαο ησλ παηδηψλ, ησλ πξνζθχγσλ θαη ησλ Α.κΔ.Α. [Ακίηζεο Γ, 2007, ζει. 15] χκθσλα κε ην ζεζκηθφ πιαίζην ηνπ Ν.2218/94, νη αξκνδηφηεηεο άζθεζε πνιηηηθήο ζηνλ πξνλνηαθφ ηνκέα αθνξνχλ ηηο αθφινπζεο ελφηεηεο: 1. Ίδξπζε θαη ιεηηνπξγία παηδηθψλ βξεθηθψλ, βξεθνλεπηαθψλ ζηαζκψλ θαη λεπηαγσγείσλ, θέληξσλ ςπραγσγίαο θαη αλαςπρήο ειηθησκέλσλ, βξεθνθνκείσλ, νξθαλνηξνθείσλ, Κ.Α.Π.Ζ. θαη θέληξσλ ππνζηήξημεο θαη απνθαηάζηαζεο Α.Μ.ε.Α, θαζψο θαη κειέηε θαη εθαξκνγή θνηλσληθψλ πξνγξακκάησλ. 2. Πξνζηαζία ηεο δσήο θαη ηεο πγείαο ησλ θαηνίθσλ θαη θαηάξηηζε εηδηθψλ πξνγξακκάησλ πξφιεςεο, άκεζεο βνήζεηαο θαη ζεξαπείαο. Ζ ζεζκνζέηεζε ελφο θεληξηθνχ Δζληθνχ Οξγαληζκνχ Κνηλσληθήο Φξνληίδαο πξνβιέθζεθε κε ην Ν. 2646/98, αιιά πνηέ δελ πινπνηήζεθε ηφζν ιφγσ έιιεηςεο πφξσλ θαη ιφγσ αδπλακίαο ζπγθξφηεζεο ηνπ ζρεηηθνχ νξγαλσηηθνχ κεραληζκνχ. Αθνινχζεζαλ κηα 49

50 ζεηξά απφ λνκνζεηηθά θείκελα φπσο ιφγνπ ράξε ην Ν.Γ. 57/73 γηα ηνπο απφξνπο, ην Ν. 958/79 γηα ηελ πξνζηαζία ησλ ηπθιψλ, ην Ν.1296/82 γηα ηνπο ειηθησκέλνπο θ.ι.π Καηνρχξσζε ηεο θνηλσληθήο πξφλνηαο ζην Διιεληθφ Σχληαγκα ηα πιαίζηα ηνπ Διιεληθνχ πληάγκαηνο ν ζεζκφο ηεο θνηλσληθήο πξφλνηαο αληιεί ην λνκηκνπνηεηηθφ ηνπ έξεηζκα ζην άξζξν 21, κνινλφηη ε θξαζηηθή δηαηχπσζε ηνπ ηειεπηαίνπ δελ κνηάδεη λα θαηνρπξψλεη έλα γεληθφ δηθαίσκα γηα ηελ θνηλσληθή πξφλνηα. Πεξηέρεη αληηζέησο, δηάθνξεο δηαηάμεηο πνπ αλάγνπλ ζε ζπληαγκαηηθή ππνρξέσζε ηνπ θξάηνπο ηελ πξνζηαζία ζπγθεθξηκέλσλ νκάδσλ ηνπ πιεζπζκνχ (αλήιηθνη, παηδηά, πνιχηεθλνη, άπνξνη, ειηθησκέλνη ) ή θνηλσληθψλ θαηεγνξηψλ θαη ζεζκψλ (κεηξφηεηα, γάκνο, νηθνγέλεηα). Χζηφζν, κπνξεί λα ππνζηεξηρζεί βάζηκα φηη νη παξαπάλσ ξπζκίζεηο αθνξνχλ απιψο επί κέξνπο εθθάλζεηο ελφο εληαίνπ δηθαηψκαηνο. Πξάγκαηη, δελ θαίλεηαη ινγηθή ε ζέζε φηη ν ζπληαθηηθφο λνκνζέηεο ζέιεζε λα εγγπεζεί πεξηνξηζηηθά ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία νξηζκέλσλ κφλνλ θαηεγνξηψλ ηνπ πιεζπζκνχ, εμαηξψληαο άιιεο π.ρ. άλεξγνη. Κάηη ηέηνην θαίλεηαη αδηαλφεην αθ ελφο ιφγσ ηεο αδπλακία λα πξνβιεθζνχλ εθ ησλ πξνηέξσλ φιεο νη πηζαλέο θαηαζηάζεηο αλάγθεο θαη αθ εηέξνπ ιφγσ ηεο ζεκειηψδνπο αξρήο ηεο ηζφηεηαο πνπ δελ επηηξέπεη αλαίηηεο δηαθξίζεηο. Σν άξζξν 21 δελ θαηνρπξψλεη έλα απηνηειέο ζπληαγκαηηθφ δηθαίσκα, αιιά θάλεη ιφγν γηα επίηαζε ησλ αμηψζεσλ πνπ απνξξένπλ απφ ην βαζηθφ δηθαίσκα γηα θνηλσληθή πξφλνηα. Χζηφζν, θαη ρσξίο ηε ξεηή ζπληαγκαηηθή πξφβιεςε ή ιήςε παξφκνησλ κέηξσλ ζα επηβαιιφηαλ θαη κε βάζε ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο, δεδνκέλνπ φηη ηα άηνκα απηά ρξεηάδνληαη κεγαιχηεξν αλαινγηθά κέξνο ηεο θξαηηθήο θξνληίδαο απφ φηη νη απνιχησο πγηείο Ζ θνηλσληθή αζθάιηζε ζηελ Διιάδα Ζ θνηλσληθή αζθάιηζε απνηειεί ηνλ αθξνγσληαίν ιίζν ηνπ ειιεληθνχ ζπζηήκαηνο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο. απνξξνθψληαο ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ θνηλσληθψλ δαπαλψλ ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ. 31 Ηδηαίηεξε κλεία πξέπεη λα γίλεη ζην Δπίδνκα Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο Σπληαμηνχρσλ (ΔΚΑΣ) πνπ θαζηεξψζεθε ην Πξφθεηηαη γηα ζχζηεκα ζπκπιεξσκαηηθψλ παξνρψλ γηα ηνπο ζπληαμηνχρνπο ρακεινχ εηζνδήκαηνο ηνπ Γεκνζίνπ θαη ηνπ Ηδησηηθνχ ηνκέα, εθηφο ηνπ ΟΓΑ πνπ έρνπλ ζπκπιεξψζεη ην 60 ν έηνο ηεο ειηθίαο ηνπο. 50

51 ηαζκνί ζηελ πνξεία απηή απνηέιεζαλ ίδξπζε ηνπ Η.Κ.Α. ην 1937, ν ΑΝ 1846/51 θαη ην ΝΓ 2698/53 γηα ηελ θαηνρχξσζε θαηψηαησλ νξίσλ ζπληάμεσλ ελψ ζην θιίκα απηφ ηεο δηεχξπλζεο ησλ θνηλσληθψλ παξνρψλ θαζηεξψζεθε ην επίδνκα αλεξγίαο ην 1949, ηδξχζεθε ν Οξγαληζκφο Δξγαηηθήο Καηνηθίαο κε ην Ν. 2963/54 θαη ην 1961 ηδξχζεθε ν ΟΓΑ. Σν ζχζηεκα ειιεληθήο θνηλσληθήο αζθάιηζεο δηαξζξψλεηαη ζήκεξα ζε ηξεηο θχξηνπο «ππιψλεο». Ο πξψηνο ππιψλαο αθνξά ηελ ππνρξεσηηθή δεκφζηα αζθάιηζε θαη πεξηιακβάλεη ηα ηακεία θχξηαο θαη επηθνπξηθήο αζθάιηζεο πνπ ιεηηνπξγνχλ ππνρξεσηηθά σο Ν.Π.Γ.Γ. Ο δεχηεξνο ππιψλαο πεξηιακβάλεη ηα επαγγεικαηηθά ηακεία αζθάιηζεο. 32 Απηά παξέρνπλ πξφζζεηε αζθάιηζε γηα ηνπο αζθαιηζηηθνχο θηλδχλνπο γήξαηνο, ζαλάηνπ, αλαπεξίαο, επαγγεικαηηθνχ αηπρήκαηνο, αζζέλεηαο θαη δηαθνπήο ηεο εξγαζίαο θαη ιεηηνπξγνχλ κε βάζε ην θεθαινπνηεηηθφ ζχζηεκα. Πφξνη ησλ ηακείσλ απηψλ απνηεινχλ νη εηζθνξέο εξγαδνκέλσλ θαη εξγνδνηψλ, νη πξφζνδνη πεξηνπζίαο θαη ε απφδνζε ησλ θεθαιαίσλ θαη απνζεκαηηθψλ ηνπο ηα νπνία ππνρξενχληαη λα δεκηνπξγήζνπλ [Σζαληίιαο Π., 2002] Ο ηξίηνο ππιψλαο αθνξά ηα πξνγξάκκαηα ηεο ηδησηηθήο αζθαιηζηηθήο θάιπςεο γηα ηνπο εξγαδφκελνπο, ηα νπνία νπζηαζηηθά δελ κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ ηκήκα ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο [Γεώξκαο Κ. et al, 2006]. Γεληθφηεξα, ζεκεηψλεηαη φηη αξρηθή επηδίσμε ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο είλαη ε ζπκπιήξσζε ή ε αλαπιήξσζε ηεο απψιεηαο εηζνδήκαηνο απφ πξνθαζνξηζκέλν θνηλσληθφ θίλδπλν, νχησο ψζηε λα εμνπδεηεξσζνχλ νη νηθνλνκηθέο ζπλέπεηεο ηνπ Καηνρχξσζε ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο ζην Διιεληθφ Σχληαγκα Σν δηθαίσκα ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο βξίζθεη ην λνκηκνπνηεηηθφ ηνπ έξεηζκα ζην άξζξν 22 παξ.5. Γχν θαίλεηαη λα είλαη ηα sine qua non ηνπ ζεζκνχ: 1. Ο δεκφζηνο θαη αξρήλ ραξαθηήξαο ηεο ππνρξεσηηθήο αζθάιηζεο θαη 2. Ζ θαζνιηθή θάιπςε απφ απηήλ ησλ βαζηθψλ θηλδχλσλ, ε πξνζηαζία απφ ηνπο νπνίνπο αληηζηνηρεί ζε επηκέξνπο αμηψζεηο ππνθεηκεληθψλ δηθαησκάησλ. 32 Μέρξη ην 2002 πεξηιάκβαλε δηάθνξα ηακεία αιιεινβνεζείαο, ηα νπνία ιεηηνπξγνχζαλ δίρσο νκνηφκνξθν ζεζκηθφ πιαίζην. Με ηνλ Ν. 3029/2002 πξνβιέθζεθε ε δπλαηφηεηα ζχζηαζεο επαγγεικαηηθψλ ηακείσλ σο Ν.Π.Η.Γ. πνπ ηδξχνληαη πξναηξεηηθά αλά επηρείξεζε ή θιάδν εξγαδνκέλσλ, κε ζπκθσλία εξγνδνηψλ ή εξγαδνκέλσλ, εθφζνλ ν αξηζκφο ησλ αζθαιηδφκελσλ θαηά επηρείξεζε ή επαγγεικαηηθφ θιάδν ππεξβαίλεη ηνπο

52 Ο ηνκέαο ηεο πγείαο ζηελ Διιάδα Σν Δζληθφ χζηεκα Τγείαο (Δ..Τ.) ζεζπίζηεθε απφ ην Ν. 1397/83, εηζήγαγε ζεκαληηθή εμαίξεζε ζην βηζκαξθηαλφ θαλφλα ηνπ ειιεληθνχ ζπζηήκαηνο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, θαζηεξψλνληαο θαζνιηθέο παξνρέο πγείαο, ρξεκαηνδνηνχκελεο απφ ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ, ππφ ηελ απνθιεηζηηθή επζχλε ηνπ θξάηνπο. 33 Βαζηθά λνκνζεηηθά θείκελα ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο απνηεινχλ επίζεο ν Ν.1278/1982, γηα ηε ζχζηαζε ηνπ Κ.Δ..Τ.. Σν 1992 ςεθίδεηαη ν λόκνο 2071 γηα ηελ αλαδηνξγάλσζε ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο ν νπνίνο πξνέβιεπε ηελ ππαγσγή ησλ θέληξσλ πγείαο ζηηο λνκαξρίεο θαη ηελ παξνρή ηεο δπλαηφηεηαο ζηνπο λνζνθνκεηαθνχο γηαηξνχο λα επηιέμνπλ κεηαμχ ηεο πιήξνπο απνθιεηζηηθήο θαη ηεο κεξηθήο απαζρφιεζεο. Ο Ν. 2889/2001 (Βειηίσζε θαη εθζπγρξνληζκφο ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο) επηρεηξεί έλα δηνηθεηηθφ εθζπγρξνληζκφ θαη κηα πξνζπάζεηα νπζηαζηηθήο απνθέληξσζεο κε ηε ζχζηαζε ησλ Πεξηθεξεηαθψλ Σπζηεκάησλ Υγείαο (Πε.Σ.Υ.). 34, ελψ ν Ν.3106/2003 γηα ηελ αλαδηνξγάλσζε ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Κνηλσληθήο Φξνληίδαο. απνηειεί κία απφ ηηο ηειεπηαίεο κεηαξξπζκηζηηθέο πξνζπάζεηεο ηεο Διιεληθήο Κπβεξλήζεσο. χκθσλα κε ην λφκν, ηα λνκηθά πξφζσπα δεκνζίνπ δηθαίνπ (Ν.Π.Γ.Γ.) θαη νη ππεξεζίεο ηνπ Δζληθνχ Οξγαληζκνχ Κνηλσληθήο Φξνληίδαο (Δ.Ο.Κ.Φ.) θαηαξγνχληαη θαη κεηαηξέπνληαη ζε ππεξεζίεο ηνπ Πεξηθεξεηαθνχ πζηήκαηνο Τγείαο θαη Πξφλνηαο (Πε..Τ.Π.) ζηελ Πεξηθέξεηα ηνπ νπνίνπ ιεηηνπξγνχλ. Έρεη ππνζηεξηρζεί φηη γηα ηελ θαιχηεξε νξγάλσζε θαη δηνίθεζε ησλ ππεξεζηψλ πγείαο ζα κπνξνχζακε λα δηαθξίλνπκε ηξία νπζηαζηηθά επίπεδα πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο [Τθαληόπνπινο, 2003]. Τν πξσηνβάζκην (εμσλνζθνκεηαθή θπξίσο πεξίζαιςε), ην δεπηεξνβάζκην (λνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε) θαη ην ηξηηνβάζκην (παλεπηζηεκηαθή πεξίζαιςε) Ζ θηινζνθία ηνπ βαζίζηεθε ζηελ αξρή φηη ε πγεία είλαη θνηλσληθφ αγαζφ θαη πξέπεη λα παξέρεηαη κε επζχλε ηνπ θξάηνπο ζην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ θαη αλεμαξηήησο θνηλσληθήο ή νηθνλνκηθήο θαηαζηάζεσο. 34 Οη πξνεγνχκελεο πξνζπάζεηεο απνθέληξσζεο πνπ είραλ πξνβιεθζεί ζηα αληίζηνηρα λνκνζεηηθά πιαίζηα, ηα Πεξηθεξεηαθά πκβνχιηα Τγείαο θαη νη Γηεπζχλζεηο πγείαο, δελ εθαξκφζηεθαλ πνηέ. 35 Οη ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνληαη ζε πξσηνβάζκηα επίπεδν κπνξνχλ λα θαιχπηνπλ ηηο πγεηνλνκηθέο αλάγθεο κηαο πεξηνρήο (π.ρ. θσκφπνιε ή επαξρία) πεξίπνπ αηφκσλ. ην δεπηεξνβάζκην επίπεδν πξνζθέξνληαη λνζνθνκεηαθέο ππεξεζίεο απφ εηδηθεπκέλν πγεηνλνκηθφ πξνζσπηθφ, φπσο εηδηθεπκέλεο λνζνθφκεο, ρεηξνχξγνπο, παηδίαηξνπο, γπλαηθνιφγνπο, αλαηζζεζηνιφγνπο θ.ιπ., πνπ θαιχπηνπλ ηηο εηδηθέο λνζνθνκεηαθέο αλάγθεο κηαο κεγαιχηεξεο πεξηνρήο (π.ρ. λνκνχ) πεξίπνπ αηφκσλ. Σέινο γηα ηηο πην εηδηθέο πεξηπηψζεηο πνπ απαηηνχλ εηδηθέο παλεπηζηεκηαθέο γλψζεηο θαζψο θαη πςειή ηερλνινγηθή ππνδνκή γηα δηάγλσζε θαη ζεξαπεία ησλ λφζσλ ππάξρεη ε ηξηηνβάζκηα παλεπηζηεκηαθή πεξίζαιςε. Σα πεξηζηαηηθά πνπ παξαπέκπνληαη ζηηο ηξηηνβάζκηεο ππεξεζίεο είλαη ζρεηηθά ζπάληα θαη απαηηνχλ εηδηθή ζεξαπεία θαη παξαθνινχζεζε. Ζ ηξηηνβάζκηα πεξίζαιςε θαιχπηεη ηηο αλάγθεο κηαο κεγάιεο πεξηθέξεηαο πεξίπνπ αηφκσλ, ηα νπνία απαξηίδνπλ θαη κηα δηνηθεηηθή θαη νξγαλσηηθή νιφηεηα, ηελ νλνκαδφκελε πγεηνλνκηθή πεξηθέξεηα. 52

53 ΣΡΙΣΟΒΑΘΜΙΑ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ Π.Ι. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ Π.Ι. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΑΚΟ ΝΟΟΚΟΜΔΙΟ ΝΟΜΑΡΥΙΑΚΟ ΝΟΟΚΟΜΔΙΟ Κ.Τ. ΚΔΝΣΡΟ ΤΓΔΙΑ Π.Ι. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ Π.Ι. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ ρήκα 5: ύλδεζε κεηαμύ ησλ βαζκηδώλ πεξίζαιςεο Πεγή: Υθαληφπνπινο Γ. (2003) Κάζε επίπεδν πεξίζαιςεο αλαθέξεηαη ζ έλα ζπγθεθξηκέλν κέγεζνο πιεζπζκνχ θαη απνβιέπεη ζηελ πξνζθνξά νξηζκέλσλ ππεξεζηψλ πγείαο πνπ θαιχπηνπλ ζπγθεθξηκέλεο πγεηνλνκηθέο αλάγθεο. Έηζη,, ε πξσηνβάζκηα πεξίζαιςε πνπ παξέρεηαη ζε ηνπηθφ επίπεδν απνηειεί ηελ πξψηε κνξθή επηθνηλσλίαο ηνπ αζζελή κε ην πγεηνλνκηθφ ζχζηεκα θαη απνβιέπεη ζηελ πξνζθνξά βαζηθψλ ππεξεζηψλ πγείαο Καηνρχξσζε ηεο Υγείαο ζην Διιεληθφ Σχληαγκα Σν Δζληθφ χζηεκα Τγείαο θαηνρπξψλεηαη ζπληαγκαηηθά ζην άξζξν 21 παξ.3 ζχκθσλα κε ην νπνίν «ην Κξάηνο κεξηκλά γηα ηελ πγεία ησλ πνιηηψλ θαη ιακβάλεη εηδηθά κέηξα γηα ηελ πξνζηαζία ηεο λεφηεηαο, ηνπ γήξαηνο, ηεο αλαπεξίαο θαη γηα ηελ πεξίζαιςε ησλ απφξσλ» χκθσλα κε ην ελ ιφγσ άξζξν ην ΔΤ δηέπεηαη απφ ηηο εμήο αξρέο: 53

54 1. Ζ πγεία απνηειεί δεκφζην αγαζφ, ε πξνζηαζία ηνπ νπνίνπ θείηαη εθηφο ηεο αγνξαίαο δηαδηθαζίαο θαη ππφ ηελ εγγχεζε ηνπ θξάηνπο 2. Κάζε πνιίηεο έρεη ππνθεηκεληθφ δεκφζην δηθαίσκα ζε ηζφηηκε θαη πςεινχ επηπέδνπ πεξίζαιςε θαη θνηλσληθή θξνληίδα ηεο πγείαο ηνπ [Γεώξκαο Κ. et al., 2006] 3.2. ΜΔΑ ΑΚΖΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Σα κέζα άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζηνλ ειιεληθφ ρψξν είλαη ηα αθφινπζα: 1. Παξνρή ρξεκαηηθψλ βνεζεκάησλ (επηδνκαηηθή πνιηηηθή) 2. Ννζνθνκεηαθή θαη ηαηξνθαξκαθεπηηθή πεξίζαιςε (παξνρή ζε είδνο) 3. Ίδξπζε θέληξσλ πξνζηαζίαο θαη επαγγεικαηηθήο εθπαίδεπζεο 4. Θέζπηζε θηλήηξσλ απαζρφιεζεο 5. Δθαξκνγή ζηεγαζηηθψλ πξνγξακκάησλ 6. Καζηέξσζε ηνπ ζεζκνχ ησλ θνηλσληθψλ ιεηηνπξγψλ 7. Γεκηνπξγία νξγαληζκψλ πξφλνηαο θαη εηδηθψλ λνκηθψλ πξνζψπσλ γηα ηελ παξνρή ππεξεζηψλ 3.3. ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΗΚΔ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ - Ζ ΑΝΑΓΚΖ ΓΗΑ ΜΗΑ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΖ Βαζηθφ ζπκπέξαζκα ηεο επηζηεκνληθήο έξεπλαο πνπ πξνεγήζεθε απνηειεί ην γεγνλφο φηη ε Διιάδα ζηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο έρεη θάπνηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηα νπνία είλαη απνηέιεζκα ηεο θαζπζηεξεκέλεο αλάπηπμεο ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο ζε ζπλάξηεζε κε ηελ απνπζία νξγαλσκέλσλ θνηλσληθψλ ζπκθεξφλησλ. [Κνληηάδεο Ξ., 1997] Τπφ απηφ ην πξίζκα, ζπλίζηαηαη λα πξνρσξήζνπκε ζε κηα θνηλσληθή κεηαξξχζκηζε ε νπνία αθελφο ζα εμηζζνξνπεί ην θνηλσληθφ θξάηνο ππέξ ησλ λέσλ θνηλσληθψλ θηλδχλσλ (ηεο ελδεκηθήο θηψρεηαο θαη ηεο καθξνρξφληαο αλεξγίαο) θαη αθεηέξνπ ζα ζηξέθεηαη πξνο κηα θαηεχζπλζε αλαθαηαλνκήο ησλ θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ ππέξ ησλ αδηθεκέλσλ ηνπ ζεκεξηλνχ θνηλσληθνχ ζπζηήκαηνο (ησλ ρακειφκηζζσλ, ησλ αλέξγσλ, ησλ θησρψλ, ησλ λέσλ θαη ησλ γπλαηθψλ). 54

55 Ζ κέρξη ηψξα εκπεηξία δείρλεη φηη ππφ ηηο ζεκεξηλέο ζπλζήθεο ε ππεξλίθεζε ηεο αδξάλεηαο είλαη αδχλαηε ρσξίο έλα επθξηλή κεηαξξπζκηζηηθφ νξίδνληα, ρσξίο ζπληνληζκέλεο κεηαξξπζκίζεηο ζε έλα επξχ θάζκα ηνκέσλ, ρσξίο έλαλ αλνηθηφ δεκφζην δηάινγν πνπ λα εκπλέεη εκπηζηνζχλε ζρεηηθά κε ηηο απψηεξεο ζηνρεχζεηο ηνπ κεηαξξπζκηζηηθνχ εγρεηξήκαηνο. Αληίζεηα ε ζπξξίθλσζε ηνπ ιφγνπ πεξί κεηαξξχζκηζεο ζηελ αλάγθε επζπγξάκκηζεο κε ηηο δεζκεχζεηο ηεο Σπλζήθεο ηνπ Μάαζηξηρη θαη αξγφηεξα ηνπ Σπκθψλνπ Σηαζεξφηεηαο (δειαδή ε θαηαλφεζε ηεο σο εμσηεξηθνχ θαηαλαγθαζκνχ παξά σο εζσηεξηθήο αλαγθαηφηεηαο) ππνβίβαζε ην πεξηερφκελν ηεο θαη ππνλφκεπζε εμαξρήο ηηο πξννπηηθέο επηηπρίαο ηεο. H κειινληηθή επηηπρία ηεο κεηαξξχζκηζεο εμαξηάηαη απφ ην εάλ ζα ππνζηεξηρζεί απφ έλα επξχ «ζπλαζπηζκφ ζπλεγνξίαο» (advocacy coalition) πνπ λα ελψλεη φζνπο αδηθνχληαη απφ ην ζεκεξηλφ ζχζηεκα κε φζνπο αλαγλσξίδνπλ ηελ αλάγθε αιιαγήο ηνπ, παξφιν πνπ αηνκηθά κπνξεί λα σθεινχληαη απφ ην ζχζηεκα απηφ. [Βεληέξεο Γ., Παπαζεωδώξνπ Υ., 2003, ζει ] 55

56 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 Ο : Ζ ΑΚΖΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ Δ ΣΟΠΗΚΟ ΔΠΗΠΔΓΟ «Ζ θνηλσληθή ηζφηεηα είλαη απφ ηηο πην θπζηθέο θαη ηαπηφρξνλα πην ρηκαηξηθέο ηδέεο» 36 Βνιηαίξνο 4.1 ΤΦΗΣΑΜΔΝΖ ΚΑΣΑΣΑΖ-ΣΟ ΠΛΑΗΗΟ ΓΡΑΖ ΣΖ Σ.Α. ΣΟΝ ΚΟΗΝΧΝΗΚΟ ΣΟΜΔΑ Οη Ο.Σ.Α. απφ ηε θχζε ηνπο βξίζθνληαη πην θνληά ζηνλ πνιίηε απ φηη ε Κεληξηθή Γηνίθεζε. Απηφ εμ νξηζκνχ ηνπο θαηαζηεί πεξηζζφηεξν αξκφδηνπο, αιιά θπξίσο πεξηζζφηεξν ηθαλνχο λα αζθήζνπλ θνηλσληθή πνιηηηθή, πξνζαλαηνιηζκέλε ζηηο αλάγθεο θαη ζηα πξνβιήκαηα ησλ θαηνίθσλ, αιιά θαη ζηηο ηδηαηηεξφηεηεο θαη ηηο πξννπηηθέο ηνπ θάζε ηφπνπ. Οη Γήκνη θαη νη Κνηλφηεηεο απνηεινχλ ηνλ πξψην δέθηε θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ, ιφγσ ηεο άκεζεο επαθήο ηνπο κε ηνλ δεκφηε. Βξίζθνληαη θνληά ηνπ ζρεδφλ ακέζσο κεηά ηε γέλλεζε ηνπ, κε ηνπο δεκνηηθνχο βξεθνλεπηαθνχο θαη παηδηθνχο ζηαζκνχο, κέρξη θαη ηα γεξάκαηα ηνπ, κε ηα Κέληξα Αλνηρηήο Πξνζηαζίαο Ζιηθησκέλσλ. Βξίζθνληαη φκσο θπξίσο θνληά ζηα αδχλακα κέιε ηεο θνηλσλίαο, παξέρνληαο νηθνλνκηθή ζηήξημε ζε νηθνγέλεηεο θαη κε πξνγξάκκαηα, φπσο ην «Βνήζεηα ζην πίηη», πνπ ε επηβίσζε ηνπ δπζηπρψο θηλδπλεχεη ιφγσ πξνβιεκάησλ ρξεκαηνδφηεζεο. Οη Ο.Σ.Α. ζπλεξγάδνληαη κε νξγαληζκνχο, ψζηε λα πξνζθέξνπλ θνηλσληθφ έξγν, φπσο πρ. κε ηνλ ΟΚΑΝΑ γηα ηε δεκηνπξγία Κέληξσλ Πξφιεςεο Δμαξηεζηνγφλσλ Οπζηψλ. ηνλ ηνκέα ηεο απαζρφιεζεο, ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ ΟΑΔΓ, πινπνηνχλ πξνγξάκκαηα γηα ηελ πξνψζεζε ηεο απαζρφιεζεο ζε ηνπηθφ επίπεδν (κέζσ ησλ Κέληξσλ Γεκηνπξγηθήο Απαζρφιεζεο) θαη πξνζθέξνπλ δηαζχλδεζε κε ηηο ηνπηθέο επηρεηξήζεηο, βνεζψληαο ηελ απνξξφθεζε ησλ αλέξγσλ απφ ηελ αγνξά εξγαζίαο. εκαληηθή είλαη ε ζπλεηζθνξά ησλ ΟΣΑ θαη ζηελ ελζσκάησζε ζηελ θνηλσλία ησλ Α.κΔ.Α., κε ηε δεκηνπξγία εηδηθψλ ζρνιείσλ, πνπ βνεζνχλ ηνπο αλζξψπνπο απηνχο λα αλαπηχμνπλ ηηο ηδηαίηεξεο δεμηφηεηέο ηνπο θαη πξνζθέξνληαο ηνπο εξγαζία, φρη βέβαηα ζηα

57 πιαίζηα ηεο θηιαλζξσπίαο, αιιά κε νξγαλσκέλα πξνγξάκκαηα, πνπ ζα ηνπο εμαζθαιίδνπλ ην απηνλφεην δηθαίσκα ζηελ εξγαζία. Πξνγξάκκαηα ελζσκάησζεο, εμάιινπ, ιεηηνπξγνχλ θαη γηα ηηο κεηνλφηεηεο, παξέρνληαο θαηάιπκα, ζηήξημε θαη ηαηξηθή θξνληίδα, ηνλίδνληαο ηελ ζεκαζία ηεο ηνπηθήο Κνηλσλίαο ησλ Πνιηηψλ. Αμηφινγν έξγν επηηειείηαη θαη ζηα Γεκνηηθά Ηαηξεία, ηα νπνία δελ ππνθαζηζηνχλ βέβαηα ην ΔΤ, αιιά δξνπλ ζπκπιεξσκαηηθά θαη παξέρνπλ πξσηνβάζκηα ηαηξηθή θξνληίδα ζε επίπεδν δηάγλσζεο θαη ζηα Κέληξα Φπρνθνηλσληθήο ηήξημεο, κε ζπκβνπιεπηηθή απφ ςπρνιφγνπο θαη θνηλσληθνχο ιεηηνπξγνχο. [ ην δηάγξακκα 1 πνπ αθνινπζεί απεηθνλίδεηαη ην πνζνζηφ ησλ Ο.Σ.Α. πνπ πξνζθέξνπλ ζπζηεκαηηθά θνηλσληθέο ππεξεζίεο ζηνπο δεκφηεο ηνπο. Παξαηεξείηαη, φηη νη πεξηζζφηεξνη Ο.Σ.Α. παξέρνπλ ππεξεζίεο ζρεηηθέο κε ηελ Σξίηε ειηθία (Κ.Α.Π.Ζ., πξφγξακκα «Βνήζεηα ζην πίηη») θαη ηνλ θνηλσληθφ απνθιεηζκφ (πξνγξάκκαηα γηα ηζηγγάλνπο, παιηλνζηνχληεο θαη Α.κΔ.Α). Τπεξεζίεο γηα ηελ αλεξγία θαη ηελ απαζρφιεζε, θαίλεηαη λα παξέρνπλ ιηγφηεξνη Ο.Σ.Α., αθελφο γηαηί απηά ηα πξνγξάκκαηα είλαη ζρεηηθά πξφζθαηα θαη αθεηέξνπ γηαηί ηα πεξηζζφηεξα ζρεηίδνληαη κε πξνγξάκκαηα επηκφξθσζεο, θαηάξηηζεο, ππνζηήξημεο πνχ απαηηνχλ έλα ειάρηζην νξγαλσηηθφ επίπεδν αιιά θαη έλα νξηζκέλν αξηζκφ ζπκκεηερφλησλ. 57

58 35% 32% 35% 35% 30% 25% 23% 20% 18% 15% 10% 5% 0% Τγεία Σξίηε Ηιηθία Οηθνγέλεηα Αλεξγία Κνηλσληθόο Απνθιεηζκόο Γηάγξακκα 1: Πνζνζηό ΟΣΑ πνπ πξνζθέξνπλ πζηεκαηηθέο Τπεξεζίεο Κνηλσληθήο Αιιειεγγύεο αλά Κιάδν, 2005 Πεγή: Δ.Σ.Υ.Δ. (Οη Ο.Τ.Α. ζε αξηζκνχο ) Δίλαη πξνθαλέο ινηπφλ, φηη ην πιενλέθηεκα ησλ Ο.Σ.Α. ζηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζε ζρέζε κε ηελ Κεληξηθή Δμνπζία έγθεηηαη ζηνλ «εμαηνκηθεπκέλν» ηξφπν πνπ αληηκεησπίδνπλ ηελ θάζε πεξίπησζε, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο ηδηαηηεξφηεηέο ηεο. 4.2 ΣΟ ΘΔΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΑΚΖΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΟΤ Ο.Σ.Α. Ηζηνξηθά, ην «ηνπηθφ επίπεδν» σο δηνηθεηηθή δνκή δελ έηπρε ηεο πξέπνπζαο ζεκαζίαο ζηελ ρψξα καο ιφγσ ηνπ ηζρπξνχ θξαηηθνχ ζπγθεληξσηηζκνχ πνπ δηακνξθψζεθε απφ ηηο απαξρέο ηνπ Διιεληθνχ θξάηνπο. Χζηφζν, ηα ηειεπηαία ρξφληα παξαηεξείηαη κηα αλαζηξνθή ηνπ θιίκαηνο επηθνπξνχκελε απφ ηελ ζπληαγκαηηθή θαηνρχξσζε ηνπ «ηνπηθνχ πεδίνπ» ζηα άξζξα 101, 102 θαη 118 παξ.3 ηνπ Σπληάγκαηνο 1975/86/01 ε νπνία επεξεάζηεθε ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηνπο πξνβιεκαηηζκνχο πνπ απνηππψλνληαη ζηνλ Δπξσπατθφ Φάξηε Τνπηθήο 58

59 Απηνλνκίαο (Δ.Φ.Τ.Α.) 37 Ζ ζπληαγκαηηθή θαηνρχξσζε επέθεξε ηελ αλαβάζκηζε ησλ Ο.Σ.Α. σο Ν.Π.Γ.Γ. πξνθαιψληαο, ηελ κεξηθή ππνρψξεζε ηεο θεληξηθήο δηνίθεζεο, θαη ηελ δηακφξθσζε κηαο δεκνθξαηηθά λνκηκνπνηεκέλεο θαη απηνηεινχο Σ.Α.. Ζ ζχγρξνλε ηάζε γηα ηελ ελίζρπζε ηεο Σ.Α. ζηε ρψξα καο ήηαλ απνηέιεζκα ησλ αδπλακηψλ πνπ παξνπζίαζε ε θεληξηθή δηνίθεζε λα αληαπνθξηζεί ζηηο λέεο ζπλζήθεο θαη λα εθαξκφζεη απνηειεζκαηηθά ηηο αλαπηπμηαθέο θαη θνηλσληθέο πνιηηηθέο πνπ επέβαιαλ νη ππεξεζληθέο πνιηηηθέο. Ζ ζηαδηαθή ινηπφλ ελίζρπζε ηνπ ηνπηθνχ επηπέδνπ επήιζε κε ην Ν. 2539/97 ή αιιηψο πξφγξακκα «Καπνδίζηξηαο», ην Δηδηθφ Πξφγξακκα Σ.Α., ην αλαπηπμηαθφ πξφγξακκα «Θεζέαο», ηα «Σνπηθά Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα» ηα νπνία αληηθαηέζηεζαλ ηα «Σνπηθά Αλαπηπμηαθά Πξνγξάκκαηα» θαη θπζηθά κε ηνλ λέν Κ.Γ.Κ ν νπνίνο απνηέιεζε ην επηζηέγαζκα ηεο φιεο κεηηαξπζκηζηηθήο πξνζπάζεηαο Νόκνο 2539/1997: Σν πξόγξακκα «Ησάλλεο Καπνδίζηξηαο» Ο Ν. 2539/97 απνηειεί κία απφ ηηο πην ζεκαληηθέο κεηαξξπζκηζηηθέο πξνζπάζεηεο αλαδσνγφλεζεο ηεο Σ.Α., πξνθεηκέλνπ απηή λα θαηαζηεί ηθαλή λα αληαπνθξηζεί ζηηο ζχγρξνλεο δηνηθεηηθέο ηάζεηο. Σν πξφγξακκα πξνσζνχζε ηελ αλαγθαζηηθή ζπλέλσζε ησλ δήκσλ θαη θνηλνηήησλ κε πιεζπζκηαθά θαη γεσγξαθηθά θξηηήξηα έηζη ψζηε νη Ο.Σ.Α. λα κπνξέζνπλ λα αληαπνθξηζνχλ ζηελ εθπιήξσζε ησλ ηνπηθψλ ηνπο ππνζέζεσλ πνπ έκελαλ αλεθάξκνζηεο εμαηηίαο ηνπ θαηαθεξκαηηζκνχ ηνπο. Οη αλαγθαζηηθέο ζπλελψζεηο ηνπ πξνγξάκκαηνο δηακφξθσζαλ έλα λέν «απηνδηνηθεηηθφ ηνπίν», ην νπνίν απνηειείηαη απφ 900 Γήκνπο θαη 133 Κνηλφηεηεο. Χζηφζν ε γελλαία απηή κεηαξξπζκηζηηθή ηνκή δελ επέθεξε ηα επηζπκεηά απνηειέζκαηα, εθφζνλ νη Ο.Σ.Α. δελ θαηάθεξαλ λα μεθχγνπλ απφ ηηο καθξνρξφληεο αδπλακίεο ηνπο, φπσο ε έιιεηςε επαξθνχο εμεηδηθεπκέλνπ πξνζσπηθνχ θαη ε έιιεηςε πφξσλ, κε ζπλέπεηα λα κελ κπνξνχλ λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο λέεο αξκνδηφηεηεο πνπ ηνπο κεηαβηβάδνληαη φπσο εθείλεο ηεο δεκνηηθήο αζηπλνκίαο θαη δεκνηηθήο ζπγθνηλσλίαο. [Υιέπαο Ν., 1999, ζει. 392] 37 Ο ελ ιφγσ Υάξηεο ζηνλ νπνίν βξίζθνληαη νη ςεθίδεο γηα ηνλ ζρεκαηηζκφ ελφο επξσπατθνχ ζπληαγκαηηθνχ πιαηζίνπ γηα ηελ Σ.Α. θαηνρπξψλεη ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο (άξζξν 4 παξ.3) θαη ην ηεθκήξην αξκνδηφηεηαο ησλ Ο.Σ.Α. (άξζξν 4 παξ.2) έηζη ψζηε ε απηνδηνίθεζε λα αλαιακβάλεη έλα ζεκαληηθφ κέξνο ησλ δεκνζίσλ ππνζέζεσλ. 59

60 4.2.2 Σν Πξόγξακκα «Θεζέαο» Σν πξφγξακκα Θεζέαο ζεσξείηαη ν αληηθαηαζηάηεο ηνπ Δ.Π.Σ.Α. Θεζκνζεηήζεθε κε ην Ν. 3274/2004, κε ζθνπφ ηελ πινπνίεζε επελδχζεσλ ηνπηθήο αλάπηπμεο, θαζψο θαη ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ πθηζηάκελσλ δνκψλ θαη ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ. [ Βαζηθή αξρή ηνπ πξνγξάκκαηνο απνηειεί ε βειηίσζε ηεο νξγαλσηηθήο θαη δηαρεηξηζηηθήο δνκήο ησλ Ο.Σ.Α. κε ηελ νπνία κπνξεί λα επηηεπρζεί ε θνηλσληθή ζπλνρή θαη πνηνηηθή αλαβάζκηζε ηεο ηνπηθήο-θνηλσληθήο δσήο. Σν ππνπξφγξακκα ην νπνίν αθνξά ζηηο θνηλσληθέο δξαζηεξηφηεηεο ησλ Γήκσλ είλαη ην ππνπξφγξακκα «Κνηλσληθέο-Πνιηηηζηηθέο Υπνδνκέο θαη Γξαζηεξηφηεηεο», ην νπνίν ζηνρεχεη ζηελ πξνψζεζε ηεο πγείαο θαη ηελ αλαβάζκηζε ησλ παξερφκελσλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ηδίσο ζηηο επαίζζεηεο θνηλσληθέο νκάδεο, ηελ εμαζθάιηζε ηζφηεηαο ζηελ παξνρή θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ, ηελ ελεξγή ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ θαη ηελ εμαζθάιηζε απαξαίηεησλ ππνδνκψλ γηα ηελ παξνρή θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ.[γηώηε, 2006, ζει. 9] Βέβαηα, γηα ηελ επίηεπμε ησλ ελ ιφγσ ζηφρσλ ζα πξέπεη λα πξνσζεζνχλ κέηξα γηα ηελ ελίζρπζε ηεο δηνηθεηηθήο ππνδνκήο θαη ηνπ ηερλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ ησλ Γήκσλ, θαζψο θαη λα ιεθζνχλ ππφςε παξάκεηξνη, φπσο ν πιεζπζκφο ηνπ Γήκνπ αλά θαηεγνξία, ε πθηζηάκελε ππνδνκή ή ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ Ο.Σ.Α Ν. 3463/2006, «Κώδηθαο Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ» ην πιαίζην ηεο ελίζρπζεο ηνπ θνηλσληθνχ ξφινπ ησλ Γήκσλ εηζάγεηαη έλα πιέγκα λέσλ δηαηάμεσλ ζηνλ Κ.Γ.Κ. πνπ ηνπο επηηξέπεη λα αλαιακβάλνπλ πξσηνβνπιίεο θνηλσληθνχ ραξαθηήξα (Άξζξν 75 Κ.Γ.Κ.). 38 Δηδηθφηεξα: 1. Γηα πξψηε θνξά πξνβιέπεηαη ε δπλαηφηεηα κείσζεο δεκνηηθψλ θφξσλ ή ηειψλ έσο ην 50% ή αθφκε θαη πιήξε απαιιαγή απφ απηά γηα ηα άηνκα κε αλαπεξίεο, ηνπο πνιχηεθλνπο θαη ηνπο άπνξνπο 2. Καζηεξψλεηαη ε δπλαηφηεηα ρνξήγεζεο εηδηθψλ ρξεκαηηθψλ βνεζεκάησλ ζε πνιχηεθλνπο 39 (επηδνκαηηθή ζηήξημε εππαζψλ νκάδσλ-πξνλνηαθή αξκνδηφηεηα) 38 Οη αξκνδηφηεηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ηνπ λένπ Κψδηθα, θαιχπηνπλ ηνλ ηνκέα «Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Αιιειεγγχε». 60

61 3. Παξέρεηαη ζηνπο ΟΣΑ ε δπλαηφηεηα επηρνξήγεζεο ζπιιφγσλ κε θεξδνζθνπηθνχ ραξαθηήξα, κε ζθνπφ ηελ παξνρή βνήζεηαο, ζε παηδηά ζχκαηα θαθνπνίεζεο, παξακέιεζεο, νηθνλνκηθήο εθκεηάιιεπζεο θαη παξάλνκεο δηαθίλεζεο, αλεμαξηήησο ππεθνφηεηαο. 4. Γηεπθνιχλεηαη ε εθπνίεζε δεκνηηθψλ νηθνπέδσλ ζε άζηεγνπο θαη αδχλακνπο πνιίηεο 40 (πξνλνηαθή αξκνδηφηεηα) 5. Δλζαξξχλεηαη ε εθαξκνγή πνιηηηθψλ ή ε ζπκκεηνρή ζε δξάζεηο θαη πξνγξάκκαηα, πνπ ζηνρεχνπλ ζηε κέξηκλα, ππνζηήξημε θαη θξνληίδα εππαζψλ θνηλσληθψλ νκάδσλ κε ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο θαη ηελ πξναγσγή ςπρηθήο πγείαο, Καζηεξψλεηαη ελεξγφο ζπκκεηνρή ησλ ΟΣΑ ζηε ζρεδίαζε, ηελ νξγάλσζε, ηνλ ζπληνληζκφ θαη ηελ εθαξκνγή πξνγξακκάησλ θαη πξσηνβνπιηψλ γηα ηελ πξφιεςε ηεο παξαβαηηθφηεηαο ζηελ πεξηθέξεηά ηνπο, ζην πιαίζην ησλ Σπκβνπιίσλ Πξφιεςεο Παξαβαηηθφηεηαο Πξνβιέπεηαη ν ζρεδηαζκφο θαη ε εθαξκνγή πξνγξακκάησλ ή ζπκκεηνρή ζε πξνγξάκκαηα θαη δξάζεηο γηα ηελ έληαμε ησλ κεηαλαζηψλ, πξνζθχγσλ θαη παιηλλνζηνχλησλ νκνγελψλ ζηελ θνηλσληθή, νηθνλνκηθή θαη πνιηηηζηηθή δσή ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο (πξνλνηαθή αξκνδηφηεηα) 8. Πξνβιέπεηαη ε ίδξπζε θαη ιεηηνπξγία Κέληξσλ Δπαγγεικαηηθνχ Πξνζαλαηνιηζκνχ θαη Κέληξσλ Δπαγγεικαηηθήο Καηάξηηζεο, πξνζαξκνζκέλσλ ζηηο ηνπηθέο αλάγθεο θαη ηδηαηηεξφηεηεο ησλ πιεζπζκψλ ησλ νξεηλψλ, αγξνηηθψλ θαη λεζησηηθψλ πεξηνρψλ, ζην πιαίζην ηνπ εζληθνχ θαη επξσπατθνχ ζρεδηαζκνχ. 9. Καηνρπξψλεηαη ε ζπκβνιή ησλ Γήκσλ ζηελ θαηαγξαθή θαη απνξξφθεζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ηεο πεξηνρήο ηνπο θαη ζηελ πξνψζεζε ίζσλ επθαηξηψλ πξφζβαζεο ζηελ αγνξά εξγαζίαο, κε ηε δεκηνπξγία Παξαηεξεηεξίσλ Απαζρφιεζεο θαη Γξαθείσλ 39 Σν άξζξν 202 παξ.3 Ν.3463/2006, πξνβιέπεη ξεηψο φηη «ε εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο θαζψο θαη γηα ηελ αληηκεηψπηζε έθηαθηεο θαη ζνβαξήο αλάγθεο επηηξέπεηαη λα ρνξεγνχληαη ζηνπ νηθνλνκηθά αδχλαηνπο θαηνίθνπο θαη πνιχηεθλνπο είδε δηαβηψζεσο ή πεξηζάιςεσο, θπξίσο ηαηξνθαξκαθεπηηθήο θαη λνζνθνκεηαθήο, κε απφθαζε ηνπ δεκνηηθνχ θαη θνηλσληθνχ ζπκβνπιίνπ. Με ηνπο ίδηνπο φξνπο επηηξέπεηαη λα ρνξεγνχληαη ρξεκαηηθά βνεζήκαηα» 40 Οπζηαζηηθά, είλαη ε κνλαδηθή αξκνδηφηεηα πνπ έρεη εθαξκνζηεί κέρξη ζήκεξα. Οη παξνρέο δίλνληαη «ελ ιεπθψ» έπεηηα απφ απφθαζε ηνπ Γεκνηηθνχ πκβνπιίνπ. Χζηφζν ην Τπνπξγείν Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο ππνζηεξίδεη φηη ζα πξέπεη λα αθνινπζείηαη εηδηθή λνκνζεζία κε βάζε ηελ νπνία ζα θαζνξίδνληαη ηα θξηηήξηα παξνρψλ. 41 Π.ρ. δεκηνπξγία δεκνηηθψλ θαη θνηλνηηθψλ ηαηξείσλ, θέληξσλ αγσγήο πγείαο, ππνζηήξημεο θαη απνθαηάζηαζεο αηφκσλ κε αλαπεξία, θέληξσλ ςπρηθήο πγείαο, ζπκβνπιεπηηθήο ζηήξημεο ησλ ζπκάησλ ελδννηθνγελεηαθήο βίαο θαη βίαο θαηά ζπλνηθνχλησλ πξνζψπσλ θαη θέληξσλ πξφιεςεο θαηά εμαξηεζηνγφλσλ νπζηψλ 42 Ν.2713/1999 θαη Ν. 3483/2006, «πζηήλεηαη ζε θάζε Γήκν κε πιεζπζκφ άλσ ησλ θαηνίθσλ Σνπηθφ πκβνχιην Παξαβαηηθφηεηαο», κε αληηθείκελν ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ παξαθνινχζεζε ηνπηθψλ δξάζεσλ πξφιεςεο ηεο εγθιεκαηηθφηεηαο. 61

62 Γηαζχλδεζεο ζε ηνπηθφ επίπεδν, ζε ζπλεξγαζία κε αξκφδηνπο δεκφζηνπο θνξείο θαη επηρεηξήζεηο ηεο πεξηνρήο ηνπο [Αηηηνινγηθή Έθζεζε Ν.3463/2006]. 10. Σέινο, πξνβιέπεηαη πξνψζεζε θαη αλάπηπμε ηνπ εζεινληηζκνχ θαη ηεο θνηλσληθήο αιιειεγγχεο κε ηε δεκηνπξγία ηνπηθψλ δηθηχσλ θνηλσληθήο αιιειεγγχεο, εζεινληηθψλ νξγαλψζεσλ θαη νκάδσλ εζεινληψλ πνπ ζα δξαζηεξηνπνηνχληαη γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ θαη ηελ ππνβνήζεζε ηνπ έξγνπ ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη αιιειεγγχεο ηνπ Γήκνπ θαη ηεο Κνηλφηεηαο. Τηνζεηείηαη έηζη έλα δηεπξπκέλν πιαίζην παξέκβαζεο ησλ Ο.Σ.Α. ζηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο, πνπ απνηειεί εδψ θαη δεθαεηίαο ζεζκηθφ θαη επηρεηξεζηαθφ θεθηεκέλν ζηα πεξηζζφηεξα εζληθά ζπζηήκαηα θνηλσληθήο πνιηηηθήο ησλ ρσξψλ ηεο Δ.Δ Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα Ο.Τ.Α. Α Βαζκνχ (Δ.Π.Ο.Τ.Α.) ην πιαίζην ηνπ Κψδηθα πηνζεηείηαη γηα πξψηε θνξά ε εθπφλεζε επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ΟΣΑ ζηνλ Α Βαζκφ απηνδηνίθεζεο παξάιιεια κε ηα ηζρχνληα «Πεξηθεξεηαθά Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα (Π.Δ.Π.), αιιά κε ηελ ίδηα ινγηθή θαη κεζνδνινγία. Οη Ο.Σ.Α. έρνπλ ππνρξέσζε ζχληαμεο 4εηψλ Δ.Π., ζηα νπνία ζα πεξηιακβάλνληαη, ηφζν ν νηθνλνκηθφο θαη αλαπηπμηαθφο πξνγξακκαηηζκφο, φζν θαη νη θνηλσληθέο ηνπο δξάζεηο. ε πξψηε θάζε, ηελ ππνρξέσζε απηή, έρνπλ νη ΟΣΑ κε πιεζπζκφ άλσ ησλ θαηνίθσλ θαη Γήκνη πξσηεχνπζεο λνκψλ, θαζψο θαη νη ΟΣΑ πνπ πξνέξρνληαη απφ εζεινχζηα ζπλέλσζε. Οπζηαζηηθά, κε ηα Δ.Π. γίλεηαη έλα ζεκαληηθφ βήκα «απηφλνκνπ ζρεδηαζκνχ» αθνχ νη Γήκνη ηα εθπνλνχλ κε έγθξηζε ηνπ Γ.Γ. Πεξηθέξεηαο, ρσξίο λα απαηηείηαη έγθξηζε απφ ηελ θεληξηθή δηνίθεζε Ζ αλαγθαηφηεηα ησλ Δ.Π. έγηλε πεξηζζφηεξν έληνλε, κεηά ηελ πξνβιεκαηηθή εθαξκνγή ησλ Σνπηψλ Αλαπηπμηαθψλ Πξνγξακκάησλ (Σ.Α.Π.) Ν.1622/86 πνιιά απφ ηα νπνία δελ θαηάθεξαλ λα πινπνηεζνχλ επεηδή δελ είραλ ζεκείν αλαθνξάο θάπνην επξχηεξν ρξεκαηνδνηηθφ πιαίζην θαη έηζη παξέκεηλαλ, ζηε θάζε ηεο ζρεδίαζεο. Αληίζεηα, ηα Δ.Π. έρνπλ ρξεκαηνδνηηθνχο πφξνπο θαη γηα ην ιφγν απηφ εληάζζνληαη ζε επξσπατθά πξνγξάκκαηα 62

63 4.3. ΟΡΓΑΝΧΣΗΚΔ ΓΟΜΔ ΑΚΖΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΟΤ Ο.Σ.Α. Ζ θνηλσληθή πνιηηηθή πνπ αζθεί ε Σ.Α. ζηε ρψξα µαο πξαγκαηνπνηείηαη µέζσ ησλ ππαξρνπζψλ ππεξεζηψλ θαη µέζσ ησλ νξγαλσηηθψλ ζρεκάησλ πνπ έρνπλ ζεζκνζεηεζεί απφ ηε πνιηηεία θαη αθνξνχλ ζπγθεθξηκέλνπο πιεζπζκνχο ζηφρνπο. Αλαθνξηθά µε ηηο νξγαλσηηθέο δνκέο µέζσ ησλ νπνίσλ νη Ο.Σ.Α. κπνξνχλ λα αζθνχλ θνηλσληθή πνιηηηθή ζε ηνπηθφ επίπεδν απηέο είλαη εμαληιεηηθέο θαη αλαθέξνληαη [Δ.Δ.Σ.Α.Α., 1995, ζει ]: 1. ηελ δπλαηφηεηα ζχζηαζεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο, µε ηξνπνπνίεζε ηνπ Δζσηεξηθνχ Καλνληζκνχ Υπεξεζηψλ ηνπο (Δ.Κ.Υ.), ε νπνία κπνξεί λα αλαπηχζζεη ηηο δξαζηεξηφηεηεο εθείλεο πνπ δε θαιχπηνληαη απφ λνκηθά πξφζσπα εηδηθψλ ζθνπψλ (π.ρ παξνρέο ζπκβνπιψλ, δηνξγαλψζεηο εθδειψζεσλ, ππεξεζίεο ελεκεξσηηθνχ ραξαθηήξα ). ηελ πεξίπησζε απηή δελ κπνξεί λα ππάξμεη εηδηθή επηρνξήγεζε θαη ηα έμνδα ηεο ππεξεζίαο ζα θαιχπηνληαη απφ ηα γεληθά έζνδα ησλ ΟΣΑ 2. ηε ζχζηαζε ελφο λνκηθνχ πξνζψπνπ µε ηνπο ίδηνπο ζθνπνχο ην νπνίν κπνξεί λα έρεη ηε κνξθή Ν.Π.Γ.Γ. (πνπ είλαη ε ζπλεζέζηεξε θαη ε θαηαιιειφηεξε) ή Ν.Π.Η.Γ. δειαδή δεκνηηθή επηρείξεζε ή αζηηθή µε θεξδνζθνπηθή καδί µε Ννκηθά Πξφζσπα αξκνδηφηεηαο ηνπ Τπ. Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο. 3. ηελ αλάπηπμε θνηλσληθψλ πξνγξαµµάησλ πνπ κπνξνχλ λα θαηεγνξηνπνηεζνχλ ζηηο εμήο θαηεγνξίεο: [Δ.Δ.Σ.Α.Α, 1995, ζει ] i) Πξνγξάµµαηα πξφιεςεο, εζηηάδνληαη θπξίσο ζηνλ ρψξν ηεο ςπρηθήο πγείαο θαη εμάξηεζεο απφ ηα λαξθσηηθά. Οη θνξείο εθηέιεζεο απηψλ ησλ πξνγξαµµάησλ είλαη θπξίσο νη δήκνη, µέζσ ησλ δεκνηηθψλ ηαηξείσλ θαη ησλ ζπκβνπιεπηηθψλ ζηαζκψλ ηνπο ε κεξηθέο πεξηπηψζεηο φπσο ε νξγάλσζε αηκνδνζίαο, πξφιεςε αηπρεκάησλ θαη πξψηεο βνήζεηεο ζπλεξγάδνληαη θαη µε άιινπο θνξείο θπξίσο µε θεξδνζθνπηθνχο νξγαληζκνχο (π.ρ Δξπζξφο ηαπξφο). ζνλ αθνξά ηα πξνγξάµµαηα πξφιεςεο απφ ηα λαξθσηηθά ππάξρεη ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ δήκσλ θαη ησλ ςπρηαηξηθψλ λνζνθνκείσλ 63

64 ii) Πξνγξάµµαηα αλνηθηήο πξνζηαζίαο ειηθησκέλσλ (Κ.Α.Π.Ζ.) ζηα πιαίζηα ησλ νπνίσλ παξέρνληαη ππεξεζίεο θπξίσο ζε ειηθησκέλα άηνκα, ηαηξηθή πεξίζαιςε, θπζηθνζεξαπεία. 45 iii) Πνιηηηζηηθά πξνγξάµµαηα θαη πξνγξάµµαηα άζιεζεο θπξίσο γηα παηδηά θαη γπλαίθεο, ηα νπνία νξγαλψλνληαη µέζσ ησλ πλεπκαηηθψλ θέληξσλ θαη µε ηελ ζπλεξγαζία ησλ Γήκσλ, ηεο Γ.Γ Αζιεηηζκνχ θαη ηνπ Τπνπξγείνπ Πνιηηηζκνχ. iv) Πξνλνηαθά πξνγξάµµαηα ηα νπνία απεπζχλνληαη ζε Α.κ.Δ.Α, µε ζηφρν ηελ δεκηνπξγηθή ηνπο απαζρφιεζε, ζε άπνξνπο µε ζηφρν ηελ θνηλσληθννηθνλνκηθή ή ζε είδνο ζηήξημή ηνπο θαη πξνγξάµµαηα πνπ αθνξνχλ εηδηθέο θαηεγνξίεο πιεζπζκνχ φπσο ηζηγγάλνη, πνπ ζηφρν έρνπλ ηελ θνηλσληθή ηνπο έληαμε. v) Πξνγξάµµαηα επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο κε ζηφρν ηελ έληαμε ζηελ αγνξά εξγαζίαο λέσλ αλέξγσλ, κε θνξείο πινπνίεζεο ηνπο Γήκνπο νη νπνίνη ρξεκαηνδνηνχληαη απφ ην Δ.Κ.Σ. [Ακίηζεο, 2001, ζ.136] ρεηηθά µε ηα πξναλαθεξζέληα πξνγξάµµαηα ζα ιέγακε φηη ππεξηεξνχλ απηά ηεο αλνηθηήο πξνζηαζίαο ειηθησκέλσλ θαζψο θαη ηα πνιηηηζηηθά / αζιεηηθά, ελψ ηειεπηαία παξαηεξείηαη µία έληνλε θηλεηηθφηεηα ζηνλ ρψξν ηεο πξφιεςεο ζε ζέκαηα πγείαο, ςπρηθήο πγείαο θαη εμάξηεζεο απφ ηα λαξθσηηθά.. ηελ πεξίπησζε πνπ νη ΟΣΑ επηζπκνχλ λα ζπλεξγαζηνχλ γηα ηελ απφ θνηλνχ παξνρή θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ, ηφηε ε κφλε ηνπο επηινγή είλαη απηή ηεο δηαδεκνηηθήο επηρείξεζεο. ε αξθεηέο πεξηπηψζεηο απηή ε κνξθή νξγάλσζεο απνηειεί ηε κφλε δηέμνδν ζε νξηζκέλνπο ΟΣΑ γηα ηελ αληηκεηψπηζε θξίζηκσλ θνηλσληθψλ δεηεκάησλ ΠΟΡΟΗ ΣΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΠΑΡΟΥΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΧΝ ΤΠΖΡΔΗΧΝ Δ ΣΟΠΗΚΟ ΔΠΗΠΔΓΟ ηελ ρψξα µαο ε θνηλσληθή πνιηηηθή εζηηάζηεθε ζε ζπγθεθξηκέλεο θνηλσληθέο θαηεγνξίεο θαη απνηεινχζε αξκνδηφηεηα ηεο Κεληξηθήο Γηνίθεζεο ε νπνία είρε ηελ θχξηα επζχλε, ηφζν γηα ηελ δηακφξθσζε ηεο, φζν θαη ηελ άζθεζή ηεο. 45 Έρεη παξαηεξεζεί φηη ηειηθά ηα Κ.Α.Π.Ζ. έρνπλ απνθιίλεη απφ ηνπο αξρηθνχο ηνπο ζηφρνπο θαη ιεηηνπξγνχλ πεξηζζφηεξν ζαλ θέληξα αλαςπρήο θαη πξσηνβάζκηαο πγείαο παξά ζαλ θέληξα πξσηνβάζκηαο αλνηθηήο θξνληίδαο πνπ ζηφρν έρεη ηελ θνηλσληθή ελεξγνπνίεζε θαη έληαμε ησλ ειηθησκέλσλ. 64

65 Ζ Σ.Α αξρηθά, δελ δξαζηεξηνπνηήζεθε ζηνλ ρψξν ηεο άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, εθφζνλ ην ζηνηρείν ην νπνίν θπξίσο ηελ εκπφδηζε λα αλαιάβεη δξάζε ήηαλ φηη νπζηαζηηθά πνηέ δελ είρε ίδηνπο πφξνπο θαη πάληα ρξεκαηνδνηνχληαλ απφ ην θξάηνο γηα ηελ φπνηα δξαζηεξηφηεηα αλέπηπζζε. Απηφ ην ζηνηρείν ιεηηνχξγεζε αξλεηηθά δεδνκέλνπ φηη ηα έζνδά ηεο δελ ήηαλ ζηαζεξά δειαδή δελ απνηεινχζαλ πφξνπο ζηνπο νπνίνπο ζα κπνξνχζε λα βαζηζηεί γηα λα ζρεδηάζεη θαη λα εθαξκφζεη θνηλσληθή πνιηηηθή. Χζηφζν, νη δηεζλείο εμειίμεηο κεηέβαιιαλ ην ζπγθεληξσηηθφ πξφηππν ην νπνίν πηνζεηνχζε ε θεληξηθή δηνίθεζε. Αξρηθά πξαγκαηνπνηήζεθε κεηαθνξά πφξσλ πξνο απηή, νη νπνίνη σζηφζν δελ απνηεινχζαλ ζηαζεξφ έζνδν ζηνλ πξνυπνινγηζκφ ηεο, κε απνηέιεζκα λα κελ κπνξεί λα ζηεξηρζεί ζε απηνχο γηα λα αλαιάβεη θνηλσληθή δξάζε. Λίγα ρξφληα αξγφηεξα, Σ.Α «απηνλνκείηαη» απφ ην θεληξηθφ θξάηνο θαη ε ρξεκαηνδφηεζε ηεο πξνέξρεηαη πιένλ θπξίσο απφ ηνπο Κ.Α.Π γεγνλφο πνπ ζεκαίλεη φηη ηα έζνδά ηεο είλαη ζηαζεξά θαη ζπλεπψο ηεο δίλεηαη ε δπλαηφηεηα αλάιεςεο θαη ζρεδηαζκνχ δξάζεο ζε δηάθνξνπο ηνκείο. (Ν.1828/1989). Ζ θηινζνθία απηήο ηεο ξχζκηζεο είλαη ε νηθνλνκηθή ελίζρπζε ησλ Ο.Σ.Α µε έλα ζχζηεκα πφξσλ πνπ επηβάιινληαη θαη εηζπξάηηνληαη απφ ηελ θεληξηθή δηνίθεζε (θεληξηθνί) θαη ζηελ ζπλέρεηα απνδίδνληαη ζηνπο Ο.Σ.Α. 46 [απνπλάθεο, 2005, ζει. 31] ην άξζξν 157 ηνπ Κ.Γ.Κ. ζε ζπλδπαζκφ κε ην άξζξν 25 ηνπ Ν.1828/89, αλαθέξνληαη νη νηθνλνκηθνί πφξνη ηεο Σ.Α., νη νπνίνη παξνπζηάδνληαη ζην ζρήκα 6 πνπ αθνινπζεί. 46 Με ην άξζξν 13 παξ. 10 ηνπ Ν / 1997, νξίδεηαη φηη απφ 01/01/1999 µε θνηλή απφθαζε ησλ Τπνπξγψλ Δ.Γ.Γ.Α θαη Δζληθήο Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ πνπ εθδίδεηαη χζηεξα απφ πξφηαζε ηεο Κ.Δ.Γ.Κ.Δ θαζνξίδνληαη γηα πξψηε θνξά αληηθεηκεληθά (θαη φρη µε βάζε ηνλ πιεζπζκφ) ηα θξηηήξηα θαη ε δηαδηθαζία θαηαλνκήο ησλ εζφδσλ πνπ εγγξάθνληαη ζηνλ πξνυπνινγηζκφ δεκνζίσλ επελδχζεσλ θαη ζηνλ ηαθηηθφ πξνυπνινγηζκφ. Σν χςνο ηνπο φκσο δελ εμαξηάηαη απφ ηελ βνχιεζε ηεο θεληξηθήο δηνίθεζεο αιιά απφ ηελ δπλακηθφηεηα ηνπο (απηνηειείο). 65

66 ΣΑΚΣΙΚΑ ΔΟΓΑ Θεζμοθεηημένοι σπέρ ασηών πόροι Ειζοδήμαηα κινηηής και ακίνηηης περιοσζίας Ανηαποδοηικά ηέλη και δικαιώμαηα Φόροι, ηέλη, δικαιώμαηα, ειζθορές Τοπικά δσνηηικά ηέλη και ειζθορές ΔΚΣΑΚΣΑ ΔΟΓΑ Δάνεια, δωρεές, κληροδοηήμαηα, κληρονομιές Εκποίηζη περιοσζιακών ζηοιτείων Κάθε άλλη πηγή Κ.Α.Π. Φ.Ε.Φ.Ν.Π. Τέλη κσκλοθορίας ασηοκινήηων Φ.Α.Π. Φόροι ποσ έτοσν θεζπιζηεί σπέρ ηης Τ.Α. ρήκα 6: Οηθνλνκηθνί πόξνη ηεο Σ.Α. Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε εκαληηθή ρξεκαηνδφηεζε γηα ηνπο Ο.Σ.Α ζπλεπψο, εθηφο ησλ θξαηηθψλ επηρνξεγήζεσλ είλαη θαη νη ίδηνη νη πφξνη ηνπο, ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο ην Δ.Κ.Σ. 47 θαη ζε θάπνηεο άιιεο ηα δάλεηα. Σν γεγνλφο φηη νη ΟΣΑ ζε έλα κέξνο ηνπο απηνρξεκαηνδνηνχλ ηηο δξάζεηο ηνπο δειψλεη ηελ κεξηθή έζησ ηθαλφηεηα ηνπο γηα εμεχξεζε πφξσλ δηαθνξεηηθψλ απφ απηνχο πνπ πξνέξρνληαη απφ ηελ θεληξηθή δηνίθεζε. [Δ.Δ.Σ.Α.Α., 1995, ζει ]. Σν δηάγξακκα 2 απεηθνλίδεη ηελ δηάξζξσζε ησλ ηαθηηθψλ θαη έθηαθησλ εζφδσλ ησλ ειιεληθψλ Ο.Σ.Α. γηα ηελ πεξίνδν Σν γεγνλφο απηφ είλαη αλακελφκελν εθφζνλ κε ηηο θνηλνηηθέο πξσηνβνπιίεο δφζεθε γηα πξψηε θνξά απφ ην Δ.Κ.Σ. ε δπλαηφηεηα ρξεκαηνδφηεζεο νινθιεξσκέλσλ πξνγξακκάησλ θνηλσληθήο δξάζεο, ηα νπνία ζπλδπάδνπλ κέηξα επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο κε ζπλνδεπηηθά κέηξα ππνζηήξημεο. 66

67 60% 55% 59% 60% 50% 40% 30% 32% 30% 25% 20% 10% 0% 5% 3% 2% Έζνδα Πεξηνπζίαο 5% 2%1,50% 7% 6% 7% Φόξνη-Σέιε Γάλεηα Δπηρνξεγήζεηο Λνηπά Έζνδα Γηάγξακκα 2: Γηάξζξσζε Σαθηηθώλ θαη Έθηαθησλ Δζόδσλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο αλά θαηεγνξία Πεγή: ΥΠ.ΔΣ.Γ.Γ.Α. πσο πξνθχπηεη απφ ην δηάγξακκα 2 ν ζεκαληηθφηεξνο ρξεκαηνδνηηθφο πφξνο ηεο Διιεληθήο Σ.Α. είλαη νη θξαηηθέο επηρνξεγήζεηο, νη νπνίεο παξνπζηάδνπλ ηελ ηειεπηαία ηξηεηία, κηα απμεηηθή δπλακηθή ζε αληίζεζε κε ηα έζνδα απφ θφξνπο θαη ηέιε ηα νπνία έρνπλ πεξηνξηζκέλν ζρεηηθά κε ηηο επηρνξεγήζεηο κέγεζνο, θαη ηείλνπλ φιν θαη πεξηζζφηεξν λα κεηψλνληαη. Σελ ηειεπηαία ηξηεηία παξαηεξείηαη δειαδή αληηζηξνθή ηνπ θιίκαηνο πνπ είρε δηακνξθσζεί θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1990, θαηά ηελ νπνία νη ξπζκνί αχμεζεο ησλ θφξσλ-ηειψλ ήηαλ κεγαιχηεξνη απφ ηνπο αληίζηνηρνπο ξπζκνχο αχμεζεο ησλ επηρνξεγήζεσλ. 67

68 4.5. ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΗΚΔ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ - ΤΓΥΡΟΝΔ ΠΡΟΚΛΖΔΗ ΓΗΑ ΜΗΑ ΤΓΥΡΟΝΖ Σ.Α. Ζ ηάζε πνπ επηθξαηεί ζε Δπξσπατθφ επίπεδν φζν θαη ζηε ρψξα µαο, είλαη ν πεξηνξηζκφο ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο ζε έλα ξφιν επηηειηθφ, θάηη πνπ πξνυπνζέηεη ηελ απνθέληξσζε ησλ αξκνδηνηήησλ ηεο θαη ηελ άζθεζε πιένλ απφ ηελ Σ.Α ησλ θνηλσληθψλ ηεο ιεηηνπξγηψλ (δηαδηθαζία πνπ απαηηεί φκσο ηελ ελίζρπζε ησλ ππνδνκψλ ηεο θαη ηελ ζηειέρσζή ηεο µε ην θαηάιιειν θαη αλαγθαίν δπλακηθφ). Ζ αλαγθαηφηεηα ελίζρπζεο ηεο Σ.Α πεγάδεη απφ ην γεγνλφο φηη ε ηειεπηαία δελ είλαη πιένλ έλαο ηνπηθήο ζεκαζίαο δηνηθεηηθφο µεραληζµφο αιιά απνηειεί έλα πνιηηηθφ-δηνηθεηηθφ ζεζκφ πνπ βξίζθεηαη πην θνληά πνιίηε (αξρή ηεο εγγχηεηαο) θαη ζεκειηψλεηαη θαη απηφο ζηελ ιατθή θπξηαξρία. πλεπψο, ζηηο λέεο θνηλσληθννηθνλνκηθέο ζπλζήθεο πνπ έρνπλ δηακνξθσζεί, κπνξεί ε Σ.Α. λα απνηειέζεη ηελ «ιχζε» ζηελ θξίζε ζηελ νπνία έρεη εηζέιζεη ην εζληθφ θξάηνο δεδνκέλνπ φηη απηφ πιένλ δελ κπνξεί λα αληαπνθξηζεί ζηηο λέεο αλάγθεο ηεο δηαθνξεηηθφηεηάο, ησλ κεηνλνηήησλ θαη ησλ ζχλζεησλ δνκψλ. Απηφο ν λένο ξφινο πνπ κπνξεί λα αλαιάβεη ε Τ.Α απνηειεί µηα πξφθιεζε γηα απηήλ, θαιείηαη λα πεξάζεη απφ ην ξφιν ζηήξημεο πξνλνηαθψλ πξνγξαµµάησλ πεξηνξηζκέλεο εκβέιεηαο ππφ ηελ αηγίδα δεκνζηψλ θνξέσλ, ζε έλα ξφιν επηηειηθφ φπνπ ν θνηλσληθφο ζρεδηαζκφο, ε πινπνίεζε θαη αμηνιφγεζε ησλ πξνγξαµµάησλ ζα απνηεινχλ ηελ δηθή ηεο θνηλσληθή πνιηηηθή µε απψηεξν ζηφρν ηελ ελδπλάκσζε ηεο ηνπηθήο θνηλφηεηαο.[σζηάκε Γ et al., 2003, ζει.10-13] Ζ Σ.Α θαιείηαη λα αλαδείμεη ηηο δπλαηφηεηέο ηεο έλαληη ηνπ ηδησηηθνχ ηνµέα θεξδνζθνπηθνχ θαη µε (άηππεο νκάδεο, εζεινληηθή πξσηνβνπιία), ζπκκεηέρνληαο σο ηζφηηκνο εηαίξνο ζην «παηρλίδη ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ» γηα ηελ άζθεζε ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζε ηνπηθφ επίπεδν. Σνλίδεηαη, φηη ε κέρξη ηψξα ιεηηνπξγία ηεο Σ.Α. ζην θνηλσληθφ πεδίν απαηηνχζε ε ζχζηαζε θνηλσληθήο ππεξεζίαο ζε θάζε δήκν λα κελ απνηειεί ππνρξέσζή ηνπ αιιά δηαθξηηηθή ηνπ επρέξεηα κσο γηα λα κπνξέζεη ε Σ.Α λα αλαιάβεη ην λέν ηεο ξφιν είλαη απαξαίηεηεο νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο : 1. Ζ αλάπηπμε νξγαλσηηθήο ππνδνκήο, ψζηε λα θαηαζηεί ηθαλή λα αλαιάβεη ηελ επζχλε γηα ηα ηνπηθά θνηλσληθά δεηήκαηα 2. Ζ κεηαθνξά πφξσλ απφ ην θεληξηθφ θξάηνο θαη θαηνρχξσζε (ηφζν ζεζκηθά φζν θαη νηθνλνκηθά) αξκνδηνηήησλ ζρεηηθά µε ηελ θνηλσληθή πνιηηηθή 68

69 3. Ζ ζπλεξγαζία µε ηελ νξγαλσκέλε εζεινληηθή πξσηνβνπιία 4. Ζ δπλαηφηεηα νπζηαζηηθήο ζπµµεηνρήο ησλ άηππσλ δηθηχσλ (νηθνγέλεηα, νκάδεο, άηνκα) ζηελ πινπνίεζε θνηλσληθψλ πξνγξαµµάησλ Πξέπεη λα ηνληζηεί φηη, ε θνηλσληθή πνιηηηθή ηεο Σ.Α δελ πξέπεη λα πεξηνξηζηεί µφλν ζηνλ ηνµέα ηεο πξφλνηαο θαη ηεο πγείαο, αιιά ζα πξέπεη λα αλαιάβεη δξάζεηο θαη λα παξέµβεη ζε ηνκείο πνπ ζα ζπκβάιινπλ ζηελ βειηίσζε θαη αλάπηπμε ηεο πνηφηεηαο δσήο ησλ θαηνίθσλ ηεο (φπσο αζιεηηζκφο, πεξηβάιινλ, πνιηηηζκφο) θαζψο θαη ζε ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ζπγθεθξηκέλεο θνηλσληθέο θαηεγνξίεο (λαξθνκαλείο, θνξείο ηνπ aids, κεηαλάζηεο) πνπ απεηινχληαη µε θνηλσληθφ απνθιεηζκφ. πκπεξαζκαηηθά ινηπφλ ζα ιέγακε φηη ε θνηλσληθή πνιηηηθή ησλ Ο.Σ.Α ζα πξέπεη λα αληαπνθξηζεί ζε λένπ ηχπνπ θνηλσληθέο αλάγθεο πνπ ζπλδένληαη ζπρλά µε ηελ πξνζσπηθφηεηα θαη ηδηαηηεξφηεηα ηνπ δέθηε (πξνζσπηθέο θνηλσληθέο ππεξεζίεο) γηα απηφ άιισζηε ζεσξείηαη ην θαηαιιειφηεξν επίπεδν άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, δεδνκέλνπ φηη ζηηο λέεο αλάγθεο δελ κπνξεί λα αληαπνθξηζεί ε θξαηηθή θνηλσληθή πνιηηηθή µε ηνλ καδηθφ, ηππνπνηεκέλν θαη γξαθεηνθξαηηθφ ραξαθηήξα ηεο [αθειαξίνπ Μ., 1992]. ην θείκελν πνπ αθνινπζεί δηακνξθψλνληαη ηα ζεκέιηα ηεο εκπεηξηθήο έξεπλαο ζηηο πεξηπηψζεηο ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο, ψζηε λα δηαπηζησζνχλ ηα απνηειέζκαηα ηεο παξαπάλσ ζεσξεηηθήο αλαδήηεζεο θαη ησλ επί κέξνπο πξνβιεκαηηζκψλ. 69

70 Β ΜΔΡΟ ΜΔΛΔΣΔ ΠΔΡΙΠΣΧΔΧΝ ΑΚΗΗ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΑΠΟ ΣΗΝ ΣΟΠΙΚΗ ΑΤΣΟΓΙΟΙΚΗΗ ΔΜΠΔΙΡΙΚΗ ΓΙΔΡΔΤΝΗΗ 70

71 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 Ο : ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΧΝ ΓΡΑΔΧΝ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΧΝ Ο.Σ.Α. ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΒΤΡΧΝΑ ΚΑΗ ΚΑΗΑΡΗΑΝΖ (ΜΔΛΔΣΖ ΠΔΡΗΠΣΧΔΧΝ) «Μελ ράλεηε ηνλ θαηξφ ζαο κε θνηλσληθέο έξεπλεο. Δθείλν πνπ ελδηαθέξεη ην θησρφ, είλαη ε θηψρεηα. Δθείλν πνπ ελδηαθέξεη ηνλ πινχζην, δελ καο ελδηαθέξεη» 48 Μπέξλαξλη Σσ ην Β κέξνο ηεο κειέηεο, θαη κέζα απφ ηελ δηεμαγσγή πξσηνγελνχο έξεπλαο, κειεηάηαη ε πεξίπησζε ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο, ζε κηα πξνζπάζεηα αμηνιφγεζεο ησλ δξάζεσλ θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζηνπο ελ ιφγσ Γήκνπο. Με ηελ ρξήζε ζπλεληεχμεσλ ζηνπο ππαιιήινπο ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ησλ δήκσλ, επηρεηξείηαη ε εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ γηα ηνλ αξηζκφ απαζρνινχκελσλ ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο, ην κέγεζνο θαη ηελ ζπκκεηνρή ηνπ εζεινληηθνχ ηνκέα ζε δξάζεηο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, ηνλ αξηζκφ ησλ επσθεινχκελσλ θαη ηελ πξνζβαζηκφηεηα ζηηο ελ ιφγσ ππεξεζίεο, αιιά θαη ηα αηηήκαηα πνπ νη ηνπηθνί άξρνληεο δηαηππψλνπλ πξνθεηκέλνπ νη ηνπηθέο θνηλσληθέο ππεξεζίεο λα ιεηηνπξγνχλ απνηειεζκαηηθφηεξα. ην δεχηεξν θαη ζεκαληηθφηεξν κέξνο ηνπ θεθαιαίνπ, εξεπλάηαη κε ηελ ρξήζε εξσηεκαηνινγίσλ ν βαζκφο ηθαλνπνίεζεο ησλ πνιηηψλ απφ ηηο δεκφζηεο θνηλσληθέο ππεξεζίεο. Καηαγξάθεηαη ε ζπρλφηεηα ησλ απαληήζεσλ ησλ εξσηψκελσλ θαη επηρεηξείηαη ε ζπζρέηηζε κεηαμχ πνηνηηθψλ θαη πνζνηηθψλ κεηαβιεηψλ πξνθεηκέλνπ λα εμαρζνχλ ζπκπεξάζκαηα γηα ηνπο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηνλ βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ηνπο

72 5.1. ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΣΖ ΣΑΤΣΟΣΖΣΑ ΣΧΝ ΓΖΜΧΝ ΜΔΧ ΚΟΗΝΧΝΗΚΟ-ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΓΔΗΚΣΧΝ Οη Γήκνη Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο εληάζζνληαη γεσγξαθηθά ζην πιαίζην ηεο Αλαηνιηθήο Αηηηθήο,. Πξφθεηηαη γηα φκνξνπο Γήκνπο νη νπνίνη ζπλνξεχνπλ ζηε Νφηηα πιεπξά ηνπο. Σν γεγνλφο βέβαηα φηη ζπλνξεχνπλ κεηαμχ ηνπο, καο επηηξέπεη λα πξνβνχκε ζε ζπγθξίζεηο γηα ην πφζν δηαθνξεηηθά νξγαλψλνπλ ηηο θνηλσληθέο δνκέο ηνπο θαη πξνζεγγίδνπλ ηα θνηλσληθά ηνπο δεηήκαηα δχν Γήκνη κε θνηλά πξνβιήκαηα. Ο Γήκνο Βύξσλα είλαη έλα πξνάζηην ζηα βνξεηναλαηνιηθά ηνπ Ννκνχ Αηηηθήο. Αξρηθά απνηεινχζε θνηλφηεηα θαη ην 1934 απνζπάζηεθε απφ ην Γήκν Αζελαίσλ θαη έγηλε πιένλ αλεμάξηεηνο Γήκνο. 49 Με βάζε ηα ζηνηρεία ηεο έξεπλαο, ν Γήκνο Βχξσλα απνηειείηαη απφ νθηψ Γεκνηηθά Γηακεξίζκαηα (ζπλνηθίεο 50 ) κε ζπλνιηθή έθηαζε ζηξέκκαηα θαη ζπλνιηθφ πιεζπζκφ θαηνίθνπο. 51 Ο Γήκνο Καηζαξηαλήο κε ηε ζεηξά ηνπ είλαη κηα απφ ηηο Αλαηνιηθέο ζπλνηθίεο ηεο Αζήλαο. 52 Πξφθεηηαη γηα έλα ζπκπαγή Γήκν δίρσο πεξαηηέξσ ππνδηαηξέζεηο ζε Γεκνηηθά δηακεξίζκαηα θαη ζπλνηθίεο. Ζ ζπλνιηθή ηνπ έθηαζε ζήκεξα, είλαη πεξίπνπ ζηξέκκαηα 53 θαη ν πιεζπζκφο ηεο, ζχκθσλα κε ηελ απνγξαθή ηνπ 2001, είλαη θάηνηθνη. ην δηάγξακκα 3 απεηθνλίδεηαη ν κφληκνο πιεζπζκφο ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο θαηαλεκεκέλνο ζε βαζηθέο ειηθηαθέο θαηεγνξίεο. Γηαπηζηψλεηαη φηη ηα 49 Καηαιακβάλεη έλα θνκκάηη ησλ αλαηνιηθψλ ζπλνηθηψλ ηεο Αζήλαο θαη ζπλνξεχεη πξνο βνξξά κε ην Γήκν Καηζαξηαλήο, δπηηθά κε ηνλ Γήκν ηεο Αζήλαο, λφηηα κε ην Γήκν Τκεηηνχ θαη αλαηνιηθά κε ην Βνπλφ Τκεηηφο Αξρηθά, ε πεξηνρή απνηειείην απφ βνζθνηφπηα θαη ρσξάθηα, ηα νπνία άξρηζαλ λα αζηηθνπνηνχληαη κεηά ηηο δεθαεηίεο ηνπ '20 θαη ηνπ '30. ήκεξα σζηφζν, ν Γήκνο Βχξσλα είλαη έλαο ζχγρξνλνο Γήκνο ζηνλ νπνίν ζπλππάξρνπλ θαη δνπλ αξκνληθά εθηφο απφ ηνπο πξφζθπγεο, νη νπνίνη πξψηνη εγθαηαζηάζεθαλ ζηελ πεξηνρή ηνπ ελ ιφγσ Γήκνπ, θαη Μηθξαζηάηεο, Πφληηνη, Αξκέληνη, Κξήηεο, Ζπεηξψηεο, Λάθσλεο, Ρνπκειηψηεο θ.ι.π. 50 Γεκνηηθά Γηακεξίζκαηα: 1. Καξέα 2. Εσνδφρνπ Πεγήο 3. Φξπγίαο 4. Αλάιεςεο 5. Νέαο Διβεηίαο 6. Μεηακφξθσζεο 7. Νεξάηδαο Αχξαο 8. Κέληξν Βχξσλα 51 χκθσλα κε ηελ ηειεπηαία απνγξαθή ηνπ Βξίζθεηαη 3 ρηιηφκεηξα. αλαηνιηθά ηνπ θέληξνπ ησλ Αζελψλ, ζε 130 κέηξα πςφκεηξν, ζηηο Βνξεηνδπηηθέο πιαγηέο ηνπ Τκεηηνχ. πλνξεχεη Βφξεηα κε ηνπο Γήκνπο Εσγξάθνπ θαη Αζελαίσλ, Αλαηνιηθά κε ηνλ Τκεηηφ, Νφηηα κε ην Γήκν Βχξσλνο θαη Αζελαίσλ (Παγθξάηη) θαη Γπηηθά πάιη κε ην Γήκν Αζελαίσλ. 53 Απφ ηα νπνία ηα είλαη νξεηλή πεξηνρή θαη πξάζηλν θαη ηα θαηνηθεκέλνη θαη θνηλφρξεζηνη ρψξνη 72

73 ηειεπηαία δεθαπέληε (15) ρξφληα ν αξηζκφο ησλ γελλήζεσλ ζηνπο ελ ιφγσ Γήκνπο έρεη απμεζεί ηθαλνπνηεηηθά, εθφζνλ ηα άηνκα ειηθίαο 0-14 γηα ηνλ Γήκν Βχξσλα αγγίδνπλ ηηο ελψ γηα ην Γήκν Καηζαξηαλήο ηηο Φαίλεηαη ινηπφλ, λα κελ αληηκεησπίδνπλ δεκνγξαθηθφ πξφβιεκα (αχμεζε ηνπ πξνζδφθηκνπ επηβίσζεο κε ηαπηφρξνλε κείσζε ησλ γελλήζεσλ κε απνηέιεζκα λα πθίζηαηαη κηα ζπλερή γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ) 54 εθφζνλ ηα άηνκα ηα νπνία είλαη άλσ ησλ 65 εηψλ απνηεινχλ κφιηο ην 15,3% ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ηνπο. πγθξηηηθά σζηφζν, θαίλεηαη φηη δελ ππάξρνπλ κεγάιεο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ δχν Γήκσλ φζνλ αθνξά ζηηο ειηθηαθέο θαηεγνξίεο ηνπο, ιακβάλνληαο βέβαηα ππφςε ην γεγνλφο φηη ν Γήκνο Βχξσλα έρεη δηπιάζην ζρεδφλ πιεζπζκφ απφ ηνλ Γήκν Καηζαξηαλήο Βύξσλαο Καηζαξηαλή Γηάγξακκα 3: Μόληκνο πιεζπζκόο ησλ Γήκσλ Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο θαηά ειηθηαθή θαηεγνξία, 2001 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε (Σηνηρεία απφ Δ.Σ.Υ.Δ.) Σν δηάγξακκα 4 ζπληζηά ηελ δηαγξακκαηηθή απεηθφληζε ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ησλ Γήκσλ θαηεγνξηνπνηεκέλν θαηά θχιν. Γίλεηαη αληηιεπηφ φηη θαη ζηνπο δχν Γήκνπο ππάξρεη κηα ηζνθαηαλνκή κεηαμχ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζε φιεο ηηο ειηθηαθέο θαηεγνξίεο κε εμαίξεζε ηελ ειηθηαθή θαηεγνξία ζηελ νπνία νη γπλαίθεο θαίλεηαη πσο είλαη ζρεδφλ δηπιάζηεο απφ ηνπ άλδξεο σο απνηέιεζκα ηνπ κεγαιχηεξνπ πξνζδφθηκνπ επηβίσζεο ηνπο. 54 πρλά γίλεηαη ιφγνο γηα ηελ «Διιάδα ησλ Γεξφλησλ» ή γηα ην γεγνλφο φηη ε Δπξψπε ζπλερψο «γεξάζθεη». 73

74 Γπλαίθεο Γ. Βύξσλα Άλδξεο Γ. Βύξσλα Γπλαίθεο Γ. θαηζαξηαλήο Αλδξεο Γ. Καηζαξηαλήο Άληξεο Γ.Καηζαξηαλήο Γπλαίθεο Γ. Καηζαξηαλήο Άληξεο Γ. Βπξσλα Γπλαίθεο Γ. Βύξσλα Γηάγξακκα 4: Μόληκνο πιεζπζκόο, Γήκνη Βύξσλα, Καηζαξηαλήο θαηά θύιν, 2001 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Απαξαηηήησο ζε απηφ ην ζεκείν γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο ηαπηφηεηαο ησλ ελ ιφγσ Γήκσλ ζα πξέπεη λα γίλεη αλαθνξά ζην θαηλφκελν ηεο εηεξνδεκφηεπζεο θαζψο επίζεο θαη ζην θαηλφκελν ηεο εγθαηάζηαζεο αιινδαπψλ ζηνπο Γήκνπο. Σα θαηλφκελα απηά ζπκβάιινπλ ζε δηνγθψζεηο θαη αιινηψζεηο ηνπ πιεζπζκνχ ησλ Γήκσλ δπζρεξαίλνληαο ηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ εθφζνλ κεηαβάιινληαη ζεκαληηθά νη θαηεγνξίεο ηνπ πιεζπζκνχ νη νπνίεο γίλνληαη απνδέθηεο θνηλσληθψλ παξνρψλ. ηα δηαγξάκκαηα 5 θαη 6 παξνπζηάδνληαη νη πνζνζηηαίεο δηαθνξέο κεηαμχ νκνδεκνηψλ, εηεξνδεκνηψλ θαη αιινδαπψλ ζηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο. πσο είλαη θπζηθφ νη νκνδεκφηεο θέξνπλ ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ (57% θαη 61% αληίζηνηρα), σζηφζν πςειφ είλαη θαη ην πνζνζηφ ησλ εηεξνδεκνηψλ πνπ αγγίδεη ην 36% γηα ην Γήκν Βχξσλα θαη 29% γηα ην Γήκν Καηζαξηαλήο ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ηνπο. 74

75 Αιινδαπνί 8% Δηεξνδεκόηεο 35% Οκνδεκόηεο 57% Γηάγξακκα 5: Πξαγκαηηθόο πιεζπζκόο Γήκνπ Βύξσλα, θαηά νκνδεκόηεο, εηεξνδεκόηεο θαη αιινδαπνύο, 2001 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε (Σηνηρεία απφ Δ.Σ.Υ.Δ.) Αιινδαπνί 10% Δηεξνδεκόηεο 29% Οκνδεκόηεο 61% Γηάγξακκα 6: Πξαγκαηηθόο πιεζπζκόο Γήκνπ Καηζαξηαλήο, θαηά νκνδεκόηεο, εηεξνδεκόηεο θαη αιινδαπνύο, 2001 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε (Σηνηρεία απφ Δ.Σ.Υ.Δ.) 75

76 Σν πνζνζηφ ησλ αιινδαπψλ πνπ δηακέλνπλ ζηνπο ελ ιφγσ Γήκνπο είλαη ζρεηηθά κηθξφ (8% θαη 10% αληίζηνηρα), σζηφζν νη ηάζεηο πξνβιέπνληαη απμεηηθέο ιακβάλνληαο ππφςε φηη κε ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ νη αιινδαπνί ελζσκαηψλνληαη ζηνλ θνηλσληθφ ηζηφ ησλ δήκσλ πξνζειθχνληαο θη άιινπο νκνεζλείο ηνπο. Σν δηαγξάκκαηα 7 θαη 8 απεηθνλίδνπλ ηνπο απαζρνινχκελνπο θαη ηνπο νηθνλνκηθά κε ελεξγνχο ζην Γήκν Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο. Γίλεηαη αληηιεπηφ φηη νη νηθνλνκηθά κε ελεξγνί άλδξεο ζην Γήκν Βχξσλα απνηεινχλ ην 1/3 ηνπ ζπλνιηθνχ αλδξηθνχ πιεζπζκνχ ηνπ Γήκνπ, πνζνζηφ φρη θαη ηφζν ηθαλνπνηεηηθφ, ελψ γηα ηηο γπλαίθεο απμάλεηαη ζην 50% (κία ζηηο δχν γπλαίθεο είλαη νηθνλνκηθά κε ελεξγέο). Σν πνζνζηφ ησλ νηθνλνκηθά κε ελεξγψλ γπλαηθψλ ελ κέξεη δηθαηνινγείηαη ιακβάλνληαο ππφςε φηη έλαο ζεκαληηθφο αξηζκφο γπλαηθψλ δελ βξίζθεηαη ζηελ δηαδηθαζία αλεχξεζεο εξγαζίαο εθφζνλ αζρνιείηαη κε ηα νηθηαθά (πξφθεηηαη γηα λνηθνθπξέο) Άλδξεο Γπλαίθεο Άλδξεο Γπλαίθεο Άλεξγνη Δξγαδόκελνη Γηάγξακκα 7: Απαζρνινύκελνη θαη νηθνλνκηθά κε ελεξγνί θαηά θύιν ζην Γήκν Βύξσλα, 2001 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε (Σηνηρεία απφ Δ.Σ.Υ.Δ.) Σα ίδηα ζπκπεξάζκαηα πξνθχπηνπλ θαη γηα ην Γήκν Καηζαξηαλήο (δηάγξακκα 8). Οη απαζρνινχκελνη άλδξεο είλαη ηξηπιάζηνη απφ ηνπο νηθνλνκηθά κε ελεξγνχο ελψ νη νηθνλνκηθά κε ελεξγέο γπλαίθεο ηνπ Γήκνπ Καηζαξηαλήο είλαη ζρεδφλ φζεο θαη νη εξγαδφκελεο. (4.999 άλεξγεο γπλαίθεο, εξγαδφκελεο) γεγνλφο πνπ θαη ζε απηή ηελ 76

77 πεξίπησζε δηθαηνινγείηαη εθφζνλ κεγάιν κέξνο ησλ άλεξγσλ γπλαηθψλ απαζρνιείηαη ζην ζπίηη είηε ζηηο νηθνγελεηαθέο επηρεηξήζεηο θαη γεληθφηεξα ζε δξαζηεξηφηεηεο νη νπνίεο δελ κπνξνχλ λα θνζηνινγεζνχλ ψζηε λα εκθαληζηνχλ σο εηζφδεκα ζηελ νηθνλνκία Άλδξεο Γπλαίθεο Άλδξεο Γπλαίθεο Άλεξγνη Δξγαδόκελνη Γηάγξακκα 8: Απαζρνινύκελνη θαη νηθνλνκηθά κε ελεξγνί θαηά θύιν ζην Γήκν Καηζαξηαλήο, 2001 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε (Σηνηρεία απφ Δ.Σ.Υ.Δ.) Σν δηάγξακκα 9 πνπ αθνινπζεί είλαη ζπγθεληξσηηθφ ησλ δχν πξνεγνχκελσλ θαη απεηθνλίδεη ηνπο νηθνλνκηθά κε ελεξγνχο θαη ηνπο απαζρνινχκελνπο ζε θάζε έλα απφ ηνπο Γήκνπο ηεο έξεπλαο καο. πγθξηηηθά ινηπφλ παξαηεξνχκε φηη ηφζν νη νηθνλνκηθά κε ελεξγνί φζν θαη νη απαζρνινχκελνη ηνπ Γήκνπ Βχξσλα είλαη δηπιάζηνη απφ ηνπο αληίζηνηρνπο ηνπ Γήκνπ Καηζαξηαλήο. Ζ πξψηε απηή δηαπίζησζε είλαη θαζ φια ινγηθή εθφζνλ ν πιεζπζκφο ηνπ Γήκνπ Βχξσλα είλαη δηπιάζηνο ηνπ Γήκνπ Καηζαξηαλήο. Μηα δεχηεξε δηαπίζησζε (ε νπνία είλαη παξάγσγε ηεο πξψηεο) καο νδεγεί ζην ζπκπέξαζκα φηη αλ κεηξεζνχλ νη νηθνλνκηθά κε ελεξγνί θαη νη εξγαδφκελνη ζε θάζε Γήκν κε πνζνζηά ηφηε ηα πνζνζηά απηά ζρεδφλ ηαπηίδνληαη.(ην πνζνζηφ ησλ αλέξγσλ ζην Γήκν Βχξσλα είλαη 26,51%, ελψ ζην Γήκν Καηζαξηαλήο 26,88%, ην πνζνζηφ ησλ απαζρνινχκελσλ ζην Γήκν Βχξσλα είλαη 34,94% θαη ζην Γήκν Καηζαξηαλήο 41,75%) 77

78 ζπλεπψο νη δχν Γήκνη έρνπλ ηνλ ίδην δείθηε απαζρφιεζεο αιιά δηαθνξεηηθφ δείθηε νηθνλνκηθά κε ελεξγψλ αηφκσλ Άλεξγνη Γήκνπ Βύξσλα Δξγαδόκελνη Γήκνπ Βύξσλα Άλεξγνη Γήκνπ Καηζαξηαλήο Δξγαδόκελνη Γήκνπ Καηζαξηαλήο Γηάγξακκα 9: Δξγαδόκελνη θαη νηθνλνκηθά κε ελεξγνί, Γήκνη Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο, 2001 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε (Σηνηρεία απφ Δ.Σ.Υ.Δ.) ζνλ αθνξά ζην επίπεδν εθπαίδεπζεο ηνπ πιεζπζκνχ ησλ Γήκσλ παξαηεξείηαη έληνλε ζχγθιηζε κε ηα ζηνηρεία ηεο Πεξηθέξεηαο ηεο Αηηηθήο. Πεξίπνπ ην 27% ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ είλαη απφθνηηνη Αλψηαηνπ ή Αλψηεξνπ Δθπαηδεπηηθνχ Ηδξχκαηνο, ελψ κφιηο ην 13,5% ησλ δεκνηψλ είλαη ην πνζνζηφ ηνπ πιεζπζκνχ πνπ αλήθεη ζηελ θαηεγνξία ησλ αγξάκκαησλ θαη απνθνίησλ Γεκνηηθνχ. ην δηάγξακκα 10 παξνπζηάδεηαη ν νηθνλνκηθά ελεξγφο πιεζπζκφο ηνπ Γήκνπ Βχξσλα θαζψο επίζεο θαη νη θιάδνη νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζηνπο νπνίνπο απηνί δξαζηεξηνπνηνχληαη. Γηαπηζηψλνπκε φηη ην 12,2% ησλ εξγαδνκέλσλ ζην Γήκν εξγάδνληαη ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο (πεξηιακβάλνληαη ηα άηνκα πνπ εξγάδνληαη ζην Γεκαξρείν, νη 55 ύ ό ύ Ο Γείθηεο Απαζρφιεζεο δίλεηαη απφ ηνλ ηχπν * 100 Ο Γείθηεο Απαζρφιεζεο εθθξάδεη ηελ πνζνζηηαία αλαινγία ησλ απαζρνινχκελσλ ζην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ. Ο Γείθηεο ύ ά ώ ύ ύ Αλεξγίαο δίλεηαη απφ ηνλ ηχπν * 100 θαη εθθξάδεη ηελ πνζνζηηαία αλαινγία ησλ αλέξγσλ ζην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ. 78

79 εμσηεξηθνί ζπλεξγάηεο, νη χκβνπινη, θαη ην κφληκν πξνζσπηθφ ησλ Κ.Α.Π.Ζ., ηνπ πξνγξάκκαηνο «Βνήζεηα ζην πίηη», ησλ Παηδηθψλ ηαζκψλ θ.ι.π.) Γηάγξακκα 10: Οηθνλνκηθά ελεξγόο πιεζπζκόο, θαηά νκάδεο θιάδσλ νηθνλνκηθήο δξαζηεξηόηεηαο, Γήκνο Βύξσλα, 2001 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε (Σηνηρεία απφ Δ.Σ.Υ.Δ.) Ο ίδηνο δείθηεο γηα ηνλ Γήκν Καηζαξηαλήο πξνζθέξεη αλάινγα απνηειέζκαηα κε ειάρηζηεο δηαθνξέο. Πνζνζηφ 12,6% ηνπ ζπλφινπ ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ηνπ Γήκνπ Καηζαξηαλήο εξγάδεηαη ζηελ παξνρή θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ, δηαπηζηψλνληαο γηα αθφκα κηα θνξά ην ηζρπξφ θνηλσληθφ πξνθίι πνπ ζέινπλ λα πξνβάιινπλ νη Γήκνη. (δηάγξακκα 11). 79

80 Αιηεία. Οξπρεία θαη ιαηνκεία. Γεσξγία, θηελνηξνθία, δαζνθνκία. Παξνρή ειεθηξηθνύ ξεύκαηνο, θπζηθνύ αεξίνπ θαη λεξνύ. Ιδησηηθά λνηθνθπξηά πνπ απαζρνινύλ νηθηαθό πξνζσπηθό. Σξαπεδηθνί νξγαληζκνί Ξελνδνρεία θαη εζηηαηόξηα. Δθπαίδεπζε. Μεηαθνξέο Καηαζθεπέο. Γεκόζηα δηνίθεζε Παξνρή θνηλσληθώλ ππεξεζηώλ Μεηαπνηεηηθέο βηνκεραλίεο. Υνλδξηθό θαη ιηαληθό εκπόξην Γηάγξακκα 11: Οηθνλνκηθά ελεξγόο πιεζπζκόο, θαηά νκάδεο θιάδσλ νηθνλνκηθήο δξαζηεξηόηεηαο, Γήκνο Καηζαξηαλήο, 2001 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε (Σηνηρεία απφ Δ.Σ.Υ.Δ.) Οη βαζηθνί πιεζπζκνί-ζηφρνη ζηνπο νπνίνπο αζθείηαη θνηλσληθή πνιηηηθή απφ ην Γήκν Βχξσλα παξνπζηάδνληαη ζην δηάγξακκα 12. Σν κεγαιχηεξν κέξνο ηεο θνηλσληθήο θξνληίδαο απνιακβάλνπλ νη ειηθησκέλνη κέζσ ησλ θνηλσληθψλ δνκψλ ηνπ Κ.Α.Π.Ζ. θαη ησλ πξνγξακκάησλ «Βνήζεηα ζην πίηη» θαη «Πξφιεςε Γεξνληηθή Άλνηαο». Οη αιινδαπνί απνηεινχλ ην 31% ησλ ζπλνιηθά επσθεινχκελσλ δεκνηψλ θάλνληαο ρξήζε θπξίσο ησλ ππεξεζηψλ πνπ πξνζθέξεη ν «Κνηλσληθφο Ξελψλαο Καξέα» θαη ην Γξαθείν Αιινδαπψλ. Δπίζεο, έλα πνζνζηφ 4% ησλ αηφκσλ πνπ γίλνληαη απνδέθηεο ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ηνπ Γήκνπ είλαη ηα παηδηά πξνζρνιηθήο ειηθίαο (παηδηά ειηθίαο 8 κελψλ έσο 5 εηψλ), ηα νπνία θηινμελνχληαη θαη θπιάζζνληαη ζηνπο παηδηθνχο θαη βξεθνλεπηαθνχο ζηαζκνχο, επηδηψθνληαο λα ιεηηνπξγήζνπλ θαη σο Κέληξα Πξνζρνιηθήο Αγσγήο θαη Γεκηνπξγηθήο Απαζρφιεζεο, κε ζηφρν ηελ εληαία αγσγή ηνπο. εκεηψλεηαη φηη θνηλσληθέο ππεξεζίεο παξέρνληαη θαη ζηα ΑκΔΑ, ζηνπο αζηέγνπο, θαζψο επίζεο θαη ζε θάζε άηνκν πνπ ρξήδεη βνήζεηαο θάλνληαο ρξήζε ηνπ ζπλφινπ ησλ θνηλσληθψλ δνκψλ ηνπ Γήκνπ, δίρσο 80

81 σζηφζν λα είλαη θαηαγεγξακκέλνο ν αθξηβήο αξηζκφο ηνπο είηε απφ ηνπο ππεπζχλνπο ηνπ Γήκνπ είηε απφ ηελ Δ..Τ.Δ. 56, Πξνζρνιηθή ειηθία 4% Αιινδαπνί 31% πληαμηνύρνη 65% Γηάγξακκα 12: Βαζηθέο θαηεγνξίεο επσθεινύκελσλ από ηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο, Γήκνο Βύξσλα, 2001 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 56 Γπζηπρψο, φπσο παξαηεξνχκε ζην δηάγξακκα 12 δελ ππάξρνπλ ζηνηρεία γηα ηελ θαηεγνξία ησλ ΑκΔΑ. Σν γεγνλφο απηφ ηζρχεη γηα φινπο ηνπο Γήκνπο ηεο ρψξαο κε απνηέιεζκα λα πεξηνξίδεη ζεκαληηθά ηελ απνηειεζκαηηθή δηάξζξσζε ησλ θαηάιιεισλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ζε δεκνηηθφ επίπεδν. εκεηψλεηαη φηη ηα ΑκΔΑ είλαη κηα επξεία θαηεγνξία αηφκσλ πνπ δελ παξνπζηάδνπλ θάπνηα θνηλά εμσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά, ιφγσ ησλ πνηθίισλ κνξθψλ αλαπεξίαο πνπ πθίζηαληαη. Παξνπζηάδνπλ νξηζκέλεο νκνηφηεηεο ζηελ ςπρνζχλζεζε ηνπο πνπ νθείινληαη ζην αίζζεκα ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ θαη ηεο απνκφλσζεο πνπ δέρνληαη απφ ηελ ππφινηπε θνηλσλία θαζψο θαη ζην αίζζεκα ηεο κεηνλεμίαο απέλαληη ζηα πγηή άηνκα. Δπίζεο ζηα ΑκΔΑ εληάζζνληαη εθηφο απφ ηα άηνκα κε ζσκαηηθέο αλαπεξίεο θαη ηα άηνκα κε ςπρηθέο παζήζεηο. 81

82 ηνλ Γήκν Καηζαξηαλήο ην 61% ησλ επσθεινχκελσλ απνηεινχλ άηνκα ειηθίαο άλσ ησλ 65 εηψλ, αθνινπζνχλ ζε πνζνζηφ 36% νη αιινδαπνί θαη ηέινο έλα 3% ησλ επσθεινχκελσλ θαιχπηεηαη απφ ηα παηδηά πξνζρνιηθήο ειηθίαο ηα νπνία θάλνπλ ρξήζε ησλ Βξεθνλεπηαθψλ θαη Παηδηθψλ ηαζκψλ (δηάγξακκα 13). Πξνζρνιηθή ειηθία 3% Αιινδαπνί 36% πληαμηνύρνη 61% Γηάγξακκα 13: Βαζηθέο θαηεγνξίεο επσθεινύκελσλ από ηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο, Γήκνο Καηζαξηαλήο, 2001 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Με βάζε ηα πνξίζκαηα ηεο έξεπλαο, εθηφο ησλ δνκψλ θαη ησλ πξνγξακκάησλ, νη Γήκνη έρνπλ δεκηνπξγήζεη δεκνηηθέο επηρεηξήζεηο, νη νπνίεο σζηφζν δελ ζπκκεηέρνπλ ελεξγά ζηνλ θνηλσληθφ ηνκέα, αλ θαη ζπκβάιινπλ ζηελ ηνπηθή αλάπηπμε γεληθφηεξα. Πξφθεηηαη θπξίσο γηα επηρεηξήζεηο κε θαζαξά ηερληθφ ραξαθηήξα νη νπνίεο δελ αλαιακβάλνπλ θνηλσληθφ έξγν. 82

83 Γηαπηζηώζεηο από ηελ αλάιπζε ησλ θνηλσληθό-νηθνλνκηθώλ δεηθηώλ Απφ ηελ έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζε επίπεδν Γήκσλ πξνθχπηεη φηη απφ ηηο 22 δνκέο πνπ απνηέιεζαλ αληηθείκελν έξεπλαο, νη ελ δπλάκεη επσθεινχκελνη αλέξρνληαη ζηνπο γηα ηνλ Γήκν Βχξσλα θαη ηνπο γηα ηνλ Γήκν Καηζαξηαλήο. Χζηφζν ηα άηνκα πνπ πξαγκαηηθά επηζθέπηνληαη ηηο θνηλσληθέο δνκέο ησλ Γήκσλ είλαη πνιχ ιηγφηεξα (7.427 άηνκα γηα ηνλ Γήκν Βχξσλα θαη γηα ηελ Καηζαξηαλή). Ο ιφγνο γηα απηή ηελ απφθιηζε είλαη φηη γεγνλφο φηη ηα άηνκα πνπ ρξήδνπλ βνήζεηαο ζπκβνπιεπηηθήο, ππνζηεξηθηηθήο ή αθφκα θαη νηθνλνκηθήο αξλνχληαη λα ηελ ιάβνπλ είηε γηαηί αηζζάλνληαη κεηνλεθηηθά γηα ην γεγνλφο φηη δελ είλαη απηνδχλακνη θαη ζα πξέπεη λα ιάβνπλ βνήζεηα απφ θάπνηα θνηλσληθή ππεξεζία είηε γηαηί δελ λνηψζνπλ ηελ απαξαίηεηε εμνηθείσζε κε ηηο δηαδηθαζίεο πνπ αθνινπζνχληαη ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο. Ζ απφθιηζε απηή (κεηαμχ ησλ ελ δπλάκεη σθεινχκελσλ θαη ησλ πξαγκαηηθά επσθεινχκελσλ) πξνθχπηεη θπξίσο απφ ειηθησκέλα άηνκα, άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο θαη αιινδαπνχο. Ωζηφζν, φζνλ αθνξά ζηνλ πιεζπζκφ ησλ Γήκσλ ζα πξέπεη λα επηζεκάλνπκε φηη νη ίδηνη νη Γήκνη δηέζεηαλ ζηνηρεία κφλν γηα ηνλ ζπλνιηθφ πιεζπζκφ ηνπο, ν νπνίνο βαζίδεηαη ζηελ απνγξαθή ηεο Δ.Σ.Υ.Δ. ην 2001, κε απνηέιεζκα λα αδπλαηνχλ λα καο απαληήζνπλ γηα ηηο επηκέξνπο θαηεγνξίεο ηνπ πιεζπζκνχ ιφγσ έιιεηςεο ζηνηρείσλ. Κνληνινγίο, γηα θαηεγνξίεο φπσο απηέο ησλ ειηθησκέλσλ, ησλ παηδηψλ πξνζρνιηθήο θαη ζρνιηθήο ειηθίαο, ησλ ΑκΔΑ, ησλ αιινδαπψλ, ησλ γπλαηθψλ, ησλ αλέξγσλ θ.ι.π. δελ ππήξραλ ζηνηρεία. Πξφθεηηαη κάιηζηα γηα εθείλεο ηηο θνηλσληθέο νκάδεο ζηηο νπνίεο απεπζχλνληαη ζπλήζσο νη θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ (π.ρ. Κ.Α.Π.Ζ., παηδηθνί θαη βξεθνλεπηαθνί ζηαζκνί θ.ι.π.). Σηελ πξνζπάζεηα καο λα θαιχςνπκε απηφ ην γλσζηηθφ θελφ, 57 θξίζεθε επηηαθηηθή αλάγθε ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο ν ππνινγηζκφο ησλ επηκέξνπο θαηεγνξηψλ λα γίλεη θαηά πξνζέγγηζε κε βάζε ηηο δνζέληεο πιεζπζκηαθέο θαηεγνξίεο απφ ηελ Δ.Σ.Υ.Δ.. Δχινγα ινηπφλ γελλάηαη ε απνξία κε πνηα γλψζε ησλ πιεζπζκψλ ζηφρσλ ηειηθά πξνρσξνχλ νη Γήκνη ζην ζρεδηαζκφ ησλ πξνγξακκάησλ ηνπο, ζηνλ πξνγξακκαηηζκφ θαη ππνινγηζκφ ησλ απαηηνχκελσλ θάζε θνξά πφξσλ θαη ζηελ δεκηνπξγία ησλ απαηηνχκελσλ 57 Σνπ ιφγνπ ην αιεζέο κπνξεί λα επηβεβαησζεί απφ ηηο ζπδεηήζεηο πνπ αλαπηχρζεθαλ κε ηνπο ππεπζχλνπο, νη νπνίνη ππνζηήξηδαλ φηη ν ζπλνιηθφο πιεζπζκφο ησλ θαηνίθσλ είλαη πνιχ κεγαιχηεξνο απφ απηφλ πνπ έρεη θαηαγξαθεί κε ηελ ηειεπηαία απνγξαθή ηνπ Βαζηθνί ιφγνη ζηνπο νπνίνπο νθείιεηαη απηή ε δηαθνξνπνίεζε είλαη ην κεγάιν πνζνζηφ εηεξεδνκνηψλ πνπ πθίζηαηαη ζηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο, θαζψο θαη ην κεγάιν πνζνζηφ παξάλνκσλ αιινδαπψλ πνπ δηακέλνπλ ζε απηνχο. 83

84 ππνδνκψλ. Καη επίζεο, πσο ζα κπνξέζνπλ νη Γήκνη λα αζθήζνπλ απνηειεζκαηηθά ηελ θνηλσληθή ιεηηνπξγία ηνπο, κε ηελ δεκηνπξγία απαξαίηεησλ δνκψλ, αλ δελ έρνπλ ηελ απαξαίηεηε γλψζε γηα ηνλ ζαθή αξηζκφ ησλ εππαζψλ θνηλσληθψλ νκάδσλ πνπ δηαβηψλνπλ ζηελ πεξηνρή ηνπο. Λχζε ζε απηφ ην πξφβιεκα κπνξεί λα δνζεί κφλν κέζα απφ ηε δηαξθή ζπιινγή θαη επεμεξγαζία πξσηνγελψλ ζηνηρείσλ γηα ην ηνπηθφ επίπεδν απφ αξκφδηνπο θνξείο θαη εμεηδηθεπκέλα ζηειέρε. Απνηειεί ινηπφλ, επηηαθηηθή αλάγθε ε ζχζηαζε Γεκνηηθψλ Υπεξεζηψλ Σπιινγήο θαη Σπζηεκαηνπνίεζεο Σηνηρείσλ θαη Πιεξνθνξηψλ γηα ηελ θαηαγξαθή ηεο θνηλσληθήο θαηάζηαζεο ηνπ Γήκνπ. Πξφθεηηαη γηα βαζηθή πξνυπφζεζε, πξνθεηκέλνπ ηα πξνγξάκκαηα θαη νη πξνηάζεηο εθαξκνγήο λα βαζίδνληαη ζε πξαγκαηηθά δεδνκέλα, πξνζαξκνζκέλα ζηηο ηνπηθέο ζπλζήθεο. 84

85 5.2. ΘΔΧΡΖΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΒΤΡΧΝΑ ΚΑΗ ΚΑΗΑΡΗΑΝΖ Πξνθεηκέλνπ λα θαηαδείμνπκε ηελ ζέζε πνπ θαηαιακβάλεη ε θνηλσληθή πνιηηηθή ζηνπο Γήκνπο ηεο έξεπλαο καο, εμεηάδνπκε ηελ δηνηθεηηθή ππνδνκή ηνπο, ηελ αλαπηπμηαθή ζηξαηεγηθή πνπ αθνινπζνχλ, θαζψο επίζεο θαη ηνλ ηξφπν πνπ ρξεκαηνδνηνχλ ηηο παξνρέο ηνπο Γηνηθεηηθή Τπνδνκή Γήκσλ Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο Ο Γήκνο Βχξσλα έρεη κηα ζχλζεηε δηάηαμε θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ θαη ζρεηηθή δηαζπνξά αξκνδηνηήησλ, φπσο θαίλεηαη ζην ζρήκα 7. Τπνδηαηξείηαη ζε ελλέα (9) Γηεπζχλζεηο εθ ησλ νπνίσλ ε Γηεχζπλζε Υγείαο θαη Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο. έρεη ζηφρν ηελ πξνψζεζε ηεο πγείαο θαη ηελ βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο ησλ δεκνηψλ. ηελ Γηεχζπλζε απηή πξνΐζηαηαη ν Γηεπζπληήο ν νπνίνο εγείηαη ησλ ηξηψλ ηκεκάησλ (Σκήκα Γεκνηηθψλ Ηαηξείσλ 58, Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο 59, Σξίηεο Ζιηθίαο 60 ). Κάζε έλα απφ απηά ηα ηκήκαηα απαξηίδεηαη απφ ππαιιήινπο δηακνξθψλνληαο έλα εχξνο επνπηείαο άηνκα [Γεθιεξήο Μ., 1989] 4 7 εμήο ζέκαηα: Οη αξκνδηφηεηεο ηεο Γηεχζπλζεο Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Πξφλνηαο αλάγνληαη ζηα Μεξηκλά γηα ηελ ζπγθξφηεζε θαη ιεηηνπξγία Γεκνηηθψλ Ηαηξείσλ γηα παξνρή πξνιεπηηθήο Ηαηξηθήο θξνληίδαο ζηνπο θαηνίθνπο ηεο πεξηνρήο ηνπ Γήκνπ Δπζχλε εθαξκνγήο θνηλσληθψλ παξνρψλ απφ ην Γήκν Δπζχλε εθαξκνγήο θνηλσληθψλ πξνγξακκάησλ Πξνζηαζίαο Ζιηθησκέλσλ 58 Τπφ ηελ αηγίδα ηνπ ιεηηνπξγνχλ ηα ηαηξεία θαη ηα εξγαζηήξηα ζην Γήκν ελψ ηαπηφρξνλα νξίδνληαη θαη νη γξαθεηνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο πξνθεηκέλνπ λα παξαζρεζεί βξαρεία λνζειεία ζηνπο Γεκφηεο 59 Αλαιακβάλεη δξάζεηο πξφιεςεο θαη ελεκέξσζεο ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο, ελψ ηαπηφρξνλα αλαιακβάλεη θαη ηηο ζπκβνπιεπηηθέο δξάζεηο. 60 ην πιαίζην ηνπ ιεηηνπξγνχλ Κ.Α.Π.Ζ., θαη δχν παξάπιεπξα πξνγξάκκαηα γηα ηελ θξνληίδα ησλ ειηθησκέλσλ αηφκσλ. Σν πξψην αθνξά ζηε δξάζε «Βνήζεηα ζην Σπίηη» κε ζηφρν ηελ παξνρή ππεξεζηψλ ζε ειηθησκέλα άηνκα πνπ αληηκεησπίδνπλ δπζθνιία λα ηθαλνπνηήζνπλ απηφλνκα ηηο βαζηθέο ηνπο αλάγθεο. Σν δεχηεξν πξφγξακκα απνθαιείηαη πξφγξακκα «Πξφιεςεο Γεξνληηθήο Άλνηαο»πνπ ζηφρν έρεη ηελ πξψηκε δηάγλσζε απηψλ ησλ πξνβιεκάησλ πνπ επηβαξχλνπλ ηελ πγεία θαη ηελ πνηφηεηα δσήο ησλ ειηθησκέλσλ. 85

86 ρήκα 7: Οξγαλόγξακκα Γήκνπ Βύξσλα, 2007 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 86

87 Ζ νξγαλσζηαθή δνκή ηνπ Γήκνπ Καηζαξηαλήο δηαθέξεη πνιχ απφ ηελ δνκή ηνπ Γήκνπ Βχξσλα. Απνηειείηαη απφ ηέζζεξηο Γηεπζχλζεηο νη νπνίεο θαιχπηνπλ φιν ην θάζκα ησλ θξίζηκσλ πνιηηηθψλ ηνπ Γήκνπ θαη θάζε Γηεχζπλζε εμεηδηθεχεηαη ζε Σκήκαηα. (ρήκα 8). Ο Γήκαξρνο αζθεί ηελ επνπηεία ηνπ ζηηο Γηεπζχλζεηο θαη ζηα Γξαθεία ησλ νπνίσλ πξνΐζηαηαη θαη ζπλζέηεη ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο κε βάζε ηηο νπνίεο ζα αζθεζεί ε νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή πνιηηηθή ζην Γήκν. ρήκα 8: Οξγαλόγξακκα Γήκνπ Καηζαξηαλήο, 2007 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 87

88 Ωζηφζν, φπσο ήδε δηαπηζηψζεθε απφ ην νξγαλφγξακκα ηνπ Γήκνπ, ε βαζηθή δηαθνξά ηνπ Γήκνπ Βχξσλα απφ απηφλ ηεο Καηζαξηαλήο είλαη ην γεγνλφο φηη ν δεχηεξνο δελ πεξηιακβάλεη θάπνηα Γηεχζπλζε ε νπνία λα είλαη αξκφδηα γηα ζέκαηα θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Ζ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζην Γήκν πξνσζείηαη κέζσ ηνπ Τκήκαηνο Κνηλσληθψλ Υπεξεζηψλ ην νπνίν αλήθεη ζηελ Γηεχζπλζε «Γηνηθεηηθψλ Υπεξεζηψλ». Γηαθξίλνπκε ινηπφλ, έλα ζνβαξφ κεηνλέθηεκα ζηελ δνκή ησλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ Καηζαξηαλήο εθφζνλ έλαο λεπξαιγηθφο ηνκέαο φπσο ε θνηλσληθή πνιηηηθή αζθείηαη απφ έλα θαη κφλν ηκήκα ην νπνίν έρεη πεξηνξηζκέλεο δπλαηφηεηεο δξάζεο. 61 Γηα ην ιφγν απηφ πξνηείλεηαη ε δεκηνπξγία κηαο Γηεχζπλζεο «Κνηλσληθψλ Υπεξεζηψλ» ζηελ νπνία ζα ελζσκαησζεί κε ηελ κνξθή Τκήκαηνο ην «Γξαθείν Αζιεηηθψλ θαη Πνιηηηζηηθψλ Γξαζηεξηνηήησλ» Αλαπηπμηαθή ηξαηεγηθή ησλ Γήκσλ Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο Οη βαζηθνί ζηφρνη ησλ Γήκσλ πνπ πξνσζνχληαη πξνο πινπνίεζε, αθνξνχλ ζηελ ηζζφξνπε αλάπηπμε, κε θέληξν ηνλ άλζξσπν θαη ζεβαζκφ ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ. Πξνηηκψληαη θαη πινπνηνχληαη ζπλνιηθέο παξεκβάζεηο ζηνλ ηνκέα ηεο εθπαίδεπζεο, θαηάξηηζεο θαη επηκφξθσζεο, ελψ πξαγκαηνπνηνχληαη νινθιεξσκέλεο πξνηάζεηο γηα ηελ εθαξκνγή πξνγξακκάησλ πνιηηηζηηθήο αλάπηπμεο θαη αζιεηηζκνχ, πγείαο, πξφιεςεο θαη θνηλσληθήο πξφλνηαο. Γεληθφηεξν ζθνπφ ησλ Γήκσλ σζηφζν, απνηειεί ε ελίζρπζε ηεο νηθνλνκηθήο ηνπο απηνδπλακίαο, ηεο δηνηθεηηθή ηνπο απηνηέιεηαο θαη ηεο δεκνθξαηηθήο νξγάλσζεο ηνπο [Παπαθωλζηαληηλίδεο Λ., 2007, ζει.45] ην Γήκν Βχξσλα ε αλαπηπμηαθή ζηξαηεγηθή δελ πινπνηείηαη κέζσ ελφο Τνπηθνχ Αλαπηπμηαθνχ Πξνγξάκκαηνο (Τ.Α.Π.). 62 Σν φιν δήηεκα ζπλεπψο αλαδεηθλχεη ηελ απνζπαζκαηηθφηεηα θαη ηελ έιιεηςε καθξνρξφληνπ ζρεδηαζκνχ πνπ ραξαθηεξίδεη ηνλ Γήκν, ζε θάζε αλαπηπμηαθή ηνπ πξνζπάζεηα θαη ζπλεπψο θαη ζηελ άζθεζε δξάζεσλ θνηλσληθήο πνιηηηθήο. 61 Βέβαηα φζνλ αθνξά ηηο πνιηηηζηηθέο θαη αζιεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ Γήκνπ έρεη δεκηνπξγεζεί έλα μερσξηζηφ Γξαθείν ην νπνίν ιεηηνπξγεί μερσξηζηά απφ ηηο Γηεπζχλζεηο θαη νη αξκνδηφηεηεο ηνπ θαζνξίδνληαη απφ ηνλ ίδην ηνλ Γήκαξρν. 62 Σ.Α.Π. είλαη ε ζρεδίαζε κηαο νινθιεξσκέλεο πξνγξακκαηηθήο αλαπηπμηαθήο κειέηεο, πνπ πινπνηείηαη ζε ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή (φξηα Γήκνπ ή Κνηλφηεηαο) παξέρνληαο ηερληθέο, θνηλσληθέο θαη πνιηηηθέο δηαδηθαζίεο (Ν. 1622/86) Με βάζε ηα πξνβιήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηα ηεο πεξηνρήο θαζψο θαη ηελ γλψκε θαη ηελ άπνςε ησλ θαηνίθσλ ηεο, επηδηψθεη λα αληηκεησπίζεη φιεο ηηο δπζθνιίεο θαη λα επηηχρεη κηα αλαπηπμηαθά βειηησκέλε θαη αλαζεσξεκέλε πνηφηεηα ζηνπο θαηνίθνπο θαη ην πεξηβάιινλ αλαβαζκίδνληαο ηαπηφρξνλα φιε ηελ πεξηνρή ηνπ Γήκνπ. εκεηψλεηαη φηη δχν είλαη νη θάζεηο εθπφλεζεο Σ.Α.Π., ν «ζρεδηαζκφο» θαη ε «πινπνίεζε». 88

89 Αληηζέησο ν Γήκνο Καηζαξηαλήο αζθεί ηελ θνηλσληθή ηνπ πνιηηηθή ζην πιαίζην ελφο Τνπηθνχ Αλαπηπμηαθνχ Πξνγξάκκαηνο ζθνπφο ηνπ νπνίνπ είλαη ν πξνζδηνξηζκφο ελφο ζχγρξνλνπ νξγαλσηηθνχ θαη κεραλνγξαθηθνχ πιαηζίνπ, πνπ ζα εμαζθαιίδεη ζηνλ Ο.Σ.Α. ηελ θαηαιιειφηεξε εθηθηή ππνζηήξημε γηα ηελ εθπιήξσζε ηεο απνζηνιήο ηνπ 63 [Παπαθωλζηαληηλίδεο Λ., 2007, ζει.45]. Γηα ηελ δεκηνπξγία ηνπ Σ.Α.Π. Καηζαξηαλήο, ζπληάρζεθαλ εηδηθά εξσηεκαηνιφγηα, ηα νπνία ζπκπιεξψζεθαλ απφ ην πξνζσπηθφ ησλ δεκνζίσλ νξγαληζκψλ θαη ζηε ζπλέρεηα αθνινχζεζαλ πξνζσπηθέο ζπλεληεχμεηο απφ έκπεηξνπο κειεηεηέο. Λακβάλνληαο ππφςε ηνλ θαλνληζκφ ιεηηνπξγίαο ηνπ Γήκνπ, ζπληάρζεθε έλα αξρηθφ ζρέδην-πιάλν φπνπ απνηππψζεθαλ νη ιεηηνπξγίεο, θαηαγξάθεθαλ νη απαηηνχκελεο ελέξγεηεο γηα ηε δηεθπεξαίσζε ππνζέζεσλ θαη επηζεκάλζεθαλ νη ηξφπνη θαη νη ζηξαηεγηθέο κε βάζε ηνπο νπνίνπο ζα επηηεπρζεί ε πιήξε αλάπηπμε ηνπ Γήκνπ κε φζν ην δπλαηφλ κηθξφηεξε ζπαηάιε πφξσλ θαη νξζή θαηαλνκή ησλ θνλδπιίσλ. Με ηνλ ηξφπν απηφ ζπληάρζεθε ην Σ.Α.Π. ηνπ Γήκνπ Καηζαξηαλήο ην νπνίν θαηαιήγεη ζε ζπγθεθξηκέλν πξφγξακκα έξγνπ κε εθηηκήζεηο θφζηνπο, επηπηψζεσλ, ρξνλνδηάγξακκα πινπνίεζεο θαη πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο. 64 [Γηώηε Δ., 2007, ζει.18] 63 θνπφο ησλ Σ.Α.Π. είλαη ε θαηάζηξσζε ελφο νινθιεξσκέλνπ πξνγξάκκαηνο αλάπηπμεο ηεο πεξηνρήο κειέηεο γηα ηα επφκελα ρξφληα. Βαζηθή παξάκεηξνο γηα ηελ επηηπρία ελφο Σνπηθνχ Αλαπηπμηαθνχ Πξνγξάκκαηνο, απνηειεί ε ηνπνζέηεζε ζηφρσλ (ζηξαηεγηθψλ θαη ηαθηηθψλ) θαη ε απνδνρή ησλ πξνηεηλνκέλσλ παξεκβάζεσλ. Γηα ηελ εθπφλεζε ησλ Σ.Α.Π. ζπληάζζνληαη εηδηθά εξσηεκαηνιφγηα, πξαγκαηνπνηνχληαη πξνζσπηθέο ζπλεληεχμεηο, επηκέξνπο έξεπλεο αγνξάο θαη επαλεηιεκκέλεο παξνπζηάζεηο ζε καδηθνχο θνξείο. 64 Χζηφζν ζεκεηψλεηαη ην γεγνλφο φηη ηα ηειεπηαία ρξφληα εμαηηίαο ηεο πξνβιεκαηηθήο εθαξκνγήο πνπ παξνπζηάδνπλ ηα Σ.Α.Π. (πνιιά απφ ηα νπνία δελ πξφιαβαλ λα πινπνηεζνχλ επεηδή δελ είραλ ζεκείν αλαθνξάο θάπνην επξχηεξν ρξεκαηνδνηηθφ πιαίζην θαη έηζη παξέκεηλαλ ζηελ θάζε ηεο ζρεδίαζεο απφ ηα κειεηεηηθά Γξαθεία, ζηα νπνία νη Γήκνη είραλ αλαζέζεη ην ζρεδηαζκφ) θξίλεηαη πιένλ αλαγθαία ε εθπφλεζε Δπηρεηξεζηαθψλ ρεδίσλ ζηνπο Ο.Σ.Α 89

90 Πόξνη ηνπ ζπζηήκαηνο παξνρώλ θνηλσληθήο πξόλνηαο ζηνπο Γήκνπο Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο 65 Ο ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ζπλδέεηαη ε απηνδηνίθεζε κε ηνπο δηαζέζηκνπο πφξνπο γηα ηελ νξγάλσζε πξνγξακκάησλ θνηλσληθήο θξνληίδαο θαζνξίδεη θαη ην εχξνο ηεο δπλαηφηεηαο ηεο λα παξέκβεη δπλακηθά ζηελ ηνπηθή θνηλσλία. Ζ αλαδήηεζε πφξσλ γηα ηελ νξγάλσζε πνιηηηθψλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο αλήθεη ζηελ δηαθξηηηθή επρέξεηα ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, σζηφζν ε ελεξγνπνίεζε πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή ζπλεπάγεηαη θαη ηελ αλάιεςε κηαο ζεηξάο ππνρξεψζεσλ. Ζ ππεξεζία πνπ είλαη αξκφδηα γηα ηελ εμεχξεζε πφξσλ ηφζν ζηνπο Γήκνπο ηεο έξεπλαο είλαη ην Τκήκα «Γεκνηηθψλ Πξνζφδσλ» ην νπνίν δηαρεηξίδεηαη πφξνπο πνπ πξνέξρνληαη θπξίσο απφ ηα Γηαξζξσηηθά Σακεία θαη θαηαλέκνληαη απφ ην θεληξηθφ θξάηνο κέζσ ησλ Τπνπξγείσλ ζην πιαίζην ησλ Δ.Π.. Απφ ηα ζηνηρεία πνπ πξνέθπςαλ απφ ηηο ζπλεληεχμεηο, δηαπηζηψζακε φηη νη ππεχζπλνη θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο πηζηεχνπλ πσο ε πινπνίεζε πξνγξακκάησλ θνηλσληθήο πνιηηηθήο εθπιεξψλεη ηνπο ζηφρνπο πνπ είραλ εμ αξρήο ηεζεί θαη πεξηζζφηεξνη απφ 8 ζηνπο 10 ππαιιήινπο πνπ εξγάδνληαη ζε ηκήκαηα θνηλσληθήο πνιηηηθήο (πξφθεηηαη γηα ην 86%ησλ ππαιιήισλ) πξνηίζεληαη λα ζπλερίζνπλ ηελ ιεηηνπξγία απηψλ ησλ πξνγξακκάησλ, δίρσο φκσο λα παξνπζηάδνπλ εκπεξηζηαησκέλα ζελάξηα βησζηκφηεηαο. Οη ππφινηπνη ππάιιεινη (14%) δελ δηεπθξηλίδνπλ ηηο πξνζέζεηο ηνπο, παξφηη ε δηαηήξεζε ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ θνηλσληθψλ πξνγξακκάησλ αλήθεη ζηηο ζπκβαηηθέο ηνπο ππνρξεψζεηο. Χο πξνο ηηο πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο, νη ππεχζπλνη θνηλσληθήο πνιηηηθήο ησλ θνξέσλ ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο πξνθξίλνπλ σο ιχζεηο θπξίσο ηελ επηβνιή ηνπηθψλ θφξσλ θαη ηελ εηζθνξά ρξεζηψλ. Σξίηε ζηε ζεηξά επηινγή έξρεηαη ε πξνζθνξά εζεινληηθήο εξγαζίαο θαη ηειεπηαία επηινγή απνηειεί ε ζπλεξγαζία κε ηελ ηνπηθή εθθιεζία. (δηάγξακκα 14). Γίλεηαη αληηιεπηή ινηπφλ ε αδπλακία ησλ Γήκσλ λα νξγαλψζνπλ επαξθείο κεραληζκνχο ππνζηήξημεο θαη ηειηθά λα αλαιάβνπλ εμνινθιήξνπ ηεο άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο δίρσο ηελ αξσγή ηνπ θξάηνπο. Αθφκα θαη νη ελαιιαθηηθνί πφξνη ζηνπο κεραληζκνχο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, φπσο ε εθθιεζία ή ε αμηνπνίεζε ηεο εζεινληηθήο 65 Παξφηη ην ζχλνιν ησλ ππεξεζηψλ πνπ πινπνηνχληαη κε επζχλε ησλ θνξέσλ ηεο απηνδηνίθεζεο ζην ηνπηθφ επίπεδν δελ είλαη ζε ζέζε λα ζπγθξνηήζεη έλα απηφλνκν ζχλνιν, πνιχ δε πεξηζζφηεξν «ζχζηεκα», ν φξνο εδψ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ππνγξακκίζεη ηελ ελφηεηα ησλ παξνρψλ θαη ηελ θνηλή αθεηεξία ηνπο. 90

91 πξνζθνξάο, δελ θξίλνληαη απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο θνξείο σο επαξθείο, ψζηε λα κπνξέζνπλ λα ζηεξίμνπλ ηθαλνπνηεηηθά ην ζχζηεκα θνηλσληθήο πξνζηαζίαο ζε ηνπηθφ επίπεδν. Ταπηφρξνλα, πξνηάζεηο φπσο ε επηβνιή θφξσλ θαη εηζθνξψλ δελ θαίλεηαη λα είλαη επηινγέο πνπ πξνθξίλνληαη, ηνπιάρηζηνλ έσο ζήκεξα, εθφζνλ ελέρνπλ ην ελδερφκελν πνιηηηθνχ θφζηνπο γηα ηηο δεκνηηθέο αξρέο. Σνπηθνί Φόξνη 29% 9% 14% 39% 9% Δηζθνξά Υξεζηώλ 32% 8% 28% 31% 11% πλεξγαζία κε ηνπηθή εθθιεζία 24% 42% 18% 7% 9% Δζεινληηθή πξνζθνξά 22% 14% 16% 29% 19% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Υακειή Μέηξηα Ιθαλνπνηεηηθή Τςειή Πνιύ Τςειή Γηάγξακκα 14: Αμηνιόγεζε Υξεκαηνδόηεζεο από ηνπο εξγαδόκελνπο ζηνπο Γήκνπο Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Έηζη, ην θξάηνο κέζσ δηαθνξεηηθψλ νδψλ, αιιά πάληνηε ζηνλ άμνλα ηεο θεληξηθήο ρξεκαηνδφηεζεο, επηιέγεηαη σο ν ππνζηεξηθηήο ησλ πξνγξακκάησλ απηψλ, ελψ ηαπηφρξνλα ηνλίδεηαη ε αδπλακία ηνπ ηνπηθνχ επηπέδνπ λα αλαιάβεη απηφλνκα ηελ άζθεζε ησλ θνηλσληθψλ ιεηηνπξγηψλ. Δίλαη πξνθαλέο φηη ε παξέκβαζε ζην πεδίν ηεο θνηλσληθήο θξνληίδαο θαη πξφλνηαο ζε ηνπηθφ επίπεδν, δελ έρεη αθεηεξία ηνπο ίδηνπο θνξείο ηεο απηνδηνίθεζεο, αθνχ νη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο δίλνληαη απφ ηηο πεγέο απφ φπνπ νη θνξείο Σ.Α. αληιεί πφξνπο, δειαδή ην θξάηνο θαη ηελ Δ.Δ.. Σν απνηέιεζκα ηεο ζρέζεο απηήο είλαη λα ζπγθεληξψλνληαη 91

92 ζην επίπεδν ηεο πξσηνβάζκηαο απηνδηνίθεζεο κηα ζεηξά απφ δξάζεηο θαη πξνγξάκκαηα ηα νπνία εληάζζνληαη ζηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξεη ν Γήκνο σζηφζν ηφζν νη πξνδηαγξαθέο φζν θαη ην πεξηερφκελν θαη νη ζηφρνη ηεο δξάζεο έρνπλ θαζνξηζηεί απφ ην θέληξν. Απψηεξνο ζηφρνο ησλ ηνπηθψλ θνηλσληψλ είλαη ε ελίζρπζε ηεο νηθνλνκηθήο ηνπο απηνλνκίαο ε νπνία φκσο κπνξεί λα επέιζεη είηε κέζσ ηεο επηβνιήο ηνπηθήο θνξνινγίαο, είζπξαμεο δεκνηηθψλ ηειψλ θαη εηζθνξψλ είηε κέζσ ηεο δηνξγάλσζεο δξαζηεξηνηήησλ (θπξίσο πνιηηηζηηθψλ) πνπ ζα νδεγήζεη ζηελ ζεκαληηθή κείσζε ησλ γξαθεηνθξαηηθψλ δηαδηθαζηψλ ζπκβάιινληαο έηζη ζηελ εμνηθνλφκεζε ρξφλνπ θαη πφξσλ. Τπνινγίδνληαο, ην πνζνζηφ ησλ ηδίσλ θεθαιαίσλ ζην ζχλνιν θεθαιαίσλ ηνπ Γήκνπ έρνπκε ηελ δπλαηφηεηα λα ππνινγίζνπκε ηνλ Γείθηε Οηθνλνκηθήο Απηάξθεηαο ησλ Γήκσλ ηεο έξεπλαο [Καιηαληάζεο Γ. et al., 2006, ζει. 121]. Ο ηχπνο πνπ δίλεη ην πνζνζηφ νηθνλνκηθήο απηάξθεηαο ησλ Γήκσλ είλαη: Ί ά Γείθηεο Οηθνλνκηθήο Απηάξθεηαο = * 100 ύ ί ζν κεγαιχηεξε ε ηηκή ηνπ δείθηε ηφζν κηθξφηεξε είλαη ε εμάξηεζε ηνπ Ο.Σ.Α. απφ ηα μέλα θεθάιαηα θαη ζπλεπψο απμάλεηαη ε δπλαηφηεηα απνηειεζκαηηθνχ νηθνλνκηθνχ πξνγξακκαηηζκνχ. Γηα ηνλ Γήκν Βχξσλα ν δείθηεο απηφο δηακνξθψλεηαη ζην 78,5%, ελψ γηα ηνλ Γήκν Καηζαξηαλήο ζην 82,8%. Απηφ ζεκαίλεη φηη ζε πνζνζηφ 78,5% θαη 82,8% αληίζηνηρα, νη ελ ιφγσ Γήκνη εμαξηψληαη απφ ηηο εζληθέο θαη θνηλνηηθέο πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο. 92

93 5.3. ΟΗ «ΚΟΗΝΧΝΗΚΔ» ΓΟΜΔ ΣΧΝ ΓΖΜΧΝ Οη Γήκνη ηεο παξνχζαο έξεπλαο αλήθνπλ ζηελ θαηεγνξία ησλ Γήκσλ πνπ έρνπλ ηνπνζεηήζεη ηελ πινπνίεζε απνηειεζκαηηθψλ θνηλσληθψλ δξάζεσλ αξθεηά πςειά ζηνλ θαηάινγν ησλ πξνηεξαηνηήησλ ηνπο. (πίλαθεο 1 θαη 2). Έρνπλ αμηνπνηήζεη ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ δηακνξθψλνληαο φιεο ηηο απαξαίηεηεο θνηλσληθέο δνκέο, πξνθεηκέλνπ λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο ηνπηθέο θνηλσληθέο αλάγθεο ηφζν ησλ εππαζψλ θνηλσληθά νκάδσλ (ειηθησκέλνη, παηδηά, ΑκΔΑ), φζν θαη ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ. Πίλαθαο 1: Οη θνηλσληθέο δνκέο ησλ Γήκσλ Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο Α/Α Κνηλσληθέο Γνκέο Γήκνη Βχξσλαο Καηζαξηαλή 1. Κ.Α.Π.Ζ Βνήζεηα ζην πίηη Παηδηθνί - Βξεθνλεπηαθνί ηαζκνί Κέληξν Φξνληίδαο Οηθνγέλεηαο (ΚΔ.Φ.Ο.) 1-5. Γεκνηηθφ Ηαηξείν 1-6. Κνηλσληθφο Ξελψλαο Αζηέγσλ* Γξαθείν Αιινδαπψλ* 1-8. Κέληξν Τγείαο/Κέληξν Τγείαο Παηδηνχ* Κέληξν Φπρηθήο Τγηεηλήο Βχξσλα & Καηζαξηαλήο* Αζιεηηθέο Δγθαηαζηάζεηο Βηβιηνζήθε Φηιαξκνληθή Γεκνηηθή Αζηπλνκία Κ.Δ.Π.* 2 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 66 Οη δνκέο πνπ είλαη κε αζηεξίζθν εληάζζνληαη ζηνλ θνηλσληθφ ηνκέα ηνπ Γήκνπ αιιά δελ απνηεινχλ ππεξεζίεο ηνπ. Τθίζηαηαη φκσο ζπλεξγαζία κέζα απφ ηελ πξνζθνξά ζηέγεο απφ ηνλ Γήκν ζηηο δνκέο απηέο, γηα λα παξέρνπλ ηηο ππεξεζίεο ηνπο ζηνπ πνιίηεο. 67 Με ηηο δηαηάμεηο ηνπ ΠΓ 23/2002 πξνβιέπεηαη ε δπλαηφηεηα ησλ δεκνηψλ λα πξνβνχλ ζε θαηαγγειία γηα δεηήκαηα πνπ αθνξνχλ π..ρ. ηελ δεκφζηα πγηεηλή θαη ηελ θνηλή εζπρία. 93

94 Πξάγκαηη, κέζα απφ ηελ δεκηνπξγία ησλ Κ.Α.Π.Ζ., ησλ θνηλσληθψλ πξνγξακκάησλ, ησλ παηδηθψλ ζηαζκψλ, ηνπ δεκνηηθνχ ηαηξείνπ, ησλ θέληξσλ πγείαο θ.ι.π., επηηπγράλνπλ λα δεκηνπξγήζνπλ έλα δίθηπν θνηλσληθήο πξνζηαζίαο γηα φινπο ηνπο δεκφηεο, ελψ παξάιιεια πξνσζνχλ ηελ πνιηηηζηηθή θαη αζιεηηθή αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο. Πίλαθαο 2: Σα θνηλσληθά πξνγξάκκαηα ησλ Γήκσλ Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο Α/Α Κνηλσληθέο Γνκέο Γήκνη Βχξσλαο Καηζαξηαλή 1. πκβνπιεπηηθή Γνλέσλ-Δθπαηδεπηηθψλ - Παηδηψλ 1-2. πκβνπιεπηηθή ππνζηήξημε εππαζψλ νκάδσλ γηα ηελ 1 θνηλσληθή & επαγγεικαηηθή ηνπο έληαμε 1 3. Πξφγξακκα Κνηλνηηθήο πξσηνβνπιίαο Equal γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο αλεξγίαο ζην Γήκν Βχξσλα 1-4. Βνήζεηα ζην πίηη Γηαδεκνηηθφ Γίθηπν Γνκψλ Τγείαο* 1 6. Πξφγξακκα «Πξφιεςε Γεξνληηθήο Άλνηαο» 1-7. Πξφγξακκα ελίζρπζεο απφξσλ θαη νηθνλνκηθά αδπλάησλ δεκνηψλ Πξφγξακκα εζεινληηθήο αηκνδνζίαο Πξφγξακκα Κνηλσληθήο Μέξηκλαο - 1 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Δπηπιένλ δε, ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο αλαπηχζζεηαη ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ παξαπάλσ δνκψλ π.ρ. γηα ηελ δεκηνπξγία αζιεηηθψλ πξνγξακκάησλ γηα ηνπο ειηθησκέλνπο ή ηα παηδηά πνπ επηηπγράλεηαη αληίζηνηρα ζε ζπλεξγαζία ησλ αζιεηηθψλ νξγαληζκψλ θαη ησλ Κ.Α.Π.Ζ. ή ησλ παηδηθψλ ζηαζκψλ, αιιά θαη ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ κε ηνπο ζπιινγηθνχο θνξείο θαη ηνπο κεραληζκνχο ππνζηήξημεο ηεο απηνδηνίθεζεο (Κ.Δ.Γ.Κ.Δ., Σ.Δ.Γ.Κ., Δ.Δ.Σ.Α.Α. θ.ι.π.). Βέβαηα, νη θνηλσληθέο δνκέο θαη πξνγξάκκαηα πνπ πινπνηνχληαη ζην Γήκν Βχξσλα είλαη πνιχ πεξηζζφηεξα απφ ηα αληίζηνηρα ηνπ Γήκνπ Καηζαξηαλήο. Σν γεγνλφο απηφ κπνξεί ελ κέξεη λα δηθαηνινγεζεί αλ ιάβνπκε ππφςε καο, φηη ν Γήκνο Βχξσλα, πιεζπζκηαθά, είλαη δηπιάζηνο απφ ηνλ Γήκν Καηζαξηαλήο. Χζηφζν, θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηεμαγσγήο ηεο 94

95 έξεπλαο, δηαπηζηψζακε φηη ν Γήκνο Βχξσλα είλαη πεξηζζφηεξν δξαζηήξηνο ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο κε εχξνο θνηλσληθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνιχ επξχηεξν, πνπ εμππεξεηεί κεγαιχηεξν θάζκα επσθεινχκελσλ. ην ζεκείν απηφ αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη απφ ηελ ζπλέληεπμε πνπ καο παξαρψξεζε ε Αληηδήκαξρνο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ζην Γήκν Εσγξάθνπ, καο επηζήκαλε ηελ έιιεηςε πφξσλ ζην Γήκν απφ ηνπο νπνίνπο ζα κπνξνχζε λα ρξεκαηνδνηεζεί ε παξνρή θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ. Αλη απηνχ, κε βάζε ηνπο πεξηνξηζκέλνπο πφξνπο, ν Γήκνο επηδηψθεη ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ ησλ εππαζψλ νκάδσλ πνπ είηε απνηεινχλ ηελ πνιππιεζέζηεξε θαηεγνξία, είηε ρξήδνπλ κεγαιχηεξεο βνήζεηαο. Σελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο ππνζηεξίδνπλ θνξείο ηεο Δθθιεζίαο, εζεινληηθνί θνξείο θαη καδηθνί θνξείο (ζχιινγνη γπλαηθψλ, αληηζηαζηαθψλ, Πνληίσλ θ.ι.π.). Ζ ππνζηήξημε απηή ζπλίζηαηαη ζε πιηθή βνήζεηα (ρξήκαηα, είδε έλδπζεο, ηξνθή θ.ι.π.), ζε εζεινληηθή εξγαζία θαη ζε ζπκβνπιεπηηθή ππνζηήξημε. εκεηψλεηαη φηη θαη ζηνπο δχν Γήκνπο δελ ιεηηνπξγνχλ Σπλνηθηαθά Σπκβνχιηα θαη Σπλειεχζεηο Καηνίθσλ. Αληίζεηα, νη δεκφηεο πιεξνθνξνχληαη γηα ηα πξνγξάκκαηα θαη ηηο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ κε γξαπηέο αλαθνηλψζεηο, απφ ηνλ ηνπηθφ ηχπν θαη απφ άιιεο θνηλσληθέο ππεξεζίεο πνπ ηνπο ζπζηήλνπλ. 68 ην δηάγξακκα 15 απεηθνλίδνληαη νη δαπάλεο θνηλσληθήο αιιπιιεγγχεο γηα ηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο, φπσο απηέο δηακνξθψζεθαλ ζηνλ πξνυπνινγηζκφ ηνπο γηα ην έηνο Παξαηεξνχκε φηη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ (36%) ησλ δαπαλψλ θαηεπζχλεηαη ζηελ πξνζηαζία ηεο ηξίηεο ειηθίαο, ελψ κηθξφ κφλν πνζνζηφ ησλ δαπαλψλ δαπαλάηαη ζε πην παξαγσγηθέο ειηθίεο πνπ πιήηηνληαη απφ αλεξγία (πνζνζηφ κφιηο 16% ησλ ζπλνιηθψλ δαπαλψλ). Απηφ νθείιεηαη ζην φηη νη δαπάλεο πνπ θαηεπζχλνληαη γηα ηελ ρξεκαηνδφηεζε δνκψλ θαη πξνγξακκάησλ γηα ηνπο ειηθησκέλνπο, είλαη εμαζθαιηζκέλεο εθφζνλ πξνέξρνληαη είηε απφ ην θεληξηθφ θξάηνο είηε απφ ηα θνηλνηηθά πξνγξάκκαηα. 68 Ο ηξφπνο πιεξνθφξεζεο ησλ δεκνηψλ πξνθχπηεη θαη απφ ηηο εξσηήζεηο πξνο ηνπο επσθεινχκελνπο, νη νπνίνη έδσζαλ αθξηβψο ηηο ίδηεο απαληήζεηο 95

96 40% 36% 35% 30% 25% 20% 16% 19% 16% 15% 13% 10% 5% 0% Τγεία Σξίηε Ηιηθία Οηθνγέλεηα Αλεξγία Κνηλσληθόο Απνθιεηζκόο Γηάγξακκα 15: Γηάξζξσζε δαπαλώλ θνηλσληθήο αιιειεγγύεο, Γήκνη Βύξσλα, Καηζαξηαλήο, 2006 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Αληίζεηα, νη πεξηζζφηεξεο πνιηηηθέο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο έρνπλ «ππξνζβεζηηθφ ραξαθηήξα», πξνζπαζνχλ δειαδή λα ιχζνπλ έλα άκεζν νμπκκέλν θαη επείγνλ δήηεκα θαη κε ηελ χθεζε ηνπ πξνβιήκαηνο απελεξγνπνηείηαη ε ζρεηηθή ππεξεζία Πξνζσπηθό ρξήζηεο θαη εζεινληηθή πξσηνβνπιία ζην πιαίζην ησλ θνηλσληθώλ ππεξεζηώλ ησλ Γήκσλ Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο Πξηλ πξνρσξήζνπκε ζηελ φπνηα παξάζεζε θαη αλάιπζε ζηνηρείσλ γηα ην πξνζσπηθφ ησλ Γήκσλ, ζα πξέπεη λα δηεπθξηλίζνπκε φηη, φηαλ δεηήζεθε ν αξηζκφο ησλ απαζρνινχκελσλ, ζε ππεξεζίεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, ηνπο θαηέζηε γλσζηφ, φηη ηνπο αλαθεξφκαζηε ζην ζχλνιν ησλ επ ακνηβή απαζρνινχκελσλ κε νπνηαδήπνηε ζρέζε εξγαζίαο, ελψ σο εζεινληέο νξίζακε ηνπο πξνζθέξνληεο επί κνλίκνπ βάζεσο ή πεξηζηαζηαθά ππεξεζίεο ρσξίο θάπνηα ακνηβή. ρεηηθά ηέινο, κε ηνλ αξηζκφ ησλ ρξεζηψλ ησλ 96

97 παξερφκελσλ ππεξεζηψλ ππνινγίζηεθε ν αξηζκφο (ή κέζνο φξνο απηψλ) ησλ αηφκσλ πνπ ζπκκεηέρνπλ-επσθεινχληαη απφ ηελ παξνρή ππεξεζηψλ. ρεηηθή θαηάζηαζε κε ην πξνζσπηθφ, ηνπο ρξήζηεο θαη ηνπο εζεινληέο γηα θάζε θνηλσληθή ππεξεζία δελ ππήξρε ζηνπο Γήκνπο, ζπλεπψο θξίζεθε ζθφπηκε ε επίζθεςε ζε θάζε κία θνηλσληθή ππεξεζία ησλ Γήκσλ ρσξηζηά (ζπλνιηθά πξαγκαηνπνηήζακε 22 επηζθέςεηο), πξνθεηκέλνπ λα πιεξνθνξεζνχκε ηα αθξηβή ζηνηρεία. Σα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο παξνπζηάδνληαη ζηνλ πίλαθα 3. Παξαηεξνχκε, φηη ν Γήκνο Βχξσλα απαζρνιεί κεγαιχηεξν αξηζκφ αηφκσλ εθφζνλ ζπγθεληξψλεη ηελ πιεηνςεθία ησλ δξαζηεξηνηήησλ θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Σν κεγαιχηεξν πνζνζηφ εξγαδφκελσλ απαζρνιείηαη ζηνπο Παηδηθνχο ηαζκνχο θαη ζηα Κ.Α.Π.Ζ., φπσο είλαη θπζηθφ εθφζνλ εμππεξεηνχληαη θαη νη πεξηζζφηεξνη ρξήζηεο. Πίλαθαο 3: Αλζξώπηλν δπλακηθό, επσθεινύκελνη θαη εζεινληηθή πξνζθνξά ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο, Γήκνη Βύξσλαο θαη Καηζαξηαλήο, 2007 Γήκνη Κνηλσληθέο Γνκέο Βύξσλαο Καηζαξηαλή Πξνζσπηθφ Φξήζηεο Δζεινληέο Πξνζσπηθφ Φξήζηεο Δζεινληέο Κ.Α.Π.Ζ Οη ίδηνη νη Οη ίδηνη νη ρξήζηεο ρξήζηεο Πξφγξακκα Πξφιεςεο Γεξνληηθήο Άλνηαο Σπκβνπιεπηηθή Παηδηθνί Σηαζκνί Κ.Δ.Φ.Ο Γεκνηηθφ Ηαηξείν Κνηλσληθφο Ξελψλαο Αζηέγσλ Γξαθείν Αιινδαπψλ Κέληξν Υγείαο Παηδηνχ ύλνιν Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Δλδηαθέξνλ παξνπζηάδνπλ ηα απνηειέζκαηα γηα ηνπο παηδηθνχο ηαζκνχο ζηνπο δχν Γήκνπο ζε ζρέζε κε ηνλ αξηζκφ ησλ εμππεξεηνχκελσλ παηδηψλ. ην Γήκν Βχξσλα αληηζηνηρνχλ 5,1 παηδηά αλά εξγαδφκελν θαη ζην Γήκν Καηζαξηαλήο 9,5 παηδηά αλά απαζρνινχκελν, αληηζηνηρίεο εμαηξεηηθά ηθαλνπνηεηηθέο αλ ιάβνπκε ππφςε φηη ζχκθσλα κε 97

98 έθζεζε ηνπ ΤΠ.Δ.Γ.Γ.Α. («Οη Ο.Σ.Α. ζε Αξηζκνχο», 2006), ζηνπο ειιεληθνχο Ο.Σ.Α., αληηζηνηρνχλ 40 παηδηά αλά απαζρνινχκελν, ζηνπο Παηδηθνχο ηαζκνχο. 69 Έλαο απφ ηνπο ρξεζηκνπνηνχκελνπο, δηεζλψο δείθηεο απνδνηηθφηεηαο ησλ ππεξεζηψλ θνηλσληθήο αιιειεγγχεο είλαη ε ζρέζε ησλ πνιηηψλ πνπ θάλνπλ ρξήζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο ππεξεζίαο, κε ηνπο ζπκκεηέρνληεο ζηελ παξνρή ηεο αλεμάξηεηα αλ είλαη επ ακνηβή ή εζεινληέο [Τθαληόπνπινο, 2003]. Απφ ην δηάγξακκα 16 παξαηεξείηαη φηη νη ππεξεζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ηνπο ειηθησκέλνπο θαη ηελ νηθνγέλεηα έρνπλ ηηο θαιχηεξεο απνδφζεηο Βύξσλαο Σξίηε Ηιηθία Οηθνγέλεηα Κνηλσληθόο Απνθιεηζκόο Καηζαξηαλή Τγεία Γηάγξακκα 16: Δμππεξεηνύκελνη αλά Δξγαδόκελν θαη Δζεινληή, Γήκνη Βύξσλα, Καηζαξηαλήο, 2007 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε ην δηάγξακκα 17 απεηθνλίδεηαη ν αξηζκφο ησλ ππαιιήισλ ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο πνπ εξγάδνληαη ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο, κε βάζε ηελ ζρέζε εξγαζίαο ηνπο. Παξαηεξνχκε φηη γηα ηνλ Γήκν Βχξσλα ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ην θαιχπηνπλ νη κφληκνη ππάιιεινη. Αληίζεηα ζην Γήκν Καηζαξηαλήο, ν αξηζκφο ησλ απαζρνινχκελσλ επηκεξίδεηαη 69 Πξέπεη λα ηνλίζνπκε, φηη ην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ πξνζσπηθνχ ησλ ζηαζκψλ ζηνπο Γήκνπο είλαη βνεζεηηθφ πξνζσπηθφ (π.ρ. θαζαξίζηξηεο, κάγεηξεο θ.ι.π.) θαη δελ κπνξεί ζε θακηά πεξίπησζε λα αληηθαηαζηήζνπλ ηνλ παηδαγσγφ. Αξα νη αλαινγίεο δηακνξθψλνληαη 9 παηδηά αλά παηδαγσγφ γηα ηνλ Γήκν Βχξσλα θαη 16,8 παηδηά αλά εξγαδφκελν ζην Γήκν Καηζαξηαλήο. 98

99 ζε κφληκνπο ππαιιήινπο θαη ζε ππαιιήινπο κε ζρέζε Ηδησηηθνχ Γηθαίνπ. Σίζεηαη ινηπφλ ην εξψηεκα πψο πινπνηνχληαη πξνγξάκκαηα θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζηνλ Γήκν, εθφζνλ δελ ππάξρεη κηα ζηαζεξφηεηα θαη κηα ζπλέρεηα ζην πξνζσπηθφ πνπ ππεξεηεί ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο Μόληκνη Ιδησηηθνύ Γηθαίνπ Βύξσλαο Καηζαξηαλή Γηάγξακκα 17: Τπεξεηνύληεο ππάιιεινη ζε θνηλσληθέο ππεξεζίεο θαηά ζρέζε εξγαζίαο, Γήκνη Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο, 2007 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε πσο παξνπζηάδεηαη ζην δηάγξακκα 18, ν κέζνο ππάιιεινο ζηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο είλαη απφθνηηνο ηεο κέζεο εθπαίδεπζεο. ην Γήκν Βχξσλα ε πιεηνςεθία ησλ ππαιιήισλ ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ είλαη απφθνηηνη δεκνηηθνχ θαη ιπθείνπ, ελψ ζηνλ Γήκν Καηζαξηαλήο παξαηεξνχκε κηα ηζνθαηαλνκή ζην επίπεδν εθπαίδεπζεο ησλ ππαιιήισλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο, δηαθξίλνληαο ην έιιεηκκα πνπ ππάξρεη ζε ππαιιήινπο κε αλψηεξε κφξθσζε Γεληθφηεξα πάλησο, νη θνηλσληθέο ππεξεζίεο θαη ζηνπο δχν Γήκνπο παξνπζηάδνπλ ειιείςεηο ζην αλζξψπηλν δπλακηθφ (ηφζν ζε αξηζκφ αηφκσλ φζν θαη ζε εηδηθφηεηεο) θαη ζηελ πιηθνηερληθή ππνδνκή (ζηηο εξσηήζεηο πξνο ηνπο επσθεινχκελνπο παξαηεξήζακε κηθξφ 99

100 βαζκφ ηθαλνπνίεζεο απφ ηηο πιηθνηερληθέο ππνδνκέο ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ησλ Γήκσλ ηνπο, (βι. θεθάιαην 5.4.) Π.Δ. Σ.Δ. Γ.Δ. Τ.Δ Βύξσλαο Καηζαξηαλή Γηάγξακκα 18: Τπεξεηνύληεο ππάιιεινη θνηλσληθώλ ππεξεζηώλ ζηνπο Γήκνπο Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο, θαηά επίπεδν εθπαίδεπζεο, 2007 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Χζηφζν, νη αιιαγέο πνπ πξφηεηλαλ νη ππάιιεινη γηα ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ ηνπο, εθηφο απφ ηελ βειηίσζε ησλ νηθνλνκηθψλ θαη πιηθνηερληθψλ δεηεκάησλ, αθνξνχλ ζηελ νξηνζέηεζε ησλ αξκνδηνηήησλ απέλαληη ζηελ δεκνηηθή αξρή θαη ηελ δεκηνπξγία κηαο δηεπηζηεκνληθήο νκάδαο γηα ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ηεο πινπνίεζεο ησ δξάζεσλ πνπ ζα εθαξκνζηνχλ ζε ηνπηθφ επίπεδν. πγθεθξηκέλα, θάλνπλ ιφγν γηα επαλίδξπζε ησλ ππεξεζηψλ κε θνηλσληθνχο επηζηήκνλεο, ηθαλνχο λα δηαρεηξηζηνχλ θάζε είδνπο θξίζε πνπ κπνξεί λα πξνθχςεη. Σέινο, γηα ηνλ Γήκν Καηζαξηαλήο, αλαγθαία θξίλεηαη θαη ε ζχζηαζε θεληξηθήο Κνηλσληθήο Τπεξεζίαο, κε αιιαγή ηνπ νξγαληζκνχ ηνπ Γήκνπ θαη έληαμε φισλ ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ζ απηήλ. 100

101 Ζ εθαξκνγή ηεο S.W.O.T. analysis ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο Ζ S.W.O.T. Analysis (απφ ηα αξρηθά ησλ ιέμεσλ Strengths-Γπλαηόηεηεο, Weaknesses-Αδπλακίεο, Opportunities-Δπθαηξίεο θαη Threats-Απεηιέο) είλαη έλα απφ ηα πην γλσζηά εξγαιεία επηρεηξεζηαθήο αλάιπζεο, κε ην νπνίν κπνξνχκε λα «θσηνγξαθίζνπκε» ηελ ζεκεξηλή θαηάζηαζε ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ζηνπο Γήκνπο πνπ εξεπλήζακε. 70 Κάζε κηα απφ ηηο ηέζζεξηο ζπληζηψζεο πξνζδίδεη απφ κφλε ηεο ηε δηθή ηεο βαξχηεηα ζηελ αλάιπζε αιιά ηαπηφρξνλα έρεη άκεζε θαη νπζηαζηηθή επίδξαζε κε ηηο ππφινηπεο. πλεπψο, ε αλάιπζε ησλ ηζρπξψλ ζεκείσλ νδεγεί ζηελ επίγλσζε ησλ επθαηξηψλ πνπ κπνξεί λα ππάξρνπλ θαη νη αδπλακίεο κπνξνχλ εχθνια λα απνηειέζνπλ απεηιή. ην ζρήκα 9 πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδνπκε κηα κήηξα αλάιπζεο S.W.O.T. Γπλάκεηο (Strengths) Αδπλακίεο (Weaknesses) Δπθαηξίεο (Opportunities) Απεηιέο (Threats) ρήκα 9: Μήηξα S.W.O.T. ANALYSIS Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε ην ζρήκα 10 παξνπζηάδνληαη νη ζηξαηεγηθέο θαηεπζχλζεηο κε βάζε ηε S.W.O.T. ANALYSIS. εκεηψλεηαη φηη νη Γπλάκεηο θαη νη Αδπλακίεο αλαθέξνληαη ζην εζσηεξηθφ πεξηβάιινλ ηεο Γηεχζπλζεο ζε αληίζεζε κε ηηο Δπθαηξίεο θαη ηηο Απεηιέο πνπ αθνξνχλ ην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ ηεο. 70 θνπόο καο είλαη λα εληνπίζνπκε ηα ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ, θαζψο θαη λα πξνζπαζήζνπκε λα ηα δηαηεξήζνπκε (strengths), ζηε ζπλέρεηα λα δηνξζψζνπκε ηα ζπγθξηηηθά κεηνλεθηήκαηα (weaknesses), λα εθκεηαιιεπζνχκε ηηο ησξηλέο επθαηξίεο ηεο αγνξάο, θαζψο θαη απηέο πνπ ζα πξνθχςνπλ (opportunities), θαη ηέινο λα κεηψζνπκε ηηο ζπλέπεηεο ησλ ησξηλψλ θαη κειινληηθψλ απεηιψλ πνπ κπνξεί λα πεξηνξίδνπλ ηελ ιεηηνπξγία ησλ ππεξεζηψλ (threats). 101

102 ρήκα 10: ηξαηεγηθέο θαηεπζύλζεηο ηεο S.W.O.T. ANALYSIS Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Παξαθάησ θαηαγξάθνληαη ηα δπλαηά θαη αδχλαηα ζεκεία ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ησλ Γήκσλ, θαζψο επίζεο θαη νη επθαηξίεο θαη απεηιέο, νη νπνίεο κε ζσζηνχο ρεηξηζκνχο κπνξνχλ λα εθκεηαιιεπηνχλ θαη λα ειαρηζηνπνηεζνχλ αληίζηνηρα. Γπλαηά εκεία Κνηλσληθψλ Τπεξεζηψλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο 1. Δπειημία ιφγσ ηεο απιήο δηνηθεηηθήο δνκήο ηνπο 2. Απνηειεζκαηηθή ζπλεξγαζία ππαιιήισλ γηα ηελ εθηέιεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπο, θαζψο θαη γηα ηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ πνπ πηζαλφλ λα πξνθχςνπλ (ρεηξηζκφο ζπγθξνχζεσλ) 3. Ηζρπξή εηαηξηθή ζπλείδεζε κεηαμχ εξγαδνκέλσλ 4. Καιφ εξγαζηαθφ θιίκα κε δπλαηφηεηεο βειηίσζεο 5. Θεηηθφ θιίκα δηνίθεζεο θαη αλζξσπίλσλ ζρέζεσλ 102

103 Αδπλακίεο Κνηλσληθψλ Τπεξεζηψλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο 1. Έιιεηςε ζε αλζξψπηλν δπλακηθφ. Πεξηνξηζκέλνη αλζξψπηλνη πφξνη γηα ηελ πινπνίεζε ησλ πξνδηαγξακκέλσλ ζηφρσλ ηνπο 2. Έιιεηςε εμεηδηθεπκέλνπ πξνζσπηθνχ 3. Λφγσ ηεο ηαρείαο εμέιημεο ηεο ηερλνινγίαο είλαη αλαγθαία ε ζπλερή θαηάξηηζε ηνπ πξνζσπηθνχ. Ζ δηαξθήο είζνδνο λέσλ ηερλνινγηψλ ζηε επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ επηβάιιεη ηελ ηερλνινγηθή επηθαηξνπνίεζε ησλ πξνζφλησλ ησλ ππαιιήισλ 4. Έιιεηςε πνζνηηθψλ θαη ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ γηα ηνπο επσθεινχκελνπο ησλ Γήκσλ 5. Με δηαρσξηζκφο Back office θαη Front office (θχξησλ θαη ππνζηεξηθηηθψλ ιεηηνπξγηψλ) 6. Έιιεηςε πιηθνηερληθήο ππνδνκήο 7. Αζάθεηα ζηφρσλ θαη έιιεηςε θξίζηκσλ ζεκείσλ επηηπρίαο 8. Απνπζία δεηθηψλ αμηνιφγεζεο ησλ ππαιιήισλ θαζψο θαη δεηθηψλ απφδνζεο θαη απνηειεζκαηηθφηεηαο γηα ηελ νξζνινγηθφηεξε ιεηηνπξγία ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ (αδπλακία ζχλδεζεο απνδνηηθφηεηαο-ακνηβψλ) 9. Με ζαθή πεξηγξαθή ησλ θαζεθφλησλ ησλ ζέζεσλ (Job description) γηα θάζε εξγαδφκελν 10. Οη γηαηξνί πξνζθέξνπλ εζεινληηθέο ππεξεζίεο ζηα δεκνηηθά ηαηξεία κε απνηέιεζκα ε παξνρή ηνπο λα κελ είλαη ζηαζεξή. Σαπηφρξνλα, νη ηαηξνί δελ ζπληαγνγξαθνχλ (παξά κφλν ζε επείγνπζεο πεξηπηψζεηο) θαη νη ππεξεζίεο ηνπο πεξηνξίδνληαη ζηελ πξνιεπηηθή ηαηξηθή. 11. Απνπζίαο έγθαηξεο θαη έγθπξεο πιεξνθφξεζεο θαη ελεκέξσζεο ησλ πνιηηψλ γηα ηα θνηλσληθά πξνγξάκκαηα πνπ ιεηηνπξγνχλ ζην Γήκν ηνπο. Δπθαηξίεο Κνηλσληθψλ Τπεξεζηψλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο 1. Αμηνπνίεζε λέσλ ηερλνινγηψλ θαη εγθαηάζηαζε λέσλ εθαξκνγψλ ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ. Ζ πξννπηηθή ηεο ειεθηξνληθήο δηαζχλδεζεο αλακέλεηαη λα απνηειέζεη ζεκαληηθφ εξγαιείν ππνζηήξημεο ζηνπο ζηφρνπο πνπ έρεη ζέζεη γηα ζπλεξγαζία κε άιινπο θνξείο θαη ηελ βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο εμππεξέηεζεο ησλ επσθεινχκελσλ. 103

104 2. Yηνζέηεζε θαιψλ πξαθηηθψλ απφ ηελ ιεηηνπξγία θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ άιισλ Γήκσλ 3. Υινπνίεζε δξάζεσλ πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη απφ θνηλνηηθνχο πφξνπο (π.ρ. πξφγξακκα «Γηα βίνπ Μάζεζε», πνπ πξφθεηηαη λα πινπνηεζεί ζηηο αξρέο ηνπ 2008 απφ ηνλ Γήκν Βχξσλα) 4. Σπλεξγαζίεο Τ.Α. κε εζεινληηθνχο θνξείο, άηππα δίθηπα θνηλσληθήο θξνληίδαο θαη Ηδησηηθφ Τνκέα. Απεηιέο 1. Σάζε γήξαλζεο ηνπ ειιεληθνχ πιεζπζκνχ θαη ηαπηφρξνλε αχμεζε ηνπ πξνζδφθηκνπ επηβίσζεο (life expectancy), ε νπνία ζα επεξεάζεη ηνλ αξηζκφ ησλ επσθεινχκελσλ ζηνπ Γήκνπο 2. Υθηζηάκελν ζεζκηθφ πιαίζην πνπ δελ αθήλεη ηνπο Γήκνπο λα απηνλνκεζνχλ απφ ηνλ θξαηηθφ έιεγρν θαη δελ ηνπο παξέρεη νπζηαζηηθέο αξκνδηφηεηεο. 3. Σηελφηεηα νηθνλνκηθψλ πφξσλ, ε νπνία νθείιεηαη ζηνπο πεξηνξηζκέλνπο θξαηηθνχο πφξνπο πνπ δηαηίζεληαη ζηνπο Γήκνπο γηα ηελ πινπνίεζε θνηλσληθψλ δξάζεσλ θαη πξνγξακκάησλ, αιιά θαη ζηελ αδπλακία ησλ ηδίσλ λα ρξεκαηνδνηήζνπλ ζε ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ ηελ θνηλσληθή πνιηηηθή ηνπο 4. Νένη ηερλνινγηθνί θίλδπλνη. Αδπλακία ππαιιήισλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ λα αθνινπζήζνπλ ηηο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο. Απαξαίηεηε θξίλεηαη ε εθπαίδεπζε θαη θαηάξηηζε ηνπο. 104

105 πσο θαίλεηαη θαη απφ ην ζρήκα 11 πνπ αθνινπζεί, πξσηαξρηθφο ζηφρνο ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο ζα πξέπεη λα ζέηεηαη ε πνηνηηθφηεξε θαη ηαρχηεξε εμππεξέηεζε ησλ δεκνηψλ κε ηελ ηαπηφρξνλε απινπνίεζε ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ. (ηφρνο ε κεηαθνξά απφ ην 1 ν ηεηαξηεκφξην ζην 4 ν ) ρήκα 11: ηόρνο θνηλσληθώλ ππεξεζηώλ Γήκσλ Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο Πεγή: Η. Φάιαξεο, Δπηρεηξεζηαθέο Γξάζεηο ζηε Γεκφζηα Γηνίθεζε, Δ.Κ.Γ.Γ.Α. 105

106 5.4. ΔΠΔΞΔΡΓΑΗΑ ΔΡΧΣΖΜΑΣΟΛΟΓΗΧΝ ΓΗΑ ΣΖΝ ΗΚΑΝΟΠΟΗΖΖ ΣΧΝ ΔΠΧΦΔΛΟΤΜΔΝΧΝ ΑΠΟ ΣΗ ΚΟΗΝΧΝΗΚΔ ΤΠΖΡΔΗΔ ΓΖΜΧΝ ΒΤΡΧΝΑ ΚΑΗ ΚΑΗΑΡΗΑΝΖ (Mε ηε ρξήζε ηνπ ζηαηηζηηθνύ πξνγξάκκαηνο S.P.S.S.) ην πιαίζην ηεο κειέηεο, θξίζεθε αλαγθαία ε δηεμαγσγή ζηαηηζηηθήο έξεπλαο, πξνθεηκέλνπ λα εμεηαζηεί ν βαζκφο ηθαλνπνίεζεο απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο, φπσο απηφο απνηππψζεθε απφ ηελ γλψκε ησλ εξσηεζέλησλ. Γηα ην ιφγν απηφ επηιέρζεθε ε κέζνδνο ησλ αλσλύκσλ εξσηεκαηνινγίσλ, κε εξσηήζεηο πνπ αθνξνχζαλ ζηελ δηεξεχλεζε πνηνηηθψλ δεδνκέλσλ γηα ηα δεκνγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά, ηνλ βαζκφ ηθαλνπνίεζεο απφ ηελ ιεηηνπξγία ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ, ηελ δηθηχσζε ηνπο θαη ην πξνζσπηθφ ηνπο. Σα εξσηεκαηνιφγηα παξαδφζεθαλ θαη ζπκπιεξψζεθαλ πξνζσπηθά απφ ηνπο εξσηεζέληεο. Σπρφλ δηεπθξηληζηηθέο επεμεγήζεηο ζε εξσηήζεηο δφζεθαλ επί ηφπνπ, ψζηε λα εμαζθαιηζηεί ε νξζφηεηα ηνπ ηξφπνπ ζπκπιήξσζεο θαη ε πιεξφηεηα ησλ απαληήζεσλ. Ζ ηερληθή δεηγκαηνιεςίαο πνπ αθνινπζήζακε είλαη ε «Γεηγκαηνιεςία Δπθνιίαο» (Convenience Sampling). ε απηνχ ηνπ είδνπο ηε δεηγκαηνιεςία, επηηξέπεηαη ε ρξεζηκνπνίεζε νπνηαζδήπνηε δηαζέζηκεο νκάδαο κειψλ ηνπ πιεζπζκνχ ηεο έξεπλα, απζαίξεηα, ρσξίο νξγάλσζε θαη κε ηπραία δεηγκαηνιεςία. Μεηά ην ζηάδην ηεο ζπκπιήξσζεο ησλ εξσηεκαηνινγίσλ αθνινχζεζε ν ζπζηεκαηηθφο έιεγρνο θαη ε θσδηθνπνίεζε ησλ απαληήζεσλ ψζηε λα θαηαζηεί εθηθηή ε επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ. Σα ζηνηρεία πνπ ζπιιέρζεθαλ απνηέιεζαλ ηελ βάζε δεδνκέλσλ ηεο έξεπλαο νπνία δεκηνπξγήζεθε θαη επεμεξγάζηεθε ζην ζηαηηζηηθφ πξφγξακκα S.P.S.S. 15, θαη ζηελ ζπλέρεηα απεηθνλίζηεθε δηαγξακκαηηθά ζην πξφγξακκα Excel. Ο ζπλνιηθφο αξηζκφο ησλ εξσηεκαηνινγίσλ πνπ ζπκπιεξψζεθαλ ήηαλ 212 εθ ησλ νπνίσλ ηα 145 ζπκπιεξψζεθαλ απφ επσθεινχκελνπο ηνπ Γήκνπ Βχξσλα, ελψ ηα ππφινηπα 67 απφ δεκφηεο ηεο Καηζαξηαλήο. Ο αξηζκφο ησλ εξσηεκαηνινγίσλ πνπ ζπκπιεξψζεθαλ αλά θνηλσληθή δνκή θαη Γήκν, παξνπζηάδεηαη ζηνλ πίλαθα

107 Πίλαθαο 4: Καηαλνκή εξσηεκαηνινγίσλ ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο. ΓΖΜΟ ΒΤΡΧΝΑ Αξηζκόο Κνηλσληθή Γνκή Δξσηεκαηνινγίσλ (145) Κ.Α.Π.Ζ. 30 Κνηλσληθφο μελψλαο αζηέγσλ 21 Γεκνηηθφ Ηαηξείν 26 Γξαθείν Αιινδαπψλ 22 Παηδηθνί ηαζκνί 17 πκβνπιεπηηθή 22 Γνλέσλ-Παηδηψλ Κ.Δ.Φ.Ο. 7 ύλνιν Δξσηεκαηνινγίσλ Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε ΓΖΜΟ ΚΑΗΑΡΗΑΝΖ Αξηζκόο Κνηλσληθή Γνκή Δξσηεκαηνινγίσλ (67) Κ.Α.Π.Ζ. 26 Παηδηθνί ηαζκνί 11 Κέληξν πκβνπιεπηηθήο & Απαζρφιεζεο Α.κΔ.Α. 13 Κέληξν Τγείαο Παηδηνχ Ζ παξνχζα έξεπλα, ζέηνληαο, ζην επίθεληξν ηνλ πνιίηε, θαη αξρήλ, θαηαγξάθεη ηηο αλάγθεο θαη ηηο πξνζδνθίεο ησλ πνιηηψλ, πξνθεηκέλνπ λα απνηειέζεη νινθιεξσκέλν θαη απφιπηα ηεθκεξησκέλν εξγαιείν ράξαμεο πνιηηνθεληξηθψλ πνιηηηθψλ θαη θαηά δεχηεξνλ ε δηαρξνληθή ζπγθξηζηκφηεηα ησλ ζηνηρείσλ πνπ παξάγεη, δίλεη ηε κνλαδηθή δπλαηφηεηα κέηξεζεο ησλ απνηειεζκάησλ ησλ εθάζηνηε επσθεινχκελσλ ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο πνπ αζθνχλ νη Γήκνη. Σηφρν ινηπφλ ηεο παξνχζαο έξεπλαο απνηέιεζε ε εμέηαζε εθείλσλ ησλ κεηαβιεηψλ πνπ επηδξνχλ ζηελ ηθαλνπνίεζε ησλ πνιηηψλ απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο πνπ αζθνχληαη ζην Γήκν ηνπο, θαζψο θαη ε εμέηαζε ησλ παξαγφλησλ πνπ δηακνξθψλνπλ ηελ ζπκπεξηθνξά ηνπ πξνζσπηθνχ ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ απέλαληη ζηνπο ρξήζηεο ησλ ππεξεζηψλ ηνπο. Σαθψο, ε κέηξεζε ησλ κεηαβιεηψλ απηψλ πξνυπνζέηεη πνιππαξαγνληηθή αλάιπζε, πξνθεηκέλνπ λα εμεηαζζνχλ φινη νη παξάγνληεο δηακφξθσζεο ηνπο. Τα δηαγξάκκαηα θαη νη πίλαθεο πνπ αθνινπζνχλ πξνέθπςαλ απφ ηνπο πίλαθεο ζπρλνηήησλ (Frequencies), ηνπο πίλαθεο δηαζηαχξσζεο κεηαβιεηψλ (Crosstabs) θαη ηνπο πίλαθεο Correlation ηνπ ζηαηηζηηθνχ πξνγξάκκαηνο S.P.S.S. Οη πίλαθεο θαηαλνκήο ζπρλνηήησλ (Frequencies) παξνπζηάδνπλ ηελ ζπρλφηεηα εκθάληζεο θάζε ηηκήο (απάληεζεο) ησλ κεηαβιεηψλ πνπ έρνπκε επηιέμεη θαζψο επίζεο θαη 107

108 θάπνηα βαζηθά κέηξα πεξηγξαθηθήο ζηαηηζηηθήο (π.ρ. Maximum, Minimum, Range, Sum θ.ι.π.) Με ηνπο πίλαθεο δηαζηαχξσζεο κεηαβιεηψλ (Crosstabs) ιακβάλνπκε κηα πξψηε εηθφλα γηα ηελ ζρέζε δχν ή πεξηζζνηέξσλ κεηαβιεηψλ. Ζ πιήξεο σζηφζν εηθφλα ηεο ζπκπεξηθνξάο ησλ κεηαβιεηψλ απαηηεί ηνλ ππνινγηζκφ θαη ηελ κειέηε θαη άιισλ βαζηθψλ κέηξσλ, ηα νπνία δηαθνξνπνηνχληαη αλάινγα κε ην είδνο ησλ κεηαβιεηψλ (Correlation). Σν θείκελν πνπ αθνινπζεί δηαθξίλεηαη ζε ηξεηο ππνελφηεηεο. ηελ πξψηε ελφηεηα παξνπζηάδνπκε ηελ ζπρλφηεηα εκθάληζεο ησλ απαληήζεσλ πνπ δφζεθαλ ζηηο εξσηήζεηο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ (Frequencies), ζηελ δεχηεξε ελφηεηα ζπζρεηίδνπκε βαζηθέο πνζνηηθέο κεηαβιεηέο κεηαμχ ηνπο (γξακκηθή ζπζρέηηζε), πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζηψζνπκε αλ ε κία επηδξά ζηελ άιιε ή αλ πξφθεηηαη γηα αλεμάξηεηεο κεηαβιεηέο θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ ζπζρεηίδνληαη ηελ έληαζε ηεο ζπζρέηηζεο ηνπο (Correlations). Tέινο, ζηελ ηξίηε ελφηεηα ζπζρεηίδνπκε δχν ή πεξηζζφηεξεο πνηνηηθέο κεηαβιεηέο γηα λα δηαπηζηψζνπκε ηνλ αξηζκφ ησλ παξαηεξήζεσλ πνπ πιεξνχλ ηηο πξνυπνζέζεηο γηα θάζε εξεπλεηηθή ππφζεζε. (Crosstabs) 108

109 Πίλαθεο Καηαλνκήο πρλνηήησλ (Frequencies) Σν εξσηεκαηνιφγην απαξηίδεηαη απφ ηξεηο βαζηθέο θαηεγνξίεο εξσηήζεσλ. Οη νθηψ (8) πξψηεο εξσηήζεηο αληρλεχνπλ ηα δεκνγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ δείγκαηνο, νη επφκελεο ηέζζεξηο (4) πεξηγξάθνπλ ηνλ βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ησλ επσθεινχκελσλ απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ θαη νη ηειεπηαίεο επηά (7) εξσηήζεηο ζθηαγξαθνχλ ηελ θπζηνγλσκία ησλ παξνρψλ ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ Γεκνγξαθηθά θαη Κνηλσληθά ζηνηρεία ηνλ πίλαθα 5 παξνπζηάδεηαη ε ζπρλφηεηα εκθάληζεο ησλ απαληήζεσλ αλά θνηλσληθή ππεξεζία (ζηήιε Frequencies), ελψ ζηελ ζηήιε Percent εκθαλίδεηαη ην πνζνζηφ ησλ απαληήζεσλ ηεο ζπγθεθξηκέλεο δνκήο, ζην ζχλνιν ησλ παξαηεξήζεσλ. Σαπηφρξνλα, ε ζηήιε Valid Percent εκθαλίδεη ην πνζνζηφ ησλ απαληήζεσλ ζην ζχλνιν ησλ έγθπξσλ παξαηεξήζεσλ, ελψ ε ζηήιε Cumulative Percent εκθαλίδεη αζξνηζηηθά ηα πνζνζηά. Πίλαθαο 5: Αξηζκόο απαληήζεσλ αλά θνηλσληθή ππεξεζία Τπεξεζία Valid ΚΑΠΗ Ξενώναρ Αζηέγυν Δημοηικό ιαηπείο Γπαθείο Αλλοδαπών Παιδικοί ηαθμοί ςμβοςλεςηική γον έυν-παιδιών ςμβοςλεςηική ΑΜΕΑ Κέν ηπο Τγείαρ Παιδιού ΚΕΦΟ Total Cumulativ e Frequency Percent Valid Percent Percent 56 26,4 26,4 26,4 21 9,9 9,9 36, ,3 12,3 48, ,4 10,4 59, ,2 13,2 72, ,4 10,4 82,5 13 6,1 6,1 88,7 17 8,0 8,0 96,7 7 3,3 3,3 100, ,0 100,0 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 109

110 Σν δείγκα ηεο έξεπλαο αξηζκεί ζπλνιηθά 212 άηνκα εθ ησλ νπνίσλ ηα 99 είλαη άλδξεο κε πνζνζηφ 46,7% θαη ηα 113 γπλαίθεο κε πνζνζηφ 53,3%. Οη γπλαίθεο 65+ απνηεινχλ ην 58,9% ηνπ ζπλφινπ ησλ γπλαηθψλ ηνπ δείγκαηνο, ελψ ππνινγίδεηαη φηη κέρξη θαη ην νη γπλαίθεο άλσ ησλ 60 εηψλ ζα απνηεινχλ ην 29% ηνπ ζπλνιηθνχ γπλαηθείνπ πιεζπζκνχ ηεο Διιάδαο [Δ.Δ.Σ.Α.Α., 1995, ζει.47]. 71 Γπλαίθεο 53,3% Αλδξεο 46,7% Γηάγξακκα 19: Φύιν εξσηεζέλησλ δεκνηώλ Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε ρεηηθά κε ηελ ειηθηαθή ζχλζεζε ησλ δεκνηψλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο, φπσο απηή πξνέθπςε απφ ηελ έξεπλα παξνπζηάδεηαη ζην δηάγξακκα 20. Δίλαη θπζηθφ ε ειηθηαθή θαηεγνξία κε ηελ κεγαιχηεξε ζπρλφηεηα λα είλαη ε θαηεγνξία «65+», εθφζνλ ζηα Κ.Α.Π.Ζ. Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο ζπκπιεξψζεθε ην 27% ησλ εξσηεκαηνινγίσλ. 71 Σν πξνζδφθηκν επηβίσζεο θαηά ηελ γέλλεζε, αλέξρεηαη ζε 74 ρξφληα γηα ηνπο άλδξεο θαη 76 γηα ηηο γπλαίθεο. 110

111 40% 35% 35,8% 30% 25% 20% 15% 16% 11,8% 17,5% 11,3% 10% 7,5% 5% 0% έσο Γηάγξακκα 20: «ε πνηα ειηθηαθή θαηεγνξία αλήθεηε;» Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε ζνλ αθνξά ζηελ νηθνγελεηαθή θαηάζηαζε ησλ εξσηεζέλησλ, πξνθχπηεη φηη ζε πνζνζηφ 41,5% είλαη έγγακνη δειαδή πεξίπνπ ην ½ ηνπ δείγκαηνο δηαηεξνχλ νηθνγέλεηα θαη πεξίπνπ ην 90% απηψλ έρνπλ θαηά κέζν φξν δχν παηδηά. 45,0% 41,5% 40,0% 35,0% 30,7% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 13,7% 14,2% 10,0% 5,0% 0,0% Δγγακνο/ε Αγακνο/ε Γηαδεπκέλνο/ε Υήξνο/α εηξά1 41,5% 30,7% 13,7% 14,2% Γηάγξακκα 21: «Πνηα ε νηθνγελεηαθή ζαο θαηάζηαζε;» Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 111

112 Οη ειηθησκέλεο γπλαίθεο είλαη ζε πνζνζηφ 54,6% ρήξεο ή δηαδεπγκέλεο (ελψ νη άλδξεο κφλν θαηά 17,2%) θαη βξίζθνληαη ζε ηδηαίηεξα επηζθαιή ζέζε ιφγσ ηεο κηθξήο ζπκκεηνρήο ηνπο ζην εξγαηηθφ δπλακηθφ (θπξίσο λνηθνθπξέο), ε νπνία ζπρλά δελ ηνπο πξνζθέξεη θνηλσληθή αζθάιηζε. ην ζχλνιν ηνπ δείγκαηνο πεξίπνπ ην 68% ησλ εξσηεζέλησλ είλαη γνλείο (ην 5% απηψλ αλχπαλδξεο κεηέξεο θαη παηέξεο), ελψ απφ ηα παηδηά πνζνζηφ 74,4% είλαη αλήιηθα θαη κφιηο ην 25,6% ελήιηθα. Πίλαθαο 6: Αξηζκόο ηέθλσλ αλά νηθνγέλεηα Valid Ναι Οσι Total Cumulativ e Frequency Percent Valid Percent Percent ,9 67,9 67, ,1 32,1 100, ,0 100,0 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε ηελ εξψηεζε γηα ηελ ηζαγέλεηα ησλ εξσηψκελσλ δηαπηζηψλεηαη κεγάιν πνζνζηφ αιινδαπψλ (26,9%) πνπ δηακέλνπλ ζηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο θάλνπλ ρξήζε ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ θαη θπζηθά ηνπ «Γξαθείνπ Αιινδαπψλ» πνπ ζηεγάδεηαη ζην Γήκν Βχξσλα. 80% 73,1% 70% 60% 50% 40% 26,9% 30% 20% 10% 0% Ναη Όρη Γηάγξακκα 22: «Ζ ηζαγέλεηα ζαο είλαη Διιεληθή;» Πεγή: ηδία Γηακφξθσζε 112

113 Σν κνξθσηηθφ επίπεδν ηνπ δείγκαηνο παξνπζηάδεηαη ζην δηάγξακκα 23 απφ ην νπνίν πξνθχπηνπλ εμαηξεηηθά ελδηαθέξνληα απνηειέζκαηα. Φαίλεηαη ινηπφλ, φηη νη παξαηεξήζεηο ζπγθεληξψλνληαη αλάκεζα ζηελ πξσηνβάζκηα θαη ηελ δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε κε ην 1/3 ηνπ ζπλφινπ ησλ εξσηεζέλησλ λα είλαη απφθνηηνη Γεκνηηθνχ, ζπκπεξαίλνληαο φηη άηνκα κε ηδηαίηεξα πςειφ κνξθσηηθφ επίπεδν (Σ.Δ.Η./Α.Δ.Η., Μεηαπηπρηαθφ), δελ θάλνπλ ρξήζε ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ησλ Γήκσλ είηε γηαηί πξνηηκνχλ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο πνπ παξέρνληαη ζε θεληξηθφ επίπεδν, είηε γηαηί πξνηηκνχλ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ηνπ Ηδησηηθνχ Σνκέα. Μεηαπηπρηαθό 2,4% Σ.Δ.Ι/Α.Δ.Ι. 11,3% Ι.Δ.Κ. 3,3% Λύθεην 23,6% Γπκλάζην 17,5% Γεκνηηθό 34,0% Αλαιθάβεηνο 8,0% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Γηάγξακκα 23: «Πνην ην επίπεδν εθπαίδεπζε ζαο;» Πεγή: ηδία Γηακφξθσζε ην δηάγξακκα 24 παξνπζηάδεηαη ε επαγγεικαηηθή θαηάζηαζε ησλ δεκνηψλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο. Σν κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηνπ δείγκαηνο είλαη ζπληαμηνχρνη θαη άλεξγνη. Πξφθεηηαη δειαδή γηα ηα άηνκα εθείλα πνπ ρξεζηκνπνηνχλ πεξηζζφηεξν ηηο δεκνηηθέο θνηλσληθέο ππεξεζίεο. Σν απνηέιεζκα απηφ είλαη αλακελφκελν αλ ιάβνπκε ππφςε καο φηη νη βαζηθφηεξεο νκάδεο ζηφρνη γηα ηελ παξνρή θνηλσληθή πνιηηηθήο ησλ Γήκσλ είλαη νη ειηθησκέλνη, ηα παηδηά, νη άλεξγνη θαη νη αζζελείο. 113

114 Γεκόζηνο Τπάιιεινο 7,5% Ιδησηηθόο Τπάιιεινο 15,1% Διεύζεξνο Δπαγγεικαηίαο 5,2% Μαζεηήο/Φνηηεηήο 14,2% πληαμηνύρνο 34,0% Ννηθνθπξά 8,0% Αλεξγνο 16,0% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Γηάγξακκα 24: «Πνηα ε επαγγεικαηηθή ζαο θαηάζηαζε;» Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Σέινο, φζνλ αθνξά ζηηο απνδνρέο, εθείλεο ησλ γπλαηθψλ, ζε φινπο ηνπο θιάδνπο (πιελ ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα) ππνιείπνληαη ησλ αλδξψλ. Σν γεγνλφο απηφ δηθαηνινγείηαη εθφζνλ κεγάιν πνζνζηφ ησλ γπλαηθψλ πνπ αλήθνπλ ζην δείγκα εξγάδνληαη ειαζηηθά σξάξηα, ζηελ πξνζπάζεηα ηνπο λα αληαπνθξηζνχλ ζην δηπιφ ηνπο ξφιν, απηφλ ηεο εξγαδφκελεο κεηέξαο. (δηάγξακκα 25) 35,0% 34,0% 30,0% 25,0% 20,0% 18,9% 15,0% 10,0% 13,7% 10,8% 5,0% 4,7% 3,8% 0,0% Κάησ από πάλσ από Γηάγξακκα 25: «Πνην ην ύςνο ηνπ εηήζηνπ εηζνδήκαηνο ζαο;» Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 114

115 Παξαηεξνχκε φηη ην 50% ηνπ δείγκαηνο έρεη κεληαίεο απνδνρέο απφ Δπξψ, πνζφ ηδηαίηεξα ρακειφ. Σνλίδεηαη σζηφζν, φηη ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ απνδνρψλ απηψλ πξνέξρεηαη είηε απφ επηδφκαηα αλεξγίαο θαη αζζέλεηαο είηε απφ ζπληάμεηο εθφζνλ ιακβάλνληαη απφ ζπληαμηνχρνπο, άλεξγνπο θαη Α.κΔ.Α. 115

116 Οξγάλσζε Γνκήο ηεο Παξνρήο Κνηλσληθψλ Υπεξεζηψλ ηελ ελφηεηα απηή ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πεξηιακβάλνληαη εξσηήζεηο πνπ αθνξνχλ ζηελ ηθαλνπνίεζε ησλ δεκνηψλ απφ ηελ δνκή πνπ παξνπζηάδνπλ νη θνηλσληθέο ππεξεζίεο ζηνλ Γήκν ηνπο. ην δηάγξακκα 26 εκθαλίδεηαη ν ηξφπνο πνπ ελεκεξψζεθαλ νη δεκφηεο γηα ηελ ιεηηνπξγία ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο ζηνλ Γήκν ηνπο. Σν κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ εξσηεζέλησλ πιεξνθνξήζεθε ηελ χπαξμε ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο απφ θίινπο θαη ζπγγελείο (34%), ελψ έλα επίζεο κεγάιν πνζνζηφ ελεκεξψζεθε απφ άιιεο θνηλσληθέο ππεξεζίεο π.ρ. πξφλνηα ή ηηο αληίζηνηρεο δηεπζχλζεηο ηεο λνκαξρίαο. Δμαηξεηηθά ρακειά θαίλεηαη λα είλαη ζηελ πξνηίκεζε ησλ εξσηεζέλησλ νη εθεκεξίδεο θαη ηα δειηία ηχπνπ, σο κέζα πιεξνθφξεζεο (0,5%) ,3% 3,3% 5,7% 6,6% 34,0% 0,5% 27,8% 6,1% 3,8% Ενημεπυηική πινακίδα Αθίζζα Φςλλάδιο Σηλεοπηικό- Ραδιοθυνικό μήνςμα Φιλοςρ- ςγγενείρ Εθημεπίδα- Δεληίο Σύπος Κοινυνικέρ Τπηπεζίερ Διαδίκηςο Άλλο Γηάγξακκα 26: «Πσο ελεκεξσζήθαηε γηα ηελ ιεηηνπξγία ηεο ππεξεζίαο;» Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 72 εκεηψλεηαη φηη ε ελεκεξσηηθή πηλαθίδα απνηειεί ππνρξεσηηθή δξάζε δεκνζηφηεηαο γηα φιεο ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο πνπ δξνπλ ζην Γήκν. Γεληθά γηα ηηο ηερληθέο θαη ηηο ιεπηνκέξεηεο εθαξκνγήο ηεο πιεξνθφξεζεο θαη ηεο δεκνζηφηεηαο ζρεηηθά κε ηηο παξεκβάζεηο ησλ δηαξζξσηηθψλ ηακείσλ βι. Καλνληζκφ 1159/2000 ηεο 30 εο Μαΐνπ

117 Απφ ηα παξαπάλσ θαηαδεηθλχεηαη ν νπζηαζηηθφο ξφινο πνπ δηαδξακαηίδνπλ ζηελ ρψξα καο ηα «άηππα δίθηπα ελεκέξσζεο»[κνληηάδεο Ξ., Απίζηνπιαο Γ., 2006, ζε. 193], θαζψο θαη ηελ ζεηηθή εηθφλα πνπ ζρεκάηηζαλ νη επσθεινχκελνη γηα ηελ ιεηηνπξγία ηεο ππεξεζίαο, δεδνκέλνπ φηη ηελ πξνηείλνπλ ζε ζπγγελείο θαη θίινπο. Δπηπιένλ, ην γεγνλφο φηη 27,8% δήισζε φηη ελεκεξψζεθε απφ άιιεο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ζπληζηά έλδεημε ηφζν γηα ηελ επηηπρεκέλε δηαζχλδεζε ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ φζν θαη γηα ηελ ακθίδξνκε ιεηηνπξγία ηεο δηαζχλδεζεο ε νπνία επηηξέπεη φρη κφλν ηελ παξαπνκπή επσθεινχκελσλ αιιά εμίζνπ ηελ ππνδνρή θαη εμππεξέηεζε επσθεινχκελσλ απφ άιιεο δνκέο θνηλσληθήο πνιηηηθήο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζε ηνπηθφ επίπεδν. ηελ εξψηεζε αλ θαη θαηά πφζν νη εξσηψκελνη είλαη ηθαλνπνηεκέλνη ζπλνιηθά απφ ηηο θνηλσληθέο δνκέο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ Γήκν ηνπο πνζνζηφ 82,1% δειψλεη πνιχ ηθαλνπνηεκέλν ή απιά ηθαλνπνηεκέλν, ελψ πνζνζηφ κφιηο 3,3% θαίλεηαη λα είλαη δπζαξεζηεκέλν ζρεηηθά κε ηελ παξνρή θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ζηνλ Γήκν ηνπ. 60,0% 52,4% 50,0% 40,0% 30,0% 29,7% 20,0% 14,6% 10,0% 3,3% 0,0% Πνιύ ηθαλνπνηεκέλνο/ε Ιθαλνπνηεκέλνο/ε ρεηηθά Ιθαλνπνηεκέλνο/ε Καζόινπ Ιθαλνπνπηεκέλνο/ε Γηάγξακκα 27: «Πόζν ηθαλνπνηεκέλνο/ε είζηε από ηελ ζπλνιηθή εηθόλα νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγία ηεο ππεξεζίαο;» Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Δπίζεο γηα ηελ ζπλνιηθή εηθφλα νξγάλσζεο ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ, νη επσθεινχκελνη απάληεζαλ επηπιένλ ζε εξσηήζεηο σο πξνο: α) ηελ ηνπνζεζία ηεο θνηλσληθήο 117

118 ππεξεζίαο, πνπ πνζνζηφ 74,1% ζεσξεί ηθαλνπνηεηηθή, κε εχθνιε πξφζβαζε. β) ηελ επάξθεηα ηνπ ρψξνπ ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο κε ην 71,2% ησλ εξσηψκελσλ λα ηελ ραξαθηεξίδεη απφ ζρεηηθά έσο θαζφινπ ηθαλνπνηεηηθή, κε απνηέιεζκα λα δπζραηξέλεηαη αθελφο ε εμππεξέηεζε ηνπο θαη αθεηέξνπ ε άζθεζε ησλ εξγαζηαθψλ θαζεθφλησλ ησλ ππαιιήισλ ηεο ππεξεζίαο θαη γ) ηελ θαηαιιειφηεηα ηεο ππνδνκήο ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο, κε πνζνζηφ 59,9% λα ζεσξεί φηη νη ρψξνη πνπ ζηεγάδνληαη νη θνηλσληθέο ππεξεζίεο δελ είλαη θαηάιιεινη. 100% 6,1 19,8 16,5 23,6 80% 60% 43,9 54,7 36,3 40% 22,2 20% 30,2 16,5 12,3 17,9 0% Έπθνιε πξόζβαζε Δπάξθεηα ρώξνπ Καηαιιειόηεηα ρώξνπ Πνιύ ηθαλνπνηεηηθή Ιθαλνπνηεηηθή ρεηηθά ηθαλνπνηεηηθή Καζόινπ ηθαλνπνηεηηθή Γηάγξακκα 28: «Πόζν ηθαλνπνηεκέλνο/ε είζαζηε σο πξνο ηελ πιηθνηερληθή ππνδνκή ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο;» Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Δπίζεο, νη εξσηψκελνη θιήζεθαλ λα απαληήζνπλ πφζν ηθαλνπνηεκέλνη είλαη απφ ηνλ ζπλνιηθφ ρξφλν εμππεξέηεζεο ηνπο. Πνζνζηφ 71,6% δήισζε φηη είλαη ηθαλνπνηεκέλν απφ ηνπο ρξφλνπο εμππεξέηεζεο, σζηφζν ην ππφινηπν 28,4% δειψλεη ζρεηηθά ηθαλνπνηεκέλν έσο θαζφινπ. Πξφθεηηαη γηα έλα ηδηαίηεξα πςειφ πνζνζηφ εθφζνλ ζρεδφλ ην 1/3 ησλ εξσηψκελσλ δελ είλαη ηθαλνπνηεκέλν απφ ηελ ηαρχηεηα εμππεξέηεζεο ηνπ. 118

119 45% 40% 35% 42,6% 30% 25% 20% 15% 29% 10% 15,4% 13% 5% 0% Πνιύ ηθαλνπνηεηηθόο Ιθαλνπνηεηηθόο ρεηηθά ηθαλνπνηεηηθόο Καζόινπ ηθαλνπνηεηηθόο Γηάγξακκα 29: «Πόζν ηθαλνπνηεκέλνο/ε είζαζηε από ηνλ ζπλνιηθό ρξόλν εμππεξέηεζεο;» Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Δπηπιένλ σο ηθαλνπνηεηηθέο ραξαθηήξηζαλ ην 74,6% ησλ εξσηεζέλησλ ηελ δηαζεζηκφηεηα ησλ ζηειερψλ, ην 76% ηελ θαηαλφεζε ηνπο απέλαληη ζηηο αλάγθεο ησλ δεκνηψλ, ην 89,6% ηελ αληαπφθξηζε ηνπ πξνζσπηθνχ ζηα αηηήκαηα ησλ πνιηηψλ θαη ην 70,4% ηελ ακεξνιεςία-αληηθεηκεληθφηεηα πνπ δείρλνπλ νη ππάιιεινη ζηνπο ρξήζηεο ησλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ. 119

120 100% 90% 2,4% 23,1% 6,1% 17,9% 0,9% 9,4% 16,2% 80% 70% 23,6% 32,5% 13,4% 60% 50% 35,4% 35,7% 40% 30% 20% 39,2% 52,4% 57,1% 34,7% 10% 0% Γηαζεζηκόηεηα Καηαλόεζε Αληαπόθξηζε Ακεξνιεςία Πνιύ ηθαλνπνηεηηθή Ιθαλνπνηεηηθή ρεηηθά ηθαλνπνηεηηθή Καζόινπ ηθαλνπνηεηηθή Γηάγξακκα 30: «Πόζν ηθαλνπνηεκέλνο/ε είζαζηε από ηα ζηειέρε ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο;» Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Απφ ηα αλσηέξσ ζηνηρεία πξνθχπηεη φηη ην πνζνζηφ ηθαλνπνίεζεο ησλ επσθεινχκελσλ θπκάλζεθε ζε κέηξηα επίπεδα αλ ιάβνπκε ππφςε καο ην ζπλνιηθφ ρξφλν εμππεξέηεζεο θαη ηηο πιηθνηερληθέο ππνδνκέο. Αληίζεηα, νη εξσηψκελνη δειψλνπλ αξθεηά έσο πνιχ ηθαλνπνηεκέλνη κε ην πξνζσπηθφ ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ησλ Γήκσλ, εθφζνλ ζρεδφλ πάληα είλαη δηαζέζηκνη, θαηαλννχλ ην πξφβιεκα ηνπο, αληαπνθξίλνληαη άκεζα ζε απηφ θαη δείρλνπλ ακεξνιεςία. 120

121 Γηθηχσζε ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ Ζ ηειεπηαία ελφηεηα ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πεξηιακβάλεη ηνπο ιφγνπο επίζθεςεο ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο, θαζψο επίζεο θαη ηελ δηαζχλδεζε ή φρη ησλ επσθεινχκελσλ κε άιινπο θνξείο πξνθεηκέλνπ λα ηθαλνπνηεζεί ην αίηεκα ηνπο. Πνζνζηφ 35,8%, επηζθέθζεθε ηελ θνηλσληθή ππεξεζία πξνθεηκέλνπ λα ιάβεη ζπκβνπιεπηηθή ππνζηήξημε, ελψ ην 18,4% αθνξά θπξίσο αζζελείο πνπ επηζθέθζεθαλ ην θέληξν πγείαο Βχξσλα θαη ην Κέληξν Τγείαο Παηδηνχ Καηζαξηαλήο γηα λα ππνβιεζνχλ ζε εμεηάζεηο πγείαο. Πνζνζηφ 9% αθνξά αιινδαπνχο γηα ηελ αλαλέσζε ηεο άδεηαο παξακνλήο ηνπο ζην Γξαθείν Αιινδαπψλ, ελψ ην ππφινηπν 36,8% επηζθέθζεθε ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ ηνπ πξνθεηκέλνπ λα θηινμελεζεί, λα αμηνπνηήζεη ηνλ ειεχζεξν ρξφλν ηνπ θαη λα ελεκεξσζεί γηα ζέζεηο εξγαζίαο. Αλαλέσζε άδεηαο παξακνλήο 9,0% Φηινμελία 9,9% Αμηνπνίεζε ειεύζεξνπ ρξόλνπ 9,9% Δμεηάζεηο πγείαο 18,4% πκβνπιεπηηθή ππνζηήξημε 35,8% Δλεκέξσζε γηα ζέζεηο εξγαζίαο 3,8% Άιιν 13,2% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% Γηάγξακκα 31: «Γηα πνην ιόγν επηζθεθηήθαηε γηα πξώηε θνξά ηελ θνηλσληθή ππεξεζία ηνπ Γήκνπ;» Πεγή: ηδία Γηακφξθσζε 121

122 εκεηψλεηαη φηη ην 62% ησλ εξσηψκελσλ, γηα λα επηζθεθηεί ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ ηνπ, ρξεηάζηεθε λα δηαζπλδεζεί κε άιιεο ππεξεζίεο, νη νπνίεο ηνλ παξέπεκςαλ. (δηάγξακκα 32) Όρη 48% Ναη 52% Γηάγξακκα 32: «Γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ηνπ αηηήκαηνο ζαο θξίζεθε απαξαίηεηε ε δηαζύλδεζε ζαο κε άιιν θνξά;» Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Πνζνζηφ 75,4% ησλ εξσηεζέλησλ πνπ παξαπέκθζεθε ζε άιιε ππεξεζία, ραξαθηήξηζε ηελ δηαδηθαζία δηαζχλδεζεο «ηθαλνπνηεηηθή», ελψ κφιηο ην 3,6% ησλ επσθεινχκελσλ ηελ ραξαθηήξηζε σο «θαζφινπ ηθαλνπνηεηηθή». (δηάγξακκα 33) 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 52,7% 20,00% 10,00% 22,7% 20,9% 3,6% 0,00% Πνιύ ηθαλνπνηεηηθή Ιθαλνπνηεηηθή ρεηηθά ηθαλνπνηεηηθή Καζόινπ ηθαλνπνηεηηθή Γηάγξακκα 33: «Δθόζνλ θξίζεθε ζθόπηκε ε δηαζύλδεζε ζαο κε θάπνηνλ άιιν θνξέα, πόζν ηθαλνπνηεκέλνο είζαζηε από απηή ηελ δηαζύλδεζε;» Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 122

123 Πνζνζηφ 61,6% ησλ εξσηεζέλησλ ραξαθηήξηζε ζθφπηκε ηελ δηαζχλδεζε κε άιιε θνηλσληθή ππεξεζία πξνθεηκέλνπ λα ηθαλνπνηεζεί ην εθάζηνηε αίηεκα εθφζνλ δελ έρνπλ επαξθή πιεξνθφξεζε γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζην Γήκν ηνπο. 38,4% 61,6% Γηάγξακκα 34: «Θεσξείηαη ζθόπηκε ηελ δηαζύλδεζε ζαο κε άιιν θνξέα πξνθεηκέλνπ λα ηθαλνπνηεζεί ην αίηεκα ζαο;» Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 123

124 Ζ ηθαλνπνίεζε ησλ επσθεινχκελσλ απφ ηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο θαη ηελ κεηαρείξηζε ηνπο απφ ηα ζηειέρε ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ, εληζρχεηαη απφ ην γεγνλφο φηη, έκεηλαλ πνιχ ηθαλνπνηεκέλνη σο πξνο ηελ έθβαζε ηνπ αηηήκαηνο ηνπο. πγθεθξηκέλα, πνζνζηφ 83% ησλ εξσηεζέλησλ ζεσξεί φηη ην αίηεκα ηνπ ηθαλνπνηήζεθε, 15,6% φηη ηθαλνπνηήζεθε κεξηθψο, ελψ κφιηο 3,59% ππνζηήξημε φηη δελ ηθαλνπνηήζεθε θαζφινπ ην αίηεκα ηνπ. (δηάγξακκα 35) 90% 83,0% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 15,6% 10% 1,4% 0% ε κεγάιν βαζκό ε κηθξό βαζκό Καζόινπ Γηάγξακκα 35: «ε πνην βαζκό ηθαλνπνηήζεθε ην αίηεκα ζαο;» Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε κσο παξφηη πνζνζηφ 17% ησλ επσθεινχκελσλ ζεσξεί πσο ην αίηεκα ηνπ ηθαλνπνηήζεθε κεξηθψο έσο θαζφινπ, ην ζχλνιν ζρεδφλ ησλ επσθεινχκελσλ (91,5%) ζα ππνδείθλπε ηελ θνηλσληθή ππεξεζία ζε θίινπο θαη ζπγγελείο. Σν γεγνλφο απηφ επηβεβαηψλεηαη σο έλα βαζκφ απφ ηελ απάληεζε ησλ επσθεινχκελσλ ζηελ εξψηεζε «πσο ελεκεξσζήθαηε γηα ηελ ιεηηνπξγία ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο;», φπνπ πνζνζηφ 34% δειψλεη φηη ελεκεξψζεθε απφ ζπγγελείο ή θίινπο. 124

125 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 91,5% 20% 10% 8,5% 0% Ναη Όρη Γηάγξακκα 36: «Θα ζπζηήλαηε ηελ ππεξεζία ηνπ Γήκνπ ζε θίινπο ή ζπγγελείο εάλ ηπρόλ είραλ θάπνην αληίζηνηρν αίηεκα;» Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Απφ ηηο απαληήζεηο πνπ πξνεγήζεθαλ πξνθχπηεη φηη ε δηαδηθαζία παξαπνκπήο επσθεινχκελσλ ζηελ ππεξεζία πνπ θξίλεηαη θαηαιιειφηεξε γηα ηελ επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο πνπ αληηκεησπίδνπλ ραξαθηεξίδεηαη σο ζθφπηκε θαη αλαγθαία. Αζθαιψο ζε απηφ ζπλέβαιιε ην πςειφ πνζνζηφ ηθαλνπνίεζεο ησλ αηηεκάησλ (83%) ησλ εξσηεζέλησλ, κεηά ηελ παξαπνκπή ηνπο ζηνπο θνξείο δηαζχλδεζεο. 125

126 Γξακκηθή ζπζρέηηζε πνζνηηθώλ κεηαβιεηώλ (Correlations) ην θείκελν πνπ αθνινπζεί, πξαγκαηνπνηνχληαη ζπζρεηίζεηο κεηαμχ θχξησλ κεηαβιεηψλ πνπ αθνξνχλ ζηελ ηθαλνπνίεζε απφ ηελ ππεξεζία, ζην ζπλνιηθφ ρξφλν εμππεξέηεζεο, ζηε δηαζεζηκφηεηα ησλ ππαιιήισλ θαη ζηελ αληηθεηκεληθφηεηα πνπ ηνπο δηαθξίλεη, ζε ζρέζε κε δεπηεξεχνπζεο κεηαβιεηέο φπσο ηα δεκνγξαθηθά ζηνηρεία, ηελ πιηθνηερληθή ππνδνκή θ.ι.π Ηθαλνπνίεζε απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ηνλ πίλαθα 7 παξνπζηάδεηαη ε ζπζρέηηζε ηεο κεηαβιεηήο «ηθαλνπνίεζε απφ ηελ ππεξεζία» κε ηηο κεηαβιεηέο «ειηθία», «ηζαγέλεηα», «επίπεδν εθπαίδεπζεο», πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζηψζνπκε, αλ δηαθνξνπνηνχληαη νη απαληήζεηο ησλ εξσησκέλσλ, αλάινγα κε ηελ ειηθία, ηελ ηζαγέλεηα θαη ην επίπεδν εθπαίδεπζεο ηνπο. Πίλαθαο 7: πζρέηηζε ηθαλνπνίεζεο από ηελ ππεξεζία κε ειηθία, ηζαγέλεηα θαη επίπεδν εθπαίδεπζεο Πόζο ικανοποιημέν ορ είζαζηε από ηην ςπηπεζία γενικά Ηλικία Ιθαγέν εια Επίπεδο Εκαίδεςζηρ Pearson Correlation Sig. (2-tailed) N Pearson Correlation Sig. (2-tailed) N Pearson Correlation Sig. (2-tailed) N Pearson Correlation Sig. (2-tailed) N Correlations **. Correlation is signif icant at the 0.01 lev el (2-tailed). *. Correlation is signif icant at the 0.05 lev el (2-tailed). Πεγή: ηδία Γηακφξθσζε Πόζο ικανοποιημένο ρ είζαζηε από ηην ςπηπεζία Επίπεδο γενικά Ηλικία Ιθαγέν εια Εκαίδεςζηρ 1,232**,167* -,113,001,015, ,232** 1 -,297** -,331**,001,000, ,167* -,297** 1,059,015,000, ,113 -,331**,059 1,101,000,

127 ηελ αλάιπζε ζπζρέηηζεο πνπ έγηλε κεηαμχ ηεο ηθαλνπνίεζεο απφ ηελ ππεξεζία θαη ηνπ επηπέδνπ εθπαίδεπζεο ησλ εξσηψκελσλ, ε απνπζία ζρέζεσλ είλαη απξφζκελε αιιά ελδηαθέξνπζα σο απνηέιεζκα (ζα πεξίκελε θαλείο φζν ρακειφηεξν ην κνξθσηηθφ επίπεδν ηφζν θαη κηθξφηεξνο ν βαζκφο ηθαλνπνίεζεο απφ ηηο ππεξεζίεο). Ζ ηθαλνπνίεζε απφ ηελ ππεξεζία δελ βξέζεθε λα ζρεηίδεηαη ζεκαληηθά κε θακηά απνιχησο παξάκεηξν ηνπ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ, εχξεκα πνπ αληηζηνηρεί ζε αξλεηηθή ζπζρέηηζε, κε ζπλέπεηα φζν κεγαιχηεξε είλαη ε ηθαλνπνίεζε απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ηφζν ρακειφηεξν θαη ην κνξθσηηθφ επίπεδν ησλ εξσηψκελσλ. Σν απνηέιεζκα απηφ γίλεηαη αληηιεπηφ εθφζνλ ν ζπληειεζηήο ζπζρέηηζεο r πνπ πξνέθπςε είλαη κηθξφηεξνο απφ ην 0 (r=-1,13). Χζηφζν πξαγκαηνπνηψληαο ην test of significance (Sig.) δηαπηζηψλνπκε φηη ην απνηέιεζκα δελ είλαη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθφ (πξέπεη Sig<0.05) θαη επνκέλσο δελ κπνξεί λα γίλεη αλαγσγή ηνπ ζην ζχλνιν ησλ δεκνηψλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο. Αληίζεηα, απφ ηνλ πίλαθα 7 θαίλεηαη πσο ππάξρεη κέηξηα ζεηηθή ζπζρέηηζε (αιιά φρη ηέιεηα) κεηαμχ ηεο ηθαλνπνίεζεο απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο, ηελ ειηθηαθή θαηεγνξία θαη ηελ ηζαγέλεηα (r=0,232 θαη r=0,167 αληίζηνηρα). Κνληνινγίο, ε ηθαλνπνίεζε απφ ηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο ησλ θνηλσληθψλ δνκψλ ζρεηίδεηαη άκεζα κε ην αλ νη εμππεξεηνχκελνη είλαη Διιεληθήο ππεθνφηεηαο ή αιινδαπνί. Δμάιινπ φπσο ζα θαλεί θαη ζηα Crosstabs πνπ ζα αθνινπζήζνπλ νη αιινδαπνί ηείλνπλ λα θξαηνχλ αξλεηηθή ζηάζε απέλαληη ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ ηνπο κε απνηέιεζκα λα ηπγράλνπλ ηειηθά ειιηπνχο εμππεξέηεζεο. Σαπηφρξνλα, πξνθχπηεη φηη φζν κεγαιχηεξνη ειηθηαθά είλαη νη επσθεινχκελνη, ηφζν κεγαιχηεξε θαη ε ηθαλνπνίεζε ηνπο απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο. Τν εχξεκα απηφ δηθαηνινγείηαη απφ ην γεγνλφο φηη νη ππάιιεινη ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ είλαη πεξηζζφηεξν πξνζηαηεπηηθνί θαη επαηζζεηνπνηεκέλνη απέλαληη ζηα άηνκα 3 εο ειηθίαο κε απνηέιεζκα λα δηεπθνιχλνπλ ηελ εμππεξέηεζε ηνπο.χκθσλα κε ην test of significance (Sig=0.001 θαη Sig=0.015) ππάξρεη πηζαλφηεηα κηθξφηεξε ηνπ 5% απηέο νη ζρέζεηο λα πξνέθπςαλ ηπραία δηαπηζηψλνληαο φηη ε ελ ιφγσ ζπζρέηηζε ηζρχεη γηα ην ζχλνιν ησλ επσθεινχκελσλ απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ζηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο. Ο πίλαθαο 8 εκθαλίδεη ηελ ζπζρέηηζε κεηαμχ ησλ πιηθνηερληθψλ ππνδνκψλ ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ θαη ηεο ζπλνιηθήο ηθαλνπνίεζεο απφ ηελ ππεξεζία. χκθσλα κε ηνλ ζπληειεζηή ζπζρέηηζεο r (r=-0,129, r=-0,025 θαη r=0,024), ππάξρεη απνπζία ζπζρέηηζεο κεηαμχ ησλ κεηαβιεηψλ. Ζ ζπλνιηθή δειαδή ηθαλνπνίεζε ησλ εξσηψκελσλ απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο, δελ θαίλεηαη λα ζρεηίδεηαη κε ηελ επάξθεηα, ηελ θαηαιιειφηεηα ηνπ ρψξνπ ή ηελ εχθνιε πξφζβαζε ζηηο ππεξεζίεο. Οη εξσηψκελνη ηείλνπλ λα ηαπηίδνπλ ηελ 127

128 ηθαλνπνίεζε ηνπο κε ηελ πεξαίσζε ηνπ αηηήκαηνο ηνπο θαη ιηγφηεξν κε ηνλ ρψξν πνπ απηά παξέρνληαη. Χζηφζν ηα απνηειέζκαηα ηεο ζπζρέηηζεο δελ αληηπξνζσπεχνπλ ην ζχλνιν ησλ επσθεινχκελσλ εθφζνλ ππάξρεη πηζαλφηεηα κεγαιχηεξε ηνπ 5% ε ζπζρέηηζε απηή λα πξνέθπςε ηπραία. (πξέπεη Sig.<0.005 θαη ζην δείγκα καο πξνέθπςε Sig=0.061, Sig=0.025 Sig=0.726) Πίλαθαο 8: πζρέηηζε ηθαλνπνίεζεο ησλ εξσηώκελσλ από ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο κε ηηο πιηθνηερληθέο ππνδνκέο ησλ ππεξεζηώλ. Correlations Πόζο ικανοποιημένορ είζαζηε από ηην ςπηπεζία γενικά Ο σώπορ είναι καηάλληλορ ζηην ςπηπεζία Τπάπσ ει επάπκεια σώπος ζηην ςπηπεζία Pearson Correlation Sig. (2-tailed) N Pearson Correlation Sig. (2-tailed) N Pearson Correlation Sig. (2-tailed) N Πόζο ικανοποιημένο ρ είζαζηε από ηην ςπηπεζία Ο σώπορ είναι καηάλληλορ Τπάπσ ει επάπκεια σώπος ζηην Είναι εύκολη η ππόζβαζη γενικά ζηην ςπηπεζία ςπηπεζία ζηην ςπηπεζία 1 -,129 -,025,024,061,723, ,129 1,295**,204**,061,000, ,025,295** 1,157*,723,000, Είναι εύκολη η ππόζβαζη ζηην ςπηπεζία Pearson Correlation Sig. (2-tailed) N **. Correlation is signif icant at the 0.01 lev el (2-tailed). *. Correlation is signif icant at the 0.05 lev el (2-tailed).,024,204**,157* 1,726,003, Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Αθνινπζεί ε εμέηαζε ηεο ππφζεζεο γηα ηελ χπαξμε ζρέζεο κεηαμχ ηεο ηθαλνπνίεζεο ησλ σθεινχκελσλ απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο κε ηελ ζπκπεξηθνξά ησλ ππαιιήισλ. ην πίλαθα 9 πνπ πξνέθπςε απφ ηελ ζηαηηζηηθή επεμεξγαζία ησλ εξσηεκαηνινγίσλ, δηαπηζηψλνπκε φηη ππάξρεη ζεηηθή κέηξηα ζπζρέηηζε κεηαμχ ησλ κεηαβιεηψλ. Πξνθχπηεη φηη νη εξσηψκελνη ελνρινχληαη απφ ηελ θαζπζηέξεζε ηθαλνπνίεζεο ηνπ αηηήκαηνο ηνπο, σζηφζν ε ηθαλνπνίεζε ηνπο εμαξηάηαη πνιχ πεξηζζφηεξν απφ ην πξνζσπηθφ ησλ ππεξεζηψλ, αλ δειαδή δείρλνπλ θαηαλφεζε θαη αληαπφθξηζε ζηα αηηήκαηα ηνπο. 128

129 Πίλαθαο 9: πζρέηηζε ηθαλνπνίεζεο ησλ εξσηώκελσλ από ηελ θνηλσληθή ππεξεζία, κε ηελ ζπκπεξηθνξά ησλ ζηειερώλ ηεο Correlations Πόζο ικανοποιημένορ είζαζηε από ηην ςπηπεζία γεν ικά ςν ολικόρ σπόνορ εξςπηπέηηζηρ Καηανόηζη ςπαλλήλυν ζηα πποβλήμαηα ηυν πολιηών Pearson Correlation Sig. (2-tailed) N Pearson Correlation Sig. (2-tailed) N Pearson Correlation Sig. (2-tailed) N Πόζο ικανοποιημένο ρ είζαζηε από ηην ςπηπεζία ςν ολικόρ σπόν ορ Καηανόηζη ςπαλλήλυν ζηα πποβλήμαηα Αν ηαπόκπιζη ζηα αιηήμαηα γενικά εξςπηπέηηζηρ ηυν πολιηών ηυν πολιηών 1,187*,343**,327**,017,000, ,187* 1 -,060,431**,017,446, ,343** -,060 1,315**,000,446, Αν ηαπόκπιζη ζηα αιηήμαηα ηυν πολιηών Pearson Correlation Sig. (2-tailed) N *. Correlation is signif icant at the 0.05 level (2-tailed). **. Correlation is signif icant at the 0.01 level (2-tailed).,327**,431**,315** 1,000,000, Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Τν εχξεκα απηφ δείρλεη ηνλ αλζξσπνθεληξηθφ ραξαθηήξα πνπ ζα πξέπεη λα έρνπλ νη θνηλσληθέο ππεξεζίεο εμαηηίαο ηεο θχζεο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο, αλεμάξηεηα απφ ην πφζν θαιά είλαη νξγαλσκέλεο. Παξάιιεια, ν έιεγρνο γξακκηθήο ζπζρέηηζεο έδεημε φηη νη κεηαβιεηέο ζπζρεηίδνληαη ζεηηθά ζε επίπεδν 99% (r=0,187 κε Sig.=0,017, r=0,343 κε Sig.=0,000, θαη r=0.327 κε Sig.=0,000). Απηφ ζεκαίλεη φηη φζν κεγαιχηεξε αληαπνθξηζηκφηεηα επηδεηθλχεη ην πξνζσπηθφ κηαο θνηλσληθήο ππεξεζίαο, ηφζν απμάλεη θαη ε ηθαλνπνίεζε ησλ επσθεινχκελσλ. Σν απνηέιεζκα είλαη αλακελφκελν θαζψο παξαδνζηαθά, ε δήηεζε γηα ππεξεζίεο πξνθχπηεη απφ ηελ πνηφηεηα ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ θαη ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ.[φηινύηζηθνπ Μ., 2007, ζει.230]. 129

130 Σπλνιηθφο ρξφλνο εμππεξέηεζεο Ο πίλαθαο 10 εκθαλίδεη ηελ ηζρπξή ζεηηθή ζπζρέηηζε αλάκεζα ζην ζπλνιηθφ ρξφλν εμππεξέηεζεο ησλ εξσηψκελσλ θαη ηεο ηζαγέλεηαο ηνπο θαζψο θαη κε ην κνξθσηηθφ ηνπο επίπεδν (r=0,351 θαη r=0,366). Τν εχξεκα είλαη αλακελφκελν, εθφζνλ νη αιινδαπνί κε γλσξίδνληαο ηελ ειιεληθή γιψζζα ζπλαληνχλ πξνβιήκαηα ζηελ επηθνηλσλία κε ηνπο ππαιιήινπο ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ, κε απνηέιεζκα λα επηβξαδχλεηαη ν ζπλνιηθφο ρξφλνο εμππεξέηεζεο. Αλάινγν πξφβιεκα αληηκεησπίδνπλ θαη ηα άηνκα ρακεινχ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ, φρη ηφζν ζε επίπεδν επηθνηλσλίαο, φζν ζε επίπεδν ζπκπιήξσζεο αηηήζεσλ ή θνξκψλ πνπ είλαη απαξαίηεηεο γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ηνπ αηηήκαηνο ηνπο. Απφ ηνλ έιεγρν ζεκαληηθφηεηαο πξνθχπηεη φηη ε ελ ιφγσ ζπζρέηηζε επηβεβαηψλεηαη ζην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ ησλ επσθεινχκελσλ. Πίλαθαο 10: πζρέηηζε ηθαλνπνίεζεο από ην ζπλνιηθό ρξόλν εμππεξέηεζεο κε δεκνγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά ςν ολικόρ σπόνορ εξςπηπέηηζηρ Ιθαγέν εια Επίπεδο Εκαίδεςζηρ Ττορ εηήζιος ειζοδήμαηορ Pearson Correlation Sig. (2-tailed) N Pearson Correlation Sig. (2-tailed) N Pearson Correlation Sig. (2-tailed) N Pearson Correlation Sig. (2-tailed) N Correlations **. Correlation is signif icant at the 0.01 level (2-tailed). Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε ςν ολικόρ σπόν ορ Επίπεδο Ττορ εηήζιος εξςπηπέηηζηρ Ιθαγέν εια Εκαίδεςζηρ ειζοδήμαηορ 1,351**,366** -,064,000,000, ,351** 1,059 -,056,000,392, ,366**,059 1,252**,000,392, ,064 -,056,252** 1,446,451, Χζηφζν, απφ ηελ επεμεξγαζία ησλ εξσηεκαηνινγίσλ πξνθχπηεη φηη δελ ππάξρεη ζπζρέηηζε (απνπζία ζπζρέηηζεο, r=0,064) κεηαμχ ηνπ ζπλνιηθνχ ρξφλνπ εμππεξέηεζεο θαη ηνπ εηζνδήκαηνο ησλ εξσηψκελσλ, γεγνλφο πνπ εληζρχεη ηελ αληηθεηκεληθφηεηα θαη ηελ 130

131 ακεξνιεςία ηνπ πξνζσπηθνχ ησλ ππεξεζηψλ ησλ Γήκσλ, ζηελ ηθαλνπνίεζε ησλ αηηεκάησλ ησλ δεκνηψλ. 131

132 πζρέηηζε πνηνηηθώλ κεηαβιεηώλ (Crosstabs) Με ηελ εληνιή Crosstabs παξνπζηάδνπκε ηελ ζρέζε δχν πνηνηηθψλ κεηαβιεηψλ, πνπ έρνπλ δηαθξηηέο θαηεγνξίεο, ή αθφκα θαη ζπλερή δεδνκέλα κφλν αλ απηά είλαη θαηεγνξηνπνηεκέλα. [Γεκεηξηάδεο Δ., 2002, ζει.41]. ην θείκελν πνπ αθνινπζεί απεηθνλίδνληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο επεμεξγαζίαο ησλ εξσηεκαηνινγίσλ ζην S.P.S.S. κε ηελ κνξθή δηαγξακκάησλ ηνπ Excel Σπζρέηηζε κνξθσηηθνχ επηπέδνπ θαη ηξφπνπ πιεξνθφξεζεο ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο Σν δηάγξακκα 37 απεηθνλίδεη ηελ ζρέζε κνξθσηηθνχ επηπέδνπ ησλ εξσηψκελσλ κε ηνλ ηξφπν πνπ πιεξνθνξήζεθαλ γηα ηελ χπαξμε ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο. Γηαπηζηψλνπκε φηη ηα άηνκα απφθνηηνη ηεο πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ζε πνζνζηφ 79,3% πιεξνθνξήζεθαλ γηα ηελ ππεξεζία ζηελ νπνία απεπζχλζεθαλ απφ θίινπο ή ζπγγελείο ηνπο, πνπ ηνπο ηελ ζπλέζηεζαλ θαη απφ άιιεο θνηλσληθέο ππεξεζίεο πνπ ηνπο παξέπεκςαλ ζε απηή (π.ρ. πξφλνηα, αξκφδηεο δηεπζχλζεηο λνκαξρίαο θ.ι.π) Οη εξσηψκελνη απφθνηηνη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο πξνθεηκέλνπ λα πιεξνθνξεζνχλ γηα ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ ηνπο, ρξεζηκνπνηνχλ φια ηα κέζα πιεξνθφξεζεο εθφζνλ ππάξρεη ηζνθαηαλνκή ζηηο απαληήζεηο ηνπο. Σέινο νη εξσηψκελνη πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηήζεη κεηαιπθεηαθέο ζπνπδέο (Η.Δ.Κ., Α.Δ.Η./Σ.Δ.Η./Μεηαπηπρηαθφ), ζε πνζνζηφ 50% πιεξνθνξήζεθαλ γηα ηελ χπαξμε ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο απφ ην δηαδίθηπν, γεγνλφο πνπ δείρλεη ηελ εμνηθείσζε ησλ αηφκσλ κε πςειφ κνξθσηηθφ επίπεδν, κε ηηο λέεο ηερλνινγίεο επηθνηλσλίαο θαη πιεξνθνξηθήο. Σν ππφινηπν 50% πιεξνθνξήζεθε απφ αθίζεο,, ηνπηθέο εθεκεξίδεο θ.ι.π. 132

133 αθίζζα-θπιάδην ξαδηόθσλν-ηειεόξαζε-εθεκεξίδα θίινπο-ζπγγελείο θνηλσληθέο ππεξεζίεο Γηαδίθηπν βάζκηα 2-βάζκηα Μεηαιπθεηαθέο πνπδέο Γηάγξακκα 37: πζρέηηζε εθπαηδεπηηθνύ επηπέδνπ εξσηώκελσλ κε ηξόπν ελεκέξσζεο γηα ηελ ιεηηνπξγία ηεο ππεξεζίαο Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Σπζρεηίζεηο πνπ αθνξνχλ ζηνλ βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ησλ εξσηεζέλησλ ην δηάγξακκα 38 απεηθνλίδεηαη ε ηθαλνπνίεζε απφ ηνλ ζπλνιηθφ ρξφλν εμππεξέηεζεο αλά θνηλσληθή ππεξεζία. Πνιχ ηθαλνπνηεκέλνη απφ ηνλ ρξφλν εμππεξέηεζεο, δειψλνπλ νη ειηθησκέλνη ησλ Κ.Α.Π.Ζ., νη άζηεγνη ηνπ θνηλσληθνχ μελψλα αζηέγσλ θαη νη νηθνγέλεηεο πνπ ιακβάλνπλ ζπκβνπιεπηηθή ππνζηήξημε απφ ηελ πκβνπιεπηηθή ηνπ Γήκνπ Βχξσλα, θαη ην Κ.Δ.Φ.Ο. Καξέα. Αληίζεηα, ην 60% πεξίπνπ ησλ ρξεζηψλ ηνπ Κέληξνπ Τγείαο Παηδηνχ ζηελ Καηζαξηαλή θαη ηνπ Γεκνηηθνχ Ηαηξείνπ ζην Βχξσλα δειψλνπλ απφ ζρεηηθά έσο θαζφινπ ηθαλνπνηεκέλνη απφ ηνλ ρξφλν εμππεξέηεζεο ηνπο. Ζ δπζαξέζθεηα ησλ εξσηψκελσλ είλαη αλακελφκελε, εθφζνλ ζηηο ππεξεζίεο απηέο παξέρεηαη εζεινληηθή εξγαζία απφ ηνπο γηαηξνχο, κε απνηέιεζκα λα κελ ππάξρεη πίεζε σο πξνο ηελ ηαρχηεηα ηεο εμππεξέηεζεο. Σαπηφρξνλα, δπζαξεζηεκέλν γηα ηνπο ρξφλνπο εμππεξέηεζεο δειψλεη θαη ην 86,3% ησλ ρξεζηψλ ηνπ 133

134 Γξαθείνπ Αιινδαπψλ πνζνζηφ πνιχ κεγάιν, πνπ δηθαηνινγείηαη ελ κέξεη ιφγσ ηεο έιιεηςεο πξνζσπηθνχ θαη ηνπ κεγάινπ αξηζκνχ αιινδαπψλ πνπ εμππεξεηεί ην γξαθείν (4 εξγαδφκελνη γηα ρξήζηεο εηεζίσο). Κ.Δ.Φ.Ο. 5 2 Πνιύ Ιθαλνπνηεκέλνο Ιθαλνπνηεκέλνο ρεηηθά Ιθαλνπνηεκέλνο Κέληξν πγείαο Παηδηνύ 10 7 Καζόινπ Ιθαλνπνηεκέλνο πκβνπιεπηηθή Γξαθείν Αιινδαπώλ Γεκνηηθό Ιαηξείν Ξελώλαο Αζηέγσλ 8 13 Κ.Α.Π.Η Γηάγξακκα 38: πζρέηηζε θνηλσληθήο ππεξεζίαο θαη ζπλνιηθνύ ρξόλνπ εμππεξέηεζεο Πεγή: ηδία Γηακφξθσζε 134

135 Αλεμάξηεηα πάλησο απφ ηελ ηθαλνπνίεζε γηα ηελ ηαρχηεηα εμππεξέηεζεο ησλ δεκνηψλ, νη εξσηψκελνη ζε γεληθέο γξακκέο είλαη επραξηζηεκέλνη απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηνλ Γήκν ηνπο. Γπζαξέζθεηα θαη πάιη θαίλεηαη λα ληψζνπλ νη ρξήζηεο ηνπ Γξαθείνπ Αιινδαπψλ ζε πνζνζηφ 68,1% είηε εμαηηίαο ηεο ηαιαηπσξίαο πνπ πθίζηαληαη γηα ηελ ηειηθή ηθαλνπνίεζε ηνπ αηηήκαηνο ηνπο (ιφγσ ηεο έιιεηςεο πξνζσπηθνχ), είηε εμαηηίαο ηεο δπζθνιίαο ηνπο λα εληαρζνχλ ζην θνηλσληθφ ζχλνιν ηνπ Γήκνπ κε απνηέιεζκα λα αληηκεησπίδνπλ ηηο ππεξεζίεο κε θξηηηθή δηάζεζε. Κ.Δ.Φ.Ο. Κέληξν πγείαο Παηδηνύ Πνιύ Ιθαλνπνηεκέλνο Ιθαλνπνηεκέλνο ρεηηθά Ιθαλνπνηεκέλνο Καζόινπ Ιθαλνπνηεκέλνο πκβνπιεπηηθή 26 9 Παηδηθνί ηαζκνί Γξαθείν Αιινδαπώλ Γεκνηηθό Ιαηξείν Ξελώλαο Αζηέγσλ Κ.Α.Π.Η Γηάγξακκα 39: Βαζκόο ηθαλνπνίεζεο από ηηο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Δμαηξεηηθά ηθαλνπνηεηηθά είλαη ηα απνηειέζκαηα ηνπ δηαγξάκκαηνο 40 πνπ αθνινπζεί, ηα νπνία απεηθνλίδνπλ ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο. Σν ζχλνιν ησλ 212 εξσηψκελσλ ζπκθσλεί φηη ηθαλνπνηήζεθε ζε κεγάιν βαζκφ ην αίηεκα ηνπο, αλεμαξηήησο ππεξεζίαο (κε εμαίξεζε ην Κ.Δ.Φ.Ο. Καξέα) 135

136 50 ε κεγάιν βαζκό ε κηθξό βαζκό Κ.Α.Π.Η. Ξελώλαο Αζηέγσλ Γεκνηηθό Ιαηξείν Γξαθείν Αιινδαπώλ Παηδηθνί ηαζκνί πκβνπιεπηηθή Κέληξν πγείαο Παηδηνύ Κ.Δ.Φ.Ο. Γηάγξακκα 40: Βαζκόο ηθαλνπνίεζεο αηηήκαηνο αλά ππεξεζία Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Σπλάγεηαη ινηπφλ, ην ζπκπέξαζκα, φηη ππάξρνπλ κελ ειιείςεηο ζε πιηθνηερληθέο ππνδνκέο θαη πξνζσπηθφ, απνδηνξγάλσζε θαη ζχγρπζε αξκνδηνηήησλ ζην Γεκφζην Τνκέα, σζηφζν δελ παχεη λα είλαη απνηειεζκαηηθφο θαη νη θνηλσληθέο ππεξεζίεο λα πιεξνχλ ην ιφγν γηα ηνλ νπνίν ζπζηάζεθαλ. [πειηωηόπνπινο Δπ., Μαθξπδεκήηξεο Αλη., 2001] Σπζρεηίζεηο πνπ αθνξνχλ ζηελ ζχζηαζε ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο ζε άηνκα κε αληίζηνηρα αηηήκαηα χκθσλα κε ην δηάγξακκα 41 ην 91,5% ησλ εξσηεζέλησλ ζα ζχζηελε ηελ θνηλσληθή ππεξεζία ηνπ Γήκνπ ηελ νπνία επηζθέθηεθε ζε θίινπο θαη γλσζηνχο, δείρλνληαο κε ηνλ ηξφπν απηφ ηελ ηθαλνπνίεζεο ηνπ, είηε απφ ηελ εμππεξέηεζε πνπ δέρζεθε απφ ην πξνζσπηθφ, είηε γηαηί ην αίηεκα ηνπ ηθαλνπνηήζεθε ζε κεγάιν βαζκφ. 136

137 Ζ κνλαδηθή ππεξεζία ηελ νπνία θαίλεηαη φηη δελ ζα ζχζηελαλ ζε θίινπο θαη γλσζηνχο είλαη ην Κ.Δ.Φ.Ο., Καξέα ην νπνίν βξίζθεηαη ππφ δηάιπζε εμαηηίαο ηεο έιιεηςεο πξνζσπηθνχ θαη ηεο ίδξπζεο κνλάδαο ζπκβνπιεπηηθήο ππνζηήξημεο ζην Γήκν πνπ έρεη ηηο ίδηεο αξκνδηφηεηεο κε απηφ. 60 Ναη Όρη Κ.Α.Π.Η Ξελώλαο Αζηέγσλ Γεκνηηθό Ιαηξείν Γξαθείν Αιινδαπώλ Παηδηθνί ηαζκνί πκβνπιεπηηθή Κέληξν πγείαο Παηδηνύ 4 Κ.Δ.Φ.Ο. Όρη Ναη Γηάγξακκα 41: πζρέηηζε ππεξεζίαο θαη πξόζεζεο γηα ζύζηαζε ηεο από ηνπο εξσηώκελνπο ζε άηνκα κε αληίζηνηρν αίηεκα Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε ην δηάγξακκα 42 ζπζρεηίδνπκε ηνλ βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ηνπ αηηήκαηνο ησλ εξσηεζέλησλ κε ηελ πξφζεζε ηνπο λα ζπζηήζνπλ ηελ ππεξεζία ζηελ νπνία εμππεξεηήζεθαλ ζε θίινπο θαη γλσζηνχο πνπ έρνπλ θάπνην αληίζηνηρν αίηεκα. πσο είλαη αλακελφκελν, νη επσθεινχκελνη ησλ νπνίσλ ην αίηεκα ηθαλνπνηήζεθε, ζε πνζνζηφ 96% ζα πξφηεηλαλ αλεπηθχιαθηα ηελ ππεξεζία ζε θίινπο θαη γλσζηνχο ηνπο. Οη επσθεινχκελνη ησλ νπνίσλ ην αίηεκα ηθαλνπνηήζεθε ζε κηθξφ βαζκφ θαη πάιη ζα ζχλεζηελαλ, ζχκθσλα κε ηηο απαληήζεηο ηνπο ηελ θνηλσληθή ππεξεζία ζε πνζνζηφ 75,7%, ελψ ηέινο νη εξσηψκελνη ησλ νπνίσλ ην αίηεκα δελ πξαγκαηνπνηήζεθε, δελ ζα πξνέηξεπαλ θίινπο θαη γλσζηνχο λα ηελ επηζθεθηνχλ. 137

138 Ναη Όρη ε κεγάιν βαζκό ε κηθξό βαζκό Καζόινπ Γηάγξακκα 42: πζρέηηζε ηθαλνπνίεζεο αηηήκαηνο ησλ εξσηεζέλησλ κε ζύζηαζε ζε θίινπο θαη γλσζηνύο ηεο ζπγθεθξηκέλεο ππεξεζίαο Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Σπζρέηηζε εξσηψκελσλ πνπ δηαζπλδέζεθαλ κε άιιεο θνηλσληθέο ππεξεζίεο θαη ζθνπηκφηεηα δηαζχλδεζεο ην δηάγξακκα 43 πνπ αθνινπζεί απεηθνλίδεηαη ε ζπζρέηηζε ησλ αηφκσλ πνπ ρξεηάζηεθε λα δηαζπλδεζνχλ κε θάπνηα άιιε ππεξεζία πξνθεηκέλνπ λα ηθαλνπνηεζεί ην αίηεκα ηνπο, κε ην αλ ηειηθά ζεσξνχλ φηη ε δηαζχλδεζε απηή ήηαλ απαξαίηεηε ή ζα κπνξνχζε ην αίηεκα ηνπο λα ηθαλνπνηεζεί δίρσο ηελ παξεκβνιή ελδηάκεζσλ θνξέσλ. Απφ ην δηάγξακκα θαίλεηαη φηη ην 54,1% ησλ εξσηψκελσλ ρξεηάζηεθε λα δηαζπλδεζεί κε άιιεο ππεξεζίεο πξνθεηκέλνπ λα θαηαιήμεη ηειηθά ζηελ θνηλσληθή ππεξεζία ηνπ Γήκνπ ηνπ, σζηφζν, ην ½ απηψλ ησλ αηφκσλ ζεσξνχλ ηελ δηαζχλδεζε άζθνπε εθφζνλ ζα κπνξνχζαλ λα απεπζπλζνχλ απεπζείαο ζηελ ππεξεζία, εάλ νη ππεχζπλνη δεκνζίσλ ζρέζεσλ ηνπ Γήκνπ είραλ βξεη ηνλ ηξφπν λα γλσζηνπνηήζνπλ ζηνπο δεκφηεο ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ηνπο. 138

139 Δίλαη ζθόπηκε ε δηαζύλδεζε Γελ είλαη ζθόπηκε ε δηαζύλδεζε Γηαζπλδέζεθα 6 Γελ δηαζπλδέζεθα Γηάγξακκα 43: πζρέηηζε εξσηώκελσλ πνπ δηαζπλδέζεθαλ κε άιιεο θνηλσληθέο ππεξεζίεο θαη ζθνπηκόηεηα δηαζύλδεζεο Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Σπζρεηίζεηο κεηαμχ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο ην δηάγξακκα 44 ζπζρεηίδνπκε ηνπο Γήκνπο κε ην πξνζσπηθφ ηνπο, πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζηψζνπκε ηελ αληαπνθξηζηκφηεηα θαη ηελ δηαζεζηκφηεηα ησλ ππαιιήισλ ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο ζηα αηηήκαηα ησλ δεκνηψλ ηνπο. Σν 88,2% ησλ εξσηεζέλησλ πνπ δηαβηνχλ ζην Γήκν Βχξσλα είλαη εμαηξεηηθά ηθαλνπνηεκέλν απφ ηελ ζηάζε ησλ ππαιιήισλ πνπ εξγάδνληαη ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο, φπσο θαη ην 88% ησλ δεκνηψλ ηνπ Γήκνπ Καηζαξηαλήο. ρεηηθά ηθαλνπνηεκέλν απφ ην εξγαηηθφ δπλακηθφ ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ εκθαλίδεηαη ην 11% ζην Γήκν Βχξσλα θαη ην 16,4% ζην Γήκν Καηζαξηαλήο. Σέινο, πνζνζηφ 0,68% ησλ εξσηεζέλησλ ζην Γήκν Βχξσλα θαη 1,5% ζην Γήκν Καηζαξηαλήο, ζεσξνχλ φηη νη ππάιιεινη ησλ θνηλσληθψλ δνκψλ δελ είλαη δηαζέζηκνη γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ αηηεκάησλ ηνπο, δελ θαηαλννχλ ηα πξνβιήκαηα ηνπο, είλαη ειάρηζηα επγεληθνί θαη δελ αληαπνθξίλνληαη ζηα θαζήθνληα ηνπο. 139

140 Πνιύ Ιθαλνπνηεκέλνο Ιθαλνπνηεκέλνο ρεηηθά Ιθαλνπνηεκέλνο Καζόινπ Ιθαλνπνηεκέλνο Βύξσλαο Καηζαξηαλή Γηάγξακκα 44: πζρέηηζε Γήκσλ κε βαζκό αληαπόθξηζεο ηνπ πξνζσπηθνύ ησλ θνηλσληθώλ ππεξεζηώλ ζηηο αλάγθεο ησλ επσθεινύκελσλ Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε ην δηάγξακκα 45 εκθαλίδεηαη ν βαζκφο ηθαλνπνίεζεο ησλ εξσηψκελσλ δεκνηψλ απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ ηνπο ζπλνιηθά. Σν 81,4% ησλ εξσηεζέλησλ ζην Γήκν Βχξσλα, δειψλεη ηθαλνπνηεκέλν απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο πνπ ηνπ πξνζθέξεη ν Γήκνο ηνπ, πνζνζηφ 14,4% ζρεηηθά ηθαλνπνηεκέλν, ελψ πνζνζηφ κφιηο 4,2% ζεσξεί φηη νη θνηλσληθέο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ Βχξσλα δελ επαξθνχλ ή ππνιεηηνπξγνχλ. ηνλ Γήκν Καηζαξηαλήο αληίζηνηρα, νη δεκφηεο ηνπ είλαη ηθαλνπνηεκέλνη απφ ηελ ιεηηνπξγία ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ ηνπο ζε πνζνζηφ 64,1%, ζρεηηθά ηθαλνπνηεκέλνη ζε πνζνζηφ 34,3% θαη θαζφινπ ηθαλνπνηεκέλνη ζε πνζνζηφ 1,6%. πγθξηηηθά, ινηπφλ, νη δεκφηεο ηνπ Γήκνπ Βχξσλα δειψλνπλ πεξηζζφηεξν ηθαλνπνηεκέλνη γηα ηηο θνηλσληθέο δνκέο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζην Γήκν ηνπο, ζε ζρέζε κε ηνπο δεκφηεο Καηζαξηαλήο, νη νπνίνη ζε πνζνζηφ 35,8% είλαη ζθεπηηθνί σο πξνο ηελ θνηλσληθή πνιηηηθή πνπ αζθεί ν Γήκνο ηνπο. 140

141 70 60 Πνιύ Ιθαλνπνηεκέλνο Ιθαλνπνηεκέλνο ρεηηθά Ιθαλνπνηεκέλνο Καζόινπ Ιθαλνπνηεκέλνο Βύξσλαο Καηζαξηαλή Γηάγξακκα 45: πζρέηηζε Γήκνπ θαη βαζκνύ ηθαλνπνίεζεο ησλ Γεκνηώλ από ηηο θνηλσληθέο ηνπ ππεξεζίεο Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Σπλνςίδνληαο, νη εξσηψκελνη δείρλνπλ ζε γεληθέο γξακκέο ηθαλνπνηεκέλνη απφ ηηο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ (πιελ εμαηξέζεσλ π.ρ. Γξαθείν Αιινδαπψλ), θαη ζην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηνπο ζα ζχζηελαλ αλεπηθχιαθηα ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ ηνπο ζηνπο ζπλδεκφηεο ηνπο, πξνθεηκέλνπ λα ηθαλνπνηήζνπλ ην αίηεκα ηνπο. Φπζηθά ππάξρνπλ δηαθνξνπνηήζεηο αλά Γήκν ή θνηλσληθή ππεξεζία, σζηφζν ηα φπνηα πξνβιήκαηα ζηελ δηεθπεξαίσζε ησλ ππνζέζεσλ πνπ θαηαθζάλνπλ ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο θαη νη δχν πιεπξέο, εξσηψκελνη θαη εξγαδφκελνη, είλαη πξφζπκνη λα ηα επηιχζνπλ. 141

142 5.5. ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΗΚΔ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ ΑΠΟ ΣΖΝ ΔΠΔΞΔΡΓΑΗΑ ΣΧΝ ΔΡΧΣΖΜΑΣΟΛΟΓΗΧΝ (πδήηεζε Απνηειεζκάησλ) ην ζεκείν απηφ παξνπζηάδνληαη ζπλνπηηθά ηα θπξηφηεξα απνηειέζκαηα ησλ ζηαηηζηηθψλ αλαιχζεσλ πνπ πξνεγήζεθαλ θαη ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ απηά. Σν κεγαιχηεξν κέξνο ηεο ζπδήηεζεο πξνθαλψο αθνξά ηηο ππνζέζεηο πνπ επηβεβαηψζεθαλ απφ ηελ εκπεηξηθή έξεπλα θαη βάζε απηήο γίλνληαη ζην επφκελν θεθάιαην νη ζρεηηθέο πξνηάζεηο γηα πεξαηηέξσ έξεπλα ή αμηνπνίεζε απφ ηνπο Γήκνπο πνπ αζθνχλ θνηλσληθή πνιηηηθή. Τα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά-κεηαβιεηέο πνπ πξαγκαηεχεηαη ε ζπδήηεζε είλαη ε νξγάλσζε θαη ζηειέρσζε ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο φπσο παξνπζηάδεηαη απφ ηηο 22 επηζθέςεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζηηο θνηλσληθέο δνκέο ησλ Γήκσλ, θαζψο επίζεο θαη ν βαζκφο ηθαλνπνίεζεο ησλ επσθεινχκελσλ απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξεη ν Γήκνο ηνπο, ζχκθσλα κε ηηο απαληήζεηο πνπ έδσζε έλα δείγκα 212 αηφκσλ. Ζ δπλακηθή ηνπ αλζξψπηλνπ παξάγνληα ζηνλ ηνπηθφ ρψξν, δηαδξακαηίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ παξνρή πνηνηηθψλ θαη επαξθψλ δεκνηηθψλ ππεξεζηψλ, αιιά θαη ζηελ αλάιεςε θνηλσληθψλ πξσηνβνπιηψλ απφ ηνπο ηνπηθνχο παξάγνληεο. ηελ πεξίπησζε ηεο άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο απφ ηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο, ν αλζξψπηλνο παξάγνληαο κπνξεί λα αλαιάβεη ηξεηο βαζηθνχο ξφινπο: ηνπ ππαιιήινπ, ηνπ ρξήζηε θαη ηνπ εζεινληή. 73 ηνλ πίλαθα 11 παξνπζηάδεηαη ην αλζξψπηλν δπλακηθφ κε βάζε ηηο θνηλσληθέο δνκέο θαη ηα πξνγξάκκαηα ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο. 73 Με ηνλ φξν πξνζσπηθφ αλαθεξφκαζηε ζε φινπο ηνπο ππάιιεινπο πνπ εξγάδνληαη ζηηο θνηλσληθέο δνκέο ησλ Γήκσλ αλεμάξηεηα απφ ηελ ζρέζε εξγαζίαο ηνπο. Με ηνλ φξν ρξήζηεο αλαθεξφκαζηε ζε φινπο ηνπο απνδέθηεο ησλ ππεξεζηψλ είηε πξφθεηηαη γηα παξνρέο πνπ αθνξνχλ ζπγθεθξηκέλεο νκάδεο ζηφρνπο ή ην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ. Σέινο, εζεινληέο είλαη ηα άηνκα πνπ πξνζθέξνπλ ακηζζί θαη αληδηνηειψο ηηο ππεξεζίεο ηνπο ζηηο θνηλσληθέο δνκέο ησλ Γήκσλ γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ ζπλαλζξψπσλ ηνπο. 142

143 Πίλαθαο 11: Αλζξώπηλν δπλακηθό, ρξήζηεο ησλ ππεξεζηώλ θαη εζεινληηθή πξσηνβνπιία ζηνπ Γήκνπο Βύξσλαο θαη Καηζαξηαλήο. Γήκνο Αξηζκόο Γξάζεσλ Πξνζσπηθό Υξήζηεο Δζεινληέο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο Βχξσλαο Καηζαξηαλή ύλνιν Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Παξαηεξνχκε ηηο δηαθνξέο πνπ παξνπζηάδνπλ νη δχν Γήκνη βάζεη ησλ θνηλσληθψλ δνκψλ ηνπο. Ο Γήκνο Βχξσλα, πιεζπζκηαθά είλαη δηπιάζηνο απφ ηνλ Γήκν Καηζαξηαλήο, θαη ην γεγνλφο απηφ απεηθνλίδεηαη θαη ζηνλ ηξφπν νξγάλσζεο ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ηνπο. Απφ ην Γήκν Βχξσλα εμππεξεηείηαη έλαο αξθεηά κεγάινο αξηζκφο ρξεζηψλ αλ ιάβνπκε ππφςε καο φηη 1 ζηνπο 8 δεκφηεο Βχξσλα θάλνπλ ρξήζε ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ. ηνλ Γήκν Καηζαξηαλήο αληίζεηα, νη επσθεινχκελνη απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο απνηεινχλ ζρεδφλ ην 1/30 ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ηνπ Γήκνπ, γεγνλφο πνπ απνδεηθλχεη φηη νη δεκφηεο Καηζαξηαλήο δελ είλαη ηθαλνπνηεκέλνη απφ ηελ θνηλσληθή πνιηηηθή ηνπ Γήκνπ ηνπο 74. Χζηφζν, ν κεγάινο αξηζκφο ρξεζηψλ ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ Βχξσλα, ζε ζρέζε κε ην πξνζσπηθφ πνπ ηνπο εμππεξεηεί (41 ρξήζηεο αλά απαζρνινχκελν), δεκηνπξγεί πξνβιήκαηα ζηνλ ζπλνιηθφ ρξφλν εμππεξέηεζεο ησλ επσθεινχκελσλ θαη νξηζκέλεο θνξέο θαη ζηελ πνηφηεηα ηεο εμππεξέηεζεο.(βι. πίλαθα 11) Αληίζεηα, ζηνλ Γήκν Καηζαξηαλήο ν αξηζκφο ρξεζηψλ αλά απαζρνινχκελν είλαη πνιχ κηθξφηεξνο (21 ρξήζηεο αλά απαζρνινχκελν), κε απνηέιεζκα λα ππάξρνπλ πεξηζψξηα θαιχηεξεο νξγάλσζεο θαη εμππεξέηεζεο (πίλαθαο 12). Ζ ιχζε θπζηθά είλαη ε πξφζιεςε πξνζσπηθνχ, εμεηδηθεπκέλνπ θαη θαηαξηηζκέλνπ ζε ζέκαηα θνηλσληθήο πνιηηηθήο. 74 Ζ ππφζεζε απηή επηβεβαηψλεηαη θαη απφ ηελ ζπζρέηηζε πνηνηηθψλ κεηαβιεηψλ πνπ πξνεγήζεθε (Crosstabs), απφ ηελ νπνία πξνέθπςε φηη νη δεκφηεο Καηζαξηαλήο είλαη ζρεηηθά ηθαλνπνηεκέλνη απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ηνπ δήκνπ ηνπο 143

144 Πίλαθαο 12: Αξηζκόο ρξεζηώλ αλά εξγαδόκελν θνηλσληθώλ ππεξεζηώλ ζηνπο Γήκνπο Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο Γήκνο Αξηζκόο Αξηζκόο Αλαινγία Υξεζηώλ γηα θάζε Δξγαδόκελσλ Υξεζηώλ Δξγαδόκελν Βχξσλαο ,58 Καηζαξηαλή ,11 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Σέινο, ζηα δηαγξάκκαηα πνπ αθνινπζνχλ (46 θαη 47) εκθαλίδνληαη ηα ηέζζεξα πξψηα πξνγξάκκαηα θνηλσληθήο πνιηηηθήο, ζηα νπνία απαζρνιείηαη ζπλνιηθά ν κεγαιχηεξνο αξηζκφο εξγαδνκέλσλ θαζψο θαη νη ηέζζεξεηο πξψηεο θνηλσληθέο δνκέο νη νπνίεο εμππεξεηνχλ ηνπο πεξηζζφηεξνπο επσθεινχκελνπο. ύλνιν 83,40% Παηδηθνί αζκνί 56,50% πκβνπιεπηηθή Α.κΔ.Α. 12,19% Κ.Α.Π.Η. 7,72% Ξελώλαο Αζηέγσλ 7,31% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Γηάγξακκα 46: Πξνγξάκκαηα θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζηα νπνία απαζρνινύληαη νη πεξηζζόηεξνη εξγαδόκελνη Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 144

145 ύλνιν 62,15% Κ.Α.Π.Η. 33,66% Γεκνηηθό ηαηξείν 21,43% Πξόγξακκα πξόιεςεο γεξνληηθήο άλνηαο 3,90% πκβνπιεπηηθή γνλέσλ 3,16% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Γηάγξακκα 47: Τπεξεζίεο ηηο νπνίεο ρξεζηκνπνηνύλ πεξηζζόηεξν νη απνδέθηεο δξάζεσλ θνηλσληθήο πνιηηηθήο Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Ωζηφζν, απψηεξνο ζηφρνο ηεο παξνχζαο κειέηεο, φπσο ήδε αλαθέξακε, δελ ήηαλ κφλν ε θαηαγξαθή ησλ θνηλσληθψλ δνκψλ θάζε Γήκνπ θαη ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπ κέζα απφ ηηο ζπλεληεχμεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ κε ηνπο ππεπζχλνπο ησλ θνηλσληθψλ πξνγξακκάησλ ησλ Γήκσλ, αιιά ε κέηξεζε ηεο ηθαλνπνίεζεο ησλ επσθεινχκελσλ απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ ηνπο. Γηα ην ζθνπφ απηφ επειέγε έλα αληηπξνζσπεπηηθφ δείγκα 212 αηφκσλ, κε αλνκνηνγελέο δεκνγξαθηθφ πξνθίι, ηέζεθαλ ππνζέζεηο γηα ηελ ζπζρέηηζε δηαθφξσλ κεηαβιεηψλ θαη έπεηηα απφ ηελ ζηαηηζηηθή επεμεξγαζία ησλ εξσηεκαηνινγίσλ θάπνηεο απφ απηέο ηηο ππνζέζεηο δηαςεχζηεθαλ θαη θάπνηεο άιιεο επηβεβαηψζεθαλ. Με κηα πεξηγξαθηθή πξνζέγγηζε, ζηελ πιεηνςεθία ηνπ, ην δείγκα απνηειείηαη ηζνκεξψο απφ άλδξεο θαη γπλαίθεο (53% γπλαίθεο, 43% άλδξεο), ην κνξθσηηθφ επίπεδν επηκεξίδεηαη κεηαμχ πξσηνβάζκηαο (52,5%) θαη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο (23,6%). Ζ ειηθηαθή ζχλζεζε δηακνξθψλεηαη θπξίσο απφ άηνκα ειηθίαο 30 εηψλ θαη άλσ, πνζνζηφ πνπ αληηπξνζσπεχεη ην 59,6% ησλ εξσηεζέλησλ. Παξάιιεια ζε φηη αθνξά ηελ νηθνγελεηαθή 145

146 θαηάζηαζε, ην δείγκα ζρεδφλ δηρνηνκείηαη αλάκεζα ζε αλχπαλδξνπο θαη έγγακνπο θαη ηέινο ζηελ εξψηεζε ζρεηηθά κε ηελ απαζρφιεζε, ην 34% απάληεζαλ φηη είλαη ζπληαμηνχρνη, 16% άλεξγνη, 15,1% ηδησηηθνί ππάιιεινη θαη ην ππφινηπν πνζνζηφ θαηαλέκεηαη ζε θνηηεηέο/καζεηέο, δεκφζηνπο ππάιιεινπο, ειεχζεξνπο επαγγεικαηίεο θαη ζε γπλαίθεο πνπ αζρνινχληαη κε ηα νηθηαθά. Σν πνζνζηφ ηθαλνπνίεζεο ησλ επσθεινχκελσλ θπκάλζεθε ζε κέηξηα επίπεδα αλ ιάβνπκε ππφςε καο ην ζπλνιηθφ ρξφλν εμππεξέηεζεο θαη ηηο πιηθνηερληθέο ππνδνκέο. Αληίζεηα, νη εξσηψκελνη δειψλνπλ αξθεηά έσο πνιχ ηθαλνπνηεκέλνη κε ην πξνζσπηθφ ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ησλ Γήκσλ, εθφζνλ ζρεδφλ πάληα είλαη δηαζέζηκνη, θαηαλννχλ ην πξφβιεκα ηνπο, αληαπνθξίλνληαη άκεζα ζε απηφ θαη δείρλνπλ ακεξνιεςία. Σν εχξεκα απηφ δείρλεη ηνλ αλζξσπνθεληξηθφ ραξαθηήξα πνπ ζα πξέπεη λα έρνπλ νη θνηλσληθέο ππεξεζίεο εμαηηίαο ηεο θχζεο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο, αλεμάξηεηα απφ ην πφζν θαιά είλαη νξγαλσκέλεο, ή ην πφζν θαιέο είλαη νη θηηξηαθέο ηνπο εγθαηαζηάζεηο. Αλ θαη ν ηξφπνο πιεξνθφξεζεο γηα ηηο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ δηαθέξεη αλάινγα κε ην κνξθσηηθφ επίπεδν ησλ εξσηψκελσλ θαη ηελ ειηθηαθή ηνπο θαηεγνξία, ζηελ πιεηνςεθία ηνπο είλαη ηθαλνπνηεκέλνη απφ ηελ επαθή ηνπο κε ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ, αθφκα θαη νη πεξηπηψζεηο εθείλεο ησλ εξσηψκελσλ πνπ ηειηθά δελ θαηάθεξαλ λα ηθαλνπνηήζνπλ ζε κέγηζην βαζκφ ην αίηεκα ηνπο. Ο ιφγνο γηα απηή ηνπο ηελ ηθαλνπνίεζε πξνέξρεηαη θαη πάιη θπξίσο απφ ηελ επηθνηλσλία πνπ έρνπλ αλαπηχμεη νη επσθεινχκελνη κε ηνπο ππαιιήινπο. ζνλ αθνξά ζηελ δηαδηθαζία παξαπνκπήο επσθεινχκελσλ απφ άιιεο θνηλσληθέο ππεξεζίεο, ζηηο δεκνηηθέο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ραξαθηεξίδεηαη σο ζθφπηκε θαη αλαγθαία απφ ην 38,4% ησλ εξσηεζέλησλ. Αζθαιψο ζε απηφ ζπλέβαιιε ην πςειφ πνζνζηφ ηθαλνπνίεζεο ησλ αηηεκάησλ (83%) ησλ επσθεινχκελσλ, κεηά απφ ηελ παξαπνκπή ηνπο ζηνπο θνξείο δηαζχλδεζεο. Χζηφζν, πνζνζηφ 61,6% ζεσξεί άζθνπε ηελ φιε δηαδηθαζία ηεο δηαζχλδεζεο εθφζνλ ζα κπνξνχζαλ λα εμππεξεηεζνχλ απ επζείαο απφ ηηο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ ηνπο αλ θαηά ηελ άπνςε ηνπο ν Γήκνο αθνινπζνχζε θαιχηεξε επηθνηλσληαθή πνιηηηθή ζρεηηθά κε ηηο θνηλσληθέο ηνπ ππεξεζίεο, ψζηε λα γίλνπλ γλσζηέο ζε φινπο ηνπο δεκφηεο. Κνληνινγίο, νη εξσηψκελνη δείρλνπλ ζε γεληθέο γξακκέο ηθαλνπνηεκέλνη απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ ηνπο, θαη ζην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηνπο ζα ζχζηελαλ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ ηνπο ζηνπο ζπλδεκφηεο ηνπο,. 146

147 Γ ΜΔΡΟ ΣΔΛΙΚΑ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ 147

148 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 Ο : ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ-ΚΡΗΣΗΚΔ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ-ΠΡΟΣΑΔΗ «Ζ ζπδήηεζε θαηαιήγεη ζ έλα ζπκπέξαζκα, αιιά απηφ δελ θαζηζηά ην ζπκπέξαζκα ζίγνπξν, εθηφο θη αλ ην κπαιφ ην αλαθαιχςεη θαη κέζα απφ ηελ εκπεηξία» 75 Roger Bacon 6.1. ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΑΝΑΦΟΡΗΚΑ ΜΔ ΣΗ ΤΠΟΘΔΔΗ ΔΡΓΑΗΑ Ο θνηλσληθφο ξφινο ή δηαθνξεηηθά ε θνηλσληθή ιεηηνπξγία ησλ Ο.Σ.Α. απνηειεί, φπσο ήδε δηαπηζηψζακε, έλαλ απφ ηνπο θξίζηκνπο παξάγνληεο εμέιημεο ηεο απηνδηνίθεζεο αιιά θαη έλα πεδίν πνπ δηαξθψο δηαπιάζεηαη θαη εμειίζζεηαη. Ζ δπλαηφηεηα ηεο δηαξθνχο εμέιημεο απνξξέεη απφ ην γεγνλφο φηη ην ηνπηθφ επίπεδν απνηειεί γφληκν έδαθνο γηα ηελ θαιιηέξγεηα πινπξαιηζηηθψλ ηάζεσλ, πνπ εκθαλίζηεθαλ κεηά ηελ θξίζε ηνπ «Κξάηνπο Πξφλνηαο»θαη εληζρχζεθαλ ζην πιαίζην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Κνληνινγίο, ην ηνπηθφ επίπεδν παξέρεη ηελ δπλαηφηεηα γηα ηελ αλάπηπμε πεηξακαηηζκψλ, δηφηη ζην πιαίζην ηνπ, εθηφο ησλ Ο.Σ.Α. πνπ απνηεινχλ ην βαζηθφ θνηλσληθφ αξσγφ, κπνξνχλ λα δξαζηεξηνπνηεζνχλ, ε εθάζηνηε ηνπηθή θνηλσλία (κέζσ άηππσλ δηθηχσλ θαη επίζεκσλ θαη νξγαλσκέλσλ θνξέσλ), αληηπξφζσπνη ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα θαη ν ηξίηνο κε θεξδνζθνπηθφο ηνκέαο. Ζ λέα απηή θηινζνθία ζηνλ ηξφπν δηαθπβέξλεζεο ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ εθθξάζηεθε αθελφο απφ ηελ ζχγρξνλε επξσπατθή πνιηηηθή θαη ηελ πηνζέηεζε ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλσληθνχ Μνληέινπ θαη ηεο Αλνηρηήο Μεζφδνπ πληνληζκνχ γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη έληαμε θαη αθεηέξνπ ζε εζληθφ επίπεδν απφ ηελ ελίζρπζε ηεο Σ.Α ζηελ ηειεπηαία ζπληαγκαηηθή αλαζεψξεζε (χληαγκα 1975/86/01) θαζψο θαη ηελ πινπνίεζε Δζληθψλ ρεδίσλ Γξάζεσλ (Δ..Γ.Α. θαη Δ..Γ.Δλ) [Λπκπεξάθε Α.-Σήληνο Π., 2002] ηα νπνία απνηεινχλ ηνλ ππξήλα ηεο επίδξαζεο ηεο επξσπατθήο ζηελ ειιεληθή θνηλσληθή πνιηηηθή. 75 Αλάθηεζε απφ 148

149 Αλ θαη δελ ππάξρεη ακθηβνιία γηα ηε ζεκαζία ηνπ ξφινπ ηεο Σ.Α. ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο [Τθαληόπνπινο Ι., 1987, ζει. 126] ή αθφκα θαη ηεο ζπκκεηνρήο ηεο ηνπηθήο θνηλφηεηαο ζηελ φιε δηαδηθαζία [Ιαηξίδεο Γ., 1990, ζει. 158], ην γεγνλφο φηη κέζσ ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο νη Ο.Σ.Α. αλαθαηαλέκνπλ θνηλσληθνχο πφξνπο θαη πεγέο, πξνο φθεινο αζζελέζηεξσλ νκάδσλ ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο, ζέηεη νξηζκέλα ζεκειηψδε εξσηήκαηα, σο πξνο ηε δπλαηφηεηα άζθεζεο «δηαθνξνπνηεηηθήο» πνιηηηθήο απφ ηελ Σ.Α., ζε αληίζεζε κε ηελ παξαδνζηαθά «νκνηνηππηθή» πνιηηηθή ηνπ θεληξηθνχ θξάηνπο [Μπακπάο., 2001, ζει. 8], κε ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα, ηελ εμαηνκίθεπζε ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Πνπ μεθηλάεη ινηπφλ θαη πνπ ηειεηψλεη ν ξφινο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ή θαη εηδηθφηεξα ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο θξνληίδαο; Δίλαη βέβαην φηη ε επζχλε ησλ Ο.Σ.Α. ζην ζπληνληζκφ ηεο ηνπηθήο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, είλαη εμαηξεηηθήο ζεκαζίαο θαη απνηειεί πξνυπφζεζε επηηπρεκέλεο εθαξκνγήο απνθεληξσηηθνχ ζπζηήκαηνο θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ [Βάγηα Υ., 1993, ζει. 246], ψζηε λα κελ απαηηείηαη λα κεηαθηλεζεί ν πνιίηεο πξνο ην θέληξν, πξνθεηκέλνπ λα επηζθεθζεί ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο. Αληίζεηα, είλαη κάιινλ παξαθηλδπλεπκέλν λα απνθαζίδεηαη ζην επίπεδν ηνπ Γήκνπ, πνηνο δηθαηνχηαη πνηα παξνρή ή πνην επίδνκα, γηαηί ππάξρεη ν θίλδπλνο θαη ε εκπεηξία απφ ζρεηηθά εξεπλεηηθά πξνγξάκκαηα ην επηβεβαηψλεη λα κεηαηξαπεί ε θνηλσληθή ππεξεζία ζε ηκήκα ηνπ θνκκαηηθνχ κεραληζκνχ, νπνηνπδήπνηε θφκκαηνο βξίζθεηαη ζηε δεκνηηθή αξρή. Υπάξρεη ινηπφλ ν θίλδπλνο λα κεηαηξαπεί ε θνηλσληθή ζε ςεθνζεξηθή πνιηηηθή θαη πειαηεηαθή ζρέζε. Σν απνηέιεζκα ηνπ ζπιινγηζκνχ, είλαη ζαθέο: νη θνηλσληθέο ππεξεζίεο πξέπεη λα παξέρνληαη φζν ην δπλαηφ εγγχηεξα ζηνλ πνιίηε, αιιά ηα θξηηήξηα γηα ην πνηνο πξέπεη λα σθειείηαη απφ ηηο ππεξεζίεο ή λα είλαη ν απνδέθηεο επηδνκάησλ θαη ινηπψλ πξνγξακκάησλ εηζνδεκαηηθψλ εληζρχζεσλ, πξέπεη λα ηίζεληαη φζν ην δπλαηφ πην καθξηά. Με ηνλ ηξφπν απηφ, δηαθπιάηηεηαη ε Σ.Α., ηφζν σο πξνο ηε δηαθάλεηα, φζν θαη σο πξνο ηε δπλαηφηεηά ηεο λα παξέρεη ππεξεζίεο, αιιά παξάιιεια πξνζηαηεχεηαη θαη ν ηειηθφο απνδέθηεο ησλ ππεξεζηψλ, ν πνιίηεο [ηαζόπνπινο Π., 1993, ζει. 41]. Ζ επηινγή δχν πεξηπηψζεσλ απηνδηνίθεζεο (Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο) βνήζεζε ζηνλ εληνπηζκφ θαη ηελ αλάιπζε ηεο παξέκβαζεο ηεο απηνδηνίθεζεο ζηελ ρσξηθή κνλάδα επζχλεο ηεο. Με ηελ δηεξεχλεζε ησλ κεραληζκψλ πνπ νξγαλψλνληαη κε επζχλε ηεο απηνδηνίθεζεο θαηέζηε δπλαηφο ν έιεγρνο ησλ ζέζεσλ πνπ δηαηππψζεθαλ θαηά ηελ ζεσξεηηθή πξνζέγγηζε ηνπ δεηήκαηνο. 149

150 Βέβαηα ε δπλαηφηεηα γεληθεχζεσλ είλαη εθηθηή αιιά πεξηνξηζκέλε, εθφζνλ θάζε πεξίπησζε απηνδηνίθεζεο κπνξεί λα είλαη δηαθνξεηηθή. Χζηφζν ζε έλα αθαηξεηηθφ επίπεδν είλαη δπλαηφ κε αθεηεξία ηηο παξαηεξήζεηο απφ ηηο πεξηπηψζεηο Γήκσλ πνπ κειεηήζεθαλ, λα εμαρζνχλ ζπκπεξάζκαηα γηα ην ξφιν θαη ηηο δπλαηφηεηεο ηεο απηνδηνίθεζεο θαη λα επηβεβαησζεί έηζη ε αλαγθαηφηεηα ηεο ζπκκεηνρήο ηεο ζε έλα ζχγρξνλν θαη δπλακηθφ πξφηππν θνηλσληθήο πνιηηηθήο ΣΑ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΣΖ ΔΜΠΔΗΡΗΚΖ ΔΡΔΤΝΑ Σα ζπκπεξάζκαηα, φπσο απηά πξνέθπςαλ απφ ηελ αλάιπζε ηεο εκπεηξηθήο έξεπλαο, θαη σο απάληεζε ζηελ ππφζεζε εξγαζίαο γηα ηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζε ηνπηθφ επίπεδν, ζθηαγξαθνχλ γηα ηελ ειιεληθή πεξίπησζε ζπγθεθξηκέλα ραξαθηεξηζηηθά θαη εληνπίδνπλ ηηο δεζκεχζεηο, ηνπο πεξηνξηζκνχο αιιά θαη ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ ξφινπ ηεο απηνδηνίθεζεο ζηνλ ρψξν ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Με ηελ ζθηαγξάθεζε ησλ δπλαηνηήησλ ησλ θνξέσλ ηεο απηνδηνίθεζεο ζην ζχζηεκα θνηλσληθήο πνιηηηθήο, θαη ηελ κέηξεζε ηνπ βαζκνχ ηθαλνπνίεζεο ησλ επσθεινχκελσλ, απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ Γήκσλ ηνπο, θαζίζηαηαη δπλαηή ε νξηνζέηεζε θαη αμηνιφγεζε ηνπ ξφινπ ηεο απηνδηνίθεζεο ζε έλα πξφηππν θνηλσληθήο πνιηηηθήο πνπ αληαπνθξίλεηαη ζηηο ζχγρξνλεο αλάγθεο θαη απαηηήζεηο. Οη πξνβιεκαηηθέο ζηηο νπνίεο επηδηψμακε λα εκβαζχλνπκε είλαη ζην αλ θαη θαηά πφζν ζηνπο Γήκνπο ηεο έξεπλαο καο έρνπλ δηακνξθσζεί νη θνηλσληθέο δνκέο φπσο απηέο νξίδνληαη απφ ην λνκνζεηηθφ πιαίζην, ζην πσο απηέο νξγαλψλνληαη, δηνηθνχληαη θαη ζηειερψλνληαη θαη ηέινο ην βαζηθφ δεηνχκελν πφζνο είλαη ν αξηζκφο ησλ δεκνηψλ πνπ εμππεξεηνχληαη ζε ζπγθεθξηκέλεο ρξνληθέο πεξηφδνπο θαη πνηα ε πνηφηεηα απηήο ηεο εμππεξέηεζεο. 150

151 Αμηνιόγεζε ηεο άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο από ηνπο Γήκνπο Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο, κε ηελ κέζνδν ησλ ζπλεληεύμεσλ Πξνθεηκέλνπ λα απαληήζνπκε ζην πξψην εξψηεκα, αλ δειαδή έρνπλ δηακνξθσζεί νη δεκνηηθέο θνηλσληθέο δνκέο ζχκθσλα κε ην ηζρχνλ λνκνζεηηθφ πιαίζην, πξαγκαηνπνηήζακε κηα ζεηξά απφ επηζθέςεηο ζηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο, δίλνληαο ζηνπο ππεπζχλνπο ησλ θνηλσληθψλ δνκψλ ηελ δπλαηφηεηα λα εθθξάζνπλ ηηο απφςεηο θαη πξνηάζεηο ηνπο γηα ηελ βειηίσζε ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ησλ Γήκσλ ηνπο. Σπλνιηθά πξαγκαηνπνηήζεθαλ 22 επηζθέςεηο ζε θνηλσληθέο δνκέο ησλ δχν Γήκσλ, κε ζηφρν ηελ αλάπηπμε κηαο «ειεχζεξεο ζπδήηεζεο». Οη ζπλεληεχμεηο δνκήζεθαλ κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα αληαπνθξίλνληαη ζην ζηφρν ηεο έξεπλαο. Αξρηθά ηέζεθαλ εξσηήζεηο πνπ αθνξνχζαλ ζηελ γεληθή εηθφλα ηνπ Γήκνπ 76 θαη έπεηηα αθνινχζεζαλ εξσηήζεηο γηα ηελ νξγαλσηηθή δνκή ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ, ηνλ ηξφπν θάιπςεο ησλ δαπαλψλ ηνπο, ηπρφλ ζπλεξγαζίεο ηνπο κε άιιεο θνηλσληθέο δνκέο (Ννκαξρίεο, Ο.Α.Δ.Γ.) αιιά θαη ζπιινγηθνχο θνξείο (Κ.Δ.Γ.Κ.Δ., Σ.Δ.Γ.Κ.), ηνλ αθξηβή αξηζκφ ησλ απαζρνινχκελσλ ηνπο, ησλ ρξεζηψλ ηνπο θαη ηέινο ησλ εζεινληψλ ηνπο αλ θπζηθά ππάξρνπλ. Πξηλ σζηφζν θαηαγξάςνπκε ηηο θνηλσληθέο δνκέο θάζε Γήκνπ ρσξηζηά ζεσξήζακε ζθφπηκν λα παξνπζηάζνπκε ηελ ηαπηφηεηα ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο κέζσ θνηλσληθφ-νηθνλνκηθψλ δεηθηψλ. Ζ αλαδήηεζε ησλ ζηνηρείσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνπο δείθηεο πνπ ηειηθά επηιέρζεθαλ βαζίζηεθε ζε ηξεηο αξρέο: α) επάξθεηα ζηνηρείσλ γηα ηελ αζθαιή εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ, β) εμαζθάιηζε πξφζβαζεο ζηα ζηνηρεία ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ θαη δπλαηφηεηα δηαζηαχξσζεο ηνπο, γ) άκεζε ζπλεξγαζία κε ηελ Δ.Σ.Υ.Δ., γηα ηελ παξαρψξεζε ηνπ πιεζπζκηαθνχ πιηθνχ απφ ηελ απνγξαθή ηνπ Απφ ηελ έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζε επίπεδν Γήκσλ πξνθχπηεη φηη απφ ηηο 22 δνκέο πνπ απνηέιεζαλ ην ππνθείκελν ηεο έξεπλαο νη ελ δπλάκεη επσθεινχκελνη αλέξρνληαη ζηνπο γηα ηνλ Γήκν Βχξσλα θαη ηνπο γηα ηνλ Γήκν Καηζαξηαλήο. Χζηφζν ηα άηνκα πνπ πξαγκαηηθά επηζθέπηνληαη ηηο θνηλσληθέο δνκέο ησλ Γήκσλ είλαη πνιχ ιηγφηεξα. Ο ιφγνο γηα απηή ηελ απφθιηζε είλαη ην γεγνλφο φηη ηα άηνκα πνπ ρξήδνπλ βνήζεηαο ζπκβνπιεπηηθήο, ππνζηεξηθηηθήο ή αθφκα θαη νηθνλνκηθήο αξλνχληαη λα ηελ ιάβνπλ είηε 76 Ννκφο, Γήκνο, ζηνηρεία ππεπζχλνπ ζπκπιήξσζεο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, ζηνηρεία ππεπζχλσλ γηα ηελ θνηλσληθή πνιηηηθή ηνπ Γήκνπ, πιεζπζκφο Γήκνπ αλά θαηεγνξίεο, ζπλνιηθή έθηαζε Γήκνπ, αξηζκφο Γεκνηηθψλ Γηακεξηζκάησλ θ.ι.π. 151

152 γηαηί αηζζάλνληαη κεηνλεθηηθά γηα ην γεγνλφο φηη δελ είλαη απηνδχλακα θαη ζα πξέπεη λα δερζνχλ βνήζεηα απφ θάπνηα θνηλσληθή ππεξεζία είηε γηαηί δελ λνηψζνπλ ηελ απαξαίηεηε εμνηθείσζε κε ηηο δηαδηθαζίεο πνπ αθνινπζνχληαη απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο. Ζ απφθιηζε απηή (κεηαμχ ησλ ελ δπλάκεη σθεινχκελσλ θαη ησλ πξαγκαηηθά επσθεινχκελσλ) πξνθχπηεη θπξίσο απφ ειηθησκέλα άηνκα, άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο θαη αιινδαπνχο. Πάλησο, ζα πξέπεη λα ηνληζηεί φηη αλ εμαηξέζνπκε ηελ πεξίπησζε ησλ δεκνηψλ πνπ αλαθέξακε, ε απνδνρή ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ δνκψλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαζψο επίζεο θαη ν εχζηνρνο ραξαθηήξαο ησλ παξεκβάζεσλ ζηελ ηνπηθή θνηλσλία είλαη πξνθαλήο θαη θαηαδεηθλχεηαη απφ ηελ ζεκαληηθή δήηεζε πνπ έρνπλ νη ππεξεζίεο.. Ωζηφζν, ζηελ θάζε ηνπ ππνινγηζκνχ ησλ δεηθηψλ ηέζεθε έλα εχινγν εξψηεκα πνπ αθνξά ζηνλ ζρεδηαζκφ ηεο άζθεζεο θνηλσληθή πνιηηηθήο ζηνπο Γήκνπο. Τα θαηλφκελα ηεο εηεξνδεκφηεπζεο θαη εγθαηάζηαζεο αιινδαπψλ ζπκβάιινπλ ζε δηνγθψζεηο θαη αιινηψζεηο ηνπ πιεζπζκνχ ηνπο, κε απνηέιεζκα ηελ δπζιεηηνπξγία ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ εθφζνλ ν κφληκνο πιεζπζκφο ησλ Γήκσλ απμάλεηαη πιαζκαηηθά, ελψ ηαπηφρξνλα κεηαβάιινληαη ζεκαληηθά νη θαηεγνξίεο ηνπ πιεζπζκνχ νη νπνίεο γίλνληαη απνδέθηεο ησλ θνηλσληθψλ παξνρψλ. Δχινγα ινηπφλ γελλάηαη ε απνξία κε πνηα γλψζε ησλ πιεζπζκψλ ζηφρσλ ηειηθά πξνρσξνχλ νη Γήκνη ζην ζρεδηαζκφ ησλ πξνγξακκάησλ ηνπο, ζηνλ πξνγξακκαηηζκφ θαη ππνινγηζκφ ησλ απαηηνχκελσλ θάζε θνξά πφξσλ θαη ζηελ δεκηνπξγία ησλ απαηηνχκελσλ ππνδνκψλ, αλ δελ γλσξίδνπλ επαθξηβψο ηνλ αξηζκφ ησλ επσθεινχκελσλ ηνπο. Καη επίζεο πψο, πσο ζα κπνξέζεη ν Γήκνο λα αζθήζεη απνηειεζκαηηθά ηελ θνηλσληθή ιεηηνπξγία ηνπ, κε ηελ δεκηνπξγία απαξαίηεησλ δνκψλ, αλ δελ έρεη ηελ απαξαίηεηε γλψζε γηα ηνλ ζαθή αξηζκφ ησλ εππαζψλ θνηλσληθψλ νκάδσλ πνπ δηαβηψλνπλ ζηελ πεξηνρή ηνπ. Απνηέιεζκα απηνχ ηνπ νξγαλσηηθνχ ειιείκκαηνο είλαη ε ελίζρπζε ηεο εθηίκεζεο γηα ειιηπή πξνεηνηκαζία θαη ππνινγηζκφ ησλ πξαγκαηηθψλ αλαγθψλ ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο γεγνλφο πνπ ζέηεη ακθηβνιίεο γηα ηηο δπλαηφηεηεο ησλ θνξέσλ ηεο απηνδηνίθεζεο λα ζρεδηάδνπλ θαη λα πινπνηνχλ πξνγξάκκαηα θνηλσληθήο πξνζηαζίαο. 152

153 Μέηξεζε ηεο ηθαλνπνίεζεο ησλ επσθεινύκελσλ από ηελ ρξήζε ησλ θνηλσληθώλ δνκώλ ησλ Γήκσλ Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο κε ηελ κέζνδν ησλ αλώλπκσλ εξσηεκαηνινγίσλ ηελ ελφηεηα απηή ζα αλαθεξζνχλ ζπλνπηηθά νη έιεγρνη ππνζέζεσλ πνπ παξνπζηάζηεθαλ αλαιπηηθά ζην θεθάιαην 5.2, θαη ζα επαλαπξνζδηνξηζζεί ην πξνηεηλφκελν ππφδεηγκα βάζεη ησλ απνηειεζκάησλ ηεο εκπεηξηθήο έξεπλαο. πλνιηθά ζπκπιεξψζεθαλ 212 εξσηεκαηνιόγηα (145 απφ ην Γήκν Βχξσλα θαη ηα ππφινηπα 67 απφ δεκφηεο ηεο Καηζαξηαλήο) ηα νπνία θαηαρσξήζεθαλ θαη επεμεξγάζηεθαλ ζηαηηζηηθά ζην πξφγξακκα S.P.S.S. 15 θαη απεηθνλίζηεθαλ δηαγξακκαηηθά απφ ην πξφγξακκα Excel ηνπ Ms Office. Σξία ήηαλ ηα θχξηα εξεπλεηηθά δεηήκαηα πνπ εμεηάζζεθαλ: 1. Οη ζπρλφηεηεο εκθάληζεο ησλ απαληήζεσλ ησλ εξσησκέλσλ (πίλαθεο θαηαλνκήο ζπρλνηήησλ-frequencies) απφ ηηο νπνίεο πξνέθπςε ην δεκνγξαθηθφ πξνθίι ηνπ δείγκαηνο ην νπνίν ζηελ πιεηνςεθία ηνπ απνηειείηαη απφ εξγαδφκελεο γπλαίθεο ειηθίαο εηψλ, απφθνηηεο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο. 2. Ζ δηαζηαχξσζε ησλ απαληήζεσλ (Crosstabs) γηα λα ιεθζεί κηα πξψηε εηθφλα γηα ηελ ζρέζε δχν ή πεξηζζφηεξσλ πνηνηηθψλ κεηαβιεηψλ απφ ηελ νπνία πξνέθπςε: Οη εξσηψκελνη κε πςειφηεξν κνξθσηηθφ επίπεδν ζε πνζνζηφ 55,1% ελεκεξψζεθαλ γηα ηελ θνηλσληθή ππεξεζία πνπ ηνπο δηέθεξε κέζσ δηαδηθηχνπ. Αληίζεηα, ν βαζηθφηεξνο ηξφπνο πιεξνθφξεζεο γηα ηνπο απφθνηηνπο πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο (82% θαη 63% αληίζηνηρα) ήηαλ θίινη θαη ζπγγελείο πνπ ηνπο ζχζηεζαλ θαη ινηπέο θνηλσληθέο ππεξεζίεο πνπ ηνπο παξέπεκςαλ ζηελ ππεξεζία ηνπ Γήκνπ ηνπο. Οη ππεξεζίεο νη νπνίεο έρνπλ ηνλ κηθξφηεξν ζπλνιηθά ρξφλν εμππεξέηεζεο είλαη ηα Κ.Α.Π.Ζ. ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο θαη ν Κνηλσληθφο Ξελψλαο Αζηέγσλ ζηνλ Καξέα. Ο κεγαιχηεξνο βαζκφο ηθαλνπνίεζεο ησλ εξσηεζέλησλ πξνθχπηεη απφ ηηο πκβνπιεπηηθέο Τπεξεζίεο θαη ηα Κ.Α.Π.Ζ., αληίζεηα ε ηθαλνπνίεζε απηή ειαρηζηνπνηείηαη γηα ην Κ.Δ.Φ.Ο. Καξέα θαη ην Γξαθείν Αιινδαπψλ ηνπ Γήκνπ Βχξσλα Ζ ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ εξσηψκελσλ ζπκθσλεί φηη ηθαλνπνηήζεθε ην αίηεκα ηνπο αλεμαξηήησο ππεξεζίαο ζε κηθξφ ή κεγάιν βαζκφ 153

154 Οη ππεξεζίεο πνπ ζα ζχζηελαλ αλεπηθχιαθηα ζε θίινπο θαη ζπγγελείο ηνπ νη εξσηψκελνη είλαη ηα Κ.Α.Π.Ζ., ε πκβνπιεπηηθή Τπνζηήξημε θαη ν Κνηλσληθφο Ξελψλαο Αζηέγσλ. Σειεπηαία ζηελ πξνηίκεζε ηνπ είλαη ην Κ.Δ.Φ.Ο. θαη ην Κέληξν Τγείαο Παηδηνχ Σν 54,1% ησλ εξσηψκελσλ ρξεηάζηεθε λα δηαζπλδεζεί κε άιιεο ππεξεζίεο πξνθεηκέλνπ λα θαηαιήμεη ηειηθά ζηελ θνηλσληθή ππεξεζία ηνπ Γήκνπ ηνπ, σζηφζν, ην ½ απηψλ ζεσξνχλ ηελ δηαζχλδεζε άζθνπε εθφζνλ ζα κπνξνχζαλ λα απεπζπλζνχλ απεπζείαο ζηελ ππεξεζία, εάλ γλψξηδαλ ηελ χπαξμε ηεο. Οη δεκφηεο ηνπ Γήκνπ Βχξσλα δειψλνπλ πεξηζζφηεξν ηθαλνπνηεκέλνη γηα ηηο θνηλσληθέο δνκέο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζην Γήκν ηνπο, ζε ζρέζε κε ηνπο δεκφηεο Καηζαξηαλήο, νη νπνίνη ζε πνζνζηφ 35,8% είλαη ζθεπηηθνί σο πξνο ηελ θνηλσληθή πνιηηηθή πνπ αζθεί ν Γήκνο ηνπο. 3. Πξαγκαηνπνίεζε ζπζρεηίζεσλ κεηαμχ πνζνηηθψλ κεηαβιεηψλ (Correlation) πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζηψζνπκε ηη επεξεάδεη ηνλ βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ησλ εξσηψκελσλ θαη ηελ ζπκπεξηθνξά ησλ ππαιιήισλ ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ απέλαληη ζηνπο εμππεξεηνχκελνπο ηνλ πίλαθα 13 πνπ αθνινπζεί, απνηππψλεηαη ε ζπζρέηηζε πνζνηηθψλ κεηαβιεηψλ (Correlations), γηα ηηο νπνίεο δηαηππψζεθαλ 12 εξεπλεηηθέο ππνζέζεηο. Γηα θάζε εξεπλεηηθή ππφζεζε αλαθέξεηαη αλ απνξξίθζεθε ή φρη απφ ηελ ζρεηηθή αλάιπζε παιηλδξφκεζεο θαη αλ επηβεβαηψζεθε ην απνηέιεζκα απηφ απφ ηεζη ζεκαληηθφηεηαο (test of significance) 154

155 Πίλαθαο 13: Απνηειέζκαηα από ηνλ έιεγρν ππνζέζεσλ Α/Α Δξεπλεηηθή ππόζεζε Ο βαζκφο ηθαλνπνίεζεο απφ ηελ ππεξεζία ζρεηίδεηαη κε ηελ ειηθία Ο βαζκφο ηθαλνπνίεζεο απφ ηελ ππεξεζία ζρεηίδεηαη κε ηελ ηζαγέλεηα Ο βαζκφο ηθαλνπνίεζεο απφ ηελ 3. ππεξεζία ζρεηίδεηαη κε ην επίπεδν εθπαίδεπζεο Ο βαζκφο ηθαλνπνίεζεο απφ ηελ ππεξεζία ζρεηίδεηαη κε ηελ 4. θαηαιιειφηεηα ηνπ ρψξνπ πνπ ζηεγάδεηαη ε ππεξεζία Ο βαζκφο ηθαλνπνίεζεο απφ ηελ 5. ππεξεζία ζρεηίδεηαη ηελ επάξθεηα ρψξνπ ζηελ ππεξεζία Ο βαζκφο ηθαλνπνίεζεο απφ ηελ 6. ππεξεζία ζρεηίδεηαη κε ηελ εχθνιε πξφζβαζε ζηελ ππεξεζία Ο βαζκφο ηθαλνπνίεζεο απφ ηελ 7. ππεξεζία ζρεηίδεηαη κε ηνλ ζπλνιηθφ ρξφλν εμππεξέηεζεο Ο βαζκφο ηθαλνπνίεζεο απφ ηελ ππεξεζία ζρεηίδεηαη κε ηελ 8. θαηαλφεζε πνπ δείρλεη ην πξνζσπηθφ Ο βαζκφο ηθαλνπνίεζεο απφ ηελ ππεξεζία ζρεηίδεηαη κε ηελ 9. αληαπφθξηζε ησλ ππαιιήισλ ζηα αηηήκαηα ησλ πνιηηψλ Ο ζπλνιηθφο ρξφλνο εμππεξέηεζεο 10. ζρεηίδεηαη κε ηελ ηζαγέλεηα Ο ζπλνιηθφο ρξφλνο εμππεξέηεζεο 11. ζρεηίδεηαη κε ην επίπεδν εθπαίδεπζεο ησλ ρξεζηψλ Ο ζπλνιηθφο ρξφλνο εμππεξέηεζεο 12. ζρεηίδεηαη κε ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ησλ ρξεζηψλ Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Απνηέιεζκα πζρέηηζεο Δπηβεβαηψζεθε (r=0,232 Οξηαθά Δπηβεβαηψζεθε (r=0,167) Απνξξίθζεθε (r=-0,113) Απνξξίθζεθε (r=-0,129) Απνξξίθζεθε (r=-0,025) Απνξξίθζεθε (r=0,024) Οξηαθά Δπηβεβαηψζεθε (r=0,187) Δπηβεβαηψζεθε (r=0,343) Δπηβεβαηψζεθε (r=0,327) Δπηβεβαηψζεθε (r=0,351) Δπηβεβαηψζεθε (r=0,366) Απνξξίθζεθε (r=-0,064) Σεζη εκαληηθόηεηαο Σηαηηζηηθά ζεκαληηθφ (Sig.=0,001) Σηαηηζηηθά αζήκαλην (Sig.=0,015) Σηαηηζηηθά αζήκαλην (Sig.=0,101) Σηαηηζηηθά αζήκαλην (Sig.=0,061) Σηαηηζηηθά αζήκαλην (Sig.=0,723) Σηαηηζηηθά αζήκαλην (Sig.=0,726) Σηαηηζηηθά αζήκαλην (Sig.=0,017) Σηαηηζηηθά ζεκαληηθφ (Sig.=0,000) Σηαηηζηηθά ζεκαληηθφ Sig.=0.000) Σηαηηζηηθά ζεκαληηθφ (Sig.=0,000) Σηαηηζηηθά ζεκαληηθφ (Sig.=0,000) Σηαηηζηηθά αζήκαλην (Sig.=0,446) Σα απνηειέζκαηα πνπ πξνέθπςαλ απφ ηηο ζπζρεηίζεηο, ζπλνςίδνληαη ζηνλ πίλαθα πνπ πξνεγήζεθε. Απφ ηηο 12 ινηπφλ, ππνζέζεηο πνπ θάλακε επηβεβαηψζεθαλ νη 7. Αλαιπηηθφηεξα, απφ ηελ ζηαηηζηηθή αλάιπζε πξνέθπςε φηη ε ηθαλνπνίεζε απφ ηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο 155

156 ησλ θνηλσληθψλ δνκψλ ζρεηίδεηαη άκεζα κε ην αλ νη εμππεξεηνχκελνη είλαη Διιεληθήο ππεθνφηεηαο ή αιινδαπνί. εθφζνλ νη ηειεπηαίνη ηείλνπλ λα θξαηνχλ αξλεηηθή ζηάζε απέλαληη ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ ηνπο κε απνηέιεζκα λα ηπγράλνπλ ηειηθά ειιηπνχο εμππεξέηεζεο. (Ζ ππφζεζε απηή επηβεβαηψζεθε θαη απφ ηελ δηαζηαχξσζε κεηαβιεηψλ-crosstabs) Έλα επίζεο ζηαηηζηηθά ελδηαθέξνλ απνηέιεζκα απνηειεί ε ζρέζε ειηθηαθήο θαηεγνξίαο θαη ηθαλνπνίεζεο απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο. Σν εχξεκα απηφ δηθαηνινγείηαη απφ ην γεγνλφο φηη νη ππάιιεινη ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ είλαη πεξηζζφηεξν πξνζηαηεπηηθνί θαη επαηζζεηνπνηεκέλνη απέλαληη ζηα άηνκα 3 εο ειηθίαο κε απνηέιεζκα λα δηεπθνιχλνπλ ηελ εμππεξέηεζε ηνπο. Έλα αλέιπηζην εχξεκα απνηειεί ε απνπζία ζπζρέηηζεο κεηαμχ ηεο ηθαλνπνίεζεο απφ ηηο ππεξεζίεο θαη ην κνξθσηηθφ επίπεδν ησλ επσθεινχκελσλ. Θα πεξίκελε θαλείο φζν ρακειφηεξν ην κνξθσηηθφ επίπεδν ηφζν θαη κηθξφηεξνο ν βαζκφο ηθαλνπνίεζεο απφ ηηο ππεξεζίεο, ππφζεζε πνπ ηειηθά δηαςεχζηεθε. Δπηπιένλ, απφ ηηο απαληήζεηο ησλ εξσηψκελσλ πξνέθπςε φηη ε ζπλνιηθή ηθαλνπνίεζε ηνπο απφ ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο, δελ θαίλεηαη λα ζρεηίδεηαη κε ηελ επάξθεηα, ηελ θαηαιιειφηεηα ηνπ ρψξνπ ή ηελ εχθνιε πξφζβαζε ζηηο ππεξεζίεο θαη ηελ πιηθνηερληθή ππνδνκή ησλ ππεξεζηψλ γεληθφηεξα. Οη εξσηψκελνη ηείλνπλ λα ηαπηίδνπλ ηελ ηθαλνπνίεζε ηνπο κε ηελ πεξαίσζε ηνπ αηηήκαηνο ηνπο θαζψο επίζεο θαη κε ηελ ζηάζε ησλ ππαιιήισλ απέλαληη ηνπο θαη ιηγφηεξν κε ηνλ ρψξν πνπ απηέο παξέρνληαη. Τν εχξεκα απηφ απεηθνλίδεη ηνλ αλζξσπνθεληξηθφ ραξαθηήξα πνπ ζα πξέπεη λα έρνπλ νη θνηλσληθέο ππεξεζίεο εμαηηίαο ηεο θχζεο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο, αλεμάξηεηα απφ ην πφζν θαιά είλαη νξγαλσκέλεο, ή ην πφζν θαιέο είλαη νη θηηξηαθέο ηνπο εγθαηαζηάζεηο. Σέινο, ειέγμακε, ηνπο παξάγνληεο απφ ηνπο νπνίνπο επεξεάδεηαη ν ζπλνιηθφο ρξφλνο εμππεξέηεζεο ησλ επσθεινχκελσλ ζηνπο Γήκνπο. Σα απνηειέζκαηα είραλ ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ εθφζνλ, ζχκθσλα κε ηηο απαληήζεηο ηνπ δείγκαηνο πξνέθπςε φηη ν ρξφλνο εμππεξέηεζεο επηβξαδχλεηαη ζηελ πεξίπησζε ησλ αιινδαπψλ θαη ησλ αηφκσλ κε ρακειφ κνξθσηηθφ επίπεδν. Σν εχξεκα απηφ κπνξεί λα δηθαηνινγεζεί αλ ιάβνπκε ππφςε καο ηελ δπζθνιία αλάγλσζεο θαη γξαθήο πνπ παξνπζηάδνπλ απηά ηα άηνκα. 156

157 Ζ αλάιπζε πνπ πξνεγήζεθε πεξηιακβάλεη ην ζρεκαηηζκφ κηαο εηθφλαο γηα ηελ θαηάζηαζε πνπ επηθξαηεί ζε δχν Διιεληθνχο Γήκνπο ζε επίπεδν θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Με ηε βνήζεηα ησλ θνηλσληθψλ δεηθηψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ, θαζψο θαη ησλ πνξηζκάησλ πνπ πξνέθπςαλ απφ ηελ επεμεξγαζία ησλ εξσηεκαηνινγίσλ θαη ησλ ζπλεληεχμεσλ δηακνξθψλεηαη ν «Κνηλσληθόο Υάξηεο ησλ Γήκσλ Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο». Δλ ηέιεη, ζα ιέγακε φηη ε παξνχζα έξεπλα, έζεζε θαηά πξψηνλ ζην επίθεληξν ηνλ πνιίηε, θαηαγξάθνληαο ηηο αλάγθεο θαη ηηο πξνζδνθίεο ηνπ, πξνθεηκέλνπ λα απνηειέζεη νινθιεξσκέλν θαη απφιπηα ηεθκεξησκέλν εξγαιείν ράξαμεο πνιηηνθεληξηθψλ πνιηηηθψλ. Καηά δεχηεξνλ ε δηαρξνληθή ζπγθξηζηκφηεηα ησλ ζηνηρείσλ πνπ παξάγεη, δίλεη ηε κνλαδηθή δπλαηφηεηα κέηξεζεο ησλ απνηειεζκάησλ ησλ εθάζηνηε επσθεινχκελσλ ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο πνπ αζθνχλ νη Γήκνη ΟΗ ΠΔΡΗΟΡΗΜΟΗ ΚΑΗ ΟΗ ΔΞΑΡΣΖΔΗ ΣΖΝ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΣΧΝ ΓΖΜΧΝ ΒΤΡΧΝΑ ΚΑΗ ΚΑΗΑΡΗΑΝΖ Καηά ηελ δηάξθεηα ζπγγξαθήο ηεο κειέηεο έγηλε αληηιεπηφ, φηη ε Σ.Α. δελ έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα ζπγθξνηήζεη έλα απηφλνκν ζχζηεκα θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζε ηνπηθφ επίπεδν αλεμάξηεην απφ ην θεληξηθφ ζχζηεκα θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Αθφκε θαη νη πφξνη πξνο ηνπο θνξείο ηεο απηνδηνίθεζεο πξνεξρφκελνη απφ ηελ Δ.Δ. δελ επαξθνχλ λα ηξνθνδνηήζνπλ ηελ ιεηηνπξγία απηφλνκσλ κεραληζκψλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο ζην ηνπηθφ επίπεδν. Παξά ηαχηα νη Γήκνη ηεο παξνχζαο έξεπλαο έρνπλ αμηνπνηήζεη ζε ζεκαληηθφ βαζκφ ηέηνηεο δπλαηφηεηεο επηδηψθνληαο ηελ αλαβάζκηζε ηνπ ξφινπ ηνπο, δεκηνπξγψληαο βαζηθέο θνηλσληθέο ππνδνκέο πάληνηε βέβαηα ζην πιαίζην ησλ επηινγψλ ησλ θεληξηθψλ κεραληζκψλ. Απηφ πνπ θάλεθε απφ ηελ αλάιπζε ηεο εκπεηξηθήο δηεξεχλεζεο ζρεηηθά κε ηνπο κεραληζκνχο νξγάλσζεο θαη πινπνίεζεο ησλ παξεκβάζεσλ ζην πεδίν ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ζηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο, είλαη ε ζεκαληηθή έιιεηςε ζε ππνδνκέο ππνζηήξημεο. Γηαπηζηψζεθε, αλεπαξθήο ζηειέρσζε, αιιά θαη ζηηο πεξηπηψζεηο ηεο πξφζιεςεο εμεηδηθεπκέλνπ πξνζσπηθνχ, ην ηειεπηαίν δελ έρεη ηα κέζα θαη ηηο πξνυπνζέζεηο λα αλαπηχμεη θαη λα εθαξκφζεη ηηο ηθαλφηεηεο θαη ηηο γλψζεηο ηνπ. 157

158 Παξάιιεια, ε ζπκβνιή ηεο επηθνηλσληαθήο πνιηηηθήο ζηνπο Γήκνπο πνπ εξεπλήζεθαλ είλαη πνιχ πεξηνξηζκέλε. Ζ επηθνηλσλία απφ θαη πξνο ηνλ πνιίηε γίλεηαη κε κε νξγαλσκέλν ηξφπν, κε απνηέιεζκα λα κελ εμαζθαιίδεηαη ακθίδξνκε επηθνηλσλία θαη λα κελ επηηπγράλεηαη ε ζε βάζνο γλψζε ησλ αλαγθψλ ησλ επσθεινχκελσλ. Σέινο, φπσο ήδε επηζεκάλζεθε ην ζνβαξφηεξν ίζσο πξφβιεκα πνπ θαίλεηαη λα αληηκεησπίδνπλ νη ππεχζπλνη άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο είλαη ε άγλνηα γηα ηνλ πξαγκαηηθφ αξηζκφ επσθεινχκελσλ πνπ δηαβηνχλ ζηελ πεξηνρή επζχλεο ηνπο, κε απνηέιεζκα λα κελ κπνξνχλ λα νξγαλψζνπλ ηνλ ηξφπν ηεο θνηλσληθήο ηνπο παξέκβαζεο ΠΡΟΣΑΔΗ ΓΗΑ ΣΖΝ ΒΔΛΣΗΧΖ ΑΚΖΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΑΠΟ ΣΖΝ Σ.Α. Με ηελ επηβεβαίσζε ή ηελ απφξξηςε ησλ ππνζέζεσλ εξγαζίαο, φπσο απηέο πεξηγξάθεθαλ θαη αλαιχζεθαλ ζηα θεθάιαηα θαη , επηβεβαηψζεθαλ ηαπηφρξνλα ηξία ζεκαληηθά ζηνηρεία αλαθνξηθά κε ηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζε ηνπηθφ επίπεδν. Αξρηθά, ε λνκηκνπνίεζε ηεο απηνδηνίθεζεο λα αζθεί θνηλσληθή πνιηηηθή έγηλε πιένλ ζαθήο. Καηφπηλ, ν εληνπηζκφο ησλ εμαξηήζεσλ ηνπ ξφινπ ηεο απηνδηνίθεζεο απφ ην θεληξηθφ θξάηνο θαη ηηο «θάζεηεο» ζρέζεηο κε ηελ Δ.Δ., νξηνζεηνχλ έλα θάζκα δπλαηνηήησλ ηεο θαη ηνλίδνπλ ηνλ επηθνπξηθφ ραξαθηήξα ηνπ ηνπηθνχ επηπέδνπ ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Σέινο, κε αλαθνξά ζε δχν Σ.Α. ησλ Γήκσλ Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο, έγηλε ζαθέο φηη είλαη δπλαηή ε αλάπηπμε θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζε ηνπηθφ επίπεδν, ππφ ηελ εμαζθάιηζε σζηφζν κηαο ζεηξάο πξνυπνζέζεσλ. 77 Βαζηθή πξψηε πξνυπφζεζε απνηειεί ε κεηαηφπηζε ηνπ θέληξνπ βάξνπο άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο απφ ηελ ζθαίξα κηαο θχξηαο «θξαηηθήο επζχλεο θαη κέξηκλαο», ζηελ απνθέληξσζε ηεο πξνο ην ηνπηθφ επίπεδν. Απηφ ζπλεπάγεηαη, παξνρή ηνπ απαξαίηεηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ θαη ηεο νηθνλνκηθή ζηήξημεο πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί ε νηθνλνκηθή θαη ζεζκηθή ηεο απηνδπλακία ηεο απηνδηνίθεζεο γηα λα κπνξνχκε λα θάλνπκε ιφγν γηα πξαγκαηηθή κεηαβίβαζε αξκνδηνηήησλ [Δ.Δ.Σ.Α.Α., 1995, ζει. 179]. Πνιινί κειεηεηέο (βι. 77 Σα ηειεπηαία ρξφληα πξνσζείηαη σο ελαιιαθηηθή ιχζε γηα ηελ ηνπηθή αλάπηπμε θαη ηελ αχμεζε ησ εζφδσλ ησλ Γήκσλ, ε εθκεηάιιεπζε ησλ ζπγθξηηηθψλ πιενλεθηεκάησλ ησλ πεξηνρψλ, ε ηζζφξνπε θαη πνιπηνκεαθή αλάπηπμε, ε αμηνπνίεζε ηνπ ππάξρνληνο αλζξψπηλνπ θαη πιηθνχ δπλακηθνχ. 158

159 Ακίηζεο Γ.) θάλνπλ ιφγν επίζεο γηα κεγαιχηεξε απηνλνκία ηεο Σ.Α. κε ηελ εθρψξεζε νπζηαζηηθψλ αξκνδηνηήησλ θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζε απηή. πγθεθξηκέλα, γίλεηαη ιφγνο γηα απνθέληξσζε ησλ ρξεκαηηθψλ παξνρψλ πνπ δίδνληαη ζε θεληξηθφ επίπεδν θαη κεηαθνξά ηνπο ζην ηνπηθφ επίπεδν, εγγχηεξα ζηνπο πνιίηεο θαη ηνπο δηθαηνχρνπο ησλ παξνρψλ. Ζ πξφηαζε απηή κπνξεί λα θαληάδεη αξθεηά θαηλνηνκηθή γηα ηελ Διιάδα, σζηφζν ζηηο ινηπέο Δπξσπατθέο ρψξεο, έρεη ήδε ηχρεη εθαξκνγήο. Χζηφζν, γηα κηα νπζηαζηηθή απνθέληξσζε απαηηείηαη λα απνζαθεληζηεί πιήξσο πνπ ζηακαηνχλ θαη πνηεο αθξηβψο είλαη νη αξκνδηφηεηεο ηεο Κεληξηθήο, Πεξηθεξεηαθήο δηνίθεζεο, ηεο Ν.Α. θαη ηεο Σ.Α., ψζηε λα απνθεχγνληαη νη αιιεινεπηθαιχςεηο θαη νη ζπγθξνχζεηο αξκνδηνηήησλ. 78 ηελ ζπλέρεηα εληνπίδεηαη ζεκαληηθή αλάγθε λα εμαζθαιηζηεί ε ιεηηνπξγία ησλ απαξαίηεησλ κεραληζκψλ ππνζηήξημεο ηνπ ξφινπ ηεο απηνδηνίθεζεο. Ζ έιιεηςε ζηειερηαθνχ δπλακηθνχ αιιά θαη δηαδηθαζηψλ πινπνίεζεο θαη αμηνιφγεζεο, θαζηζηνχλ ηελ απηνδηνίθεζε αλέηνηκε λα νξγαλψζεη απνηειεζκαηηθά κεραληζκνχο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο. Δπεηδή ε ίδηα ε πξάμε απέδεημε εθ ηνπ απνηειέζκαηνο, φηη ην Γ Κ.Π.. ήηαλ κηα επθαηξία γηα ηελ Σ.Α., ε νπνία ράζεθε, ζα πξέπεη ην Δ..Π.Α. πνπ αθνινπζεί λα αμηνπνηεζεί κε ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν απφ ηελ Σ.Α., απνηειψληαο ην θχξην ρξεκαηνδνηηθφ κέζν γηα ηελ πξνψζεζε ελφο νινθιεξσκέλνπ ζρεδίνπ ζηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο. 79 Απαηηείηαη νπσζδήπνηε αλαδηάξζξσζε ηεο δνκήο ηεο πξσηνβάζκηαο απηνδηνίθεζεο, ψζηε λα δεκηνπξγεζνχλ Ο.Σ.Α. κε κέγεζνο θαλφ γηα ηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο (πνιινί θάλνπλ ιφγν γηα έλα λέν «Καπνδίζηξηα»), [Υιέπαο Ν.Κ., 1999]. Απνηειεί επηβεβιεκέλε αλάγθε ν εληνπηζκφο θαη ε ηεξάξρεζε ησλ θνηλσληθψλ αλαγθψλ ζηνπο Ο.Σ.Α.. Ζ δηακφξθσζε ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ησλ Γήκσλ ζα πξέπεη λα ζπλάδεη άκεζα κε ηα θνηλσληθννηθνλνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο πεξηνρήο. Γπζηπρψο, νη Γήκνη ηεο παξνχζαο έξεπλαο αδπλαηνχλ λα πξνβνχλ ζε νξγαλσκέλεο θαη νπζηαζηηθέο παξεκβάζεηο κε απνηέιεζκα, ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ θνηλσληθψλ δξάζεσλ λα πινπνηείηαη θαηά ηξφπν απνζπαζκαηηθφ θαη εθήκεξν. πλαθήο κε ηελ παξαπάλσ πξνυπφζεζε είλαη ε δηαξθή ζπιινγή θαη επεμεξγαζία πξσηνγελψλ ζηνηρείσλ γηα ην ηνπηθφ επίπεδν απφ αξκφδηνπο θνξείο θαη εμεηδηθεπκέλα ζηειέρε, πξνθεηκέλνπ λα είλαη γλσζηφο ν αξηζκφο ησλ επσθεινχκελσλ πνπ δηαβηνχλ ζε θάζε Γήκν. Απνηειεί επηηαθηηθή αλάγθε ινηπφλ ε ζχζηαζε Γεκνηηθψλ Υπεξεζηψλ Σπιινγήο θαη 78 Ζ απνζαθήληζε θαη απινπνίεζε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ θαη ε απφδνζε αξκνδηνηήησλ ζηελ Σ.Α. απνηειεί αίηεκα ησλ Γήκσλ. Έηζη ζα δνζεί ε δπλαηφηεηα ζηελ Σ.Α., λα ζρεδηάδεη θαη λα πινπνηεί θνηλσληθέο πνιηηηθέο, απεμαξηεκέλε απφ έλαλ αζθπθηηθφ νηθνλνκηθφ θαη πνιηηηθφ έιεγρν απφ ηελ εθάζηνηε θπβέξλεζε. 79 Δπηδεηείηαη ε ζσζηή πιεξνθφξεζε θαη ε βνήζεηα ζηελ πξνζπάζεηα σξίκαλζεο θαη έληαμεο πξνγξακκάησλ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο, εληφο ησλ πιαηζίσλ ηνπ εθαξκνδφκελνπ αλαπηπμηαθνχ πξνγξάκκαηνο ηνπ Δ..Π.Α , ηφζν φζνλ αθνξά ηα Σνκεαθά, φζν θαη ηα Πεξηθεξεηαθά Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα 159

160 Σπζηεκαηνπνίεζεο Σηνηρείσλ θαη Πιεξνθνξηψλ γηα ηελ θνηλσληθή, θαηάζηαζε ηνπ Γήκνπ, αιιά θαη ηνπ επηπέδνπ ηεο πγείαο (πλεπκαηηθήο θαη ζσκαηηθήο) ησλ πνιηηψλ ηνπ. Πξφθεηηαη γηα βαζηθή πξνυπφζεζε, πξνθεηκέλνπ ηα πξνγξάκκαηα θαη νη πξνηάζεηο εθαξκνγήο λα βαζίδνληαη ζε πξαγκαηηθά δεδνκέλα, πξνζαξκνζκέλα ζηηο ηνπηθέο ζπλζήθεο. Σέινο, κηα ζρεηηθή πξφηαζε αθνξά ζηελ πξνζπάζεηαο αλαδήηεζεο λέσλ κνξθψλ ζπλχπαξμεο ηεο Σ.Α., ηεο θεληξηθήο δηνίθεζεο, ησλ ηδησηηθψλ, ησλ θνξέσλ ηνπ «ηξίηνπ ηνκέα» 80, γηα λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο λέεο θνηλσληθέο αλάγθεο. Ζ ζπγθξφηεζε «ζπλαζπηζκψλ» είλαη δπλαηφ λα πξνζθέξεη ιχζεηο ζηελ θάιπςε ιεηηνπξγηθψλ, πξαθηηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ αλαγθψλ, ζρεηηθψλ κε ηε δηαδηθαζία νξγάλσζεο θαη πινπνίεζεο δνκψλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο ζε ηνπηθφ επίπεδν. 80 π.ρ. εζεινληηθνχο θνξείο, εθθιεζία, θηιαλζξσπηθά ζσκαηεία θ.ι.π. 160

161 ΔΠΗΛΟΓΟ-ΠΡΟΟΠΣΗΚΔ ΣΖ ΈΡΔΤΝΑ «Ζ ακθηβνιία είλαη ε αξρή ηεο ζνθίαο» Βνιηαίξνο Σν κέιινλ επηβάιιεη κηα Σ.Α. κε πην δηεπξπκέλν ξφιν ζηελ άζθεζε ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Σα βήκαηα πνπ έρνπλ γίλεη κέρξη ζήκεξα είλαη πνιιά θαη ζεκαληηθά, βήκαηα ηφζν ζε επίπεδν Κεληξηθήο Κπβέξλεζεο, κε ηελ εθρψξεζε αξκνδηνηήησλ ζηνπο ΟΣΑ, φζν θαη ζε επίπεδν Γήκσλ, πνπ κε ηελ πηνζέηεζε θαη ηελ πινπνίεζε ησλ δηαθφξσλ πξνγξακκάησλ θαη δξαζηεξηνηήησλ, απνδέρηεθαλ ηελ πξφθιεζε απηή θαη ηελ έθεξαλ εηο πέξαο κε κεγάιε επηηπρία. Ο δξφκνο ηεο αλαβάζκηζεο ηνπ ξφινπ ηεο Σ.Α. ζηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο είλαη καθξχο θαη πεξλά κέζα απφ ηελ απνθέληξσζε, κε ηελ δεκηνπξγία πεδίσλ επζχλεο θαη φρη εμνπζίαο. Σέηνηα πεδία πξέπεη λα δεκηνπξγεζνχλ ζηνπο Ο.Σ.Α., κε αλζξψπνπο πνπ έρνπλ ζπλαίζζεζε ηεο επζχλεο θαη ηνπ έξγνπ πνπ επηηεινχλ θαη κε νξγαληζκνχο πξνζαλαηνιηζκέλνπο ζε λέεο αληηιήςεηο. Ηζρπξνί Γήκνη ζεκαίλεη εθρψξεζε αθφκε πεξηζζφηεξσλ αξκνδηνηήησλ θαη δπλαηφηεηα πινπνίεζεο πξνγξακκάησλ ζε κεγαιχηεξε έθηαζε θαη κε κεγαιχηεξε επηηπρία, ρσξίο βέβαηα λα ράλεηαη ε αίζζεζε ηεο αλζξψπηλεο, πξνζσπηθήο ζρέζεο πνπ ππάξρεη κε ηνλ δεκφηε. Αξθεί βέβαηα νη αξκνδηφηεηεο απηέο λα ζπλνδεχνληαη θαη απφ ηνπο απαηηνχκελνπο πφξνπο γηα κηα ηέηνηα αλαβάζκηζε. Γηαηί εμάιινπ απηφ είλαη ε θνηλσληθή πνιηηηθή. Έλαο ηξφπνο αλαθαηαλνκήο ηνπ εηζνδήκαηνο πξνο φθεινο ησλ αδχλαησλ νκάδσλ ηφρνο ηεο παξνχζαο πξνζπάζεηαο ήηαλ ε παξνπζίαζε δχν αληηπξνζσπεπηηθψλ Γήκσλ ηεο Αηηηθήο σο πξνο ηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Οη θεληξηθέο επηδηψμεηο δηαηππψζεθαλ εμαξρήο θαη νξηνζεηήζεθαλ απφ ηηο ππνζέζεηο εξγαζίαο θαη κε απηφ σο άμνλα δφζεθε απάληεζε ζε κηα ζεηξά εξσηεκάησλ πνπ πξνζεγγίζηεθαλ ζεσξεηηθά θαη εκπεηξηθά. Σνπο δξφκνπο θαη ηηο επηινγέο πνπ αθνινπζήζεθαλ ηνπο θαηεχζπλε ε πίζηε φηη ε κειέηε απηή κπνξεί λα πξνζζέζεη κηα επηπιένλ νπηηθή ζηελ ζχγρξνλε ζπδήηεζε γηα ηελ θνηλσληθή πνιηηηθή, κέζα απφ ηελ έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηνπο Γήκνπο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο. 161

162 Καηαιεθηηθά, εθθξάδεηαη απφ ην ζπγγξαθέα ε επηζπκία ε παξνχζα κειέηε λα απνηειέζεη ηελ αθεηεξία θαη ηελ αθνξκή γηα ηελ αλάπηπμε γφληκνπ πξνβιεκαηηζκνχ ζρεηηθνχ κε ηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζε ηνπηθφ επίπεδν. Τν έδαθνο είλαη άγνλν, νη ζπλζήθεο, φκσο, επλντθέο. Αο ειπίζνπκε ε θαιιηέξγεηα ησλ αηζζεκάησλ ηνπ εζεινληηζκνχ, ηεο θηιαλζξσπίαο, ηνπ αιηξνπηζκνχ θαη ηεο θνηλσληθήο αιιειεγγχεο λα απνθέξεη θαξπνχο γηα ηελ Κνηλσληθή Δλδπλάκσζε ηεο δηεπξπκέλεο πηα, Δπξσπατθήο Έλσζεο 162

163 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ 1. ΠΡΧΣΟΓΔΝΔΗ ΠΖΓΔ COM (1994)333 FINAL, (1994), European Social Policy:A way forward for the union, Brussels. A white paper. COM (2005) 706 FINAL, (2005α), «Γνπιεχνληαο καδί, δνπιεχνληαο θαιχηεξα: Έλα λέν πιαίζην γηα ηνλ αλνηθηφ ζπληνληζκφ ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη ησλ πνιηηηθψλ ελζσκάησζεο ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε», Brussels, Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθώλ Κνηλνηήησλ. COM(2000)894 ΣΔΛΗΚΟ, (2001β), Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ζρεηηθά κε ηελ πινπνίεζε θαηλνηφκσλ κέηξσλ ζχκθσλα κε ην άξζξν 6 ηνπ θαλνληζκνχ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλσληθνχ Τακείνπ γηα ηελ πξνγξακκαηηθή πεξίνδν , Βξπμέιιεο, Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθώλ Κνηλνηήησλ COM(2004)304 ΣΔΛΗΚΟ, (2004), Δθζπγρξνληζκφο ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο γηα ηελ αλάπηπμε πνηνηηθήο, πξνζηηήο θαη βηψζηκεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο θαη καθξνρξφληαο πεξίζαιςεο: ζηήξημε ησλ εζληθψλ ζηξαηεγηθψλ κέζσ ηεο «αλνηθηήο κεζφδνπ ζπληνληζκνχ», Βξπμέιιεο, Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθώλ Κνηλνηήησλ COM(98) 774 FINAL, (1999), Έθζεζε ηεο Δπηηξνπήο ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή ηεο ζχζηαζεο 92/441/ΔΟΚ ηεο 24 εο Ηνπλίνπ 1992 ζρεηηθά κε ηα θνηλά θξηηήξηα πνπ αθνξνχλ ηελ επάξθεηα ησλ πφξσλ θαη παξνρψλ ζηα ζπζηήκαηα θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, Βξπμέιιεο, Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθώλ Κνηλνηήησλ COM, (2001)104 ΣΔΛΗΚΟ, (2001α), Πίλαθαο απνηειεζκάησλ φζνλ αθνξά ηελ πινπνίεζε ηεο Αηδέληαο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο, Βξπμέιιεο, Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθώλ Κνηλνηήησλ EUROPEAN COMMISSION (2000c), Communication, The new social Agenda. EUROSTAT, (2001), The Social Situation in the European Union, Brussels, European Commission KOIN/339, (1997) «Σπλεξγαζία κε ηηο θηιαλζξσπηθέο νξγαλψζεηο σο νηθνλνκηθνχο θαη θνηλσληθνχο εηαίξνπο ζηνλ θνηλσληθφ ηνκέα», Βξπμέιιεο, Ο.Κ.Δ Κ.Τ.Α.13172/ , «Δθηέιεζε έξγσλ επηζθεπήο θαη ζπληήξεζεο ζρνιηθψλ θηηξίσλ απφ ηηο ζρνιηθέο επηηξνπέο». 163

164 Ν. 2880/01, «Πξφγξακκα Πνιηηεία γηα ηελ κεηαξξχζκηζε θαη ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη άιιεο δηαηάμεηο» Ν.1397/1983, «Δζληθφ Σχζηεκα πγείαο» Ν.1416/1984, «Τξνπνπνίεζε θαη ζπκπιήξσζε δηαηάμεσλ ηεο δεκνηηθήο θαη θνηλνηηθήο λνκνζεζίαο γηα ηελ ελίζρπζε ηεο απνθέληξσζεο θαη ηελ ελδπλάκσζε ηεο Τ.Α.» Ν.1828/89, «Αλακφξθσζε θνξνινγίαο εηζνδήκαηνο θαη άιιεο δηαηάμεηο» Ν.2071/1992, «Δθζπγρξνληζκφο θαη Οξγάλσζε Σπζηήκαηνο Υγείαο» Ν.2082/1992, «Πεξί γπκλαζηεξίσλ θαη ξπζκίζεσο ζεκάησλ αθνξψλησλ εηο ηνλ εμσζρνιηθφλ αζιεηηζκφλ» Ν.2082/92, «Αλαδηνξγάλσζε ηεο θνηλσληθήο πξφλνηαο θαη θαζηέξσζε λέσλ ζεζκψλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο» Ν.2218/94, «Ίδξπζε Ν.Α., ηξνπνπνίεζεο δηαηάμεσλ γηα ηελ πξσηνβάζκηα απηνδηνίθεζε θαη ηελ πεξηθέξεηα θαη άιιεο δηαηάμεηο» Ν.2240/94, «Σπκπιήξσζε δηαηάμεσλ γηα ηελ Ν.Α. θαη άιιεο δηαηάμεηο» Ν.2503/97, «Γηνίθεζε, νξγάλσζε ζηειέρσζε ηεο Πεξηθέξεηαο, ξχζκηζε ζεκάησλ γηα ηελ Τ.Α. θαη άιιεο δηαηάμεηο» Ν.2539/97, «Σπγθξφηεζε ηεο πξσηνβάζκηαο Τ.Α.», Νφκνο Καπνδίζηξηα Ν.2646/1998, «Αλάπηπμε ηνπ Δζληθνχ Σπζηήκαηνο Κνηλσληθήο Φξνληίδαο θαη άιιεο δηαηάμεηο» Ν.2889/01, «Βειηίσζε θαη εθζπγρξνληζκφο ηνπ Δζληθνχ Σπζηήκαηνο Υγείαο» Ν.2910/2001, «Δίζνδνο θαη παξακνλή αιινδαπψλ ζηελ Διιεληθή Δπηθξάηεηα. Κηήζε ηεο Διιεληθήο Ηζαγέλεηαο κε πνιηηνγξάθεζε θαη άιιεο δηαηάμεηο» Ν.3106/2003, «Αλαδηνξγάλσζε ηνπ Δζληθνχ Σπζηήκαηνο Κνηλσληθήο Φξνληίδαο» Ν.3144/2003, «Κνηλσληθφο Γηάινγνο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο απαζρφιεζεο θαη ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη άιιεο δηαηάμεηο» Ν.3274/2004, «Οξγάλσζε θαη Λεηηνπξγία Ο.Τ.Α. α θαη β βαζκνχ» Ν.3463/2006, «Κψδηθαο Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ», Αηηηνινγηθή Έθζεζε Ν.665/1977, «Πεξί ηξνπνπνηήζεσο θαη ζπκπιεξψζεσο ηεο πεξί εμσζρνιηθνχ αζιεηηζκνχ θαη γπκλαζηεξίσλ λνκνζεζίαο θαη ινηπψλ ζπλαθψλ δηαηάμεσλ» Ν.Γ.57/1973, «Πεξί ιήςεσο κέηξσλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο ησλ νηθνλνκηθψο αδπλάησλ θαη θαηαξγήζεσο ησλ δηέπνπζσλ ηνλ ζεζκφλ ηεο απνξίαο δηαηάμεσλ» Π.Γ. 30/96 (Φ.Δ.Κ. Α 21), Κψδηθαο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Π.Γ. 410/95 (Φ.Δ.Κ. Α 231), Γεκνηηθφο θαη Κνηλνηηθφο Κψδηθαο 164

165 Τ.Α /2002, (Φ.Δ.Κ.497/ ), «Πξφηππνο θαλνληζκφο ιεηηνπξγίαο δεκνηηθψλ θαη θνηλσληθψλ Ν.Π.Γ.Γ. Παηδηθψλ θαη Βξεθνλεπηαθψλ Σηαζκψλ» 2. ΒΗΒΛΗΑ 2.1. Διιελόγισζζα Ακίηζεο Γ. (2001β) Αξρέο νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο θνηλσληθήο πξφλνηαο. Τν ειιεληθφ κνληέιν ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ θαη ε Δπξσπατθή εκπεηξία, Αζήλα ΠΑΠΑΕΖΖ Ακίηζεο Γ. (2007) Κνηλσληθή πνιηηηθή, πξφλνηα θαη λνκηθά πξφζσπα Αζήλα Δ..Σ.Α. Ακίηζεο Γ. (1993): Σνπηθή Κνηλσλία θαη θνηλσληθή πνιηηθή: Σν ζεζκηθφ πιαίζην ηεο ακθίδξνκεο ελεξγνπνίεζεο ζην: Ηδξπκα άθε Καξάγησξγα Γηαζηάζεηο ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζήκεξα Αζήλα Ακίηζεο Γ. (1993): Σν Διιεληθφ χζηεκα Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο-Ζ ζχλδεζε ηνπ κε ηελ πξνβιεκαηηθή ηνπ Κξάηνπο Δπεκεξίαο ζην: Γνπιθεξή Σ. (επηκ.) Ζ θνηλσληθή αζθάιηζε ζηελ Διιάδα Αζήλα ΠΑΠΑΕΖΖ Ακίηζεο Γ.-ίζνπξαο Α., (1999): Σν θνηλσληθφ δίθηπν αζθάιεηαο θαη νη κεραληζκνί εθαξκνγήο ηνπ ζην Διιεληθφ χζηεκα Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο, ζην: αθειιαξόπνπινο Θ. (επηκ.), Ζ κεηαξξχζκηζε ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο, Αζήλα ΚΡΗΣΗΚΖ Αλζόπνπινο Υ, (1999) Δζεινληηζκφο: Αιιειεγγχε θαη Γεκνθξαηία Αζήλα ΟΞΤ Αθνπλεμίδεο Αι (1999): Σν Διιεληθφ Κξάηνο Πξφλνηαο: θακπή, αλαδηάξζξσζε ή απνδφκεζε ζην: Μαηζαγγάλεο Μ. (επηκ.) Πξννπηηθέο ηνπ Κνηλσληθνχ Κξάηνπο ζηελ Νφηηα Δπξψπε, Αζήλα Διιεληθά Γξάκκαηα Δηαηξεία Πνιηηηθνύ Πξνβιεκαηηζκνύ «Νίθνο Πνπιαληδάο» Βάγηα Υ., (1993): Κεληξηθή Κνηλσληθή Τπεξεζία δήκνπ: ξγαλν απνθέληξσζεο θαη ζπληνληζκνχ ηεο ηνπηθήο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζην: Αγάζσλνο Δ. Γεσξγνπνύινπ (επηκ.) Οηθνγέλεηα Παηδηθή Πξνζηαζία Κνηλσληθή Πνιηηηθή Αζήλα Ηλζηηηνύην Τγείαο ηνπ Παηδηνύ Βαηόπνπινο Α. - Σνύληαο Γ. (1985) Υγεία-Κνηλσλία-Πνιηηηθή Αζήλα ΠΟΛΤΣΤΠΟ Βεληέξεο Γ. - Παπαζεσδώξνπ Υ. (2003) Ζ θνηλσληθή πνιηηηθή ζηελ Διιάδα, πξνθιήζεηο θαη 165

166 πξννπηηθέο Αζήλα ΔΛΛΖΝΗΚΑ ΓΡΑΜΜΑΣΑ Βνύιγαξεο Γ. (1994) Φηιειεπζεξηζκφο, Σπληεξεηηζκφο, Κνηλσληθφ θξάηνο, Αζήλα ΘΔΜΔΛΗΟ Γεηίκεο Π. - Γξάβαξεο Γ. (1993) Κνηλσληθφ Κξάηνο θαη Κνηλσληθή Πνιηηηθή, Ζ Σχγρξνλε Πξνβιεκαηηθή Αζήλα ΘΔΜΔΛΗΟ Γεώξκαο Κ. - Σζαληίιαο Π., - Καηξνύγθαινο Γ. (2006) Ο ξφινο ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο ζε ζέκαηα ζχγρξνλεο θνηλσλίαο, Αζήλα Δ.Κ.Γ.Γ.Α. Γεώξκαο Κ. (2006) Ζ θηψρεηα θαη ν θνηλσληθφο απνθιεηζκφο: Πξνζεγγίζεηο θαη πνιηηηθέο ησλ δηεζλψλ νξγαληζκψλ, νη πεξηπηψζεηο ηεο Παγθφζκηαο Τξάπεδαο, ηεο Γηεζλνχο Οξγάλσζεο Δξγαζίαο θαη ηεο Δ.Δ. Αζήλα Παληεην Παλεπηζηήκην Βηβιηνζήθε Παληείνπ Παλεπηζηεκίνπ Γηώηε Δ., (2007) Τερληθέο Σρεδηαζκνχ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ Ο.Τ.Α. Αζήλα Δ..Σ.Α. Γθίληελο A. (1998) Ο ηξίηνο Γξφκνο, Ζ αλαλέσζε ηεο Σνζηαιδεκνθξαηίαο Αζήλα ΠΟΛΗ Γθίληελο Α. (2002) Ο θφζκνο ησλ ξαγδαίσλ αιιαγψλ: Πψο επηδξά ε παγθνζκηνπνίεζε ζηε δσή καο, Αζήλα ΜΔΣΑΗΥΜΗΟ Γξάβαξεο Γ. (1993): ηνηρεία γηα κηα ζεσξία ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζην: Γεηίκεο Π - Γξάβαξεο Γ. (επηκ.) Κνηλσληθφ Κξάηνο θαη Κνηλσληθή Πνιηηηθή. Ζ ζχγρξνλε πξνβιεκαηηθή Αζήλα ΘΔΜΔΛΗΟ Γεθιεξήο Μ. (1989) Γηνίθεζε Σπζηεκάησλ Αζήλα-Κνκνηελή ΑΚΚΟΤΛΑ Γεκεηξηάδεο Δ. (2002) Σηαηηζηηθέο εθαξκνγέο κε S.P.S.S. Αζήλα ΚΡΗΣΗΚΖ Δ.Δ.Σ.Α.Α. (1995) Κνηλσληθή Πνιηηηθή θαη Τνπηθή Απηνδηνίθεζε Αζήλα Κ.Δ.Γ.Κ.Δ Δ.Δ.Σ.Α.Α Δξεπλεηηθό πξόγξακκα VOLMED-HELLAS (1997), Διιεληθέο Δζεινληηθέο Οξγαλψζεηο Πάληεην Παλεπηζηήκην Κνηλσληθώλ θαη Πνιηηηθώλ Δπηζηεκώλ Βηβιηνζήθε Παληείνπ Παλεπηζηεκίνπ Ηαηξίδε Γ. (1990) Σρεδηαζκφο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο Αζήλα GUTENBERG Καιηαληάζεο Γ.-Καξαγηιάλεο.- απνπλάθεο Α. (2006) Δξγαζηήξην γηα ηα νηθνλνκηθά ησλ Ο.Τ.Α. Αζήλα Δ..Σ.Α. Κνθηλάθεο. (1995) Ζ εζεινληηθή πξνζθνξά ζηελ ζχγρξνλε θνηλσλία. Δηζήγεζε ζην Β Παλειιήλην πλέδξην πιιφγσλ εζεινληηθήο πξνζθνξάο (25-26/11/1995) Αζήλα Κνληηάδεο Ξ. (1997) Ζ θνηλσληθή δηνίθεζε ζηελ Διιάδα Κνκνηελή ΑΝΣ.Ν. 166

167 ΑΚΚΟΤΛΑ Κνληηάδεο Ξ. (2001) Μεηακνξθψζεηο ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο ζηελ επνρή ηεο παγθνζκηνπνίεζεο Αζήλα ΠΑΠΑΕΖΖ Κνληηάδεο Ξ.- Απίζηνπιαο Γ. (2006) Μεηαξξχζκηζε ηνπ Κνηλσληθνχ Κξάηνπο θαη Τνπηθή Απηνδηνίθεζε Αζήλα ΠΑΠΑΕΖΖ Κνπθηάδεο Γ. (2000) Ζ θνηλσληθή Δπξψπε Αζήλα ΠΑΡΑΣΖΡΖΣΖ Κξέκαιεο Κ. (1985) Γίθαην Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ Αζήλα-Κνκνηελή ΑΝΣ. Ν. ΑΚΚΟΤΛΑ Κπξηαθνπιάθνο Π. (1970) Κνηλσληθή Πνιηηηθή, Γεληθαί Δλλνηαη Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο Αζήλα ΑΝΣ. Ν. ΑΚΚΟΤΛΑ Λπκπεξάθε Α.-Σήληνο Π. (2002) Δξγαζία θαη Σπλνρή. Τα Δζληθά Σρέδηα Γξάζεο γηα ηελ Απαζρφιεζε θαη ηελ Κνηλσληθή Δλζσκάησζε Αζήλα ΠΑΠΑΕΖΖ Μαηζαγγάλεο Μ. (1999) Πξννπηηθέο ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο ηελ επνρή ηεο παγθνζκηνπνίεζεο Αζήλα ΔΛΛΖΝΗΚΑ ΓΡΑΜΜΑΣΑ Μπακπάο. (2001) Τνπηθή Απηνδηνίθεζε θαη ε δηαιεθηηθή ηνπ Γεκφζηνπ Φψξνπ, εκεηψζεηο γηα παξέκβαζε ζην Παλεπηζηήκην Αζελψλ Παλεπηζηήκην Αζελώλ Βηβιηνζήθε Σκήκαηνο Πνιηηηθήο Δπηζηήκεο θαη Γεκόζηαο Γηνίθεζεο Νηθνιαθνπνύινπ ηεθάλνπ Ζ. (2002) Ζ θνηλσληθή Δπξψπε, Διιείκκαηα θαη Πξννπηηθέο Αζήλα ΗΓΔΡΖ Παθσλζηαληηλίδεο Λ. (2007) Ο ξφινο ησλ Ο.Τ.Α. ζηνλ ηνπηθφ ρσξνηαμηθφ αλαπηπμηαθφ ζρεδηαζκφ Αζήλα Δ..Σ.Α. αθειιαξόπνπινο Θ. (1993) Δπξσπατθή Κνηλσληθή Πνιηηηθή Αζήλα ΚΡΣΗΚΖ αθειιαξόπνπινο Θ. (1999) Ζ κεηαξξχζκηζε ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο η. Α Αζήλα ΚΡΗΣΗΚΖ αθειιαξόπνπινο Θ. (2004) Σπκκεηνρηθέο δηαδηθαζίεο θαη Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Μνληέιν: Ζ Αλνηθηή Μέζνδνο Σπληνληζκνχ Αζήλα ΗΝΣΗΣΟΤΣΟ ΣΡΑΣΖΓΗΚΧΝ ΚΑΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΧΝ ΜΔΛΔΣΧΝ ΑΝΓΡΔΑ ΠΑΠΑΝΓΡΔΟΤ απνπλάθεο Α. (2005) Τα νηθνλνκηθά ηεο Απηνδηνίθεζεο Αζήλα Δ..Γ.Γ ηζζνύξαο Α. (1999) Ζ πξνζηαζία ησλ ειηθησκέλσλ αηφκσλ ζηελ Διιάδα Αζήλα Δ.Κ.Κ.Δ. πειησηόπνπινο Π.-Μαθξπδεκήηξεο Αλη. (2001) Ζ Γεκφζηα Γηνίθεζε ζηελ Διιάδα Αζήλα ΑΝΣ. Ν. ΑΚΚΟΤΛΑ 167

168 ηαζηλνπνύινπ Ο. (2006) Δηζαγσγή ζηελ θνηλσληθή πνιηηηθή εκεηψζεηο παλεπηζηεκηαθψλ παξαδφζεσλ Αζήλα ΠΑΝΣΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΣΜΖΜΑ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ηαζηλνπνύινπ Ό. (1997) Κξάηνο Πξφλνηαο: Ηζηνξηθή εμέιημε-ζχγρξνλεο ζεσξεηηθέο πξνζεγγίζεηο Αζήλα GUTENBERG Σξάληαο Ν. (2004) Ζ ηνπηθή δηάζηαζε ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο Δπξσπατθή Έλσζε- Διιάδα Αζήλα ΗΣΑΜΔ Σζαληίιαο Π. (2002) Ίδξπζε θαη Οηθνλνκηθή ιεηηνπξγία ησλ Τακείσλ Δπαγγεικαηηθήο αζθάιηζεο Αζήλα Δ.Κ.Γ.Γ.Α. Σζηάκε Γ.-Καξνύδνπ Γ., Μαπξνπδή Φ., Ρνύκπνπ Β., αξάληεο Γ. (2003) Κνηλσληθή πνιηηηθή ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο Αζήλα Δ..Γ.Γ., Βηβιηνζήθε Δ.Κ.Γ.Γ.Α. Σζηληζηδέιεο Μ.- Μαξαβέγηαο Ν. (1999) Ζ Οινθιήξσζε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο Αζήλα ΘΔΜΔΛΗΟ Τπ.Δ.Γ.Γ.Α. (2000) Οη ΟΤΑ ζε αξηζκνχο Τθαληόπνπινο Γ. (2003) Τα Οηθνλνκηθά ηεο Υγείαο, Θεσξία θαη Πνιηηηθή, Αζήλα ΣΤΠΧΘΗΣΧ- Γ. ΓΑΡΓΑΝΟ Υιέπαο Ν. Κ (1999) Ζ ηνπηθή δηνίθεζε ζηελ Διιάδα, ν δηαιεθηηθφο κεραληζκφο απνθέληξσζεο θαη απηνδηνίθεζεο Αζήλα-Κνκνηελή ΑΝΣ. Ν. ΑΚΚΟΤΛΑ Υιέπαο Ν.Κ (1998) Πξννπηηθέο ηεο ηνπηθήο δεκνθξαηίαο, έλαο ειιελνγεξκαηθφο δηάινγνο γηα ηελ Τ.Α. Αζήλα-Κνκνηελή ΑΝΣ. Ν. ΑΚΚΟΤΛΑ Υηνύξεο. (1999): Κνηλσληθή δηαθνξνπνίεζε, θνηλσληθέο νκάδεο θαη θνηλσληθή πνιηηηθή ζην: αθειιαξόπνπινο Θ. (επηκ.) Ζ κεηαξξχζκηζε ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο Αζήλα Κξηηηθή Υηνύξεο. Ν. Ξελάθε Υ. (1997) Μεηαβηνκεραληθή θνηλσλία θαη ε θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο Παγθφζκηα δίθηπα. Ο ξφινο ηνπο ζηε λέα θνηλσληθή δηαθνξνπνίεζε Αζήλα ΔΛΛΖΝΗΚΑ ΓΡΑΜΜΑΣΑ Φηινύηζηθνπ Μ. (2007) Σηξαηεγηθή ζπλέξγεηα γηα ηηο επηρεηξήζεηο πνπ αθνινπζνχλ δηηηή ζηξαηεγηθή Οηθνλνκηθό παλεπηζηήκην Αζελώλ Βηβιηνζήθε Οηθνλνκηθνύ Παλεπηζηεκίνπ Αζελώλ 168

169 2.2 Ξελόγισζζα Amerini G. (1999) Social Protection in the European Union, Iceland and Norway Eurostat Statistics in focus Theme3-5/1999 Barry N. (1991): Understanding the market ζην: Loney M. et al, The state or the market. Politics and welfare in contemporary Britain SAGE Charles, Susan T.; Webb, Adrian (1986) The economic approach to social policy Brighton WHETSHEAF BOOKS Esping-Andersen (1990) The three worlds of welfare capitalism, Cambridge POLITY Eurostat (2000) European Social Statistics Brussels Evers A. Wintersberger H. (1992) Shifts in the Welfare Mix, Campus Verlang, Frankfurt. Hill M. (1996) Social Policy. A comparative analysis, Harvester WHEATSHEAF. Oecd (1981) The Welfare State in Crisis Παξίζη Rawls J. (1975) The theory of justice Φξαλθθνύξηε Salamon L. Dewees S. (2001) In search of the Non-Profit Sector:Improving the State of the Art John Hopkins University Center for Civil Society Studies Titmuss R., (1974) Social policy: An introduction London PANTHEN BOOKS Yfantopoulos Y. (1999) The welfare state in Greece ζην: About Greece Athens MINISTRY OF PRESS AND MASS MEDIA Yfantopoulos Y. (2000) Social Protection for Dependency in Old Age in Greece EUROPEAN COMMISSION World Bank (2001) Human Development Report Yearbook of International Associations 169

170 3. ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΗΑ AMERINI G. (1999) Social Protection in the European Union, Iceland and Norway, Population and Social Conditions, Population and Living Conditions, Theme 3-5/1999, p. 2 ΒΑΡΓΗΝΟΓΗΑΝΝΖ Μ. (2001), «Γηα κηα θνηλσλία κε θέληξν ηνλ Άλζξσπν», ΑΘΖΝΑ εθ. Διεπζεξνηππία, Αθηέξσκα 17/7/2001 ΓΗΑΜΑΝΣΟΠΟΤΛΟΤ Α. (2002) «Οη θνηλσληθέο δηζηάζεηο ηεο λέαο Δπξώπεο» ΑΘΖΝΑ πεξ. Οηθνλνκηθόο Σαρπδξόκνο ηεπρ. Γεθέκβξεο/02 ΓΗΑΜΑΝΣΟΠΟΤΛΟΤ Α. (2002) «Οη ηέζζεξηο πξνθιήζεηο ηνπ θνηλσληθνύ θξάηνπο» ΑΘΖΝΑ πεξ. Οηθνλνκηθόο Σαρπδξόκνο ηεπρ. Αύγνπζηνο/02 ζει. 14 ΔΠΗΣΡΟΠΖ ΔΤΡΧΠΑΨΚΧΝ ΚΟΗΝΟΣΖΣΧΝ (1992) «Γξαζηεξηόηεηεο ππέξ αηόκσλ κε εηδηθέο αλάγθεο» ΑΘΖΝΑ πεξ. Δθινγή Απξίιηνο-Μάηνο Ηνύληνο/92 ζει. 163 ΗΧΑΚΔΗΜΗΓΖ Π. Κ. (2003) «Ζ Δπξσπατθή Έλσζε ζε θξίζε» ΑΘΖΝΑ πεξ. Οηθνλνκηθόο Σαρπδξόκνο ηεπρ. Γεθέκβξεο/03 ΚΗΟΤΚΗΑ Γ. (1997) «Σν ηέινο ηνπ Δπξσπατθνύ Κξάηνπο Πξόλνηαο;» ΑΘΖΝΑ πεξ. Δπηζεώξεζε Γηνηθεηηθήο Δπηζηήκεο ηεπρ. 3/97 άθθνπιαο ΝΔΗΑΓΑ Μ. (2002) «Ζ απειεπζέξσζε ησλ αγνξώλ θαη ν ξόινο ησλ Μ.Κ.Ο.» ΑΘΖΝΑ πεξ. Οηθνλνκηθόο Σαρπδξόκνο ηεπρ. Απξίιηνο/02 ΠΑΝΑΓΟΠΟΤΛΟ Γ. (2002) «Καη ηώξα θνηλσληθή ζύγθιηζε» ΑΘΖΝΑ πεξ. Οηθνλνκηθόο Σαρπδξόκνο ηεπρ. επηέκβξεο/02 ΡΑΦΗΑ Α. (2002) «Σν θνηλσληθό θόζηνο θαη ε πνιηηηθή πξόλνηαο» ΑΘΖΝΑ πεξ. Οηθνλνκηθόο Σαρπδξόκνο ηεπρ. Μάηνο/02 ζει. 17 ΑΚΔΛΑΡΗΟΤ Μ. (1992) «Κνηλσληθή Πνιηηηθή ζην ηνπηθό επίπεδν, Σ.Α θαη εζεινληηθή πξσηνβνπιία» ΑΘΖΝΑ πεξ. Σνπηθή Απηνδηνίθεζε & Απνθέληξωζε ηεπρ. 2/92 ζει. 24. ΣΑΗΝΟΠΟΤΛΟΤ Ο. (1992) «Άηππα δίθηπα θξνληίδαο θαη ζύγρξνλνο πξνλνηαθόο πινπξαιηζκόο» ΑΘΖΝΑ πεξ. Δθινγή Απξίιηνο-Μάηνο Ηνύληνο 1992 ζει. 109 ΣΑΗΝΟΠΟΤΛΟΤ Ο. (1993) Ζ ηνπηθή θνηλόηεηα ζηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο ΑΘΖΝΑ πεξ. Σνπηθή Απηνδηνίθεζε θαη Απνθέληξωζε ηεπρ. 2-3(86-87)/93 ζει

171 ΣΑΗΝΟΠΟΤΛΟΤ Ο. (1995) «Από ην Κξάηνο Πξόλνηαο ζην ζύγρξνλν πξνλνηαθό πινπξαιηζκό» ΑΘΖΝΑ πεξ. Δθινγή Ηνύιηνο-Αύγνπζηνο-επηέκβξηνο/95 ζει. 265 ΥΡΗΣΟΓΟΤΛΑΚΖ Ν. (1999) «Κνηλσληθή πνιηηηθή, δηθαηνζύλε θαη απνηειεζκαηηθόηεηα» ΑΘΖΝΑ πεξ. Κνηλωλία πνιηηώλ Παπαδήζεο ηεπρ. 3/97 4. ΓΗΑΓΗΚΣΤΑΚΔ ΠΖΓΔ-ΣΟΠΟΗ «Ηζηνζειίδα ηνπ Τπνπξγείνπ Δζσηεξηθψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο. Σειεπηαία επίζθεςε 28 Απγνχζηνπ 2007» «Ηζηνζειίδα ηεο Κεληξηθήο Έλσζεο Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ. Σειεπηαία επίζθεςε 3 επηεκβξίνπ 2007» «Ηζηνζειίδα ηεο Διιεληθήο Δηαηξείαο Σνπηθήο Αλάπηπμεο θαη Απηνδηνίθεζεο. Σειεπηαία επίζθεςε 14 επηεκβξίνπ 2007» «Ηζηνζειίδα ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο. Σειεπηαία επίζθεςε 20 Απγνχζηνπ 2007» «Ηζηνζειίδα γηα ηελ πνιηηηθή θαη ηελ Γεκφζηα Γηνίθεζε. Σειεπηαία επίζθεςε 6 επηεκβξίνπ 2007» «Ζ επίζεκε ηζηνζειίδα ηεο θπβέξλεζεο. Σειεπηαία επίζθεςε 22 Απγνχζηνπ 2007» «Ηζηνζειίδα ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο. Σειεπηαία επίζθεςε 15 επηεκβξίνπ 2007» «Ηζηνζειίδα ηνπ Γήκνπ Βχξσλα. Σειεπηαία επίζθεςε 15 επηεκβξίνπ 2007» «Ηζηνζειίδα ηνπ Γήκνπ Καηζαξηαλήο. Σειεπηαία επίζθεςε 15 επηεκβξίνπ 2007» «Δπίζεκε ηζηνζειίδα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο» «Ηζηνζειίδα ηνπ Γήκνπ Κνξπδαιινχ. Σειεπηαία επίζθεςε 5 επηεκβξίνπ 2007» «Ηζηνζειίδα πνπ αθνξά ζην αλαπηπμηαθφ Πξφγξακκα Θεζέαο. Σειεπηαία επίζθεςε 18 Απγνχζηνπ 2007»» «Ηζηνζειίδα κε ξεηά, γλσκηθά θαη 171

172 απνθζέγκαηα. Σειεπηαία επίζθεςε 4 επηεκβξίνπ 2007» «Δπίζεκε ηζηνζειίδα ηεο Δπξσπατθήο Οηθνλνκηθήο θαη Κνηλσληθήο Δπηηξνπήο. Σειεπηαία επίζθεςε 6 επηεκβξίνπ 2007» «Ηζηνζειίδα ηεο Οηθνλνκηθήο θαη Κνηλσληθήο Δπηηξνπήο. Σειεπηαία επίζθεςε 6 επηεκβξίνπ 2007» «Ηζηνζειίδα ηεο Τπεξεζίαο Δπίζεκσλ Δθδφζεσλ ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ. Σειεπηαία επίζθεςε 29 Απγνχζηνπ 2007» Ηζηνζειίδα ηεο Δπξσπατθήο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο. Σειεπηαία επίζθεςε 14 επηεκβξίνπ 2007» «Ηζηνζειίδα εθεκεξίδαο ην Βήκα. Σειεπηαία επίζθεςε 23 Απγνχζηνπ 2007» «Ηζηνζειίδα Παληείνπ Παλεπηζηεκίνπ Πνιηηηθψλ θαη Κνηλσληθψλ Δπηζηεκψλ. Σειεπηαία επίζθεςε 18 Απγνχζηνπ 2007» «Ηζηνζειίδα ηνπ Τπνπξγείνπ Απαζρφιεζεο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο. Σειεπηαία επίζθεςε 9 επηεκβξίνπ 2007» «Ηζηνζειίδα ηνπ Οξγαληζκνχ γηα ηελ Οηθνλνκηθή πλεξγαζία θαη Αλάπηπμε. Σειεπηαία επίζθεςε 15 επηεκβξίνπ 2007» 172

173 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑΣΑ 173

174 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 1 ΓΔΝΗΚΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ πσο έρεη ήδε επηζεκαλζεί, ζηφρν ηεο παξνχζαο κειέηεο απνηειεί ε δηεξεχλεζε ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο πνπ αλαπηχζζνπλ νη Γήκνη Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Σα αλαιπηηθά ζηνηρεία γηα ηνπο ελ ιφγσ Γήκνπο παξνπζηάδνληαη ζηελ επφκελε ελφηεηα, ελψ ζηελ ελφηεηα απηή ζα γίλεη κηα ζχληνκε αλαθνξά ζηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο γεληθφηεξεο πεξηνρήο κειέηεο πνπ είλαη ε επξχηεξε πεξηνρή ηεο Ννκαξρίαο Αζελψλ. Οη Γήκνη Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο ζπλζέηνπλ καδί κε άιινπο ζαξάληα ηέζζεξηο (44) Γήκνπο θαη ηξεηο (3) Κνηλφηεηεο ηελ Ννκαξρία Αζελψλ. Οη πεξηνρή πνπ θαηαιακβάλεη ε Ννκαξρία Αζελψλ απνηειεί αλαπφζπαζην θνκκάηη ηνπ Πνιενδνκηθνχ πγθξνηήκαηνο ηεο Πξσηεχνπζαο, παξνπζηάδνληαο σζηφζν ηδηαηηεξφηεηεο νη νπνίεο εληνπίδνληαη ζηνλ νηθνλνκηθφ, δεκνγξαθηθφ, θνηλσληθφ, πεξηβαιινληηθφ, θαη πνιενδνκηθφ ηνκέα, πνπ ηε δηαθνξνπνηνχλ απφ ηελ ππφινηπε Πεξηθέξεηα Αηηηθήο. 81 ηνλ πίλαθα 14 πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδνληαη ηα πιεζπζκηαθά κεγέζε ησλ Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ πνπ ζπγθξνηνχλ ηελ Ννκαξρία Αζελψλ, ε έθηαζε θαζψο θαη νη θάηνηθνη πνπ αληηζηνηρνχλ αλά η.ρικ. κε βάζε ηελ ηειεπηαία απνγξαθή ηνπ 2001.εκεηψλεηαη πάλησο φηη ην ζχλνιν ηνπ πξαγκαηηθνχ πιεζπζκνχ γηα ηελ Ννκαξρία Αζελψλ ζχκθσλα κε ηελ ηειεπηαία απνγξαθή αλέξρεηαη ζηνπο θαηνίθνπο [ 81 Πην ζπγθεθξηκέλα, ε Ννκαξρία Αζελψλ παξνπζηάδεη ζε ζρέζε κε ηελ ππφινηπε Πεξηθέξεηα Αηηηθήο ρακειφηεξνπο δείθηεο αλεξγίαο, πςειφηεξν επίπεδν εθπαίδεπζεο ησλ θαηνίθσλ θαη πςειφηεξα εηζνδήκαηα. Αλαιπηηθφηεξα, φζνλ αθνξά ζηα νηθνλνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο πεξηνρήο αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ην θαηά θεθαιήλ εηζφδεκα είλαη θαηά πνιχ πςειφηεξν απφ ηνλ Δπξσπατθφ κέζν φξν (ΔΔ-28). Ζ αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο ζηεξίδεηαη θαηά θχξην ιφγν ζηνλ ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ ελψ θπξίαξρν ξφιν ζηελ νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα δηαδξακαηίδνπλ νη Μηθξνκεζαίεο Δπηρεηξήζεηο (ΜΜΔ) νη νπνίεο ζπκβάιινπλ θαηά 80% ζηελ απαζρφιεζε θαη ζηελ απνξξφθεζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ. (Πεγή θνηλσληθννηθνλνκηθψλ δεδνκέλσλ: 174

175 Πίλαθαο 14: Γήκνη θαη Κνηλόηεηεο Ννκαξρίαο Αζελώλ (πιεζπζκόο, έθηαζε, θάηνηθνη) ΓΖΜΟ ΠΛΖΘΤΜΟ ΈΚΣΑΖ ΚΑΣΟΗΚΟΗ (ζε ζηξέκκαηα) (αλά ρκ 2 ) Γ. Αγίαο Βαξβάξαο Γ. Αγίαο Παξαζθεπήο Γ. Αγίνπ Γεκεηξίνπ Γ. Αγίσλ Αλαξγχξσλ Γ. Αζελαίσλ Γ. Αηγάιεσ Γ. Αιίκνπ Γ. Ακαξνπζίνπ Γ. Αξγπξνππφιεσο Γ. Βξηιεζζίσλ Γ. Βύξσλνο Γ. Γαιαηζίνπ Γ. Λπθνβξχζεσο Γ. Μειιηζζίσλ Γ. Μεηακνξθψζεσο Γ. Μνζράηνπ Γ. Νέαο Δξπζξαίαο Γ. Νέαο Ησλίαο Γ. Νέαο κχξλεο Γ. Νέαο Φηιαδέιθεηαο Γ. Νέαο Υαιθεδφλνο Γ. Νένπ Φπρηθνχ Γ. Παιαηνχ Φαιήξνπ Γ. Παπάγνπ Γ. Γιπθάδαο Γ. Γάθλεο Γ. Διιεληθνχ Γ. Εσγξάθνπ Γ. Ζιηνππφιεσο Γ. Ζξαθιείνπ Γ. Ίιηνπ Γ. Καηζαξηαλήο Γ. Καιιηζέαο Γ. Κακαηεξνχ Γ. Κεθηζίαο Γ. Τκεηηνχ Γ. Φηινζέεο Γ. Υατδαξίνπ Γ. Υνιαξγνχ Γ. Υαιαλδξίνπ Γ. Πεξηζηεξίνπ

176 Γ. Πεηξνππφιεσο Γ. Πεχθεο Γ. Σαχξνπ Γ. Φπρηθνχ Κ. Πεληέιεο Κ. Νέαο Πεληέιεο Κ. Δθάιεο Πεγή: ΤΠ.Δ.Γ.Γ.Α. 82 Οη Γήκνη ινηπφλ ηεο παξνχζαο έξεπλαο εληάζζνληαη δηνηθεηηθά ζηελ Ννκαξρία Αζελψλ, ε νπνία απνηειείηαη απφ ζαξάληα έμη (46) Γήκνπο θαη ηξεηο (3) Κνηλφηεηεο, ελψ ην γεγνλφο φηη ζπλνξεχνπλ κεηαμχ ηνπο (πξφθεηηαη γηα φκνξνπο Γήκνπο) καο επηηξέπεη λα πξνβνχκε ζε ζπγθξίζεηο πεξηζζφηεξν γηα ην πψο νξγαλψλνπλ ηηο θνηλσληθέο δνκέο ηνπο θαη πξνζεγγίδνπλ ηα θνηλσληθά δεηήκαηα, θαη ιηγφηεξν γηα ην εχξνο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ, εθφζνλ ν Γήκνο Βχξσλα είλαη κεγαιχηεξνο ζε έθηαζε θαη πιεζπζκφ ζε ζρέζε κε ην Γήκν Καηζαξηαλήο. 82 Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο, Γηεχζπλζε Οξγάλσζεο θαη Λεηηνπξγίαο ησλ Ο.Σ.Α., Σκήκα Οξγάλσζεο θαη Λεηηνπξγίαο ησλ Ο.Σ.Α., «Γηνηθεηηθή δηαίξεζε ηεο ρψξαο θαηά Πεξηθέξεηεο, Ννκνχο, Γήκνπο θαη Κνηλφηεηεο (Μεηαβνιέο κέρξη )» 176

177 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΚΑΣΑΓΡΑΦΖ ΣΧΝ ΚΟΗΝΧΝΗΚΧΝ ΓΟΜΧΝ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΒΤΡΧΝΑ Ο Γήκνο Βχξσλα αλήθεη ζηελ θαηεγνξία ησλ Γήκσλ πνπ έρνπλ ηνπνζεηήζεη ηελ πινπνίεζε απνηειεζκαηηθψλ θνηλσληθψλ δξάζεσλ αξθεηά πςειά ζηνλ θαηάινγν ησλ πξνηεξαηνηήησλ ηνπο. Με ηελ δηακφξθσζε ησλ απαξαίηεησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ν ελ ιφγσ Γήκνο επηδηψθεη ηελ πινπνίεζε θνηλσληθψλ πξνγξακκάησλ φπσο θαίλεηαη θαη ζηνλ πίλαθα 15 πνπ αθνινπζεί. Πίλαθαο 15: Οη θνηλσληθέο δνκέο ηνπ Γήκνπ Βύξσλα Α/Α Κνηλσληθέο Γνκέο Αξηζκόο Γνκώλ 1 πκβνπιεπηηθή Γνλέσλ 1 2 πκβνπιεπηηθή ππνζηήξημε εππαζψλ νκάδσλ γηα ηελ 1 θνηλσληθή & επαγγεικαηηθή ηνπο έληαμε 3 Πξφγξακκα Κνηλνηηθήο πξσηνβνπιίαο Equal γηα ηελ 1 αληηκεηψπηζε ηεο αλεξγίαο ζην Γήκν Βχξσλα 4 Κ.Α.Π.Ζ. 3 5 Βνήζεηα ζην πίηη 1 6 Παηδηθνί - Βξεθνλεπηαθνί ηαζκνί 9 7 Κέληξν Φξνληίδαο Οηθνγέλεηαο (ΚΔ.Φ.Ο.) 1 8 Γεκνηηθφ Ηαηξείν 1 9 Κνηλσληθφο Ξελψλαο Αζηέγσλ* Γξαθείν Αιινδαπψλ* 1 11 Κέληξν Τγείαο* 1 12 Γηαδεκνηηθφ Γίθηπν Γνκψλ Τγείαο* 1 13 Πξφγξακκα «Πξφιεςε Γεξνληηθήο Άλνηαο» 1 14 Κέληξν Φπρηθήο Τγηεηλήο Βχξσλα & Καηζαξηαλήο* 1 15 Αζιεηηθέο Δγθαηαζηάζεηο Βηβιηνζήθε 1 17 Φηιαξκνληθή 1 18 Γεκνηηθή Αζηπλνκία Κ.Δ.Π. 2 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 83 Οη δνκέο πνπ είλαη κε αζηεξίζθν εληάζζνληαη ζηνλ θνηλσληθφ ηνκέα ηνπ Γήκνπ αιιά δελ απνηεινχλ ππεξεζίεο ηνπ. Τθίζηαηαη φκσο ζπλεξγαζία κέζα απφ ηελ πξνζθνξά ζηέγεο απφ ηνλ Γήκν ζηηο δνκέο απηέο, γηα λα παξέρνπλ ηηο ππεξεζίεο ηνπο ζηνπ πνιίηεο. 84 Με ηηο δηαηάμεηο ηνπ ΠΓ 23/2002 πξνβιέπνληαη αξκνδηφηεηεο πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. Σαπηφρξνλα, νη δεκφηεο έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα πξνβνχλ ζε θαηαγγειία γηα δεηήκαηα πνπ αθνξνχλ π..ρ. ηελ δεκφζηα πγηεηλή θαη ηελ θνηλή εζπρία. 177

178 Ο Γήκνο ηεο παξνχζαο έξεπλαο φπσο γίλεηαη αληηιεπηφ απφ ηνλ πίλαθα 15 έρεη αμηνπνηήζεη ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ δηακνξθψλνληαο φιεο ηηο απαξαίηεηεο θνηλσληθέο δνκέο, πξνθεηκέλνπ λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο θνηλσληθέο ηνπηθέο αλάγθεο ηφζν ησλ εππαζψλ θνηλσληθά νκάδσλ (ειηθησκέλνη, παηδηά, ΑκΔΑ), φζν θαη ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ. Πξάγκαηη, ν Γήκνο Βχξσλα κέζα απφ ηελ ιεηηνπξγία ησλ θνηλσληθψλ πξνγξακκάησλ επηηπγράλεη λα δεκηνπξγήζεη έλα δίθηπν θνηλσληθήο πξνζηαζίαο γηα φινπο ηνπ πνιίηεο, ελψ παξάιιεια πξνσζεί ηελ πνιηηηζηηθή θαη αζιεηηθή αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο. Δπηπιένλ δε αξθεηέο ζε πεξηπηψζεηο αλαπηχζζεηαη ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ παξαπάλσ δνκψλ π.ρ. γηα ηελ δεκηνπξγηθή απαζρφιεζε ησλ παηδηψλ θαη ησλ ειηθησκέλσλ ή γηα ηελ δεκηνπξγία αζιεηηθψλ πξνγξακκάησλ. ην θείκελν πνπ αθνινπζεί γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα θαηαγξαθήο ησλ θνηλσληθψλ δνκψλ ηνπ Γήκνπ Βχξσλα παξαζέηνληαο βαζηθέο πιεξνθνξίεο γηα θάζε δνκή ρσξηζηά, φπσο ηηο αξκνδηφηεηεο θάζε δνκήο, ηνλ αξηζκφ ησλ ρξεζηψλ ηεο, ηνλ αξηζκφ ησλ εξγαδνκέλσλ ηεο, ηνλ ηξφπν ρξεκαηνδφηεζεο ηεο θ.ι.π «Κέληξν Αλνηρηήο πξνζηαζίαο Ζιηθησκέλσλ» (Κ.Α.Π.Ζ.) O ζεβαζκφο θαη ε κέξηκλα γηα ηνπο αλζξψπνπο ηεο ηξίηεο ειηθίαο απνηέιεζε βαζηθή πξνηεξαηφηεηα θαη επζχλε ηεο Γεκνηηθήο Αξρήο. ην Γήκν Βχξσλα ιεηηνπξγεί Κ.Α.Π.Ζ. κε ηξία θέληξα ζε αληίζηνηρα ζεκεία ηνπ Γήκνπ. 85 Ζ πνιπεηήο ιεηηνπξγία ηνπ ζεζκνχ έρεη εληζρχζεη ηνλ εκπινπηηζκφ ηνπ πξνγξάκκαηνο κε πιήζνο δξαζηεξηνηήησλ θαη εθδειψζεσλ πνπ θαιχπηνπλ επξχ θάζκα θνηλσληθψλ δξαζηεξηνηήησλ. πγθεθξηκέλα, ην Κ.Α.Π.Ζ. ηνπ Γήκνπ επηδηψθεη ηελ παξακνλή ηνπ ειηθησκέλνπ ζηελ Κνηλφηεηα, ζαλ ηζφηηκν θαη ελεξγφ κέινο γηα φζν ρξνληθφ δηάζηεκα γηα φζν ρξνληθφ δηάζηεκα δηαηεξεί ηε ζσκαηηθή θαη πλεπκαηηθή ηνπ ηθαλφηεηα. 85 Σα Κ.Α.Π.Ζ. απνζθνπνχλ ζηελ πξφιεςε βηνινγηθψλ, ςπρνινγηθψλ θαη θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ ησλ ειηθησκέλσλ, πξνθεηκέλνπ λα απνθεπρζεί ν θνηλσληθφο απνθιεηζκφο θαη λα εληζρπζεί ε θνηλσληθή ελζσκάησζε ηνπο. Δπηπιένλ απνζθνπνχλ ζηελ θαηαγξαθή ησλ ζπλζεθψλ δηαβίσζεο θαη ησλ πξνβιεκάησλ ηνπο, θαζψο θαη ηελ ελίζρπζε ηεο ηνπηθήο εζεινληηθήο πξσηνβνπιίαο πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε. Οη ππεξεζίεο πνπ παξέρνληαη πεξηιακβάλνπλ ηελ θνηλσληθή ππεξεζία ησλ Κ.Α.Π.Ζ., ηελ θπζηθνζεξαπεία, ηελ ηαηξηθή θαη λνζειεπηηθή θξνληίδα, θαζψο θαη ηελ εξγνζεξαπεία, ηελ νξγάλσζε ςπραγσγηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, θαζψο θαη ηελ δεκηνπξγία νκάδσλ θνηλσληθνπνίεζεο θαη εζεινληηθήο δξαζηεξηνπνίεζεο ησλ ειηθησκέλσλ. 178

179 Απφ λνκηθή ζθνπηά ηα Κ.Α.Π.Ζ. ηδξχνληαη θαη ιεηηνπξγνχλ ζηα πιαίζηα ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο κε ηε κνξθή Ν.Π.Γ.Γ. Ζ ίδξπζή ηνπο πξνυπνζέηεη ηελ έθδνζε Π.Γ. 86 χζηεξα απφ απφθαζε ηνπ νηθείνπ δεκνηηθνχ ή θνηλνηηθνχ ζπκβνπιίνπ, πνπ νξίδεη ηα φξγαλα ηεο δηνίθεζεο, ην ζθνπφ, ηνπο πφξνπο, ηελ πεξηνπζία θαη ην φλνκα ηνπ ηδξχκαηνο. Σα Κ.Α.Π.Ζ. ηνπ Γήκνπ Βχξσλα δηνηθνχληαη απφ ην δηνηθεηηθφ ζπκβνχιην, 87 ην νπνίν απνηειείηαη απφ 8 κέιε θαη ηνπο αλαπιεξσηέο ηνπ νξίδνληαη απφ ην δεκνηηθφ ζπκβνχιην. Πξφεδξνο ηνπ δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ είλαη ν δήκαξρνο Μέιε ηνπ δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ είλαη δεκνηηθνί ζχκβνπινη θαη δεκφηεο, νη νπνίνη έρνπλ αλάινγε επαγγεικαηηθή ή θνηλσληθή δξάζε ή εηδηθέο γλψζεηο ζηα δεηήκαηα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο ησλ ειηθησκέλσλ. 88 ε φηη αθνξά ηα έζνδα ησλ Κ.Α.Π.Ζ., απηά πξνέξρνληαη θπξίσο απφ επηρνξεγήζεηο ησλ Ο.Σ.Α. θαη ζε κηθξφ πνζνζηφ απφ θξαηηθέο επηρνξεγήζεηο 89 (βι. δηάγξακκα 48). Δπίζεο, ηα έζνδα απφ ηνπο ρξήζηεο, ζπλίζηαληαη ζε θάπνηεο κεδακηλέο ζπλδξνκέο ησλ ειηθησκέλσλ, θαζψο θαη ζηε ιεηηνπξγία ησλ εληεπθηεξίσλ. ζνλ αθνξά ζηηο δαπάλεο ηνπο., ζην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηνπο πξννξίδνληαη γηα δαπάλεο ηνπ πξνζσπηθνχ (60,01%), εθφζνλ ηα Κ.Α.Π.Ζ. παξέρνπλ απνθιεηζηηθέο ππεξεζίεο, ζηνπο επσθεινχκελνπο. ρεηηθά κε ηηο ινηπέο παξνρέο πξνο ηα κέιε ηνπο (εθδξνκέο, ςπραγσγία, δεκηνπξγηθή απαζρφιεζε θ.ιπ.) απηέο θαιχπηνληαη απφ ηηο ιεηηνπξγηθέο θαη ηηο ινηπέο δαπάλεο (βι. δηάγξακκα 49). 86 Σν Γηάηαγκα εθδίδεηαη κε πξφηαζε ηνπ Τπνπξγνχ Δζσηεξηθψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο θαη ηνπ Τπνπξγνχ Τγείαο θαη Πξφλνηαο. 87 Σν δηνηθεηηθφ ζπκβνχιην θξνληίδεη γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζθνπψλ ηνπ Κ.Α.Π.Ζ., δηαρεηξίδεηαη ηελ πεξηνπζία ηνπ θαη γεληθά ηα ζπκθέξνληά ηνπ θαη δηνηθεί, επνπηεχεη θαη ειέγρεη φιε ηε ιεηηνπξγία ηνπ. 88 πλήζσο κέιε ηνπ δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ πνπ ππάγνληαη ζε απηή ηελ θαηεγνξία είλαη θνηλσληθνί ιεηηνπξγνί. 89 Οη θπξίεο πεγέο άληιεζεο πφξσλ ησλ Κ.Α.Π.Ζ. ηνπ Γήκνπ Βχξσλα είλαη νη εμήο: Ζ εηήζηα επηρνξήγεζε ηνπ θξάηνπο, ηνπ δήκνπ ή ηεο θνηλφηεηαο. Κάζε είδνπο εηζθνξέο, δσξεέο, θιεξνλνκηέο θαη θιεξνδνζίεο. Δηζπξάμεηο απφ ην αληίηηκν ησλ πξαγκάησλ ή ησλ ππεξεζηψλ πνπ κπνξεί λα παξάζρνπλ ηα Κ.Α.Π.Ζ. Πξφζνδνη ηεο πεξηνπζίαο ησλ Κ.Α.Π.Ζ. 179

180 , ,46 5,19 2,71 2,17 0 Δπηρνξήγεζε από ΟΣΑ Υνξεγίεο-Γσξεέο Δζνδα από ρξήζηεο Δζνδα από Κνηλνηηθά πξνγξάκκκαηα Γαλεηα Γηάγξακκα 48: Οη πεγέο Δζόδσλ ησλ Κ.Α.Π.Ζ. ζην Γήκν Βύξσλα, 2007 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 60 60, , ,66 6,38 0 Γαπάλεο Πξνζσπηθνύ 1,03 Δμππεξέηεζε Γαλείσλ 4,18 Δλνίθηα Λεηηνπξγηθέο Γαπάλεο Δπελδύζεηο Λνηπέο Γαπάλεο Γηάγξακκα 49: Οη πεγέο Δμόδσλ ησλ Κ.Α.Π.Ζ. ζην Γήκν Βύξσλα, 2007 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 180

181 ηα ηξία Κ.Α.Π.Ζ. πνπ ιεηηνπξγνχλ ζην Γήκν Βχξσλα εξγάδνληαη 19 άηνκα θαη εμππεξεηνχληαη πάλσ απφ ειηθησκέλνη. Ο αξηζκφο ησλ εζεινληψλ νξίδεηαη απφ ηνλ αξηζκφ ησλ ρξεζηψλ πνπ πξνζπκνπνηνχληαη λα βνεζήζνπλ ηνπο ινηπνχο ρξήζηεο, ελψ πέληε (5) άηνκα είλαη ειηθησκέλα Α.κ.Δ.Α. φπσο θαίλεηαη θαη απφ ηνλ πίλαθα 16. Πίλαθαο 16: Δξγαδόκελνη, Υξήζηεο, Δζεινληέο θαη Α.κ.Δ.Α. ζηα Κ.Α.Π.Ζ. ηνπ Γήκνπ Βύξσλα, 2007 Κ.Α.Π.Ζ. Γήκνπ Βύξσλα Δξγαδφκελνη Υξήζηεο Δζεινληέο Α.Μ.Δ.Α νη ίδηνη νη ρξήζηεο 5 Πεγή: Κ.Α.Π.Ζ. Γήκνπ Βχξσλα Σν ζχλνιν ησλ εξγαδφκελσλ ζηα Κ.Α.Π.Ζ. ηνπ Γήκνπ Βχξσλα είλαη δεθαελληά (19) άηνκα νη θαηεγνξίεο ησλ νπνίσλ παξνπζηάδνληαη ζην ζρήκα 12 πνπ αθνινπζεί. ρήκα 12: Καηεγνξίεο Δξγαδόκελσλ ζηα Κ.Α.Π.Ζ. ηνπ Γήκνπ Βύξσλα, 2007 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 181

182 Χζηφζν, ην βαζηθφ πξφβιεκα πνπ εληνπίδνπλ νη ππεχζπλνη ησλ Κ.Α.Π.Ζ. ηνπ Γήκνπ είλαη έιιεηςε κηαο θεληξηθήο θνηλσληθήο ππεξεζίαο ζην Γήκν, θαζψο επίζεο θαη ε ειιηπήο πξνβνιή ηνπ ζεκαληηθνχ έξγνπ πνπ παξάγεηαη ζηα Κ.Α.Π.Ζ. Σα ζεηηθά βέβαηα ζηνηρεία ηεο κέρξη ηψξα ιεηηνπξγίαο ηνπο είλαη ε ζπρλή ζπλεξγαζία ησλ Κ.Α.Π.Ζ. κε ηνλ Αζιεηηθφ νξγαληζκφ ηνπ Γήκνπ Βχξσλα γηα ηελ εθγχκλαζε ησλ ειηθησκέλσλ θαζψο επίζεο θαη ε πξαγκαηνπνίεζε πνιηηηζηηθψλ εθδειψζεσλ απφ ηνπο ειηθησκέλνπο ζε ζπλεξγαζία κε ην Κέληξν Υνξνχ ηνπ Γήκνπ «Ηζηδψξα Νηάλθαλ». Με ππξήλα ηα Κ.Α.Π.Ζ. ιεηηνπξγνχλ δχν παξάπιεπξα πξνγξάκκαηα γηα ηελ θξνληίδα ειηθησκέλσλ αηφκσλ. Σν πξψην αθνξά ηε δξάζε «Βνήζεηα ζην Σπίηη» θαη ην δεχηεξν ηελ «Πξφιεςε ηεο Γεξνληηθήο Άλνηαο». Α) Πξφγξακκα «Βνήζεηα ζην Σπίηη» Σν πξφγξακκα απεπζχλεηαη ζε κνλαρηθά ειηθησκέλα άηνκα κε θηλεηηθέο δπζθνιίεο, αδπλακία απηνεμππεξέηεζεο θαη θαηά θχξην ιφγν κε πεξηνξηζκέλεο νηθνλνκηθέο δπλαηφηεηεο. Γηα ην ζθνπφ θάιπςεο ησλ βαζηθψλ αλαγθψλ ησλ ρξεζηψλ ηεο ζπγθεθξηκέλεο δξάζεο, ζπζηήζεθε νκάδα πνπ απνηειείηαη απφ θνηλσληθφ ιεηηνπξγφ, λνζειεπηή θαη νηθνγελεηαθφ βνεζφ. Οη ππεξεζίεο πνπ παξέρνληαη είλαη αληηζηνίρσο, ςπρνθνηλσληθή ζηήξημε, πξσηνβάζκηα ηαηξηθή θξνληίδα θαη παξαθνινχζεζε, θαζψο θαη αληηκεηψπηζε ησλ ζηνηρεησδψλ αλαγθψλ ζπληήξεζεο ηνπ λνηθνθπξηνχ (κηθξναγνξέο, θαζαξηφηεηα θ.ι.π.). Δπηδίσμε ηνπ πξνγξάκκαηνο είλαη ε παξακνλή ησλ πεξηπηψζεσλ απηψλ ζην νηθείν ηνπο πεξηβάιινλ κε ηελ παξάιιειε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο ησλ ηδίσλ αιιά θαη φπνπ ππάξρεη θαη ηνπ νηθνγελεηαθνχ πεξηβάιινληνο κε ηελ αλαθνχθηζε κέξνπο απφ ηελ θξνληίδα πνπ επσκίδεηαη Σν πξφγξακκα επηθεληξψλεηαη ζηηο θαη νίθνλ επηζθέςεηο ηαηξψλ θαη λνζειεπηψλ πνπ έρνπλ σο αληηθείκελν, κεηαμχ άιισλ: Σε ιήςε λνζειεπηηθνχ ηζηνξηθνχ, απιέο λνζειεπηηθέο πξάμεηο (κέηξεζε αξηεξηαθήο πίεζεο θαη ζαθράξνπ, αηκνιεςίεο θ.α.), εθπαίδεπζε γηα ηε ζσζηή ιήςε ησλ θαξκάθσλ, εθπαίδεπζε ζε ζέκαηα αηνκηθήο πγηεηλήο, κέξηκλα γηα ηελ έγθαηξε ζπληαγνγξάθεζε ησλ θαξκάθσλ, ζπλνδεία ζε λνζειεπηηθά ηδξχκαηα φηαλ δελ ππάξρεη θξνληηζηήο, παξαθνινχζεζε ηεο εμέιημεο ηεο πγείαο ηνπ αζζελνχο θαη παξαπνκπή ηνπ ζην Κέληξν Τγείαο φηαλ απηφ θξηζεί απαξαίηεην. Γηα ηηο αλάγθεο ηνπ πξνγξάκκαηνο, ν Γήκνο έρεη παξαιάβεη απφ ην ππνπξγείν Τγείαο εηδηθφ φρεκα, ελψ ζχληνκα αλαιακβάλεη δξάζε θαη ην εμεηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ. 182

183 Β) Πξφγξακκα «Πξφιεςεο Γεξνληηθήο Άλνηαο» Σν Κ.Α.Π.Ζ. ηνπ Γήκνπ Βχξσλα ζε ζπλεξγαζία κε ην Κνηλνηηθφ Κέληξν Φπρηθήο Τγηεηλήο Βχξσλα-Καηζαξηαλήο θαη ην Δηδηθφ Ηαηξείν Οξγαληθψλ Φπρνζπλδξφκσλ ηεο Φπρηαηξηθήο Κιηληθήο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ (Αηγηλήηεην Ννζνθνκείν), νξγάλσζαλ γηα ηνπο δεκφηεο ηνπ Βχξσλα, ην Δηδηθφ Ηαηξείν πξψηκεο δηάγλσζεο ησλ δηαηαξαρψλ ηεο κλήκεο, ηεο άλνηαο θαη ηεο θαηάζιηςεο. Σν πξφγξακκα απηφ απεπζχλεηαη: ε ειηθησκέλνπο δεκφηεο πνπ παξνπζηάδνπλ: Γηαηαξαρέο ηεο κλήκεο Πξνβιήκαηα ζπκπεξηθνξάο Καηάζιηςε ηνπο ζπγγελείο πνπ θξνληίδνπλ ειηθησκέλνπο δεκφηεο κε ηα παξαπάλσ πξνβιήκαηα. Ζ επηζηεκνληθή νκάδα ηνπ πξνγξάκκαηνο ρξεζηκνπνηεί ζχγρξνλεο δηαγλσζηηθέο κεζφδνπο, κε ζθνπφ ηελ πξψηκε δηάγλσζε απηψλ ησλ πξνβιεκάησλ πνπ επηβαξχλνπλ ηελ πγεία θαη ηελ πνηφηεηα δσήο ησλ ειηθησκέλσλ, παξέρεη νδεγίεο αληηκεηψπηζεο ζηνπο ειηθησκέλνπο θαη ηηο νηθνγέλεηεο ηνπο θαη ηέινο ζπλεξγάδεηαη ζηελά κε ηνπο ζεξάπνληεο ηαηξνχο. Ζ επηζηεκνληθή νκάδα ηνπ Δηδηθνχ Ηαηξείνπ απαξηίδεηαη απφ έμη (6) άηνκα (Φπρίαηξν, Νεπξνιφγν, Παζνιφγν, Κνηλσληθφ ιεηηνπξγφ, Δπηζθέπηε πγείαο, Γηνηθεηηθφ ζηέιερνο) ελψ νη εξγαδφκελνη ηνπ Γήκνπ πνπ κεηέρνπλ ζην πξφγξακκα είλαη πέληε (5) εθ ησλ νπνίσλ ηξεηο (3) επηζθέπηξηεο πγείαο θαη δπν (2) θνηλσληθνί ιεηηνπξγνί.(πίλαθαο 17) 183

184 Πίλαθαο 17: Δξγαδόκελνη, Δπηζηεκνληθό Πξνζσπηθό θαη Υξήζηεο πξνγξάκκαηνο «Πξόιεςεο Γεξνληηθήο Άλνηαο» Δπηζηεκνληθή νκάδα Δξγαδόκελνη Υξήζηεο ). Φπρίαηξνο 2). Νεπξνιφγνο 3). Παζνιφγνο 4). Κνηλσληθφο Λεηηνπξγφο 5). Δπηζθέπηεο πγείαο 6). Γηνηθεηηθφ ζηέιερνο Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 3 επηζθέπηξηεο πγείαο 2 θνηλσληθνί ιεηηνπξγνί πλήζσο απφ ηνπο ππεπζχλνπο πξνηείλνληαη ηξεηο επηζθέςεηο. ηελ πξψηε επίζθεςε πξαγκαηνπνηείηαη ε αξρηθή αμηνιφγεζε. ηε θάζε απηή εμεηάδνληαη θαη αμηνινγνχληαη ηα ζεκεία θαη ηα ζπκπηψκαηα πνπ νδήγεζαλ ηνλ ειηθησκέλν ζην Δηδηθφ Ηαηξείν. Λακβάλεηαη ην ςπρνθνηλσληθφ ηζηνξηθφ θαη γίλνληαη νη βαζηθέο ςπρνινγηθέο δνθηκαζίεο. ηελ δεχηεξε επίζθεςε πξαγκαηνπνηείηαη ε θιηληθή εμέηαζε. Σηελ επίζθεςε απηή γίλνληαη νη απαξαίηεηεο θιηληθέο εμεηάζεηο. Αλ ππάξρεη αλάγθε γηα πεξηζζφηεξεο εμεηάζεηο, δίλνληαη νη απαξαίηεηεο εμεγήζεηο θαη θαηεπζχλζεηο. Σέινο ζηελ Σξίηε επίζθεςε δίλνληαη βαζηθέο νδεγίεο θαη ζεξαπεπηηθέο θαηεπζχλζεηο. Ζ επηζηεκνληθή νκάδα αθνχ έρεη επεμεξγαζηεί ην ζχλνιν ησλ δεδνκέλσλ, πξνηείλεη ζηνλ ειηθησκέλν θαη ηνπο ζπλνδνχο ηνπ ζπγθεθξηκέλεο νδεγίεο θαη ζεξαπεπηηθέο πξννπηηθέο, ελεκεξψλνληαο, αλ ππάξρεη, ηνλ ζεξάπνληα ηαηξφ ρέδην Γξάζεο «πκβνπιεπηηθή ππνζηήξημε εππαζώλ νκάδσλ γηα ηελ θνηλσληθή θαη επαγγεικαηηθή ηνπο έληαμε». Σν ζπγθεθξηκέλν πξφγξακκα αθνξά δξάζεηο παξνρήο ζπλνδεπηηθψλ θαη ππνζηεξηθηηθψλ ππεξεζηψλ ζε εππαζείο νκάδεο ησλ Γήκσλ Εσγξάθνπ Καηζαξηαλήο θαη Βχξσλα ηελ θνηλσληθή θαη επαγγεικαηηθή ηνπο έληαμε. Πξφθεηηαη ζπλεπψο γηα πξφγξακκα δηαδεκνηηθήο ζπλεξγαζίαο ην νπνίν απεπζχλεηαη ζε 140 άλεξγνπο θαη άλεξγεο πνπ δηακέλνπλ 184

185 ζηνπο Γήκνπο Εσγξάθνπ, Καηζαξηαλήο θαη Βχξσλα αιιά θαη ζηελ επξχηεξε πεξηνρή κε ζηφρν ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πνιιαπιψλ αηηηψλ πνπ εληζρχνπλ ηνλ θνηλσληθφ ηνπο απνθιεηζκφ θαη εκπνδίδνπλ ηελ επαγγεικαηηθή ηνπο έληαμε. 91 Σν ελ ιφγσ ρέδην Γξάζεο ζπληζηά έλα ζρέδην νινθιεξσκέλεο παξέκβαζεο ππέξ ησλ αλέξγσλ εππαζψλ νκάδσλ πιεζπζκνχ, πνπ έρεη σο βαζηθή ηνπ αξρή ηελ πξνψζεζε ηεο ηζφηεηαο θαη ηε βειηίσζε ηεο πξφζβαζεο θαη ηεο ζπκκεηνρήο ηνπο ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Τινπνηείηαη απφ έλα δίθηπν θνξέσλ, πνπ δηαζέηνπλ εμεηδίθεπζε, ηερλνγλσζία, εκπεηξία, ππνδνκέο, θαη εμαζθαιίδνπλ απνηειεζκαηηθφηεηα. Δπηθεθαιήο ηνπ δηθηχνπ απηνχ είλαη ε Γεκνηηθή Δπηρείξεζε Αλάπηπμεο Γήκνπ Εσγξάθνπ (Γ.Δ.Α.Γ.Ζ.Ε.). Απφ ην ζπγθεθξηκέλν ζρέδην δξάζεο ζα επσθειεζνχλ νη εππαζείο θνηλσληθά νκάδεο πιεζπζκνχ ησλ Γήκσλ Βχξσλα, Καηζαξηαλήο θαη Εσγξάθνπ, πνπ παξνπζηάδνληαη ζην ρήκα 13. ρήκα 13: Δπσθεινύκελνη ρεδίνπ Γξάζεο «πκβνπιεπηηθή ππνζηήξημε εππαζώλ νκάδσλ γηα ηελ θνηλσληθή θαη επαγγεικαηηθή ηνπο έληαμε» Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Αλαιπηηθφηεξα ην ζρέδην πεξηιακβάλεη: 91 Φνξείο δεκνζηφηεηαο: Α.Μ.Κ.Δ. Με Κπβεξλεηηθή Οξγάλσζε «Αζελά» Μ.Κ.Ο. «Σν πίηη ηεο Αιιειεγγχεο» Γηθαηνινγεηηθά ζπκκεηνρήο ζην ζρέδην: Αίηεζε ζπκκεηνρήο ( δίδεηαη απφ ηε Γ.Δ.Α.ΓΖ.Ε.) Παξαπεκπηηθφ ζεκείσκα απφ ηνλ ΟΑΔΓ 185

186 Γξάζεηο ζπκβνπιεπηηθήο γηα φινπο ηνπο ζπκκεηέρνληεο. Αθνξνχλ ζε δξαζηεξηφηεηεο επαγγεικαηηθνχ πξνζαλαηνιηζκνχ θαη πξνψζεζεο ζηελ απαζρφιεζε, κε ζηφρν ηελ θηλεηνπνίεζε ηνπο ζηελ αλάπηπμε εξγαζηαθήο θνπιηνχξαο θαη ηελ πηνζέηεζε αληίζηνηρσλ ζηάζεσλ-ζπκπεξηθνξψλ, απαξαίηεησλ γηα ηελ επαγγεικαηηθή ηνπο απνθαηάζηαζε. Γξάζεηο δηθηχσζεο. Αθνξνχλ ζηελ αλάπηπμε δηθηχνπ θαηαπνιέκεζεο ηνπ απνθιεηζκνχ ησλ εππαζψλ νκάδσλ απφ ηελ αγνξά εξγαζίαο. 92 Πξνβιέπεηαη δηθηχσζε κε Ο.Σ.Α., δηθηχσζε κε επηρεηξήζεηο θαη δηθηχσζε κε θνξείο ησλ νκάδσλ ζηφρνπ. εκεηψλεηαη φηη ην έξγν «Δπηρνξήγεζε γηα ηελ παξνρή ππνζηεξηθηηθψλ θαη ζπλνδεπηηθψλ ππεξεζηψλ» εληάζζεηαη ζην Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα (Δ.Π.) «Απαζρφιεζε θαη Δπαγγεικαηηθή θαηάξηηζε» ηνπ Τπνπξγείνπ Απαζρφιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο, θαη ζπγρξεκαηνδνηείηαη θαηά 75% απφ ην Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν (Δ.Κ.Σ.) ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη 25% απφ ην Διιεληθφ Γεκφζην ζην πιαίζην ηνπ Γ θνηλνηηθνχ Πιαηζίνπ ηήξημεο (Γ Κ.Π..) «πκβνπιεπηηθή Γνληώλ θαη Παηδηώλ» Σν πξφγξακκα «Δθπαίδεπζε θαη Δπαηζζεηνπνίεζε Γνλέσλ θαη Παηδηψλ» εθαξκφδεηαη ζην Γήκν Βχξσλα απφ ην 2003.κε ηελ βνήζεηα νξγαλσκέλσλ ζεκηλαξίσλ πνπ δηαξθνχλ 4 κήλεο κε 2σξεο εβδνκαδηαίεο ζπλαληήζεηο, νη γνλείο έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα επεμεξγαζζνχλ ζέκαηα φπσο: θαηαλφεζε ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ παηδηνχ θαη ηνπ εθήβνπ αληηκεηψπηζε ησλ δπζθνιηψλ πνπ πξνθχπηνπλ ζηε ζρέζε γνληνχ θαη παηδηνχ 92 Σαπηφρξνλα, κέζσ ηνπ ζρεδίνπ επηδηψθεηαη ε αλάπηπμε πξνζσπηθψλ θαη θνηλσληθψλ δεμηνηήησλ πνπ αθνξνχλ ζηελ: Απηνγλσζία-ελίζρπζε ηεο απηνεθηίκεζεο ηνπο Βειηίσζε ηεο επηθνηλσληαθήο ηθαλφηεηάο ηνπο Δπαγγεικαηηθφο πξνζαλαηνιηζκφο (δηεξεχλεζε ηθαλνηήησλ, δεμηνηήησλ, ελδηαθεξφλησλ θαη αμηψλ) Δλζάξξπλζε ζηε ιήςε απνθάζεσλ θαη ζηελ πξνζσπηθή ελεξγνπνίεζε ηνπο Πξφζβαζε ζηελ πιεξνθφξεζε γηα επθαηξίεο ζηελ αγνξά εξγαζίαο Πξνεηνηκαζία γηα ηελ έληαμε ζηελ αγνξά εξγαζίαο-ηερληθέ εχξεζεο εξγαζίαο (ζχληαμε βηνγξαθηθνχ ζεκεηψκαηνο, ζπλνδεπηηθήο επηζηνιήο, πξνεηνηκαζία ζπλέληεπμεο) Τπνζηήξημε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο κε ζπγθεθξηκέλα κεζνδνινγηθά εξγαιεία Παξαθνινχζεζε ησλ σθεινχκελσλ 186

187 επηθνηλσλία ζηελ νηθνγέλεηα έθθξαζε ζπλαηζζεκάησλ ηξφπνπο ελίζρπζεο ηεο απηνεθηίκεζεο δηαρείξηζε θξίζεσλ θ.ι.π Αληίζηνηρν πξφγξακκα «Δθπαίδεπζεο θαη Δπαηζζεηνπνίεζεο» εθαξκφδεηαη απφ ην 2006 θαη γηα ηνπο Δθπαηδεπηηθνχο. Σα ζέκαηα πνπ εμεηάδνληαη ζηα ζρεηηθά ζεκηλάξηα θαη νκάδεο γηα εθπαηδεπηηθνχο αλαθέξνληαη κεηαμχ άιισλ ζηα εμήο: δεμηφηεηεο επηθνηλσλίαο, αλαγλψξηζε έθθξαζεο, δηαρείξηζε ζπλαηζζεκάησλ, δηαζηάζεηο απηναληίιεςεο-απηνεθηίκεζεο, δηαδηθαζία επίιπζεο ζπγθξνχζεσλ αληηκεηψπηζε αγρνγφλσλ θαηαζηάζεσλ θ.ι.π. Απφ ην 2004 ζρεδηάζηεθε ζην Γήκν «Γξάζε πκβνπιεπηηθήο» θαη γηα Δθήβνπο ζε αηνκηθή θαη νκαδηθή βάζε. Καηά ηελ δηάξθεηα ηνπ 2006 εθαξκφζηεθε κφλν ζε αηνκηθή βάζε, ελψ έγηλαλ θάπνηεο επηζθέςεηο ζε ζρνιεία έπεηηα απφ ζρεηηθή πξφζθιεζε ησλ δηεπζπληψλ. Μεξηθέο απφ ηηο δξάζεηο πνπ παξέρνληαη ζην πιαίζην ηεο ελ ιφγσ δξάζεο είλαη: εθπαηδεπηηθφο θαη επαγγεικαηηθφο πξνζαλαηνιηζκφο αληηκεηψπηζε εμεηαζηηθνχ άγρνπο απηνεθηίκεζε θαη ζρνιηθή επίδνζε δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο θ.ι.π. ε αηνκηθή βάζε αλαδήηεζαλ ζρεηηθή βνήζεηα πεξίπνπ 45 έθεβνη, ελψ κεγάινο αξηζκφο εθήβσλ ελεκεξψζεθε γηα ηηο ζρεηηθέο δξάζεηο κέζα ζην ζρνιείν θνίηεζεο ζε ζπλαληήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ γηα ην ζθνπφ απηφ. Δπίζεο κεκνλσκέλα άηνκα αλαδήηεζαλ βνήζεηα ζην «Κέληξν πκβνπιεπηηθήο» ζε αηνκηθέο ζπλεδξίεο βξαρχρξνλεο δηάξθεηαο. εκεηψλεηαη φηη θαηά ηελ δηάξθεηα ηνπ 2006 επηζθέθζεθαλ ην Κέληξν πκβνπιεπηηθήο πεξίπνπ 160 κεκνλσκέλα άηνκα. Δπίζεο ην Μάην ηνπ 2006 πξαγκαηνπνηήζεθε, εθδήισζε ζε δεκνηηθφ θηλεκαηνγξάθν ηνπ Γήκνπ Βχξσλα ζε ζπλεξγαζία κε ηελ «Πιεχζε» 93 κε ζέκα «Δθεβεία θαη ζρέζεηο κε ηνπο γνλείο». Ζ ππεχζπλε ηνπ Κέληξνπ πκβνπιεπηηθήο ηνπ Γήκνπ Βχξσλα ζηελ ελ ιφγσ εθδήισζε παξνπζίαζε ην ζέκα «Ζ ζρέζε ηνπ γνλέα κε ηνλ έθεβν: ηξφπνη νξηνζέηεζεο θαη 93 Γίθηπν Έγθαηξεο Παξέκβαζεο γηα Δθήβνπο ρξήζηεο νπζηψλ θαη ηηο νηθνγέλεηεο ηνπο 187

188 αλάπηπμε ππεπζπλφηεηαο». Ο αθξηβήο αξηζκφο ησλ ζπκκεηερφλησλ ζηελ εθδήισζε δελ είλαη γλσζηφο, αιιά ππνινγίδεηαη φηη παξεπξέζεθαλ πάλσ απφ 300 άηνκα. 94 Απφ ηελ επεμεξγαζία ζρεηηθψλ Δξσηεκαηνινγίσλ θαη Φχιισλ Αμηνιφγεζεο πνπ ζπκπιήξσλαλ νη γνλείο πνπ ζπκκεηείραλ ζηνπο ζεκηλαξηαθνχο θχθινπο θαη ζηηο βησκαηηθέο νκάδεο, πξνθχπηνπλ κεηαμχ άιισλ ηα εμήο ζπκπεξάζκαηα: 1) Οη Γνλείο δειψλνπλ ηθαλνπνηεκέλνη απφ ην πξφγξακκα θαη επηζπκνχλ δηεχξπλζε ηεο ρξνληθήο δηάξθεηαο ησλ νκάδσλ πέξαλ ησλ ηεζζάξσλ (4) κελψλ, 2) Οη πεξηζζφηεξνη γνλείο δειψλνπλ φηη νη ζρέζεηο ηνπο κε ηα παηδηά ηνπο έρνπλ βειηησζεί 3) Αηζζάλνληαη πεξηζζφηεξν ελεκεξσκέλνη ζρεηηθά κε ζέκαηα δηαπαηδαγψγεζεο, θαζψο θαη ζέκαηα απηνγλσζίαο, 4) Σπληζηνχλ αλεπηθχιαθηα ζε άιινπο γνλείο λα ζπκκεηάζρνπλ ζην πξφγξακκα. Σν πξφγξακκα ρξεκαηνδνηείηαη απφ ην Γήκν κε έζνδα πνπ αληινχληαη απφ ηα ηέιε θαη ηελ ηνπηθή θνξνινγία. ηνλ πίλαθα 19 πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδεηαη ε ζηειέρσζε ηεο θνηλσληθήο δνκήο θαζψο θαη ν αξηζκφο ησλ επσθεινχκελσλ γηα ην έηνο Πίλαθαο 18: Σν πξνζσπηθό θαη νη ρξήζηεο ηνπ πξνγξάκκαηνο πκβνπιεπηηθήο ζην Γήκν Βύξσλα. Πξνζσπηθό 1 (Κνηλσληθή Λεηηνπξγφο) πκβνπιεπηηθή γηα Γνλείο 235 Γνλείο Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε «πκβνπιεπηηθή Γήκνπ Βύξσλα» πκβνπιεπηηθή γηα Δθπαηδεπηηθνχο 35 Δθπαηδεπηηθνί Αξηζκόο ρξεζηώλ πκβνπιεπηηθή γηα Δθήβνπο 45 Έθεβνη πκβνπιεπηηθή γηα κεκνλσκέλα άηνκα 160 Μεκνλσκέλα άηνκα Γηαπηζηψλνπκε απφ ηνλ πίλαθα 18 φηη κφλν έλα (1) άηνκν εξγάδεηαη ζην πξφγξακκα πκβνπιεπηηθήο Τπνζηήξημεο ηνπ Γήκνπ, κε απνηέιεζκα ηελ ππεξβνιηθή ηνπ επηβάξπλζε, ηελ κεησκέλε δπλαηφηεηα επέθηαζεο ησλ δξάζεσλ θαη ηελ αδπλακία έγθαηξεο θαη καδηθήο 94 Σαπηφρξνλα, ηνλ Μάξηην ηνπ 2006 πξαγκαηνπνηήζεθε ζην Γήκν Βχξσλα ην 2 ν Γηαδεκνηηθφ πλέδξην Γνκψλ Τγείαο Ο.Σ.Α. Αηηηθήο κε ζέκα «Ζ Αγσγή Τγείαο θαη ε πξφιεςε ζηνπο Ο.Σ.Α. Θεζκηθφ θαη νξγαλσηηθφ Πιαίζην». Ζ ππεχζπλε ηνπ Κέληξνπ πκβνπιεπηηθήο ηνπ Γήκνπ Βχξσλα παξνπζίαζε νκηιία κε ζέκα «Τπεξεζίεο πκβνπιεπηηθήο θαη Πξφιεςε: Παξνχζα θαηάζηαζε, αλάγθεο, πξννπηηθέο. 188

189 ελεκέξσζεο ησλ δεκνηψλ. Χζηφζν, θαίλεηαη πσο ην ζνβαξφ απηφ κεηνλέθηεκα δελ απνηέιεζε ηξνρνπέδε γηα ηελ ππεχζπλε εθφζνλ απφ ην 2003 πνπ μεθίλεζε λα ιεηηνπξγεί ε πκβνπιεπηηθή έρεη ήδε πξνζθέξεη θνηλσληθή θξνληίδα ζε πάλσ απφ 800 δεκφηεο ηνπ Γήκνπ Βχξσλα. Βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ πξνγξάκκαηνο πκβνπιεπηηθήο ηνπ Γήκνπ Βχξσλα απνηειεί ην γεγνλφο φηη θαιχπηεη θαη ηνπο ηξεηο (3) ηνκείο πξφιεςεο φπσο απεηθνλίδεηαη ζην ρήκα 14. πγθεθξηκέλα, ζην πιαίζην ηνπ πξσηνγελή ηνκέα πξφιεςεο, ε πκβνπιεπηηθή ηνπ Γήκνπ επαηζζεηνπνηεί, ελεκεξψλεη θαη πιεξνθνξεί ηνπο ελδηαθεξφκελνπο γνλείο, εθπαηδεπηηθνχο, θαη εθήβνπο. ηνλ δεπηεξνγελή ηνκέα πξφιεςεο γίλεηαη ε πξψηε δηάγλσζε έπεηηα απφ ηελ επαθή ηεο θνηλσληθήο ιεηηνπξγνχ κε ηνλ ελδηαθεξφκελν παξέρνληαο ηνπ βξαρπρξφληα ςπρνινγηθή ζηήξημε θαη ηέινο ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα πξφιεςεο πξνθχπηεη κηα ηειηθή δηάγλσζε θαη γίλεηαη πξνζπάζεηα γηα ηελ εθπαίδεπζε ησλ αηφκσλ ψζηε λα κπνξνχλ ζην κέιινλ λα αληηκεησπίδνπλ παξφκνηεο θαηαζηάζεηο. ρήκα 14: Σνκείο πξόιεςεο πνπ θαιύπηεη ν Γήκνο Βύξσλα Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε ηελ πξνζπάζεηα ηνπ Γήκνπ γηα ηελ επίιπζε ησλ πξνβιεκάησλ πνπ αληηκεησπίδεη κηα ηφζν ζεκαληηθή δνκή (π.ρ. ηνκενπνηεκέλεο ππεξεζίεο, πνιχκελεο αλακνλέο θ.ι.π.) έρνπλ πξνηαζεί απφ ηελ ππεχζπλε θνηλσληθήο πνιηηηθήο ηνπ Γήκνπ, ε αχμεζε ησλ ππαξρφλησλ δνκψλ, ε πξφζιεςε πξνζσπηθνχ, ε δηαζχλδεζε ησλ ππεξεζηψλ θαη γεληθφηεξα, ε 189

190 νηθνδφκεζε ελφο εληαίνπ ζπζηήκαηνο παξνρήο ππεξεζηψλ ςπρηθήο πγείαο κε θάιπςε φινπ ηνπ θάζκαηνο πξφιεςεο ζε ηνπηθφ επίπεδν Πξόγξακκα Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο Equal γηα ηελ αληηκεηώπηζε ηεο αλεξγίαο ζην Γήκν Βύξσλα. Ο Γήκνο Βχξσλα, ζηελ πξνζπάζεηα ηνπ λα αληαπνθξηζεί ζηνλ θνηλσληθφ ηνπ ξφιν, αλέιαβε πξσηνβνπιία ψζηε λα βνεζήζεη ηνπο δεκφηεο λα εληαρζνχλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Σν 2005 μεθίλεζε ε ιεηηνπξγία ηνπ πξνγξάκκαηνο Δθπαίδεπζεο Δλειίθσλ, κε ζηφρν λα πξνζθέξεη επηπιένλ γλψζεηο θαη εθφδηα ζε φινπο ηνπο πνιίηεο ηνπ Βχξσλα. ηηο αξρέο ηνπ 2007 ζην πιαίζην ηεο θνηλνηηθήο πξσηνβνπιίαο Equal, ν Γήκνο ζηήξημε ην πξφγξακκα «Δπί Τξνρψλ: Δπφκελε Σηάζε Αγνξάο Δξγαζίαο» 95 ην νπνίν έρεη ζηφρν λα πξνζθέξεη εθπαίδεπζε ζε λένπο θαη λέεο ρξνλψλ, νη νπνίνη γηα θάπνην ιφγν εγθαηέιεηςαλ ην ζρνιείν θαη δελ δηαζέηνπλ ηα επαγγεικαηηθά εθφδηα γηα λα βξνπλ κηα ζέζε εξγαζίαο κε κέιινλ θαη πξννπηηθέο. εκεηψλεηαη ηέινο φηη ην πξφγξακκα «Δπί Σξνρψλ: Δπφκελε ηάζε Αγνξάο Δξγαζίαο» εληάζζεηαη ζην πιαίζην ηνπ Άμνλα 1 «Απαζρνιεζηκφηεηα», Μέηξν 1.1. «Γηεπθφιπλζε ηεο πξφζβαζεο θαη ηεο επηζηξνθήο ζηελ αγνξά εξγαζίαο» Γεκνηηθνί Βξεθνλεπηαθνί-Παηδηθνί ηαζκνί ην Γήκν Βχξσλα, ιεηηνπξγνχλ ζήκεξα εθηά (7) Παηδηθνί ηαζκνί θαη δχν (2) Βξεθνλεπηαθνί ηαζκνί. Οη ηαζκνί απηνί κεηαβηβάζηεθαλ ζην Γήκν ην 2001 θαη ιεηηνπξγνχλ κε ηε λνκηθή κνξθή ελφο Ν.Π.Γ.Γ., φπσο αιψζηε πξνβιέπεηαη κε ην Ν. 2880/2001 (Νφκνο «Πνιηηεία»), ηνπ νπνίνπ ζεκαληηθφ θνκκάηη αλαθέξεηαη ζηελ κεηαβίβαζε 95 Οη επσθεινχκελνη δεκφηεο θεξδίδνπλ απφ ηελ ζπκκεηνρή ηνπο ζην πξφγξακκα: πκκεηνρή ζε επηδνηνχκελα πξνγξάκκαηα Απφθηεζε εξγαζίαο ζε επηρεηξήζεηο Απφθηεζε επαγγεικαηηθψλ εθνδίσλ θαη ηθαλφηεηεο απαξαίηεηεο γηα κηα εξγαζία κε κέιινλ θαη πξννπηηθέο Έληαμε ζε πξνγξάκκαηα, απφ ηα νπνία ζα απνθηήζνπλ εξγαζηαθή εκπεηξία Απφθηεζε δπλαηφηεηαο επηζηξνθήο ζην ζρνιείν, κε πεξηζζφηεξα εθφδηα θαη κε ηε ζηήξημε ηνπ πξνγξάκκαηνο. 190

191 ησλ πξψελ θξαηηθψλ παηδηθψλ θαη βξεθνλεπηαθψλ ζηαζκψλ ζηνπο Γήκνπο θαη ηηο Κνηλφηεηεο. Σν λνκηθφ θαζεζηψο πνπ δηέπεη ηελ ιεηηνπξγία ησλ παηδηψλ θαη βξεθνλεπηαθψλ ζηαζκψλ (αλεμάξηεηα απφ ηνλ ηξφπν πνπ έρνπλ ζπζηαζεί 96 ), ην ζέηεη ην Τπνπξγείν Τγείαο θαη Πξφλνηαο. Γηεχζπλζε Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ηνπ Γήκνπ είλαη απηή πνπ έρεη ηελ επνπηεία ησλ παηδηθψλ θαη βξεθνλεπηαθψλ ζηαζκψλ θαζψο θαη ησλ Κ.Α.Π.Ζ. Οη βξεθνλεπηαθνί ηαζκνί θηινμελνχλ παηδηά ειηθίαο απφ 6 κελψλ έσο 6 εηψλ θαη νη παηδηθνί ζηαζκνί παηδηά ειηθίαο 2,5 έσο 6 εηψλ. ηνπο επηά (7) παηδηθνχο ζηαζκνχο θαη ζηνπο δχν (2) βξεθνλεπηαθνχο, θηινμελήζεθαλ ηελ πεξίνδν , 460 λήπηα θαη 110 βξέθε (απφ 8 κελψλ έσο 2,5 εηψλ) 97. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ν αξηζκφο ησλ παηδηψλ πνπ θηινμελνχληαη ζηνπο ζηαζκνχο ηνπ Γήκνπ δελ αληαπνθξίλεηαη ζηηο πξαγκαηηθέο αλάγθεο ησλ θαηνίθσλ. Ζ παξαηήξεζε απηή βξίζθεη ην έξεηζκα ηεο κέζα απφ ηελ ζχγθξηζε ηνπ αξηζκνχ ησλ θηινμελνχκελσλ παηδηψλ, κε ηα ζηνηρεία ηεο Δ..Τ.Δ. κε ηνλ αξηζκφ ησλ παηδηψλ πνπ θαηνηθνχλ ζην Γήκν Βχξσλα. χκθσλα ινηπφλ κε ηελ απνγξαθή ηνπ 2001 ν ζπλνιηθφο αξηζκφο ησλ παηδηψλ θαη βξεθψλ πνπ θαηνηθνχλ ζην Γήκν Βχξσλα αλέξρεηαη ζε παηδηά φπσο θαίλεηαη θαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα. Πίλαθαο 19: Ζιηθηαθέο θαηεγνξίεο παηδηώλ θαη βξεθώλ ζην Γήκν Βύξσλα Ζιηθηαθή Καηεγνξία Αξηζκόο Βξεθώλ-Παηδηώλ 3 κελψλ 2 εηψλ εηψλ - -6 εηψλ Πεγή: Δ.Σ.Υ.Δ. (απνγξαθή 2001) Με βάζε ηηο δχν απηέο ειηθηαθέο θαηεγνξίεο ζηηο νπνίεο εληάζζνληαη ηα παηδηά πνπ θηινμελνχληαη ζηνπο παηδηθνχο θαη βξεθνλεπηαθνχο ζηαζκνχο, παξαηεξνχκε φηη ν αξηζκφο ησλ παηδηψλ πνπ θηινμελνχληαη ζ απηνχο (570 παηδηά), είλαη πνιχ κηθξφο ζε ζρέζε κε ην ζχλνιν ηνπ παηδηθνχ πιεζπζκνχ πνπ δηαβηεί ζην Γήκν. Ζ παξαπάλσ απφθιηζε νθείιεηαη ζηηο ειιείςεηο πνπ παξαηεξείηαη ζηελ ππνζηειέρσζε ησλ παηδηθψλ θαη βξεθνλεπηαθψλ ζηαζκψλ. Υαξαθηεξηζηηθή έλδεημε ηεο επίδξαζεο πνπ έρεη ν αξηζκφο ηνπ πξνζσπηθνχ ζηελ 96 Με κεηαβίβαζε απφ ην Γήκν ή κέζσ Δπξσπατθψλ Πξνγξακκάησλ 97 Οη ζεκεξηλνί βξεθνλεπηαθνί θαη παηδηθνί ζηαζκνί δελ έρνπλ πιένλ κνλαδηθφ ζθνπφ ηελ θηινμελία-θχιαμε ησλ παηδηψλ θαη ησλ βξεθψλ, αιιά ζηνρεχνπλ λα ιεηηνπξγήζνπλ ζαλ Κέληξα Πξνζρνιηθήο Αγσγήο θαη Γεκηνπξγηθήο Απαζρφιεζεο ησλ παηδηψλ, επηδηψθνληαο ηελ εληαία αγσγή ησλ παηδηψλ πξνζρνιηθήο ειηθίαο. Δπηπιένλ, πξνσζνχλ θνηλά εθπαηδεπηηθά πξνγξάκκαηα, ζεαηξηθφ παηρλίδη θαη πξνιεπηηθή ηαηξηθή. 191

192 εχξπζκε ιεηηνπξγία ησλ ζηαζκψλ απνηειεί ε κείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ παηδηψλ πνπ θηινμελνχληαη, θάζε θνξά πνπ ππάξρνπλ πξνβιήκαηα ζηελ θάιπςε ζέζεσλ πξνζσπηθνχ. Ο αξηζκφο ησλ παηδηψλ πνπ θηινμελείηαη ζε θάζε ζηαζκφ θαζψο θαη νη θαηεγνξίεο ησλ εξγαδνκέλσλ πνπ απαζρνινχληαη ζ απηνχο παξνπζηάδνληαη ζηνλ πίλαθα 20. Πίλαθαο 20: πξνζσπηθό Παηδηθώλ θαη Βξεθνλεπηαθώλ ζηαζκώλ Γήκνπ Βύξσλα Πξνζσπηθό Αξηζκόο Βνεζεηηθψλ Δξγαζηψλ ηαζκνί Νεπίσλ- Σπλνδνί Δθπαηδεπηηθφ Γηνηθεηηθφ Βξεθώλ Μαγείξηζζα Καζαξίζηξηα Σρνιηθψλ ιεσθνξείσλ 1 νο Παηδηθφο ηαζκφο νο Παηδηθφο ηαζκφο νο Παηδηθφο ηαζκφο νο Παηδηθφο ηαζκφο νο Παηδηθφο ηαζκφο νο Παηδηθφο ηαζκφο νο Παηδηθφο ηαζκφο νο Βξεθνλεπηαθφο ηαζκφο νο Βξεθνλεπηαθφο ηαζκφο ΜΔΡΗΚΟ ΤΝΟΛΟ ΓΔΝΗΚΟ ΤΝΟΛΟ Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε ρεηηθά κε ηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ παηδηθψλ θαη βξεθνλεπηαθψλ ζηαζκψλ ην Τπνπξγείν Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιπιιεγγχεο θαιχπηεη ηηο δαπάλεο κηζζνδνζίαο ηνπ πξνζσπηθνχ, ελψ νη ινηπέο θαη κηθξφηεξεο ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο θαιχπηνληαη απφ ηα δίδαθηξα ησλ παηδηψλ θαη απφ ηνλ Γήκν. 192

193 εκεηψλεηαη φηη θάησ απφ πξνυπνζέζεηο είλαη δπλαηή ε απαιιαγή ησλ δεκνηψλ απφ ηελ θαηαβνιή ησλ απαηηνχκελσλ ηξνθείσλ (πλήζσο ηα δίδαθηξα θπκαίλνληαη απφ Δπξψ). Οη πξνυπνζέζεηο απηέο είλαη νη εμήο: 1. Απαιιαγή απφ ηελ θαηαβνιή νηθνλνκηθήο εηζθνξάο φισλ ησλ Γεκνηψλ κε εηζφδεκα έσο 7.334,00 Δπξψ 2. Απαιιαγή ησλ νηθνγελεηψλ ζηηο νπνίεο ν έλαο εθ ησλ δχν γνλέσλ ή ηέθλν απηψλ έρεη αλαπεξία απφ 67% θαη πάλσ θαη 3. Απαιιαγή νξθαλψλ ηέθλσλ Σέινο, αμίδεη λα αλαθεξζνχλ ηα βαζηθά πξνβιήκαηα πνπ έρνπλ λα αληηκεησπίζνπλ νη βξεθνλεπηαθνί θαη νη παηδηθνί ζηαζκνί ζχκθσλα κε ηνλ ππεχζπλν θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζην Γήκν, πξφθεηηαη γηα πξνβιήκαηα εληνπίδνληαη ζε ηξεηο άμνλεο: 1). Πξνβιήκαηα Υξεκαηνδφηεζεο (αλεπάξθεηα θνλδπιίσλ), 2). Πξνβιήκαηα κε ην πξνζσπηθφ (αλεπάξθεηα πξνζσπηθνχ) θαη 3). Κηηξηαθά πξνβιήκαηα Κέληξν Φπρηθήο Τγηεηλήο Βύξσλα θαη Καηζαξηαλήο Σν Κέληξν Κνηλνηηθήο Φπρηθήο Τγηεηλήο Βχξσλα-Καηζαξηαλήο ηδξχζεθε ην 1979 απφ ηελ Φπρηαηξηθή θιηληθή ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ θαη απνηειεί ηκήκα ηνπ Αηγηλεηείνπ Ννζνθνκείνπ. πλεπψο φινη νη εξγαδφκελνη ηνπ Κέληξνπ Φπρηθήο Τγηεηλήο είλαη ππάιιεινη ηνπ Αηγηλήηεηνπ Ννζνθνκείνπ. Σν Κέληξν Κνηλνηηθήο Φπρηθήο Τγηεηλήο Βχξσλα-Καηζαξηαλήο είλαη ην πξψην θέληξν πνπ ιεηηνχξγεζε ηνκεαθά, δειαδή απεπζχλεηαη ζε Γεκφηεο Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο θαη αλακέλεηαη ζην άκεζν κέιινλ λα εμππεξεηεί θαη δεκφηεο ηνπ Γήκνπ Ζιηνχπνιεο. Σν θέληξν πξνζθέξεη ελεκέξσζε θαη επαηζζεηνπνίεζε ησλ θαηνίθσλ ησλ Γήκσλ Βχξσλα, Καηζαξηαλήο θαη πξνζερψο θαη Ζιηνχπνιεο ζε ζέκαηα ςπρηθήο πγείαο, κε ζηφρν ηελ πξφιεςε ησλ ςπρηθψλ δηαηαξαρψλ. πγθεθξηκέλα, ην θέληξν πξνζθέξεη ςπρνινγηθή ππνζηήξημε ζε άηνκα κε πξνζσπηθά ή νηθνγελεηαθά πξνβιήκαηα, ςπρηαηξηθή αληηκεηψπηζε θαη παξαθνινχζεζε θαη ςπρνθνηλσληθή θαη επαγγεικαηηθή απνθαηάζηαζε αηφκσλ κε ρξφληα ςπρηαηξηθά πξνβιήκαηα Σν Κέληξν είλαη ζπκβεβιεκέλν κε φια ηα Αζθαιηζηηθά Σακεία θαη θάζε επίζθεςε ζην ρψξν ηνπ Κέληξνπ ή ζην ζπίηη είλαη δσξεάλ. 193

194 Τπεξεζίεο παξέρνληαη ζε ελειίθνπο (Τπεξεζία Αλνηθηήο Φπρνθνηλσληθήο Φξνληίδαο Δλειίθσλ-Δμσηεξηθά ηαηξεία) 99, θαη ζε Παηδηά θαη Δθήβνπο (Τπεξεζία Φπρηθήο Τγείαο Παηδηψλ θαη Δθήβσλ) 100, ελψ πξνζθέξεη θαη Μνλάδα Φπρνθνηλσληθήο Απνθαηάζηαζεο 101, Μνλάδα Δξεπλψλ Κνηλσληθήο Φπρηαηξηθήο 102 θαη Μνλάδα Δθπαίδεπζεο ηειερψλ Φπρηθήο Τγείαο Μπνξνχλ λα απεπζχλνληαη φινη νη ελήιηθεο θάηνηθνη Βχξσλα θαη Καηζαξηαλήο. ηελ ππεξεζία παξέρνληαη: Άκεζε ςπρηαηξηθή βνήζεηα ζην ρψξν ηνπ Κέληξνπ ή ζηα ζπίηηα ησλ θαηνίθσλ. Κνηλσληθή ππνζηήξημε, θαζψο θαη ηξάπεδα πιεξνθνξηψλ γηα επίιπζε ςπρνθνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ. πκβνπιεπηηθή-αηνκηθή, νηθνγελεηαθή ή νκαδηθή ςπρνζεξαπεία Σαθηηθή ζεξαπεπηηθή θαη θαξκαθεπηηθή παξαθνινχζεζε ρξφλησλ αζζελψλ κε ρνξήγεζε θαξκάθσλ θ.ι.π. Φπρηαηξηθή θάιπςε ησλ κειψλ ησλ Κ.Α.Π.Ζ. (Κέληξα Αλνηρηήο Πξνζηαζίαο Ζιηθησκέλσλ). 100 Μπνξνχλ λα απεπζχλνληαη νη γνλείο ησλ παηδηψλ θαη εθήβσλ, αιιά θαη νη ίδηνη νη έθεβνη, φηαλ αληηκεησπίδνπλ δπζθνιίεο πνπ αθνξνχλ ηηο ζρέζεηο ηνπο κε ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηάο ηνπο, ηε ζρνιηθή θαη ηελ πξνζσπηθή ηνπο δσή. ηελ ππεξεζία παξέρνληαη: Φπρνινγηθή ππνζηήξημε θαη ζεξαπεία. πκβνπιεπηηθή γνλέσλ. Αληηκεηψπηζε καζεζηαθψλ πξνβιεκάησλ. Αληηκεηψπηζε δηαηαξαρψλ ιφγνπ Αληηκεηψπηζε ςπρνινγηθψλ ή ςπρηαηξηθψλ πξνβιεκάησλ. πλεξγαζία κε γνλείο θαη ην ζρνιείν γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηπρφλ πξνβιεκάησλ. Λεηηνπξγεί Πξφγξακκα Πξψηκεο Αληηκεηψπηζεο γηα παηδηά πξνζρνιηθήο ειηθίαο κε εηδηθέο εμειηθηηθέο δηαηαξαρέο ιφγνπ, θίλεζεο θ.ι.π. ην πιαίζην ηεο πξφιεςεο ε ππεξεζία ζπλεξγάδεηαη κε ηνπο Γήκνπο, ηνπο Παηδηθνχο ηαζκνχο θαη ηα ζρνιεία Βχξσλα-Καηζαξηαλήο ζε ζπγθεθξηκέλα πξνγξάκκαηα. 101 Ζ Μνλάδα Φπρνθνηλσληθήο Απνθαηάζηαζεο πεξηιακβάλεη: α) Πξφγξακκα Ζκεξήζηαο Φξνληίδαο: Απεπζχλεηαη ζε άηνκα κε ρξφληεο θαη ζνβαξέο ςπρηθέο δηαηαξαρέο. Παξέρεη ζεξαπεία, ππνζηήξημε θαη θξνληίδα ζε θαζεκεξηλή βάζε ζ έλα δνκεκέλν πιαίζην κε κεγάιν εχξνο θνλσληνζεξαπεπηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. β) Πξφγξακκα Πξνθαηάξηηζεο: Απεπζχλεηαη ζε άηνκα κε ρξφληα θαη ζνβαξή ςπρηθή δηαηαξαρή πνπ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα θαη ην θίλεηξν γηα εθπαίδεπζε θαη εξγαζία. Σα άηνκα απηά εμνηθεηψλνληαη κε κηα πνηθηιία επαγγεικαηηθψλ αληηθεηκέλσλ θαη δξαζηεξηνηήησλ θαη πξνεηνηκάδνληαη γηα επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε. Λεηηνπξγνχλ εξγαζηήξηα Εσγξαθηθήο, Κεξακηθήο, Γεληθψλ Γηαθνζκεηηθψλ Καηαζθεπψλ, Κνπηηθήο-Ραπηηθήο γ) Δξγαζηήξηα Δπαγγεικαηηθήο Δθπαίδεπζεο: Παξέρνπλ έλα ζπζηεκαηηθφ πξφγξακκα εθπαίδεπζεο ζε εμεηδηθεπκέλα επαγγέικαηα. Λεηηνπξγνχλ εξγαζηήξηα Γαθηπινγξάθεζεο-ρεηξηζκνχ Ζιεθηξνληθψλ Τπνινγηζηψλ, Γεξκαηνηερλίαο, Κνπηηθήο-Ραπηηθήο θαη θαηαζθεπήο επίπισλ ΒΑΜΒΟΟ. δ) πλεξγαηηθή «ΛΧΣΟ»: Πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα γηα δνπιεηά ζε παξαγσγηθά εξγαζηήξηα, φπνπ θαηαζθεπάδνληαη πξντφληα πνπ δηαηίζεληαη ζηελ αγνξά. Λεηηνπξγνχλ ηκήκαηα θαηαζθεπήο επίπισλ ΒΑΜΒΟΟ, Κνπηηθήο-Ραπηηθήο, Φσηνηππηψλ-Βηβιηνδεζίαο, Κεξακηθήο θαη Καηαζθεπήο εηδψλ δψξνπ. ε) Καηάζηεκα «ΛΧΣΟ»: Δθηίζεληαη θαη πσινχληαη ηα πξντφληα πνπ παξάγνληαη ζηα πξνζηαηεπκέλα παξαγσγηθά εξγαζηήξηα. δ) Κνηλσληθή Λέζρε: Λεηηνπξγεί θάζε Σξίηε θαη Πέκπηε απφγεπκα θαη δίλεη ηελ επθαηξία ζηα κέιε ηεο γηα αλάπηπμε δηαπξνζσπηθψλ ζρέζεσλ, θνηλσληθνπνίεζε, ςπραγσγία θαη δεκηνπξγηθή αμηνπνίεζε ηνπ ειεχζεξνπ ρξφλνπ ηνπο. ε) Πξφγξακκα Οηθνγελεηαθήο Θεξαπείαο: Παξέρεη ελεκέξσζε, ππνζηήξημε θαη ζεξαπεία ζηνπο ζπγγελείο ησλ αηφκσλ πνπ πάζρνπλ απφ θάπνηα ζνβαξή ςπρηθή δηαηαξαρή. Λεηηνπξγνχλ νκάδεο ππνζηήξημεο θαη απηνβνήζεηαο ζπγγελψλ, θαζψο θαη ςπρνεθπαηδεπηηθέο νκάδεο νηθνγελεηψλ. 102 Μειεηά κε επηζηεκνληθά ηεθκεξησκέλε κεζνδνινγία ηηο ςπρνθνηλσληθέο αλάγθεο θαη ηα ςπρνινγηθά πξνβιήκαηα ησλ θαηνίθσλ ηεο πεξηνρήο. Αμηνινγεί ην έξγν ησλ ππεξεζηψλ ηνπ Κέληξνπ ζηε κνλάδα έρνπλ θαηαζθεπαζηεί ςπρνκεηξηθά φξγαλα γηα εθηίκεζε αξξψζησλ θαη αμηνιφγεζε ππεξεζηψλ ςπρηθή πγείαο. 103 Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ αθαδεκατθνχ έηνπο ζην Κέληξν εθπαηδεχνληαη θνηηεηέο Ηαηξηθήο θαη Ννζειεπηηθήο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ θαη ζπνπδαζηέο ησλ ζρνιψλ Τγείαο Σ.Δ.Η., θαζψο θαη εξγαδφκελνη ζην ρψξν ηεο Τγείαο Σ.Δ.Η., θαζψο θαη εξγαδφκελνη ζην ρψξν ηεο Τγείαο. Σν Κ.Κ.Φ.Τ. νξγαλψλεη θαηά δηαζηήκαηα εηδηθά 194

195 Οη παξεξρφκελεο ππεξεζίεο ηνπ Κέληξνπ ζε γεληθέο γξακκέο ζπλνςίδνληαη ζηα αθφινπζα: Σαθηηθή παξαθνινχζεζε αζζελψλ πληαγνγξαθία πκβνπιεπηηθή ππνζηήξημε ζε αζζελείο ζε αγρψδεηο θαηαζηάζεηο, ζε αζζελείο κε αλαπηπμηαθέο δηαηαξαρέο, κε ζρηδνθξέλεηα θαη ςπρψζεηο. Γεκηνπξγία νκάδσλ ζεξαπείαο νη νπνίεο δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηα εξγαζηήξηα δεκηνπξγηθήο απαζρφιεζεο Πξαγκαηνπνίεζε εθδξνκψλ θαη επηζθέςεσλ ζε ζέαηξα. ηελ πεξίπησζε πνπ ην άηνκν αδπλαηεί λα κεηαβεί ζην θέληξν πξαγκαηνπνηνχληαη θαη νίθνλ επηζθέςεηο απφ γηαηξνχο, λνζειεπηέο θαη επηζθέπηεο πγείαο πξνθεηκέλνπ λα εμεηάζνπλ ην πεξηβάιινλ ζην νπνίν δηακέλεη ν αζζελήο θαζψο θαη ηελ ζπκπεξηθνξά ηνπ κέζα ζε απηφ. Φπρνεθπαίδεπζε ζπγγελψλ θαη ελεκέξσζε ηνπο γηα ηελ αζζέλεηα ησλ ζπγγεληθψλ ηνπο πξνζψπσλ πλεπψο, ην θέληξν παξέρεη: 1. Πξσηνβάζκηα πεξίζαιςε (πξφιεςε) 2. Γεπηεξνβάζκηα πεξίζαιςε (παξαθνινχζεζε) 3. Σξηηνβάζκηα πεξίζαιςε (απνθαηάζηαζε) Σν Κέληξν ζπλεξγάδεηαη θαη κε ινηπέο θνηλσληθέο δνκέο ησλ Γήκσλ νπσο ηα Κ.Α.Π.Ζ., ηα Κέληξα Τγείαο θαη ην ΗΚΑ. πγθεθξηκέλα, ην Κέληξν ζπλεξγάδεηαη: Με ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε Με ηα Αλψηαηα Δθπαηδεπηηθά Ηδξχκαηα ζε ζέκαηα Δθπαίδεπζεο. Με ηνπηθνχο ηαηξνθνηλσληθνχο θνξείο (ΗΚΑ, ΠΗΚΠΑ, Κ.Α.Π.Ζ., Κέληξν Τγείαο Παηδηνχ) θ.ι.π. Με ην χιινγν Οηθνγελεηψλ γηα ηελ Φπρηθή Τγεία. ην Κέληξν Κνηλνηηθήο Φπρηθήο Τγηεηλήο εξγάδνληαη επαγγεικαηίεο φισλ ησλ εηδηθνηήησλ, πνπ ζρεηίδνληαη κε ην ρψξν ηεο Φπρηθήο Τγείαο θαη ηεο Απνθαηάζηαζεο. Σν πξνζσπηθφ ηνπ Κέληξνπ απνηειείηαη απφ Φπρηάηξνπο, Παηδνςπρηάηξνπο, Κνηλσληθνχο Λεηηνπξγνχο, Δξγνζεξαπεπηέο, Ννζειεπηέο, Φπρνιφγνπο, Φπρνπαηδαγσγνχο, Δπηζθέπηεο Τγείαο θαη Λνγνζεξαπεπηέο. Δπίζεο, αλάινγα κε ηηο αλάγθεο θαηά θαηξνχο ζπλεξγάδνληαη κε ην Κέληξν Δηδηθνί ζεξαπεπηέο, Κνηλσληθνί Δπηζηήκνλεο θ.α. πλνιηθά ην ζεκηλάξηα θαη εξγαζηήξηα (workshops) ζην γλσζηηθφ αληηθείκελν ηεο Κνηλσληθήο θαη Κνηλνηηθήο Φπρηαηξηθήο θαη έρεη εθδψζεη εθπαηδεπηηθφ πιηθφ. 195

196 Κέληξν ζηειερψλεηαη απφ ζαξάληα (40) άηνκα εθ ησλ νπνίσλ νη νθηψ (8) είλαη δηνηθεηηθνί θαη νη ππφινηπνη ηξηάληα νθηψ (38) Δπαγγεικαηίεο Τγείαο. Σαπηφρξνλα, νη εμππεξεηνχκελνη ελήιηθεο ηνπ Κέληξνπ (ρξήζηεο) πνπ ην επηζθέπηνληαη γηα πξψηε θνξά θάζε ρξφλν αγγίδεη ηα άηνκα, ελψ ηα εμππεξεηνχκελα παηδηά ηνπ Κέληξνπ (ζην Παηδνςπρηαηξηθφ Τκήκα) πνπ ην επηζθέπηνληαη γηα πξψηε θνξά θάζε ρξφλν είλαη θαη έηνο. Σν ζχλνιν ησλ επηζθέςεσλ ζην θέληξν θαη έηνο μεπεξλνχλ ηα άηνκα ην ρξφλν θαη νη ζπλεληεχμεηο ηηο ην ρξφλν (δηάγξακκα 50) Δλήιηθνη επηζθέπηεο Αλήιηθνη Δπηζθέπηεο ύλνιν Δπηζθέςεσλ ύλνιν πλεληέπμεσλ Γηάγξακκα 50: Δπηζθέπηεο Κέληξνπ Φπρηθήο πγηεηλήο Βύξσλα-Καηζαξηαλήο θαη έηνο, 2007 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε εκηλάξηα, εξεπλεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη ζπκκεηνρή ζε πξνγξάκκαηα ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο θαη ηεο Παγθφζκηαο Οξγάλσζεο Τγείαο (Π.Ο.Τ.) θαη άιισλ δηεζλψλ θνξέσλ δίλνπλ ηελ επθαηξία ζηα ζηειέρε ηνπ Κέληξνπ λα είλαη φζν ην δπλαηφλ ελεκεξσκέλα γηα θαιχηεξν πξνγξακκαηηζκφ θαη απνηειεζκαηηθφηεξε θξνληίδα ζηα άηνκα θαη ζηελ θνηλφηεηα. Σέινο, αμίδεη λα ζεκεησζνχλ ηα βαζηθά πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδεη ην Κέληξν, ζχκθσλα πάληα ηνπο ππεπζχλνπο ηνπ. Σα ζεκαληηθφηεξα ινηπφλ πξνβιήκαηα είλαη ε έιιεηςε 196

197 πξνζσπηθνχ εθφζνλ ε ζπγθεθξηκέλε θνηλσληθή δνκή εμππεξεηεί ήδε δχν Γήκνπο θαη πξνζερψο ζα πξνζηεζεί θαη ν Γήκνο Ζιηνχπνιεο, ε θαθήο πνηφηεηαο θηηξηαθέο εγθαηαζηάζεηο, θαη ε έιιεηςε πιηθνηερληθψλ ππνδνκψλ φπσο απνπζία ππνινγηζηψλ, θιηκαηηζκνχ θαη ζέξκαλζεο «Κέληξν Φξνληίδαο Οηθνγέλεηαο» (Κ.Δ.Φ.Ο.) Ζ ιεηηνπξγία ηνπ Κέληξνπ έρεη ραξαθηήξα ππνζηεξηθηηθφ θαη απεπζχλεηαη ζε φινπο φζνπο αληηκεησπίδνπλ πξνβιήκαηα ζην πξνζσπηθφ, ζην νηθνγελεηαθφ, επαγγεικαηηθφ θαη επξχηεξν θνηλσληθφ ηνπο πεξηβάιινλ. Πξφθεηηαη γηα Ν.Π.Γ.Γ. 104 ην νπνίν απεπζχλεηαη αθελφο ζε νηθνγέλεηεο θαη άηνκα θαη αθεηέξνπ ιεηηνπξγεί σο Λέζρε Τπεξειίθσλ ζηνπο νπνίνπο παξέρεηαη γεχκα, ςπρνινγηθή ππνζηήξημε, θαη εάλ είλαη απαξαίηεην ηνπο αλαιακβάλνπλ ηελ παξαπνκπή ηνπο ζηα λνζνθνκεία. Σαπηφρξνλα, παξέρεηαη πιηθή βνήζεηα ζηα άηνκα πνπ ρξήδνπλ βνήζεηαο ζε ζπλεξγαζία κε εζεινληέο(θπξίσο γπλαίθεο ζπληαμηνχρνπο ηνπ Γεκνζίνπ) πνπ πξνζθέξνπλ ρξήκαηα ή θαγεηφ ζε νηθνγέλεηεο θαη ππεξήιηθεο. Πξφθεηηαη ζπλεπψο γηα κηα πξνζπάζεηα επαηζζεηνπνίεζεο ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο, ησλ επίζεκσλ θαη αλεπίζεκσλ θνξέσλ ζρεηηθά κε ηηο ππεξεζίεο πνπ παξέρνληαη απφ ην Κέληξν, δίλνληαο ηελ δπλαηφηεηα αλάπηπμεο επξχηεξσλ ηνπηθψλ ζπλεξγαζηψλ. Σέινο ην Κέληξν είλαη ππεχζπλν γηα ηελ επφπηεπζε αηφκσλ πνπ έρνπλ ζηαιεί απφ ην Τπνπξγείν Γηθαηνζχλεο θαη εθηίνπλ ηελ πνηλή ηεο θνηλσληθήο εξγαζίαο. 105 ην Κέληξν ζήκεξα απαζρνινχληαη ηξία (3) άηνκα (δχν θνηλσληθνί ιεηηνπξγνί θαη έλαο γξακκαηέαο), ελψ ζχκθσλα κε ηνπο ππεπζχλνπο, νη πεξηπηψζεηο πνπ γίλνληαη αληηθείκελν ηνπ Γηνηθεηηθνχ ηνπ πκβνπιίνπ ηνπ Κέληξνπ είλαη πεξίπνπ είθνζη πέληε (25) αλά έηνο. 104 Μέρξη ην 2003 αλήθε ζην Τπνπξγείν Τγείαο Πξφλνηαο 105 Σν Κέληξν αληιεί ηνπο πφξνπο ηνπ απφ ηνλ θξαηηθφ Πξνυπνινγηζκφ 197

198 Γεκνηηθό Ηαηξείν ηφρνο ηνπ Γεκνηηθνχ Ηαηξείνπ Βχξσλα είλαη ε πγεία ησλ πνιηηψλ ηνπ Γήκνπ θαη ε παξέκβαζε ηνπ ηαηξείνπ ζε φιε ηηο νκάδεο πιεζπζκνχ (παηδηά, εξγαδφκελνη, ειηθησκέλνη, κέιινπζεο κεηέξεο, Α.κΔ.Α) ζε βαζκφ θαηαιπηηθφ. Ζ ζσζηή θαη πξνζηηή ελεκέξσζε ησλ δεκνηψλ ζε ζέκαηα πνπ ηνπο αθνξνχλ απνηειεί επίζεο βαζηθή ππνρξέσζε ηνπ Γεκνηηθνχ Ηαηξείνπ. Ο ζεζκφο ηεο θνηλσληθήο πξφλνηαο θαη ησλ θνηλσληθψλ παξνρψλ δίλεη ηελ δπλαηφηεηα επίζεο ζηνπο επηζηήκνλεο γηαηξνχο, ζηηο παξαταηξηθέο εηδηθφηεηεο θαη ηα ζπλαθή επαγγέικαηα (ηερληθνχο θ.ι.π.) λα πξνζθέξνπλ εζεινληηθά ηηο γλψζεηο ηνπο θαη ηηο εκπεηξίεο ηνπο ζηνλ ηφπν δηακνλήο ηνπο. Ζ ιεηηνπξγία ηνπ Γεκνηηθνχ Ηαηξείνπ ζε θακία πεξίπησζε δελ ζθνπεχεη λα ππνθαηαζηήζεη ηνπο επαγγεικαηίεο γηαηξνχο, δηφηη δελ έρεη ζηφρν ηελ ζπληαγνγξάθεζε θαξκάθσλ παξά κφλν ζε επείγνπζεο αλάγθεο. θνπφο ηνπ ηαηξείνπ είλαη ε παξνρή πξνιεπηηθήο ηαηξηθήο, κε ζηφρν ηελ ελεκέξσζε, ηνλ έιεγρν θαη ηελ παξαθνινχζεζε ηεο πγείαο ησλ δεκνηψλ, δίρσο ηελ παξακηθξή ρξεκαηηθή επηβάξπλζε ησλ αζζελψλ εθφζνλ φιεο νη ππεξεζίεο ηνπ Γεκνηηθνχ Ηαηξείνπ παξέρνληαη δσξεάλ, ε αληηκεηψπηζε επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ θαη ε πιεξνθφξεζε κεηαθνξάο ηνπο ζην λνζνθνκείν. ην δηάγξακκα 51 παξνπζηάδεηαη ε δηαρξνληθή εμέιημε ησλ πεξηζηαηηθψλ πνπ έιαβαλ ρψξα ζην Γεκνηηθά Ηαηξείν ηνπ Γήκνπ Βχξσλα γηα ηα έηε θαη αθνινπζεί κηα κηθξή πξφβιεςε γηα ηελ πξνζέιεπζε ησλ αζζελψλ ζην Γεκνηηθφ Ηαηξείν κέρξη ην Παξαηεξνχκε ζην δηάγξακκα φηη κέρξη θαη ην 2001 ν αξηζκφο ησλ επηζθεπηψλ ζην ηαηξείν απμαλφηαλ κε ηαρείο ξπζκνχο, ελψ απφ ην 2002 θαη κεηά ππάξρεη κηα απφηνκε κείσζε ζηηο επηζθέςεηο ησλ αζζελψλ. Απηφ νθείιεηαη θπξίσο ζην γεγνλφο φηη ηελ ίδηα πεξίνδν δεκηνπξγήζεθε ζην Γήκν Βχξσλα Κέληξν Τγείαο «Αζηηθνχ Σχπνπ» ην νπνίν κνλνπψιεζε πιένλ ην ελδηαθέξνλ ησλ αζζελψλ κε ηελ πξφβιεςε φηη ε κείσζε απηή ζα ζπλερηζηεί κέρξη θαη ην έηνο ην Γεκνηηθφ Ηαηξείν απαζρνινχληαη ζπλνιηθά νθηψ (8) δηνηθεηηθνί ππάιιεινη θαη δεθαηξείο (13) γηαηξνί νη νπνίνη πξνζθέξνπλ ηηο ππεξεζίεο ηνπο εζεινληηθά, κηα θνξά ηελ εβδνκάδα θαη ζε εκέξεο θαη ψξεο πνπ νξίδνπλ νη ίδηνη έπεηηα απφ ηειεθσληθή επηθνηλσλία. Οη εηδηθφηεηεο θαη ν αξηζκφο ησλ γηαηξψλ πνπ απαζρνινχληαη ζην Γεκνηηθφ Ηαηξείν παξνπζηάδνληαη ζην δηάγξακκα

199 y = -372,57x ,6 R 2 = 0, Γηάγξακκα 51: Γηαρξνληθή εμέιημε πεξηζηαηηθώλ Γεκνηηθνύ ηαηξείνπ Βύξσλα, Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 3 3 2, , ,5 0 Βηνπαζνιόγνη Γπλαηθνιόγνη Οξζνπαηδηθνί Παηδίαηξνη Πλεπκνλνιόγνη Φπρίαηξνη Παζνιόγνη Οθζαικίαηξνη Κπηαξξνιόγνη Γηάγξακκα 52: Ηαηξνί πνπ παξέρνπλ ηηο ππεξεζίεο ηνπο εζεινληηθά ζην Γεκνηηθά ηαηξείν ηνπ Γήκνπ Βύξσλα, 2005 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 199

200 Γηαδεκνηηθό Γίθηπν Γνκώλ Τγείαο Σν Γηαδεκνηηθφ Γίθηπν Γνκψλ Τγείαο ζηνρεχεη ζηελ ζπλέλσζε ησλ δπλάκεσλ ησλ δήκσλ ζηνλ ηνκέα ηεο πξφιεςεο ηεο πγείαο γηα ηελ βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ ππεξεζηψλ ηνπο, ζηελ αλάγθε θαζηέξσζεο κηαο θνηλήο ζπληζηψζαο ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο ζηνλ ηνκέα ηεο πξφιεςεο (δεκηνπξγία εληαίνπ πιαηζίνπ ιεηηνπξγίαο ησλ δνκψλ πγείαο ζηνπο Ο.Σ.Α.) θαη ζηελ ζπλεξγαζία γηα ηελ δηεθδίθεζε πφξσλ, θξαηηθψλ θαη Δπξσπατθψλ. Ο Γήκνο Βχξσλα εληάρζεθε ζην Γίθηπν ην 2005 κε ζπκκεηνρή ζε ελεκεξσηηθέο νκηιίεο γηα ζέκαηα πγείαο πνπ αθνξνχλ άκεζα ηνπο δεκφηεο. ην Γήκν ζήκεξα εξγάδνληαη ηξεηο (3) ππάιιεινη κε ζρέζε νξηζκέλνπ ρξφλνπ ζηνρεχνληαο ζηελ πξνψζεζε ησλ δξάζεσλ πνπ εληάζζνληαη ζην πιαίζην ηνπ Γηθηχνπ. ηνλ πίλαθα 21 πνπ αθνινπζεί εκθαλίδνληαη νη Γήκνη-κέιε ηνπ Γηαδεκνηηθνχ Γηθηχνπ Τγείαο. Πίλαθαο 21: Μέιε Γηαδεκνηηθνύ Γηθηύνπ Τγείαο ΓΖΜΟ ΑΓ. ΠΑΡΑΚΔΤΖ ΓΖΜΟ ΑΓ. ΑΝΑΡΓΤΡΧΝ ΓΖΜΟ ΑΛΗΜΟΤ ΓΖΜΟ ΑΡΓΤΡΟΤΠΟΛΖ ΓΖΜΟ ΒΤΡΧΝΑ ΓΖΜΟ ΓΑΛΑΣΗΟΤ ΓΖΜΟ ΓΑΦΝΖ ΓΖΜΟ ΔΛΛΖΝΗΚΟΤ ΓΖΜΟ ΕΧΓΡΑΦΟΤ ΓΖΜΟ ΚΑΗΑΡΗΑΝΖ ΓΖΜΟ ΚΖΦΗΗΑ ΓΖΜΟ ΛΤΚΟΒΡΤΖ ΓΖΜΟ ΜΔΛΗΗΧΝ ΓΖΜΟ ΜΔΣΑΜΟΡΦΧΖ ΓΖΜΟ Ν. ΗΧΝΗΑ ΓΖΜΟ Ν. ΦΗΛΑΓΔΛΦΔΗΑ ΓΖΜΟ ΠΑΛΛΖΝΖ ΓΖΜΟ ΠΔΣΡΟΤΠΟΛΖ ΓΖΜΟ ΠΔΤΚΖ ΓΖΜΟ ΠΟΡΟΤ ΓΖΜΟ ΥΑΨΓΑΡΗΟΤ ΓΖΜΟ ΥΑΛΑΝΓΡΗΟΤ ΓΖΜΟ ΦΤΥΗΚΟΤ ΓΖΜΟ ΝΔΣΟΡΟ (Μεζζελίαο) ΓΖΜΟ ΚΟΡΤΓΑΛΛΟΤ Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε 200

201 «Κνηλσληθόο Ξελώλαο Αζηέγσλ» Ο θνηλσληθφο Ξελψλαο Καξέα ηδξχζεθε ην 1985, κε ην Π.Γ. 521/85 θαη ζθνπφ ηελ πξνζσξηλή θηινμελία αηφκσλ πνπ αληηκεησπίδνπλ θνηλσληθά πξνβιήκαηα κε ηελ παξνρή θαηάιιειεο βνήζεηαο, ψζηε λα επαλεληαρζνχλ ζην θνηλσληθφ ζχλνιν θαη ηελ πξνυπφζεζε φηη ε θηινμελία απηή δελ κπνξεί λα ππεξβαίλεη ηνπο έμη κήλεο 106 θαη φηη δελ κπνξνχλ λα θηινμελεζνχλ ζ απηφλ άηνκα πνπ θάλνπλ ρξήζε νηλνπλεπκαησδψλ θαη ηνμηθψλ νπζηψλ. 107 Ο Κνηλσληθφο μελψλαο Αηφκσλ απεπζχλεηαη ζε: 1. Έιιελεο / Διιελίδεο πνιίηεο ηεο Δ.Δ. 2. Δλήιηθα άηνκα (Άλσ ησλ 18 εηψλ) 3. Απηνεμππεξεηνχκελα άηνκα 4. Άηνκα ζσκαηηθά θαη ςπρηθά πγηή 5. Άηνκα πνπ πιήηηνληαη απφ αλεξγία θαη αδπλακία ζηέγαζεο Έρεη ηε δπλαηφηεηα θηινμελίαο 65 ζπλνιηθά αηφκσλ ζηα νπνία παξέρεη: ηέγε Πξσηλφ, κεζεκεξηαλφ (θνππφλη δηαηξνθήο) Κνηλσληθή ππνζηήξημε Παξαπνκπή ζε ζπλαξκφδηνπο θνξείο πκκεηνρή ζε θνηλσληθέο εθδειψζεηο Ο Κνηλσληθφο μελψλαο Καξέα, ρξεκαηνδνηείηαη απφ ην Τπνπξγείν Τγείαο ζην νπνίν θαη αλήθνπλ δηνηθεηηθά νη απαζρνινχκελνη πνπ εξγάδνληαη ζε απηφλ. ην μελψλα απαζρνινχληαη δεθανρηψ (18) άηνκα (2 θνηλσληθνί ιεηηνπξγνί, 4 θχιαθεο, 3 θαζαξίζηξηεο, 4 λνζειεχηξηεο, 2 πγεηνλνκηθέο εξγάηξηεο, 3 δηνηθεηηθνί ππάιιεινη). 106 Αξρηθά νη ρξήζηεο ηνπ μελψλα εηζάγνληαη γηα έλα εμάκελν, θαη έπεηηα πεξλνχλ απφ Γηνηθεηηθφ πκβνχιην πξνθεηκέλνπ λα ιακβάλνπλ ηξίκελεο παξαηάζεηο. 107 Τπνρξεψζεηο Φηινμελνχκελσλ Καζεκεξηλή θξνληίδα ηνπ εαπηνχ ηνπο θαη ηνπ δσκαηίνπ δηακνλήο ηνπο. πλεξγαζία κε ην πξνζσπηθφ Σήξεζε ησλ θαλνληζκψλ ιεηηνπξγίαο ηνπ Ξελψλα Αξκνληθή ζπκβίσζε κε ηνπο άιινπο θηινμελνχκελνπο Απαξαίηεηα Γηθαηνινγεηηθά:: Αίηεζε ελδηαθεξφκελνπ Φσηνηππία αζηπλνκηθήο ηαπηφηεηαο ή δηαβαηεξίνπ Ηαηξηθή γλσκάηεπζε απφ θξαηηθφ λνζνθνκείν φηη ν ελδηαθεξφκελνο δελ πάζρεη απφ κεηαδνηηθφ λφζεκα Δθθαζαξηζηηθφ Δθνξίαο ηειεπηαίνπ έηνπο. 201

202 Βαζηθά πξνβιήκαηα ζηελ φιε ιεηηνπξγία ηνπ μελψλα απνηεινχλ ε αλππαξμία θνλδπιίσλ γηα δεκφζηεο ζρέζεηο θαη δηαθήκηζε πξνθεηκέλνπ ν μελψλαο λα γίλεη επξχηεξα γλσζηφο, θαζψο θαη νη ειιηπείο επηρνξεγήζεηο απφ ην Τπνπξγείν Τγείαο νη νπνίεο θαζπζηεξνχλ κε απνηέιεζκα λα κελ δίλεηαη ζηζίηην ζε νξηζκέλα άηνκα. Σέινο ζεκεηψλεηαη φηη ν θνηλσληθφο μελψλαο Καξέα ζπλεξγάδεηαη κε ηα πξνγξάκκαηα απεμάξηεζεο, ηηο θαηά ηφπν Με Κπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο, ηα λνζνθνκεία, ηνλ Οξγαληζκφ Απαζρφιεζεο Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ (Ο.Α.Δ.Γ.), ηελ πξφλνηα, ηηο εθθιεζίεο, ηνπο ινηπνχο Γήκνπο, ην Κέληξν θαθνπνίεζεο γπλαηθψλ θ.ι.π Γξαθείν Αιινδαπώλ Σν γξαθείν απηφ μεθίλεζε λα ιεηηνπξγεί ζηνπο Γήκνπο κε ην Ν. 2910/2001 ν νπνίνο αλαθέξεηαη ζηελ Μεηαλαζηεπηηθή Πνιηηηθή. Σν Γξαθείν Αιινδαπψλ εμππεξεηεί κφλν αιινδαπνχο πνπ δηακέλνπλ ζηελ πεξηνρή ηνπ Βχξσλα. Βαζηθή αξκνδηφηεηα ηνπ γξαθείνπ απνηειεί ε ρνξήγεζε θαη αλαλέσζε αδεηψλ παξακνλήο θαη ε πιεξνθφξεζε ζρεηηθά κε ηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ηηο επθαηξίεο εξγαζίαο ζηελ επξχηεξε πεξηνρή. ην γξαθείν απαζρνινχληαη ηέζζεξα (4) άηνκα εθ ησλ νπνίσλ έλα είλαη ππεχζπλν γηα ηελ θαζαξηφηεηα, έλα ππεχζπλν γηα ηνλ ρεηξηζκφ ππνινγηζηή, έλαο γξακκαηέαο θαη κία πξντζηακέλε. Ο αξηζκφο ησλ εμππεξεηνχκελσλ (ησλ ρξεζηψλ ηεο ππεξεζίαο) μεπεξλά θάζε έηνο ηα άηνκα ηα νπνία κπνξεί λα είλαη αιινδαπνί πνπ ζπνπδάδνπλ, δηνηθεηηθά κέιε εηαηξεηψλ, ζχδπγνη Διιήλσλ, πνιηηηθνί πξφζθπγεο, νκνγελείο,, άηνκα εμαξηεκέλα θ.ι.π. Σέινο ζεκεηψλεηαη φηη ην Γξαθείν ζπλεξγάδεηαη άκεζα κε ηελ Πεξηθέξεηα Αηηηθήο θαη ην Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο Κέληξν Τγείαο Βύξσλα Σν πξψην Kέvηξo Τγείαο Αζηηθνχ Σχπνπ ζηελ Διιάδα ιεηηνπξγεί ζην Βχξσλα παξέρνληαο δσξεάλ ππεξεζίεο πγείαο ζηνπο δεκφηεο θαη φρη κφλν. Ο βαζηθφο ζηφρνο ηνπ είλαη ε πξφιεςε, ε ζεξαπεία, ε απνθαηάζηαζε θαη γεληθφηεξα ε νιηζηηθή θξνληίδα ηνπ αζζελνχο ή πγηνχο πνιίηε. Σα πξψηα απνηειέζκαηα δηθαηψλνπλ ηηο αξρηθέο πξνζδνθίεο ηνπ 202

203 πξνζσπηθνχ ηνπ γηα πνηνηηθέο ππεξεζίεο πγείαο, αθνχ απφ ηελ πξψηε ζηηγκή ιεηηνπξγίαο ηνπ, νη πνιίηεο ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο ηνπ Βχξσλα ην έρνπλ εκπηζηεπζεί. Σν Κέληξν Τγείαο Βχξσλα απνηειεί πηιφην θαη γηα άιιεο παξφκνηεο πξνζπάζεηεο (Κέληξα Τγείαο Αζηηθνχ Σχπνπ) ζην Δ..Τ 108 αιιά θαη ζηελ πξσηνβάζκηα Φξνληίδα Τγείαο ζηελ Διιάδα. Οη ππεχζπλνη ηνπ Κέληξνπ Τγείαο επειπηζηνχλ λα εθαξκνζηεί άκεζα ν ζεζκφο ηνπ νηθνγελεηαθνχ Iαηξoχ ψζηε λα γίλεη πξαγκαηηθφηεηα ε παξνρή νιηζηηθήο θαη ζπλερνχο θξνληίδαο πνπ ππαγνξεχεηαη απφ ηηο αλάγθεο ησλ αζζελψλ πνιηηψλ ` Δπηπιένλ Γξάζεηο Ο Γήκνο Βχξσλα κέζα απφ ηε δεκηνπξγία ησλ Κ.Α.Π.Ζ., ησλ θνηλσληθψλ πξνγξακκάησλ, ησλ παηδηθψλ ζηαζκψλ, ηνπ δεκνηηθνχ ηαηξείνπ θ.ι.π. επηηπγράλνπλ λα δεκηνπξγήζνπλ έλα δίθηπν θνηλσληθήο πξνζηαζίαο γηα φινπο ηνπ πνιίηεο, ελψ παξάιιεια πξνσζνχλ ηελ πνιηηηζηηθή θαη αζιεηηθή αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο. Απηή επηηπγράλεηαη κέζα απφ ηα πνιηηηζηηθά θέληξα ηα νπνία είλαη ππεχζπλα γηα ηελ πινπνίεζε ησλ πνιηηηζηηθψλ πξνγξακκάησλ θαη εθδειψζεσλ, φζν θαη γηα ηε ιεηηνπξγία ησλ θηλεκαηνγξάθσλ 109, ησλ βηβιηνζεθψλ 110, ηεο θηιαξκνληθήο 111, αιιά θαη ησλ δεκνηηθψλ αζιεηηθψλ νξγαληζκψλ πνπ είλαη ππεχζπλνη γηα ηελ πινπνίεζε αζιεηηθψλ πξνγξακκάησλ θαη εθδειψζεσλ. Σαπηφρξνλα, ζην Γήκν ιεηηνπξγεί Γεκνηηθή Αζηπλνκία 112 ππεχζπλε γηα ηελ εχξπζκε θαη απνηειεζκαηηθή 108 Δζληθφ χζηεκα Τγείαο 109 ην Γήκν Βχξσλα ιεηηνπξγεί έλαο θαη κφλν δεκνηηθφο θηλεκαηνγξάθνο (Κηλεκαηνγξάθνο «Λνπίδα») 110 Ζ Βηβιηνζήθε ιεηηνπξγεί απφ ην 1989 κε πξσηνβνπιία ηνπ Γήκνπ Βχξσλα. Αξρηθά εληαζζφηαλ ζηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ Πλεπκαηηθνχ θέληξνπ θαη ζηεγαδφηαλ ζην ρψξν ηνπ Σαπεηνπξγείνπ ζην ηέθη Νενιαίαο. Σν 1991 έγηλε αλεμάξηεην Ννκηθφ Πξφζσπν Γεκνζίνπ. ε ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα ζα κεηαθεξζεί ζε ηδηφθηεην ρψξν ηνπ Γήκνπ, φπνπ ζα ζηεγάδνληαη θαη φιεο νη ππεξεζίεο ηνπ πνιηηηζκνχ. Δπίζεο ππάξρεη θαη παηδηθφ ηκήκα γηα φιεο ηηο ειηθίεο. Ζ Γεκνηηθή Βηβιηνζήθε είλαη δαλεηζηηθή, ελψ παξάιιεια ππάξρεη θαη αλαγλσζηήξην πνπ θηινμελεί φζνπο ζέινπλ λα κειεηήζνπλ ζην ρψξν ηεο. Γηα λα γίλεη θάπνηνο κέινο ηεο Βηβιηνζήθεο πξέπεη λα θαηνηθεί ζην Βχξσλα. 111 Απφ ην 1994 έρεη μεθηλήζεη ηε δξαζηεξηφηεηά ηεο ε Μηθηή Υνξσδία ηνπ Γήκνπ Βχξσλα. Με ζπλέπεηα θαη επαγγεικαηηθή ζπλείδεζε φινη νη παξάγνληεο ηεο Υνξσδίαο (Γηνίθεζε, Υνξσδνί θαη Μαέζηξνο) εξγάδνληαη γηα ηε δηαηήξεζε, ηε δηάδνζε θαη ηελ θαιιηέξγεηα ηεο αγάπεο ηνπ θνηλνχ ζην πνιπθσληθφ ηξαγνχδη. Ζ Υνξσδία έρεη ζπκκεηάζρεη ζε πάξα πνιιέο ζπλαπιίεο θαη ζε Φεζηηβάι Υνξσδηψλ απνζπψληαο εμαηξεηηθά ζρφιηα. 112 Ζ Γεκνηηθή Αζηπλνκία ηνπ Γήκνπ Βχξσλα άξρηζε λα πξνζθέξεη ηηο ππεξεζίεο ηεο ζηελ πφιε απφ ην Ννέκβξην Ζ εχξπζκε θαη απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία ηεο βνεζά θαζνξηζηηθά θαίξηνπο ηνκείο, φπσο είλαη ην πεξηβάιινλ, ε θαζαξηφηεηα, ε ζηάζκεπζε θηι. Έηζη, φρη κφλν ζπκβάιιεη ζηελ θαιχηεξε εμππεξέηεζε ησλ πνιηηψλ ηνπ Γήκνπ, αιιά βνεζά θαη ζηε ζαθή βειηίσζε ησλ φξσλ δηαβίσζήο ηνπο. ήκεξα, ην 15κειέο άξηηα εθπαηδεπκέλν πξνζσπηθφ έρεη αλαιάβεη ηα θαζήθνληα ζην Γήκν θαη έρεη σο βαζηθφ ζηφρν φρη ηφζν ηελ επηβνιή πξνζηίκσλ θαη δηνηθεηηθψλ θπξψζεσλ, φζν ηελ νπζηαζηηθή θαη απνηειεζκαηηθή εμππεξέηεζε ησλ Γεκνηψλ 203

204 ιεηηνπξγία ηνπ Γήκνπ, θαζψο θαη δχν (2) Κέληξα Δμππεξέηεζεο Πνιηηψλ (Κ.Δ.Π.) 113 γηα ηελ δηεπθφιπλζε ησλ δεκνηψλ ζηηο ζπλαιιαγέο ηνπο κε ην Γεκφζην Σνκέα. Έκθαζε ζηελ θνηλσληθή πνιηηηθή ηνπ Γήκνπ δίλεηαη κε δχν λέα πξνγξάκκαηα ζην Γήκν πνπ μεθίλεζαλ ζηηο αξρέο ηνπ πξφθεηηαη γηα δχν πξνγξάκκαηα πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ αλάπηπμε ηεο θνηλσληθήο νηθνλνκίαο θαη ζηελ πξνψζεζε ηεο ηζφηεηαο ησλ επθαηξηψλ γηα ηα άηνκα ησλ εππαζψλ θνηλσληθά νκάδσλ. Σν πξψην πξφγξακκα νλνκάδεηαη «Γίθηπν γηα ηελ αλάπηπμε ηεο θνηλσληθήο νηθνλνκίαο θαη ηελ πξνψζεζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο ζε ηνπηθφ επίπεδν» θαη πξαγκαηνπνηείηαη ζε ζπλεξγαζία κε ηε Με Κπβεξλεηηθή Οξγάλσζε «Αζελά» θαη πξνβιεπφκελε δηάξθεηα έλα έηνο. 114 Γηα ην δεχηεξν πξφγξακκα ν Γήκνο Βχξσλα θαη ζπγθεθξηκέλα ην Κέληξν Τγείαο Βχξσλα, ζπλεξγάδεηαη κε ην Ηλζηηηνχην Κνηλσληθήο θαη Πξνιεπηηθήο Ηαηξηθήο ζηελ πινπνίεζε ζρεδίνπ δξάζεο κε ζθνπφ ηελ πξνψζεζε ηεο ηζφηεηαο ησλ επθαηξηψλ γηα ηα άηνκα ησλ εππαζψλ θνηλσληθά νκάδσλ. 113 Σν 1ν Κέληξν Δμππεξέηεζεο Πνιηηψλ ζην Κέληξν ηνπ Βχξσλα απνηέιεζε βαζηθή πξνηεξαηφηεηα ηεο Γεκνηηθήο Αξρήο. Σ απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο ηνπ Τπ. Δζσηεξηθψλ γηα ην 2004 ην θαηαηάζζνπλ σο ην 2ν ΚΔΠ ζηελ Αηηηθή θαη ην 6ν ΚΔΠ ζηελ Διιάδα απφ πιεπξάο παξαγσγηθφηεηαο. Αλνηθηφ έμη εκέξεο ηελ εβδνκάδα, έρεη εμππεξεηήζεη απφ ηελ έλαξμε ιεηηνπξγίαο ηνπ πιένλ ησλ δεκνηψλ. To 2ν Κέληξν Δμππεξέηεζεο Πνιηηψλ ζηνλ Καξέα δεκηνπξγήζεθε ιίγνπο κήλεο κεηά ην θεληξηθφ θαη ζπλέβαιε ζηε ιήμε ηεο δηνηθεηηθήο απνκφλσζεο ηεο πεξηνρήο 114 Πξφθεηηαη γηα κία ζεηξά δξάζεσλ πνπ αθνξνχλ ζηνπο αλέξγνπο ή ζηνπο ελ δπλάκεη αλέξγνπο θαη κεηά ηελ πινπνίεζή ηνπ ν Γήκνο Βχξσλα, έρνληαο κία βάζε δεδνκέλσλ ζηε δηάζεζή ηνπ, ζα κπνξεί λα είλαη ν ζπλδεηηθφο θξίθνο αλάκεζα ζε εθείλνπο πνπ δεηνχλ θαη ζε εθείλνπο πνπ πξνζθέξνπλ εξγαζία. Σν πξφγξακκα ζα πινπνηεζεί κε θαηλνηφκεο δξάζεηο, δηνξγάλσζε εκεξίδσλ θαη έθδνζε ελεκεξσηηθνχ πιηθνχ. Μέζα απφ ηελ αμηνπνίεζε ησλ αλζξψπηλσλ θαη ησλ πιηθψλ πφξσλ ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο γηα ηελ αλάπηπμε ζεζκψλ θνηλσληθήο νηθνλνκίαο, ην πξφγξακκα ζηνρεχεη ζηελ θνηλσληθή έληαμε θαη ηελ απαζρφιεζε εθείλσλ πνπ απεηινχληαη κε θνηλσληθφ απνθιεηζκφ. 204

205 2.2. ΚΑΣΑΓΡΑΦΖ ΣΧΝ ΚΟΗΝΧΝΗΚΧΝ ΓΟΜΧΝ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΚΑΗΑΡΗΑΝΖ Ζ Κνηλσληθή Τπεξεζία ηνπ Γήκνπ Καηζαξηαλήο αλήθεη ζηελ Γηεχζπλζε Γηνηθεηηθψλ Τπεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ Καηζαξηαλήο θαη ζηεγάδεηαη ζην Γεκαξρείν. Απεπζχλεηαη ζε φινπο ηνπο θαηνίθνπο ηεο Καηζαξηαλήο κε θνηλσληθέο αλάγθεο θαη πξνβιήκαηα παξέρνληαο ππεξεζίεο, ζπζηεκαηηθήο ππνζηήξημεο αηφκσλ θαη νηθνγελεηψλ κε ζηφρν ηε βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ δηαβίσζεο ηνπο., ζπλεξγαζία κε θξαηηθέο ηαηξνθνηλσληθέο ππεξεζίεο θαη άιινπο θνξείο εληφο θαη εθηφο ησλ νξίσλ ηνπ Γήκνπ (κε ζηφρν ηελ ελεκέξσζε θαη αλαδήηεζε πεγψλ βνήζεηαο γηα ηελ θαιχηεξε εμππεξέηεζε ησλ δεκνηψλ), ζπκκεηνρή ζηε δηεμαγσγή ηνπ Παλειιήληνπ Αληηθαξθηληθνχ Δξάλνπ ζε ζπλεξγαζία κε ηελ Διιεληθή Αληηθαξθηληθή Δηαηξεία, θαη παξνρή πιεξνθνξηψλ ζηνπο δεκφηεο γηα πξνλνηαθέο παξνρέο. ην πιαίζην βέβαηα ηεο Κνηλσληθή Τπεξεζία ηνπ Γήκνπ, πινπνηνχληαη θαη κηα ζεηξά απφ πξνγξάκκαηα θνηλσληθήο θχζεσο, ηα νπνία θαηαγξάθνληαη ζηνλ πίλαθα 22 πνπ αθνινπζεί. Πίλαθαο 22: Σα πξνγξάκκαηα ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο ηνπ Γήκνπ Καηζαξηαλήο Α/Α Κνηλσληθέο Γνκέο Αξηζκόο Γνκώλ 1 Πξφγξακκα ελίζρπζεο απφξσλ θαη νηθνλνκηθά αδπλάησλ 1 δεκνηψλ 2 Πξφγξακκα εζεινληηθήο αηκνδνζίαο 1 3 Κ.Α.Π.Ζ. 2 4 Κέληξν πκβνπιεπηηθήο θαη Απαζρφιεζεο Α.κΔ.Α. 1 5 Κέληξν Τγείαο Παηδηνχ 1 6 Γεκνηηθνί Παηδηθνί ηαζκνί θαη Βξεθνλεπηαθφο ηαζκφο 3 7. Αζιεηηθέο Δγθαηαζηάζεηο 11 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε Ο Γήκνο ηεο παξνχζαο έξεπλαο φπσο γίλεηαη αληηιεπηφ απφ ηνλ πίλαθα 22 έρεη δηακνξθψζεη φιεο ηηο απαξαίηεηεο θνηλσληθέο δνκέο, πξνθεηκέλνπ λα αληαπνθξηζεί ζηηο 205

206 θνηλσληθέο ηνπηθέο αλάγθεο ηφζν ησλ εππαζψλ θνηλσληθά νκάδσλ (ειηθησκέλνη, παηδηά, ΑκΔΑ), φζν θαη ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ. Πξάγκαηη, ν Γήκνο Καηζαξηαλήο κέζα απφ ηελ ιεηηνπξγία ησλ θνηλσληθψλ πξνγξακκάησλ επηηπγράλεη λα δεκηνπξγήζεη έλα δίθηπν θνηλσληθήο πξνζηαζίαο γηα φινπο ηνπ πνιίηεο, ελψ παξάιιεια πξνσζεί ηελ πνιηηηζηηθή θαη αζιεηηθή αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο. ην θείκελν πνπ αθνινπζεί θαηαγξάθνληαη νη βαζηθφηεξεο θνηλσληθέο δνκέο ηνπ Γήκνπ Καηζαξηαλήο θαη παξαηίζεληαη βαζηθέο πιεξνθνξίεο γηα θάζε δνκή ρσξηζηά Πξόγξακκα ελίζρπζεο απόξσλ θαη νηθνλνκηθά αδπλάησλ δεκνηώλ ηφρνο ηνπ πξνγξάκκαηνο απηνχ είλαη ε νηθνλνκηθή ελίζρπζε ησλ δεκνηψλ θαη ησλ νηθνγελεηψλ ηνπο ζε έθηαθηε αλάγθε (π.ρ. έμσζε, θ.η.ι.). Πξνθεηκέλνπ λα εληζρχνληαη νηθνλνκηθά ηα άηνκα θαη νη νηθνγέλεηεο ζε «θξίζε» έρεη αλνηρηεί απφ ηνλ Γήκν Καηζαξηαλήο κε ηελ απφθαζε 249/ ηνπ Γεκνηηθνχ πκβνπιίνπ Δηδηθφο Σξαπεδηθφο Λνγαξηαζκφο Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο ζηελ Δκπνξηθή Σξάπεδα Πξόγξακκα εζεινληηθήο αηκνδνζίαο Σν ζπγθεθξηκέλν πξφγξακκα νξγαλψλεηαη απφ ηνλ Γήκν Καηζαξηαλήο ζε ζπλεξγαζία κε ην 2 ν Σερληθφ Δπαγγεικαηηθφ Δθπαηδεπηήξην (2 ν Σ.Δ.Δ.) ηνπ Γήκνπ θαη πξαγκαηνπνηείηαη απφ ην Κέληξν Αηκνδνζίαο ηνπ Πεξηθεξεηαθνχ Γεληθνχ Ννζνθνκείνπ Αζελψλ «Γεψξγηνο Γελλεκαηάο». Απφ ηε Γαλεηζηηθή Σξάπεδα Αίκαηνο ηνπ Γήκνπ κπνξνχλ λα παίξλνπλ αίκα: Οη αηκνδφηεο θαη νη ζπγγελείο ηνπο κέρξη πξψηνπ βαζκνχ. ινη νη θάηνηθνη ηνπ Γήκνπ Καηζαξηαλήο πνπ έρνπλ θάπνην έθηαθην πεξηζηαηηθφ Σα παηδηά ηεο Καηζαξηαλήο πνπ πάζρνπλ απφ Μεζνγεηαθή Αλαηκία. 115 Ο ζπγθεθξηκέλνο ινγαξηαζκφο ιεηηνπξγεί σο εμήο: Ο ελδηαθεξφκελνο θάλεη αίηεζε ζην Γεκνηηθφ πκβνχιην γηα έγθξηζε ρνξήγεζεο ρξεκάησλ, απνδεηθλχνληαο ην ιφγν πνπ βξίζθεηαη ζε έθηαθηε αλάγθε θαη δεηά νηθνλνκηθή ελίζρπζε. Ζ Κνηλσληθή Λεηηνπξγφο θάλεη έξεπλα ζπλζεθψλ δηαβίσζεο θαη ζηε ζπλέρεηα πξνηείλεη πξνο ην Γεκνηηθφ πκβνχιην ηελ έγθξηζε ή κε ηεο ρνξήγεζεο ρξεκάησλ. Σν Γεκνηηθφ πκβνχιην απνθαζίδεη αλ ζα δνζνχλ ή φρη ηα ρξήκαηα. 206

207 Κέληξα Αλνηρηήο Πξνζηαζίαο Ζιηθησκέλσλ (Κ.Α.Π.Ζ.) Σα Κ.Α.Π.Ζ. απνηεινχλ δνκή θξνληίδαο αηφκσλ ηξίηεο ειηθίαο θαη ην θάζε έλα απφ απηά ιεηηνπξγεί σο Ννκηθφ Πξφζσπν Γεκνζίνπ Γηθαίνπ (Ν.Π.Γ.Γ.) κε μερσξηζηφ ελληακειέο Γηνηθεηηθφ πκβνχιην. θνπφο ησλ Κ.Α.Π.Ζ. είλαη ε παξνρή ππεξεζηψλ γηα ηελ πξφιεςε βηνινγηθψλ, ςπρνινγηθψλ θαη θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ ησλ ειηθησκέλσλ αηφκσλ, ψζηε λα παξακείλνπλ απηφλνκα, ηζφηηκα θαη ελεξγά κέιε ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ. Μέιε ησλ Κ.Α.Π.Ζ. εγγξάθνληαη άηνκα απφ 60 ρξνλψλ θαη άλσ, άλδξεο θαη γπλαίθεο πνπ θαηνηθνχλ ζηελ πεξηνρή πνπ ιεηηνπξγνχλ ηα θέληξα, ρσξίο δηάθξηζε νηθνλνκηθψλ δπλαηνηήησλ. 116 Σηνλ Γήκν Καηζαξηαλήο ιεηηνπξγνχλ δχν Κ.Α.Π.Ζ. Τν Α Κ.Α.Π.Ζ. επνπηεχεη ην πξφγξακκα «Βνήζεηα ζην ζπίηη» θαη ην Β Κ.Α.Π.Ζ. επνπηεχεη ην πξφγξακκα «Μνλάδα Κνηλσληθήο Μέξηκλαο». εκεηψλεηαη φηη ε βαζηθφηεξε δηαθνξά κεηαμχ ησλ δχν πξνγξακκάησλ αθνξά ζηελ ρξεκαηνδφηεζε κε ην πξφγξακκα «Βνήζεηα ζην πίηη» ρξεκαηνδνηείηαη απφ ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ, θαη ην πξφγξακκα «Μνλάδα Κνηλσληθήο Μέξηκλαο», λα ρξεκαηνδνηείηαη εμ νινθιήξνπ απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε. ην ζρήκα 15 πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδεηαη ε δνκή ησλ Κ.Α.Π.Ζ. ηνπ Γήκνπ Καηζαξηαλήο θαη ηα πξνγξάκκαηα ηα νπνία ζπζηάζεθαλ ππφ ηελ επνπηεία ηνπο. 116 ηα πξνζηαηεπκέλα άηνκα παξέρνληαη: Κνηλσληθή εξγαζία ζηνπο ίδηνπο θαη ην άκεζν πεξηβάιινλ ηνπο. Φπζηθνζεξαπεία. Δξγνζεξαπεία. Βνήζεηα ζην ζπίηη γηα ηα άηνκα πνπ δνπλ κφλα ηνπο θαη γηα απηά πνπ έρνπλ ηδηαίηεξεο αλάγθεο εμππεξεηήζεσο κέζα θαη έμσ απφ ην ζπίηη (π.ρ. ειαθξχ καγείξεκα, κηθξνζειήκαηα θαη δηάθνξεο κηθξνεμππεξεηήζεηο). Φξνληίδα θαη νδεγίεο γηα ηαηξνθαξκαθεπηηθή πεξίζαιςε θαη λνζειεπηηθή θξνληίδα. Οξγαλσκέλε ςπραγσγία (εθδξνκέο κε πνχικαλ θ.ι.π.) θαη επηκφξθσζε (δηαιέμεηο, κειέηεο ζεκάησλ, εξγαζία κε νκάδεο θ.α.) Δληεπθηήξην ζην νπνίν ιεηηνπξγεί θαληίλα πνπ πξνζθέξεη ξνθήκαηα, αλαςπθηηθά θ.ι.π., φπνπ βξίζθνπλ ζπληξνθηά θαη απαζρφιεζε ηα κέιε. 207

208 ρήκα 15: Γνκή Α θαη Β Κ.Α.Π.Ζ. Γήκνπ Καηζαξηαλήο θαη ηα πξνγξάκκαηα πνπ πεξηιακβάλνπλ, 2007 Πεγή: Ηδία Γηακφξθσζε θνπφο ησλ παξαπάλσ πξνγξακκάησλ είλαη ε παξακνλή ησλ ειηθησκέλσλ ζην θπζηθφ θαη θνηλσληθφ ηνπο πεξηβάιινλ, ε δηαηήξεζε ηεο ζπλνρήο ηεο νηθνγέλεηαο, ε απνθπγή ρξήζεο ηδξπκαηηθήο θξνληίδαο, θαη ε βειηίσζε θαη εμαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο ηεο δσήο ηνπο. Γηα λα ιάβεη ζπκκεηνρή έλαο ειηθησκέλνο ζηα παξαπάλσ πξνγξάκκαηα ζα πξέπεη λα είλαη άηνκν κε πεξηνξηζκέλεο δπλαηφηεηεο απηνεμππεξέηεζεο, ζνβαξά πξνβιήκαηα πγείαο, ή λα πξφθεηηαη γηα κνλαρηθά άηνκα κε δπζκελείο νηθνγελεηαθέο ζρέζεηο ή έιιεηςε νηθνλνκηθψλ πφξσλ Σν πξφγξακκα «Βνήζεηα ζην ζπίηη» πξνζθέξεη φια ηα παξαπάλσ θαη ζε άηνκα κε αλαπεξίεο κε επαξθψο απηνεμππεξεηνχκελα. Δπίζεο, κέζσ ηνπ πξνγξάκκαηνο «Βνήζεηα ζην ζπίηη» ιεηηνπξγεί ην πξφγξακκα ηνπ ΟΤΔ «ΤΖΛΔΒΟΖΘΔΗΑ» ζε ζπλεξγαζία κε ην Τπνπξγείν Τγείαο Πξφλνηαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο, ην Γήκν Καηζαξηαλήο θαη ηνλ ΟΣΔ. θνπφο ηνπ πξνγξάκκαηνο απηνχ, είλαη ε παξνρή ηεο δπλαηφηεηαο άκεζεο επηθνηλσλίαο ησλ κνλαρηθά δηαβηνχλησλ κε απηνεμππεξεηνχκελσλ ειηθησκέλσλ αηφκσλ κε ην ζπγγεληθφ ή θηιηθφ ηνπο πεξηβάιινλ, θαζψο θαη κε ππεξεζίεο άκεζεο παξέκβαζεο φπσο ΔΚΑΒ, 208