Περιεχόµενα της διάλεξης. Μέθοδος της αµοιβαίας διδασκαλίας. Εισαγωγή. Η µέθοδος της αλληλοδιδασκαλίας. Ποιος παίρνει τις αποφάσεις;

Transcript

1 ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ Μέθοδος της αµοιβαίας διδασκαλίας ιγγελίδης Νικόλαος Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα Περιεχόµενα της διάλεξης Κύρια χαρακτηριστικά της µεθόδου της αµοιβαίας διδασκαλίας Προϋποθέσεις επιτυχίας, συνέπειες και βασικά συµπεράσµατα για τη µέθοδο Σχεδιασµός δραστηριοτήτων Εισαγωγή Συχνά τίθεται το πρόβληµα της καλλιέργειας στόχων τόσο στο συναισθηµατικό πεδίο όσο και στο ψυχοκινητικό πεδίο. Για παράδειγµα, όταν διδάσκουµε κινητικές δεξιότητες, µπορεί ταυτόχρονα να επιδιώκουµε και την ενίσχυση της συνεργασίας µεταξύ των µαθητών µας (Gerney, 1980). Πώς υλοποιείται αυτό στην πράξη; Η µέθοδος της αλληλοδιδασκαλίας Γιατί απέτυχε; Ποιος παίρνει τις αποφάσεις; Μέθοδοι διδασκαλίας (teaching styles) Μέθοδος αµοιβαίας διδασκαλίας άσκαλος Μαθητής

2 ΣΤΟΧΟΣ Στόχος είναι να µάθουν να ασκούνται οι µαθητές µε ένα µαθητή-βοηθό (π.χ. σε ζευγάρια ή µικρές οµάδες). Ο βοηθός έχει το ρόλο του παρατηρητή και παρέχει ανατροφοδότηση στο παιδί που εκτελεί σύµφωνα µε τα κριτήρια που έχει προετοιµάσει ο δάσκαλος. Ο ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΣ Καθοδηγεί τη συµπεριφορά των παρατηρητών και παρέχει ανατροφοδότηση σε αυτούς. Απαντά στις ερωτήσεις των παρατηρητών Ο ΜΑΘΗΤΗΣ Επιλέγει αν θα παίξει το ρόλο αυτού που θα εκτελεί ή αυτού που θα παρατηρεί. Ο µαθητής που εκτελεί την άσκηση παίρνει µερικές ή όλες από τις 9 αποφάσεις που αναφέρονται στην πρακτική µέθοδο διδασκαλίας Ο παρατηρητής συγκρίνει την εκτέλεση της άσκησης του ασκούµενου µε τα κριτήρια για τη σωστή εκτέλεση της άσκησης, βγάζει συµπεράσµατα και του παρέχει ανατροφοδότηση και διορθώσεις. Πότε χρησιµοποιείται Όταν στόχος είναι: Η ανάπτυξη της συνεργασίας των µαθητών Η διδασκαλία της σωστής ανατροφοδότησης του ενός µαθητή προς τον άλλον. Η αξιοποίηση µαθητών, οι οποίοι λόγω κάποιας συστηµατικής ενασχόλησής τους, γνωρίζουν σε κάποιο συγκεκριµένο αντικείµενο (π.χ. παραδοσιακούς χορούς), περισσότερα ακόµη και από εµάς τους ίδιους. Ένα παράδειγµα εφαρµογής Τα παιδιά σε τριάδες. Ένα παιδί ορίζεται σαν βοηθός και δυο παιδιά εκτελούν την άσκηση ή τις ασκήσεις. Ο βοηθός κρατάει στα χέρια του µια κάρτα µε 3-4 κριτήρια για τη σωστή εκτέλεση της άσκησης και δίνει ανατροφοδότηση στο κάθε παιδί που εκτελεί σύµφωνα µε αυτά τα κριτήρια. Τα άλλα δυο παιδιά είτε: α) εκτελούν µια άσκηση ή δεξιότητα που ήδη ξέρουν, είτε β) εκτελούν ασκήσεις από µια κάρτα µε µια σειρά ασκήσεων που έχει προετοιµάσει ο δάσκαλος.

3 Ποιος µπορεί να είναι βοηθόςπαρατηρητής; Ένα παιδί µε αυξηµένες ικανότητες της ίδιας τάξης Ένα παιδί µεγαλύτερης τάξης Ένα οποιοδήποτε παιδί της ίδιας τάξης Να αλλάζει ή να µην αλλάζει ο βοηθός; ΝΑΙ ΌΧΙ ΝΑΙ ΌΧΙ Τις περισσότερες Σχεδόν κάθε φορά Όχι πάντα. Μου φαίνεται ότι δεν προλαβαίνει 8 στις στις 10 Ποιος ο ρόλος του δασκάλου; Να απαντά στις ερωτήσεις των µαθητών Να βοηθά αυτούς που παρατηρούν ώστε να δίνουν µε κατάλληλο τρόπο την ανατροφοδότηση εν είναι η δουλειά του να δίνει ο ίδιος ανατροφοδότηση! Αυτό είναι το καθήκον που έχει εµπιστευθεί στους µαθητές. 6 στις 10

4 Ποιος ο ρόλος του βοηθού; Να δίνει ανατροφοδότηση σύµφωνα µε τα κριτήρια Προϋποθέσεις επιτυχίας Είναι πρόθυµα να ασκηθούν από µόνα τους, χωρίς τη συνεχή παρουσία του καθηγητή. Να µην έχουν προβλήµατα συνεργασίας µε τα παιδιά της οµάδας τους. Να έχουν προετοιµαστεί και γραφτεί µε απλά λόγια τα κριτήρια, ανάλογα µε το επίπεδο των παιδιών, βάση των οποίων θα δίνεται η ανατροφοδότηση. Έµφαση στη βελτίωση της ικανότητας παροχής ανατροφοδότησης. Ποιες οι δυσκολίες στη διδασκαλία µε αυτή τη µέθοδο; Κάποιοι µαθητές δεν γνωρίζουν πώς να χρησιµοποιήσουν την κάρτα κριτηρίων Είναι πιθανό να προκύψουν προβλήµατα συνεργασίας στις οµάδες ή στα ζευγάρια που θα πρέπει να αντιµετωπιστούν Ορισµένοι µαθητές µπορεί να µιλήσουν µε αγενή τρόπο Ορισµένοι µαθητές παραµένουν σιωπηλοί Ορισµένοι βοηθοί δεν δίνουν καθόλου σηµασία στα κριτήρια, δίνοντας λανθασµένη ανατροφοδότηση Κάρτα υπενθύµισης για το δάσκαλο ες αν δίνουν σωστή ανατροφοδότηση ες αν συνεργάζονται Πήγαινε µε τυχαία σειρά στα ζευγάρια Συνέπειες από την εφαρµογή Το κάθε παιδί έχει το µέγιστο της προσοχής ενός δασκάλου µέσω του βοηθού Ενισχύεται η συνεργασία µεταξύ των παιδιών Μειώνονται τα ποσοστά ανεπιθύµητων συµπεριφορών σε σύγκριση µε τη µέθοδο του παραγγέλµατος Η κουλτούρα του σχολείου µετασχηµατίζεται Συνέπειες για την αξιολόγηση του µαθητή Σ αυτήν τη µέθοδο ο εκπαιδευτικός µπορεί να αξιολογήσει το αν και κατά πόσο ο µαθητής-παρατηρητής δίνει σωστή ανατροφοδότηση στο συµµαθητή του. Επίσης, µπορεί να αξιολογήσει το βαθµό συνεργασίας µεταξύ των µαθητών

5 Συζήτηση Πώς θα εφαρµόζατε αυτήν τη µέθοδο για πρώτη φορά σε µαθητές Α Γυµνασίου; Πού θα αποδίδατε τη µείωση ως και τον εκµηδενισµό των ανεπιθύµητων συµπεριφορών στη µέθοδο της αµοιβαίας διδασκαλίας; Να αλλάζει ή να µην αλλάζει ο βοηθόςπαρατηρητής; Ποια είναι τα υπέρ και τα κατά; Από τη θεωρία στην πράξη Τι περιέχει µια κάρτα κριτηρίων αµοιβαίας διδασκαλίας Οδηγίες για τον παρατηρητή (π.χ. ποια είναι τα κριτήρια για τη σωστή εκτέλεση της άσκησης ή της δεξιότητας, τι παρατηρούµε, πόσες, τι είδους σχόλια γράφουµε κ.τ.λ.). Οδηγίες για το µαθητή που εκτελεί την άσκηση (π.χ. τι ασκήσεις θα εκτελέσει, πώς θα τις εκτελέσει κ.τ.λ.). Εικόνα ή σκίτσο για την καλύτερη κατανόηση των κριτηρίων που προσέχει ο παρατηρητής. Τι είδους ανατροφοδότηση θα δίνει ο ένας µαθητής στον άλλον; Ανάλογα µε την ηλικία και το επίπεδο των παιδιών, µπορεί να ζητείται από τον παρατηρητή να σηµειώνει απλώς ένα ΝΑΙ ή ΟΧΙ, δηλαδή ότι έγινε σωστά το βήµα της άσκησης ή όχι. Σε πιο προχωρηµένο επίπεδο, µπορούµε να ζητήσουµε από τα παιδιά να γράψουν κάποια σχόλια Σ αυτή την περίπτωση βοηθάει να έχουµε ετοιµάσει κάποια παραδείγµατα µε σχόλια. Πρακτική άσκηση στην αµοιβαία διδασκαλία Επιλέξτε µια δεξιότητα από το σχέδιο µαθήµατος που έχετε ήδη φτιάξει και φτιάξτε µια κάρτα δραστηριοτήτων για την αµοιβαία διδασκαλία. Βιβλιογραφία ιγγελίδης Ν. (2006). Το φάσµα των µεθόδων διδασκαλίας στη φυσική αγωγή: από τη θεωρία στην πράξη. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Χριστοδουλίδη (Κεφάλαιο 3). Mosston M. & Ashworth S. (2002). Teaching physical education (5th edition). San Fransisco, CA: Benjamin Cummings (Κεφάλαιο 8).