ΗΠΑΤΟΚΑΡΔΙΑΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΚΑΙ ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΗΠΑΤΟΚΑΡΔΙΑΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΚΑΙ ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ"

Ἀδελφός Ανδρέου
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΗΠΑΤΟΚΑΡΔΙΑΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΚΑΙ ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Δάφνη Μαυροπούλου Νοσηλεύτρια ΤΕ Δ Παθολογική Κλινική Ιπποκράτειο Γ.Ν. Θεσσαλονίκης

2 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ 1. Νοσήµατα του ήπατος που επηρεάζουν την καρδιά 2. Νοσήµατα του καρδιαγγειακού που επηρεάζουν το ήπαρ 3. Νοσήµατα που επηρεάζουν το ήπαρ και την καρδιά ταυτόχρονα

3 ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΕΣ Κίρρωση ήπατος Πυλαία υπέρταση Μεταµόσχευση ήπατος ΝΟΣΗΜΑΤΑ Πρωτοπαθής χολική κίρρωση Πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα Μη αλκοολική λιπώδης ηπατοπάθεια Ηπατοκυτταρικό καρκίνωµα (ΗΚΚ) Χρόνια ηπατίτιδα C (HCV) Σύνδροµο Budd-Chiari

4 ouad YM, Yehia R. Hepato-cardiac disorders. World J Hepatol Jan 27;6(1): ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΚΙΡΡΩΣΗ Υπερδυναµική κυκλοφορία Αυξηµένη καρδιακή παροχή Διάταση των σπλαγχνικών αρτηριών Μειωµένες συστηµατικές αντιστάσεις Φυσιολογικές καρδιακές πιέσεις Expert Rev of Gastrenterol Hepatol 2011 Expert Reviews Ltd

5 1. Απευαισθητοποίηση β-αδρενεργικών υποδοχέων 3. Τροποποίηση µουσκαρινικών υποδοχέων 4. Τροποποίηση καναβιννοειδικών υποδοχέων 2. Βλάβη στα ενδοκυττάρια σήµατα 5. Αλλαγή της σχέσης χοληστερόλης/ φωσφολιπιδίων στην πλασµατική µεµβράνη 6. Αύξηση της δράσης αποκλειστών (π.χ. αιµοξυγενάση) 7. Αλλαγή στον αριθµό διαύλων K + ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΚΙΡΡΩΣΗ Møller S, Bernardi M. Interactions of the heart and the liver. Eur Heart J Sep;34(36):

6 ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΚΙΡΡΩΣΗ Υπερδυναµική Συστολική ανεπάρκεια Νεφρική ανεπάρκεια κυκλοφορία (προχωρηµένο στάδιο) κολλαγόνου Διαστολική δυσλειτουργία Ao LA Ao Ao LA Υπερτροφία κοιλιών Αλλαγές σε δοµή RV RV RV LV LV LV LA Υγιής καρδιά Υπερτροφική Διατατική µυοκαρδιοπάθεια Fouad YM, Yehia R. Hepato-cardiac µυοκαρδιοπάθεια disorders. World J Hepatol Jan 27;6(1):

7 ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΠΥΛΑΙΑ ΥΠΕΡΤΑΣΗ Αυξηµένη αντίσταση στη ροή του αίµατος εντός της ΠΦ Υπερδυναµική κυκλοφορία Επιπλοκές ΠΥ Ασκίτης Ρήξη κιρσών οισοφάγου Ηπατοπνευµονικό σύνδροµο Ηπατονεφρικό σύνδροµο Πυλαιοπνευµονική υπέρταση Ηπατικός υδροθώρακας Πυλαιοσυστηµατική διαφυγή Buob S, et al. Portal hypertension: pathophysiology, diagnosis, and treatment. J Vet Intern Med Mar-Apr;

8 Επίπτωση /1 εκ. ανά έτος Επιπολασµός /1 εκ. (ποικίλλει) ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ ΧΟΛΙΚΗ ΚΙΡΡΩΣΗ Αυτοάνοσης αιτιολογίας. Επηρεάζεται από γενετικούςπεριβαλλοντικούς παράγοντες. Αδυναµία Ξηροστοµία/ξηροφθαλµία Οστεοπόρωση Κνησµός Υπερλιπιδαιµία Πυλαία υπέρταση Ίκτερος - Κίρρωση - Ασκίτης Κιρσοί οισοφάγου ΗΚΚ Αυτοαντισώµατα κατά των µτχ των µικρών χοληφόρων πόρων Χολόσταση Υπερχοληστεριναιµία Αύξηση καρδιαγγειακού κινδύνου Lindor KD et al. American Association for Study of Liver Diseases. Primary biliary cirrhosis. Hepatology Jul;50(1):

9 Επίπτωση 10/1 εκ. ανά έτος Επιπολασµός /1 εκ. ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ ΣΚΛΗΡΥΝΤΙΚΗ ΧΟΛΑΓΓΕΙΙΤΙΔΑ Χρόνια, αυτοάνοση προοδευτική νόσος. Επηρεάζεται από γενετικούς/ περιβαλλοντικούς παράγοντες. Συσχέτιση µε ελκ. κολίτιδα/ν. Crohn) Αδυναµία Οστεοπόρωση Κνησµός Υπερλιπιδαιµία Πυλαία υπέρταση Ίκτερο - Κίρρωση - Ασκίτης Κιρσοί οισοφάγου ΗΚΚ (2%) - Χολαγγειοκαρκίνωµα Φλεγµονή µεσαίου/µεγάλου µεγέθους χοληφόρων πόρων Απόφραξη/ίνωση ενδο- και εξω- ηπατικών χοληφόρων πόρων Χολόσταση Υπερχοληστεριναιµία Αύξηση καρδιαγγειακού κινδύνου C. Bunchorntavakul et al. Primary Sclerosing Cholangitis: From Pathogenesis to Medical Management N A J Med Sci. 2012;5(2):

10 Επιπολασµός 15-20% 2/3 ασθενών ασυµπτωµατικοί. Ασαφής αιτιοπαθογένεια. Ενοχοποιούνται η αντίσταση στην ινσουλίνη και το µεταβολικό σύνδροµο. Αρτηριακή Υπέρταση Στεφανιαία Νόσος Σακχαρώδης Διαβήτης Δυσλιπιδαιµία Κεντρική παχυσαρκία Κίρρωση Στεατοηπατίτιδα (NASH) ΗΚΚ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΜΗ ΑΛΚΟΟΛΙΚΗ ΛΙΠΩΔΗΣ ΗΠΑΤΟΠΑΘΕΙΑ Φλεγµονή, ίνωση, κίρρωση ήπατος Δυσλιπιδαιµία Αθηροσκλήρωση Αύξηση καρδιαγγειακού κινδύνου Dharel N, Fuchs M (2014) Nonalcoholic Fatty Liver Disease. A Major Public Health Challenge for the 21st Century. JSM Gastroenterol Hepatol

11 ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΗΠΑΤΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ Επίπτωση 120/1 εκ. ανά έτος Τρίτη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσµίως Παράγοντες κινδύνου: 1. Αφλατοξίνες 2. Εντοµοκτόνα 3. Διατροφή - Αλκοόλ 4. NAFLD 5. Χρόνια HCV - HBV 6. Αιµοχρωµάτωση 7. Σακχαρώδης Διαβήτης 8. Αυτοάνοση ηπατίτιδα 9. Πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα Καρδιακές µεταστάσεις (προχωρηµένα στάδια) - Διήθηση του δεξιού κόλπου - Ανάπτυξη συνδρόµου Budd-Chiari Kawakami M et al. Isolated metastases of hcc in the right atrium: Case report and review of the literature. Oncol Lett.

12 ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ C Επιπολασµός 3% παγκοσµίως (>185 εκ.) Συσχέτιση µε: Σακχαρώδη διαβήτη Αρτηριακή υπέρταση Ανοχή στην ινσουλίνη Συµφορητική ΚΑ Προκαλεί: Κίρρωση ΗΚΚ Ηπατική ανεπάρκεια Χρόνια φλεγµονή µυοκαρδίου Νέκρωση µυοκαρδ. κυττάρων Διατατική µυοκαρδιοπάθεια Υπερτροφική µυοκαρδιοπάθεια Στεάτωση ήπατος ΣΝ Τροποποίηση αθηρογενετικών παραγόντων - φλεγµονή - µεταβ. σύνδροµο Hepatitis C Virus Viso A. Tereza R. Pathogenesis of hepatitis C: HCV consensus Braz J Infect Dis Oct ; 11( Suppl 1 ):

13 ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΟ BUDD-CHIARI Επιπολασµός 1/1 εκ. παγκοσµίως Άγνωστης αιτιολογίας. Τρεις τύποι απόφραξης: 1. ΚΚΦ 2. Ηπατικών φλεβών 3. ΚΚΦ + ηπ. φλεβών Τύπος 1 (11-44%) ΗΚΚ G. Budd H. Chiari Budd-Chiari syndrome. Deepamala Bhattacharya. Online article in hxbenefit.com Aydinli M, Bayraktar Y. Budd-Chiari syndrome: etiology, pathogenesis and diagnosis. World J Gastroenterol May 21;13(19):

14 ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΗΠΑΡ ΠΑΘΟΛΟΓΙΕΣ Μεταµόσχευση καρδιάς Συσκευές υποβοήθησης καρδιακών κοιλιών Μετεγχειρητικές επιπλοκές της επέµβασης Fontan ΝΟΣΗΜΑΤΑ Καρδιακή ανεπάρκεια Περιοριστική περικαρδίτιδα Σηµαντικού βαθµού πνευµονική αρτηριακή υπέρταση Στένωση µητροειδούς βαλβίδας Ισχαιµική µυοκαρδιοπάθεια Σύνδροµο υποπλαστικής αριστερής καρδίας Πνευµονική καρδιοπάθεια

15 ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΗΠΑΡ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Καρδιακή ηπατοπάθεια 1. Οξεία ΚΑ (Υποξία) 1/4 Ισχαιµική ηπατίτιδα 2. Χρόνια ΚΑ (Φλεβική λίµναση) Συµφορητική ηπατοπάθεια Møller S, et al. Interactions of the heart and the liver. Eur Heart J Sep;34(36):

16 ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΗΠΑΡ Εγκατεστηµένη υπόταση Έµφραγµα µυοκαρδίου Πνευµονική εµβολή Επιδείνωση ΚΑ Χωρίς εγκατεστηµένη υπόταση Σοβαρή υποξαιµία (αποφρακτική υπνική άπνοια, αναπνευστική ανεπάρκεια) Αυξηµένες µεταβολικές απαιτήσεις (σηπτικό shock) Οξεία ΚΑ Μειωµένη αρτηριακή παροχή - Υποξία Møller S, Bernardi M. Interactions of the heart and the liver. Eur Heart J Sep;34(36):

17 ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΗΠΑΡ Περιοριστική περικαρδίτιδα Σηµαντικού βαθµού πνευµονική ΑΥ Στένωση µιτροειδούς Ανεπάρκεια τριγλώχινας Ισχαιµική µυοκαρδιοπάθεια Πνευµονική καρδιοπάθεια Σύνδροµο υποπλαστικής αριστερής καρδίας (επιπλοκές εγχ. Fontan) Χρόνια ΚΑ Αυξηµένη πίεση ΔΕ κόλπου - Δεξιά ΚΑ Αύξηση της πίεσης στις φλέβες Ατροφία ηπατοκυττάρων Οίδηµα στα κολπώδη τριχοειδή Αυξηµένος σχηµατισµός λέµφου - Ασκίτης Βλάβη ηπατικών πόρων Θρόµβωση Ίνωση - Κίρρωση Fouad YM, Yehia R. Hepato-cardiac disorders. World J Hepatol Jan 27;6(1):

18 ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΗΠΑΡ Επίπτωση Επιπολασµός ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ -2% ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΚΑΡΔΙΤΙΔΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΥ /1 εκ/έτος 9% οξέων περικαρδ /1 εκ ΣΤΕΝΩΣΗ ΜΙΤΡΟΕΙΔΟΥΣ 10% αλβιδοπαθειών ΙΣΧΑΙΜΙΚΗ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΑ 70% υοκαρδιοπαθειών

19 ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΗΠΑΡ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ Λοίµωξη από µεγαλοκυτταροϊό (CMV) Νόσος Wilson Αιµοχρωµάτωση Σύνδροµο Alagile Νόσος Graves Χρόνιος αλκοολισµός

20 Zubiaurre L et al. Cytomegalovirus hepatitis and myopericarditis. World J Gastroenterol Jan ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΗΠΑΡ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΛΟΙΜΩΞΗ ΑΠΟ CMV Επιπολασµός 50-85% στους ενήλικες Ερπητοϊός. Συνήθως ασυµπτωµατικός. Επανενεργοποίηση ιού σε: ανοσοκαταστολή εγκυµοσύνη AIDS Σπάνια προσβάλλει: ήπαρ καρδιά ΓΕΣ ΚΝΣ Καρδιά: Περικαρδίτιδα Μυοκαρδίτιδα Ήπαρ: Ηπατίτιδα Cytomegalovirus

21 ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΗΠΑΡ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΝΟΣΟΣ WILSON Επίπτωση 30/1 εκ. ανά έτος Επιπολασµός 30/1 εκ. Συγγενής ανωµαλία του µεταβολισµού του χαλκού. Καρδιά: Συµφορητική ΚΑ Καρδιακές αρρυθµίες Remodeling ΑΡ κοιλίας Ήπαρ: Ηπατική δυσλειτουργία Οξεία ηπατίτιδα Κίρρωση Πυλαία Υπέρταση Δακτύλιος Kayser- Fleischer Pfeiffer RF. Wilson's Disease. Semin Neurol Apr;27(2):

22 Bacon BR et al. Diagnosis and Management of Hemochromatosis: 2011 Practice Guideline by the American Association for the Study of Liver Diseases. Hepatology (Baltimore, Md). 2011;54(1): ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΗΠΑΡ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ Επιπολασµός 1-6% Αυξηµένα ποσοστά τρανσφερρίνης ΑΙΜΟΧΡΩΜΑΤΩΣΗ 1 ο παθής/ 2 ο παθής/ Νεογνική Καρδιά: Μείωση διασταλτικότητας της ΑΡ κοιλίας - Διατ. µυοκαρδιοπάθεια - Συµφορητική ΚΑ Ήπαρ: Οξειδωτικές βλάβες µτχ - Ασκίτης - Εγκεφαλοπάθεια - Ηπατοσπληνοµεγαλία - Ίκτερος - Κίρρωση - ΗΚΚ

23 ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΗΠΑΡ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ Επίπτωση 1/ ανά έτος Επιπολασµός 20/1 εκ. ΣΥΝΔΡΟΜΟ Alagille Σύνθετη, αυτοσωµική, επικρατούσα διαταραχή. Μικρός αριθµός χοληφ. πόρων Επηρεάζει: - Καρδιά - Πρόσωπο - Ήπαρ - Οστά - Νεφρούς - ΚΝΣ - Οφθαλµούς χολόσταση Καρδιά: Στένωση πνευµ. αρτηρίας Τετραλογία Fallot Στένωση αορτής Ελλείµµατα µεσοκολπικού / µεσοκοιλιακού διαφράγµατος Ήπαρ: Χρόνια χολόσταση (95%) Ίκτερος Ηπατική δυσλειτουργία Ηπατοσπληνοµεγαλία Υπερτελορισµός Turnpenny PD, Ellard S. Alagille syndrome: pathogenesis, diagnosis and management. European Journal of Human Genetics.

24 ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΗΠΑΡ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΝΟΣΟΣ Graves (άτυπη µορφή) Επίπτωση 1/ ανά έτος Επιπολασµός Α: 330/1 εκ. Γ: 1000/1 εκ Αυτοάνοσης αιτιολογίας. Εµπλέκονται: α) γενετικοί β) περιβαλλοντικοί γ) ενδογενείς παράγοντες Εµφάνιση: ΥπερΘ. µε ίκτερο Ίκτερου µε ΥπερΘ. Καρδιά: Δεξιά ΚΑ Πνευµ. Υπέρταση Ήπαρ: Άλλα: Ίκτερος Έµετοι Αναιµία Οφθαλµοπάθεια Αγγειοοίδηµα Κνίδωση R.J. Graves ( ) Karasek M, Lewinski A. Etiopathogenesis of Graves disease. NEL Vol.24 Nos.3/4, Jun-Aug

25 ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΗΠΑΡ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ Αιτία θανάτου για 3.3 εκ. ανά έτος Επηρεάζει όλα τα όργανα. Αποτελεί διαδικασία φλεγµονής. Ενοχοποιούνται: ενεργές µορφές οξυγόνου (ROS) ελεύθερες ρίζες Προκαλείται: Οξείδωση λιπιδίων/πρωτεϊνών Μετάλλαξη DNA - Καρκινογένεση Καταστροφή κυτταρ. µεµβρανών Καρδιαγγειακή νόσος Αθηροσκλήρυνση Σακχαρώδης διαβήτης Νευροεκφυλιστικές νόσοι Καρδιά: - Καρδιακή ανεπάρκεια - Διατ. Μυοκαρδιοπάθεια - Αρρυθµίες - Ινιδισµός κόλπων Ήπαρ: (10-35%) - Λιπώδης διήθηση - Στεατοηπατίτιδα - Ίνωση - Κίρρωση (8-20%) González-Reimers E. et al. Alcoholism: a systemic proinflammatory condition. World J Gastroenterol Oct 28;20(40):

26 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η καρδιά και το ήπαρ αλληλεπιδρούν µέσα από πολυσύνθετους µηχανισµούς. Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή αντιµετώπιση των ηπατοκαρδιακών νοσηµάτων µπορεί να επηρεάσει την συνολική πρόγνωση και το βιοτικό επίπεδο του ασθενούς. Η ταυτόχρονη εκτίµηση της ηπατικής και της καρδιακής λειτουργίας είναι απολύτως αναγκαία τόσο για την ενδελεχή εκτίµηση ασθενών µε ηπατοκαρδιακά νοσήµατα, όσο και πριν από κάθε µεταµόσχευση ήπατος ή καρδιάς. Η συνεργασία µεταξύ καρδιολόγων και ηπατολόγων είναι απολύτως απαραίτητη στις σύνθετες αυτές παθολογικές καταστάσεις.

27 Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας Let my liver rather heat with wine, than my heart cool with mortifying groans.

Σχετικά έγγραφα

13-14 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2017 ΑΘΗΝΑ ΗΜΕΡΑ ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΘΕΜΑ ΟΜΙΛΗΤΗΣ

13-14 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2017 ΑΘΗΝΑ ΗΜΕΡΑ ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΘΕΜΑ ΟΜΙΛΗΤΗΣ 1 ο ΜΑΘΗΜΑ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΗΠΑΤΟΛΟΓΙΑΣ 13-14 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2017 17.00-17.30 Ανατομία-αγγείωση του ήπατος, αναγέννηση ήπατος Ν. Αρκαδόπουλος 17.30-18.15 Φυσιολογία ηπατικής λειτουργίας-χολικής έκκρισης Σπ. Ντουράκης