Για παραπομπή : Κίμων

Transcript

1 Ζάχος Γεώργιος,, 2003, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Περίληψη : Ο ( π.χ.) ήταν ο Αθηναίος στρατηγός που εκδίωξε τις περσικές φρουρές που είχαν μείνει στην Ελλάδα και τη Θράκη, ενώ επίσης προσέφερε στις πόλεις της Μικράς Ασίας τη δυνατότητα να αποκτήσουν ξανά την αυτονομία τους, στα πλαίσια όμως πάντα της Συμμαχίας της Δήλου. Άλλα Ονόματα Τόπος και Χρόνος Γέννησης 510 π.χ.-αθήνα Τόπος και Χρόνος Θανάτου 450 π.χ.-κίτιον Κύπρου Κύρια Ιδιότητα Στρατηγός στην Αθήνα 1. Εισαγωγή «φαύλον, άκομψον, τα μέγιστ αγαθόν» 1 Ο Κίμων γεννήθηκε στην Αθήνα περί το 510 π.χ. και καταγόταν από ένα αριστοκρατικό και από τα πιο γνωστά αθηναϊκά γένη, αυτό των Φιλαϊδών. Πατέρας του ήταν ο Μιλτιάδης, ο νικητής του Μαραθώνα, και μητέρα του η Ηγησιπύλη, κόρη του Θράκα βασιλιά Ολόρου. Ήταν δημότης Λακιαδών 2 και ανήκε στην Οινηίδα φυλή. Αδέρφια του ήταν η Ελπινίκη και ο Μετίοχος Ο χαρακτήρας και ο ιδιωτικός του βίος Ο πατέρας του πέθανε στη φυλακή επειδή δε μπορούσε να πληρώσει το πρόστιμο των 50 ταλάντων που του επέβαλε η πόλη με αποτέλεσμα ο Κίμων από πολύ μικρός να μείνει χωρίς επίβλεψη. Αναφέρεται ότι κατά τη νεότητά του ήταν άτακτος και έπινε πολύ σαν τον συνονόματο παππού του και πως δεν έλαβε τη μόρφωση που συνηθιζόταν για τους Αθηναίους παίδες, με αποτέλεσμα ο χαρακτήρας του να μοιάζει περισσότερο με αυτόν των Πελοποννησίων, ʺαπλός, ακαλλιέργητος και γενναίος στις δύσκολες στιγμέςʺ, όπως αναφέρει και ο παραπάνω στίχος. Από άλλη πηγή όμως μαθαίνουμε ότι έπαιζε λύρα και τραγουδούσε. 4 Η αρχαία γραμματεία μάς πληροφορεί επίσης για την αδυναμία που είχε στις γυναίκες 5 και για τις αιμομικτικές του σχέσεις με την ετεροθαλή αδερφή του, την Ελπινίκη, 6 της οποίας το γάμο με τον πλούσιο Καλλία, του γένους των Κηρύκων (λίγο μετά το 480 π.χ.) εκμεταλλεύτηκε για να βγει από τη δεινή οικονομική θέση στην οποία είχε περιέλθει με το θάνατο του πατέρα του. Λέγεται μάλιστα ότι ο Καλλίας ήταν αυτός που πλήρωσε το πρόστιμο του Μιλτιάδη. 7 Παντρεύτηκε την Ισοδίκη, 8 κόρη του Ευρυπτολέμου και εγγονή του Μεγακλέους, του γένους των Αλκμεωνιδών, βάζοντας τέλος στην παλιά διαμάχη Φιλαϊδών Αλκμεωνιδών για τον πολιτικό έλεγχο της Αθήνας. Απέκτησε τρεις γιους, το Λακεδαιμόνιο, τον Ούλιο και το Θεσσαλό. 9 Συγγενής του ήταν ο ιστορικός Θουκυδίδης, ο οποίος Δημιουργήθηκε στις 22/1/2017 Σελίδα 1/10

2 Ζάχος Γεώργιος,, 2003, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος τάφηκε στον οικογενειακό τάφο του Κίμωνα Η πολιτική και στρατιωτική του δράση Ο Κίμων συμμετείχε στη ναυμαχία της Σαλαμίνας (480 π.χ.), στην οποία διακρίθηκε. Λέγεται μάλιστα ότι όταν ο Θεμιστοκλής ζήτησε από τους Αθηναίους να εγκαταλείψουν την πόλη και να επιβιβαστούν στα πλοία, παραμονές της ναυμαχίας, ο Κίμων αφιέρωσε τα χαλινάρια του αλόγου του στην Αθηνά, πήρε μία από τις ασπίδες αφιερώματα προς τη θεά και αφού προσευχήθηκε κατευθύνθηκε προς το λιμάνι, παροτρύνοντας τους συμπολίτες του να εγκαταλείψουν την πόλη και να πολεμήσουν στη θάλασσα. 11 Ανεξάρτητα εάν αυτή η παράδοση αποτελεί μεταγενέστερη επινόηση, φαίνεται πως ο Κίμων στην αρχή της πολιτικής του σταδιοδρομίας ακολούθησε την πολιτική του Θεμιστοκλή, ο οποίος με τη σειρά του τον στήριξε στην πολιτική του ανέλιξη, ενώ το ίδιο έκανε και ο Αριστείδης, ο οποίος έβλεπε στον χαρακτήρα του Κίμωνα τα στοιχεία εκείνα που θα εμπόδιζαν τα σχέδια του Θεμιστοκλή. Εξάλλου ο Κίμων μετά το δικό του γάμο και αυτόν της αδερφής του είχε πλέον την υποστήριξη δύο πολύ σημαντικών γενών της Αθήνας. Έτσι, ο Κίμων το 480/79 π.χ. συμμετέχει στην αθηναϊκή πρεσβεία που στέλνεται στη Σπάρτη, 12 ενώ βοηθά τον Αριστείδη στη σύσταση της Συμμαχίας της Δήλου (478/7 π.χ.). 13 Από το χρονικό σημείο αυτό και εξής εκλέγεται, πιθανότατα χωρίς διακοπή, στο αξίωμα του στρατηγού μέχρι το 462/1 π.χ. και δραστηριοποιείται με την ολιγαρχική μερίδα, κάτι που θα τον οδηγήσει σε μία διαρκή αντιπαλότητα με τον Περικλή και τον Εφιάλτη, επικεφαλής των δημοκρατικών. Του ανατίθεται η αρχηγία του συμμαχικού στόλου και εκστρατεύει στη Μακεδονία, όπου απελευθερώνει την πόλη Ηιόνα, στο Στρυμόνα, από τα περσικά στρατεύματα (477/6 π.χ.). Αποτυγχάνει ωστόσο στην κατάληψη του Δορίσκου, μιας ακόμη θρακικής πόλης υπό περσικό έλεγχο. 14 Τον επόμενο χρόνο εκδιώκει τους Δόλοπες πειρατές από τη Σκύρο, όπου εγκαθιστά κληρούχους και μεταφέρει τα οστά του Θησέα στην Αθήνα. 15 Υπή την ηγεσία του Κίμωνα οι Αθηναίοι υποχρεώνουν την Κάρυστο να γίνει μέλος της Συμμαχίας και τη Νάξο να επιστρέψει σʹ αυτή ( π.χ.). 16 Έχοντας, πλέον, αυξήσει κατά πολύ το κύρος του, έρχεται σε σύγκρουση με το Θεμιστοκλή, ο οποίος εξοστρακίζεται το 472/1 π.χ. 17 Τον επόμενο χρόνο εκδιώκει το Σπαρτιάτη βασιλιά Παυσανία από το Βυζάντιο και ανακαταλαμβάνει τις πόλεις Σηστό και Χερρόνησο, 18 η οποία είχε ξαναπέσει τα χέρια των Περσών. 19 Στη συνέχεια εκστρατεύει με όλο το στόλο (200 πλοία), στον οποίο προστέθηκαν και άλλα 100 ιωνικά πλοία, στην Καρία και τη Λυκία, απελευθερώνει τις ελληνικές πόλεις και τις εντάσσει στη Συμμαχία της Δήλου. 20 Θριαμβεύει κατά των Περσών στον ποταμό Ευρυμέδοντα στην Παμφυλία ( π.χ.), ενώ το ίδιο περίπου διάστημα νικά και σε ναυμαχία κοντά στην Κύπρο. 21 Αυτή πιθανόν την εποχή ο Πέρσης βασιλιάς αναγκάζεται να έρθει σε μία πρώτη ειρηνευτική συμφωνία με τους Έλληνες. Οι νίκες αυτές εδραίωσαν την ανεξαρτησία και ενίσχυσαν τις αυτονομιστικές τάσεις των ελληνικών πόλεων στη Μικρά Ασία και τη Χερρόνησο, που είχαν αρχίσει ήδη από την εποχή της Ναυμαχίας της Μυκάλης και των εκστρατειών του Παυσανία. Ο Κίμων βρίσκεται στο απόγειο της δόξας του. Οι Αθηναίοι αποφασίζουν το 465 π.χ. να στείλουν αποίκους στη θέση Εννέα Οδοί, 22 στη διάβαση του ποταμού Στρυμόνα, ελέγχοντας έτσι όχι μόνο την περιοχή, αλλά και τους δρόμους με κατεύθυνση Α Δ και Β Ν. Οι Θάσιοι βλέποντας να διακυβεύονται τα συμφέροντά τους από τη δημιουργία αποικίας στην ηπειρωτική τους Δημιουργήθηκε στις 22/1/2017 Σελίδα 2/10

3 Ζάχος Γεώργιος,, 2003, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος χώρα (την αποκαλούσαν Θασίων Ήπειρο), όπου υπήρχαν τα μεταλλεία αργύρου και χρυσού του Παγγαίου όρους, αποστάτησαν από τη Συμμαχία. Ο Κίμων ανέλαβε να τους επαναφέρει σ αυτή. Οι Αθηναίοι κατεναυμάχησαν το στόλο των Θασίων συλλαμβάνοντας 33 πλοία και άρχισαν να πολιορκούν την πόλη της Θάσου. Οι άποικοι με τη σειρά τους προσπάθησαν να εδραιωθούν στην περιοχή γύρω από τα μεταλλεία, αλλά κατεσφάγησαν από θρακικά φύλα στο Δράβησκο, κοντά στη σημερινή Δράμα. Τελικά οι Θάσιοι αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν με ιδιαίτερα επαχθείς όρους το 463 π.χ., μετά την αδυναμία των Σπαρτιατών να επιτεθούν για αντιπερισπασμό στην Αττική λόγω του σεισμού που ισοπέδωσε τη Σπάρτη και λόγω της επανάστασης των ειλώτων που είχε ξεσπάσει στο μεταξύ. 23 Η σφαγή των αποίκων είχε προκαλέσει μεγάλη δυσφορία στην Αθήνα, την οποία εκμεταλλεύτηκε ο Περικλής κατηγορώντας τον Κίμωνα ότι δεν εισέβαλε στη Μακεδονία επειδή δωροδοκήθηκε από το βασιλιά της Μακεδονίας Αλέξανδρο Α. Ο Κίμων τελικά απαλλάχθηκε από τις κατηγορίες. 24 Επικεφαλής αθηναϊκού στρατεύματος κατευθύνθηκε προς βοήθεια των Σπαρτιατών ενάντια στους επαναστατημένους είλωτες και Μεσσήνιους στην Ιθώμη της Μεσσηνίας (462 π.χ.), 25 αλλά οι Σπαρτιάτες ζήτησαν την επιστροφή τους στην Αθήνα φοβούμενοι μήπως πάρουν το μέρος των αντιπάλων. Η ταπεινωτική αυτή εξέλιξη για τους Αθηναίους είχε ως αποτέλεσμα το οστρακισμό του Κίμωνα τον επόμενο χρόνο, ο οποίος κατέφυγε στη Χερρόνησο. 26 Προσφέρθηκε να βοηθήσει τους συμπατριώτες του ενάντια στους Σπαρτιάτες στην Τανάγρα της Βοιωτίας το 457 π.χ., αλλά η προσφορά του απορρίφθηκε, λόγω των φιλολακωνικών του αισθημάτων. Επέστρεψε από την εξορία το 451 π.χ. και συνήψε πενταετείς σπονδές (ειρήνη) με τη Σπάρτη. 27 Ανέλαβε την ηγεσία των επιχειρήσεων ενάντια στους Πέρσες, έστειλε 60 πλοία στην Αίγυπτο και με τον υπόλοιπο στόλο κατευθύνθηκε στην Κύπρο, 28 όπου κατέλαβε πιθανόν το Μάριον, αλλά πέθανε από αρρώστια ή τραύμα κατά την πολιορκία του Κιτίου το φθινόπωρο του 450 π.χ. Σύμφωνα με την παράδοση ο θάνατός του κρατήθηκε κρυφός από το στράτευμα, το οποίο νομίζοντας ότι επικεφαλής του ήταν ακόμη ο Κίμων νίκησε σε ξηρά και θάλασσα τους Πέρσες κοντά στη Σαλαμίνα της Κύπρου. Τάφηκε στην Αττική, όπου μέχρι την εποχή του Πλουτάρχου έδειχναν τα «Κιμώνεια μνήματα» «Εκαλλώπισε» την Αθήνα Με τα χρήματα από τα λάφυρα των στρατιωτικών επιχειρήσεων του Κίμωνα οικοδομήθηκε το νότιο τείχος της Ακρόπολης των Αθηνών, 30 ενώ ο ίδιος διέθεσε, επίσης, ένα μεγάλο ποσό από την προσωπική του περιουσία για την μεταφορά χαλικιού και μεγάλων λίθων προκειμένου να καλυφθούν τα έλη και να κατασκευαστούν τα θεμέλια των Μακρών Τειχών που συνέδεαν την Αθήνα με τον Πειραιά. «Εκαλλώπισε» την Αθήνα, όπως αναφέρει ο Πλούταρχος, φυτεύοντας πλατάνια στην Αγορά των Αθηνών, και μετέτρεψε την Ακαδημία από έναν άνυδρο χώρο σε ένα αρδευόμενο άλσος με καθαρούς δρόμους και σκιερούς περιπάτους. 31 Την ίδια εποχή χρονολογούνται επίσης η Θόλος, όπου σιτίζονταν οι Πρυτάνεις, και τα έργα στην Κλεψύδρα (κρήνη κάτω από την Ακρόπολη). Μία αλληγορική απεικόνιση των εκστρατειών του Κίμωνα θα πρέπει ενδεχομένως να δούμε πίσω από την Αργοναυτική εκστρατεία, την Αμαζονομαχία και την Ιλίου Πέρσιν, ζωγραφικά έργα του Αθηναίου Μίκωνα και του Θασίου Πολυγνώτου στο Ανακείο (ιερό Διοσκούρων), καθώς και στη στοά που οικοδόμησε προς τιμή του Κίμωνα ο γαμπρός του, ο Πεισιάναξ (Ποικίλη Στοά). 32 Η πληροφορία εξάλλου του Πλουτάρχου ότι ο Πολύγνωτος αρνήθηκε να δεχθεί αμοιβή επειδή είχε ερωμένη την αδερφή του Κίμωνα, την Ελπινίκη, την οποία Δημιουργήθηκε στις 22/1/2017 Σελίδα 3/10

4 Ζάχος Γεώργιος,, 2003, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος πολλοί αναγνώριζαν στο πρόσωπο της Λαοδίκης στην Ιλίου Πέρσιν, ασχέτως εάν είναι ακριβής ή όχι, αφήνει να διαφανεί μία κάποια σύνδεση του Κίμωνα με το Θάσιο ζωγράφο που ξεκίνησε, μάλλον, από την εποχή της εκστρατείας στη Θάσο. 33 Έργα επίσης των δύο αυτών ζωγράφων ήταν και οι παραστάσεις που κόσμησαν το Θησείο. 34 Τέλος, στην είσοδο της Αγοράς κοντά στην Πεισιάνακτο Στοά είχαν στηθεί τρεις ερμαϊκές στήλες με επιγράμματα που αναφέρονταν στη μάχη της Ηιόνας Αποτίμηση Ο Κίμων υπήρξε αναμφιβόλως ένας ιδιαίτερα ικανός στρατηγός. Όχι μόνο εξολόθρευσε τα απομεινάρια του στρατού του Ξέρξη στη Μακεδονία και απελευθέρωσε τις πόλεις της Μικράς Ασίας, αλλά υποχρέωσε τον Πέρση βασιλιά να αποδεχτεί την ήττα του με την Ειρήνη του Καλλία. Σ αυτόν επίσης αποδίδεται η στροφή του ενδιαφέροντος της Αθήνας προς τη Μικρά Ασία που είχε ως αποτέλεσμα να εισέλθουν πολλές πόλεις της Μικράς Ασίας στη Συμμαχία της Δήλου και πολλοί άνθρωποι του πνεύματος από την Ιωνία να έρθουν στην Αθήνα. 36 Αυτή την πολιτική υπηρέτησε και η παράδοση της Αθήνας ως μητρόπολης των Ιώνων, που αυτή την εποχή καλλιεργείται. Μέρος αυτής της πολιτικής φαίνεται να είναι και το ιωνικό όνομα ενός από τους γιους του, του Ουλίου. 37 Από την άλλη, η δράση του στις περιπτώσεις της Θάσου, της Καρύστου και της Νάξου αρκούν για να καταδείξουν ότι στόχος του ήταν ένα ελεύθερο μεν από τους Πέρσες Αιγαίο, υπό αθηναϊκό όμως έλεγχο. Ως πολιτικός φαίνεται ότι ανελίχθηκε μέσω επιγαμιών και συμμαχιών που εγκατέλειψε όταν δεν τον συνέφεραν πλέον (Θεμιστοκλής). 38 Όταν αναδείχθηκε σε έναν από τους κύριους πολιτικούς παράγοντες της Αθήνας, απέκτησε πιστούς οπαδούς (περίπτωση μάχης Τανάγρας) αλλά και ορκισμένους εχθρούς (Περικλής, Εφιάλτης). Σε μία μερίδα συμπολιτών του ήταν ιδιαίτερα αγαπητός, όχι μόνο λόγω των πολεμικών του επιτυχιών και των έργων του, αλλά και εξαιτίας της φιλανθρωπίας, της φιλοξενίας και της γενναιοδωρίας του που έμειναν παροιμιώδεις. 39 Άλλοι, όμως, έβλεπαν πίσω από αυτά και από τον ασταθή χαρακτήρα του την τυραννική προδιάθεση της οικογένειάς του. 40 Σ αυτό το τελευταίο θα πρέπει να προστεθεί και η συμπάθειά του προς τους Λακεδαιμόνιους 41 και γενικά προς τα ολιγαρχικά πολιτεύματα της Πελοποννήσου, συμπάθεια που έβρισκε, πλέον, όλο και λιγότερους Αθηναίους σύμφωνους. Αυτή την αντιπάθεια εκμεταλλεύτηκαν ο Περικλής και ο Εφιάλτης για να τον αποβάλουν από την πολιτική ζωή της Αθήνας. 42 Εξάλλου, ο δικός τους κύκλος, αλλά και ο Στησίμβροτος που ως Θάσιος είχε κάθε λόγο να το κάνει, 43 φαίνεται να ευθύνονται εν μέρει για τη μελανή εικόνα που έχουμε για τον ιδιωτικό βίο του Κίμωνα, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι είναι κατ ανάγκη και ολοκληρωτικά εσφαλμένη. Τελικά, είχε έρθει η στιγμή να πληρώσει με το ίδιο νόμισμα τον οστρακισμό του Θεμιστοκλή. Με το θάνατό του χάθηκε κάθε ελπίδα ειρηνικής διευθέτησης των διαφορών μεταξύ των δύο μεγάλων δυνάμεων της Ελλάδας, της Αθήνας και της Σπάρτης. 1. Η φράση που δανείζεται ο Πλούταρχος (Κίμ. 4.4) από τον Ηρακλή του Ευριπίδη (TGF 473) για να περιγράψει τον α συνοψίζει με τον καλύτερο τρόπο την αντιφατικότητα του χαρακτήρα του γιου του Μιλτιάδη. Δημιουργήθηκε στις 22/1/2017 Σελίδα 4/10

5 Ζάχος Γεώργιος,, 2003, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος 2. Ο δήμος Λακιαδών βρισκόταν στην αριστερή πλευρά της Ιεράς Οδού, περίπου στο σημερινό Γκάζι. 3. Ο Μετίοχος, πιθανόν και η Ελπινίκη, ήταν παιδιά από τον πρώτο γάμο του Μιλτιάδη ίσως με μία από τις κόρες του τυράννου Ιππία. Καρπός του ίδιου γάμου ίσως να ήταν και η γυναίκα του ιστορικού Θουκυδίδη, ο οποίος τάφηκε στον οικογενειακό τάφο του Κίμωνα. Ο Μετίοχος, κατά τον Ηρόδοτο (6.41.2), πιάστηκε αιχμάλωτος από έναν φοινικικό στόλο που επέδραμε στη Χερρόνησο, όπου είχε εγκατασταθεί στα τέλη του 6ου αι. π.χ. ο Μιλτιάδης, και μεταφέρθηκε στην Περσία, όπου ο Δαρείος του προσέφερε γη και Περσίδα σύζυγο. 4. Πλούτ., Κίμ. 4 (Στησίμβροτος ο Θάσιος), 9.1 (Ίων ο Χίος), 15 (Εύπολις). 5. Αναφέρονται η Αστερία από τη Σαλαμίνα και κάποια Μνήστρα τις οποίες μνημόνευσε ο ποιητής Μελάνθιος σε μία ελεγεία που έγραψε για τον α, PLG II 258 B. Αναφέρεται από τον Πλούτ., Κίμ Πλούτ., Κίμ (Εύπολις) Nep., Cim. 1.2 Σχόλ. Αριστείδ Αντίθετα ο Ηρόδοτος ( ) υποστηρίζει ότι το πρόστιμο πλήρωσε ο ίδιος ο Κίμωνας. 8. Φαίνεται ότι ήταν μεγάλη η αγάπη του Κίμωνα για την Ισοδίκη, αφού, όταν πέθανε, ήταν τέτοιο το πένθος του που κάποιος Αρχέλαος έγραψε γι αυτόν παρηγορητική ελεγεία, Πλούτ., Κίμ Ο Ούλιος, εκ παραφθοράς απαντά και ως Ήλειος. Ο Στησίμβροτος αναφέρει ότι τους δύο πρώτους γιους του τους είχε αποκτήσει με κάποια γυναίκα από την Κλειτορία της Αρκαδίας, κάτι που αρνείται ο Διόδωρος ο Περιηγητής. Και τις δύο μαρτυρίες μάς τις μεταφέρει ο Πλούταρχος (Κίμ. 4.16). Η αναφορά 6 παιδιών του Κίμωνα (Σχόλ. Αριστείδ ) είναι μάλλον ανακριβής. 10. Πιθανόν να παντρεύτηκε κάποια άλλη αδελφή του α. 11. Πλούτ., Κίμ Πλούτ., Αριστ Πλούτ., Αριστ. 23, Κίμ. 6. Επί Κίμωνα άρχισε να παγιώνεται η πρακτική της καταβολής φόρου από τους συμμάχους αντί πλοίων και ανδρών. 14. Ηρ Θουκ Διόδ. Σ Πολύαιν Nep., Cim. 2.2 Πλούτ., Κίμ. 7 Σχόλ. Αισχίν., Περί παραπρ. 34 Παυσ Οι Αθηναίοι τίμησαν κάποιον Μένωνα από τα Φάρσαλα, ο οποίος προσέφερε 12 τάλαντα και συμμετείχε ως επικεφαλής 200 ή 300 ιππέων στην πολιορκία της Ηιόνας (Δημ , [Δημ.] 13.23). Ίσως μάλιστα εξαιτίας αυτής της θεσσαλικής βοήθειας να ονόμασε ο ας τον ένα γιο του Θεσσαλό. Στο OCD 3, σελ. 331 (Johnston A.W., Saunders T.J., Hornblower S.), υποστηρίζεται ότι έδωσε το όνομα αυτό επειδή ήταν πρόξενος των Θεσσαλών, προφανώς από παρανόηση του Πλούτ., Κίμ Θουκ Διόδ. Σ Nep., Cim. 2.5 Πλούτ., Θησ. 36, Κίμ. 8 Παυσ και Θουκ Προτείνονται μεγάλα χρονικά διαστήματα λόγω των προβλημάτων χρονολόγησης της περιόδου, CAH 2 V, σελ (D.M. Lewis) Unz, R.K., The Chronology of the Pentekontaetia, CQ n.s. 36 (1986), σελ Badian, E., From Platea to Potidaea. Studies in the History and Historiography of the Pentecontaetia (Baltimore-London 1993), σελ Pritchett, W.Κ., Thucydides Pentekontaetia and other Essays (Amsterdam 1995), σελ , Πέραν του οστρακισμού, ο Κίμων ήταν αυτός που θανάτωσε τον Επικράτη από τις Αχαρνές, ο οποίος φυγάδευσε τη γυναίκα και τα παιδιά του Θεμιστοκλή να τον συναντήσουν, όταν αυτός είχε διαφύγει στους Μολοσσούς, Πλούτ., Θεμ Θουκ Πολύαιν Πλούτ., Κίμ. 6.9 (Ίων ο Χίος) και 14. Η χρονολογία ανακατάληψης της Χερρονήσου δεν είναι ασφαλής, ωστόσο φαίνεται λογικό να συνέβη όταν ο εκδίωξε τον Παυσανία από το Βυζάντιο. Η Αθήνα αποκόμισε από την εξαγορά των αιχμαλώτων μεγάλα Δημιουργήθηκε στις 22/1/2017 Σελίδα 5/10

6 Ζάχος Γεώργιος,, 2003, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος χρηματικά ποσά που προσέφεραν συγγενείς και φίλοι των τελευταίων από τη Φρυγία και τη Λυδία. 19. Η Χερρόνησος είχε για πρώτη φορά απελευθερωθεί από τον Παυσανία το 478 π.χ. 20. Διόδ. Σ Αντίθετη άποψη έχει ο Schreider, J.H., Hellanikos, Thukydides and the Era of Kimon (Aarhus 1997), σελ , 73, ο οποίος τοποθετεί την ναυμαχία στην Κύπρο το 460 π.χ., όταν δηλαδή ο είχε εξοστρακιστεί. 22. Εκεί αργότερα θα ιδρυθεί η Αμφίπολις. 23. Θουκ Διόδ. Σ και 5 Nep., Cim. 2.5 Πλούτ., Κίμ. 14. Οι όροι ήταν: παράδοση του στόλου, καταβολή ετήσιου φόρου, κατεδάφιση τειχών, αποχώρηση από τη θρακική ακτή και παράδοση της εκμετάλλευσης των δασών (ξυλεία για την κατασκευή των πλοίων) και των μεταλλείων στους Αθηναίους. 24. Αριστλ., Αθ Πλούτ., Περ. 10, Κίμ Θουκ Αριστφ., Λυσ Πλούτ., Κίμ. 16. Τα αναφερόμενα από τον Πλούταρχο αφήνουν περιθώρια και για μία προγενέστερη (468/7 π.χ.;) αποστολή στρατιωτικής βοήθειας από τους Αθηναίους με επικεφαλής τον Κίμωνα προς ενίσχυση των Σπαρτιατών στον πόλεμο με τους Είλωτες. Εάν αυτό είναι ακριβές, τότε αιτιολογείται ακόμη καλύτερα η αδυναμία των Σπαρτιατών το 465/4 π.χ. να ανταποκριθούν στην έκκληση των Θασίων να επιτεθούν στην Αττική. 26. Ανδοκ. 3.3 Πλάτ., Γοργ. 516e Nep., Cim. 3 Πλούτ., Περ. 9, Κίμ. 17 Παυσ και Υποστηρίζεται ότι οι Σπαρτιάτες φοβήθηκαν από την αναταραχή που προκλήθηκε στο αθηναϊκό στράτευμα λόγω της πολιτειακής μεταρρύθμισης που πρότεινε στην Εκκλησία του Δήμου ο Εφιάλτης ο Σοφωνίδου μαζί με κάποιον Αρχέστρατο, πολιτικοί αντίπαλοι του α, κατά τη διάρκεια της απουσίας του τελευταίου. Σύμφωνα με αυτή αφαιρούνταν οι πολιτικές εξουσίες της Βουλής του Αρείου Πάγου προς όφελος της Εκκλησίας του Δήμου, μία αλλαγή δηλαδή προς το δημοκρατικότερο. Αριστλ., Αθ Ο Πλούταρχος (Περ. 10, Κίμ. 17.) αναφέρει ότι ο προέτρεψε τους παλιούς του συμπολεμιστές, οι οποίοι είχαν κατηγορηθεί για τον ίδιο λόγο να πολεμήσουν με γενναιότητα. Εκείνοι έστησαν την πανοπλία του στο λόχο και πολέμησαν με αυταπάρνηση, με αποτέλεσμα 100 από αυτούς να πέσουν στη μάχη. Λόγω αυτού του συμβάντος ο Περικλής αμέσως μετά τη μάχη εξέδωσε ψήφισμα για την επιστροφή του α, ο οποίος προχώρησε σε ειρήνη με τους Λακεδαιμόνιους το 454 π.χ. (πρβ. και Θεόπομπ. Ιστ., FGrHist. I 115, F88 Nep., Cim. 3.3). Οι αναφορές όμως, αυτές, δε θεωρούνται από τη σύγχρονη βιβλιογραφία ακριβείς και υποστηρίζεται ότι ο επέστρεψε όταν συμπληρώθηκε η δεκαετής ποινή του, οπότε και έγιναν οι πενταετείς σπονδές (Θουκ Διόδ. Σ Ανδοκ. 3.3). 28. Θουκ Πλούτ., Κίμ Οι Αθηναίοι είχαν στείλει στράτευμα προς ενίσχυση του Ίναρου, σατράπη της Αιγύπτου που είχε εξεγερθεί ενάντια στο Μεγάλο Βασιλιά αλλά ηττήθηκαν (460/ π.χ.). Κατά το Schreider, J.H., Hellanikos, Thukydides and the Era of Kimon (Aarhus 1997), σελ. 58, δεν υπάρχει άλλη ανάμειξη των Αθηναίων και η αποστολή των 60 πλοίων είναι επινόηση του Θουκυδίδη (1.112) που θέλει να αυξήσει τη δόξα του συγγενή του Κίμωνα. Αντίθετα κατά το Badian, E., From Platea to Potidaea. Studies in the History and Historiography of the Pentecontaetia (Baltimore London 1993), σελ. 103, επίσης CAH 2 V, σελ. 54 (J. Rhodes) η αναταραχή συνεχιζόταν στην Αίγυπτο το 450 π.χ. 29. Θουκ Διόδ. Σ Nep., Cim. 3.4 Πλούτ., Κίμ Κάποιο κενοτάφιό του υπήρχε και στο Κίτιον, αφού ο Πλούταρχος μεταφέρει την πληροφορία κάποιου ρήτορα Ναυσικράτη ότι οι Κιτιείς, όταν ενέσκηψαν στην πόλη τους λοιμός και αφορία έλαβαν χρησμό να μην αμελούν τον τάφο του ήρωα. 30. Παυσ Το Υδραγωγείο βρέθηκε στις ανασκαφές της Αγοράς των Αθηνών. 32. Παυσ και Παπαχατζής, Ν., Παυσανίου Ελλάδος περιήγησις 5, Αττικά (Αθήνα 1974), passim. 33. Πλούτ., Κίμ Ο λεξικογράφος Αρποκρατίων (βλ. λ. Πολύγν.) αναφέρει ότι εργάστηκε δωρεάν από ευγνωμοσύνη για τους Αθηναίους που τον έκαναν Αθηναίο πολίτη. Δημιουργήθηκε στις 22/1/2017 Σελίδα 6/10

7 Ζάχος Γεώργιος,, 2003, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος 34. Παυσ Αισχίν Πλούτ., Κίμ Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ίων από τη Χίο ανήκει στους υμνητές του α, πρβ. Buckley, T., Aspects of Greek History BC. A source based approach (London New York 1996), σελ Ούλιος Απόλλων στη Μίλητο, τη Λίνδο και τη Δήλο (κέντρο της Συμμαχίας), ενώ στον Ούλιο Απόλλωνα και την Ουλία Αρτέμιδα θυσιάζει ο Θησέας πριν αναχωρήσει από την Αθήνα για την Κρήτη, σύμφωνα με τον ιστορικό Φερεκύδη. Ο τελευταίος πιθανόν ανήκε στον κύκλο του Κίμωνα και ήταν εκφραστής αυτής της παράδοσης. 38. Δε θα πρέπει να αποκλεισθεί και το ενδεχόμενο ο να τον εκδικήθηκε για κάποιο ρόλο που πιθανόν έπαιξε στην καταδίκη του πατέρα του το 489 π.χ. 39. Αναφέρεται ότι αφαίρεσε τους φράκτες από τα περιβόλια του, ώστε συμπολίτες και ξένοι να μπορούν να παίρνουν φρούτα, παρείχε κάθε μέρα δείπνο στους άπορους του δήμου του, ενώ οι ακόλουθοί του μοίραζαν ρούχα και χρήματα σε όσους είχαν ανάγκη. Θεόπομπ. Ιστ., FGrHist. I 115, F88 Nep., Cim. 4 Πλούτ., Κίμ (Κριτίας). 40. Πρβλ. Αριστλ. Αθ Για τη σχέση της οικογένειάς του με τους τυράννους, Davies, J. K., Athenian Propertied Families, B.C. (Oxford 1971), σελ Στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους Γ: Κλασσικός Ελληνισμός, 1 (Αθήνα 1972), σελ. 53 (Α. Καλογεροπούλου), η αντικατάστση του συντάγματος των Τυραννοκτόνων που είχαν πάρει μαζί τους οι Πέρσες με ένα νέο έργο που φιλοτέχνησαν οι γλύπτες Κρίτιος και Νησιώτης, και η εκ νέου χάραξη του ψηφίσματος που απαγόρευε την επιστροφή των εξόριστων τυράννων αποδίδονται στον α και θεωρούνται ως μία προσπάθεια να δείξει τα δημοκρατικά του πιστεύω. Τίποτα, όμως, δεν αποκλείει και οι δύο αυτές ενέργειες να έγιναν όταν έλεγχε τα πράγματα ο Θεμιστοκλής. 41. Αποδεικνύεται και από το όνομα ενός από τους γιους του (Λακεδαιμόνιος). Εξάλλου ο αναφέρεται και ως πρόξενος της Σπάρτης, Θεόπομπ. Ιστ., FGrHist. I 115, F88 Ανδοκ. 3.3 Αισχίν Kagan, D., Pericles of Athens and the Birth of Democracy (New York 1991), σελ , Grant, A.J., Greece in the Age of Pericles (New York 1973), , 127. Οι Fornara, C.W. Samons II, L.J., Athens from Cleisthens to Pericles (Berkeley 1991), σελ , ισχυρίζονται ότι οι μεταρρυθμίσεις του Περικλή ήταν η δημαγωγική του απάντηση στον πλούτο του Κίμωνα, πρβλ. και την κριτική του Badian, E., From Platea to Potidaea. Studies in the History and Historiography of the Pentecontaetia (Baltimore London 1993), σελ Buckley, T., Aspects of Greek History BC. A source-based approach (London New York 1996), σελ. 4. Βιβλιογραφία : Meiggs R., The Athenian Empire, Oxford 1972 Grote G., A History of Greece from the time of Solon to 403 BC, Routledge, New York 2000 Badian E., From Platea to Potidaea. Studies in the History and Historiography of the Pentecontaetia, Baltimore London 1993 Davies J.K., Athenian Propertied Families, B.C., Oxford 1971 Bengtson H., Griechische Staatsmänner des 5. und 4. Jahrhunderts v.chr., Μünchen 1983 Briant, P. Lévêque, P. (eds), Le monde grec aux temps classiques I: Le Ve siècle, Paris 1995 Buckley T., Aspects of Greek History BC. A source-based approach, 1996 London-New York Δημιουργήθηκε στις 22/1/2017 Σελίδα 7/10

8 Ζάχος Γεώργιος,, 2003, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Camp J.M., The Athenian Agora Excavations in the Heart of Classical Athens 2, London 1992 Develin R., Athenian Officials B.C., Cambridge 1989 Grant M., The Classical Greeks, London 1989 Kirchner J., Prosopographia Attica, Berlin 1901, 1966 (επανεκτ.) Lenardon R.J., The Saga of Themistocles, London 1978 Lombardo G., Cimone, Roma 1934 Johnston A.W., Saunders T.J., Hornblower S., "Cimon", OCD, 3, 1996, Powell A., Athens and Sparta. Constructing Greek Political and Social History from 478 B.C., London 1988 Schreider J.H., Hellanikos, Thukydides and the Era of Kimon, Aarhus 1997 Sordi M., "La vittoria dell Eurimedonte e le due spedizioni di Cimone a Cipro", RSA, 1, 1971, Wade-Gery H.T., "Classical epigrams and epitaphs. A study of the Kimonian age.", JHS, 53, 1933, Δικτυογραφία : Cimon Plutarch's Lives: Cimon Βίος Γλωσσάριo : είλωτες, οι Οι κάτοικοι της Λακωνικής και της Μεσσηνίας μετά την κατάληψή της από τους Σπαρτιάτες περιέπεσαν σε καθεστώς δουλείας, με τη διαφορά ότι δεν ανήκαν σε ιδιώτες αλλά στο κράτος. ερμαϊκή στήλη, η Πεσσός που επιστέφεται με προτομή του Ερμή. Κατ επέκταση κάθε ανάλογης μορφής παράσταση θεού ή ήρωα. κληρούχοι, οι Oι πολίτες που στέλνονταν ως άποικοι σε καταλαμβανόμενο έδαφος. Εκεί αποκτούσαν με κλήρο γη. Προέρχονταν από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. οστρακισμός, ο Πολιτική πρακτική στην αρχαία Αθήνα κατά την οποία κάποιος πολίτης απομακρυνόταν για δέκα χρόνια από το κράτος, αν θεωρούνταν απειλή για τη σταθερότητά του. τάλαντο, το Νομισματική μονάδα. Το αργυρό τάλαντο ισοδυναμούσε με 60 μνες ή δραχμές. Πηγές Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι: Κίμων Δημιουργήθηκε στις 22/1/2017 Σελίδα 8/10

9 Ζάχος Γεώργιος,, 2003, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Θουκυδίδης, Ιστορίαι Αʹ Χρονολόγιο ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ περ. 510 π.χ.: Γέννηση Κίμωνα 489 π.χ.: Αποτυχία Μιλτιάδη, πατέρα του Κίμωνα, στην Πάρο, φυλάκιση και θάνατός του 480 π.χ.: Συμμετοχή στη ναυμαχία της Σαλαμίνας 480/79 π.χ.: Συμμετοχή στην πρεσβεία προς τη Σπάρτη 479 π.χ.: Συμμετοχή στις εκστρατείες της Ελληνικής Συμμαχίας (Πλαταιές) 478/7 π.χ.: Ανάμειξη στη σύσταση της Συμμαχίας της Δήλου 477/6 π.χ.: Εκδίωξη Περσών από την πόλη Ηιόνα στο Στρυμόνα. Αποτυχημένη πολιορκία Δορίσκου περ. 476 π.χ.: Πιθανή γέννηση του Θεσσαλού, γιου του Κίμωνα 476/5 π.χ.: Εκδίωξη Δολόπων πειρατών από τη Σκύρο και επιστροφή των οστών του Θησέα στην Αθήνα π.χ.: Κατάληψη Καρύστου και Νάξου 472/1 π.χ.: Ο Κίμων στρέφεται εναντίον του Θεμιστοκλή, εξοστρακισμός του τελευταίου 471/0 π.χ.: Εκδίωξη του Σπαρτιάτη βασιλιά Παυσανία από το Βυζάντιο. Ανακατάληψη Σηστού από τον Κίμωνα περ. 470 π.χ.: Γεννιούνται οι δύο δίδυμοι γιοι του, Λακεδαιμόνιος και Ούλιος π.χ.: Μάχη Ευρυμέδοντα, ίσως και ναυμαχία κοντά στην Κύπρο. Πιθανή ειρηνευτική συμφωνία Ελλήνων Περσών (Ειρήνη Καλλία;) 468 π.χ.: Ο Κίμων ένας από τους κριτές που έδωσαν τη νίκη στο Σοφοκλή έναντι του Αισχύλου στους δραματικύς αγώνες 468/7 π.χ.: Ο Κίμων επικεφαλής αθηναϊκής βοήθειας προς τους Σπαρτιάτες στον πόλεμο με τους Είλωτες π.χ.: Αποστασία και καθυπόταξη Θασίων 63/462 π.χ.: Ο Περικλής κατηγορεί τον Κίμωνα ότι δωροδοκήθηκε από το Μακεδόνα βασιλιά Αλέξανδρο Α. Απαλλαγή από τις κατηγορίες 462 π.χ.: Ο Κίμων επικεφαλής αθηναϊκής βοήθειας προς τη Σπάρτη στον πόλεμο με τους Είλωτες και τους Μεσσήνιους. Ταπεινωτική συμπεριφορά Σπαρτιατών 461 π.χ.: Οστρακισμός Κίμωνα. Εξόριστος για 10 χρόνια 457 π.χ.: Μάχη Τανάγρας. Ο Κίμων προσφέρει τη βοήθειά του, οι Αθηναίοι αρνούνται 451 π.χ.: Επιστροφή Κίμωνα, πενταετείς σπονδές με τη Σπάρτη Δημιουργήθηκε στις 22/1/2017 Σελίδα 9/10

10 Ζάχος Γεώργιος,, 2003, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος 450 π.χ.: Κυπριακή εκστρατεία, θάνατος Κίμωνα στο Κίτιον 449 π.χ.: Ειρήνη Καλλία ή ανανέωση Ειρήνης Καλλία Δημιουργήθηκε στις 22/1/2017 Σελίδα 10/10