Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση"

Transcript

1 ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 183 Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση ΜΑΡΙΑ ΑΓΓΟΥ, ΒΑΡΒΑΡΑ ΦΥΝΤΑΝΙΔΟΥ, ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΝΤΟΥ, ΚΟΣΜΑΣ ΠΑΓΙΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΟΛΥΜΕΡΟΥ, ΑΓΓΕΛΟΣ ΧΑΝΔΡΟΣ, ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΡΟΣΟΜΑΝΙΔΗΣ Το κείμενο που ακολουθεί είναι βασισμένο στις Κατευθυντήριες Οδηγίες για την Αναζωογόνηση 2010 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αναζωογόνησης. Μερικά τμήματα όπως η αλληλουχία ενεργειών σε ενδονοσοκομειακή καρδιακή ανακοπή και οι αλγόριθμοι, για την αποφυγή αλλοίωσης του νοήματος τους, έχουν αποδοθεί στα ελληνικά αυτούσια από το αγγλικό κείμενο. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η καρδιακή ανακοπή αποτελεί την κύρια αιτία αιφνίδιου καρδιακού θανάτου, στις περισσότερες των περιπτώσεων αιτία πρόκλησης της είναι η στεφανιαία νόσος, ενώ στο 40% είναι η πρώτη εκδήλωση της. Η επίπτωση της καρδιακής ανακοπής στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής είναι 67 περιπτώσεις ανά κατοίκους, ενώ για την Ευρώπη υπολογίζεται ότι συμβαίνουν καρδιακές ανακοπές κάθε χρόνο. Η έκβαση των καρδιακών ανακοπών εξαρτάται από την άμεση αναγνώριση τους, την γρήγορη έναρξη των συμπιέσεων, την γρήγορη απινίδωση και την υποστήριξη του ασθενούς μετά την επάνοδο της αυτόματης κυκλοφορίας. Η επιβίωση μετά από καρδιακή ανακοπή, παρά τις προόδους που έχουν γίνει, είναι μικρή (5 10%), γιατί οι περισσότερες καρδιακές ανακοπές συμβαίνουν πριν από την άφιξη του ασθενούς στο νοσοκομείο, ενώ οι χρόνοι πρόσβασης των συστημάτων προνοσοκομειακής επείγουσας φροντίδας παραμένουν μεγάλοι (6-8 min για την Ευρώπη). Η καρδιακή ανακοπή που συμβαίνει εντός νοσοκομείου δεν αποτελεί τυχαίο γεγονός, συνήθως είναι το αποτέλεσμα μιας κατάστασης, η οποία δεν έγινε αντιληπτή, δεν αξιολογήθηκε ή δεν αντιμετωπίσθηκε σωστά. Η αναφερόμενη συχνότητα είναι 1-5 περιπτώσεις ανά 1000 εισαγωγές, ενώ η επιβίωση είναι μικρότερη από ότι προνοσοκομειακά, καθώς οι ασθενείς έχουν άλλοτε άλλης βαρύτητας παθολογία για την οποία εισήχθησαν στο νοσοκομείο, που πολλές φορές μπορεί να είναι τελικού σταδίου και μη αναστρέψιμη. Μεγάλη σημασία δίνεται στην εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας αλλά και των απλών πολιτών, γιατί τους παρέχει τα εφόδια να ξεκινήσουν Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) και να απινιδώσουν με την χρήση του Αυτόματου Εξωτερικού Απινιδωτή πριν από την άφιξη της εξειδικευμένης βοήθειας. Οι επιστημονικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο της αναζωογόνησης (για την Ευρώπη το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναζωογόνησης - ERC) προσπαθούν μέσω των κατευθυντήριων οδηγιών (οι τελευταίες δημοσιεύτηκαν το 2010) να καθιερώσουν ένα παγκόσμιο ενιαίο τρόπο εκπαίδευσης και αντιμετώπισης της καρδιακής ανακοπής. ΟΡΙΣΜΟΙ Στην υπάρχουσα βιβλιογραφία, για την ίδια έννοια, χρησιμοποιούνται διαφορετικοί όροι όπως αιφνίδιος καρδιακός θάνατος, καρδιακή ανακοπή, εξωνοσοκομειακή καρδιακή ανακοπή αντιμετωπισθείσα από το σύστημα προνοσοκομειακής επείγουσας φροντίδας, ενδονοσοκομειακή καρδιακή ανακοπή. Οι πλέον αποδεκτοί ορισμοί είναι καρδιακή ανακοπή και αιφνίδιος θάνατος, ενώ σύμφωνα με τον ορισμό κατά Utstein καρδιακή ανακοπή είναι η διακοπή της μηχανικής δραστηριότητας της καρδιάς, η οποία επιβεβαιώνεται με απουσία ανταπόκρισης, ψηλαφητού σφυγμού και άπνοια. Η Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) αναφέρεται σε γνώσεις και δεξιότητες που εφαρμόζουμε στην αντιμετώπιση ασθενούς με καρδιακή ανακοπή. Ο όρος Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση με Χρήση Αυτόματου Εξωτερικού Απινιδωτή (Cardiopulmonary Resuscitation with Automated External Defibrillation - CPR/AED) στις κατευθυντήριες οδηγίες για την αναζωογόνηση του 2010,

2 184 ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ έχει αντικαταστήσει τον όρο Βασική Υποστήριξη της Ζωής (Basic Life Support), θέλοντας να τονίσει τη σημασία του AED στην αναζωογόνηση, και αναφέρεται στην αναγνώριση της καρδιακής ανακοπής, τη διατήρηση της βατότητας του αεραγωγού και στην υποστήριξη της αναπνοής και της κυκλοφορίας, χωρίς την χρήση άλλου εξοπλισμού πέρα από μία προστατευτική συσκευή και την χρήση του αυτόματου εξωτερικού απινιδωτή. Η εξειδικευμένη υποστήριξη της ζωής (Advanced Life Support - ALS) αναφέρεται τόσο στην εξειδικευμένη καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση, αλλά και στην υποστήριξη του ασθενούς μετά την επάνοδο της αυτόματης κυκλοφορίας. Στην πράξη ο διαχωρισμός μεταξύ απλής και εξειδικευμένης υποστήριξης της ζωής δεν είναι πάντα σαφής. Με την ανάπτυξη των Συστημάτων Επείγουσας Ιατρικής (Emergency Medical Service-EMS), την εφαρμογή προγραμμάτων εκπαίδευσης επαγγελματιών υγείας αλλά και απλών πολιτών στην αναζωογόνηση καθώς και προγραμμάτων πρόσβασης του κοινού στον AED, καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση μπορεί να εφαρμοστεί από απλούς πολίτες, ενώ εξειδικευμένη υποστήριξη μπορεί να προσφερθεί και εκτός νοσοκομείου από τους επαγγελματίες διασώστες και τους γιατρούς της προνοσοκομειακής επείγουσας ιατρικής. Αντίστοιχα στον νοσοκομείο είναι δυνατόν να εφαρμοστεί CPR/AED μέχρι την άφιξη της ομάδας αναζωογόνησης. Διάφοροι όροι χρησιμοποιούνται και στην έκβαση της καρδιακής ανακοπής, όπως Επάνοδος της Αυτόματης Κυκλοφορίας (Restore of Spontaneous Circulation ROSC), άφιξη στο νοσοκομείο ζωντανός, μεταφορά στην εντατική, έξοδος από το νοσοκομείο. Σε μια προσπάθεια να ξεπεραστούν τα προβλήματα η Διεθνής Επιτροπή Διασύνδεσης στην Αναζωογόνηση (International Liaison Committee on Resuscitation ILCOR) καθιέρωσε ενιαίο τρόπο καταγραφής των καρδιακών ανακοπών γνωστό και ως καταγραφή κατά Utstein Style. ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Η επιδημιολογία της καρδιακής ανακοπής είναι παράλληλη με αυτήν της στεφανιαίας νόσου, η οποία αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα αλλά και μια πρόκληση για τα συστήματα παροχής υπηρεσιών υγείας. Για πολλά χρόνια υπήρχε η άποψη ότι η επίπτωση του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου στις αναπτυγμένες χώρες ήταν 1 ανά 1000 κατοίκους τον χρόνο, με συνολική επιβίωση 6%. Ο υπολογισμός αυτός βασίστηκε σε δημοσιευμένες, ανά τον κόσμο, αναφορές σε τοπικό αλλά και εθνικό επίπεδο αυτών που ασχολούνταν με την αντιμετώπιση της καρδιακής ανακοπής. H καρδιαγγειακή νόσος παραμένει και σήμερα η κυριότερη αιτία θανάτου (περίπου 50%) με ποσοστά που κυμαίνονται από χώρα σε χώρα 30-65%. Στο 70% των περιπτώσεων ο θάνατος (οφειλόμενος σε καρδιαγγειακή νόσο) επέρχεται σε ηλικία μεγαλύτερη των 70 ετών. Ο μέσος ρυθμός πρόωρου θανάτου (σε ηλικία <65 έτη) από ισχαιμική μυοκαρδιοπάθεια, για την Ευρώπη είναι 47 ανά πληθυσμού ανά έτος. Αντίστοιχες μελέτες στις ΗΠΑ αναφέρουν μέση συχνότητα καρδιακής ανακοπής 55/ πληθυσμού/έτος (17-128/ /έτος), ενώ η μέση επιβίωση, κατά την έξοδο από το νοσοκομείο ήταν 8,4% (1,8-21,8%). Η μεγάλη διακύμανση στην επίπτωση της καρδιακής ανακοπής αποδίδεται στον τρόπο καταγραφής των καρδιακών ανακοπών στις επιμέρους χώρες, έτσι η επίπτωση της καρδιακής ανακοπής σε παγκόσμιο επίπεδο είναι δύσκολο να υπολογιστεί καθώς υπάρχουν διαφορετικές καταγραφές και διαφορετικοί ορισμοί του θανάτου. Η συχνότητα εμφάνισης καρδιακής ανακοπής σε νοσηλευόμενους ασθενείς κυμαίνεται από 1-5 ανά 1000 εισαγωγές, η επιβίωση ποικίλει από κέντρο σε κέντρο. Σύμφωνα με στοιχεία της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας από το εθνικό μητρώο καταγραφής των ενδονοσοκομειακών καρδιακών ανακοπών, η επιβίωση κατά την έξοδο από το νοσοκομείο είναι 17,6%. Απινιδώσιμος ρυθμός υπάρχει στο 25% των ασθενών αυτών και η επιβίωση είναι 37%, ενώ όταν ο ρυθμός είναι μη απινιδώσιμος η επιβίωση είναι 11,5%. Στοιχεία για τις καρδιακές ανακοπές σε ολόκληρο τον κόσμο παρέχονται από διεθνείς οργανισμούς, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, για την Ευρώπη από την στατιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Eurostat) και την European Heart Network (υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για να συλλέγει στατιστικά στοιχεία για την καρδιαγγειακή νόσο), ενώ η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία σε ετήσια έκθεσή της δημοσιεύει στοιχεία για τις ΗΠΑ. ΑΙΤΙΕΣ Η συσχέτιση της καρδιακής ανακοπής με την στεφανιαία νόσο είναι γνωστή εδώ και χιλιάδες χρόνια και υπάρχουν αναφορές στον αρχαιότερο ιατρικό Αιγυπτιακό πάπυρο (πάπυρος Ebers, χρονολογείται το 1550 Π.Χ,) και σε αρχαία Κινέζικη ιατρική. Σήμερα αναγνωρίζεται ότι στο 80% των περιπτώσεων του αιφνιδίου θανάτου τα αίτια είναι καρδιακά, στο 10% από τα αγγεία και στο 10% μη καρδιακά. Στις περισσότερες ανακοπές καρδιακής αιτιολογίας η αιτία είναι η στεφανιαία νόσος, ενώ άλλες αιτίες μπορεί

3 ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 185 να είναι οι βαλβιδοπάθειες, η καρδιακή ανεπάρκεια και οι συγγενείς καρδιοπάθειες. Η καρδιακή ανακοπή ευθύνεται για το 60% των θανάτων από στεφανιαία νόσο, ενώ στο 40% είναι η πρώτη εκδήλωση. Πέρα όμως από την στεφανιαία νόσο η καρδιά μπορεί να πάσχει δευτερογενώς, παθολογικές καταστάσεις που σχετίζονται με τον αεραγωγό, την αναπνοή, την κυκλοφορίας και το κεντρικό νευρικό σύστημα μπορεί να αποτελέσουν αίτια πρόκλησης καρδιακής ανακοπής. Η ΑΛΥΣΙΔΑ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ Από το 1992 η Αμερικανική καρδιολογική εταιρεία στις κατευθυντήριες οδηγίες για την αναζωογόνηση είχε επισημάνει ότι η γρήγορη πρόσβαση, η έγκαιρη εφαρμογή καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης, η έγκαιρη απινίδωση και η πρώιμη εφαρμογή εξειδικευμένης υποστήριξης αποτελούν βασικά μέρη μιας σειράς παρεμβάσεων, που μπορούν να αυξήσουν την επιβίωση μετά από καρδιακή ανακοπή. Αυτές οι επισημάνσεις ενσωματώθηκαν στις συμβουλευτικές θέσεις του ILCOR που δημοσιεύτηκαν το Με δεδομένο ότι η επιβίωση από καρδιακή ανακοπή εξαρτάται από μια σειρά κρίσιμες παρεμβάσεις, από τις οποίες εάν κάποια παραληφθεί η επιβίωση είναι αβέβαιη, η Αμερικανική καρδιολογική εταιρεία για να περιγράψει την αλληλουχία αυτή των ενεργειών, εισήγαγε τον όρο «Αλυσίδα Επιβίωσης». Η αλυσίδα επιβίωσης διέπεται από ορισμένες αρχές και στην αρχική της μορφή περιλάμβανε 4 κρίκους ανεξάρτητους μεταξύ τους, την γρήγορη πρόσβαση, την έγκαιρη βασική καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση, την έγκαιρη απινίδωση και την πρώιμη εξειδικευμένη καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση. Στην πιο πρόσφατη έκδοση της, οι κρίκοι παραμένουν τέσσερις έχουν όμως προστεθεί η πρόληψη της καρδιακής ανακοπής και η υποστήριξη του ασθενούς μετά την επάνοδο της αυτόματης κυκλοφορίας στον πρώτο και στον τελευταίο κρίκο αντίστοιχα (εικόνα 1). Παρά το ότι όλοι οι κρίκοι θα πρέπει να είναι δυνατοί δεν έχει απαντηθεί η ερώτηση ποιος από τους κρίκους είναι ο σημαντικότερος. Σήμερα πιστεύεται ότι η αλυσίδα επιβίωσης είναι τόσο ισχυρή όσο πιο ισχυρός είναι ο αδύναμος κρίκος της. Όταν ένας κρίκος είναι ανεπαρκής η επιβίωση είναι μικρότερη. Οι αδυναμίες των ανά τον κόσμο τοπικών συστημάτων εξηγούν και την μεγάλη διακύμανση στην έκβαση των καρδιακών ανακοπών. Ο πρώτος κρίκος περιλαμβάνει τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα από την κατάρρευση του ασθενούς μέχρι την άφιξη του συστήματος επείγουσας φροντίδας: Αναγνώριση του ασθενούς που επιδεινώνεται, για την πρόληψη της καρδιακής ανακοπής Πρώιμη αναγνώριση του ασθενούς που καταρρέει από κάποιον παρευρισκόμενο που κινητοποιεί το σύστημα επείγουσας ιατρικής Άμεση κλήση στο σύστημα επείγουσας ιατρικής Γρήγορη αναγνώριση από το τηλεφωνικό κέντρο της πιθανότητας καρδιακής ανακοπής Γρήγορη μεταβίβαση της κλήσης από το τηλεφωνικό κέντρο στους διασώστες ή και στον γιατρό ανάλογα με το ισχύον σύστημα (ενός ή δύο επιπέδων) Γρήγορη άφιξη των διασωστών στο σημείο του συμβάντος Γρήγορη άφιξη των διασωστών με τον εξοπλισμό τους κοντά στον ασθενή Επαλήθευση της καρδιακής ανακοπής Η κινητοποίηση του συστήματος επείγουσας ιατρικής γίνεται τηλεφωνικά, τα τηλέφωνα κλήσης είναι διψήφια ή τριψήφια για ευκολότερη απομνημόνευση και χρήση. Στην Ελλάδα το τηλέφωνο κλήσης είναι το 166 (Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας - ΕΚΑΒ). Μια προσπάθεια κα- Εικόνα 1. Αλυσίδα επιβίωσης

4 186 ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ θιέρωσης ενιαίου αριθμού κλήσης για όλη την Ευρώπη (112) δεν έγινε αποδεκτή, κάθε χώρα έχει τον δικό της αριθμό κλήσης, ενώ οι τουρίστες μπορούν από το διαδίκτυο να ενημερωθούν για τον αριθμό που ισχύει σε κάθε χώρα. Τα τηλεφωνικά κέντρα που απαντούν θα πρέπει να ανταποκρίνονται άμεσα (αυτό μεταφράζεται σε πολλές τηλεφωνικές γραμμές και επαρκή αριθμό προσωπικού) σε χρόνο μικρότερο από 1min, να μπορούν να αναγνωρίζουν, από τις πληροφορίες, την καρδιακή ανακοπή, να μεταβιβάζουν άμεσα την κλήση στους διασώστες και στον γιατρό (για τα συστήματα που είναι ιατροποιημένα) και να δίνουν οδηγίες στο παρευρισκόμενο που τους κάλεσε για εφαρμογή ΚΑΡΠΑ μέχρι την άφιξη του πρώτου ασθενοφόρου. Ο χρόνος άφιξης στον τόπο του συμβάντος αλλά κυρίως κοντά στον ασθενή είναι πολύ σημαντικός παράγοντας που καθορίζει την έκβαση. Ακόμα και συστήματα EMS που αναφέρουν χρόνους μικρότερους των 5 min, οι χρόνοι αυτοί είναι μεγάλοι εάν στο διάστημα αυτό δεν γίνει καμιά προσπάθεια ΚΑΡΠΑ από τους παρευρισκόμενους. Για την Θεσσαλονίκη οι χρόνοι πρόσβασης του πρώτου ασθενοφόρου, σε περιπτώσεις καρδιακής ανακοπής είναι 7 min, ενώ για Ευρώπη είναι 6-8 min. Ο δεύτερος κρίκος περιλαμβάνει την πρώιμη έναρξη ΚΑΡΠΑ, η οποία μπορεί να είναι άμεση μόνο όταν γίνει από τους παρευρισκόμενους καθώς κανένα σύστημα EMS δεν έχει τόσο μικρούς χρόνους πρόσβασης (εξαίρεση αποτελούν οι ανακοπές που συμβαίνουν μετά την άφιξη του ασθενοφόρου). Η άμεση έναρξη ΚΑΡΠΑ από παρευρισκόμενους πολίτες είναι περισσότερο αποτελεσματική και συνοδεύεται με μεγαλύτερα (έως και διπλάσια) ποσοστά επιβίωσης. Η άμεση έναρξη ΚΑΡΠΑ από τους παρευρισκόμενους πέρα από την αύξηση της πιθανότητας επιβίωσης παίζει καθοριστικό ρόλο και στην πρόληψη των εγκεφαλικών βλαβών από την καρδιακή ανακοπή. Ο τρίτος κρίκος αναφέρεται στην απινίδωση η οποία πλέον, με την χρήση των Αυτόματων Εξωτερικών μπορεί να γίνει από απλούς πολίτες πριν από την άφιξη των διασωστών. Σήμερα είναι γνωστό ότι δεν είναι δυνατόν να ανατάξουμε μια καρδιακή ανακοπή χωρίς απινίδωση, εάν ο ρυθμός είναι απινιδώσιμος, και ακόμη για κάθε λεπτό που καθυστερεί η απινίδωση η πιθανότητα ανάταξης μειώνεται κατά 10%. Τέλος ο τέταρτος κρίκος αναφέρεται στην εφαρμογή εξειδικευμένης καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης αλλά και στην υποστήριξη του ασθενούς μετά την επάνοδο της αυτόματης κυκλοφορίας με στόχο την εξασφάλιση ποιότητας ζωής. Για ασθενείς που νοσηλεύονται στο νοσοκομείο, η αλυσίδα επιβίωσης μεταφράζεται σε: Νοσηλεία του κάθε ασθενή στο κατάλληλο μέρος ανάλογα με την βαρύτητα της κατάστασης του (ΜΕΘ, ΜΑΦ, κοινός θάλαμος) Δυνατότητα αναγνώρισης της επιδείνωσης του (από γιατρούς και νοσηλευτές) Δυνατότητα αναγνώρισης και επιβεβαίωσης της καρδιακής ανακοπής Σωστή κλήση βοήθειας Άμεση έναρξη θωρακικών συμπιέσεων εμφυσήσεων Γρήγορη απινίδωση Οργάνωση των ομάδων αναζωογόνησης ή των ομάδων ιατρικών επειγόντων για γρήγορη ανταπόκριση Δυνατότητα υποστήριξης του ασθενούς σε ΜΕΘ μετά την επάνοδο της αυτόματης κυκλοφορίας Δυνατότητα παρεμβάσεων σε αιμοδυναμικό εργαστήριο (αγγειοπλαστική) Δυνατότητα υποστήριξης των οργάνων που μπορεί να ανεπαρκούν (μηχανική υποστήριξη της αναπνοής, υποστήριξη της κυκλοφορίας, τεχνητός νεφρός, προστασία του εγκεφάλου με θεραπευτική υποθερμία) ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ Από την καθιέρωση της καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης στην σύγχρονή της μορφή, οι επιστημονικές εταιρείες δημοσιεύουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα, τα τελευταία χρόνια ανά πενταετία κατευθυντήριες οδηγίες για την αναζωογόνηση. Εδώ και δύο δεκαετίες το ILCOR παίζει καθοριστικό ρόλο στην έκδοση των κατευθυντήριων οδηγιών. Από την δημοσίευση των πρώτων κατευθυντήριων οδηγιών μέχρι και τις ποιο πρόσφατες (Οκτώβριος 2010), γίνεται μια προσπάθεια παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν στην έρευνα και στις μελέτες των καρδιακών ανακοπών, αυτές να στηρίζονται στις αρχές τεκμηριωμένης ιατρικής. Το ILCOR έχει θεσπίσει ομάδες εργασίας, οι οποίες μελετούν τις δημοσιευμένες εργασίες, τις αξιολογούν ανάλογα με τον βαθμό τεκμηρίωσης τους, και προτείνουν αλλαγές στις κατευθυντήριες οδηγίες. Αποτέλεσμα αυτής της προσεκτικής μελέτης και της ανάλογης τεκμηρίωσης ήταν και οι αλλαγές που έγιναν τα τελευταία χρόνια όπως αλλαγή στην αναλογία συμπιέσεων εμφυσήσεων από 15:2 σε 30:2, η κατάργηση της χορήγησης ατροπίνης σε ασυστολία, η αλλαγή της αλληλουχίας των απινιδώσεων από 3 σε 1 σε απινιδώσιμους ρυθμούς.

5 ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 187 ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΑΚΟΠΗ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΡΟΛΗΨΗ Η καρδιακή ανακοπή στο νοσοκομείο δεν αποτελεί τυχαίο γεγονός, με δεδομένο ότι οι ασθενείς έχουν την παθολογία για την οποία και νοσηλεύονται στο νοσοκομείο, συνήθως οφείλεται σε καταστάσεις, οι οποίες δεν έγιναν έγκαιρα αντιληπτές ή δεν αντιμετωπίσθηκαν άμεσα. Στις κατευθυντήριες οδηγίες για την αναζωογόνηση 2010, του ERC προτείνονται ορισμένα μέτρα τα οποία θα μπορούσαν να απολάβουν ή να αποτρέψουν μια καρδιακή ανακοπή: 1. Οι ασθενείς που είναι σε βαριά κατάσταση θα πρέπει να νοσηλεύονται σε κατάλληλους χώρους, στους οποίους το επίπεδο φροντίδας να ανταποκρίνεται στην βαρύτητα της κατάστασης τους 2. Η παρακολούθηση θα πρέπει να είναι ανάλογη της κατάστασης τους 3. Η χρησιμοποίηση συστημάτων έγκαιρης αναγνώρισης του βαρέως πάσχοντα ασθενή για την έγκαιρη αναγνώριση του ασθενή που επιδεινώνεται 4. Χρησιμοποίηση διαγράμματος, για τον κάθε ασθενή, που επιτρέπει την ανά τακτά διαστήματα μέτρηση και καταγραφή των ζωτικών 5. Ύπαρξη κατανοητών και ξεκάθαρων οδηγιών 6. Αποτελεσματική και γρήγορη απάντηση της ομάδας αναζωογόνησης ή της ομάδας ιατρικών επειγόντων 7. Εκπαίδευση όλου του προσωπικού στην αναγνώριση του βαριά πάσχοντα ασθενή αλλά και σε μεθόδους δομημένης επικοινωνίας μεταξύ των γιατρών και νοσηλευτών και παρότρυνση για κλήση βοήθειας όταν ο ασθενής βρίσκεται σε κίνδυνο 8. Αναγνώριση των ασθενών οι οποίοι βρίσκονται σε τελικό στάδιο της νόσου και στους οποίους η καρδιακή ανακοπή είναι ένα αναμενόμενο τελικό γεγονός. 9. Σωστή καταγραφή των καρδιακών ανακοπών, των μη αναμενόμενων θανάτων αλλά και εισαγωγών στην ΜΕΘ. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Η αντιμετώπιση καρδιακής ανακοπής σε νοσηλευόμενους ασθενείς ουσιαστικά δεν διαφέρει από την αντιμετώπιση προνοσοκομειακά με ορισμένες επισημάνσεις. Η διάκριση μεταξύ βασικής και εξειδικευμένης υποστήριξης της ζωής δεν υφίσταται, αλλά η αναζωογόνηση αποτελεί μια συνεχής διαδικασία η οποία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως: Ο τόπος που συμβαίνει η ανακοπή, χώρος εντός ή εκτός κλινικής με ή χωρίς monitor. H εκπαίδευση και οι δυνατότητες αυτών που ανταποκρίνονται πρώτοι (νοσηλευτές, γιατροί). Ο αριθμός των ανταποκρινόμενων Ο εκάστοτε διαθέσιμος εξοπλισμός Η οργάνωση της αντιμετώπισης των νοσοκομειακών επειγόντων (ομάδα καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης, ομάδα ιατρικών επειγόντων) Ο χρόνος άφιξης της βοήθειας (χωροταξία του νοσοκομείου) ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ ΠΟΥ ΚΑΤΑΡΡΕΕΙ Ο νοσηλευτής τις περισσότερες φορές, λόγω θέσης, είναι αυτός που πρώτος ανταποκρίνεται στον ασθενή που καταρρέει. Η απάντηση του θα πρέπει να είναι άμεση και αποτελεσματική. Ο νοσηλευτής θα πρέπει να καλέσει βοήθεια, να ελέγξει την ανταπόκριση του ασθενή, να αναγνωρίσει την καρδιακή ανακοπή και να ξεκινήσει άμεσα θωρακικές συμπιέσεις. Εάν στον χώρο βρίσκονται και άλλα μέλη του προσωπικού (νοσηλευτές γιατροί), τότε πολλές ενέργειες μπορούν να γίνουν ταυτόχρονα. Άμεσα θα πρέπει να μεταφερθεί στο τόπο του συμβάντος (θάλαμος νοσηλείας, διάδρομος) ο διαθέσιμος εξοπλισμός. Όλα τα τμήματα κλινικές θα πρέπει να έχουν άμεση πρόσβαση στο εξοπλισμό και στα φάρμακα αναζωογόνησης. Ο εξοπλισμός αυτός (συμπεριλαμβανομένου και του απινιδωτή) θα πρέπει να είναι ομοιόμορφος σε όλα τα τμήματα και να βρίσκεται σε ένα τροχήλατο καρότσι (αντιμετώπισης επειγόντων) για να είναι εύκολη η μεταφορά του, όπου υπάρχει ανάγκη. Η επάρκεια του υλικού (φάρμακα) και η καλή λειτουργία του εξοπλισμού (απινιδωτής, Abmu) θα πρέπει να ελέγχονται ενυπόγραφα (λίστα ελέγχου) σε καθημερινή βάση. Όλοι οι νοσηλευτές θα πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίσουν μια καρδιακή ανακοπή, να καλέσουν βοήθεια και να ξεκινήσουν ΚΑΡΠΑ. Οι νοσηλευτές μπορεί να έχουν διαφορετικό επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων, ανάλογα με το τμήμα στο οποίο εργάζονται. Νοσηλευτές των ΜΕΘ και του ΤΕΠ μπορεί να είναι καλύτερα εκπαιδευμένοι και να είναι σε θέση να εφαρμόσουν εξειδικευμένη καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση, νοσηλευτές που δουλεύουν σε αναισθησιολογικά τμήματα έχουν καλύτερο επίπεδο δεξιοτήτων στην διαχείριση του αεραγωγού και φαρμάκων του κυκλοφορικού συστήματος. Σε κάθε όμως περίπτωση θα πρέπει να αναλαμβάνουν δεξιότητες, στις οποίες έχουν εκπαιδευτεί και να εφαρμόζουν αυτό το οποίο ξέρουν καλύτερα. Έτσι, η ψηλάφηση του σφυγμού στην καρωτίδα για την αναγνώριση της καρδιακής ανακοπής είναι επιθυμητή μόνο όταν υπάρχει

6 188 ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Ασθενής που κατέρρευσε Φωνάξτε για βοήθεια και εκτιμήστε τον ασθενή ΟΧΙ Ζωτικά σημεία ; ΝΑΙ Καλέστε την ομάδα αναζωογόνησης ΚΑΡΠΑ 30:2 Με οξυγόνο και εξοπλισμό αεραγωγού Εκτιμήστε κατά ABCDE Αναγνωρίστε και θεραπεύστε οξυγόνο, monitoring, iv πρόσβαση Τοποθετείστε ηλεκτρόδια monitoring Χορηγήστε απινίδωση αν ενδείκνυται Καλέστε την ομάδα αναζωογόνησης αν ενδείκνυται ALS με την άφιξη της ομάδας αναζωογόνησης ης Παραδώστε τον ασθενή στην ομάδα αναζωογόνησης Εικόνα 2. Αλγόριθμος αντιμετώπισης της ενδονοσοκομειακής καρδιακής ανακοπής η ανάλογη εκπαίδευση, διαφορετικά χάνεται χρόνος και καθυστερεί η έναρξη των συμπιέσεων. Η αναγνώριση της καρδιακής ανακοπής μπορεί να γίνει και μόνο από την απουσία αναπνοής και σημείων ζωής. Η σωστή κλήση βοήθειας σημαίνει γρήγορη άφιξη της. Κάθε νοσοκομείο μπορεί να έχει διαφορετικό σύστημα απάντησης στις επείγουσες καταστάσεις και αντιμετώπισης της καρδιακής ανακοπής. Ο νοσηλευτής θα πρέπει να γνωρίζει που θα ζητήσει βοήθεια. Καλό θα είναι το τηλέφωνο κλήσης βοήθειας να είναι γραμμένο σε εμφανές σημείο με μεγάλα γράμματα. Οι πληροφορίες θα πρέπει να είναι σωστές και συγκεκριμένες, σε καμιά περίπτωση δεν θα πρέπει να καθυστερεί η έναρξη της ΚΑΡΠΑ. Με την αναγνώριση της καρδιακής ανακοπής άμεσα θα πρέπει να εφαρμόζονται θωρακικές συμπιέσεις. ΑΛΛΗΛΟΥΧΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ Η αλληλουχία ενεργειών όπως αυτές ορίζονται από τις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες του ERC συνοψίζονται στην εικόνα 2. Σε περίπτωση που δείτε ένα ασθενή να έχει καταρρεύσει: Βεβαιωθείτε για την προσωπική σας ασφάλεια Ελέγξτε την αντίδραση του θύματος Φωνάξτε για βοήθεια και μετά ελέγξτε την ανταπόκρισή του. Ελαφρά ανακινήστε τους ώμους του θύματος και ρωτήστε δυνατά: «είστε καλά;» Αν βρίσκονται κοντά και άλλα μέλη του προσωπικού, τότε είναι δυνατό να γίνουν πολλές ενέργειες ταυτόχρονα Όταν ασθενής ανταποκρίνεται Χρειάζεται άμεση ιατρική εκτίμηση και αξιολόγηση. Ειδοποιήστε άμεσα τον γιατρό την κλινικής, την ομάδα ιατρικών επειγόντων ή την ομάδα αναζωογόνησης Μέχρι την άφιξη τους, χορηγείστε στον ασθενή οξυγόνο, συνδέστε τον με ένα monitor και εγκαταστήστε φλεβική γραμμή Μεταφέρετε κοντά στον ασθενή το τροχήλατο καρότσι αντιμετώπισης επειγόντων

7 ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 189 Όταν ασθενής δεν ανταποκρίνεται Η ακριβής αλληλουχία θα εξαρτηθεί από την εκπαίδευση και την εμπειρία του προσωπικού στην αξιολόγηση της αναπνοής και της κυκλοφορίας, την αναγνώριση και την επιβεβαίωση της καρδιακής ανακοπής. Αγωνιώδης αναπνοή (περιστασιακές ρόγχοι, βραδύς, εργώδης ή θορυβώδης αναπνοή) είναι συνήθης στα πρώτα στάδια της καρδιακής ανακοπής και είναι ένα σημείο καρδιακής ανακοπής, το οποίο δεν πρέπει να λαμβάνεται ως σημείο ζωής/ κυκλοφορίας. Η αγωνιώδης αναπνοή μπορεί να εμφανιστεί και κατά τη διάρκεια των θωρακικών συμπιέσεων καθώς βελτιώνεται η εγκεφαλική αιμάτωση, αλλά δεν είναι ενδεικτική της επιστροφής της αυτόματης κυκλοφορίας. Φωνάξτε για βοήθεια (αν δεν το έχετε κάνει ήδη) Γυρίστε το θύμα ανάσκελα και απελευθερώστε τον αεραγωγό: Απελευθερώστε αεραγωγό και ελέγξτε αναπνοή: - Απελευθερώστε τον αεραγωγό με έκταση της κεφαλής και ανύψωση του πώγωνα - Ελέγξτε τη στοματική κοιλότητα. Εάν είναι ορατά ξένο σώμα ή συγκρίματα προσπαθήστε να τα αφαιρέσετε ανάλογα με την περίπτωση με σάρωση με το δάκτυλο, λαβίδα ή αναρρόφηση. - Εάν υποψιάζεστε κάκωση αυχένα, απελευθερώστε τον αεραγωγό με ανάσπαση της κάτω γνάθου (jaw thrust). Θυμηθείτε ότι η διασφάλιση ανοικτού αεραγωγού και επαρκούς αερισμού αποτελούν τις απόλυτες προτεραιότητες κατά τη διαχείριση ασθενούς με υποψία κάκωσης σπονδυλικής στήλης. Εάν αυτός ο χειρισμός είναι ανεπιτυχής, εφαρμόστε την απαιτούμενη έκταση κεφαλής, ώστε να απελευθερωθεί ο αεραγωγός. Εάν είναι διαθέσιμοι περισσότεροι διασώστες, εφαρμόστε χειροκίνητη ακινητοποίηση της σπονδυλικής στήλης σε ευθεία γραμμή, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι κινήσεις της κεφαλής. Οι προσπάθειες για προστασία της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης δε θα πρέπει να θέτουν σε κίνδυνο την οξυγόνωση και τον αερισμό. Διατηρώντας τον αεραγωγό ανοικτό, δείτε, ακούστε και αισθανθείτε (βλέπω-ακούω-αισθάνομαι) για φυσιολογική αναπνοή (περιστασιακός ρόγχος-gasp, αργή, εργώδης ή θορυβώδης αναπνοή δεν είναι φυσιολογική αναπνοή) Κοιτάξτε για κινήσεις του θώρακα Ακούστε κοντά στο στόμα του θύματος για ήχους αναπνοής Αισθανθείτε τον αέρα στο μάγουλό σας Κοιτάξτε, ακούστε και αισθανθείτε για όχι περισσότερο από 10 δευτερόλεπτα, για να αποφασίσετε αν το θύμα αναπνέει φυσιολογικά Ελέγξτε για σημεία κυκλοφορίας: - Μπορεί να είναι δύσκολο να βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχει σφυγμός. Εάν ο ασθενής δεν έχει σημεία ζωής (συνείδηση, σκόπιμη κίνηση, φυσιολογική αναπνοή ή βήχας) ξεκινήστε ΚΑΡΠΑ μέχρι την άφιξη πιο εξειδικευμένης βοήθειας ή μέχρι ο ασθενής να εμφανίσει σημεία ζωής. - Αυτοί που είναι έμπειροι στην κλινική εκτίμηση θα πρέπει να ελέγξουν για καρωτιδικό σφυγμό, ελέγχοντας ταυτόχρονα για σημεία ζωής, για όχι περισσότερο από 10sec. - Εάν ο ασθενής φαίνεται να μην έχει σημεία ζωής ή εάν υπάρχει αμφιβολία, ξεκινήστε ΚΑΡΠΑ αμέσως. Η εφαρμογή θωρακικών συμπιέσεων σε έναν ασθενή με πάλλουσα καρδιά είναι απίθανο να προκαλέσει βλάβη. Ωστόσο, καθυστερήσεις στη διάγνωση της καρδιακής ανακοπής και στην έναρξη της ΚΑΡΠΑ θα επηρεάσουν δυσμενώς την επιβίωση και πρέπει να αποφεύγονται. Εάν διαπιστωθεί σφυγμός ή σημεία ζωής, απαιτείται επείγουσα ιατρική εκτίμηση. Ανάλογα με τα κατά τόπους πρωτόκολλα, αυτή μπορεί να πάρει τη μορφή μίας ομάδας αναζωογόνησης. Καθώς περιμένετε αυτήν την ομάδα, χορηγήστε στον ασθενή οξυγόνο, συνδέστε τον σε monitor και τοποθετήστε ενδοφλέβια γραμμή. Όταν επιτευχθεί αξιόπιστη μέτρηση του κορεσμού της αιμοσφαιρίνης του αρτηριακού αίματος σε οξυγόνο (π.χ. σφυγμικό οξυγονόμετρο, SpO 2 ), τιτλοποιείστε την εισπνεόμενη συγκέντρωση του οξυγόνου, ώστε να επιτύχετε SpO %. Εάν δεν υπάρχει αναπνοή, αλλά υπάρχει σφυγμός (αναπνευστική ανακοπή), αερίστε τον ασθενή και ελέγξτε για κυκλοφορία κάθε 10 αναπνοές. Ένα άτομο ξεκινάει ΚΑΡΠΑ, ενώ τα υπόλοιπα καλούν την ομάδα αναζωογόνησης και συγκεντρώνουν τον εξοπλισμό της αναζωογόνησης και τον απινιδωτή. Εάν είναι παρόν μόνο ένα μέλος του προσωπικού, θα πρέπει να εγκαταλείψει τον ασθενή. Εφαρμόστε 30 θωρακικές συμπιέσεις ακολουθούμενες από δύο εμφυσήσεις. Ελαχιστοποιείστε τις διακοπές στις θωρακικές συμπιέσεις και διασφαλίστε υψηλής ποιότητας συμπιέσεις. Η εφαρμογή ποιοτικών θωρακικών συμπιέσεων για πα-

8 190 ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ρατεταμένη χρονική περίοδο είναι κουραστική. Προσπαθήστε να εναλλάσσετε το άτομο που εφαρμόζει θωρακικές συμπιέσεις κάθε 2 min, προκαλώντας την ελάχιστα δυνατή διακοπή. Διατηρήστε τον αεραγωγό ανοικτό και αερίστε με τον πιο κατάλληλο, άμεσα διαθέσιμο εξοπλισμό. Μία μάσκα τσέπης, η οποία μπορεί να συνοδευτεί από ένα στοματοφαρυγγικό αεραγωγό συνήθως είναι άμεσα διαθέσιμα. Εναλλακτικά, χρησιμοποιείστε μία υπεργλωττιδική συσκευή (Supraglottic Airway Device-SAD) και αυτοδιατεινόμενο ασκό ή μάσκα και ασκό ανάλογα με την ισχύουσα τοπική πολιτική. Η ενδοτραχειακή διασωλήνωση θα πρέπει να επιχειρείται μόνο από αυτούς που είναι εκπαιδευμένοι, ικανοί και έμπειροι σε αυτή τη δεξιότητα. Η καπνογραφία κυματομορφής θα πρέπει να είναι διαθέσιμη ως ρουτίνα για την επιβεβαίωση της ενδοτραχειακής διασωλήνωσης και την επακόλουθη παρακολούθηση του διασωληνωμένου ασθενούς. Εφαρμόστε χρόνο εισπνοής 1 sec και χορηγήστε επαρκή όγκο, ώστε να επιτευχθεί φυσιολογική έκπτυξη θώρακα. Χορηγήστε συμπληρωματικό οξυγόνο όσο πιο σύντομα είναι δυνατό. Μετά την ενδοτραχειακή διασωλήνωση ή την τοποθέτηση μίας SAD, συνεχίστε τις θωρακικές συμπιέσεις χωρίς διακοπή (εκτός κατά την απινίδωση και τον έλεγχο του σφυγμού, όταν αυτός ενδείκνυνται), με συχνότητα τουλάχιστον 100/min και αερίστε τους πνεύμονες με περίπου 10 αναπνοές/min. Αποφύγετε τον υπεραερισμό (τόσο την υπερβολική αναπνευστική συχνότητα όσο και τον υπερβολικά μεγάλο αναπνεόμενο όγκο), ο οποίος μπορεί να επιδεινώσει την έκβαση. Ο μηχανικός αερισμός μπορεί να αποδεσμεύσει ένα άτομο και να διασφαλίσει κατάλληλη αναπνευστική συχνότητα και αναπνεόμενο όγκο. Εάν δεν είναι διαθέσιμος εξοπλισμός για τον αεραγωγό και τον αερισμό, σκεφτείτε να αερίσετε στόμα με στόμα. Εάν υφίστανται κλινικοί λόγοι για αποφυγή επαφής στόμα με στόμα ή δεν επιθυμείτε ή δεν μπορείτε να έχετε στοματική επαφή, συνεχίστε θωρακικές συμπιέσεις μέχρι να φτάσει βοήθεια ή εξοπλισμός για τον αεραγωγό. Με την άφιξη του απινιδωτή τοποθετήστε τις «κουτάλες» απινίδωσης (paddles) στον ασθενή και αναλύστε το ρυθμό. Εάν είναι διαθέσιμα αυτοκόλλητα ηλεκτρόδια απινιδωτή, τοποθετήστε τα χωρίς να διακόψετε τις θωρακικές συμπιέσεις. Η χρήση αυτοκόλλητων ηλεκτροδίων ή η τεχνική «ταχείας εκτίμησης» (quick look) με τις «κουτάλες» απινίδωσης, επιτρέπουν ταχύτερη εκτίμηση του καρδιακού ρυθμού σε σύγκριση με τα ηλεκτρόδια του ΗΚΓ. Κάντε σύντομη διακοπή για την εκτίμηση του καρδιακού ρυθμού. Εάν χρησιμοποιείτε χειροκίνητο απινιδωτή και ο ρυθμός είναι VF/VT, φορτίστε τον, ενώ ένα άλλο άτομο συνεχίζει να εφαρμόζει θωρακικές συμπιέσεις. Μόλις φορτίσει ο απινιδωτής, διακόψτε για πολύ λίγο τις θωρακικές συμπιέσεις, επιβεβαιώστε ότι κανένας δεν ακουμπάει τον ασθενή και μετά χορηγήστε μία απινίδωση. Εάν χρησιμοποιείτε αυτόματο εξωτερικό απινιδωτή (Automated External Defibrillator - AED) ακολουθείστε τις οπτικοακουστικές του εντολές. Ξεκινήστε θωρακικές συμπιέσεις αμέσως μετά την προσπάθεια απινίδωσης. Ελαχιστοποιείστε τις διακοπές των θωρακικών συμπιέσεων. Με τη χρήση χειροκίνητου απινιδωτή είναι δυνατό το χρονικό διάστημα μεταξύ διακοπής και επανεκκίνησης των θωρακικών συμπιέσεων να διαρκεί λιγότερο από 5sec. Συνεχίστε την αναζωογόνηση μέχρι την άφιξη της ομάδας αναζωογόνησης ή μέχρι ο ασθενής να εμφανίσει σημεία ζωής. Ακολουθείστε τις φωνητικές εντολές, εάν χρησιμοποιείτε AED. Εάν χρησιμοποιείτε χειροκίνητο απινιδωτή, ακολουθείστε τον παγκόσμιο αλγόριθμο εξειδικευμένης υποστήριξης της ζωής (Εικόνα 3). Αφού έχει ξεκινήσει η αναζωογόνηση και παρευρίσκεται αρκετό διαθέσιμο προσωπικό, προετοιμάστε ενδοφλέβιους καθετήρες και τα φάρμακα που είναι πιθανό να χρησιμοποιήσει η ομάδα αναζωογόνησης (π.χ. αδρεναλίνη). Αναθέστε σε ένα άτομο την ευθύνη της ενημέρωσης του αρχηγού της ομάδας αναζωογόνησης. Χρησιμοποιείστε εργαλεία δομημένης επικοινωνίας για την παράδοση. Εντοπίστε το φάκελο του ασθενούς. Η ποιότητα των θωρακικών συμπιέσεων κατά τη διάρκεια της ενδονοσοκομειακής ΚΑΡΠΑ είναι συχνά ανεπαρκής. Πρέπει με κάθε τρόπο να τονίζεται η σπουδαιότητα των μη διακοπτόμενων θωρακικών συμπιέσεων. Ακόμη και σύντομες διακοπές των θωρακικών συμπιέσεων είναι καταστροφικές για την έκβαση και θα πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια, ώστε να διασφαλιστεί η εφαρμογή συνεχών, αποτελεσματικών θωρακικών συμπιέσεων καθόλη τη διάρκεια της προσπάθειας αναζωογόνησης. Οι θωρακικές συμπιέσεις θα πρέπει να ξεκινούν στην αρχή μίας προσπάθειας αναζωογόνησης και να συνεχίζονται χωρίς διακοπή, εκτός από σύντομες παύσεις για συγκεκριμένες παρεμβάσεις (π.χ. έλεγχος σφυγμού). Ο αρχηγός της ομάδας θα πρέπει να παρακολουθεί την ποιότητα της ΚΑΡΠΑ και να εναλλάσσει αυτούς που τις εφαρμόζουν, εάν η ποιότητα της ΚΑΡΠΑ είναι πτωχή. Είναι δυνατή η χρήση συνεχούς monitoring του ETCO 2 για τον έλεγχο της ποιότητας της ΚΑΡΠΑ: παρόλο που δεν έχει καθοριστεί το ιδανικό επίπεδο στόχος κατά τη διάρκεια της ΚΑΡΠΑ, τιμές ETCO 2 μικρότερες από 10mmHg (1,4 kpa) σχετίζονται με αποτυχία επίτευξης ROSC και μπορεί να υποδεικνύουν ότι είναι απαραίτητη

9 ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 191 η βελτίωση της ποιότητας των θωρακικών συμπιέσεων. Εάν είναι δυνατό, θα πρέπει αυτός που εφαρμόζει θωρακικές συμπιέσεις να εναλλάσσεται κάθε 2 min, χωρίς ωστόσο να προκαλούνται μεγάλες παύσεις στις θωρακικές συμπιέσεις. ΘΩΡΑΚΙΚΕΣ ΣΥΜΠΙΕΣΕΙΣ Οι θωρακικές συμπιέσεις υποκαθιστούν την καρδιακή λειτουργία η οποία έχει διακοπεί με την καρδιακή ανακοπή. Οι θωρακικές συμπιέσεις επιτυγχάνουν κάποια κυκλοφορία με την μεταβολή των ενδοθωρακικών πιέσεων. Η παροχή που επιτυγχάνεται είναι μικρή (δεν ξεπερνάει το 30% της παροχής του ασθενούς πριν την ανακοπή), αλλά επαρκής για να αρδεύσει τον εγκέφαλο και την καρδιά και αυξάνει με αυτόν τον τρόπο την πιθανότητα επιβίωσης. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται (στις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες) στην εφαρμογή θωρακικών συμπιέσεων υψηλής ποιότητας. Η βέλτιστη τεχνική των θωρακικών συμπιέσεων περιλαμβάνει: συμπίεση του θώρακα με ρυθμό τουλάχιστον 100/λεπτό και σε βάθος τουλάχιστο 5cm (για τον ενήλικα) χωρίς να υπερβαίνει τα 6cm, επιτρέποντας στο θώρακα να επανέλθει τελείως μετά από κάθε συμπίεση, καταναλώνοντας περίπου τον ίδιο χρόνο για τη συμπίεση και όσο και τη χαλάρωση. Δεν ανταποκρίνεται? Δεν αναπνέει ή κάνει περιστασιακές επιπόλαιες αναπνοές (gasping) Καλέστε την ομάδα αναζωογόνησης ΚΑΡΠΑ 30:2 Συνδέστε απινιδωτή / monitor Ελαχιστοποιήστε τις διακοπές Αξιολογήστε τον ρυθμό Απινιδώσιμος (VF/ άσφυγμη VT) Μη απινιδώσιμος (Άσφυγμη Ηλεκτρική Δραστηριότητα/Ασυστολία) 1 απινίδωση Επαναφορά αυτόματης κυκλοφορίας Άμεση επανέναρξη: ΚΑΡΠΑ για 2 λεπτά Ελαχιστοποιήστε τις διακοπές Άμεση θεραπεία μετά την καρδιακή ανακοπή Εκτιμήστε κατά ABCDE Ελέγξτε οξυγόνωση και αερισμό ΗΚΓράφημα 12 απαγωγών Θεραπεύστε τον προδιαθεσικό παράγοντα Ελέγξτε θερμοκρασία / θεραπευτική υποθερμία Άμεση επανέναρξη: ΚΑΡΠΑ για 2 λεπτά Ελαχιστοποιήστε τις διακοπές Κατά τη διάρκεια της ΚΑΡΠΑ Επιβεβαιώστε την αποτελεσματικότητα της ΚΑΡΠΑ : ρυθμός, βάθος, επαναφορά θώρακα Σχεδιάστε τα επόμενα βήματα πριν διακόψετε την ΚΑΡΠΑ Χορηγήστε οξυγόνο Σκεφθείτε για εξειδικευμένο αεραγωγό και καπνογραφία Αδιάλειπτες θωρακικές συμπιέσεις όταν εξασφαλιστεί ο αεραγωγός Αγγειακή πρόσβαση (ενδοφλέβια/ενδοοστική) Χορηγήστε αδρεναλίνη κάθε 3-5 λεπτά Διορθώστε τις αναστρέψιμες αιτίες Αναστρέψιμες αιτίες Υποξία Υπογκαιμία Υπο / υπερκαλιαιμία / μεταβολικές Υποθερμία Θρόμβωση στεφανιαίων ή πνευμονική Καρδιακός επιπωματισμός Τοξίνες Υπό τάση πνευμοθώρακας Εικόνα 3. Αλγόριθμος εξειδικευμένης υποστήριξης της ζωής

10 192 ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Οι συμπιέσεις συνδυάζονται με εμφυσήσεις με μια αναλογία συμπιέσεων εμφυσήσεων 30:2. Σε περίπτωση που υπάρχει απροθυμία για την χορήγηση εμφυσήσεων θα πρέπει να χορηγούνται μόνο συμπιέσεις. Οι θωρακικές συμπιέσεις από μόνες τους μπορεί να είναι αποτελεσματικές όσο και ο συνδυασμός αερισμού και συμπιέσεων στα πρώτα λεπτά μετά από μη υποξυγοναιμική καρδιακή ανακοπή. Σε κάθε περίπτωση το αποτέλεσμα της εφαρμογής συμπιέσεων χωρίς αερισμό είναι καλύτερο από την μη εφαρμογή ΚΑΡΠΑ. ΑΕΡΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΡΠΑ Η στοματοτραχειακή διασωλήνωση αποτελεί τη ιδανική μέθοδο για το αερισμό κατά την διάρκεια της ΚΑΡΠΑ, αλλά είναι δεξιότητα η οποία χρειάζεται εκπαίδευση και εμπειρία. Ο αερισμός με στόμα με στόμα (εμφυσήσεις διάσωσης) είναι αποτελεσματικός, αλλά η συγκέντρωση οξυγόνου στον εκπνεόμενο από το διασώστη αέρα είναι μόνο 16-17%. Εκτός αυτών υπάρχει μια απροθυμία για την εφαρμογή του, δεν αποτελεί την καλύτερη επιλογή για το νοσοκομείο και εάν ακόμα εφαρμόζεται θα πρέπει το γρηγορότερο να αντικαθίσταται με άλλες τεχνικές. Ο αερισμός με μάσκα και Ambu αποτελεί μια αποδεκτή λύση ενώ και η μάσκα αναζωογόνησης τσέπης (pocket resuscitation mask) γνωρίζει ευρεία εφαρμογή. Η λαρυγγική μάσκα αποτελεί εναλλακτική λύση, η τοποθέτηση της είναι εύκολη και δεν απαιτεί ιδιαίτερη εκπαίδευση. Εάν για τον αερισμό χρησιμοποιηθεί ambu και μάσκα, χρειάζεται προσοχή για να αποφευχθεί η γαστρική διάταση. Αερισμός με μεγάλους όγκους, μεγάλες ροές και αποφραγμένος αεραγωγός λόγω κακής ευθυγράμμισης κεφαλής αυχένα προδιαθέτουν για γαστρική διάταση. Η αύξηση της ενδογαστρικής πίεσης αυξάνει την πιθανότητα για εμετό και εισρόφηση γαστρικού περιεχομένου. Σε περίπτωση που γίνει στοματοτραχειακή διασωλήνωση ή τοποθετηθεί λαρυγγική μάσκα οι θωρακικές συμπιέσεις δεν διακόπτονται κατά τις εμφυσήσεις. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να αποφεύγεται ο αερισμός με μεγάλους όγκους. Ο υπεραερισμός είναι επιβλαβής, διότι αυξάνει την ενδοθωρακική πίεση, η οποία μειώνει την φλεβική επιστροφή στην καρδιά και μειώνει την καρδιακή παροχή. Στην καθημερινή κλινική πράξη θα πρέπει να υπάρχει διαθέσιμος ο απαιτούμενος εξοπλισμός ενώ κάθε φόρα οι διασώστες θα πρέπει να χρησιμοποιούν αυτό για το οποίο έχουν εκπαιδευτεί και αυτό που γνωρίζουν καλύτερα. Σε καμιά περίπτωση δεν θα πρέπει να χάνεται χρόνος για στοματοτραχειακή δισωλήνωση εις βάρος των συμπιέσεων. ΚΑΡΔΙΑΚΟΙ ΡΥΘΜΟΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΟΠΗ Η αναγνώριση του ρυθμού και η γρήγορη απινίδωση (εάν αυτό ενδείκνυται) αποτελεί ένα σημαντικό κρίκο στην αλυσίδα επιβίωσης. Οι ρυθμοί σε καρδιακή ανακοπή είναι 4, οι δύο από αυτούς (κοιλιακή μαρμαρυγή, άσφυγμη κοιλιακή ταχυκαρδία) είναι απινιδώσιμοι, ενώ οι άλλοι δύο (ασυστολία, άσφυγμη ηλεκτρική δραστηριότητα) μη απινιδώσιμοι. Η πρωταρχική διαφορά στην αντιμετώπιση τους συνίσταται στη ανάγκη για απινίδωση στους ασθενείς με απινιδώσιμο ρυθμό. Οι μετέπειτα ενέργειες, συμπεριλαμβανόμενων των υψηλής ποιότητας θωρακικών συμπιέσεων με ελάχιστες διακοπές, της διαχείρισης του αεραγωγού και του αερισμού, της φλεβικής πρόσβασης, της χορήγησης αδρεναλίνης και της αναγνώρισης και διόρθωσης των αναστρέψιμων αιτιών, είναι κοινές και για τις δύο κατηγορίες. Ενώ η αναγνώριση και η επιβεβαίωση της καρδιακής ανακοπής είναι κλινική η αναγνώριση των ρυθμών απαιτεί την χρήση monitor. Στην πράξη αυτό γίνεται με τον απινιδωτή γιατί έχει επιτρέπει την γρήγορη καταγραφή του ρυθμού με την τοποθέτηση των paddles στον θώρακα του ασθενή, παρέχει τη δυνατότητα άμεσης χορήγησης απινίδωσης, εάν αυτό ενδείκνυται ενώ στην συνέχεια κατά την διάρκεια της αναζωογόνησης υπάρχει συνεχής καταγραφή του ρυθμού με την τοποθέτηση των ηλεκτροδίων. Βασική προϋπόθεση ο διασώστης να μπορεί να αναγνωρίσει το ρυθμό που βλέπει. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, η χρήση ενός AED αποτελεί την πλέον αποδεκτή λύση, καθώς ο AED είναι σε θέση να αναγνωρίσει το ρυθμό να κρίνει εάν αυτός είναι απινιδώσιμος και με τις κατάλληλες λεκτικές οδηγίες να καθοδηγήσει τον χρήση στην χορήγηση απινίδωσης. Σε ασθενείς που είναι υπό monitoring μπορούμε να αναγνωρίσουμε άμεσα τον ρυθμό, δεν θα πρέπει όμως να μας διαφεύγει ότι η διάγνωση της καρδιακής ανακοπής είναι κλινική. Ο AED δίνει την δυνατότητα χορήγησης, αποτελεσματικής και ασφαλούς, απινίδωσης από απλούς πολίτες πριν από την άφιξη των διασωστών. Η χρήση του στο νοσοκομείο μπορεί να βοηθήσει ειδικά σε τμήματα και κλινικές στις οποίες δεν συμβαίνουν συχνά ανακοπές και απουσιάζει η απαιτούμενη εμπειρία. Ο AED πέρα από την αναγνώριση του ρυθμού και την χορήγηση απινίδωσης με τις φωνητικές οδηγίες καθοδηγεί τον χρήστη στην εφαρμογή ΚΑΡΠΑ. ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην αναζωογόνηση

11 ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 193 είναι πολύ λίγα και έρχονται σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με τις θωρακικές συμπιέσεις. Σε απινιδώσιμους ρυθμούς μετά την Τρίτη απινίδωση και ενώ η ΚΑΡΠΑ συνεχίζεται χορηγείται αδρεναλίνη και αμιωδαρόνη. Αντίστοιχα στους μη απινιδώσιμους ρυθμούς συνιστάται μόνο η χορήγηση αδρεναλίνης αμέσως μετά την εγκατάσταση φλεβικής γραμμής. Φάρμακα όπως η ατροπίνη δεν συνιστάται πλέον η χορήγηση τους. Αδρεναλίνη Η αδρεναλίνη είναι ο κατεξοχήν συμπαθητικομιμητικός παράγοντας που χορηγείται στην αντιμετώπιση της καρδιακής ανακοπής εδώ και πολλά χρόνια. Η αδρεναλίνη δρα στους α και β αδρενεργικούς υποδοχείς. Η α δράση της προκαλεί αγγειοσύσπαση και αυξάνει την πίεση διήθησης στα στεφανιαία και στον εγκέφαλο. Η αδρεναλίνη είναι το πρώτο φάρμακο που χρησιμοποιείται σε καρδιακή ανακοπή οποιασδήποτε αιτιολογίας. Περιλαμβάνεται στον θεραπευτικό αλγόριθμο του ALS, χορηγείται κάθε 3-5min ΚΑΡΠΑ(κάθε 2 ο κύκλο). Η δόση είναι 1mg κάθε φορά και μπορεί να χορηγηθεί ενδοφλεβίως ή ενδοοστικά. Η ενδοτραχειακή χορήγηση (σε διασωληνωμένους ασθενείς) δεν συνιστάται πλέον. Οι μεγάλες δόσεις αδρεναλίνης δεν σχετίζονται με καλύτερη έκβαση. Μετά την αποκατάσταση της κυκλοφορίας μπορεί να υπάρχει ανάγκη για συνεχή ενδοφλέβιο χορήγηση. Στην Ελλάδα η αδρεναλίνη είναι διαθέσιμη σε αραίωση 1:1000 σε αμπούλες του 1ml. 1ml του διαλύματος αυτού περιέχουν 1mg Αδρεναλίνης Αμιωδαρόνη Η αμιωδαρόνη είναι ένα αντιαρρυθμικό φάρμακο σταθεροποιητής μεμβράνης η οποία αυξάνει την διάρκεια δράσης του δυναμικού και την ανερέθιστη περίοδο στο κολπικό και κοιλιακό μυοκάρδιο. Η αμιωδαρόνη χορηγείται σε απινιδώσιμους ριθμούς (VF/VT) ανθεκτικούς στην χορήγηση ρεύματος μετά από τρεις αρχικές απινιδώσεις. Η συνιστώμενη δόση είναι 300mg Στο εμπόριο κυκλοφορεί σε αμπούλες των 150mg Συμπληρωματικά φάρμακα (βασοπρεσίνη, μαγνήσιο, διττανθρακικά) μπορεί να χορηγηθούν κατά την διάρκεια αναζωογόνησης, δεν αποτελούν όμως φάρμακα πρώτης γραμμής και ξεφεύγουν από τους στόχους του κειμένου αυτού. ΕΝΔΟΦΛΕΒΙΟΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΥΓΡΩΝ Με την τοποθέτηση φλεβικής γραμμής πρέπει να ξεκινάει η χορήγηση υγρών αν και υπάρχει διχογνωμία στο πόσα υγρά χρειάζονται. Διαλύματα που χορηγούνται είναι ο φυσιολογικός ορός και το γαλακτικό Ringer. Διαλύματα δεξτρόζης πρέπει να αποφεύγονται γιατί είναι υπότονα και η υπεργλυκαιμία που προκαλούν είναι επιζήμια για τον ήδη ισχαιμικό εγκέφαλο. Σε περίπτωση υποβολαιμίας (αποτελεί ένα από τα ανατάξιμα αίτια καρδιακής ανακοπής) επιβάλλεται η γρήγορη χορήγηση υγρών. Η υπερβολική χορήγηση υγρών μπορεί να είναι επιζήμια σε μια ανεπαρκούσα καρδιά μετά την επάνοδο της αυτόματης κυκλοφορίας. ΟΔΟΙ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ Η ενδοφλέβιος οδός αποτελεί την βέλτιστη και την πιο συχνά χρησιμοποιούμενη οδό χορήγησης υγρών και φαρμάκων κατά την διάρκεια ΚΑΡΠΑ. Η τοποθέτηση περιφερικής φλεβικής γραμμής (στον ασθενή που δεν έχει από πριν) είναι εύκολη και μπορεί να γίνει κατά την διάρκεια της ΚΑΡΠΑ χωρίς την διακοπή των θωρακικών συμπιέσεων. Οι κεντρικές φλεβικές γραμμές έχουν πλεονεκτήματα (μικρότερος χρόνος κυκλοφορίας των φαρμάκων) δεν έχουν όμως συνδυαστεί με καλύτερη έκβαση, η τοποθέτηση τους χρειάζεται εμπειρία, απαιτεί (έστω και για λίγο) διακοπή των συμπιέσεων και συνδυάζεται με επιπλοκές (πνευμοθώρακας). Η ενδοοστική οδός αποτελεί μια εναλλακτική λύση όταν η εγκατάσταση φλεβικής γραμμής είναι δύσκολη ή και αδύνατη, και αποτελεί πλέον και στους ενήλικες μια αποτελεσματική οδό χορήγησης φαρμάκων. ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ Η επάνοδος της αυτόματης κυκλοφορίας είναι το πρώτο βήμα για την καλή έκβαση αλλά δεν είναι αρκετό. Ασθενείς μετά από την ROSC είναι βαριά πάσχοντες και χρειάζονται νοσηλεία σε συνθήκες μονάδας εντατικής θεραπείας. Οι παθοφυσιολογικές μεταβολές, που συμβαίνουν μετά καθολική ισχαιμία κατά την καρδιακή ανακοπή και την επακόλουθη απάντηση στην επαναιμάτωση μετά την επιτυχή αναζωογόνηση, έχουν ονομαστεί σύνδρομο μετά από καρδιακή ανακοπή. Τις περισσότερες φορές χρειάζονται μηχανική υποστήριξη της αναπνοής, υποστήριξη της κυκλοφορίας με ινότροπα και αγγειοδραστικά φάρμακα, ενώ η δυνατότητα αιμοδυναμικού εργαστηρίου για την επείγουσα αγγειοπλαστική είναι επιθυμητή. Η εφαρμογή θεραπευτικής υποθερμίας φαίνεται να έχει ευεργετικά αποτελέσματα, όσον αφορά την νευρολογική έκβαση θα πρέπει να εφαρμόζεται κατά το δυνατόν γρηγορότερα.

12 194 ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΚΑΡΔΙΑΚΩΝ ΑΝΑΚΟΠΩΝ Οι διαφορετικοί ορισμοί της καρδιακής ανακοπής, οι διαφορετικοί τρόποι καταγραφής και τα διαφορετικά ανά τον κόσμο συστήματα προνοσοκομειακής επείγουσας ιατρικής είχαν σαν αποτέλεσμα να καταστεί δύσκολη η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της καρδιοπνευμονικής αναζωογόνηση και η σύγκριση μεταξύ των διαφόρων μελετών. Με δεδομένα αυτά τα προβλήματα, οι επιστημονικές εταιρείες που δραστηροποιούνται στον χώρος της αναζωογόνησης (ERC και AHA) σε συνεργασία και με άλλες επιστημονικές εταιρείες (Ευρωπαϊκή Εταιρείας Εντατικής Ιατρικής) συγκεντρώθηκαν το Ιούνιο του 1990 στην Νορβηγία και συμφώνησαν πώς θα πρέπει να γίνεται η καταγραφή των εξωνοσοκομειακών καρδιακών ανακοπών. Ο προτεινόμενος καταγραφής ονομάστηκε καταγραφή κατά Utstein Style παίρνοντας το όνομα του από το ιστορικό μοναστήρι στο οποίο έλαβε μέρος η συνάντηση. Ακολούθησαν αναθεωρημένες συστάσεις, ενώ έγινε προσπάθεια καταγραφής κατά Utstein Style και άλλων επειγουσών καταστάσεων όπως πνιγμός, τραύμα. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ Η επιστημονική γνώση και η τεκμηρίωση που στηρίζει τις κατευθυντήριες οδηγίες, η εκάστοτε δυνατότητα υλοποίησης τους, η ποιότητα καθώς και η αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης είναι οι βασικοί παράγοντες που καθορίζουν την έκβαση των καρδιακών ανακοπών. Η εκπαίδευση στην αναζωογόνηση γίνεται υπό την μορφή σεμιναρίων, από πιστοποπιημένους εκπαιδευτές. Τα πιστοποιημένα σεμινάρια Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόνησης με χρήση Αυτόματου Εξωτερικού Απινιδωτή (CPR/AED) του ERC στοχεύουν σε απλούς πολίτες αλλά και σε επαγγελματίες υγείας καθώς μελέτες έχουν δείξει ότι και αυτοί αδυνατούν να εφαρμόζουν, στα πλαίσια των επαγγελματικών τους υποχρεώσεων, με επιτυχία CPR/ AED. Οι νοσηλευτές προτείνεται να παρακολουθούν τουλάχιστο το σεμινάριο Άμεσης Υποστήριξης της Ζωής (ILS) του ERC. Το σεμινάριο ILS είναι σχεδιασμένο για την πλειονότητα των επαγγελματιών υγείας που εμπλέκονται σε καρδιακές ανακοπές σπάνια αλλά υπάρχει η πιθανότητα να είναι οι πρώτοι που ανταποκρίνονται ή αποτελούν μέλος μιας ομάδας αναζωογόνησης. Το σεμινάριο διδάσκει στους επαγγελματίες υγείας τις δεξιότητες που είναι το πιο πιθανό να οδηγήσουν σε μια επιτυχή αναζωογόνηση ενώ αναμένεται η άφιξη της ομάδας αναζωογόνησης. Καλό θα είναι η εκπαίδευση να είναι προσαρμοσμένη στις εκάστοτε καθημερινές τους δραστηριότητες. Αυτό σημαίνει διαφορετική προσέγγιση στους διασώστες που αντιμετωπίζουν καρδιακές ανακοπές προνοσοκομειακά και διαφορετική στους νοσηλευτές που πιθανόν να αντιμετωπίσουν καρδιακή ανακοπή στο νοσοκομείο. Επαγγελματίες υγείας που δουλεύουν σε κλινικές όπως Παιδιατρική ή Νεογνολογική κλινική θα πρέπει να εκπαιδεύονται στην ανάλογη αναζωογόνηση της κατηγορίας των ασθενών που νοσηλεύουν. Σύμφωνα με την ισχύουσα Ελληνική νομοθεσία η εκπαίδευση στη Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση είναι υποχρεωτική για όλους τους επαγγελματίες υγείας (ΥΠ ΦΕΚ 219/ ). Στην υπουργική αυτή απόφαση καθορίζονται οι κανόνες οργάνωσης του συστήματος Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόνησης. Η εκπαίδευση όλων των επαγγελματιών υγείας (ιατροί, νοσηλευτές, διασώστες, παραϊατρικό προσωπικό) κρίνεται υποχρεωτική ενώ μπορούν να εκπαιδευτούν και απλοί πολίτες. Δεν θα πρέπει επίσης να μας διαφεύγει ότι, ακόμα και μετά από πιστοποιημένη εκπαίδευση, η διατήρηση των γνώσεων και των δεξιοτήτων που αφορούν την αναζωογόνηση είναι φτωχή με την πάροδο λίγων μηνών, ακόμα και εάν πρόκειται για επαγγελματίες υγείας. Χρειάζεται επανάληψη της εκπαίδευσης αλλά και τακτικός έλεγχος για την διαπίστωση των γνώσεων και των δεξιοτήτων που έχουν απολεσθεί και την αναπλήρωση τους. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ Ο ρόλος των νοσηλευτών στα συστήματα υγείας είναι σημαντικός, αναντικατάστατος και αδιαμφισβήτητος. Σε πολλές όμως μελέτες από διάφορα μέρη του κόσμου αναφέρεται ότι η συμμετοχή των νοσηλευτών στην καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση ήταν μικρότερη των προσδοκιών και των δυνατοτήτων τους καθώς περιοριζόταν κυρίως σε ρόλο βοηθητικό των γιατρών που συμμετείχαν στην αναζωογόνηση. Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι ο νοσηλευτής είναι αυτός που βρίσκεται πιο κοντά στον ασθενή, αυτός που ανταποκρίνεται πρώτος στον ασθενή που καταρρέει, αυτός στον οποίον θα αναφερθεί το οποιοδήποτε πρόβλημα από τον ίδιο τον ασθενή και τους συγγενείς του. Ο νοσηλευτής θα πρέπει να παίζει ενεργό ρόλο στην αναζωογόνηση, να συμμετέχει ως ισότιμο μέλος στην ομάδα αναζωογόνησης και να μην περιορίζεται μόνο στην αναγνώριση της ανακοπής και την κλήση βοήθειας. Από τις υπάρχουσες μελέτες φαίνεται ότι η εκπαίδευση από μόνη της δεν αρκεί και χρειάζεται καθημερινή προσπάθεια για την αλλαγή τρόπου σκέψης και συμπεριφο-

13 ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 195 ράς αλλά και ενίσχυση της αυτοπεποίθησης του. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση είναι και δική του υπόθεση και η έκβαση της καρδιακής ανακοπής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την δική του ενεργό συμμετοχή. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Chamberlain D, Hazinski M. ILCOR Advisory Statement Education in Resuscitation. Resuscitation 2003; 59 : Cummins R, Chamberlain D, Hazinski M et al. Recommended guidelines for reviewing, reporting, and conducting research on inhospital resuscitation: the in-hospital Utstein style. A statement for healthcare professionals from the American Heart Association, the European Resuscitation Council, the Heart and Stroke Foundation of Canada, the Australian Resuscitation Council, and the Resuscitation Councils of Southern Africa. Resuscitation 1997; 34 : Eisenberg M, Baskett P, Chamberlain D. A history of cardiopulmonary resuscitation in Paradis N, Halperin H, Kern K, Wenzel V, Chamberlain D (eds) Cardiac Arrest, the science and practice of resuscitation medicine, Cambridge University Press 2007; New York pp Eldar S, Morrison L, Hillman K et al. The formula for survival in resuscitation Resuscitation 2013; 84 ; European Resuscitation Council Guidelines for Resuscitation Resuscitation 2012; 81 : Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναζωογόνησης. Κατευθυντήριες οδηγίες για την αναζωογόνηση Θέματα Αναισθησιολογίας και Εντατικής Ιατρικής 2011; 21: Go S, Mozaffarian D, Roger V, et al. Heart disease and stroke statistics update: a report from the American Heart Association. Circulation 2013; 127 : Gräsner J, Bossaert L. Epidemiology and management of cardiac arrest : What registries are revealing. Best Practice & Research Clinical Anaesthesiology 2013; 27 : Jacobs I, Nadkarni V, Bahr J et al. Cardiac arrest and cardiopulmonary resuscitation outcome reports: update and simplification of the Utstein templates for resuscitation registries. A statement for healthcare professionals from a task force of the international liaison committee on resuscitation (American Heart Association, European Resuscitation Council, Australian Resuscitation Council, New Zealand Resuscitation Council, Heart and Stroke Foundation of Canada, InterAmerican Heart Foundation, Resuscitation Council of Southern Africa. Resuscitation 2004; 63: Monteleone P, Lin Ch. In hospital cardiac arrest. Emerg Med Clin 2012;30 : Ummenhofer W, Gabrielli A, Hogan Q, Soreide E, Zuercher M. Cardiac arrest during anesthesia. in Paradis N, Halperin H, Kern K, Wenzel V, Chamberlain D (eds) Cardiac Arrest, the science and practice of resuscitation medicine, Cambridge University Press 2007; New York pp

Ο Αλγόριθμος του ALS ΔΑΦΝΗ ΚΟΡΕΛΑ ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ Β ΠΑΘ. ΒΓΝΗ

Ο Αλγόριθμος του ALS ΔΑΦΝΗ ΚΟΡΕΛΑ ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ Β ΠΑΘ. ΒΓΝΗ Ο Αλγόριθμος του ALS ΔΑΦΝΗ ΚΟΡΕΛΑ ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ Β ΠΑΘ. ΒΓΝΗ 1 Εκπαιδευτικοί στόχοι Ο αλγόριθμος του ALS Αντιμετώπιση απινιδώσιμων και μη απινιδώσιμων ρυθμών Δυνητικά αναστρέψιμα αίτια καρδιακής

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΒΑΣΙΚΗΣ ΚΑΡΔΙΟΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗΣ (BLS) ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΖΩΗΣ (ALS)

ΝΕΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΒΑΣΙΚΗΣ ΚΑΡΔΙΟΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗΣ (BLS) ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΖΩΗΣ (ALS) ΝΕΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΒΑΣΙΚΗΣ ΚΑΡΔΙΟΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗΣ (BLS) ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΖΩΗΣ (ALS) Καφαντάρης Ιωάννης 1, Μεϊμέτη Ευαγγελία 2 1. Ειδικευόμενος Καρδιολόγος,

Διαβάστε περισσότερα

Αυτόματη Εξωτερική Απινίδωση

Αυτόματη Εξωτερική Απινίδωση Αυτόματη Εξωτερική Απινίδωση European Resuscitation Council www.erc.edu Αιφνίδιος Καρδιακός Θάνατος Το πρόβλημα 75.000 εξωνοσοκομειακοί θάνατοι από ΑΚΑ/έτος στο UK & 330.000 στις USA Πιθανότητα επιβίωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΊΜΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΗΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑΣ ΑΠΟΚΡΙΣΗΣ

ΠΡΩΊΜΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΗΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑΣ ΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΠΡΩΊΜΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΗΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑΣ ΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ,MSc ΜΟΝΑΔΑ ΕΜΦΡΑΓΜΑΤΩΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΕΙΟ Γ.Ν.Ν.ΙΩΝΙΑΣ Επιδημιολογικά

Διαβάστε περισσότερα

Επι.Ζω. (Επιμόρφωση Ζωής) ΚΑΡ.Π.Α. Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση σε Ενήλικα

Επι.Ζω. (Επιμόρφωση Ζωής) ΚΑΡ.Π.Α. Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση σε Ενήλικα ΚΑΡ.Π.Α. Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση σε Ενήλικα Η Βασική Υποστήριξη Ζωής αναφέρεται στη διατήρηση της βατότητας του Αεραγωγού και στην υποστήριξη της Αναπνοής και της Κυκλοφορίας, χωρίς τη χρήση άλλου

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΖΩΗΣ ή ΚΑΡ.Π.Α. (Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση)

ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΖΩΗΣ ή ΚΑΡ.Π.Α. (Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση) ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΖΩΗΣ ή ΚΑΡ.Π.Α. (Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση) Η Βασική Υποστήριξη Ζωής αναφέρεται στη διατήρηση της βατότητας του Αεραγωγού και στην υποστήριξη της Αναπνοής και της Κυκλοφορίας, χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

ΑΥΤΟΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΑΠΙΝΙΔΩΣΗ

ΑΥΤΟΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΑΠΙΝΙΔΩΣΗ ΑΥΤΟΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΑΠΙΝΙΔΩΣΗ Στόχοι Να γνωρίζουμε βασικά θέματα του ΑΕΑ (AED) Να εφαρμόζουμε τον ΑΕΑ Να γνωρίζουμε να εφαρμόζουμε ΚΑΡ.Π.Α. σε συνδυασμό με ΑΕΑ Να γνωρίζουμε βασικά στοιχεία για

Διαβάστε περισσότερα

Αντιπαραβολή Ευρωπαϊκών και Αµερικανικών κατευθυντήριων οδηγιών ΚΑΡΠΑ

Αντιπαραβολή Ευρωπαϊκών και Αµερικανικών κατευθυντήριων οδηγιών ΚΑΡΠΑ Αντιπαραβολή Ευρωπαϊκών και Αµερικανικών κατευθυντήριων οδηγιών ΚΑΡΠΑ Δήµητρα Κοντογιάννη Καρδιολόγος-Εντατικολόγος Επιµελήτρια Α Γενικό νοσοκοµείο Δυτικής Αττικής «Αγία Βαρβάρα» ΑΛΥΣΣΙΔΑ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ERC

Διαβάστε περισσότερα

Βασική Υποστήριξη της Ζωής (BLS) Αυτόματη Εξωτερική Απινίδωση (AED) Σεμινάριο Eκπαίδευσης στη. και την. European Resuscitation Council

Βασική Υποστήριξη της Ζωής (BLS) Αυτόματη Εξωτερική Απινίδωση (AED) Σεμινάριο Eκπαίδευσης στη. και την. European Resuscitation Council Σεμινάριο Eκπαίδευσης στη Βασική Υποστήριξη της Ζωής (BLS) και την Αυτόματη Εξωτερική Απινίδωση (AED) ΣΤΟΧΟΙ Στο τέλος του σεμιναρίου οι συμμετέχοντες θα μπορούν να εφαρμόσουν τον τρόπο: Προσέγγισης ενός

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗ ΚΑΡΔΙΟΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΑΝΑΖΟΩΓΟΝΗΣΗ. Παναγιώτης Νικολόπουλος Πνευμονολόγος-Εντατικολόγος Επιμελητής Α ΕΣΥ ΝΝΘΑ «ΣΩΤΗΡΙΑ»

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗ ΚΑΡΔΙΟΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΑΝΑΖΟΩΓΟΝΗΣΗ. Παναγιώτης Νικολόπουλος Πνευμονολόγος-Εντατικολόγος Επιμελητής Α ΕΣΥ ΝΝΘΑ «ΣΩΤΗΡΙΑ» ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗ ΚΑΡΔΙΟΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΑΝΑΖΟΩΓΟΝΗΣΗ Παναγιώτης Νικολόπουλος Πνευμονολόγος-Εντατικολόγος Επιμελητής Α ΕΣΥ ΝΝΘΑ «ΣΩΤΗΡΙΑ» ΟΡΙΣΜΟΙ Ως καρδιοαναπνευστική ανακοπή ορίζεται: η αιφνίδια διακοπή της

Διαβάστε περισσότερα

Νέες Διεθνείς Κατευθυντήριες Οδηγίες Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόνησης Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αναζωογόνησης (ERC)

Νέες Διεθνείς Κατευθυντήριες Οδηγίες Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόνησης Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αναζωογόνησης (ERC) ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗΣ ΚΥ.Σ.ΑΝ. 18 Μαρτίου 2006 Νέες Διεθνείς Κατευθυντήριες Οδηγίες Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόνησης Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αναζωογόνησης (ERC) Έχουν ήδη περάσει 5 χρόνια από την

Διαβάστε περισσότερα

Αυτόματη Εξωτερική Απινίδωση (AED)

Αυτόματη Εξωτερική Απινίδωση (AED) Σεμινάριο Eκπαίδευσης στη Βασική Υποστήριξη της Ζωής (BLS) και την Αυτόματη Εξωτερική Απινίδωση (AED) ΣΤΟΧΟΙ Στο τέλος του σεμιναρίου οι συμμετέχοντες θα μπορούν να εφαρμόσουν τον τρόπο: Προσέγγισηςενόςθύματοςπουέχεικαταρρεύσει.

Διαβάστε περισσότερα

Βασική Υποστήριξη της ζωής στα Παιδιά ΜΑΡΙΑ ΚΑΤΣΑΡΑ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ

Βασική Υποστήριξη της ζωής στα Παιδιά ΜΑΡΙΑ ΚΑΤΣΑΡΑ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ Βασική Υποστήριξη της ζωής στα Παιδιά ΜΑΡΙΑ ΚΑΤΣΑΡΑ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ Βασική υποστήριξη της ζωής στα παιδιά Στόχοι του φροντιστηρίου: η εκμάθηση βασικών δεξιοτήτων με τις οποίες ένας διασώστης, μπορεί μόνος του,

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση Επιμέλεια : Αναστασία Κωνσταντίνου Νοσηλεύτρια ΤΕ MPH, MSc Δημόσια Υγεία & Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας

Παρουσίαση Επιμέλεια : Αναστασία Κωνσταντίνου Νοσηλεύτρια ΤΕ MPH, MSc Δημόσια Υγεία & Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας Παρουσίαση Επιμέλεια : Αναστασία Κωνσταντίνου Νοσηλεύτρια ΤΕ MPH, MSc Δημόσια Υγεία & Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για την ανάνηψη των ασθενών. Μελέτες

Διαβάστε περισσότερα

Τεύχος 1 ο - Άρθρο 7 o

Τεύχος 1 ο - Άρθρο 7 o Τεύχος 1 ο - Άρθρο 7 o BLS. BASIC LIFE SUPPORT AND AUTOMATIC EXTERNAL DEFIBRILLATION (ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΜΑΤΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΑΠΙΝΙΔΩΣΗ). Συγγραφέας: Τούλιος Γεώργιος* Ιατρικό Τμήμα Πανεπιστημίου

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικά Σεμινάρια ΚΑΡΠΑ European Resuscitation Council (ERC)

Εκπαιδευτικά Σεμινάρια ΚΑΡΠΑ European Resuscitation Council (ERC) ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗΣ ΚΥ.Σ.ΑΝ. Κερύνιας 9 Λατσιά, 2231. Τηλ: 99784580 Εκπαιδευτικά Σεμινάρια ΚΑΡΠΑ European Resuscitation Council (ERC) Το Κυπριακό Συμβούλιο Αναζωογόνησης είναι μη κερδοσκοπικός

Διαβάστε περισσότερα

για την Εξειδικευμένη Παιδιατρική Υποστήριξη της Ζωής

για την Εξειδικευμένη Παιδιατρική Υποστήριξη της Ζωής ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΊΑΊΙΚΗΣ ΙΑΊΡΙΚΗΣ 45 Κατευθυντήριες Οδηγίες 2000 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αναζωογόνησης για την Εξειδικευμένη Παιδιατρική Υποστήριξη της Ζωής Μια δήλωση της Ομάδας εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ. ΖΩΗΣ ΤΗΣ (ενηλίκων) Συστάσεις του ERC για την Αναζωογόνηση - 2005

ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ. ΖΩΗΣ ΤΗΣ (ενηλίκων) Συστάσεις του ERC για την Αναζωογόνηση - 2005 ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΖΩΗΣ ΤΗΣ (ενηλίκων) Συστάσεις του ERC για την Αναζωογόνηση - 2005 ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ Τι είναι αναζωογόνηση ; Για τη διατήρηση της ζωής χρειάζεται συνεχής τροφοδοσία όλων των οργάνων με

Διαβάστε περισσότερα

Η κλινική Προσέγγιση του Ασθενούς σε Κωματώδη Κατάσταση στο ΤΕΠ. Βασίλης Γροσομανίδης Αναισθησιολόγος

Η κλινική Προσέγγιση του Ασθενούς σε Κωματώδη Κατάσταση στο ΤΕΠ. Βασίλης Γροσομανίδης Αναισθησιολόγος Η κλινική Προσέγγιση του Ασθενούς σε Κωματώδη Κατάσταση στο ΤΕΠ Βασίλης Γροσομανίδης Αναισθησιολόγος Αίτια κώματος coma c erebral o verdose m etabolic a sphyxia tipps t trauma i infection p psychogenic

Διαβάστε περισσότερα

Ομάδα αναζωογόνησης σε 3 Ο βάθμιο Νοσοκομείο Διαδικασία οργάνωσης και εκπαίδευσης

Ομάδα αναζωογόνησης σε 3 Ο βάθμιο Νοσοκομείο Διαδικασία οργάνωσης και εκπαίδευσης Ομάδα αναζωογόνησης σε 3 Ο βάθμιο Νοσοκομείο Διαδικασία οργάνωσης και εκπαίδευσης Μαρία Μπόνου Διευθύντρια, Καρδιολογικό τμήμα, ΓΝΑ Λαϊκό Πρόεδρος Επιτροπής Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόννησης Δ ε ν υ π ά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ (Μάρτιος 2009)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ (Μάρτιος 2009) ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ (Μάρτιος 2009) Καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση στα παιδιά: 3-30 Αντιμετώπιση πνιγμονής: 31-32 ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ (από τον Υπ. Αγωγής Υγείας): Να ασκείστε συχνά στις

Διαβάστε περισσότερα

Καπάδοχος Θεόδωρος, Βασιλόπουλος Γεώργιος, Κουτελέκος Ιωάννης Νοσηλευτές, Καθηγητές Εφαρμογών, Τμήμα Νοσηλευτικής, Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας &

Καπάδοχος Θεόδωρος, Βασιλόπουλος Γεώργιος, Κουτελέκος Ιωάννης Νοσηλευτές, Καθηγητές Εφαρμογών, Τμήμα Νοσηλευτικής, Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας & Καπάδοχος Θεόδωρος, Βασιλόπουλος Γεώργιος, Κουτελέκος Ιωάννης Νοσηλευτές, Καθηγητές Εφαρμογών, Τμήμα Νοσηλευτικής, Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας & Πρόνοιας, ΤΕΙ Αθήνας ΟΡΙΣΜΟΙ Τραύμα: Είναι οξεία έκθεση σε

Διαβάστε περισσότερα

Αυτόματοι Εξωτερικοί Απινιδωτές (AEDs)

Αυτόματοι Εξωτερικοί Απινιδωτές (AEDs) Αυτόματοι Εξωτερικοί Απινιδωτές (AEDs) Παρότι οι πρόοδοι στην επείγουσα καρδιακή φροντίδα συνεχίζουν να βελτιώνουν τις πιθανότητες επιβίωσης από καρδιακή ανακοπή, αυτή παραμένει βασική αιτία θανάτου σε

Διαβάστε περισσότερα

ανακοπής ; Το τριφασικό μοντέλο αντιμετώπισης της ανακοπής ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΗ ΦΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ

ανακοπής ; Το τριφασικό μοντέλο αντιμετώπισης της ανακοπής ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΗ ΦΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ Παίζει ρολό ο χρόνος από την επέλευση της ανακοπής ; Το τριφασικό μοντέλο αντιμετώπισης της ανακοπής ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΗ ΦΑΣΗ ΜΑΡΙΝΑΚΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΑΠΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΑΚΟΠΗ ΣΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ 1. 31/3/2011 Bogdan Raitsiou M.D 1

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΑΚΟΠΗ ΣΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ 1. 31/3/2011 Bogdan Raitsiou M.D 1 ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΑΚΟΠΗ ΣΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ 1 Bogdan Raitsiou M.D 1 Πνιγμός στο νερό Ξένο σώμα Θερμοπληξία Υποθερμία Bogdan Raitsiou M.D 2 ΠΝIΓΜΟΣ Εμβύθιση ή κατάδυση εντός υγρού, συχνά συνδυάζεται με : *

Διαβάστε περισσότερα

Καρδιοπνευμονική Αναζωογόννηση

Καρδιοπνευμονική Αναζωογόννηση Καρδιοπνευμονική Αναζωογόννηση Βασική Υποστήριξη Ζωής & Αυτόματος Εξωτερικός Απινιδωτής 2 Αντικειμενικός Στόχος Εκτίμηση ατόμου που έχει καταρρεύσει Εκτέλεση Θωρακικών Συμπιέσεων & Εμφυσήσεων Χειρισμός

Διαβάστε περισσότερα

Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόνηση

Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόνηση 1 κ ε φ ά λ α ι ο Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόνηση 1.1 Αλγόριθμοι στην Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόνηση Το πρώτο διεθνές συνέδριο για τις κατευθυντήριες οδηγίες (Guidelines) για την καρδιοαναπνευστική αναζωογόνωση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ (ΚΑΡΠΑ)

ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ (ΚΑΡΠΑ) ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ (ΚΑΡΠΑ) ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ; Πρώτες Βοήθειες είναι οι μέθοδοι και οι τεχνικές που εφαρμόζονται σε μη απειλητικά για τη ζωή περιστατικά. Σκοπός είναι να μειώσουμε τον

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΑΡ.ΠΡΩΤ: Υ4α\οικ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ Δ/ΝΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΟΝ.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΑΡ.ΠΡΩΤ: Υ4α\οικ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ Δ/ΝΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΟΝ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα,22.8.2007 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΑΡ.ΠΡΩΤ: Υ4α\οικ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ Δ/ΝΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΟΝ. ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Α ΠΡΟΣ Πληροφορίες: Κ. ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΟΥ ΠΙΝΑΚΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΤΗΛ

Διαβάστε περισσότερα

EΞΩΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΑΚΟΠΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. ΒΟΛΤΥΡΑΚΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ MD, PhD ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ

EΞΩΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΑΚΟΠΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. ΒΟΛΤΥΡΑΚΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ MD, PhD ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ EΞΩΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΑΚΟΠΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΒΟΛΤΥΡΑΚΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ MD, PhD ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ NO DISCLOSURES ALS course manual Χωριστό κεφάλαιο για την εξωνοσοκομειακή ανακοπή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΝΙΚΗΤΑΣ ΘΕΟΔ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ-ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ Γ.Ν.

ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΝΙΚΗΤΑΣ ΘΕΟΔ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ-ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ Γ.Ν. ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΝΙΚΗΤΑΣ ΘΕΟΔ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ-ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ Γ.Ν.ΤΡΙΠΟΛΗΣ NO DISCLOSURES ΝΟΜΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ ΠΕΡΙΠΛΟΚΑ?

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλήτρια: Παπαδοπούλου Θεοδώρα Προπτυχιακή φοιτήτρια τμήματος Φαρμακευτικής. Υπεύθυνος καθηγητής: Τυροδήμος Ηλίας Επίκουρος καθηγητής Ιατρικής

Ομιλήτρια: Παπαδοπούλου Θεοδώρα Προπτυχιακή φοιτήτρια τμήματος Φαρμακευτικής. Υπεύθυνος καθηγητής: Τυροδήμος Ηλίας Επίκουρος καθηγητής Ιατρικής Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Φαρμακευτική Σχολή Ομιλήτρια: Παπαδοπούλου Θεοδώρα Προπτυχιακή φοιτήτρια τμήματος Φαρμακευτικής Υπεύθυνος καθηγητής: Τυροδήμος Ηλίας Επίκουρος καθηγητής Ιατρικής

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ

ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ Η αλληλεπίδραση μεταξύ του συστήματος αναφοράς επειγόντων περιστατικών - ΕΚΑΒ, των πολιτών που μπορούν να εφαρμόσουν αποτελεσματική ΚΑΡΠΑ και της έγκαιρης χρήσης αυτόματου εξωτερικού απινιδωτή είναι τα

Διαβάστε περισσότερα

Αναζωογόνηση σε «εμπόλεμη» ζώνη πρόγραμμα TCCC στην Ελλάδα

Αναζωογόνηση σε «εμπόλεμη» ζώνη πρόγραμμα TCCC στην Ελλάδα Αναζωογόνηση σε «εμπόλεμη» ζώνη πρόγραμμα TCCC στην Ελλάδα ΜΑΡΙΝΑ ΚΑΛΟΓΡΙΔΑΚΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΟΣ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΡΕΘΥΜΝΟΥ Αναζωογόνηση σε «εμπόλεμη» ζώνη αναζωογόνηση πεδίο μάχης VS αναζωογόνηση αστικό

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΛΥΣΙΔΑ ΤΗΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ

Η ΑΛΥΣΙΔΑ ΤΗΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ Η ΑΛΥΣΙΔΑ ΤΗΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ Ασφαλής προσέγγιση Έλεγχος αντίδρασης Φωνάξτε για βοήθεια Απελευθέρωση αεραγωγού Έλεγχος αναπνοής Κλήση Ε.Κ.Α.Β. (166) 30 Θωρακικές συµπιέσεις 2 αναπνοές διάσωσης ΑΣΦΑΛΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ!

Διαβάστε περισσότερα

Αλλαγές στην εξειδικευμένη/προχωρημένη ενδονοσοκομειακή ΚΑΡΠΑ. Ο ρόλος των φαρμάκων σήμερα

Αλλαγές στην εξειδικευμένη/προχωρημένη ενδονοσοκομειακή ΚΑΡΠΑ. Ο ρόλος των φαρμάκων σήμερα Αλλαγές στην εξειδικευμένη/προχωρημένη ενδονοσοκομειακή ΚΑΡΠΑ. Ο ρόλος των φαρμάκων σήμερα Αικατερίνη Π. Ρουμπή MD, Msc Καρδιολόγος Δήλωση οικονομικών συμφερόντων Καμία Καρδιοαναπνευστική Ανακοπή.η αιφνίδια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ Α ΒΟΗΘΕΙΕΣ

ΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ Α ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 22-10-2015 ΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ Α ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΒΡΑΪΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΚΠ. ΚΕΝΤΡΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΖΩΗΣ ΔΑΥΙΔ ΜΩΥΣΗΣ ΠΕ 11 ΦΑ ABLS ΓΙΑ ΤΙΣ Α ΒΟΗΘΕΙΕΣ;

Διαβάστε περισσότερα

Μετεκπαιδευτικά μαθήματα από τον Ι.Σ.Α. και την Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ Β' ΚΥΚΛΟΣ: 2η ενότητα: ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΑΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΟΛΟΓΙΑ

Μετεκπαιδευτικά μαθήματα από τον Ι.Σ.Α. και την Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ Β' ΚΥΚΛΟΣ: 2η ενότητα: ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΑΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΟΛΟΓΙΑ Μετεκπαιδευτικά μαθήματα από τον Ι.Σ.Α. και την Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ Β' ΚΥΚΛΟΣ: ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΑΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΟΛΟΓΙΑ 2η ενότητα: ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ Σωστικές ενέργειες

Διαβάστε περισσότερα

FIRST AID ATHENS Εθελοντική ομάδα Εκπαίδευσης Πρώτων Βοηθειών. Αλγόριθμοι Αντιμετώπισης Επειγουσών Καταστάσεων.

FIRST AID ATHENS Εθελοντική ομάδα Εκπαίδευσης Πρώτων Βοηθειών. Αλγόριθμοι Αντιμετώπισης Επειγουσών Καταστάσεων. ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΚΑΡΔΙΟ-ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗΣ Η γνώση βασικών αρχών παροχής αναζωογόνησης σε ενήλικες και παιδιά σε περίπτωση ανακοπής έχει καταστεί πλέον στο δυτικό κόσμο, μέρος της διαδικασίας της βασικής

Διαβάστε περισσότερα

Η διαχείριση ενός ενδιαφέροντος περιστατικού: Πού εστιάζεται η νοσηλευτική φροντίδα; Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών

Η διαχείριση ενός ενδιαφέροντος περιστατικού: Πού εστιάζεται η νοσηλευτική φροντίδα; Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών Η διαχείριση ενός ενδιαφέροντος περιστατικού: Πού εστιάζεται η νοσηλευτική φροντίδα; Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών Τσώνη Αικατερίνη Νοσηλεύτρια Τ.Ε. MSc Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών Σισμανόγλειο Γ.Ν.Α./Αμαλία

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1 Καρδιοαναπνευστική Ανακοπή (arrest) και Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ)

Κεφάλαιο 1 Καρδιοαναπνευστική Ανακοπή (arrest) και Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) Κεφάλαιο 1 Καρδιοαναπνευστική Ανακοπή (arrest) και Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) Σύνοψη Ως καρδιοαναπνευστική ανακοπή ορίζεται η αιφνίδια διακοπή της κυκλοφορίας, της αναπνοής ή και των δύο,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ στα σχολεία ιαχείριση και αντιμετώπιση συμβάντων ημερίδα επιμέλεια Κατσαβούνη Φανή

ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ στα σχολεία ιαχείριση και αντιμετώπιση συμβάντων ημερίδα επιμέλεια Κατσαβούνη Φανή ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ στα σχολεία ιαχείριση και αντιμετώπιση συμβάντων ημερίδα 2013 ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ Είναι οι αρχικές ενέργειες που γίνονται, για τη διατήρηση ενός πάσχοντος στη ζωή, τη σταθεροποίηση της κατάστασής

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΑΙΝΩ ΤΟ Η.Κ.Γ. ΣΩΖΩ ΖΩΕΣ

ΜΑΘΑΙΝΩ ΤΟ Η.Κ.Γ. ΣΩΖΩ ΖΩΕΣ ΜΑΘΑΙΝΩ ΤΟ Η.Κ.Γ. ΣΩΖΩ ΖΩΕΣ ΣΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΔΑΦΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΣΤΟ Γ.Ν.Α «ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΒΟΥΛΑΣ» ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το ηλεκτροκαρδιογράφημα ( Η.Κ.Γ ), ως απλή και εύχρηστος εργαστηριακή μέθοδος, είναι βοηθητικό και πολλές

Διαβάστε περισσότερα

Aξιολόγηση/ εκτίμηση Πολίτες εκπαιδευμένοι στις Πρώτες Βοήθειες

Aξιολόγηση/ εκτίμηση Πολίτες εκπαιδευμένοι στις Πρώτες Βοήθειες ΘΕΩΡΙΑ Εισήγηση 2 - Αξιολόγηση Ασθενή στις πρώτες βοήθειες- Ιστορικό- SAMPLE- Φυσική εξέταση Δρ. Ροβίθης Μιχαήλ, καθ. Εφαρμογών PhD, Mmedsci, MPH - 2017 Aξιολόγηση/ εκτίμηση Πολίτες εκπαιδευμένοι στις

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο. Παθολογική Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ -ΑΠΙΝΙ ΩΣΗ» ρ Θεόδωρος Κατσούλας, ρ Θεοδώρα Στρουµπούκη, Γ. Ιντας, Ε. Μωυσιάδου

Εργαστήριο. Παθολογική Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ -ΑΠΙΝΙ ΩΣΗ» ρ Θεόδωρος Κατσούλας, ρ Θεοδώρα Στρουµπούκη, Γ. Ιντας, Ε. Μωυσιάδου Εργαστήριο Παθολογική Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ «ΚΑΡΠΑ -ΑΠΙΝΙ ΩΣΗ» ρ Θεόδωρος Κατσούλας, ρ Θεοδώρα Στρουµπούκη, Γ. Ιντας, Ε. Μωυσιάδου Σεµινάριο Βασικής Υποστήριξης της Ζωής & Αυτόµατης Εξωτερικής Απινίδωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΦΝΙΔΙΟΣ ΚΑΡΔΙΑΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ Μαζί μπορούμε να σώσουμε ζωές. θεατή στο ρόλο του διασώστη

ΑΙΦΝΙΔΙΟΣ ΚΑΡΔΙΑΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ Μαζί μπορούμε να σώσουμε ζωές. θεατή στο ρόλο του διασώστη ΑΙΦΝΙΔΙΟΣ ΚΑΡΔΙΑΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ Μαζί μπορούμε να σώσουμε ζωές Ο απλός πολίτης από το ρόλο του θεατή στο ρόλο του διασώστη ΓΡΑΙΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Επεμβατικός καρδιολόγος, MD,FSCAI Euromedica-Κυανούς Σταυρός Ο αιφνίδιος

Διαβάστε περισσότερα

Καταπληξία. Δημήτριος Τσιφτσής ΤΕΠ ΓΝ Νικαίας

Καταπληξία. Δημήτριος Τσιφτσής ΤΕΠ ΓΝ Νικαίας Καταπληξία Δημήτριος Τσιφτσής ΤΕΠ ΓΝ Νικαίας Εφημερία στο ΚΥ Αγ. Βαρβάρας Ν. Ηρακλείου. 50 χλμ από μεγάλο νοσοκομείο Βασικός ιατρικός εξοπλισμός Διακομιδή με ιδιωτικό μέσο. Άνδρας 84 ετών τον βρήκαν οι

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης Παράρτημα III Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης Σημείωση: Οι σχετικές παράγραφοι της Περίληψης των Χαρακτηριστικών του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΉ ECMO ΣΤΗΝ ΠΡΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΚΑΡΔΙΑΚΉ ΑΝΑΚΟΠΉ

ΕΦΑΡΜΟΓΉ ECMO ΣΤΗΝ ΠΡΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΚΑΡΔΙΑΚΉ ΑΝΑΚΟΠΉ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ECMO ΣΤΗΝ ΠΡΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΚΑΡΔΙΑΚΉ ΑΝΑΚΟΠΉ Ανδρέας Καραμπίνης Καθ. Επείγουσας Ιατρικής-ΕΚΠΑ Συντονιστής Διευθυντής ΚΧ ΜΕΘ Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο Καρδιακή ανακοπή μέσα στο Λούβρο Αντιμετώπιση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ Η Greek Adventure σε συνεργασία με την ΕΟΔ Θεσσαλονίκης, διοργανώνει σεμινάριο πρώτων βοηθειών στις 29/05/2017, στις εγκαταστάσεις/βάση raft της Greek Adventure στο Φελλί Γρεβενών.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ Από την καρδιοπνευμονική στην καρδιοεγκεφαλική αναζωογόνηση ΤΗΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ Μαρία Ι. Σεφέρου Ειδικευόμενη Καρδιολογίας Σισμανόγλειο Γ.Ν.Α. ΑΝΑΚΟΠΗ Ηλεκτρική Φάση Κυκλοφορική Φάση Μεταβολική Φάση ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΟΝΑΔΑ ΕΜΦΡΑΓΜΑΤΩΝ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΟΝΑΔΑ ΕΜΦΡΑΓΜΑΤΩΝ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΟΝΑΔΑ ΕΜΦΡΑΓΜΑΤΩΝ ΓΙΩΤΑ ΣΤΑΥΡΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ Νοσηλεύτρια Τ.Ε. 10-11-2017 Καρδιαγγειακές παθήσεις. Σύμφωνα με τον WHO οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως.

Διαβάστε περισσότερα

Η ΗΠΙΟΤΕΡΗ ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ (ΤΤΜ) ΑΝΤΙΚΑΤΕΣΤΗΣΕ ΤΗΝ ΥΠΟΘΕΡΜΙΑ

Η ΗΠΙΟΤΕΡΗ ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ (ΤΤΜ) ΑΝΤΙΚΑΤΕΣΤΗΣΕ ΤΗΝ ΥΠΟΘΕΡΜΙΑ Η ΗΠΙΟΤΕΡΗ ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ (ΤΤΜ) ΑΝΤΙΚΑΤΕΣΤΗΣΕ ΤΗΝ ΥΠΟΘΕΡΜΙΑ ΝΙΚΗΤΑΣ ΘΕΟΔ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ- ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Γ.Ν.ΤΡΙΠΟΛΗΣ No disclosure

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝΩΝ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ

ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝΩΝ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝΩΝ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ Τηλ: 210 7623301, 697 2910407 Website: www.empfirstaid.gr Email: akonovesi@empfirstaid.gr ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝΩΝ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ Τα εκπαιδευτικά

Διαβάστε περισσότερα

Η άποψη του Νοσηλευτή

Η άποψη του Νοσηλευτή ΑΙΦΝΙΔΙΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Η άποψη του Νοσηλευτή Δρ. Θεόδωρος Πεσιρίδης Προϊστάμενος Β & Γ ΚΚ ΑΠΘ Το πρόβλημα «1.000 αιφνίδιοι θάνατοι την ημέρα. Ο αριθμός είναι πολύ μεγάλος. Για να καταλάβει κανείς

Διαβάστε περισσότερα

Αλγόριθµος των Πρώτων Βοηθειών

Αλγόριθµος των Πρώτων Βοηθειών Καθηγητής ρ. Λάζαρος Ι. Τσούσκας ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ Θεσσαλονίκη 2003: 7-13 Αλγόριθµος των Πρώτων Βοηθειών Οι Πρώτες Βοήθειες είναι η αποδεκτή µέθοδος επείγουσας αντιµετώπισης των αιφνιδίως πασχόντων ατόµων,

Διαβάστε περισσότερα

Προνοσοκοµειακή Επείγουσα Ιατρική

Προνοσοκοµειακή Επείγουσα Ιατρική Ο ιασώστης στην Προνοσοκοµειακή Επείγουσα Ιατρική Βάγγος Γεώργιος ιασώστης ΕΚΑΒ Θεσσαλονίκης Αναγκαιότητα Επείγουσας Ε. Σ. Υ. Προνοσοκοµειακής Φροντίδας Παγκοσµίως οι πολεµικές ανάγκες δηµιούργησαν την

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ TXHΣ (ΥΝ) ΓΟΥΛΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 424 ΓΣΝΕ

ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ TXHΣ (ΥΝ) ΓΟΥΛΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 424 ΓΣΝΕ Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας 2019 ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ TXHΣ (ΥΝ) ΓΟΥΛΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 424 ΓΣΝΕ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι καρδιακές παθήσεις μπορεί να προϋπάρχουν της θεραπείας

Διαβάστε περισσότερα

Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόννηση. Σ. Μεντζελόπουλος Κλινική Εντατικής Θεραπείας Ευαγγελισμός

Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόννηση. Σ. Μεντζελόπουλος Κλινική Εντατικής Θεραπείας Ευαγγελισμός Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόννηση Σ. Μεντζελόπουλος Κλινική Εντατικής Θεραπείας Ευαγγελισμός Εισαγωγή Καρδιακή Ανακοπή: Προκαλεί 700000 θανάτους ανά έτος στην Ευρώπη 40% ο καρδιακός ρυθμός διάγνωσης είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΞΟΔΟΥ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ

ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΞΟΔΟΥ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΞΟΔΟΥ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γίνει εξ αρχής σαφής διάκριση ανάμεσα στην αναγκαιότητα της μη κατάχρησης

Διαβάστε περισσότερα

Η εφαρμογή της Καρδιοαναπνευστικής δοκιμασίας κόπωσης σε ασθενείς με Πνευμονική Αρτηριακή υπέρταση

Η εφαρμογή της Καρδιοαναπνευστικής δοκιμασίας κόπωσης σε ασθενείς με Πνευμονική Αρτηριακή υπέρταση Η εφαρμογή της Καρδιοαναπνευστικής δοκιμασίας κόπωσης σε ασθενείς με Πνευμονική Αρτηριακή υπέρταση Κωνσταντίνος Κώντσας, Παρασκευή Τριβήλου, Αναστασία Καραγκιούλη, Ελένη Τριανταφυλλίδη Εργαστήριο Καρδιοαναπνευστικής

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 165 Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναζωογόνησης Κατευθυντήριες οδηγίες για την Αναζωογόνηση 2015 Κεφάλαιο 2. Βασική Υποστήριξη της Ζωής στον Ενήλικα Και Αυτόματη Εξωτερική

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας 2019 ΤΧΗΣ (ΥΝ) ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΡΙΟ 424 ΓΣΝΕ

Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας 2019 ΤΧΗΣ (ΥΝ) ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΡΙΟ 424 ΓΣΝΕ Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας 2019 ΤΧΗΣ (ΥΝ) ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΡΙΟ 424 ΓΣΝΕ 1 Η καρδιά και οι πνεύμονες αποτελούν ίσως τα 2 βασικότερα όργανα του ανθρώπου, καθώς από τη συνδυασμένη

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναζωογόνησης Κατευθυντήριες οδηγίες για την Αναζωογόνηση Κεφάλαιο 3. Εξειδικευμένη υποστήριξη της ζωής

Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναζωογόνησης Κατευθυντήριες οδηγίες για την Αναζωογόνηση Κεφάλαιο 3. Εξειδικευμένη υποστήριξη της ζωής ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 195 Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναζωογόνησης Κατευθυντήριες οδηγίες για την Αναζωογόνηση 2015 Κεφάλαιο 3. Εξειδικευμένη υποστήριξη της ζωής Jasmeet Soar a, Jerry

Διαβάστε περισσότερα

Τσαρίδου Γεωργία & Τζαλαζίδης Κών/νος

Τσαρίδου Γεωργία & Τζαλαζίδης Κών/νος Τσαρίδου Γεωργία & Τζαλαζίδης Κών/νος Κίνδυνοι από το ηλεκτρικό ρεύμα Α) Ηλεκτροπληξία Εγκαύματα στο σώμα λόγω επίδρασης του ηλεκτρικού τόξου (εγκαταστάσεις ισχύος υψηλής τάσης) Β) Έκρηξη Έκρηξη σε ατμόσφαιρα

Διαβάστε περισσότερα

Εξειδικευμένη Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση σε νεογνό μετά από Καρδιοχειρουργική επέμβαση

Εξειδικευμένη Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση σε νεογνό μετά από Καρδιοχειρουργική επέμβαση Χριστοπούλου Γεωργία Νοσηλεύτρια ΠΕ, MSc Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών, Γ.Ν.Ν.Θ.Α. «Η Σωτηρία» Εξειδικευμένη Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση σε νεογνό μετά από Καρδιοχειρουργική επέμβαση Αντι εισαγωγής Προφίλ

Διαβάστε περισσότερα

Όταν χρειάζεται ρύθμιση της ποσότητας των χορηγούμενων υγρών του ασθενή. Όταν θέλουμε να προλάβουμε την υπερφόρτωση του κυκλοφορικού συστήματος

Όταν χρειάζεται ρύθμιση της ποσότητας των χορηγούμενων υγρών του ασθενή. Όταν θέλουμε να προλάβουμε την υπερφόρτωση του κυκλοφορικού συστήματος Ερωτήσεις Αξιολόγησης Εργαστηριακού Μαθήματος Θέμα: «Κεντρική Φλεβική Πίεση» 1. Τι είναι η Κεντρική Φλεβική Πίεση (ΚΦΠ); Είναι η υδροστατική πίεση των μεγάλων φλεβών που είναι πλησιέστερα στην καρδιά,

Διαβάστε περισσότερα

Επιστηµονικό Πρόγραµµα Σεµινάριο Ιατρικής Προσοµοίωσης «Ο Καρδιοπαθής ασθενής» Οµιλητές. Microsimulation

Επιστηµονικό Πρόγραµµα Σεµινάριο Ιατρικής Προσοµοίωσης «Ο Καρδιοπαθής ασθενής» Οµιλητές. Microsimulation Επιστηµονικό Πρόγραµµα Σεµινάριο Ιατρικής Προσοµοίωσης «Ο Καρδιοπαθής ασθενής» Σάββατο 10 & Κυριακή 11 Μαρτίου 2018 Συνεδριακή Αίθουσα Ξενοδοχείου SAZ City Life Hotel Ιωάννινα. Οµιλητές 1. Παπαδόπουλος

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Η Καρδιακή Ανεπάρκεια(ΚΑ) είναι ένα πολύπλοκο, προοδευτικά εξελισσόμενο σύνδρομο κλινικών, αιμοδυναμικών και νευροορμονικών διαταραχών

Διαβάστε περισσότερα

Επαναιμάτωση : Ο βασικότερος κρίκος στην αλυσίδα επιβίωσης μετά απο ΟΕΜ

Επαναιμάτωση : Ο βασικότερος κρίκος στην αλυσίδα επιβίωσης μετά απο ΟΕΜ ΕΠΑΝΑΙΜΑΤΩΣΗ: Ο ΒΑΣΙΚΟΤΕΡΟΣ ΚΡΙΚΟΣ ΣΤΗΝ ΑΛΥΣΙΔΑ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΟΞΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑ Χ Αντωνακούδης Αναπληρωτής Διευθυντής Α Γιαννακόπουλος Υπεύθυνος ΜΕΠ Ε Αναστασοπούλου ειδικευόμενη Ι Χιωτέλης Νοσηλευτής

Διαβάστε περισσότερα

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ νεφρά νεφρών Η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) είναι ένα από τα δύο κύρια αίτια χρόνιας νεφρικής νόσου παγκοσμίως (το άλλο είναι ο διαβήτης). Επίσης, τα νεφρά έχουν βασικό ρόλο στη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΠΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 23/2/09 Η Ύλη έχει αναρτηθεί Αγ.Θωµά 15Β 1 ος όροφος

ΚΑΡΠΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 23/2/09 Η Ύλη έχει αναρτηθεί Αγ.Θωµά 15Β 1 ος όροφος ΚΑΡΠΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 23/2/09 Η Ύλη έχει αναρτηθεί Αγ.Θωµά 15Β 1 ος όροφος ΥΛΗ ΚΑΡΠΑ Υποχρεωτική η δήλωση συµµετοχής!!! Τα κεφάλαια του βιβλίου που είναι µέσα στην ύλη αντιστοιχούν στις παρακάτω σελίδες σελ.

Διαβάστε περισσότερα

Τετραμηνιαία Έκδοση Κυπριακού Συμβουλίου Αναζωογόνησης

Τετραμηνιαία Έκδοση Κυπριακού Συμβουλίου Αναζωογόνησης ΟΡΦΕΑΣ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗΣ Τεύχος 1 # Μάιος-Αύγουστος 2006 Τετραμηνιαία Έκδοση Κυπριακού Συμβουλίου Αναζωογόνησης Άρθρο Σύνταξης Αγαπητοί φίλοι και συνεργάτες, Εκ μέρους της συντακτικής ομάδας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΧΑΛΚΙΑΣ. MD, MSc, PhD, FESC, FAcadTM, FCP ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΧΑΛΚΙΑΣ. MD, MSc, PhD, FESC, FAcadTM, FCP ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΧΑΛΚΙΑΣ MD, MSc, PhD, FESC, FAcadTM, FCP ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Ο Αθανάσιος Χαλκιάς είναι Επίκ.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΕΣ/ΣΕΣ ΑΘΗΝΩΝ. Μέρος Α

ΕΕΣ/ΣΕΣ ΑΘΗΝΩΝ. Μέρος Α 1 Μέρος Α 1 6 Νοσοκοµείο! Υπηρεσίες ιάσωσης Πρώτες Βοήθειες Κλήση για Βοήθεια Ασφάλεια /Εκτίµηση 7 2 ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ Είναι οι πρώτες ενέργειες που πρέπει να κάνουµε στον τόπο του ατυχήµατος: 1. για τη

Διαβάστε περισσότερα

Αρμοδιότητες διεπιστημονικής ομάδας Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας

Αρμοδιότητες διεπιστημονικής ομάδας Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας Επαγγελματίες υγείας και υπηρεσίες υγείας Αρμοδιότητες διεπιστημονικής ομάδας Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας Σύσταση 40: Συστήνεται να γίνεται εκτίμηση των αναγκών του ασθενή, συμβουλευτική σε προγράμματα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΘΕΟΦΑΝΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΤΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΘΕΟΦΑΝΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΘΕΟΦΑΝΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΙΑ ΒΡΑΔΙΑ ΣΤΑ ΕΠΕΙΓΟΝΤΑ... «Ήταν μια χαρά μέχρι πριν από 1 ώρα» σας λέει με αγωνία η κόρη του 68χρονου που έχει έρθει στα επείγοντα όπου εργάζεστε.

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της ΜΕΘ στη δωρεά οργάνων

Ο ρόλος της ΜΕΘ στη δωρεά οργάνων Ο ρόλος της ΜΕΘ στη δωρεά οργάνων Ανδρέας Π. Καραμπίνης Διευθυντής ΜΕΘ Π.Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» μεταμόσχευση ιστών και οργάνων αποτελεί σήμερα ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της σύγχρονης ιατρικής

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπευτική αντιμετώπιση της οξείας κρίσης άσθματος. Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών

Θεραπευτική αντιμετώπιση της οξείας κρίσης άσθματος. Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών Θεραπευτική αντιμετώπιση της οξείας κρίσης άσθματος Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών Το άσθμα είναι μία νόσος με διακυμάνσεις Συμπτώματα & προσαρμογή θεραπείας Παροξυσμοί Χορήγηση per os

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΟΠΤΙΚΑ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ-ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ- ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ

ΣΥΓΚΟΠΤΙΚΑ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ-ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ- ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΣΥΓΚΟΠΤΙΚΑ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ-ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ- ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ Κόγιας Ιωάννης: Διευθυντής Καρδιολογικής κλινικής Γενικού Νοσοκομείου Καρδίτσας Μουλατζίκος Θωμάς:

Διαβάστε περισσότερα

Θέσεις και αντιθέσεις στη Λαπαροσκοπική Χειρουργική - η Αναισθησιολογική Άποψη Δρ. Ράνια Πατρώνη Δ/ντρια Αναισθησιολογίας ΠΓΝ Πατρών «ο Άγιος Ανδρέας» Λαπαροσκοπική Χειρουργική: Προτερήματα Προτερήματα:

Διαβάστε περισσότερα

Καταγραφή ασθενών προσερχόµενων στο Τµήµα Επειγόντων Περιστατικών µε Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο σε νοσοκοµείο της Κεντρικής Ελλάδας

Καταγραφή ασθενών προσερχόµενων στο Τµήµα Επειγόντων Περιστατικών µε Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο σε νοσοκοµείο της Κεντρικής Ελλάδας Καταγραφή ασθενών προσερχόµενων στο Τµήµα Επειγόντων Περιστατικών µε Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο σε νοσοκοµείο της Κεντρικής Ελλάδας Χρουµπ- Παπαβάιου Α., Πλακιάς Σ., Δεληγιάννης Γ., Τσατίρης Κ., Μπράχος

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ Μαρία Φαντάκη 1, Δηµήτριος Μπαρουξής 2, Σοφία Σεΐδου 3, Αναστασία Παλάζη 4, Ευαγγελία Καρακάλου 5 Μαρία Κάπελλα 6, Γεωργία Τριανταφύλλου-

Διαβάστε περισσότερα

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΧΑΛΚΙΑΣ. MD, MSc, PhD, FESC, FAcadTM ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΧΑΛΚΙΑΣ. MD, MSc, PhD, FESC, FAcadTM ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΧΑΛΚΙΑΣ MD, MSc, PhD, FESC, FAcadTM ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ονοματεπώνυμο: Αθανάσιος Χαλκιάς

Διαβάστε περισσότερα

Ορισμός καρδιακής ανακοπής

Ορισμός καρδιακής ανακοπής ΘΕΩΡΙΑ Εισήγηση 4 Επείγοντα καρδιολογικά προβλήματα πρώτες βοήθειες επείγουσα νοσηλευτική φροντίδα Δρ. Ροβίθης Μιχαήλ, καθ. Εφαρμογών PhD, Mmedsci, MPH 2017 Ορισμός καρδιακής ανακοπής Η καρδιακή ανακοπή

Διαβάστε περισσότερα

Certified First Aid Provider Έκδοση 1.0

Certified First Aid Provider Έκδοση 1.0 Πνευµατικά ικαιώµατα Το παρόν είναι πνευµατική ιδιοκτησία της ACTA Α.Ε. και προστατεύεται από την Ελληνική και Ευρωπαϊκή νοµοθεσία που αφορά τα πνευµατικά δικαιώµατα. Απαγορεύεται ρητώς η δηµιουργία αντιγράφου,

Διαβάστε περισσότερα

Γ. Χ. Μπομπότης 1, Ι. Π. Λαζαρίδης 2, Η. Ι. Καπιτσίνης 1, Α. Θ. Παπαδόπουλος 1, Π. Γ. Δοκόπουλος 1, Α. Ι. Καρακάνας 1, Ι.Γ. Στυλιάδης 1 1.

Γ. Χ. Μπομπότης 1, Ι. Π. Λαζαρίδης 2, Η. Ι. Καπιτσίνης 1, Α. Θ. Παπαδόπουλος 1, Π. Γ. Δοκόπουλος 1, Α. Ι. Καρακάνας 1, Ι.Γ. Στυλιάδης 1 1. Γ. Χ. Μπομπότης 1, Ι. Π. Λαζαρίδης 2, Η. Ι. Καπιτσίνης 1, Α. Θ. Παπαδόπουλος 1, Π. Γ. Δοκόπουλος 1, Α. Ι. Καρακάνας 1, Ι.Γ. Στυλιάδης 1 1. Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Γ.Ν. «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» 2. Α Πανεπιστημιακή

Διαβάστε περισσότερα

Συγκοπτικά επεισόδια καρδιαγγειακής αιτιολογίας: διαγνωστική προσπέλαση

Συγκοπτικά επεισόδια καρδιαγγειακής αιτιολογίας: διαγνωστική προσπέλαση There are no translations available. Γιώργος Κολιός Καρδιολόγος Οι ασθενείς με συγκοπή αποτελούν το 2% των επισκέψεων στα τμήματα έκτακτων περιστατικών. Η ετήσια επίπτωση συγκοπτικών επεισοδίων στα ηλικιωμένα

Διαβάστε περισσότερα

1. Η ΦΥΣΗ ΚΑΙ Η ΒΑΡΥΤΗΤΑ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΚΑΚΩΣΕΩΝ

1. Η ΦΥΣΗ ΚΑΙ Η ΒΑΡΥΤΗΤΑ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΚΑΚΩΣΕΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΠΛΗΞΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ηλεκτροπληξία προκαλεί βλάβες στον ανθρώπινο οργανισμό, που είναι το άμεσο αποτέλεσμα της δράσης του ηλεκτρικού ρεύματος στους ιστούς (Παπαδημητρίου Λ., 2006). Τα ηλεκτρικά εγκαύματα

Διαβάστε περισσότερα

Προσδοκίες... οµιλητή Να τεκµηριωθεί: η αναγκαιότητα συνέχισης των προσπαθειών αναζωογόνησης µετά το ROSC η γνωριµία και η αντιµετώπιση του «συνδρόµου

Προσδοκίες... οµιλητή Να τεκµηριωθεί: η αναγκαιότητα συνέχισης των προσπαθειών αναζωογόνησης µετά το ROSC η γνωριµία και η αντιµετώπιση του «συνδρόµου Μετά την αναζωογόνηση...? ΑΝΧΟΣ ΥΙ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΜΠΕΚΟΣ ΠΝ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΟΣ-ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΝΝΑ Προσδοκίες... οµιλητή Να τεκµηριωθεί: η αναγκαιότητα συνέχισης των προσπαθειών

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ Τα καρδιαγγειακά νοσήματα παραδοσιακά θεωρούνται νοσήματα των ανδρών. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου στις γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

Αιμοδυναμικό monitoring Βασικές αρχές Δυναμικοί δείκτες. Τσαγκούριας Ματθαίος ΜΕΘ Γ.Ν.Θ. Παπαγεωργίου

Αιμοδυναμικό monitoring Βασικές αρχές Δυναμικοί δείκτες. Τσαγκούριας Ματθαίος ΜΕΘ Γ.Ν.Θ. Παπαγεωργίου Αιμοδυναμικό monitoring Βασικές αρχές Δυναμικοί δείκτες Τσαγκούριας Ματθαίος ΜΕΘ Γ.Ν.Θ. Παπαγεωργίου Βασικές αρχές αιμοδυναμικού monitoring Δεν υπάρχει τεχνική που να βελτιώνει την κλινική έκβαση από

Διαβάστε περισσότερα

Αποκατάσταση ρυθµού ή διατήρηση συχνότητας στην κολπική µαρµαρυγή; Β.Μ. Σκέµπερης. Γ Καρδιολογική Κλινική Α.Π.Θ. Ιπποκράτειο Νοσοκοµείο, Θεσσαλονίκη

Αποκατάσταση ρυθµού ή διατήρηση συχνότητας στην κολπική µαρµαρυγή; Β.Μ. Σκέµπερης. Γ Καρδιολογική Κλινική Α.Π.Θ. Ιπποκράτειο Νοσοκοµείο, Θεσσαλονίκη Αποκατάσταση ρυθµού ή διατήρηση συχνότητας στην κολπική µαρµαρυγή; Β.Μ. Σκέµπερης Γ Καρδιολογική Κλινική Α.Π.Θ. Ιπποκράτειο Νοσοκοµείο, Θεσσαλονίκη Η κολπική µαρµαρυγή (ΚΜ) είναι µία αρρυθµία της ενηλικίωσης

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο. Παθολογική Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ. «Μέτρηση της αιματηρής. Αρτηριακής Πίεσης»

Εργαστήριο. Παθολογική Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ. «Μέτρηση της αιματηρής. Αρτηριακής Πίεσης» Εργαστήριο Παθολογική Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ «Μέτρηση της αιματηρής Αρτηριακής Πίεσης» Αιμοδυναμική παρακολούθηση α) Μη επεμβατική Ηλεκτροκαρδιογράφημα Αρτηριακός σφυγμός Αναίμακτη αρτηριακή πίεση

Διαβάστε περισσότερα

Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ ΚΑΙ Ο ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΡΧΗΓΟΥ ΤΗΣ ΩΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΗΣ ΚΑΡΠΑ

Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ ΚΑΙ Ο ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΡΧΗΓΟΥ ΤΗΣ ΩΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΗΣ ΚΑΡΠΑ Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ ΚΑΙ Ο ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΡΧΗΓΟΥ ΤΗΣ ΩΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΗΣ ΚΑΡΠΑ ΒΟΛΤΥΡΑΚΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ MD, PhD ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ NO DISCLOSURES ΚΑΡΔΙΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4186, 19/12/2008 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΑΥΤΟΜΑΤΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΑΠΙΝΙΔΩΤΩΝ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΑΛΛΑ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4186, 19/12/2008 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΑΥΤΟΜΑΤΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΑΠΙΝΙΔΩΤΩΝ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΑΛΛΑ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΑΥΤΟΜΑΤΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΑΠΙΝΙΔΩΤΩΝ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΑΛΛΑ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ Η Βουλή των Αντιπροσώπων ψηφίζει ως ακολούθως: Συνοπτικός τίτλος. 1. Ο παρών Νόμος θα αναφέρεται

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: «Πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για συμμετοχή στο Νέο Κύκλο Σεμιναρίων Εφαρμοσμένης Εκπαίδευσης για την περίοδο Φεβρουαρίου-Δεκεμβρίου 2018»

Θέμα: «Πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για συμμετοχή στο Νέο Κύκλο Σεμιναρίων Εφαρμοσμένης Εκπαίδευσης για την περίοδο Φεβρουαρίου-Δεκεμβρίου 2018» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ Λάρισα: 16/2/2018 5 η Υγειονομική Περιφέρεια Θεσσαλίας & Στερεάς Ελλάδας Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας «ΚΟΥΤΛΙΜΠΑΝΕΙΟ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΕΙΟ»

Διαβάστε περισσότερα

ιαγνώσεις που ιαφεύγουν στο ΤΕΠ: Συχνότητα και Σηµασία Π. Αγγουριδάκης 1 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επείγουσας Ιατρικής Αθήνα εκέµβριος 2007

ιαγνώσεις που ιαφεύγουν στο ΤΕΠ: Συχνότητα και Σηµασία Π. Αγγουριδάκης 1 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επείγουσας Ιατρικής Αθήνα εκέµβριος 2007 ιαγνώσεις που ιαφεύγουν στο ΤΕΠ: Συχνότητα και Σηµασία Π. Αγγουριδάκης 1 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επείγουσας Ιατρικής Αθήνα εκέµβριος 2007 Μια αληθινή ιστορία... Ελληνοτουρκικός πόλεµος 1920.. Στρατιωτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΓΟΥΡΙΔΑΚΗΣ Π.

ΑΓΓΟΥΡΙΔΑΚΗΣ Π. Αναγκαιότητα ειδικότητας επείγουσας ιατρικής στην καθημερινή πρακτική του ΤΕΠ 10 ο Πανελλήνιο, 9 ο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Νοσηλευτικής Ηράκλειο 27 30 Απριλίου 2017 ΤΕΠ Κύρια Σημεία : Τι είναι το ΤΕΠ και

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 15 ο Εξειδικευμένη Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση

Κεφάλαιο 15 ο Εξειδικευμένη Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση Κεφάλαιο 15 ο Εξειδικευμένη Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση Αλεξάνδρα Παπαϊωάννου, Ελένη Ασκητοπούλου Θεματικές Περιοχές 15.1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ 554 15.1.1 ΟΡΙΣΜΟΙ 555 15.1.2 Η ΑΛΥΣΙΔΑ ΤΗΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ 556 15.2 ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ

Διαβάστε περισσότερα