Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Τετάρτη 9 Ιανουαρίου Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Τετάρτη 9 Ιανουαρίου 2013 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Σε απόσταση αναπνοής από την Ευρωζώνη διαμορφώθηκε ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος (ESI) στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο 2012, σηματοδοτώντας για πρώτη φορά μετά από πολλούς μήνες μία εντυπωσιακή ανάκαμψη της καταναλωτικής εμπιστοσύνης και των επιχειρηματικών προσδοκιών, σε ένα περιβάλλον αποδυναμωμένων, αν και βελτιούμενων, προοπτικών της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος που καταρτίζεται για την Ελλάδα από τον ΙΟΒΕ και δημοσιεύεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαμορφώθηκε στο 84,1 τον Δεκ. 12 στην Ελλάδα (και στ 87,0 στην ΖτΕ), από το ήδη σημαντικά βελτιωμένο 79,0 τον Νοέμ. 12 και από το πολύ 75,7 τον Δεκ. 11. Η βελτίωση του δείκτη αυτού, στο υψηλότερο επίπεδό του από τον Ιανουάριο του (πριν τον πλήρη αποκλεισμό της Ελλάδος από τις αγορές χρήματος και ομολόγων), που συνοδεύεται επίσης και με την σταθερή επιστροφή των καταθέσεων στις τράπεζες (ήδη ο Νοέμ. 12 ήταν ο τέταρτος συνεχόμενος μήνας εισροών), αποτελεί προπομπό της έναρξης της διαδικασίας ανάκαμψης της οικονομίας. Το καλό οικονομικό κλίμα, που δύσκολα κτίζεται και εύκολα εξανεμίζεται, πρέπει να διαφυλαχθεί ως κόρη οφθαλμού καθώς είναι απαραίτητο συστατικό στοιχείο υπέρβασης της μιζέριας και ανάταξης της ελληνικής οικονομίας Ελλάδα: Δείκτης Οικονομικού Κλίματος (ESI) Ελλάδα Η βελτίωση του Δείκτη Οικονομικού Κλίματος οφείλεται ασφαλώς στην ολοκλήρωση της συμφωνίας για απρόσκοπτη συνέχιση της χρηματοδοτικής ενίσχυσης της Ελλάδος από τη Ζώνη του Ευρώ και το ΔΝΤ, με βάση τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής του Eurogroup της 20ής Νοεμβρίου Έως τα μέσα Δεκ. 12 είχε ολοκληρωθεί επιτυχώς από την ελληνική κυβέρνηση και η διαδικασία της επαναγοράς ελληνικού δημοσίου χρέους ύψους 31,8 δις, έναντι 11,9 δισ. Έχει ήδη επίσης καταβληθεί στην Ελλάδα, μετά από μεγάλη καθυστέρηση, η δόση των 34,5 δις που έχει θέσει ήδη σε κίνηση και τη διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Ως αποτέλεσμα αυτών των εξελίξεων, οι εκτενείς συζητήσεις και προβλέψεις για έξοδο της Ελλάδος από το Ευρώ παραχώρησαν την θέση τους σε εκτιμήσεις για ευνοϊκότερες προοπτικές εξόδου της Ελλάδος από την ΖτΕ κρίση και την ύφεση, όπως καταγράφονται στην μεγάλη βελτίωση των επενδυτικών, επιχειρηματικών και καταναλωτικών προσδοκιών στη χώρα. Η καλύτερη του αναμενομένου εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2012 και ο δραστικός περιορισμός του ελλείμματος του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών της χώρας, σε επίπεδα κάτω του -2,5% του ΑΕΠ ήδη από το 2012, υπήρξαν ασφαλώς η ουσιαστική βάση για την επίτευξη της συμφωνίας της 20 ης Νοεμβρίου 2012 αλλά και για την εντυπωσιακή βελτίωση του οικονομικού κλίματος στη χώρα τους τελευταίους δύο μήνες του Ειδικότερα, σε σχέση με την εξέλιξη των προσδοκιών στους βασικούς τομείς που συγκροτούν το Δείκτη Οικονομικού Κλίματος σημειώνονται: α) Η σημαντική βελτίωση του δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών στη βιομηχανία με τον σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στο -11,7 τον Δεκ. 12, από -17,6 τον Νοέμ. 12 και από το πολύ χαμηλό -25,5 τον Ιούλ. 12. Επίσης, στις υπηρεσίες ο σχετικός δείκτης προσδοκιών βελτιώθηκε στο -31,4 τον Δεκ. 12, από -38,4 τον Νοέμ. 12 και από -43,2 τον Ιούν. 12. Στο λιανικό εμπόριο ο δείκτης βελτιώθηκε στο -33,5 τον Δεκ. 12, από -48,4 τον Οκτ. 12 (όταν σημειώθηκε μεγάλη πτώση του όγκου των καταγεγραμμένων από την ΕΛΣΤΑΤ λιανικών πωλήσεων κατά -16,5%), ενώ ο δείκτης καταναλωτικών προσδοκιών βελτιώθηκε στο ακόμη χαμηλό -72,1, από -77,5 τον Οκτ. 12. Τέλος, επιδείνωση σημειώθηκε μόνο στο δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών στις κατασκευές, όπου το επίπεδο δραστηριότητας στον κλάδο κυμαίνεται ήδη σε υπέρμετρα χαμηλά επίπεδα, χωρίς να έχουν ακόμη εμφανιστεί ενδείξεις σταθεροποίησης και ανάκαμψης της δραστηριότητάς του. Φόροι Περιουσίας και Ανάκαμψη της Οικονομίας: Η ανωτέρω σημαντική βελτίωση του οικονομικού κλίματος έχει πολύ μεγάλη σημασία για τη χώρα και η διατήρηση ή η περαιτέρω βελτίωσή του δεν θα πρέπει να τεθεί σε κίνδυνο με την εφαρμογή αντιαναπτυξιακών - αντικοινωνικών φορολογικών πολιτικών που είναι βέβαιο ότι αποτελούν σοβαρό εμπόδιο στην ανάκαμψη της οικονομίας και σε κάθε περίπτωση δεν εξυπηρετούν την ανάγκη της χώρας για απρόσκοπτη συνέχιση της δημοσιονομικής προσαρμογής και για έξοδό της από την μεγαλύτερη κρίση της ιστορίας της. Μια τέτοια πολιτική φαίνεται ότι προωθείται για να εφαρμοστεί στην τρέχουσα περίοδο στον τομέα της φορολογίας της ακίνητης περιουσίας όπως αναλύεται στη συνέχεια. Όπως είναι γνωστό, στον μοιραίο νόμο 3832/23.4. συμπεριελήφθησαν, εκτός των άλλων, και οι διατάξεις για το Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ), με αφορολόγητο ποσό αντικειμενικής αξίας ακινήτων 400 χιλ. (ή 800 χιλ. για τον σύζυγο και τη σύζυγο) και με συντελεστές 0,1% έως και 1,0% επί της αντικειμενικής αξίας για ακίνητα αντικειμενικής αξίας έως 5,0 εκατ., και με

2 συντελεστή 2,0% για την αντικειμενική αξία ακινήτων που υπερέβαινε τα 5,0 εκατ. Με βάση αυτό το σύστημα ένας φορολογούμενος με ακίνητα αντικειμενικής αξίας 600 χιλ. θα πλήρωνε το ΦΑΠ 400, για ακίνητα αντικειμενικής αξίας 1,0 εκατ. θα πλήρωνε φόρο 3,9 χιλ., ενώ για ακίνητα αντικειμενικής αξίας 6,0 εκατ. θα πλήρωνε ΦΑΠ 63,9 χιλ. και για ακίνητα αντικειμενικής αξίας 10 εκατ. θα πλήρωνε ΦΑΠ χιλ. Όπως φαίνεται στον Πίνακα 1 πιο κάτω, ο φόρος αυτός ήταν προφανώς υπέρμετρα υψηλός και σε μεγάλο βαθμό εξοντωτικός για όσους θα δήλωναν ακίνητα αντικειμενικής αξίας άνω των 5,0 εκατ., ενώ ήταν επίσης πολύ υψηλός για ιδιοκτήτες ακινήτων αντικειμενικής αξίας από 1,0 δις, έως 5,0 εκατ. Από την άλλη πλευρά, ο φόρος αυτός ήταν εξαιρετικά χαμηλός ή ανύπαρκτος για ιδιοκτήτες ακινήτων με αντικειμενική αξία κάτω από 1,0 εκατ. Ιδιαίτερα καταστροφικό για όσους είχαν και άλλα εισοδήματα από εργασία ή κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα, ήταν το γεγονός ότι με βάση τον ίδιο ανωτέρω νόμο τα ενοίκια που εισέπρατταν από τα ακίνητά τους θα επιβαρύνονταν με τον ανώτατο φορολογικό συντελεστή 45%.Επομένως, η απόδοση των ακινήτων τους μετά τους φόρους περιοριζόταν δραματικά. Τα αποτελέσματα φαίνονται στον Πίνακα 2. Πίνακας 1. Φόρος Ακίνητης Περιουσίας Φυσικών Προσώπων Κλιμάκια Φορολογικός Συντ/στής Φόρος κλιμακίου Σύνολο Φόρου Αντικειμενική Αξία Ακινήτων ,0% ,1% ,3% ,6% ,9% ,0% ,0% ,0% ,0% ,0% Αντικειμενική Αξία Ακινήτων Πίνακας 2. Εκτιμώμενη Απόδοση Ακινήτων () Απόδοση Ακινήτου μετά από φόρο εισοδήματος επί των ενοικίων (1) Σύνολο Φόρου Περιουσίας Αποσβέσεις/ Συντήρηση 1,8% Καθαρή Απόδοση (2) (1): Η απόδοση μετά από φόρους στα ενοίκια εκτιμάται στο 3,5% για φορολογούμενους με ακίνητα αντικειμενικής αξίας έως 700 χιλ., 3,0% για ακίνητα με αντικειμενική αξία από 700 χιλ. έως 2,0 εκατ. και 2,0% για ακίνητα άνω των 2,0 εκατ. (2): Απόδοση μετά από φόρο εισοδήματος επί των ενοικίων μείον τον φόρο περιουσίας μείον αποσβέσεις/συντήρηση Σε κάθε περίπτωση η Κυβέρνηση που θέσπισε τον ΦΑΠ το είχε προγραμματίσει σημαντικά έσοδα από τους φόρους περιουσίας, άνω των 850 δις το τα οποία, ωστόσο, δεν κατάφερε να εισπράξει διότι ο φόρος δεν έγινε δυνατό να εφαρμοστεί λόγω αδυναμίας κατάλληλης προσαρμογής του περιουσιολογίου επί του οποίου θα επιβαλλόταν ο ΦΑΠ και το ΕΤΑΚ. Στη συνέχεια, στην προσπάθεια για ακόμη πιο αυξημένα έσοδα από τον ΦΑΠ το, η Κυβέρνηση μείωσε σημαντικά το αφορολόγητο όριο αντικειμενικής αξίας των ακινήτων στα 200 χιλ. και αύξηση κάποιους συντελεστές στα ακίνητα έως 1,0 εκατ., ενώ μείωσε το όριο αντικειμενικής αξίας πάνω από το οποίο εφαρμόζεται ο συντελεστής ΦΑΠ 2,0% στα 4,2 εκατ. από 5,0 εκατ. Το αποτέλεσμα όσον αφορά στη φορολογική υποχρέωση των ιδιοκτητών ακινήτων από την επιβολή του ΦΑΠ φαίνεται στον Πίνακα 2, πιο πάνω. Πίνακας 3. Φόρος ακίνητης περιουσία φυσικών προσώπων για το και το 2012 Κλιμάκια Φορολογικό ς Συντελεστής Φόρος Κλιμακίου Σύνολο Φόρου Αντικειμενική Αξία Ακινήτων ,2% ,2% ,3% ,6% ,9% ,0% ,0% ,0% ,0% Σημείωση: Το τελευταίο φορολογικό κλιμάκιο 2,0% θα ισχύσει μόνο για τα αοικονομικά έτη 2012 Ο ΦΑΠ του και του 2012 είχε τα ίδια προβλήματα που προαναφέρθηκαν για τον ΦΑΠ του αλλά σε μεγαλύτερο βαθμό. Σε κάθε περίπτωση ο ΦΑΠ δεν εισπράχθηκε από την Κυβέρνηση ούτε το ούτε το 2012 για τους λόγους που προαναφέρθηκαν (Πίνακας 3). Δεδομένου ότι τα έσοδα από τους φόρους περιουσίας ήταν καταποντισμένα στα 429 εκατ. έως το 11μηνο. 11 αποφασίστηκε από την Κυβέρνηση η επιβολή ενός έκτακτου ειδικού τέλους (φόρου) σε μια πολύ ευρύτερη φορολογική βάση, στο σύνολο των ηλεκτροδοτούμενων επιφανειών ακινήτων στη χώρα μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ (ΕΕΤΗΔΕ), στη βάση ακινήτων στην οποία επιβάλλεται και το ΤΑΠ που εισπράττεται από τη ΔΕΗ υπερ των ΟΤΑ. Το ΕΕΤΗΔΕ ήταν ουσιαστικά ο πρώτος φόρος περιουσίας που επιβλήθηκε στην Ελλάδα με αξιοσημείωτη επιτυχία καθώς εισπράχθηκαν από αυτόν άνω των 740 εκατ. μέσα στο Δεκ. και άνω των 2,75 εκατ. το 2012 και αυτό παρά το ότι άνω των 500 χιλ. φορολογουμένων δήλωσαν ότι αδυνατούν να πληρώσουν τον φόρο. Στηριζόμενη στην επιτυχή εφαρμογή του ΕΕΤΗΔΕ η Κυβέρνησης προωθεί σχέδια για εφαρμογή ενός μονίμου ενιαίου φόρου στο σύνολο της ακίνητης περιουσίας στη χώρα (όχι μόνο στα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα) από τον οποίο ευελπιστεί να εισπράττει σε ετήσια βάση έσοδα 2

3 ύψους 3,0 δις περίπου που είναι το ελάχιστο που θα πρέπει να αναμένεται από τους φόρους περιουσίας στην Ελλάδα. Και ενώ όλοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων στην Ελλάδα έχουν πληρώσει το ΕΕΤΗΔΕ και ετοιμάζονται να πληρώσουν και τον νέο ενιαίο φόρο όταν αυτός θεσπιστεί και εφαρμοστεί, ξαφνικά στις αρχές Ιαν. 13 περίπου ιδιοκτήτες με ακίνητη περιουσία άνω των 400 χιλ. ανά φορολογούμενο παραλαμβάνουν τα εκκαθαριστικά σημειώματα για τον ΦΑΠ του τον οποίο θα πρέπει να πληρώσουν σε 3-δόσεις με την 1 η δόση να λήγει έως το τέλος Ιαν. 13. Και σαν να μην έφτανε αυτό, ίδιοι και άλλοι φορολογούμενοι (συνολικά ) ειδοποιούνται ότι στους επόμενους μήνες του 2013 θα λάβουν και τα εκκαθαριστικά του ΦΑΠ του και του Αν οι ανωτέρω φόροι συνεπάγονταν υπέρμετρη φορολογική επιβάρυνση για τους ιδιοκτήτες ακινήτων με αντικειμενική αξία άνω των 2,0 εκατ. όταν εφαρμόζονταν μία φορά σε κάθε έτος, με τις ανωτέρω πρακτικές η επιβάρυνση αυτή υπερτριπλασιάζεται το 2013, και καθιστά την είσπραξη των προσδοκώμενων εσόδων επισφαλή, αν όχι ουσιαστικά αδύνατη. Πίνακας 4. Εκτίμηση συνολικών πληρωμών φόρων ακίνητης περιουσίας το 2013 για διάφορα επίπεδα αντικειμενικής αξίας ακινήτων Ακίνητα Αντικειμενικής Αξίας ΕΕΤΗΔΕ ΦΑΠ ΦΑΠ ΦΑΠ Σύνολο Αυτό μάλιστα συμβαίνει σε ένα έτος που ακολουθεί μια τεράστια πτώση της οικονομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα κατά 24% το 2012 έναντι του 2008 και μετά την μεγάλη συνεχιζόμενη πτώση των τιμών των ακινήτων σε μια αγορά χωρίς ουσιαστικά αγοραστές, ιδιαίτερα για μεγάλης αξίας ακίνητα. Η επιβάρυνση αυτή, παρουσιάζεται στον Πίνακα 4. Είναι προφανές ότι με αυτές τις φορολογικές επιβαρύνσεις ακόμη και αν υπήρχαν αγοραστές ακινήτων στην Ελλάδα (εγχώριοι ή ξένοι) θα φρόντιζαν να εξαφανιστούν όσο το δυνατό γρηγορότερα. Με βάση τα ανωτέρω δεν θα ήταν υπερβολή να λεχθεί ότι η ανωτέρω απαγορευτική φορολογική επιβάρυνση των ακινήτων αποτελεί σήμερα το ανυπέρβλητο εμπόδιο στην ανάκαμψη αυτής της αγοράς με εξαιρετικά αρνητικές επιπτώσεις στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας γενικότερα. Παγκόσμια Οικονομία Σταδιακά αρχίζει να μειώνεται ο ενθουσιασμός των συμμετασχόντων στις χρηματιστηριακές αγορές και των αναλυτών παγκοσμίως για τη συμφωνία που επετεύχθη μεταξύ Ρεπουμπλικάνων και Δημοκρατικών στις ΗΠΑ, η οποία απέτρεψε λήξη από 1 ης Ιαν ενός σημαντικού μέρους των φορολογικών περικοπών που είχαν θεσπιστεί στη 10ετία του 2000 και τον αποκαλούμενο «δημοσιονομικό γκρεμό». Η αντιπαράθεση για το ποια μέθοδος είναι η προτιμότερη μεταξύ μιας επέκτασης της φορολογικής βάσης και του περιορισμού των δημοσίων δαπανών, προκειμένου να μειωθεί το δημόσιο χρέος, αναμένεται να επαναληφθεί μεταξύ των δύο πλευρών εντός του επόμενου μήνα. Σημείο τριβής εκτιμάται ότι θα αποτελέσει η επιζητούμενη αύξηση του ορίου του συνολικού χρέους των ΗΠΑ. Πολλά μέλη του ρεπουμπλικανικού κόμματος εμφανίζονται πολέμια σε ένα νέο ενδεχόμενο αύξησης των εσόδων μέσω της φορολογίας, με αποτέλεσμα να επικεντρώνονται κυρίως στην μείωση των δαπανών οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις αγγίζουν ευαίσθητα κοινωνικά στρώματα. Ωστόσο, αν και αρκετοί αναλυτές αναφέρονται στην αυξημένη πιθανότητα πιστοληπτικής υποβαθμίσεως των ΗΠΑ εντός του 2013 ο οίκος αξιολόγησης Egan-Jones εξήρε τις προσπάθειες των Αμερικανών πολιτικών για την αποτροπή του «δημοσιονομικού γκρεμού» και ανακοίνωσε ότι δεν θα προχωρήσει σε περαιτέρω υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης των ΗΠΑ. Υπενθυμίζεται ότι ο οίκος Egan-Jones υποβάθμισε την πιστοληπτική αξιολόγηση των ΗΠΑ δύο φορές το περασμένο έτος. Στην άλλη πλευρά του ατλαντικού και ειδικότερα στην Ευρωζώνη παρά τις αποφάσεις που έλαβαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες, οι κίνδυνοι εξακολουθούν να υφίστανται και η κατάσταση παραμένει εύθραυστη, εφόσον διατηρείται ανοικτό το θέμα διάσωσης της Ισπανίας. Αν και η αντιμετώπιση της Ισπανίας από την πλευρά των επενδυτών έχει βελτιωθεί σημαντικά το τελευταίο διάστημα, η χώρα δε παύει να υφίσταται ένα υψηλό κόστος χρηματοδότησης στις διεθνείς αγορές αφού η απόδοση του 10ετούς ομολόγου διαμορφώνεται στο 5,13%. Σε επίπεδο αγορών, το ευνοϊκό κλίμα που επικράτησε στις διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές τις πρώτες ημέρες του έτους είχε ως αποτέλεσμα να οδηγήσει τις αποδόσεις των ομολόγων της Ευρωζώνης σε υψηλότερα επίπεδα. Οι επενδυτές συνεχίζουν να είναι επιφυλακτικοί για τις εξελίξεις στις χώρες του νότου και να αντιμετωπίζουν θετικότερα τις χώρες του βασικού πυρήνα της Ευρωζώνης. Στη Γαλλία, το δημόσιο άντλησε μέσω δημοπρασίας ΕΓΔ 3μηνης, 6μηνης και 12μηνης διάρκειας, το ποσό των 7 δισ.. Συγκεκριμένα, αντλήθηκαν 3,99 δισ. από ΕΓΔ 3μηνης διάρκειας, με μέσο κόστος δανεισμού -0,010%, από -0,015% της αντίστοιχης προηγούμενης δημοπρασίας και δείκτη υπερκάλυψης 2,35 από 2,55. Στη δημοπρασία των ΕΓΔ 6μηνης διάρκειας, αντλήθηκε το ποσό των 1,70 δισ. με επιτόκιο 0% από -0,003% και δείκτη υπερκάλυψης 2,86 από 2,81 της αντίστοιχης προηγούμενης δημοπρασίας. Τέλος, στα ετήσια ΕΓΔ συγκεντρώθηκε το ποσό των 1,31 δισ. με μέσο κόστος δανεισμού 0,035% από 0,022% και δείκτη υπερκάλυψης 3,48 από 2,87. Στην Ισπανία, το δημόσιο θα πραγματοποιήσει την την πρώτη δημοπρασία ομολόγων για το 2013 με σκοπό να αντλήσει 4-5 δισ.. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Υπ. Οικονομικών της Ισπανίας 3

4 η δημοπρασία θα αφορά ομόλογα 2ετούς και 5ετούς διάρκειας ενώ οι συνολικές ανάγκες χρηματοδότησης για το 2013 προσδιορίζονται σε 71 δισ. εκ των οποίων τα 59 δισ. θα καλυφθούν με ομολογιακές εκδόσεις και τα υπόλοιπα 12 δισ. με εκδόσεις ΕΓΔ. Στα 71 δισ. περιλαμβάνονται και 23 δισ. που αφορούν την χρηματοδότηση των περιφερειών της χώρας. Υπενθυμίζεται ότι την προηγούμενη χρονιά οι ανάγκες χρηματοδότησης της Ισπανίας ανήλθαν σε 96,6 δισ.. Η Κίνα όπως διαφαίνεται από τις δηλώσεις αξιωματούχων της αναγνωρίζει τις σημαντικές αποφάσεις που έχουν ληφθεί στον ευρωπαϊκό χώρο. Ωστόσο, εξακολουθεί να διατηρεί τον προβληματισμό της για την εξέλιξη της κρίσης δημοσίου χρέους, εκδηλώνοντας ταυτόχρονα την προθυμία της για στήριξη της Ευρωζώνης. Η ανησυχία για τις εξελίξεις του τραπεζικού κλάδου στην Ευρωζώνη το 2013 φαίνεται ότι δεν έχει εξαλειφθεί, αφού στις αρχές του έτους έχει αρχίσει να καταγράφεται αύξηση των καταθέσεων των εμπορικών τραπεζών προς την ΕΚΤ. Ειδικότερα, οι Ο/Ν καταθέσεις διαμορφώνονταν την στα 252,6 δισ. από 229,4 δισ. την (ιστορικά υψηλό 823,3 δισ ). Στην πραγματική οικονομία, στη ΖτΕ, ο δείκτης οικονομικού κλίματος (ESI) αυξήθηκε για 2 ο συνεχή μήνα στο 87,0 τον Δεκ. 12, από 85,7 τον Νοέμ. 12 και 84,3 τον Οκτ. 12. Ωστόσο το επίπεδο του δείκτη, σε συνδυασμό με την υποχώρηση του δείκτη ΡΜΙ υποδηλώνει και νέα εξασθένιση των ρυθμών ανάπτυξης το 4 ο 3μηνο. 12, μετά την πτώση τους κατά -0,1% σε 3μηνιαία βάση το 3 ο 3μηνο. 12. Βελτίωση κατέγραψε σχεδόν το σύνολο των υποδεικτών (υπηρεσιών, καταναλωτικής εμπιστοσύνης) του δείκτη ESI. Όσον αφορά στις επιμέρους οικονομίες, ο δείκτης οικονομικού κλίματος βελτιώθηκε ακόμα και στις χώρες που βρίσκονται σε ύφεση (Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία). Ωστόσο αγκάθι παραμένει το πρόβλημα της ανεργίας, αφού ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 113 χιλ. τον Νοέμ. 12 με αποτέλεσμα το σύνολο των ανέργων να ανέλθει στα 18,82 εκατ. ενώ το ποσοστό της ανεργίας διαμορφώθηκε σε νέο ιστορικά υψηλό επίπεδο, στο 11,8% τον Νοέμ. 12 από 10,6% τον Νοέμ. 11. Στη Γερμανία, το ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε στο 5,4% τον Νοέμ. 12 από 5,6% τον Νοέμ. 11. Στη Γαλλία, το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε στο 10,5% τον Νοέμ. 12 από 10,4% τον Οκτ. 12. Το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας 26,6% καταγράφηκε στην Ισπανία και το χαμηλότερο 4,5% στην Αυστρία. Η συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου (ΔΣ) της ΕΚΤ την δεν αναμένεται να αιφνιδιάσει τις αγορές, διατηρώντας σταθερό το βασικό επιτόκιο δανεισμού (0,75%) και τηρώντας στάση αναμονής για τις οικονομικές εξελίξεις στην Ευρωζώνη. Υπό τις παρούσες συνθήκες, μία νέα μείωση των επιτοκίων, εμφανίζεται πρόωρη και θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί και ως μη αποτελεσματική αφού παρά τη διατήρηση των επιτοκίων σε ιδιαιτέρως χαμηλά επίπεδα, έχουν περιορισθεί οι πιστοδοτήσεις προς τον ιδιωτικό τομέα. Όσον δε αφορά τον πληθωρισμό, αν και αυτός διατηρείται πάνω από το όριο του 2% για τουλάχιστον 25 μήνες, δεν αναμένεται να εμφανίσει ανοδικές τάσεις, καθώς η Ευρωζώνη βρίσκεται σε ύφεση από το 2ο 3μηνο. 12 και κατά συνέπεια δεν τίθεται σε κίνδυνο η σταθερότητα των τιμών της οποίας θεματοφύλακας είναι η ΕΚΤ. Η Ε. Επιτροπή προβλέπει σημαντική υποχώρηση του πληθωρισμού στο 1,8% το 2013 από 2,5% το Η συνεδρίαση του ΔΣ της ΕΚΤ δεν αναμένεται να ενισχύσει το αγοραστικό ενδιαφέρον για το ευρώ όπως άλλωστε έχει καταγραφεί και σε προηγούμενες συνεδριάσεις, που ακολούθησαν εκείνη του Σεπτεμβρίου κατά την οποία ανακοινώθηκε το πρόγραμμα απεριόριστων αγορών ομολόγων (OMT) με στόχο τον περιορισμό του κόστους δανεισμού για Ισπανία και Ιταλία. Στην Ιαπωνία, ο Υπουργός Οικονομικών Taro Aso αναφέρθηκε στην ανάγκη για επέκταση της νομισματικής και δημοσιονομικής χαλάρωσης με στόχο την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας. Ωστόσο, τόνισε ότι η κυβέρνηση της χώρας δε θα επιμείνει στην σύναψη συμφώνου με την ΤτΙαπωνίας (ΒoJ) για το θέμα του πληθωρισμού. Υπενθυμίζεται ότι ο πρωθυπουργός της χώρας Shinzo Abe, έχει ζητήσει από την ΤτΙαπωνίας να θέσει ως στόχο για τον πληθωρισμό το 2% και να προσπαθήσει να εξαλείψει τον αποπληθωρισμό. Ενδεχομένως να υπάρξει κάποια σχετική απόφαση από την ΤτΙαπωνίας στην ερχόμενη συνεδρίαση της Νομισματικής Επιτροπής την Στις ΗΠΑ, το μήνα Δεκέμβριο δημιουργήθηκαν θέσεις εργασίας (εκτίμηση αγοράς: ) από τον Νοέμ. 12, με το ποσοστό ανεργίας να διατηρείται στο 7,8%. Ανοδικά αναθεωρήθηκε τόσο ο αριθμός των νέων θέσεων εργασίας για το Νοέμ. 12 στις από , όσο και το ποσοστό ανεργίας στο 7,8%, από 7,7%. Ωστόσο, ο James Bullard, επικεφαλής της περιφερειακής Fed του St. Louis, αναμένει υποχώρηση της ανεργίας ακόμη και στα επίπεδα του 7,1% μέχρι το τέλος του Στον ιδιωτικό τομέα οι θέσεις εργασίας αυξήθηκαν κυρίως στον τομέα των υπηρεσιών, στον τομέα της φιλοξενίας, στην παραγωγή εμπορευμάτων, στη μεταποίηση και τις κατασκευές. Η βελτίωση που έχει αρχίσει να καταγράφεται στην αγορά εργασίας έστω και με αργούς ρυθμούς αποτυπώνεται στη σημειωθείσα άνοδο κατά 0,77% του δείκτη Conference Board, ο οποίος προβάλλει τις τάσεις που επικρατούν στη συγκεκριμένη αγορά. Στον τομέα της παραγωγής, οι εργοστασιακές παραγγελίες παρέμειναν αμετάβλητες σε μηνιαία βάση τον Νοέμ. 12 μετά από αύξησή τους κατά +0,8% τον Οκτ. 12 και +4,5% τον Σεπτ. 12. Σε εβδομαδιαίο επίπεδο, οι αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας σημείωσαν αύξηση κατά 10 χιλ. την εβδομάδα έως και διαμορφώθηκαν σε 372 χιλ. ενώ αναθεωρήθηκαν τα στοιχεία για την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα σε νέες αιτήσεις από που αρχικά είχαν ανακοινωθεί. Τέλος, ο μέσος όρος 4 εβδομάδων διαμορφώθηκε 4

5 στις 360 χιλ.. Ο μέσος όρος συνεχίζει να είναι συμβατός με σταθερή ανάπτυξης της οικονομίας με ρυθμό γύρω στο 2,0%, χωρίς, ωστόσο, να προϊδεάζει για μια ταχύτερη πορεία ανάπτυξης και μείωσης της ανεργίας. Τέλος, στην αγορά συναλλάγματος, το ευρώ εμφανίζει ανοδικές τάσεις στην περιοχή των 1,3110 USD/EUR ( ). Θετικά επιδρούν στο ευρώ οι δηλώσεις του Ιάπωνα υπουργού Οικονομικών ότι θα χρησιμοποιηθούν συναλλαγματικά διαθέσιμα για αγορές ομόλογων εκδοθέντων από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM). Το δολάριο τις τελευταίες ημέρες διαπραγματεύεται κοντά στα υψηλά μήνα έναντι του ευρώ, λόγω δημοσιοποίησης των πρακτικών της επιτροπής FOMC της Fed στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου η οποία αποκάλυψε ότι αρκετά μέλη της ομοσπονδιακής τραπέζης τίθενται υπέρ της απόσυρσης στήριξης της οικονομίας (QE3) μέχρι το τέλος του 2013 αλλά και στην προσωρινή συμφωνία για την αποφυγή του αποκαλούμενου δημοσιονομικού γκρεμού (Fiscal Cliff) στις ΗΠΑ. Ωστόσο, πιθανή πηγή αβεβαιότητας αποτελεί η τελική εξέλιξη σχετικά με το μέγιστο επιτρεπτό όριο δανεισμού των ΗΠΑ (debt ceiling). Κύκλοι της αγοράς, εκτιμούν ότι το συνολικό χρέος των ΗΠΑ θα αγγίξει το όριο που έχει θεσπίσει η κυβέρνηση εντός Φεβρουαρίου με αποτέλεσμα να υπάρξει άμεση ανάγκη για νέα νομοθετική πράξη που θα επιτρέψει την αύξηση του δανεισμού προκειμένου να αποφευχθεί μια δημοσιονομική χρεοκοπία. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Καταθέσεις Ιδιωτών: Οι συνολικές καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα στα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα σημείωσαν περαιτέρω άνοδο τον Νοέμ. 12, με αποτέλεσμα το υπόλοιπό τους να ανέλθει στα εκατ. (νοικοκυριά , επιχειρήσεις εκατ.) από εκατ. τον Οκτ. 12, και εκατ. τον Σεπτ. και Αύγ. 12, έναντι εκατ. τον Ιούν. 12 και εκατ. τον Νοέμ. 11. Η άνοδος των καταθέσεων οφείλεται κυρίως στην ενδυνάμωση της εμπιστοσύνης του ιδιωτικού τομέα ότι η κρίση χρέους στη χώρα μας θα ξεπερασθεί. Η αύξηση των καταθέσεων τον Νοέμ. 12, σε μηνιαία βάση, προήλθε κυρίως από την άνοδο των προθεσμιακών καταθέσεων (Νοέμ. 12: 96 δισ. Οκτ. 12: 94,8 δισ) και κατά μικρότερο βαθμό από τις καταθέσεις όψεως (Νοέμ. 12: 16,0 δισ., Οκτ. 12: 15,8 δισ.), που υπερκέρασε τη μείωση των καταθέσεων ταμιευτηρίου (Νοέμ. 12: 43,7 δισ, Οκτ. 12: 44,5 δισ). Σε ετήσια βάση, οι καταθέσεις ιδιωτών μειώθηκαν κατά -10,2% τον Νοέμ. 12, από -12,7% τον Οκτ. 12, έναντι -16,2% τον Σεπ. 12 και -17,1% τον Νοέμ. 11. Από τις επιμέρους συνιστώσες των καταθέσεων, οι καταθέσεις Ταμιευτηρίου (Νοέμ. 12: 43,7 δισ) ήταν μειωμένες κατά -18,0%, έναντι -19,4% τον Νοέμ. 11. Επίσης, οι καταθέσεις Όψεως που διαμορφώθηκαν στα 16,0 δισ τον Νοέμ. 12, ήταν μειωμένες κατά -14,6% σε ετήσια βάση, έναντι μείωσης τους κατά -16,7% τον Νοέμ. 11, ενώ οι καταθέσεις προθεσμίας που ανήλθαν στα 96,1 δισ τον Νοέμ. 12 ήταν μειωμένες κατά -5,2% σε ετήσια βάση, έναντι της μεγάλης μείωσής τους κατά -16,0% τον Νοέμ. 11. Σημειώνεται ότι η εκροή των καταθέσεων μεταξύ των εκλογών της 6 ης Μαΐου 2012 και της 16 ης Ιουν. 12 ανήλθε στα 15,4 δισ. Εξ αυτών έως το τέλος Νοέμ. 12 έχουν επανέλθει στις ελληνικές τράπεζες μόνο τα 5,3 δισ. Η επιστροφή των καταθέσεων αναμένεται σταδιακά να τονωθεί και επομένως να ανακάμψει η πιστωτική επέκταση προς τον ιδιωτικό τομέα με: α) με την εκταμίευση των 34,3 δις (από τη δόση των 49,1 δις του EFSF) και των 18,2 δισ που αναμένονται μαζί με τους πόρους του ΔΝΤ στο 1 ο 3μηνο 13, β) την προσδοκώμενη αποκατάσταση των κεφαλαίων των τραπεζών που εξαλείφθηκαν με το PSI Plus και γ) την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, καθώς η ζήτηση καταθέσεων είναι θετική συνάρτηση μεταξύ άλλων, του πραγματικού ΑΕΠ. Συνολικά, οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα υστερούσαν τον Νοέμ. 12 κατά 18,3 δισ έναντι του Δεκεμβρίου και κατά 81,8 δισ συγκριτικά με το υψηλότερο ιστορικό επίπεδό καταθέσεων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, των 237,6 δισ, που επετεύχθη τον Σεπτέμβριο του Επισημαίνεται ότι η εκροή των ιδιωτικών καταθέσεων ξεκίνησε το, μετά από μια αξιοσημείωτη άνοδό τους στην περίοδο , όταν σημειώθηκε μέση ετήσια αύξησή τους κατά +12,4%, έναντι μέσης ετήσιας αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ κατά +5,9%. Συγκεκριμένα, το 2009 οι καταθέσεις των ιδιωτών αυξήθηκαν στα 133 δις έναντι του 2002 και έναντι αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ στην ίδια περίοδο κατά 76,8 δισ. Η μείωση των ιδιωτικών καταθέσεων από το 2009 εκδηλώθηκε με εκτεταμένη μεταφορά κεφαλαίων σε καταθέσεις ή χρεόγραφα στο εξωτερικό, ενώ υπήρξε και αποθησαυρισμός τραπεζογραμματίων σε μεγάλης ονομαστικής αξίας, χρυσών λιρών, κ.λπ. Οι εγχώριες τράπεζες προσπάθησαν να συγκρατήσουν την απόσυρση των καταθέσεων προσφέροντας κίνητρα για ταχύτερη επιστροφή των αποθησαυρισμένων πόρων και των ποσών που έχουν εκρεύσει στο εξωτερικό, αυξάνοντας προοδευτικά τα επιτόκια στις καταθέσεις προθεσμίας και βελτιώνοντας ορισμένα χαρακτηριστικά των καταθέσεων αυτών για τους καταθέτες, με τη μείωση κυρίως του ελάχιστου επιτρεπόμενου ύψους κατάθεσης προθεσμίας. 5

6 σε δις ,8 115,8128, Καταθέσεις ιδιωτικού τομέα (στοιχεία τέλος περιόδου) ,4 156, ,3 227,3 209,5 197, ,1 153,8 153,3 155,8 150,5 154,2 155,2 Πιστωτική Επέκταση: Η τραπεζική χρηματοδότηση προς τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα (επιχειρήσεις, ελεύθεροι επαγγελματίες και νοικοκυριά) μειώθηκε κατά -4,6%% σε ετήσια βάση τον Νοέμ. 12, έναντι πτώσης της κατά -4,8% τον Οκτ. 12, -4,5% τον Σεπτ. 12 και -2,4% τον Νοέμ. 11. Η καθαρή ροή της χρηματοδότησης προς τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα ήταν αρνητική κατά 722 εκατ. τον Νοέμ. 12 από αρνητική ροή 1,04 δισ. τον Οκτ. 12. Όσον αφορά στις επιχειρήσεις, η μείωση της χρηματοδότησης διαμορφώθηκε στο -5,4% σε ετήσια βάση τον Νοέμ. 12 από -5,6% τον Οκτ. 12, -4,9% τον Σεπτ. 12 και -0,5% τον Νοέμ. 11. Η καθαρή ροή της χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις ήταν αρνητική κατά 343 εκατ. τον Νοέμ. 12 από αρνητική ροή ύψους 605 εκατ. τον Οκτ. 12. Σημαντική αύξηση της χρηματοδότησης, σε ετήσια βάση, σημειώθηκε μόνο στον κλάδο του Ηλεκτρισμού-Φωταερίου-Ύδρευσης» κατά +6,3%. Οριακή αύξηση σημειώθηκε στον κλάδο του Τουρισμού κατά +0,8%. Αντίθετα, ο ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης ήταν αρνητικός στη Γεωργία (-7,0%), στον κλάδο του Εμπορίου (-8,3%), στις Κατασκευές (-5,0%), στη Βιομηχανία (-4,2%), στις Μεταφορές και Επικοινωνίες πλην Ναυτιλίας (- 6,4%) και τη Ναυτιλία (-3,1%). Η πτώση του υπολοίπου των δανείων προς τα νοικοκυριά διαμορφώθηκε τον Νοέμ. 12 στο -3,9% σε ετήσια βάση από -4,1% τον Οκτ. 12, -4,2% τον Σεπτ. 12 και -3,8% τον Νοέμ. 11. Αρνητική κατά 368 εκατ. ήταν και η μηνιαία εξέλιξη των χορηγήσεων προς τα νοικοκυριά. Ειδικότερα, η πτώση του υπόλοιπου των καταναλωτικών δανείων διαμορφώθηκε στο -4,8% σε ετήσια βάση τον Οκτ. 12 από -4,9% τον Οκτ. 12, -5,4% τον Σεπτ. 12 και -6,3% τον Νοέμ. 11. Η πτώση των στεγαστικών δανείων διαμορφώθηκε στο -3,5% τον Νοέμ. 12 από -3,7% τον Οκτ. 12 και τον Σεπτ. 12 και -2,7% τον Νοέμ. 11. Η μηνιαία καθαρή ροή χρηματοδότησης ήταν αρνητική τον Νοέμ. 12 κατά 125 εκατ. για καταναλωτικά δάνεια και κατά 224 εκατ. για τα στεγαστικά δάνεια. Η αρνητική ροή των δανείων προς τα νοικοκυριά είναι κυρίως αποτέλεσμα της μεγάλης πτώσης της ζήτησης διαρκών καταναλωτικών αγαθών (Έπιπλα- Ηλεκτρικά ήδη- Οικιακός εξοπλισμός: -17,1% στο 9μηνο Ιαν.-Σεπτ. 12), ιδιαίτερα δε της μεγάλης πτώσης της ζήτησης και των συναλλαγών στις αγορές επιβατικών αυτοκινήτων (Ιαν.-Οκτ. 12: -40%) και οικιστικών ακινήτων (κατοικίες και διαμερίσματα). Ιούν. 12 Ιούλ. 12 Αύγ. 12 Σεπ. 12 Οκτ. 12 Νοέμ. 12 Ωστόσο, η μείωση των καταθέσεων και η μη ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών εντός του 2012 επίσης επηρεάζουν τις δυνατότητες των τραπεζών και στον τομέα της χρηματοδότησης των νοικοκυριών. Χρηματοδότηση προς τον Ιδιωτικό Τομέα (ετήσιοι ρυθμοί μεταβολής) Νοέμ.'12 Οκτ.'12 Δεκ.'11 Νοέμ.'11 Σύνολο ιδιωτικού τομέα -4,6-4,8-3,1-2,4 Α. Επιχειρήσεις -5,4-5,6-2,0-0,5 -Γεωργία -7,0-7,7-5,6-5,4 -Βιομηχανία -4,2-4,3 0,1 0,5 -Εμπόριο -8,3-8,6-6,0-6,0 -Τουρισμός 0,8-0,8-2,3-1,5 -Ναυτιλία -3,1-3,5 2,4 0,6 -Κατασκευές -5,0-5,5-7,4-3,3 -Ηλεκτρισμός-Φωταέριο-Ύδρευση 6,3 8,6 12,3 17,8 -Μεταφορές, Επικοινωνίες πλήν Ναυτιλίας -6,4-6,4-3,7-6,9 Β. Ελεύθεροι Επαγγελματίες -2,8-3,6-6,6-6,5 Γ. Νοικοκυριά -3,9-4,1-3,9-3,8 -Καταν/κή Πίστη + Λοιπά Καταν/κά -4,8-4,9-6,2-6,3 -Στεγαστικά Δάνεια -3,5-3,7-2,9-2,7 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Η μείωση των πιστώσεων στους ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και ατομικές επιχειρήσεις ήταν στο -2,8% τον Νοέμ. 12, έναντι -3,6% τον Οκτ. 12, - 4,1% τον Σεπτ. 12 και -6,5% τον Νοέμ. 11. Σύμφωνα με την Έκθεση της Τραπέζης της Ελλάδος για τη Νομισματική Πολιτική του Νοεμβρίου 2012, ο λόγος των τραπεζικών δανείων σε καθυστέρηση προς το σύνολο των δανείων ανήλθε στο 18,7% στο τέλος του 1 ου 3μήνου του Επίσης, νεώτερα στοιχεία δείχνουν ότι το ποσοστό αυτό ανήλθε στο 21,4% στο 2 ο 3μηνο. 12 (βλέπε Διάγραμμα) Λόγος των δανείων σε καθυστέρηση, προς το σύνολο των δανείων Καταναλωτικά Σημείωση: στοιχεία σε επίπεδο τραπεζών Q Q1 Q2 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος. Q3 Q4 Σύνολο Q1 Q2 Παγκόσμια Οικονομία Στεγαστικά Επιχειρηματικά Q3 Q4 Q Q ΗΠΑ: Στην αγορά εργασίας, η αύξηση της απασχόλησης (εξαιρουμένου του αγροτικού τομέα) διαμορφώθηκε στις 155 χιλ. τον Δεκ. 12, έναντι 161 χιλ. τον Νοέμ. 12 (προηγούμενη εκτίμηση: 146 χιλ.) και 137 χιλ. τον Οκτ. 12. Επίσης, το ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε στο 7,8% όπως και τον προηγούμενο μήνα από 7,9% τον Οκτ. 12. Στον ιδιωτικό τομέα οι θέσεις εργασίας αυξήθηκαν κατά 168 χιλ. τον Δεκ. 12 (Νοέμ. 12: 171 χιλ.). Πιο αναλυτικά, αύξηση των θέσεων εργασίας παρατηρήθηκε κυρίως στον τομέα των υπηρεσιών (+109 χιλ.), στα επαγγέλματα γραφείου (19 χιλ.), στο χρηματοοικονομικό τομέα (9 χιλ.), στον τομέα της 6

7 φιλοξενίας (+31 χιλ.), στην παραγωγή εμπορευμάτων (+59 χιλ.), στη μεταποιητική βιομηχανία (+25 χιλ.) και τις κατασκευές (+30 χιλ.). Αντίθετα, μείωση των θέσεων απασχόλησης σημειώθηκε στο λιανικό εμπόριο (-11,3 χιλ.), στις μεταφορές/αποθήκευσης (-0,6 χιλ.), στο χονδρικό εμπόριο (-0,1 χιλ.), την πληροφόρηση (-9 χιλ.) και την προσωρινή απασχόληση (-0,6 χιλ.). Επίσης, και στον δημόσιο τομέα μειώθηκαν οι θέσεις απασχόλησης (-13 χιλ). Στον τομέα της παραγωγής, οι εργοστασιακές παραγγελίες παρέμειναν αμετάβλητες σε μηνιαία βάση τον Νοέμ. 12 από αύξηση κατά 0,8% τον Οκτ. 12 και 4,5% τον Σεπτ. 12. Ο δείκτης ISM στις υπηρεσίες ανήλθε στο 56,1 τον Δεκ. 12 από 54,7 τον Νοέμ. 12 και 54,2 τον Οκτ. 12. Ζώνη του Ευρώ: Ζώνη του Ευρώ: Τα στοιχεία για τον Δεκ. 12 για το οικονομικό κλίμα ήταν σχετικά ευνοϊκά και ενδεχομένως σηματοδοτούν αναστολή της περαιτέρω πτωτικής πορείας της οικονομίας και σταθεροποίησή της σε πολύ χαμηλό ωστόσο επίπεδο, αν και το ποσοστό ανεργίας παραμένει το βασικό πρόβλημα που εμποδίζει την ανάκαμψη. Σημειώνονται οι ακόλουθες εξελίξεις: α) Ο δείκτης οικονομικού κλίματος (ESI) στη ΖτΕ αυξήθηκε για 2 ο συνεχή μήνα στο 87,0 τον Δεκ. 12, από 85,7 τον Νοέμ. 12 και 84,3 τον Οκτ. 12. Ωστόσο το επίπεδο του δείκτη, σε συνδυασμό με την πτώση του δείκτη ΡΜΙ συμβαδίζει με πτώση του ΑΕΠ το 4 ο 3μηνο. 12, μετά την πτώση κατά -0,1% σε 3μηνιαία βάση το 3 ο 3μηνο. 12, παρατείνοντας την ύφεση στην οικονομία και στο τελευταίο 3μηνο του Βελτίωση σημειώθηκε σχεδόν σε όλους τους υποδείκτες και κυρίως στον δείκτη εμπιστοσύνης στις υπηρεσίες (Δεκ. 12: -9,8, Νοέμ. 12: -11,9), ενώ και ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης παρουσίασε μικρή βελτίωση στο -26,5 τον Δεκ. 12, από -26,9 τον Νοέμ. 12, αν και παραμένει πολύ χαμηλότερα του μακροχρόνιου μέσο, ο οποίος διαμορφώνεται στο -13,1. Οι καταναλωτές είναι απαισιόδοξοι λόγω της επιβάρυνσης που υπόκεινται εξαιτίας της αυξημένη φορολογίας, της αύξησης του ποσοστού ανεργίας σε νέο ιστορικά υψηλό επίπεδο και των εκτιμήσεων ότι η ΖτΕ θα εξακολουθήσει να έχει μηδενική ανάπτυξη το Όσον αφορά στις επιμέρους οικονομίες, ο δείκτης οικονομικού κλίματος βελτιώθηκε σε όλες τις οικονομίες, ακόμα και σε αυτές που πλήττονται από βαθειά ύφεση, όπως η Ιταλία (Δεκ. 12: 81,4, Νοέμ. 12: 79,4), η Ισπανία (Δεκ. 12: 86,7, Νοέμ. 12: 86,4) και η Πορτογαλία (Δεκ. 12: 77,5, Νοέμ. 12: 72,9). β) Στην αγορά εργασίας ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 113 χιλ. τον Νοέμ. 12 με αποτέλεσμα οι άνεργοι να ανέρχονται στα 18,82 εκατ. ενώ το ποσοστό ανεργία διαμορφώθηκε σε νέο ιστορικά υψηλό επίπεδο, στο 11,8% τον Νοέμ. 12, από 11,7% τον Οκτ. 12 και 10,6% τον Νοέμ. 11. Ειδικότερα, το ποσοστό ανεργίας στη Γερμανία παρέμεινε σε αρκετά χαμηλό επίπεδο, στο 5,4% και τον Νοέμ. 12, από 5,6% τον Νοέμ. 11. Ποσοστό ανεργίας στη ΖτΕ και σε επιλεγμένες οικονομίες Νοέμ. 12 Οκτ. 12 Σεπ. 12 Αύγ. 12 Ιούλ. 12 ΖτΕ 11,8 11,7 11,6 11,5 11,4 Γερμανία 5,4 5,4 5,4 5,5 5,5 Γαλλία 10,5 10,4 10,4 10,3 10,3 Ιταλία 11,1 11,1 10,8 10,5 10,5 Ισπανία 26,6 26,2 25,9 25,6 25,4 Ιρλανδία 14,6 14,7 14,8 14,8 14,8 Πορτογαλία 16,3 16,3 16,2 16,2 16,0 Ολλανδία 5,6 5,5 5,4 5,3 5,3 Αυστρία 4,5 4,4 4,4 4,5 4,6 Πηγή: Eurostat Στη Γαλλία το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε στο 10,5% τον Νοέμ. 12, από 10,4% τον Οκτ. 12, ενώ σημαντική άνοδο είχε το ποσοστό ανεργίας στην Ισπανία, η οποία διατηρεί και το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στη ΖτΕ, στο 26,6% τον Νοέμ. 12, από 26,2% τον Οκτ. 12. Στην Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, το ποσοστό διατηρείται σε υψηλό επίπεδο, ενώ αντίθετα, στην Ολλανδία η ανεργία αν και αυξήθηκε ελαφρά, παραμένει σε χαμηλό επίπεδο, στο 5,6% τον Νοέμ. 12, ενώ το χαμηλότερο ποσοστό σημειώνεται στην Αυστρία (4,5%). Ο ΟΟΣΑ προβλέπει ότι η ανεργία θα αυξηθεί στο 11,9% το 2013 και 12,0% το 2014, από 11,1% το 2012 και ως εκ τούτου τονίζεται η ανάγκη να δοθεί έμφαση για νέες θέσεις εργασίας, κυρίως στου νέους, καθώς το ποσοστό ανεργίας των νέων ανήλθε στο 24,4% τον Νοέμ. 12 στη ΖτΕ, από 24,2% τον Οκτ. 12, ενώ στην Ισπανία το ποσοστό αυτό διαμορφώνεται στο 56,5% τον Νοέμ. 12 και στην Ελλάδα στο 57.6% τον Σεπ. 12. γ) Θετική εξέλιξη είναι η αύξηση των λιανικών πωλήσεων κατά 0,1% σε μηνιαία βάση τον Νοέμ. 12 στη ΖτΕ, έναντι πτώσης -0,7% τον Οκτ. 12, ενώ και σε ετήσια βάση η πτώση των πωλήσεων περιορίσθηκε κατά -2,6% τον Νοέμ. 12, από -3,2% τον Οκτ. 12. Παρ όλα αυτά, η ιδιωτική κατανάλωση, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, θα μειωθεί κατά -1,0% το 2012, και κατά - 0,2% το 2013, προτού ανακάμψει και αυξηθεί κατά 0,9% το Σε ετήσια βάση, η πτώση των λιανικών πωλήσεων περιορίσθηκε στη Γερμανία (Νοέμ. 12: -0,9%, Οκτ. 12: -2,8%) και την Ισπανία, αν και η πτώση παραμένει έντονη, κατά -9,6% τον Νοέμ. 12, από -11,5% τον Οκτ. 12. δ) Σύμφωνα με την πρώτη εκτίμηση, ο πληθωρισμός στη ΖτΕ εκτιμάται ότι παρέμεινε στο 2,2% τον Δεκ. 12, παρά τις προσδοκίες για πτώση, από 2,2% τον Νοέμ. 12 και 2,7% τον Δεκ. 11. Δεν είναι διαθέσιμα ακόμα τα αναλυτικά στοιχεία του Δεκ. 12, αλλά φαίνεται ότι η άνοδος προήλθε από αύξηση στις τιμές των τροφίμων και των υπηρεσιών, που αντιστάθμισε την πτώση στις τιμές της ενέργειας. Η Ε. Επιτροπή προβλέπει σημαντική υποχώρηση του πληθωρισμού στο 1,8% το 2013, από 2,5% το Η ΕΚΤ λοιπόν, δεδομένης και της ύφεσης στην οικονομία, αναμένεται να προβεί σε νέα μείωση των επιτοκίων προκειμένου να στηρίξει την οικονομία της ΖτΕ το

8 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Τετάρτη 9 Ιανουαρίου 2013 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία Ε ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) 5,5 3,0-0,2-3,2-3,5-6,9-6,0 Ιδιωτική Κατανάλωση 4,3 3,7 4,0-1,3-3,6-7,1-7,9 Δημόσια Κατανάλωση 2,3 7,6-2,1 4,8-7,2-9,1-5,1 Ακαθάριστες Επενδύσεις 20,4 5,4-6,7-15,2-15,0-20,7-17,7 - Κατοικίες 31,4-9,0-28,2-23,5-18,0-23,6-22,5 - Εξοπλισμός 15,6 37,0 1,3-24,0-20,0-22,1-18,0 Μεταποίηση 2,0 2,2-4,7-11,2-5,1-9,5-3,5 Ανεργία (%) 8,9 8,3 7,6 9,5 12,5 17,7 23,6 Συνολική Απασχόληση 1,9 1,2 1,1-1,0-2,8-6,6-7,9 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 3,2 3,0 4,2 1,3 4,7 3,3 1,5 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος (1995=100) 2,2 5,0 8,7 6,6-1,7-3,0-8,1 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 21,1 21,5 15,9 4,1 0,0-3,1-3,0 Έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -5,7-6,5-9,8-15,6-10,7-9,4-6,5 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών με κεφαλαιακές μεταβιβάσεις (% ΑΕΠ) -9,6-12,4-13,3-10,3-9,2-8,8-3,5 Πηγή: ΔΟΜ Alpha Bank, ΕΛ ΣΤΑΤ, European Comission, Spring 2012 Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας 2012 έτος I II III IV έτος διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικ ών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων) -6,9-14,0-11,7-8,7-8,7-8,7-11,7 (10μην) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων -37,2-55,9-42,2-34,4-29,8-29,8-40,7 (11μην) Οικοδομική Δραστηριότητα -23,7-54,2-44,6-35,5-36,0-37,7-26,3 (9μην) Μεταποίηση -5,1-7,1-9,6-8,0-9,5-9,5-4,5 (11μην) Δείκ της Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 43,8 43,7 45,6 43,9 41,1 43,6 41,8 (Νοέμ) Δείκ της Οικονομικού Κλίματος 79,3 82,2 77,5 76,5 74,2 77,6 76,1 (11μην) Δείκ της Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Μεταποίηση 75,8 79,2 77,6 78,3 72,5 76,9 76,6 (11μην) Δείκ της Εμπιστοσύνης Καταναλωτών ,0 (11μην) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας 0,0-0,4-1,2-2,2-3,1-3,1-4,6 (Νοέμ) Επιχειρήσεις 1,1 1,1 0,2-0,9-2,0-2,0-5,4 (Νοέμ) - Βιομηχανία -2,0-1,2-2,2 0,5 0,1 0,1-4,2 (Νοέμ) - Κατασκευές 1,9-0,4-0,3-2,1-7,4-7,4-5,0 (Νοέμ) - Τουρισμός 2,9 0,2 0,5-0,8-2,3-2,3 0,8 (Νοέμ) Νοικοκυριά -1,2-1,9-2,5-3,1-3,9-3,9-3,9 (Νοέμ) - Καταναλωτική Πίστη -4,2-4,6-5,8-6,5-6,4-6,4-5,1 (Νοέμ) - Στεγαστικά Δάνεια -0,3-1,3-1,7-2,1-2,9-2,9-3,5 (Νοέμ) Τιμές Δείκ της Τιμών Καταναλωτή 4,7 4,7 3,5 2,4 2,8 3,3 1,0 (Νοεμ) Δομικός Πληθωρισμός 3,0 2,5 1,7 0,7 1,3 1,5-0,5 (Νοεμ) Δείκ της Τιμών Διαμερισμάτων -4,7-5,4-4,9-4,3-5,9-5,1-11,7 (3o 3μην) Επιτόκια Ταμιευτηρίου 0,38 0,39 0,40 0,40 0,41 0,40 0,42 (Νοεμ) Δάνεια προς επιχειρήσεις 6,14 6,88 7,35 7,73 7,88 7,46 7,44 (Νοεμ) Καταναλωτικ ών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 11,64 12,25 12,51 12,68 12,04 12,37 11,09 (Νοεμ) Στεγαστικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 3,84 4,48 4,77 4,94 4,66 4,71 3,10 (Νοεμ) Απόδοση 10-ετούς Ομολόγου 8,95 11,92 14,76 18,23 28,95 18,69 26,01 (Οκτ) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές -3,5-8,0-7,3-5,0-7,5-6,9-6,7 (3ο 3μην) Κατανάλωση Νοικοκυριών -3,9-8,6-7,4-5,2-7,0-7,1-8,0 (2ο 3μην) Επενδύσεις -18,0-24,2-19,6-16,4-22,2-20,7-19,4 (2ο 3μην) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 3,8-2,4 0,8 4,5-6,1-0,3-4,1 (2ο 3μην) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -4,8-9,8-4,5-3,8-14,2-8,1-12,3 (2ο 3μην) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δις Εξαγωγές Αγαθών 17,1 4,3 9,5 15,1 20,2 20,2 18,0 (10μην) Εισαγωγές Αγαθών 45,4 11,9 23,7 36,0 47,5 47,5 35,3 (10μην) Εμπορικό Ισοζύγιο -28,3-7,6-14,2-21,0-27,2-27,2-17,3 (10μην) Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 6,3 0,6 1,2 7,1 8,8 8,8 14,7 (10μην) Aναλογία Αδήλων Πόρων προς Εμπορικό Έλλειμμα 22,3 7,5 8,6 34,0 32,4 32,4 85,1 (10μην) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών (κεφαλ. μεταβιβ.) -22,0-7,0-13,0-13,9-18,4-18,4-2,6 (10μην) Άμεσες Επενδύσεις (καθ. μεταβολή ροής) 0,7-0,3-0,7-1,6 0,03 0,03 2,1 (10μην) Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου (καθ. μεταβολή ροής) -20,9-6,1-9,7-14,6-17,3-17,3-77,6 (10μην) Χρηματιστήριο Γενικός Δείκτης Τιμών ΧΑ 1.413, , ,1 798,4 680,4 680,4 907,9 (Δεκ) (% μεταβολή ΓΔ) -35,6-25,8-10,8-45,7-51,9-51,9 33,4 Χρηματιστηριακή Αξία (% ΑΕΠ) 23,3 25,7 21,4 13,8 11,8 11,8 17,7 Πηγή: Τράπ εζα της Ελλάδος και ΕΛΣΤΑΤ.

9 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Τετάρτη 9 Ιανουαρίου 2013