Κατανάλωση καφέ και 10-ετης επίπτωση του Διαβήτη ( ): μελέτη ΑΤΤΙΚΗ

Transcript

1 Κατανάλωση καφέ και 10-ετης επίπτωση του Διαβήτη ( ): μελέτη ΑΤΤΙΚΗ Έ. Κολοβέρου 1, Δ. Παναγιωτάκος 1, Χ. Πίτσαβος 2, Ε.Γεωργουσοπούλου 1, Γ.M. Κούλη 1, Α. Γκρέκας 1, Χ. Χρυσοχόου 2, Ι. Σκούμας 2, Χ. Στεφανάδης 2, και η ομάδα Αττική. 1 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας- Διατροφής, Σχολή Επιστημών Υγείας και Αγωγής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα 2 Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική κλινική Ιπποκρατείου ΓΝΑ, Ιατρική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ

2 Ο καφές είναι ένα μίγμα πολλών χημικών ουσιών. Κύρια συστατικά: καφεΐνη, καφεστόλη, καφεόλη, χλωρογενικό οξύ (CGA) και ιχνοστοιχεία. Χρόνια κατανάλωση καφέ αντι-διαβητική δράση;; Μετα-ανάλυση 9 προοπτικών μελετών και 193,473 συμμετεχόντων ανέδειξε την ευεργετική επίδραση της κατανάλωσης καφέ στον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη. 6 φλιτζ/ημέρα και 4-6 φλιτζ./ημέρα μειώνουν τον κίνδυνο 35% και 28% αντίστοιχα σε σχέση με 2 φλιτζ. Δοσοεξαρτώμενη σχέση; Μετα-ανάλυση 31 προοπτικών μελετών και 1,096,647 συμμετεχόντων Κάθε 2 φλιτζ. μειώνουν τον κίνδυνο 12% επιπλέον Clifford et al., J Sci Food Agric, 80 (2000) Van Dam et al, JAMA (2005), Jiang X., et al, Eur J Nutr (2013)

3

4 να διερευνηθεί η σχέση μεταξύ της κατανάλωσης καφέ και της ανάπτυξης διαβήτη να διερευνηθούν πιθανοί μηχανισμοί να μελετηθούν πιθανοί τροποποιητικοί παράγοντες της σχέσης

5 3042 ενήλικα άτομα (1514 άνδρες και 1528 γυναίκες) χωρίς γνωστή καρδιαγγειακή νόσο, κάτοικοι του νομού Αττικής 10-έτη Παρακολούθηση ασθενών ετές Follow-up (2006) 10ετές Follow-up (2012) Καταγραφή χαρακτηριστικών >1500 χαρακτηριστικά κοινωνικο-οικονομικά δημογραφικά κλινικά, παρακλινικά διατροφικά ψυχομετρικά στοιχεία 2583 άτομα ολοκλήρωσαν το 10 ετές follow up. Η διάγνωση του Διαβήτη έγινε με τα κριτήρια της Αμερικάνικης Διαβητολογικής Εταιρείας n=210 άτομα ήταν διαβητικοί στην αρχή της μελέτης n=1347 άτομα χωρίς πληροφορία για την κατάσταση διαβήτη στο 10ετές follow up **1485 άτομα αποτέλεσαν το δείγμα προς ανάλυση

6 n = 191 περιστατικά Διαβήτη Επίπτωση: 12.9% στο σύνολο του δείγματος (n=1485) 13.4% (95% CI: 10.8, 16.0) στους άνδρες και 12.4% (95% CI: 10.1, 14.7) στις γυναίκες. Η πολυπαραγοντική ανάλυση έδειξε ότι η ηλικία η μη φυσιολογική αναλογία μέσης-ύψους η γλυκόζη νηστείας η ενεργειακή πρόσληψη και το οικογενειακό ιστορικό διαβήτη. ήταν οι πιο σημαντικοί προγνωστικοί παράγοντες για την εμφάνιση διαβήτη, μετά από προσαρμογή για πιθανούς συγχυτικούς παράγοντες.

7 Κατανομή των δημογραφικών, κλινικών και χαρακτηριστικών του τρόπου ζωής των συμμετεχόντων στη Μελέτη ΑΤΤΙΚΗ, με βάση την κατανάλωση καφέ (n=1440) Περιστασιακή Συνήθης Μεταβλητή Αποχή κατανάλωση καφέ κατανάλωση καφέ (n= 239) (<250mL/ ημέρα) ( 250mL/ ημέρα) p (n=816) (n=385) Ηλικία, έτη 50 ± ± 13* 41 ± 13* <0.001* Άντρες, n (%) 70 (29) 362 (44) 251 (65) <0.001* Μορφωτικό επίπεδο (έτη εκπαίδευσης) 12 ± ± ± Δείκτης Μάζας Σώματος, kg/m 2 27 ± ± ± Περιφέρεια μέσης, cm 88 ± ± ± Οικογενειακό ιστορικό ΣΔ, n (%) 51 (24) 138 (19) 89 (25) 0.04* Υπερτασικοί, n (%) 109 (29) 449 (30) 216 (27) 0.4* Υπερχοληστερολαιμικοί, n (%) 66 (49) 231 (38) 97 (35) 0.001* Ολική χοληστερόλη, mg/dl 208 ± ± 40* 189 ± 44* <0.001* HDL-χοληστερόλη, mg/dl 52 ± ± ± 14* 0.009* LDL-χοληστερόλη, mg/dl 137 ± ± 35* 116 ± 39* <0.001* Τριγλυκερίδια, mg/dl 121 ± ± ± * Καπνιστές, n (%) 118 (46) 310 (55) 135 (56) 0.021* Σωματικά ενεργοί, n (%) 89 (37) 357 (44) 160 (42) 0.19 MedDietScore, ± ± ± 7.0* 0.003*

8 Κατανομή βιοχημικών χαρακτηριστικών των συμμετεχόντων στη μελέτη ΑΤΤΙΚΗ, με βάση την κατανάλωση καφέ (n=1440) Περιστασιακή Συνήθης Μεταβλητή Αποχή (n= 239) κατανάλωση καφέ (<250mL/ ημέρα) κατανάλωση καφέ ( 250mL/ημέρα) p (n=816) (n=385) Γλυκόζη νηστείας, mg/dl 89 ± ± ± Ινσουλίνη νηστείας, μu/ml 13 ± ± ± Ολική αντιοξειδωτική ικανότητα, 227 ± ± ± * μmol/l Οξειδωμένη LDL, mg/dl 75 ± ± ± 28 <0.001* Ιντερλευκίνη 6, pg/ml 1.5 ± ± ± 0.52 <0.001* Παράγοντας νέκρωσης όγκων-α, 5.9 ± ± ± * pg/ml C-αντιδρώσα πρωτεΐνη, mg/l 2.2 ± ± ± Ομοκυστεϊνη, μmol/l 11 ± ± ± * Ινωδογόνο, mg/dl 327 ± ± ± 61 <0.001* Αμυλοειδές ορού-a, mg/dl 5.0 ± ± ± *

9 Πρότυπο κατανάλωσης καφέ των συμμετεχόντων της μελέτης ΑΤΤΙΚΗ στην αφετηρία, σύμφωνα με την 10ετή επίπτωση του διαβήτη (n = 1440) Προφίλ της νόσου στο 10-ετές follow up Δεν ανέπτυξαν Ανέπτυξαν p Μεταβλητή Διαβήτη Διαβήτη (n=1253) (n=187) Κατηγορίες, n (%) 0.014* Αποχή 196 (16) 43 (23) Περιστασιακή κατανάλωση καφέ (<250mL/ημέρα) Συνήθης κατανάλωση καφέ( 250mL/ ημέρα) 710 (57) 106 (57) 347 (28) 38 (20) Αποχή Περιστασιακή κατανάλωση καφέ (<φλιτζ./ημέρα) Συχνή κατανάλωση καφέ(<1 φλιτζ./ ημέρα)

10 Αποτελέσματα από τα μοντέλα πολλαπλής λογαριθμικής παλινδρόμησης για τη 10ετή επίπτωση του διαβήτη, σύμφωνα με το πρότυπο κατανάλωσης καφέ. Κατηγορίες κατανάλωσης καφέ Κατανάλωση καφέ vs. Αποχή (n=1201) Αποχή (n= 239) Περιστασιακή κατανάλωση καφέ (<250mL/ημέρα) (n=816) Συνήθης κατανάλωση καφέ ( 250mL/ ημέρα) (n=385) Μοντέλο ; 0.50, 1.11 Ref 0.77; 0.52, ; 0.40, 1.11 Μοντέλο ; 0.37, 0.99 Ref 0.66; 0.40, ; 0.24, 0.85 Μοντέλο ; 0.37, 1.04 Ref 0.66; 0.40, ; 0.26, 0.95 Μοντέλο ; 0.36, 1.01 Ref 0.66; 0.39, ; 0.24, 0.90 Μοντέλο 4. Λήφθηκαν υπόψη τα εξής: ηλικία, φύλο, περίμετρο μέσης, οικογενειακό ιστορικό διαβήτη, κάπνισμα, υπέρταση, υπερχοληστερολαιμία, μορφωτικό επίπεδο, MedDietScore και επίπεδο σωματικής δραστηριότητας.

11 Φλεγμονή C-αντιδρώσα πρωτεΐνη Αμυλοειδές-Α Συνήθης κατανάλωση καφέ ( 1 φλιτζ./ ημέρα) Μείωση του 10ετούς κινδύνου εμφάνισης Διαβήτη Οξειδωτικό στρες Oξειδωμένη LDL-χοληστερόλη Ολική Αντιοξειδωτική Ικανότητα

12 Διαστρωματοποιημένες αναλύσεις έδειξαν ότι η προστατευτική επίδραση της συνήθους κατανάλωσης καφέ ήταν εμφανής μόνο μεταξύ των: γυναικών (ΣΚ = 0.32; 95%ΔΕ: 0.11, 0.96) καπνιστών (ΣΚ=0.26; 95%ΔΕ: 0.10, 0.66) συμμετεχόντων χωρίς μεταβολικό σύνδρομο κατά την έναρξη (ΣΚ = 0.40; 95%ΔΕ: 0.18, 0.87)

13 Η αρχική αξιολόγηση πραγματοποιήθηκε 1 φορά σφάλμα μέτρησης. n=191 περιστατικά διαβήτη (λίγα περιστατικά). Πολλοί παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως η πρόσληψη ενέργειας, η σωματική δραστηριότητα, η κατανάλωση καφε, το κάπνισμα ενδέχεται να άλλαξαν στη δεκαετία. Το μοντέλο κινδύνου σταθμίστηκε για πολλούς πιθανούς συγχυτικούς παράγοντες, αλλά όχι για ψυχολογικές παραμέτρους, όπως το στρες και το άγχος, τα οποία μάλιστα έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, λόγω της κοινωνικοοικονομικής κρίσης.

14 Η κατανάλωση καφέ ασκεί μια ήπια προστατευτική δράση έναντι στην εμφάνιση διαβήτη Η συνήθης κατανάλωση ( 250mL/ ημέρα) προσφέρει το μέγιστο όφελος Η σχέση φαίνεται να μεσολαβείται από παράγοντες φλεγμονής και οξειδωτικού στρες Η προστατευτική δράση είναι περισσότερο εμφανής σε γυναίκες, καπνιστές και άτομα χωρίς μεταβολικό σύνδρομο.

15 Για το σχεδιασμό και την υλοποίηση της μελέτης, κ. Παναγιωτάκο, Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας- Διατροφής, Σχολή Επιστημών Υγείας και Αγωγής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο κ. Πίτσαβο, κ. Στεφανάδη Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική κλινική ΙΓΝΑ, Ιατρική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ Όλους τους ερευνητές της ομάδας ΑΤΤΙΚΗ Για τη χρημοτοδότηση της μελέτης την Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία την Ελληνική Εταιρεία Αθηροσκλήρωσης